Spis treści WSTĘP... 9 Rozdział I WYZWANIA DLA KRAJÓW I WSPÓŁCZESNEJ EKONOMII ORAZ MOŻLIWOŚCI ICH REALIZACJI W SYSTEMACH GOSPODARCZYCH OPARTYCH NA DOKTRYNIE NEOLIBERALIZMU... 13 1. Wyzwania stojące przed krajami współczesnej gospodarki rynkowej i ekonomią ze szczególnym uwzględnieniem krajów Unii Europejskiej... 21 2. Doktryna liberalizmu jako podstawa systemów gospodarczych w ujęciu historycznym... 22 3. Libertarianizm korporacyjny... 33 4. Neoliberalizm jako wyraz odejścia od tradycji lewicowego liberalizmu... 37 Rozdział II NAJNOWSZA MYŚL EKONOMICZNA WOBEC WYZWAŃ STOJĄCYCH PRZED KRAJAMI ŚWIATA I WSPÓŁCZESNĄ EKONOMIĄ... 40 1. Nowa myśl ekonomiczna. Rozwój nowoczesnej teorii ekonomicznej... 40 2. Krytyka teorii J.M. Keynesa przez szkołę austriacką... 45 3. Rozwój ekonometrii i metod empirycznych wykorzystywanych w ekonomii... 48 4. Mikroekonomia i makroekonomia współczesnej gospodarki rynkowej... 49 Rozdział III PODSTAWOWE PROBLEMY WYBORU EKONOMICZNEGO. ANALIZA POPYTU I PODAŻY... 55 1. Pojęcie i czynniki określające wielkość popytu na dobra rynkowe... 56 2. Podaż. Pojęcie i czynniki określające... 59 3. Równowaga rynkowa. Cena równowagi... 61 4. Równowaga rynkowa w praktyce gospodarczej... 63 5. Elastyczność popytu... 66 6. Elastyczność podaży... 69 Rozdział IV ZACHOWANIA KONSUMENTA... 70 1. Użyteczność jako podstawa teorii wyboru konsumenta... 70 2. Krzywe obojętności konsumenta... 72 3. Ograniczenia budżetowe konsumenta. Równowaga konsumenta... 74 4. Efekt substytucyjny i efekt dochodowy zmian cen... 77 3
Rozdział V TEORIA KOSZTÓW I ZASADY PODEJMOWANIA DECYZJI PRZEZ PRODUCENTÓW DÓBR RYNKOWYCH... 80 1. Koszty mające swoje źródło w nakładach jako kategoria rachunku ekonomicznego. 80 1.1. Koszty stałe i zmienne produkcji dóbr... 80 1.2. Koszty istotne i nieistotne dla podejmowania decyzji (znaczące i nieznaczące). 83 1.3. Koszty utracone (koszty zapadłe) producentów dóbr... 83 1.4. Koszty utopione producentów dóbr... 85 1.5. Koszty marginalne (krańcowe) producentów dóbr i koszty zamykające... 85 2. Kategorie kosztów mające tylko w części swojej treści ekonomicznej źródło w nakładach... 87 2.1. Koszty jawne i ukryte jako składnik kosztów całkowitych będących kategorią rachunku ekonomicznego... 87 2.2. Koszty ekonomiczne przedsiębiorstwa prywatnego jako kategoria rachunku ekonomicznego... 88 3. Koszty utraconych korzyści przez producentów dóbr rynkowych... 92 4. Koszty kontrolowane i niekontrolowane... 92 5. Podsumowanie teorii kosztów wykorzystywanych w podejmowaniu decyzji... 93 6. Ogólne zasady podejmowania decyzji przez przedsiębiorstwa prywatne wytwarzające dobra rynkowe w warunkach współczesnej gospodarki rynkowej... 94 6.1. Charakterystyka kategorii ekonomicznych wykorzystywanych przez producentów dóbr w podejmowaniu decyzji... 95 6.2. Ogólne zasady podejmowania decyzji przez przedsiębiorstwo prywatne wytwarzające dobra rynkowe... 100 7. Producenci dóbr rynkowych w warunkach współczesnej gospodarki rynkowej... 102 Rozdział VI ANALIZA ZACHOWAŃ PRODUCENTÓW DÓBR NA RYNKACH DOSKONALE KONKURENCYJNYCH... 104 1. Zasady podejmowania decyzji przez przedsiębiorstwo prywatne działające w warunkach konkurencji doskonałej w krótkim i długim okresie czasu... 105 2. Krzywa podaży gałęzi na rynku konkurencji doskonałej... 107 3. Podsumowanie rynku konkurencji doskonałej... 109 Rozdział VII PODEJMOWANIE DECYZJI PRZEZ PRODUCENTÓW DÓBR BĘDĄCYCH PEŁNYM MONOPOLISTĄ... 110 1. Dyskryminacja cenowa... 113 2. Regulowanie zachowań monopolistów. Ochrona konkurencji... 114 Rozdział VIII PODEJMOWANIE DECYZJI PRZEZ PRODUCENTÓW DÓBR W WARUNKACH KONKURENCJI NIEDOSKONAŁEJ (MONOPOLISTYCZNEJ)... 119 1. Oligopol w produkcji dóbr konkurencja i współpraca... 121 2. Teoria gier w podejmowaniu decyzji przez firmy funkcjonujące w warunkach konkurencji niedoskonałej... 124 4
