Unijnepłatności.pl UROSŁA NAM BRUKSELKA Z analiz IERiGŻ wynika, że gospodarstwa domowe rolników inwestycyjnie aktywnych mają obecnie w dyspozycji więcej pieniędzy na konsumpcję niż gospodarstwa pracowników najemnych czy też drobnych przedsiębiorców. W latach 2003 2013 średni dochód rozporządzalny w rolnictwie wzrósł nominalnie o 152 proc., natomiast pracowników o 73 proc. Od momentu akcesji do UE w maju 2004 r. do grudnia 2013 r. dostaliśmy z Brukseli 92,4 mld euro. Według danych ARiMR w ciągu 10 lat wdrażania wspólnej polityki rolnej polscy rolnicy zakupili 338 tys. nowych maszyn i urządzeń, przeprowadzili ok. 5 tys. inwestycji budowlanych, a na wsi powstało 53 tys. nowych miejsc pracy niezwiązanych z rolnictwem. Budżet PROW to 13,513 mld euro, w tym środki krajowe 4,915 mld euro (36,37 proc). Na przedsięwzięcia modernizacyjne przeznaczono 7 mld euro, w tym modernizację gospodarstw 2,8 mld euro. KWOTA TRANSFERÓW ŚRODKÓW WPR, KTÓRE NAPŁYNĘŁY DO POLSKI (DANE W EURO) Rok Dopłaty bezpośrednie PROW Interwencje rynkowe Pozostałe transfery WPR Łącznie 2004 0 286 640 000 10 786 208 0 297 428 212 2005 702 674 035 662 100 658 166 668 009 10 638 946 1 542 083 653 2006 811 580 923 1 149 555 478 181 896 135 11 100 858 2 154 135 400 2007 935 100 872 1 550 886 535 62 431 005 5 264 141 2 553 684 560 2008 1 037 600 783 846 530 427 134 629 217 12 400 573 2 031 163 008 2009 1 446 164 527 1 043 825 682 409 081 057 14 860 428 2 913 933 703 2010 1 827 719 773 1 571 940 488 66 374 780 12 586 168 3 478 623 219 2011 2 395 415 615 1 706 015 707 142 161 865 11 632 309 4 255 227 507 2012 2 702 781 649 2 024 767 952 129 330 008 11 376 612 4 868 258 233 2013 3 065 995 810 1 695 969 389 96 830 252 24 234 865 4 883 032 330 2004 2013 14 925 033 987 12 538 232 316 1 400 188 536 114 094 900 28 977 549 740 Źródło: IERiGŻ 60 Nowoczesny Bank Spółdzielczy
PROGRAM ROZWOJU OBSZARÓW WIEJSKICH ARiMR: TRANSFERY NA KONTA W 2014 r. na konta bankowe rolników trafiło 3,53 mld euro, tj. 14,91 mld zł z tytułu dopłat bezpośrednich za 2013 r. Ponad 1,35 mln rolników złożyło w ARiMR wnioski o przyznanie dopłat bezpośrednich za 2014 r., na ich realizację zaplanowano 3,4 mld euro. Maksymalna stawka jednolitej płatności obszarowej wyniesie 219,87 euro/ha. O dofinansowanie gospodarstw na obszarach o niekorzystnych warunkach gospodarowania (ONW) wnioskowało 717 tys. rolników. W latach 2014 2020 do programu ONW trafi 2,5 mld euro, od tego roku pomoc ta wzrosła z 7,5 do 10 tys. euro na gospodarstwo na trzy lata. W latach 2015 2020 nadal będzie obowiązywał uproszczony system płatności bezpośrednich, alternatywny dla opartego na uprawnieniach (SPS) w krajach starej Unii. Jednolitą płatnością obszarową zostanie objętych, tak jak obecnie, ok. 14 mln ha użytków, beneficjentami będzie ok. 1,35 mln rolników. Na płatność tę trafi 44,7 proc. koperty krajowej (ogółu dopłat bezpośrednich), tj. ponad 1,5 mld euro rocznie. Szacuje się, że stawka JPO wyniesie ok. 110 euro/ha. ROLNIK PRAWIE JAK FARMER Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi podało, że wykorzysta w pełni możliwość przeznaczenia 15 proc. koperty krajowej WPR na dopłaty powiązane z produkcją rolniczą (maksymalny odsetek dopuszczony przepisami UE), tj. ponad 500 mln euro rocznie. W latach 2015 2020 płatność na hektar wyniesie ok. 246 euro. Obecnie średnia unijna jest wyższa (251 euro), jednak w najbliższych latach będzie malała. W Polsce najbardziej aktywni rolnicy mogą uzyskać dopłaty produkcyjne w wysokości nawet ponad 700 euro/ha. Nowością jest to, że jeżeli rolnik zdecyduje się na przerwanie działalności i