Spis treści Badanie 3 Najważniejsze liczby 4 Wskaźnik Bezpieczeństwa Działalności Gospodarczej (BIG) 5 BIG w poszczególnych grupach 6 Spadek odsetek należności regulowanych w terminie 7 Prognozy rozwoju na najbliższy kwartał 8 Kto odzyskuje należności w firmach? 9 Odpowiedzialni za zaległości 10 Utrudniający odzyskanie należności 11 Szczegółowe wyniki badania 12 InfoMonitor Biuro Informacji Gospodarczej SA www.infomonitor.pl barometr@infomonitor.pl 2
Badanie Zatory płatnicze oraz zaległe i stracone zobowiązania stanowią ważne zagadnienie w życiu gospodarczym. Biorąc pod uwagę ich konsekwencje InfoMonitor Biuro Informacji Gospodarczej S.A. (BIG InfoMonitor), Biuro Informacji Kredytowej S.A. (BIK), Związek Banków Polskich (ZBP) monitorują rozmiary tego zjawiska w obrocie gospodarczym i jego zmiany w czasie. W listopadzie 2007 r. zapoczątkowano regularnie przeprowadzane badanie wśród przedsiębiorców. Powstający w ten sposób Raport BIG mierzy poziom bezpieczeństwa działalności gospodarczej i pozwala określić odczucia przedsiębiorców oraz kierunek ich zmian. Obecny raport BIG jest już 10 edycją cyklicznych badań. Podstawowym wskaźnikiem prezentującym poziom oraz zmiany badanego zjawiska jest BIG 1 wskaźnik bezpieczeństwa działalności gospodarczej. Badanie przeprowadzane jest wśród pracowników firm trzech segmentów rynku. Zrealizowano 200 efektywnych wywiadów w grupach: dostawców usług finansowych, którzy stanowili 3 próby (banki, spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe, ubezpieczyciele, firmy wydające karty kredytowe, firmy leasingowe, firmy zajmujące się wykupywaniem długów i faktoringiem, spółki udzielające pożyczek), dostawców usług masowych 3 próby (spółdzielnie lub wspólnoty mieszkaniowe, dostawcy energii elektrycznej, wodociągi, dostawcy innych usług komunalnych, dostawcy gazu, dostawcy telewizji satelitarnej lub kablowej, przedsiębiorstwa komunikacji miejskiej, operatorzy telekomunikacyjni) oraz w grupie przedsiębiorców 30% próby. Badanie przeprowadzono w dniach od 26 marca do 14 kwietnia. Posłużono się metodą wywiadów telefonicznych wspomaganych komputerowo CATI. Respondentami są osoby odpowiedzialne za finanse firm. 1 Do sierpnia 2009 r. nazwę wskaźnika określano jako BOG. We wrześniu 2009 zmieniono nazwę na wskaźnik BIG. InfoMonitor Biuro Informacji Gospodarczej SA www.infomonitor.pl barometr@infomonitor.pl 3
Najważniejsze liczby 9,28 pkt. wyniósł BIG - wskaźnik bezpieczeństwa działalności gospodarczej w kwietniu 2010 roku 37,6 o tyle spadła wartość wskaźnika BIG o tyle spadła wartość wskaźnika BIG w sektorze przedsiębiorców indywidualnych 6 do tej wartości spadła liczba przedsiębiorstw, w których co najmniej połowa należnych wpłat regulowana jest w terminie 40% przedsiębiorców jest zdania, że to konsumenci w największym stopniu przyczyniają się do zaległości finansowych 3 przedsiębiorców ocenia, że w nadchodzącym kwartale, sytuacja ich firmy ulegnie poprawie 40% przedsiębiorców wskazuje konsumentów jako klientów, od których najtrudniej wyegzekwować zaległe płatności InfoMonitor Biuro Informacji Gospodarczej SA www.infomonitor.pl barometr@infomonitor.pl 4
Wskaźnik Bezpieczeństwa Działalności Gospodarczej (BIG) W odczuciu przedsiębiorców w ciągu ostatnich 3 miesięcy znacząco spadło bezpieczeństwo gospodarcze. Wskaźnik BIG obniżył się o ponad 3 do poziomu 9,28 pkt. i jest o 5,61 pkt. niższy niż podczas pomiaru z początku 2010 roku. Na uwagę zasługuje fakt, że wskaźnik BIG obniżył się po raz pierwszy od lipca zeszłego roku, a mimo to obecna wartość jest wyższa o niemal 4 pkt. od średniej wartości wskaźnika BIG za cały rok 2009 (5,71 pkt.). Wskaźnik BIG może przyjmować wartości z zakresu od -100 do 100. Wzrost jego wartości oznacza poprawę oceny bezpieczeństwa działalności gospodarczej, natomiast spadek pogorszenie sytuacji. InfoMonitor Biuro Informacji Gospodarczej SA www.infomonitor.pl barometr@infomonitor.pl 5
