Barbara Dagmara Niziołek Dyrektor Samorządowego Centrum Edukacji w Tarnowie W dniu 19 sierpnia 2009 roku na posiedzeniu Rady Ministrów przyjęty został program Bezpieczna i przyjazna szkoła na lata 2008-2013. Program ten kładzie szczególny nacisk na doskonalenie kompetencji wychowawczych nauczycieli i rodziców, a takŝe budowanie klimatu współpracy oraz szacunku i zaufania środowiska do szkoły. Jednym z priorytetów programu jest organizacja zajęć pozaszkolnych i pozalekcyjnych, które będą adresowane do uczniów zdolnych lub mających trudności z nauką, a takŝe pochodzących ze środowisk zaniedbanych i zagroŝonych wykluczeniem społecznym. Program zakłada takŝe wdroŝenie procedur ułatwiających i porządkujących wzajemne relacje pomiędzy szkołą, a jej otoczeniem oraz kontynuowanie monitoringu wizyjnego wejść do szkół i placówek oświatowych, co powinno przyczynić się do poprawy bezpieczeństwa dzieci i młodzieŝy. W ramach procesu wdraŝania programu wytypowane placówki zajmujące się doradztwem metodycznym i doskonaleniem nauczycieli, mające w tym temacie określone doświadczenie i dysponujące właściwą kadrą doradców otrzymały moŝliwość przeprowadzenia szkoleń dla nauczycieli przygotowujących do jego realizacji. W skali województwa małopolskiego szkolenie takie realizowało Samorządowe Centrum Edukacji w Tarnowie. PROCEDURY OPRACOWANE W TRAKCIE WARSZTATÓW REALIZOWANYCH PRZEZ SAMORZĄDOWE CENTRUM EDUKACJI W TARNOWIE W RAMACH RZĄDOWEGO PROGRAMU BEZPIECZNA I PRZYJAZNA SZKOŁA MACHOWA 12-15.11.2008 R. Procedury zostały opracowane pod kierunkiem dra hab. Edmunda Juśko prof. KUL Katedra Zarządzania Oświatą Wydział Nauk o Społeczeństwie Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. Stanowią swoistą propozycję jako materiał powarsztatowy, moŝna je modyfikować po to by stały się przydatne w praktyce szkolnej. Starając się zrozumieć współczesną rzeczywistość stosujemy coraz częściej procedury, czyli pragniemy unormować sposób prowadzenia, załatwiania jakiegoś problemu. Procedury dotyczą takŝe rzeczywistości szkolnej. PROCEDURA TWORZENIA WARUNKÓW DO AKTYWNEGO UDZIAŁU UCZNIÓW W śyciu SZKOŁY Szkoła winna być miejscem bezpiecznym dla ucznia, w którym nie tylko będzie on uczestniczył w procesie dydaktyczno - wychowawczym, ale takŝe będzie uczył się uczestniczenia w róŝnych relacjach interpersonalnych. I. Cele procedury. ułatwianie wzajemnych kontaktów oraz nadanie im statusu programowej działalności szkoły, przekazywanie uczniom bieŝącej informacji nie tylko o ich wynikach dydaktycznowychowawczych, ale o bieŝącym Ŝyciu szkoły, udzielanie uczniom wskazówek w zakresie realizacji idei samorządności szkolnej, inicjowanie nawiązywania kontaktów wychowawca- uczeń, wyraŝania opinii na temat pracy szkoły (samorząd szkolny), tworzenie atmosfery zaufania, ułatwianie monitorowania i ewoluowania przyjętych zasad.