Rozdział IX WPROWADZENIE DO ANALIZY FUNKCJONOWANIA RYNKÓW CZYNNIKÓW PRODUKCJI... 130 1. Popyt na czynniki produkcji w przedsiębiorstwach maksymalizujących zysk... 131 2. Wprowadzenie do analizy podaży czynników produkcji... 132 3. Ceny czynników produkcji na konkurencyjnym rynku... 133 Rozdział X RYNEK PRACY... 134 1. Popyt na pracę i cena pracy w warunkach gospodarki rynkowej... 134 2. Podaż pracy i cena pracy... 137 3. Zasady i polityka na rynku pracy... 139 3.1. Związki zawodowe... 139 3.2. Dyskryminacja rasowa, etniczna i przez wykluczenie... 142 4. Polityka rządu dotycząca płac minimalnych w krajach OECD i Unii Europejskiej... 143 Rozdział XI KAPITAŁ RZECZOWY... 145 1. Popyt na usługi kapitału rzeczowego... 146 2. Podaż usług kapitału rzeczowego... 148 3. Równowaga i procesy dostosowawcze na rynku usług kapitału rzeczowego... 149 Rozdział XII ZIEMIA, ZASOBY NATURALNE I ŚRODOWISKO... 151 1. Ogólna charakterystyka zasobów naturalnych... 151 2. Ziemia jako zasób i czynnik produkcji... 152 3. Efekty zewnętrzne i problemy środowiska... 154 Rozdział XIII KAPITAŁ FINANSOWY... 156 1. Podaż kapitału finansowego... 156 2. Popyt na kapitał finansowy... 157 Rozdział XIV WAHANIA KONIUNKTURALNE W GOSPODARCE RYNKOWEJ. CYKLICZNY ROZWÓJ KAPITALIZMU... 164 1. Przyczyny cykliczności rozwoju gospodarczego... 166 2. Teoria cyklu koniunkturalnego M. Kaleckiego... 168 3. Model wzrostu gospodarczego R. Harroda... 170 4. Model wzrostu gospodarczego E. Domara... 174 5. Wieloczynnikowa funkcja produkcji typu Cobba Douglasa... 177 6. Model Solowa... 180 7. Problem długookresowego wzrostu gospodarczego we współczesnej literaturze ekonomicznej... 181 8. Polityka pobudzania wzrostu gospodarczego w krajach gospodarki rynkowej... 184 5
Rozdział XV PODSTAWOWE BARIERY REALIZACJI W POLSCE ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU... 186 1. Bariery realizacji w Polsce zintegrowanego rozwoju jako skutek błędów popełnionych w prorynkowej transformacji gospodarki... 186 2. Pożądane zmiany w uwarunkowaniach wewnętrznych procesów gospodarowania ograniczające bariery zintegrowanego rozwoju... 193 3. Pożądane zmiany w polityce finansowej (pieniężnej i podatkowej) stymulujące zintegrowany rozwój krajów UE... 196 Rozdział XVI KRYZYSY EKONOMICZNE RYS HISTORYCZNY. ŹRÓDŁA WSPÓŁCZESNYCH KRYZYSÓW EKONOMICZNYCH I DROGI WYJŚCIA... 197 1. Wielki kryzys gospodarczy lat 1929 33... 198 2. Sterowanie recesją przez prywatne banki... 200 3. Podstawowe przyczyny kryzysów z lat 1982, 1994 i 1997... 201 4. Fundamentalny kryzys liberalnego kapitalizmu rozpoczęty w roku 2007 jego źródła i drogi wyjścia... 204 4.1. Przywrócenie działania podstawowych praw ekonomii oraz wyeliminowanie dowolnego i niesprawiedliwego podziału bogactwa i dochodów... 205 4.2. Konieczność wprowadzenie pieniądza światowego o stałym zabezpieczonym kursie oraz wyeliminowania płynnych kursów walutowych i tworzenia pieniądza z niczego... 211 4.3. Wyeliminowanie kapitalizmu kasyna... 215 4.4. Potrzeba stworzenia odpowiednich ram dla funkcjonowania rynku i nowej wizji kapitalizmu... 220 5. Program pobudzania gospodarki USA autorstwa J.E. Stiglitza... 225 Rozdział XVII MAKROEKONOMICZNE MIERNIKI WZROSTU GOSPODARCZEGO I SPOŁECZNO-EKONOMICZNEGO ROZWOJU... 231 1. Charakterystyka makroekonomicznych mierników wzrostu gospodarczego... 232 2. Poszukiwania miernika dobrobytu i jakości życia... 236 Rozdział XVIII RÓWNOWAGA ZAGREGOWANY POPYT I ZAGREGOWANA PODAŻ... 247 1. Neoklasyczna teoria równowagi... 250 2. Krytyka neoklasycznej teorii równowagi przez J.M. Keynesa... 253 2.1. Inwestycje i oszczędności w ekonomii J. M Keynesa... 255 3. Współzależność polityki fiskalnej i monetarnej. Model IS LM... 258 3.1. Polityka fiskalna i polityka pieniężna w modelu IS LM w warunkach gospodarki zamkniętej... 261 3.2. Polityka fiskalna i pieniężna w Modelu IS LM w warunkach gospodarki otwartej... 262 6