BIG w poszczególnych grupach W obecnej edycji Raportu BIG wskaźnik Bezpieczeństwa Działalności Gospodarczej zmniejszył się we wszystkich ankietowanych grupach firm. Za spadek wartości wskaźnika w największej mierze odpowiadają przedsiębiorcy indywidualni, wśród których zmalał on o 14,19 punktu, co oznacza obniżenie wartości o ponad 72%. W znacznie mniejszym stopniu do spadku przyczynili się dostawcy usług masowych, w wypadku których odnotowane obniżenie wyniosło 5 pp. Najmniejszy ubytek odnotowano wśród grupy dostawców usług finansowych 0,42pkt., co wskazuje tę grupę jako najbardziej stabilną w obecnej sytuacji gospodarczej. W przypadku dostawców usług finansowych w kwietniu 2010 r. wskaźnik bezpieczeństwa gospodarczego (BIG) przyjął wartość 11,01 pkt., co stanowi minimalny spadek w stosunku do stycznia 2010 r. o 0,42 pkt. W przypadku dostawców usług masowych wskaźnik BIG wyniósł 12,00 pkt., co oznacza spadek o 5 pkt. w ciągu ostatniego kwartału Dla wskaźnika BIG w grupie przedsiębiorców indywidualnych zaobserwowano wyraźny spadek, na przestrzeni ostatnich trzech miesięcy, aż o 14,19 pkt. do poziomu 5,3 pkt. InfoMonitor Biuro Informacji Gospodarczej SA www.infomonitor.pl barometr@infomonitor.pl 6
Spadek odsetka należności regulowanych w terminie W stosunku do poprzedniego pomiaru, badani deklarują zwiększenie się problemu nieterminowego spłacania należności przez ich partnerów biznesowych. O 7 pp. mniej firm (w sumie 6) zadeklarowało, że połowa albo więcej należności regulowana jest przez kontrahentów w terminie. Jest to najwyższa negatywna zmiana odnotowana od sierpnia 2008 roku. Niepokojąco zwiększył się odsetek badanych, wskazujących terminowe wpłaty na poziomie poniżej 50% w stosunku do wszystkich należności. Obecnie wynosi on 30%, co oznacza wzrost o 4 pp. w porównaniu do stycznia 2010 r. W stosunku do początku 2010 roku wzrosła o 3 pp. liczba badanych, którzy nie znają odsetka należności firmy płaconego zgodnie z terminem. Jaki procent należności wobec Pana(i) firmy / banku płacony jest zgodnie z terminem? InfoMonitor Biuro Informacji Gospodarczej SA www.infomonitor.pl barometr@infomonitor.pl 7
Prognozy rozwoju na najbliższy kwartał Blisko dwie piąte przedstawicieli firm - 3 - uważa, że w ciągu najbliższych trzech miesięcy sytuacja ich firmy ulegnie poprawie. Przeciwnego zdania jest jedynie 5 % badanych. Największą grupę respondentów stanową osoby nie przewidujące w najbliższym kwartale znaczących zmian. Najbardziej optymistycznie na najbliższe trzy miesiące patrzą przedsiębiorcy 43% z nich przewiduje poprawę sytuacji ich firmy. W tym segmencie firm odnotowano również najwyższy odsetek () wskazań na negatywne prognozy na najbliższy kwartał. Najmniej pozytywnych prognoz wskazała grupa dostawców usług masowych 33% badanych przewiduje poprawę sytuacji firmy. Jest to o 10 pp. niższy wynik od tego, który uzyskała grupa przedsiębiorców. Przewidywania pogorszenia się sytuacji w firmach wskazało jednak jedynie dostawców usług masowych. Wśród przedstawicieli usług finansowych nie pojawiło się ani jedno wskazanie prognozy mówiącej o pogorszeniu sytuacji w najbliższych trzech miesiącach. W tej grupie podobnie jak wśród dostawców usług masowych, aż 63% badanych nie przewiduje zmian w najbliższym kwartale. InfoMonitor Biuro Informacji Gospodarczej SA www.infomonitor.pl barometr@infomonitor.pl 8