II. Przedmiot procedury. Kontakt z uczniami, czyli realizacja procesu dydaktyczno - wychowawczego i opiekuńczego, a takŝe uzyskiwanie informacji o wszechstronnym rozwoju ucznia w trakcie tego procesu. III. Beneficjenci procedury. Procedura dotyczy uczniów szkoły. IV. Osoby upowaŝnione do stosowania procedury: wychowawcy klas, nauczyciele, pedagog szkolny, logopeda, psycholog, pielęgniarka szkolna, wicedyrektor szkoły, dyrektor V. Główne obszary działań szkoły w stosunku do uczniów. GŁÓWNE OBSZARY DZIAŁAŃ SZKOŁY PRZYGOTOWANIE UCZNIÓW DO EGZAMINÓW STWORZENIE WARUNKÓW DO INDYWIDUALNEGO ROZWOJU AKTYWNE METODY NAUCZANIA PROFILAKTYKA UZALEśNIEŃ ODPOWIEDNIA OPIEKA DZIAŁANIA PROZDROWOTNE KSZTAŁTOWANIE POSTAWY PATRIOTYCZNEJ KSZTAŁTOWANIE POSTAWY SPOŁECZNEJ ROZWÓJ SAMORZĄDNOŚCI UCZNIOWSKIEJ Szkoła winna pomagać uczniom uwierzyć w siebie i zapewniać im Ŝyczliwą, pełną wzajemnego szacunku atmosferę. KaŜdy uczeń powinien mieć równe szanse w rozwoju
intelektualnym, duchowym, fizycznym oraz poczucie i bezpieczeństwa. By uzyskać taki stan naleŝy dokonać diagnozy w obszarach. 1. Przygotowanie uczniów do egzaminów: zapoznanie uczniów z wymaganiami oraz zasadami przeprowadzania egzaminów, kontrola osiągnięć uczniów, wskazywanie sposobów eliminowania braków w umiejętnościach, analiza osiągnięć uczniów w gimnazjach. 2. Stworzenie warunków do indywidualnego rozwoju: opracowanie spójnego systemu oceniania, skonstruowanie narzędzi do pomiaru dydaktycznego, podmiotowe traktowanie uczniów, uwzględnienie w procesie dydaktycznym potrzeb uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, przygotowanie uczniów do samooceny, rozwój uzdolnień i zainteresowań uczniów. 3. Aktywne metody nauczania: wdraŝanie uczniów do twórczego myślenia, wdraŝanie do aktywnego słuchania, przygotowanie rozwiązywania konfliktów. 4. Profilaktyka uzaleŝnień: uświadomienie szkodliwego wpływu uŝywek na organizm człowieka, promowanie zdrowego stylu Ŝycia, kontrola nad uczniami trudnymi oraz niską frekwencją na zajęciach. 5. Odpowiednia opieka: podczas lekcji i przerw, zapoznanie uczniów z regulaminami obowiązującymi w szkole. 6. Działania prozdrowotne: utrwalanie nawyków higienicznych, wdraŝanie do stosowania zasad higieny pracy i odpoczynku. 7. Kształtowanie postawy patriotycznej: znajomość historii regionalnej, kultywowanie zwyczajów i obrzędów, pogłębianie wiedzy dotyczącej patrona szkoły, uczestniczenie w obchodach świąt narodowych. 8. Kształtowanie postawy społecznej: kształcenie umiejętności właściwej komunikacji z drugim człowiekiem, rozbudzanie potrzeby niesienia pomocy innym. 9. Rozwój samorządności uczniowskiej: wypracowanie wspólnych reguł klasowych, przyjmowanie odpowiedzialności za porządek i wystrój klasy, ustalenie obszarów współdecydowania uczniów w oparciu o regulaminy oraz działalność samorządu.
