Urząd Statystyczny w Katowicach Informacje i opracowania statystyczne WYNIKI SPISU ROLNEGO W WOJEWÓDZTWIE KATOWICKIM W 1998 R. Katowice, październik 1998 r.
SPIS TREŚCI Źródła danych spisowych i zasada opracowania wyników spisu... 3 Ważniejsze pojęcia i zasady spisywania... 3 U ży tkowan ie gruntów... 4 Powierzchnia zasiewów... 5 Zwierzęta gospodarskie... 6 Ważniejsze grupowania... 6 SPIS TABLIC Numer Strona Użytkowanie Gruntów Użytkowanie gruntów według granic administracyjnych... 1 7 Użytkowanie gruntów według siedziby użytkowania gospodarstwa... 2 7 Powierzchnia zasiewów Powierzchnia zasiewów zbóż przemysłowych, pastewnych i pozostałych upraw według siedziby użytkownika gospodarstwa... 3 8 Zwierzęta gospodarskie 4 10 5 10 SPIS WYKRESÓW Numer Strona Struktura użytków rolnych... Ił Struktura użytkowania gruntów... 11 Powierzchnia zasiewów niektórych ziemiopłodów...... 3 11 12 Struktura trzody chlewnej... 12 Udział krów w pogłowiu bydła... 12
UWAGI METODYCZNE ŹRÓDŁA DANYCH SPISOWYCH I ZASADA OPRACOWANIA WYNIKÓW SPISU Dane z zakresu czerwcowego spisu rolnego w 1998 r. opracowano na podstawie: uogólnionych wyników reprezentacyjnego spisu rolnego przeprowadzonego w dniach 16-26 czerwca br. w 3% próbie indywidualnych gospodarstw i działek rolnych, sprawozdań statystycznych z gospodarstw państwowych, spółdzielczych i spółek, sprawozdań statystycznych z jednostek administracyjnych stopnia podstawowego w zakresie rozliczenia ogólnej powierzchni gminy (miasta) według użytkowników i sposobu użytkowania, szacunków danych uzupełniających dla gospodarstw indywidualnych, przeprowadzonych w oparciu o oceny rzeczoznawców szczebla podstawowego. Wyniki spisu rolnego opracowane zostały według siedziby użytkownika gospodarstwa. Dla gospodarstw indywidualnych wyniki opracowane są według miejsca siedziby - zamieszkania użytkownika, a dla pozostałych gospodarstw-w edług miejsca siedziby przedsiębiorstwa (gospodarstwa). WAŻNIEJSZE POJĘCIA I ZASADY SPISYWANIA Za indywidualne gospodarstwo rolne uważa się nieruchomości rolne,będące własnością lub znajdujące się w użytkowaniu tej samej osoby, jeżeli stanowią lub mogą stanowić zorganizowaną całość gospodarstwa obejmującą grunty rolne i leśne wraz z budynkami, urządzeniami i inwentarzem oraz prawami i obowiązkami związanymi z prowadzeniem gospodarstwa, gdy powierzchnia użytków rolnych tego gospodarstwa przekracza 1,0 ha. Do indywidualnych gospodarstw rolnych należą również: gospodarstwa pracowników jednostek lasów państwowych (łącznie z gruntami deputatowymi), gospodarstwa, których użytkownikami są duchowni i służba kościelna oraz nauczyciele i dróżnicy,
gospodarstwa zakonów i kongregacji kościelnych, gospodarstwa członków spółdzielni produkcji rolniczej nie wniesione do wspólnego użytkowania, gospodartwa spółek cywilnych i jawnych, grunty użytkowane indywidualnie lub zespołowo przez rolników indywidualnych należące do Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa m. in. grunty byłego Państwowego Funduszu Ziemi. Za indywidualni} działkę rolną uważa się działkę o powierzchni użytków rolnych od 0,10 ha do 1,0 ha włącznie. Za użytkow nika indyw idualnego gospodarstw a rolnego lub użytkującego działkę rolną przyjmuje się osobę lub grupę osób (spółki, zakony), która faktycznie użytkuje grunty tzn. uprawia je i zbiera plony na rachunek własny (kieruje produkcją) niezależnie od tego, czy jest właścicielem tego gospodarstwa, czy też dzierżawcą bądź użytkownikiem z innego tytułu. Indywidualne gospodarstwa i działki rolne spisywano w miejscu zamieszkania użytkownika i tam ujmowano całkowitą, ogólną powierzchnię, niezależnie od miejsca położenia gruntów. Użytkowanie gruntów Informacje o użytkowaniu gruntów według grup użytkowników uzyskano ze sprawozdań statystycznych jednostek administracyjnych stopnia podstawowego - gmin (wedtug stanu na dzień 31 maja 1998 r.) oraz sprawozdań statystycznych z jednostek państwowych, spółdzielczych i spółek (w edług stanu na dzień 30 czerwca 1998 r.). Podstawą do ustalenia danych w jednostkach samorządowych były karty gospodarstw indywidualnych, wykazy umów dzierżawczych itp. Do ogólnej powierzchni gospodarstwa zaliczono wszystkie grunty wchodzące w skład gospodarstw zarówno użytkowane rolniczo (grunty orne, sady, ogrody przydomowe, grunty pod szklarniami i inspektami, łąki i pastwiska)jak i grunty użytkowane nierolniczo (lasy i pozostałe grunty), niezależnie od tytułu władania (np. własne, dzierżawione na zasadzie umowy i bezumownie oraz użytkowane z innego tytułu) i miejsca położenia gruntów. Do gruntów ornych zaliczono grunty w uprawie tj. pod zasiewami wraz z ogrodami przydomowymi oraz odłogi i ugory. Do gruntów ornych należy zaliczyć również plantacje wikliny i chmielu, powierzchnię szklarni, inspektów i tuneli foliowych oraz powierzchnię poniżej 0,10 ha zasadzoną drzewami owocowymi i krzewami jagodowymi.