Kto odzyskuje należności w firmach? W ponad jednej trzeciej firm w Polsce (3) odzyskiwaniem zaległych należności zajmuje się dział windykacji, zaś w 2 firm tymi obowiązkami obciążony jest dział księgowości. W niemal co piątej polskiej firmie (1) egzekwowaniem nieterminowych płatności zajmuje się prezes bądź właściciel firmy. W firm tym zagadnieniem zajmują się kancelarie prawne. Wśród dostawców usług finansowych odnotowano największy odsetek (2) wskazań prezesa bądź właściciela firmy jako osób odpowiedzialnych za odzyskiwanie zaległych należności. Jednocześnie w tej grupie największy odsetek wskazań miały działy windykacji 4, zaś najmniejsze wyniki uzyskali dyrektorzy finansowi i handlowcy po 4 %. Wśród przedsiębiorców odnotowano największy odsetek wskazań (42%) działu księgowości jako tego, który jest odpowiedzialny za egzekwowanie nieterminowych płatności. W tej grupie odnotowano również najwyższy odsetek wskazań na osobę dyrektora finansowego jako osoby zajmującej się odzyskiwaniem zaległych należności. InfoMonitor Biuro Informacji Gospodarczej SA www.infomonitor.pl barometr@infomonitor.pl 9
Odpowiedzialni za zaległości Zdaniem przedstawicieli polskich firm konsumenci indywidualni w największym stopniu przyczyniają się do powstawania zaległości finansowych. 40% badanych wskazało konsumentów jako klientów generujących największe zaległości dla firm. Co piąty () przedstawiciel firm wskazał małe firmy jako kontrahentów odpowiadających za największe zaległości płatnicze, a niewiele mniej wskazań uzyskały średnie firmy. Warto zauważyć, że nie znalazł się ani jeden głos świadczący o tym, że nie ma grupy wpływającej na zatory płatnicze. W największym stopniu wobec dostawców usług masowych zalegają z płatnościami konsumenci. Dwie trzecie przedstawicieli tego sektora firm wskazało osoby indywidualne jako najbardziej zalegającą grupę klientów. Na przeciwnym biegunie znaleźli się przedsiębiorcy, wśród których konsumenci byli wskazywani najrzadziej (), zaś duże firmy uzyskały najwięcej wskazań (2) ze wszystkich badanych grup. W tym sektorze firm najwięcej wskazań (40%) uzyskały małe firmy. InfoMonitor Biuro Informacji Gospodarczej SA www.infomonitor.pl barometr@infomonitor.pl 10
Utrudniający odzyskiwanie należności Dwie na pięć firm w Polsce (40%) wskazuje konsumentów jako klientów, od których najtrudniej odzyskuje się zaległe należności. Nie wiele mniej wskazań uzyskały małe firmy 2, zaś najmniej uzyskały duże firmy. Średnie firmy wskazało jedynie przedsiębiorców. Powyższe dane wskazują na trend mówiący o tym, że im większy podmiot gospodarczy tym łatwiej wyegzekwować od niego zaległe należności. Dwie trzecie (6) przedstawicieli sektora usług masowych uznaje, że najtrudniej odzyskuje się zaległe należności od konsumentów. Jest to najwyższy odsetek wskazań tej grupy klientów/kontrahentów wśród wszystkich badanych sektorów firm. Z drugiej strony, przedsiębiorcy indywidualni najczęściej wskazują (4) małe firmy, a konsumentów najrzadziej (10%). InfoMonitor Biuro Informacji Gospodarczej SA www.infomonitor.pl barometr@infomonitor.pl 11
Szczegółowe wyniki badania W jakim stopniu, w Pana(i) opinii, nieterminowe regulowanie płatności stanowi przeszkodę w prowadzeniu działalności gospodarczej w Polsce? Czy problem nieterminowego regulowania należności wśród firm z Pana(i) branży występuje często czy rzadko? Jak ogólnie ocenia Pan(i) zdolność kontrahentów Pana(i) firmy / banku do regulowania bieżących zobowiązań? Jaki procent należności wobec Pana(i) firmy / banku płacony jest zgodnie z terminem? Ogółem 04.10 (N=200) 3% Ogółem 01.10 (N=200) 3% Ogółem 09.09 (N=200) Ogółem 07.09 (N=200) Ogółem 02.08 (N=200) 3% 33% 2 10% Ogółem 11.07 (N=200) 1% 31% 2 Finanse (N=70) 1% Usługi masowe (N=70) 1% Przedsiębiorcy (N=60) 3% 1 Ogółem 01.09 (N=200) 1% Ogółem 08.08 (N=200) Ogółem 03.09 (N=200) Ogółem 05.08 (N=200) (N=200) 04,2010 1,8 01.2010 09.2009 07.2009 03.2009 01.2009 2,0 08.2008 2,0 05.2008 2,0 02.2008 11.2007 2,1 2 3 1 4 1 (N=70) 1 