PROCEDURY POSTĘPOWANIA W PROFILAKTYCE SZKOLNEJ I. W przypadku uzyskania informacji, Ŝe uczeń uŝywa alkoholu lub innych środków w celu wprowadzenia się w stan odurzenia. Przekazać uzyskaną informację wychowawcy klasy. Wychowawca informuje o fakcie pedagoga/psychologa szkolnego i dyrektora szkoły. Wychowawca wzywa do szkoły rodziców (prawnych opiekunów) ucznia i przekazuje im uzyskaną informację JeŜeli rodzice odmawiają współpracy dyrektor szkoły pisemnie powiadamia o zaistniałej sytuacji sąd rodzinny lub policję. II. W przypadku, gdy nauczyciel podejrzewa, Ŝe na terenie szkoły znajduje się uczeń będący pod wpływem alkoholu lub narkotyków: Powiadamia o swoich przypuszczeniach wychowawcę klasy. Odizolowuje ucznia od reszty klasy. Wzywa lekarza w celu stwierdzenia stanu trzeźwości lub odurzenia, ewentualnie udzielenia pomocy medycznej. Zawiadamia o tym fakcie dyrektora szkoły oraz rodziców/opiekunów. Dyrektor szkoły zawiadamia najbliŝszą jednostkę policji (gdy rodzice - opiekunowie odmawiają przyjścia. III. W przypadku, gdy nauczyciel znajduje na terenie szkoły substancję przypominającą wyglądem narkotyk, powinien podjąć następujące kroki: Nauczyciel zachowując środki ostroŝności zabezpiecza substancję przed dostępem do niej osób niepowołanych oraz ewentualnym jej zniszczeniem do czasu przyjazdu policji, próbuje (o ile jest to moŝliwe w zakresie działań pedagogicznych) ustalić, do kogo znaleziona substancja naleŝy. Powiadamia o zaistniałym zdarzeniu dyrektora szkoły, wzywa policję. Po przyjeździe policji niezwłocznie przekazuje zabezpieczoną substancję i przekazuje informacje dotyczące szczegółów zdarzenia. IV. W przypadku, gdy nauczyciel podejrzewa, Ŝe uczeń posiada przy sobie narkotyki lub substancję przypominającą narkotyki: Nauczyciel w obecności innej osoby (wychowawca, pedagog, dyrektor itp.) ma prawo Ŝądać, aby uczeń przekazał mu tę substancję, pokazał zawartość torby szkolnej oraz kieszeni. O swoich podejrzeniach powiadamia dyrektora szkoły oraz rodziców/opiekunów ucznia i wzywa ich do natychmiastowego stawiennictwa. W przypadku, gdy uczeń, mimo wezwania, odmawia przekazania nauczycielowi substancji i pokazania zawartości teczki, dyrektor szkoły wzywa policję JeŜeli uczeń wyda substancje dobrowolnie, nauczyciel, po odpowiednim zabezpieczeniu, zobowiązany jest bezzwłocznie przekazać ją do jednostki policji. Wychowawca ustala w jaki sposób i od kogo uczeń nabył substancję. Całe zdarzenie nauczyciel dokumentuje. V. Postępowanie wobec ucznia sprawcy przestępstwa: Niezwłoczne powiadomienie dyrektora szkoły. Ustalenie okoliczności czynu. Przekazanie sprawcy dyrektorowi szkoły lub pedagogowi szkolnemu pod opiekę. Powiadomienie rodziców ucznia sprawcy. Niezwłoczne powiadomienie policji. Zabezpieczenie ewentualnych dowodów przestępstwa.