Do sadów zaliczono grunty o powierzchni 0,10 ha i większej zasadzonej drzewami owocowymi lub krzewami jagodowymi o zwartym nasadzeniu, winnice oraz szkółki drzew owocowych i krzewów jagodowych. Do łąk i pastw isk zaliczono grunty pokryte trwale trawami, bez gruntów ornych obsianych trawami w ramach płodozmianu. Lasy obejm ują powierzchnię zalesioną, tzn. pokrytą uprawami leśnymi, młodnikami, drzewostanami starszymi, plantacjami topoli prowadzonymi na gruntach leśnych oraz powierzchnię przejściowo pozbawioną drzewostanu, do której zalicza się: zręby, halizny, płazowiny, wypaleniska, szkółki leśne i plantacje choinkowe prowadzone na gruntach leśnych. Do pozostałych gruntów zalicza się pow ierzh n ię w ód, terenów osiedlow ych, kom unikacyjnych, zakładów produkcyjnych, w gospodarstw ach rolnych - pow ierzhnię pod zabudowaniami i podwórzami, drogi, inne grunty użytkowe (torfowiska, żwirownie) oraz nieużytki. Po wierzchnia zasiewów Dane o powierzhni zasiewów ujmowane w spisie dotyczą powierzchni upraw poszczególnych ziemiopłodów uprawianych w plonie głównym. W powierzchni zasiewów uwzględnia się również powierzchnię zasiewów w sadach z uprawą między drzewami owocowymi i krzewami jagodowymi, powierzchnię szklarni, inspektów i tuneli foliowych, oraz powierzchnię poniżej 0,10 ha zasadzoną drzewami owocowymi i krzewami jagodowymi zarówno z uprawą, jak i bez uprawy ziemiopłodów między drzewami (krzewami). Do grup "zbóż podstaw ow ych" zaliczono powierzchnię: pszenicy, żyta, jęczmienia, owsa i pszenżyta. Do grupy "przem ysłowych" zaliczono powierzchnię uprawy: buraków, rzepaku i rzepiku, lnu, konopi oraz tytoniu. Grupa "pastew ne" obejmuje uprawy okopowych pastewnych, peluszki, wyki, bobiku, łubinu słodkiego, mieszanek strączkowych i zbożowo-strączkowych, koniczyny, lucerny, esparcety, seradeli, innych pastewnych i traw. W "pozostałych upraw ach" ujęto powierzchnię: warzyw, truskawek, wysadków roślin okopowych, łubinu gorzkiego, plantacje roślin ozdobnych i pozostałych przemysłowych (mak, słonecznik, chmiel, zioła lecznicze, wiklina i inne przemysłowe).
6 Zwierzęta gospodarskie na podstawie: Dane o pogłowiu zwierząt gospodarskich tj. bydło, owce i trzoda chlewna opracowano uogólnionych wyników reprezentacyjnego badania pogłowia bydła i owiec przeprowadzonego w dniach 16-25 czerwca 1998 r. w około 0,75% próbie gospodarstw indywidualnych uogólnionych wyników reprezentacyjnego badania pogłowia trzody chlewnej przeprowadzonego w dniach 3-10 sierpnia 1998 r. w około 0,5% próbie gospodarstw indywidualnych pełnej sprawozdawczości z gospodarstw państwowych, spółdzielczych i pozostałych. D ane o pogłow iu zw ierząt gospodarskich przedstaw iono w podziale na grupy produkcyj no-użytkowe. Spisowi podlegały wszystkie zwierzęta znajdujące się w gospodarstwie, tj. zarówno zwierzęta stanowiące własność użytkownika gospodarstwa jak lub członków jego gospodarstwa domowego, również zwierzęta przetrzymywane czasowo lub stale w gospodarstwie, tj. przyjęte na wychów, opas itp. niezależnie od tego czy przyjęto je od gospodarstw państwowych, spółdzielczych i innych. WAŻNIEJSZE GRUPOWANIA Dane dotyczące użytkow ania gruntów, powierzchni zasiewów i pogłowia zwierząt gospodarskich zostały ujęte w dwóch podstawowych grupach, tj. w sektorze publicznym i sektorze prywatnym. W ramach sektora publicznego prezentuje się dane dla własności państwowej. W sektorze prywatnym dane opracowano dla: spółdzielni produkcji rolniczej (rolnicze spółdzielnie produkcyjne łącznie ze spółdzielniami kółek rolniczych i obsługi rolnictwa) gospodarstw indywidualnych spółek własności prywatnej krajowej. Gospodarstwa indywidualne obejmują: indywidualne gospodarstwa, tj. gospodarstwa o powierzchni ogólnej powyżej 1 ha użytków rolnych, prowadzone przez rolników na gruntach własnych i niewłasnych, indywidualne działki rolne o powierzchni do 1 ha użytków rolnych użytkowane rolniczo przez osoby prywatne, np. działki służbowe, działki i ogrody przydomowe, pracownicze ogrody działkowe, spółki cywilne i jawne. Dane dotyczące użytkowania powierzchni opracowane zostały również dla gruntów nie stanowiących gospodarstw rolnych.