30% 2 32% 3 32% 2 2 2 3 2 40% (N=70) [1] Poważna przeszkoda [4] Niewielka przeszkoda (N=200) 04.2010 01.2010 09.2009 07.2009 03.2009 01.2009 08.2008 05.2008 02.2008 11.2007 3 1 2 4 [1] Często [4] Rzadko (N=200) 04.2010 01.2010 09.2009 07.2009 03.2009 01.2009 08.2008 05.2008 02.2008 11.2007 3 1 2 4 2,0 1,8 2,1 2,1 2,1 (N=70) (N=70) 1,8 2,0 2,0 2,1 2,0 (N=70) 2,1 (N=70) [1] Zdecydowanie niska [4] Zdecydowanie wysoka 2 (N=60) 1,7 1,8 1,8 1,7 2,0 2,1 1 21% 2 2 30% 2 2 2 0% Od 1% do 10% Od do 2 Od 2 do 50% Od 51% do 7 Od 7 do 90% Powyżej 90% Nie wiem, trudno powiedzieć (N=60) 2,0 (N=60) 1 2% 1% 10% 1% 1% 1% Barometr Bezpieczeństwa Obrotu Gospodarczego InfoMonitor/BIK/Pentor RI 04.2010 NIETERMINOWE REGULOWANIE PŁATNOŚCI W kwietniu odnotowano niewielki spadek wartości wskaźnika opisującego nasilenie zjawiska nieterminowego regulowania płatności, czyli zakres zjawiska oceniany jest jako coraz większy. Jeszcze w styczniu badani oceniali trudności wynikające z tego zjawiska średnio na na 4- -stopniowej skali, gdzie 1 oznacza, że to poważna, a 4 niewielka przeszkoda; obecnie wartość wskaźnika jest niższa o 0,1 punktu. Wprawdzie zmiana w porównaniu ze styczniem jest niewielka, ale potwierdza systematyczne narastanie tej bariery w prowadzeniu działalności gospodarczej (przed przeszło dwoma laty wartość wskaźnika wynosiła ). Ocena zjawiska jest zróżnicowana w poszczególnych branżach: wciąż najdotkliwiej odczuwają je przedsiębiorcy (przeciętna ocena rzędu 1,7), jednak spadki dotknęły w tym pomiarze także pozostałych sektorów. Najsilniej, bo o 0,2 punktu, spadła wartość wskaźnika w sektorze usług masowych (1,8). Także w przypadku sektora finansowego mamy do czynienia z odwróceniem się kierunku zmian: wartość wskaźnika rosła bowiem w drugim półroczu minionego roku, w kwietniu spadła o 0,1 punktu do poziomu. NIETERMINOWE REGULOWANIE NALEŻNOŚCI NA POZIOMIE BRANŻ Po raz pierwszy od dwóch lat odnotowano znaczący spadek wskaźnika dla wszystkich branż łącznie o 0,2 punktu do poziomu nienotowanego od początku pomiarów (4-punktowa skala, gdzie 1 oznacza, że zjawisko występuje często, 4 rzadko). W największym stopniu spadki dotknęły przedsiębiorców zmiana rzędu 0,4 punktu oznacza, że znacznie częściej zauważają przypadki nieterminowego regulowania płatności. Spadek podobnej wielkości (o 0,3 punktu) odnotowano także wśród dostawców usług masowych. Na tle tych branż dobrze wygląda sytuacja w sektorze finansowym, w których nasilenie zjawiska oceniane jest przeciętnie na. ZDOLNOŚĆ KONTRAHENTÓW DO REGULOWANIA ZOBOWIĄZAŃ Istnieje pewna rozbieżność między oceną sytuacji całej branży a postrzeganiem własnych kontrahentów: zdolność kontrahentów do regulowania bieżących zobowiązań oceniana jest wciąż nie najgorzej (podobnie jak w styczniu, średnio na poziomie ). Także sytuacja w poszczególnych sektorach zdaje się pod tym względem dość stabilna: wśród dostawców usług masowych i przedsiębiorców już od ponad roku oceniana jest przeciętnie na - punktu, w sektorze finansów sytuacja kształtuje się nieco korzystniej oceny oscylują wokół - punktu. NALEŻNOŚCI PŁACONE ZGODNIE Z TERMINEM Wcześniejsze oceny o pogorszeniu sytuacji znajdują jednak potwierdzenie w strukturze regulowania należności wobec firm: od połowy minionego roku odnotowywano coraz więcej płatności wyrównywanych w terminie, jednak w bieżącym pomiarze sytuacja nieco się pogorszyła, zbliżając się do stanu z września 2009 roku. Obecnie, średnio rzecz biorąc, 30% firm deklaruje, że co najwyżej czwarta część należności jest spłacana terminowo (w styczniu taką sytuację deklarowało 2 przedsiębiorstw). W ciągu minionego kwartału o 4 pp. spadł (do poziomu 33%) odsetek firm, w stosunku do których terminowo regulowane jest przynajmniej trzy czwarte płatności. W najgorszej sytuacji pod tym względem są przedsiębiorcy: w przypadku blisko połowy terminowo płacona jest co najwyżej czwarta część należności (odsetek przeszło dwukrotnie większy niż w przypadku pozostałych branż) oznacza to 16-punktowy 2 wzrost na przestrzeni zaledwie 3 miesięcy. InfoMonitor Biuro Informacji Gospodarczej SA www.infomonitor.pl barometr@infomonitor.pl 12