VI. Postępowanie nauczyciela wobec ucznia, który stał się ofiarą czynu przestępczego: Udzielenie pierwszej pomocy, bądź zapewnienie jej udzielenia poprzez wezwanie lekarza. Niezwłoczne powiadomienie dyrektora szkoły. Powiadomienie rodziców ucznia. Niezwłoczne wezwanie policji. VII. Procedura postępowania w przypadku udzielania pomocy uczniom dyslektycznym. Diagnoza potrzeb szkoły w tym zakresie. Opracowanie programu kompleksowej opieka nad uczniem. Dokonanie wczesnego rozpoznania i diagnozy psychologiczno -pedagogicznej. Dostosowanie wymagań edukacyjnych na lekcjach przez wszystkich nauczycieli do indywidualnych potrzeb i moŝliwości ucznia. Objęcie ucznia pomocą terapeutyczną, zajęciami korekcyjno-kompensacyjnymi i innymi zajęciami specjalistycznymi na terenie szkoły. Współpraca szkoły z rodzicami w celu motywowania i stymulowania ucznia. PROCEDURA WŁĄCZANIA RODZICÓW W DZIAŁANIA SZKOŁY Nauczyciel, wychowawca pragnący efektywnie i skutecznie realizować ze swoimi uczniami załoŝenia programowe, zarówno w zakresie dydaktyki jak i wychowania, musi zyskać dla swoich działań przychylność rodziców. Bez współpracy z rodzicami nie będzie miał wpływu na rozwój osobowości i psychiki ucznia. By ta współpraca przyniosła oczekiwane rezultaty nie tylko rodzice, ale przede wszystkim nauczyciele muszą być świadomi form, metod i charakteru współdziałania. Rodzice są nieodzownym filarem, od którego zaleŝy w duŝej mierze sprawne funkcjonowanie szkoły. Pozyskanie sobie rodziców rozłoŝone w czasie jest jedyną moŝliwością na skuteczne oddziaływania wychowawcze na terenie szkoły. Nauczyciele powinni budzić zainteresowania rodziców, tym co się dzieje w szkole, zmieniać ich świadomość pedagogiczną. Podstawowym warunkiem pomyślnie układającej się współpracy z rodzicami jest zdobycie ich zaufania, dzięki któremu wzajemna komunikacja społeczna przynosi lepszy przepływ informacji o uczniu, stwarza moŝliwość szczerej rozmowy i uzyskania dokładnej opinii o szkole oraz pracy nauczyciela. Opracowanie i przyjęcie procedury współpracy szkoły z rodzicami zdecydowanie ułatwi zaangaŝowanie się rodziców we wzajemne relacje uczeń- nauczyciel - rodzic. Obecność rodziców w Ŝyciu szkoły, w jej róŝnych formach działalności mobilizuje nauczycieli do poszukiwania róŝnorodnych metod i środków umoŝliwiających współpracę. Temu celowi mają słuŝyć procedury. I. Cele procedury. ułatwianie wzajemnych kontaktów oraz nadanie im statusu programowej działalności szkoły. przekazywanie bieŝącej informacji rodzicom o postępach i problemach dziecka. udzielanie wskazówek w zakresie sposobów postępowania rodzica wobec problemów dziecka. inicjowanie nawiązywania kontaktów z rodzicami i zachęcenie ich do wyraŝania opinii na temat jakości pracy szkoły. tworzenie partnerskiej atmosfery. realizowanie jednolitego systemu pracy z rodzicami, nadającego jej właściwą rangę. ułatwianie monitorowania i ewoluowania przyjętych zasad. II. Przedmiot procedury. Kontakt z rodzicami, czyli uzyskanie informacji o wszechstronnym rozwoju ucznia w trakcie procesu dydaktyczno -wychowawczego w szkole oraz w warunkach domowych i szkolnych.