Rozdział XIX MIKROEKONOMICZNE PODSTAWY MAKROEKONOMII. POPYT KONSUMPCYJNY I INWESTYCYJNY FUNKCJE KONSUMPCJI I INWESTYCJI... 265 1. Badania funkcji konsumpcji... 265 1.1. Prosta funkcja konsumpcji... 266 1.2. Teoria konsumpcji ukierunkowana na przyszłość... 267 2. Inwestycje... 271 2.1. Inwestycje przedsiębiorstw w kapitał trwały... 273 2.2. Funkcja inwestycji... 274 2.3. Inwestycje mieszkaniowe... 277 2.4. Inwestycje w zapasy... 277 Rozdział XX PIENIĄDZ W GOSPODARCE RYNKOWEJ... 280 1. Funkcje pieniądza... 281 2. Podstawowe rodzaje pieniądza i ich cechy charakterystyczne... 281 3. Ceny walut kurs walutowy... 285 4. Zasób pieniądza... 289 5. Podaż pieniądza... 291 6. Baza monetarna i kreacja pieniądza... 296 6.1. Kreacja pieniądza... 297 7. Popyt na pieniądz... 299 8. Rola i funkcje banków centralnych w gospodarce rynkowej... 302 9. Banki komercyjne... 305 Rozdział XXI BANKI CENTRALNE HISTORIA I ZACHOWANIA WE WSPÓŁCZESNEJ GOSPODARCE RYNKOWEJ... 308 1. Historia Banku Anglii pierwszego prywatnego banku centralnego... 308 2. Europejski Bank Centralny i system Euro... 309 3. System Rezerwy Federalnej prywatny bank centralny Stanów Zjednoczonych... 313 4. Centralne banki Polski Bank Polski i Narodowy Bank Polski... 316 5. Bank Rozrachunków Międzynarodowych w Bazylei... 317 6. Międzynarodowy Fundusz Walutowy... 319 7. Istotne zagrożenia dla kraju wynikające z druku walut przez prywatne banki... 324 Rozdział XXII INFLACJA... 328 1. Przyczyny i rodzaje inflacji... 329 2. Spór między keynesistami a monetarystami o interpretację inflacji... 333 3. Ekonomiczne skutki inflacji... 337 4. Problemy związane z mierzeniem kosztów utrzymania... 338 Rozdział XXIII BEZROBOCIE... 340 1. Pojęcie i metody pomiaru bezrobocia... 340 7
2. Rodzaje bezrobocia... 343 3. Bezrobocie w teoriach ekonomii... 345 4. Ekonomiczno-społeczne skutki bezrobocia... 350 5. Zwalczanie bezrobocia... 352 Rozdział XXIV BUDŻET PAŃSTWA... 355 1. Deficyt budżetowy... 357 2. Dług publiczny stanowiska ekonomistów neoliberalnych... 359 2.1. Dług publiczny Polski... 361 2.2. Stanowisko J. Żyżyńskiego w kwestii prawnego ograniczania długu publicznego... 363 3. Podatki jako źródło wpływów do budżetu państwa... 365 4. Kontrowersje wokół krzywej Laffera jako podstawy optymalnej stopy podatku od dochodów indywidualnych... 368 Rozdział XXV BILANS PŁATNICZY I WYMIANA MIĘDZYNARODOWA... 371 1. Bilans handlowy i bilans płatniczy... 371 2. Teoria kosztów komparatywnych... 374 3. Terms of trade... 375 4. Skutki prowadzenia przez kraj otwartej gospodarki... 377 Rozdział XXVI SEKTOR PUBLICZNY WE WSPÓŁCZESNYCH KRAJACH GOSPODARKI RYNKOWEJ ZE SZCZEGÓLNYM UWZGLĘDNIENIEM KRAJÓW UE, W TYM POLSKI... 382 1. Sektor publiczny w gospodarce kraju... 382 2. Dobra publiczne... 386 3. Społeczna analiza kosztów i korzyści... 388 4. Reformy emerytalne. Pinochetowska reforma emerytalna w Chile i próby jej naprawy... 389 4.1. Ogólna charakterystyka reform systemów emerytalnych polegających na prywatyzacji emerytur (PE)... 392 4.2. Zaangażowanie międzynarodowych organizacji w prywatyzację emerytur w krajach średnio rozwiniętych, w tym w Polsce... 394 4.3. Przebieg prywatyzacji emerytur w Polsce... 400 4.4. Podsumowanie... 405 5. Ochrona zdrowia... 406 LITERATURA CYTOWANA W KSIĄŻCE... 410