Czy w Pana(i) firmie / banku poziom wierzytelności, których termin płatności minął przynajmniej 60 dni temu, jest? KLIENCI INDYWIDUALNI 04.2010 (N=174) 01.2010 (N=171) 09.2009 (N=171) 07.2009 (N=175) 03.2009 (N=160) 01.2009 (N=171) 08.2008 (N=170) 05.2008 (N=173) 02.2008 (N=170) 11.2007 (N=166) KLIENCI KORPORACYJNI 04.2010 (N=167) 01.2010 (N=164) 09.2009 (N=168) 07.2009 (N=156) 03.2009 (N=164) 01.2009 (N=156) 08.2008 (N=163) 05.2008 (N=151) 02.2008 (N=154) 11.2007 (N=166) [1] Zdecydowanie wysoki [4] Zdecydowanie niski Czy, Pana(i) zdaniem, poziom wierzytelności, których termin płatności minął przynajmniej 60 dni temu, w ciągu ostatnich 3 miesięcy...? KLIENCI INDYWIDUALNI 04.2010 (N=174) 01.2010 (N=171) 09.2009 (N=171) 07.2009 (N=175) 03.2009 (N=160) 01.2009 (N=171) 08.2008 (N=170) 05.2008 (N=173) 02.2008 (N=170) 11.2007 (N=166) KLIENCI KORPORACYJNI 04.2010 (N=167) 01.2010 (N=164) 09.2009 (N=168) 07.2009 (N=156) 03.2009 (N=164) 01.2009 (N=156) 08.2008 (N=163) 05.2008 (N=151) 02.2008 (N=154) 11.2007 (N=166) KLIENCI KORPORACYJNI 5 5 3,4 3,4 5 3,4 5 3 4 3 4 3 4 3 4 1 2 5 1 2 5 1 2 5 1 2 5 [1] Zdecydowanie wzrósł [5] Zdecydowanie zmalał Czy przewiduje Pan(i), że poziom wierzytelności, których termin płatności mija w okresie 60 dni, w ciągu następnych 3 miesięcy..? KLIENCI INDYWIDUALNI 04.2010 (N=174) 01.2010 (N=171) 09.2009 (N=171) 07.2009 (N=175) 03.2009 (N=160) 01.2009 (N=171) 08.2008 (N=170) 05.2008 (N=173) 02.2008 (N=170) 11.2007 (N=166) 04.2010 (N=167) 01.2010 (N=164) 09.2009 (N=168) 07.2009 (N=156) 03.2009 (N=164) 01.2009 (N=156) 08.2008 (N=163) 05.2008 (N=151) 02.2008 (N=154) 11.2007 (N=166) 5 5 5 3,4 5 3 4 3 4 3 4 3 4 1 2 5 1 2 5 1 2 5 1 2 5 [1] Zdecydowanie wzrośnie [5] Zdecydowanie zmaleje Barometr Bezpieczeństwa Obrotu Gospodarczego InfoMonitor/BIK/Pentor RI 04.2010 WIERZYTELNOŚCI PRZETERMINOWANE Ogólnie rzecz biorąc, wzrósł w firmach odsetek przeterminowanych wierzytelności, zarówno w odniesieniu do segmentu klientów indywidualnych, jak i korporacyjnych, co przełożyło się na spadek wartości odpowiednich wskaźników. W segmencie klientów indywidualnych odnotowano spadek wartości wskaźnika o 0,2 punktu do poziomu (4-stopniowa skala, gdzie 1 oznacza że ich poziom jest zdecydowanie wysoki, 4 zdecydowanie niski). Zmiana in minus w największym stopniu dotknęła przedsiębiorców w tej grupie wskaźnik spadł w porównaniu ze styczniem o 0,4 punktu i obecnie wynosi. Na takim poziomie udział przeterminowanych wierzytelności oceniają dostawcy usług finansowych. Najgorzej sytuacja rysuje się pod tym względem wśród dostawców usług masowych (). Co ciekawe, ocena dynamiki zmian w perspektywie minionego kwartału jest porównywalna we wszystkich branżach, co więcej wskazuje na względną stabilność sytuacji. Niewielkie spadki wartości wskaźnika (oznaczające wzrost odsetka przeterminowanych wierzytelności od stycznia do marca) odnotowano wśród przedsiębiorców i dostawców usług masowych (średnie oceny wynoszą w tych sektorach, odpowiednio, i na 5-stopniowej skali); sektor finansowy ocenia sytuację jako zbliżoną do tej sprzed kwartału (). W segmencie klientów instytucjonalnych oceny są nieco wyższe niż w przypadku poprzedniej grupy, co oznacza, że problem przeterminowanych wierzytelności jest w nim mniejszy: średnia ocena wyniosłą w tym pomiarze, czyli o 0,1 punktu mniej niż w styczniu br. Najpoważniej sytuację oceniają pod tym względem