III. Beneficjanci procedury. Procedura dotyczy rodziców i prawnych opiekunów. IV. Osoby upowaŝnione do stosowania procedury. Informacji o uczniu udzielają rodzicom wyłącznie: wychowawcy klas, nauczyciele, pedagog szkolny, logopeda, pielęgniarka szkolna, wicedyrektor szkoły, dyrektor. V. ZałoŜenia procedury: zapoznanie się z obowiązującymi w tym zakresie przepisami prawnymi (przeszkolenie pracowników), dokonanie wstępnej diagnozy potrzeb wśród uczniów, rodziców i nauczycieli (ankiety rozmowy, obserwacje wywiady, kwestionariusze), opracowanie planu całorocznej współpracy z wykorzystaniem diagnozy oczekiwań i określeniem obszarów współdziałania oraz wniosków wysuniętych przez rodziców do pracy w szkole w planie naleŝy: sprecyzować potrzeby: klasa - szkoła -wychowawca -rodzic - uczeń, określić korzyści w relacjach uczeń- nauczyciel- rodzic, określić przeszkody w relacjach uczeń- nauczyciel- rodzic, uwzględnić wnioski wysunięte przez rodziców do pracy w szkole. sprecyzować działania: cele, zadania, taktyka, technika, rzetelna realizacja, określić i wdroŝyć formy współpracy z rodzicami (dyŝury, spotkania indywidualne, zbiorowe, mailowe - elektroniczny dziennik), określić spodziewany efekt, wskazać korzyści działań, opracować zasady promowanie podjętych działań i uzyskanych efektów, określić zasady i przebieg monitoringu i ewaluacji. VI. Systematyka działań 1. Miejscem kontaktów rodziców z pracownikami pedagogicznymi szkoły jest: sala lekcyjna - gabinet lekcyjny (spotkanie indywidualne, bądź zbiorowe), gabinet pedagoga, psychologa, logopedy (spotkanie indywidualne), gabinet dyrektora lub wicedyrektora (spotkanie indywidualne), pokój nauczycielski (spotkanie indywidualne). Poza tymi miejscami informacje nie są udzielane (uzyskiwanie informacji o uczniu od nauczycieli na ulicy, przeszkadzanie w czasie lekcji, telefonowanie pod prywatny numer nauczyciela bez jego zgody, zajmowanie przerw nauczycielowi podczas dyŝuru, zasięganie informacji o uczniu u pracowników niepedagogicznych szkoły). 2. Kontakty rodziców z nauczycielami odbywają się zgodnie z harmonogramem przedstawionym rodzicom na pierwszym spotkaniu z rodzicami, nie później jednak niŝ w październiku. 3. Formy spotkań: zebrania ogólne z rodzicami (lub zaproszonymi specjalistami), zebrania klasowe z rodzicami lub zaproszonymi specjalistami), indywidualne konsultacje rodziców z: wychowawcami,
nauczycielami przedmiotów, pedagogiem, psychologiem, logopedą. 4. Rodzice uczniów szkoły mają moŝliwość dodatkowego kontaktu z nauczycielami w przypadkach uzasadnionych poprzez telefon do szkoły pocztę elektroniczną lub listownie. Nauczyciele nie udzielają informacji rodzicom w trakcie prowadzonych przez siebie zajęć szkolnych oraz podczas pełnionych dyŝurów. Niedopuszczalne jest udzielanie informacji rodzicom w pokoju nauczycielskim w obecności innych nauczycieli (innych osób). 5. Terminy obowiązkowych spotkań z rodzicami ustalone są w harmonogramie zebrań z rodzicami przedstawionym nauczycielom i rodzicom na początku roku szkolnego. O obowiązkowym spotkaniu z rodzicami wychowawca informuje uczniów i rodziców z co najmniej 3-dniowym wyprzedzeniem, przypominając datę, miejsce, godzinę spotkania. Informację taką moŝna podać pisemnie. Dyrektor szkoły moŝe zmienić ustalone terminy zebrań w uzasadnionych przypadkach. Obecność rodzica na zebraniach jest obowiązkowa. W sytuacjach uzasadnionych szkoła moŝe wezwać rodziców poza ustalonymi terminami. 