sprzedaż gospodarstwa, dostanie rekompensatę w wysokości 120 proc. dopłat, które otrzymywałby do 2020 r. Ponadto rolnicy i przedsiębiorcy będą mogli dokonać zakupu maszyn i urządzeń, aby świadczyć usługi mechanizacyjne, uzyskają na ten cel refundację poniesionych kosztów. W latach 2015 2020 system wsparcia bezpośredniego rolników będzie składał się z następujących elementów: jednolita płatność obszarowa płatność za zazielenienie premia dla młodych rolników dopłaty związane z produkcją płatność dodatkowa płatności dla małych gospodarstw przejściowe wsparcie krajowe. Pomoc będzie kierowana wyłącznie do tzw. rolników aktywnych zawodowo z zachowaniem tzw. degresywności, polegającej na redukcji płatności o 100 proc. nadwyżki kwoty jednolitej płatności obszarowej ponad 150 tys. euro. Szacuje się, że redukcja dopłat obejmie ok. 150 gospodarstw (o areale powyżej 1,4 tys. ha). Łączna kwota uzyskana w wyniku stosowania tego mechanizmu wyniesie ok. 20 mln euro rocznie, zgodnie z przepisami unijnymi kwota ta zasili budżet PROW. 9/2014 61
PIERWSZY HEKTAR 25 proc. koperty II filaru WPR na lata 2015 2020, tj. 2,34 mld euro, zwiększy pierwotną pulę płatności bezpośrednich do 23,49 mld euro. Środki te zostaną w większości (73 proc.) przeznaczone na dopłaty dla małych i średnich gospodarstw (płatność do pierwszych hektarów z przedziału od 3,01 ha do 30 ha). System ma być powiązany z produkcją i premiować aktywnych rolników. Pozwoli to na skuteczniejsze wspieranie dochodów tych gospodarstw, które nie osiągają korzyści skali produkcji takich jak gospodarstwa największe. Stawka płatności dodatkowej wyniesie ok. 41 euro/ha. Według MRiRW średniej wielkości gospodarstwo liczy ponad 100 ha (przeciętny areał w kraju 10,5 ha razy 10). Płatności dodatkowe 8,3 proc. krajowej koperty (ok. 280 mln euro rocznie) trafią do ok. 920 tys. gospodarstw, tj. do ok. 68 proc. całkowitej liczby beneficjentów płatności bezpośrednich. W nowym PROW z dopłat na inwestycje będzie mógł skorzystać właściciel gospodarstwa, którego wartość ekonomiczna wynosi od 6 tys. do 250 tys. euro. PRIORYTET: MODERNIZACJA Komisja Europejska zaakceptowała przesunięcie środków w PROW w celu zwiększenia budżetu działania Modernizacja gospodarstw rolnych o 200 mln euro. W PROW 2007 2013 ARiMR podpisała z rolnikami 63,7 tys. umów o przyznanie na ten cel dofinansowania w łącznej wysokości 7,77 mld zł. Zmiana umożliwi przyznanie pomocy dodatkowo kilku tysiącom wnioskodawców spośród tych, którzy złożyli wnioski o przyznanie pomocy w latach 2011 2013. W nowym PROW maksymalny poziom pomocy jest wyższy od tego, który był dostępny w poprzednim okresie programowania (300 tys. zł). Przykładowo: na inwestycje związane z produkcją prosiąt można dostać do 900 tys. zł, na budowę obiektów inwentarskich lub magazynów paszowych 500 tys. zł. Jeden beneficjent może uzyskać do 3 mln zł, natomiast grupa producencka do 15 mln zł. 62 Nowoczesny Bank Spółdzielczy
PROGRAM ROZWOJU OBSZARÓW WIEJSKICH UPRAWA ŚRODOWISKA W latach 2015 2020 na płatności z tytułu praktyk rolniczych korzystnych dla klimatu i środowiska (za tzw. zazielenienie) zostanie przeznaczone 30 proc. koperty krajowej, tj. ponad 1 mld euro rocznie. Szacuje się, że stawka za zazielenienie wyniesie ok. 74 euro/ha. Program zazielenienia będzie realizowany przez trzy praktyki podstawowe: dywersyfikację upraw, utrzymanie trwałych użytków zielonych oraz utrzymanie obszarów proekologicznych. WISIENKI DLA MŁODYCH MRiRW chce zastąpić konkursy krajowe systemem tworzenia kopert wojewódzkich dla niektórych działań PROW m.in. w zakresie Ułatwiania startu młodym