przedsiębiorcy: w ich grupie ocena spadła w rozpatrywanym okresie o 0,3 punktu do poziomu. W pozostałych sektorach sytuacja postrzegana jest stabilniej (). Podobnie jak w przypadku klientów indywidualnych, w ocenie badanych poziom zadłużenia w ciągu minionego kwartału nie zmienił się znacząco (średnia ocena na 5-stopniowej skali). Można jednak zaobserwować różnice między ocenami w poszczególnych sektorach: dostawcy usług masowych i przedsiębiorcy postrzegają sytuację tak, jak przed trzema miesiącami (odpowiednio, i ), natomiast w branży finansowej ocena zmian struktury wierzytelności nieco pogorszyła się (spadek o 0,2 punktu, do poziomu ). OCZEKIWANY SPADEK POZIOMU WIERZYTELNOŚCI PRZTERMINOWANYCH Przewiduje się, że w ciągu kwartału nie zmieni się znacząco odsetek wierzytelności przeterminowanych w strukturze wszystkich zobowiązań w obu rozpatrywanych segmentach. W segmencie klientów indywidualnych niewielkiej poprawy spodziewają się dostawcy usług masowych (średnia ocena wzrosła z w styczniu do w obecnym pomiarze, skala 5- -stopniowa). Podobnie sytuację oceniają przedsiębiorcy (). Większego udziału wierzytelności wciąż spodziewają się przedstawiciele sektora finansowego, ale i w tej grupie widoczna jest poprawa oceny przyszłej sytuacji (wzrost wartości wskaźnika z do ). W segmencie klientów korporacyjnych przeciętne oceny są tradycyjnie nieco wyższe niż w poprzedniej grupie klientów. Spadku poziomu wierzytelności przeterminowanych w nadchodzącym kwartale spodziewają się, podobnie jak przed trzema miesiącami, dostawcy usług masowych (). Mniejszą dynamikę przewidują przedsiębiorcy i sektor finansowy (odpowiednio, i ) w przypadku tych ostatnich oznacza to jednak wyraźną poprawę perspektyw w porównaniu ze stanem ze stycznia tego roku (wzrost o 0,3 punktu). 3 InfoMonitor Biuro Informacji Gospodarczej SA www.infomonitor.pl barometr@infomonitor.pl 13
Poziom wierzytelności, których termin płatności minął przynajmniej 60 dni temu, w stosunku do ogółu wierzytelności wynosi 0% Od 1 do 2% Od 3% do Od do Od do Od do 10% Powyżej 10% Nie wiem Odmowa KLIENCI INDYWIDUALNI O g ó ł e m O g ó ł e m Czy zdarzyło się, iż w okresie ostatnich trzech miesięcy, w celu odzyskania wierzytelności, Pana(i) firma / bank podejmował(a) działania, takie jak:...? dane w % 11.07 02.08 05.08 08.08 01.09 03.09 07.09 09.09 01.10 04.10 Wezw ania listow ne do zapłaty w ierzytelności Kontakt bezpośredni z dłużnikiem Wezw ania telefoniczne do zapłaty w ierzytelności Skorzystanie z usług komornika Wymów ienie umow y z pow odu zaległości w płatnościach Skorzystanie z usług firmy windykacyjnej Podanie dłużnika do Biura Informacji Gospodarczej Sprzedaż należności Podjęcie innych działań praw nych 04.10 (N=174) 01.10 (N=171) 09.09 (N=171) 07.09 (N=175) 03.09 (N=160) 01.09 (N=171) 08.08 (N=170) 05.08 (N=173) 02.08 (N=170) 11.07 (N=166) Finanse (N=61) Usługi masowe (N=67) 3% 10% Przedsiębiorcy (N=46) 2% 2 KLIENCI KORPORACYJNI 04.10 (N=167) 01.10 (N=164) 09.09 (N=168) 07.09 (N=156) 3% 03.09 (N=164) 01.09 (N=156) 08.08 (N=163) 05.08 (N=151) 02.08 (N=154) 11.07 (N=146) 10% Finanse (N=58) 3% Usługi masowe (N=52) Przedsiębiorcy (N=57) 93 93 94 93 96 96 95 97 97 98 93 91 90 90 96 94 91 96 96 99 96 96 94 96 99 97 99 99 100 99 90 92 97 93 93 97 93 97 95 95 85 88 92 85 91 91 85 83 89 90 87 83 87 84 94 89 89 84 84 89 80 90 96 81 91 93 83 80 90 89 88 90 92 90 85 90 83 85 92 92 83 84 85 82 89 89 82 84 90 89 89 84 84 81 91 89 91 93 86 89 67 74 83 73 79 80 64 69 87 81 95 95 88 92 97 98 92 90 98 97 51 44 53 58 55 55 55 66 64 62 69 59 63 61 63 61 63 70 76 75 59 41 53 64 66 61 61 67 67 61 22 28 42 45 33 40 37 58 45 47 61 43 45 48 50 46 46 50 53 50 69 44 60 59 70 60 59 64 64 63 61 49 43 51 54 46 50 51 57 56 52 33 28 30 22 28 25 32 33 27 