6. Formy kontaktów wychowawcy klasowego utrzymuje z rodzicami: zebrania z rodzicami pisemne informacje wizyty wychowawcy, pedagoga w domu ucznia indywidualne spotkania wywiadówki online. telefon Wychowawca klasowy 7. W takcie spotkań, kontaktów z rodzicami nauczyciele winni: stosować indywidualne podejście do rodziców (zapoznanie się z sytuacją rodziny), wykazywać asertywność i znajomość zasad stosunków interpersonalnych, tworzyć odpowiednie warunki do szczerej rozmowy (atmosfera, Ŝyczliwość, otwartość, uśmiech, aranŝacja pomieszczeń), podkreślać rolę rodzica i doceniać kaŝdy wkład jego pracy we wspólne, szukanie przyczyn problemu i jego rozwiązanie, nie krytykować metod nauczania i wychowawczych (innych nauczycieli) ale wskazywać, Ŝe moŝna inaczej, rzetelnie i w pełni informować rodziców o postępach ucznia w nauce jego zachowaniu i frekwencji, wskazywać moŝliwości pomocy ze strony specjalistów (pedagoga, psychologa, logopedy, terapeuty), proponować organizowanie szkoleń dla rodziców, włączanie rodziców w organizację Ŝycia szkoły (organizowanie pikników rodzinnych, imprez uroczystości, wyjazdy na wycieczki). Recepta na dobrą współpracę z rodzicami i opiekunami dzieci: nie uwaŝać, Ŝe zawsze mamy rację i Ŝe wszystko wiemy, nie trzymać się kurczowo utartych schematów, trzeba patrzeć, słuchać, odczuwać i poszukiwać, zawsze być gotowym, by pomóc rodzicom rozwiązać problem, być szczerym, komunikatywnym i otwartym, być elastycznym, otwartym na zmiany i ciekawe propozycje,
krytykę ze strony rodziców przyjmować i spokojnie analizować. 8. Obowiązkiem kaŝdego wychowawcy w trakcie zebrań ogólnych klasowych jest zapoznanie rodziców z: statutem szkoły, programem wychowawczym szkoły, programem profilaktyki szkoły, planem wynikowym, planem wychowawczym klasy, planem pracy z rodzicami, wewnątrzszkolnym systemem oceniania, kryteriami ocen z zachowania, procedurami przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów zewnętrznych, postępami edukacyjnymi i wychowawczymi uczniów, informacjami bieŝącymi dotyczącymi funkcjonowania klasy i organizacji pracy szkoły. 9. Wychowawca klasy w ramach zebrań klasowych omówić następujące zagadnienia: rozwój psychiczny dzieci i młodzieŝy, przyczyny i zapobieganie agresji, rodzaje agresji występującej w szkole, zapobieganie niewłaściwym zachowaniom, właściwe pojęta tolerancja i integracja, higiena i bezpieczeństwo, zadania rodziców w zakresie motywacji pracy uczniów, zasady przeprowadzania sprawdzianu w szóstej klasie. W trakcie zebrań klasowych zabrania się dokonywania tylko negatywnych ocen zespołu uczniowskiego, publicznego czytania ocen, uŝywania nazwisk przy przykładach negatywnych, podwaŝania hierarchii wartości wyznawanych przez rodziców. 10. Pedagog szkolny zobowiązany jest do: przeprowadzenia, z udziałem przedstawicieli instytucji zajmujących się wychowaniem lub wspomagających szkołę, warsztatów dla rodziców, wspierania rodziców uczniów mających kłopoty z nauką oraz wywodzących się ze środowisk zagroŝonych niedostosowaniem społecznym, wspomagania wychowawców w zbieraniu informacji o problemach uczniów, prowadzenie szkoleń dla rodziców. 11. Logopeda szkolny zobowiązany jest do: przeprowadzenia, z udziałem przedstawicieli instytucji zajmujących się wychowaniem lub wspomagających szkołę, warsztatów dla rodziców, wspierania rodziców uczniów mających kłopoty z nauką, wspomagania wychowawców w zbieraniu informacji o problemach uczniów, prowadzenie szkoleń dla rodziców. 12. Dyrektor (wicedyrektor) szkoły zobowiązany jest do: współpracy z Radą Rodziców, udzielania pomocy wychowawcom w kontaktach z rodzicami, przygotowania oraz przeprowadzenia zebrania ogólne dla rodziców wg przyjętego harmonogramu.