rolnikom. Obecnie koperta dopłat jest wspólna dla całego kraju, bez limitów dla województw. Młodzi rolnicy ubiegający się o wsparcie muszą przedłożyć biznesplan, w którym winni wykazać, że 70 proc. otrzymanych środków pójdzie na inwestycje w gospodarstwie. O kolejności przyznania pomocy decyduje suma uzyskanych punktów. W 2014 r. do ARiMR, wpłynęło 23 444 wniosków o przyznanie premii dla młodych rolników, w tym w województwie: dolnośląskim 793 kujawsko-pomorskim 2186 lubelskim 2712 lubuskim 365 łódzkim 1770 małopolskim 623 mazowieckim 3785 opolskim 504 podkarpackim 585 podlaskim 2116 pomorskim 958 śląskim 419 świętokrzyskim 979 warmińsko-mazurskim 1310 wielkopolskim 3587 zachodniopomorskim 752. Premię w wysokości do 100 tys. zł uzyska 7800 osób, w programie są zarezerwowane na to duże pieniądze, blisko 800 mln zł. Od 2015 r. na granty dla młodych rolników (do 40. roku życia) trafi 2 proc. rocznej koperty krajowej WPR. Celem strategicznym jest ułatwianie im prowadzenia działalności (nie dłużej niż przez 5 lat, licząc od dnia założenia gospodarstwa). Do programu trafi 2 proc. koperty krajowej (maksymalny odsetek dopuszczony przepisami UE), tj. ponad 67 mln euro rocznie. Premia wyniesie 25 proc. średniej krajowej płatności na hektar, tj. ok. 62 euro/ha (do areału nie większego niż 50 ha). Ocenia się, że beneficjentami będzie corocznie ok. 110 tys. rolników. 9/2014 63
GRANTY DLA MAŁYCH Od 2015 r. małe gospodarstwa będą mogły otrzymać dotację w wysokości 60 tys. zł, w dwóch transzach: 80 proc. i 20 proc. po wykonaniu inwestycji zgodnie z biznesplanem. Drobni producenci zostaną zwolnieni z kontroli norm i wymogów zasady wzajemnej zgodności, a także z obowiązku stosowania praktyk w zakresie tzw. zazielenienia. Zgłoszenia mają być przyjmowane przez ARiMR w 2015 r., rolnicy uprawnieni do dopłat bezpośrednich poniżej 1250 euro będą włączani do systemu automatycznie. Do systemu ma prawo przystąpić każde gospodarstwo, niemniej jednak z uwagi na kwotowy limit wsparcia (max. 1 250 euro/gospodarstwo) szacuje się, że będzie w nim uczestniczyć ok. 680 tys. rolników, co stanowi ok. 50 proc. liczby wszystkich beneficjentów płatności bezpośrednich. Zdjęcia: www.fotolia.com POLSKI ROSTBEF RUSZA W ŚWIAT Staliśmy się czwartym krajem unijnym, po Francji, Holandii i Irlandii, który może sprzedawać wołowinę w Japonii jednym z najlepszych, ale też najbardziej wymagających rynków mięsa wołowego na świecie. Wartość eksportowanej do tego kraju polskiej żywności w 2013 r. wyniosła 99,3 mln euro. W 2014 r. cały eksport polskiej wołowiny i cielęciny może osiągnąć 350 tys. ton. Sposobem na promocję dobrej polskiej wołowiny stało się m.in. wprowadzenie systemu gwarantowanej jakości QMP. Mięso z tym znakiem jest pozyskiwane ze specjalnie wyselekcjonowanych ras bydła tak, by miało wysokie walory kulinarne. Unia Europejska finansuje programy promocyjne mięsa w 50 proc., 30 proc. kwoty pochodzi z budżetu krajowego, a 20 proc. wykładają producenci. Najwięcej żywności sprzedajemy do krajów Unii Europejskiej, głównie do Niemiec, od których inkasujemy rocznie ponad 4 mld euro. W 2013 r. nasz eksport rolny wzrósł do rekordowego poziomu 19,5 mld euro. Byliśmy największym na świecie eksporterem jabłek, nawet przed Chinami. Eksport jabłek z Polski wyniósł 1205 tys. ton, osiągając wartość 438 mln euro. Jesteśmy w Europie największym producentem pieczarek oraz pszenżyta i owsa. Zajmujemy drugie miejsce w produkcji żyta i ziemniaków, a trzecie pod względem produkcji cukru, rzepaku i drobiu oraz czwarte jako producenci pszenicy i mleka. 64 Nowoczesny Bank Spółdzielczy