39 36 39 33 33 31 31 35 30 36 51 54 54 46 53 43 44 57 37 39 29 19 26 23 14 19 17 14 21 29 37 35 35 28 30 30 32 33 30 42 20 20 23 15 21 21 23 23 23 21 29 39 29 20 36 31 33 36 33 21 13 11 26 14 11 20 19 20 19 24 18 7 13 10 13 8 15 10 17 18 15 13 10 12 11 14 12 9 11 11 23 20 14 19 20 24 23 16 20 24 11 6 3 10 4 4 3 6 3 4 10 13 13 7 8 12 8 5 10 5 59 55 48 54 51 62 58 56 58 55 71 64 59 57 61 70 66 70 64 59 57 51 46 60 47 64 53 47 54 54 45 48 37 43 42 48 55 50 53 50 3% 3% 10% 1 1 21% 2 2 2 2 23% 2 21% 21% Ogółem (N=200) Finanse (N=70) 2 2 2 23% 21% 1 10% 1 1 1 10% 1 10% 2% 10% 10% 10% 3% 10% 1 2% 10% 3% 1 1 Usługi masowe (N=70) 10% Przedsiębiorcy (N=60) 10% 1 30% 1 23% 1 1 3% 10% 2 2 1 1 1 2 2% 1% 2% 2% 10% 2% 10% 1% 1% 1% 2% 3% 1% 10% 1% 2% 1% 2% 3% 10% Barometr Bezpieczeństwa Obrotu Gospodarczego InfoMonitor/BIK/Pentor RI 04.2010 3% SPOSOBY RADZENIA SOBIE Z PRZETERMINOWANYMI WIERZYTELNOŚCIAMI Respondenci zapytani, jak radzą sobie z nierzetelnymi kontrahentami, niezmiennie najczęściej wskazują na listowne wezwania do zapłaty wierzytelności. W okresie ostatnich trzech miesięcy taką metodą odzyskiwania zaległych wierzytelności posłużyło się 9 badanych. W ciągu ostatniego kwartału odnotowano wzrost zainteresowania monitowaniem klientów o zwrot należności drogą telefoniczną lub kontaktu bezpośredniego praktykuje to, średnio rzecz biorąc, 9 na 10 podmiotów, przy czym najczęściej do tych metod uciekają się przedsiębiorcy. Ponad połowa respondentów korzysta z usług komornika (62%) lub wymawia umowy nierzetelnym partnerom (50%). Warto zauważyć, że praktyka zrywania umów z powodu niewywiązywania się partnerów ze zobowiązań zdecydowanie osłabiła się przed dwoma laty (kiedy to w ciągu kwartału odsetek wskazań spadł z 61 do 43%), jednak od tego momentu do tej metody powracało coraz więcej podmiotów z sektora usług masowych i finansowych; wciąż zdecydowanie rzadziej korzystają z niej jednak przedsiębiorcy (2). POZIOM ZADŁUŻENIA Struktura przeterminowanych wierzytelności klientów indywidualnych nie zmieniła się znacząco w porównaniu z poprzednim pomiarem, jednak powoli zwiększa się udział firm z największym odsetkiem przeterminowanych wierzytelności. Od połowy 2009 roku tego typu należności nie przekraczają poziomu w 35-3 firm; od września 2009 roku systematycznie rośnie jednak odsetek tych firm, w których udział wierzytelności przekracza (z 30% do 3 w bieżącym pomiarze). W największym stopniu ten problem dotyka dostawców usług masowych (w 4 firm poziom wierzytelności przeterminowanych przekracza ) i przedsiębiorców (wartość analogicznego wskaźnika 41%). W tym samym okresie sytuacja w segmencie klientów korporacyjnych była bardziej zmienna, ale także w tym przypadku można zauważyć powolny wzrost odsetka firm borykających się z dużym udziałem przeterminowanych wierzytelności. Odsetek firm, w których tego typu wierzytelności przekraczają poziom wynosi obecnie 32%, czyli tyle, ile w marcu ubiegłego roku w porównaniu ze stanem z poprzedniego kwartału oznacza to 3-punktowy wzrost. W porównaniu z lipcem 2009 roku spadł udział tych firm, w których tego typu należności stanowią mniej niż : z 4 do 42%. Podobnie jak w poprzednim wypadku, najmniejszy problem z przeterminowanymi wierzytelnościami mają firmy w sektorze finansowym (powyżej 23%), największy natomiast przedsiębiorcy (ten sam wskaźnik 4). 4 InfoMonitor Biuro Informacji Gospodarczej SA www.infomonitor.pl barometr@infomonitor.pl 14