PROCEDURA WSPÓŁPRACY SZKOŁY ZE ŚRODOWISKIEM LOKALNYM Współpraca szkoły z lokalnym środowiskiem moŝe słuŝyć róŝnorodnym celom oraz moŝe być realizowana przy pomocy róŝnych zadań i przybierać rozmaite formy. Szkoła stanowi jeden z głównych podmiotów kulturotwórczych i dookoła niej funkcjonuje wiele instytucji, które mogą wspomagać ją w realizacji celów edukacyjnych i wychowawczych. Dobrze zaplanowana i realizowana z nimi współpraca nie tylko poszerza ofertę edukacyjną szkoły, ale równieŝ podnosi jej atrakcyjność. WaŜna jest więc przygotowana i sprawnie zorganizowana akcja promocji szkoły, która uczniom, ich rodzicom oraz lokalnej społeczności wykaŝe jakość prowadzonych przez nią usług edukacyjnych. Działania mające na celu ukazanie funkcjonowania szkoły w środowisku winny być rozpoczęte od zespołowego określenia mocnych" i słabych" stron szkoły, by następnie móc opracować procedury systematyzujące jej współpracę ze środowiskiem. Bardzo waŝnym zagadnieniem związanym z promocją szkoły jest identyfikacja społeczności lokalnej z placówką oświatową poprzez jej udział w uroczystościach i imprezach okolicznościowych wytwarza się specyficzna więź pomiędzy mieszkańcami a szkołą, która staje się wówczas integralnym elementem. I. Cele procedury. ułatwianie wzajemnych kontaktów oraz nadanie im statusu programowej działalności szkoły, inicjowanie nawiązywania kontaktów ze środowiskiem i zachęcenie go do wyraŝania opinii na temat jakości pracy szkoły, tworzenie partnerskiej atmosfery, realizowanie jednolitego systemu pracy ze środowiskiem nadającemu mu właściwą rangę, ułatwianie monitorowania i ewoluowania przyjętych zasad. II. Przedmiot procedury. Kontakt ze środowiskiem, czyli uzyskanie informacji o wszelkich moŝliwościach wzajemnej współpracy. III. Beneficjanci procedury. Procedura dotyczy: instytucji współpracujących ze szkołą (działających w środowisku danej szkoły). IV. Osoby upowaŝnione do stosowania procedury. wychowawcy klas, nauczyciele, pedagog szkolny, logopeda, psycholog, pielęgniarka szkolna, wicedyrektor szkoły, dyrektor. V. ZałoŜenia procedury: zapoznanie się z obowiązującymi w tym zakresie przepisami prawnymi (przeszkolenie pracowników), dokonanie wstępnej diagnozy potrzeb szkoły i środowiska, opracowanie planu całorocznej współpracy z wykorzystaniem diagnozy oczekiwań i określeniem obszarów współdziałania oraz wniosków, wysuniętych przez przedstawicieli środowiska w stosunku do szkoły.
w planie naleŝy: sprecyzować potrzeby szkoły i środowiska, określić korzyści we wzajemnych relacjach, określić przeszkody we wzajemnych relacjach, uwzględnić wnioski wysunięte przez środowisko w stosunku do szkoły, sprecyzować działania: cele, zadania, taktyka, technika, rzetelna realizacja, określić i wdroŝyć formy współpracy, określić spodziewany efekt, wskazać korzyści działań, opracować zasady promowanie podjętych działań i uzyskanych efektów, określić zasady i przebieg monitoringu i ewaluacji. VI. Partnerzy szkoły w środowisku. VII. Poradnik współpracy ze środowiskiem: wyszukaj instytucję, która pomoŝe ci w rozwiązaniu problemów, realizacji zadań szkoły. Przygotuj mapę sojuszników. doskonal umiejętności kadry pedagogicznej w zakresie pozyskiwana sojuszników, dokonaj diagnozy potrzeb i oczekiwań obu zainteresowanych stron, nawiąŝ kontakt, ustal zasady i formy współpracy, określ cele i oczekiwania, przedstaw wzajemne korzyści płynące ze współpracy, zrealizuj wspólny cel, projekt, promuj wspólne działania i partnera w środowisku lokalnym, zapraszaj do udziału w uroczystościach szkolnych, pamiętaj o stosownej formie podziękowania. Szkoła powinna inicjować i organizować kontakty z innymi instytucjami, poprzez przekazywanie określonych komunikatów: przedstawianie planu pracy szkoły ze wskazaniem punktów, które mogłyby pomóc we współpracy, wykonywanie róŝnego rodzaju apeli o pomoc w realizacji zadań, wysyłanie ofert pomocy w rozwiązywaniu problemów.
VIII. Formy współpracy szkoły z: 1. Policja- StraŜ PoŜarna. W ramach współpracy policji ze szkołą moŝna zorganizować: spotkania pedagogów szkolnych, nauczycieli, dyrektorów szkół z zaproszonymi specjalistami ds. nieletnich i patologii, podejmujące tematykę zagroŝeń przestępczością oraz demoralizacją uczniów, spotkania tematyczne młodzieŝy szkolnej z udziałem policjantów na temat odpowiedzialności nieletnich za popełnianie czyny karalne, udzielanie przez policję pomocy szkole w rozwiązywaniu trudnych mogących mieć podłoŝe przestępcze problemów, które zaistniały na terenie szkoły, organizowanie wspólnych działań w zakresie programów profilaktycznych związanych z zapewnieniem bezpieczeństwa uczniom oraz zapobieganiem demoralizacji i przestępczości nieletnich, organizowanie spotkań, ćwiczeń, prelekcji związanych z bezpieczeństwem poŝarowym oraz udział uczniów i nauczycieli w róŝnorodnych konkursach plastycznych. 2. Poradnia Pedagogiczno- Psychologiczna. przeprowadzanie badań dojrzałości szkolnej wśród uczniów oddziału przedszkolnego, współpraca ze szkołą i środowiskiem rodzinnym ucznia, współpraca z rodzicami i nauczycielami w zakresie pomocy uczniom mającym trudności z nauką. 3. Placówki kultury. udział uczniów i nauczycieli w konkursach poza szkolnych oraz imprezach kulturalnych i sportowych. 4. Kościół. udział uczniów, nauczycieli i rodziców w róŝnych naboŝeństwach, organizowanie uroczystości szkolnych z udziałem księŝy np.: jasełka, opłatek szkolny, organizowanie parafialnego konkursu wiedzy religijnej. 5. Ośrodek Zdrowia. współpraca nauczycieli, uczniów i rodziców w zakresie dbania o profilaktykę jamy ustnej i czystość, propagowanie higieny osobistej, zdrowego stylu Ŝycia, badania lekarskie i kwalifikacja uczniów na zajęcia gimnastyki korekcyjnej. 6. Sąd. współpraca z rodzicami i nauczycielami w zakresie pomocy uczniom mającym niedostosowanym społecznie, zagroŝonych demoralizacją i przestępczością. 7. Zakłady pracy. udzielanie pomocy finansowej (sponsoring) np.: wycieczki, wyjścia do kina, teatru, zakup pomocy dydaktycznych, sprzętu. 8. Biblioteka. udział uczniów i nauczycieli w konkursach poza szkolnych oraz imprezach kulturalnych, propagowanie czytania, poprawnego uŝywania języka polskiego. 9. Lokalny samorząd. udzielanie pomocy finansowej (sponsoring) np.: wycieczki, wyjścia do kina, teatru,
zakup pomocy dydaktycznych, sprzętu, ksiąŝek do biblioteki, stypendia dla uczniów, propagowanie lokalnej tradycji i historii. Charakter i jak cechy procesu wychowania i nauczania realizowanego w szkole wskazuje związki i zaleŝności od wielu procesów społecznych, zachodzących w lokalnym środowisku. Oznacza to Ŝe szkoła nie moŝe ograniczać się wyłącznie do własnego terenu jest natomiast zobowiązana do współpracy z innymi placówkami i organizacjami społecznymi w celu tworzenia wspólnego środowiska wychowawczego (edukacyjnego).