Proszę podać szacunkowy poziom wierzytelności, których termin płatności minął przynajmniej 60 dni temu. Czy jest to kwota...? Ogółem 04.10 (N=200) 10% Ogółem 09.09 (N=200) Ogółem 07.09 (N=200) 1. Czy przewiduje Pan(i), że w nadchodzących trzech miesiącach sytuacja Pana(i) firmy...? Ogółem (N=200) Finanse (N=70) Usługi masowe (N=70) Przedsiębiorcy (N=60) Dział windykacji Księgowość Właściciel firmy/prezes Kancelaria adwokacka Obsługa klienta Handlowcy Dyrektor finansowy 10% 10% 10% 10% 10% 3% 5 63% 10% 3% 3% 1 63% 4 10% 1 2 1 10% 2% 1% Ogółem 03.09 (N=200) 10% Ogółem 01.09 (N=200) Ogółem 08.08 (N=200) Ogółem 05.08 (N=200) Ogółem 02.08 (N=200) Ogółem 11.07 (N=200) Finanse (N=70) Usługi masowe (N=70) Przedsiębiorcy (N=60) 3% 2% 3% 10% 2 30% 33% 4 3 40% 42% 4 Ogółem (N=200) Finanse (N=70) 3. Jaki typ klientów/ kontrahentów generuje w Pana(i) firmie największe zaległości? 3 3 43% 33% Pogorszy się Pozostanie bez zmian Poprawi się 2. Kto w Pana(i) firmie zajmuje się sprawami odzyskiwania zaległych należności? 4 3 31% 3 30% 31% 30% 5 2 Do 5 tys zł 5,1-10 tys zł 10,1-20 tys zł 20,1-50 tys zł 50,1-75 tys zł 75,1-100 tys zł 100,1-150 tys zł Powyżej 150 tys zł Miałem takie wierzytelności, ale już ich nie mam Nie wiem Odmowa Ogółem (N=200) Finanse (N=70) 40% 41% 21% 31% Wskazania pow. 3% w skali ogółu 1% 2% 3% 1% 1% 10% Usługi masowe (N=70) Przedsiębiorcy (N=60) 1 2 1% 1% 2% 2% 3% WARTOŚĆ WIERZYTELNOŚCI Struktura należności w ujęciu wartościowym zmienia się od połowy minionego roku: rośnie udział zobowiązań o największej wartości. Wierzytelności przekraczające 150tys. zł stanowią obecnie 4 ogółu należności jest to o 13 punktów więcej niż w lipcu 2009 roku. W tym samym okresie udział zobowiązań o wartości 75-150 tys. waha się niewiele od do 1. Maleje natomiast odsetek należności mających mniejszą wartość: te do 10 tys. nie przekraczają obecnie 10% (w lipcu ), 10-50 tys. obejmują niespełna czwartą część ogółu. Najbardziej obciążeni wierzytelnościami o wysokiej wartości są przedsiębiorcy (5 ma wartość przekraczającą 150 tys. zł). W sektorze finansowym tego typu należności stanowią 4 ogółu, a wśród dostawców usług masowych 31%. PYTANIA DODATKOWE SYTUACJA FIRMY W NAJBLIŻSZYM CZASIE Ponad połowa firm (5) nie spodziewa się zmiany swojej sytuacji w najbliższym kwartale. Poprawy oczekuje przeszło co trzecie przedsiębiorstwo (3), pogorszenia spodziewa się natomiast co 20. firma. Najbardziej zróżnicowana sytuacja dotyka samych przedsiębiorców: w tej grupie podmiotów spodziewa się wkrótce pogorszenia sytuacji, ale jednocześnie to w tej grupie najwyższy odsetek (43%) oczekuje wyraźnej poprawy w najbliższym czasie. ZALEGŁE NALEŻNOŚCI Problemem zaległych należności ze strony kontrahentów najczęściej zajmują się w firmach działy windykacji (3), księgowość (2) lub sam właściciel (1). Ta pierwsza forma jest najbardziej rozpowszechniona w sektorze finansów (4), księgowość bierze na siebie tę funkcję przede wszystkim wśród przedsiębiorców (42%). W ponad dwóch trzecich przypadków wśród dostawców usług masowych za największe wierzytelności odpowiadają odbiorcy indywidualni. W sektorze finansów udział wierzytelności ze strony klientów indywidualnych i MSP jest podobny i wynosi, odpowiednio, 41% i 4. Wśród przedsiębiorstw największymi dłużnikami są firmy z sektora MSP (42%), za kolejne 2 wierzytelności odpowiadają duże firmy. Ta struktura wprost przekłada się na typ podmiotów stwarzających największe problemy w odzyskiwaniu należności. Usługi masowe (N=70) 6 Przedsiębiorcy (N=60) 40% Konsumenci indywidualni Średnie firmy Żaden 2 2% Małe firmy Duże firmy Nie wiem, trudno powiedzieć 4. Od jakich klientów/kontrahentów Pana(i) firmie najtrudniej jest odzyskać zaległe należności? Ogółem (N=200) 40% 2 Finanse (N=70) 3 2 10% Usługi masowe (N=70) 6 Przedsiębiorcy (N=60) 10% 4 2% Od konsumentów Od małych firm Od średnich firm Od dużych firm Nie wiem, trudno powiedzieć Barometr Bezpieczeństwa Obrotu Gospodarczego InfoMonitor/BIK/Pentor RI 04.2010 5 InfoMonitor Biuro Informacji Gospodarczej SA www.infomonitor.pl barometr@infomonitor.pl 15