7 UŻYTKOWANIE GRUNTÓW Tabl. 1. Użytkowanie gruntów według granic administracyjnych Użytki rolne Wyszczególnienie Ogólna powierzchnia gruntów ogółem grunty orne wraz z ogrodami przydomowymi sady łąki trwałe pastwiska trwałe Lasy i grunty leśne Pozostałe grunty w hektarach OGÓŁEM 665005 324901 245819 7793 48406 22883 192883 147221 SEKTOR PUBLICZNY 15357 13137 9007 63 3178 889 469 1751 Własność państwowa.. 15347 13129 9000 63 3178 888 469 1749 SEKTOR PRYWATNY 327467 268600 209296 6796 37105 15403 26708 32159 Gospodarstwa indywidualne... 299747 244356 187825 6444 35562 14525 24884 30507 Spółdzielnie produkcji rolniczej... 15411 14123 12558 19 1142 404 235 1053 Spółki własności prywatnej krajowej... 11516 9340 8134 333 399 474 1579 597 GRUNTY NIE STANOWIĄCE GOSPODARSTW ROLNYCH... 322181 43164 27516 934 8123 6591 165706 113311 Tabl. 2. Użytkowanie gruntów według siedziby użytkowania gospodarstwa Użytki rolne Wyszczególnienie Ogólna powierzchnia gruntów ogółem grunty orne wraz z ogrodami przydomowymi razem w tym pod zasiewami sady łąki trwałe pastwiska trwale Lasy i grunty leśne Pozostałe grunty w hektarach OGÓŁEM... 671458 330837 251939 193084 7964 48010 22924 193130 147491 SEKTOR PUBLICZNY 15464 13375 8911 1553 65 3454 945 468 1621 Własność państwowa.. 15454 13367 8904 1553 65 3454 944 468 1619 SEKTOR PRYWATNY 333813 274298 215512 191531 6965 36433 15388 26956 32559 Gospodarstwa indywidualne... 305754 249717 193903 171331 6445 34862 14507 25126 30911 Spółdzielnie produkcji rolniczej... 15553 14265 12685 11638 20 1156 404 241 1047 Spółki własności. prywatnej krajowej 11702 9524 8135 7854 500 412 477 1579 599 GRUNTY NIE GOSPODARSTW ROLNYCH... 322181 43164 27516 _ 934 8123 6591 165706 113311
8 9 POWIERZCHNIA ZASIEWÓW Xabl. 3. Lp. 1 Wyszczególnienie rzchnia zasiana i zasadzona ogółem Powierzchnia zasiewów zbóż przemysłowych, pastewnych i pozostałych upraw razem pszenica żyto Kuku rydza (łącznie z końskim zębem) na ziarno i zielonkę zboża podstawowe jęczmień Zbożowe owies pszen żyto razem pozostałe mieszanki zbożowe (bez strączko wych) gryka, proso i inne (bez kukurydzy) Strączkowe jadalne O G Ó ŁEM... 193384 112970 51937 18018 24987 8826 9202 17123 17088 35 8213 341 2 SEKTOR PU B L I C Z N Y... 1553 845 601 34 158 47 5 - - - 199 40 3 W łasność państw ow a 1553 845 601 34 158 47 5 - - - 199 40 4 SEKTOR PRY W A T N Y. 191831 112125 51336 17984 24829 8779 9197 17123 17088 35 8014 301 5 G ospodarshva indyw idualne... 171631 99406 44276 16637 21650 8419 8424 17081 17046 35 5325 230 6 Spółdzielnie produkcji rolniczej.. 11638 7656 4601 656 1963 143 293 42 42 _ 1238 11 7 Spółki w łasności prywatnej k rajow ej.. 7854 4356 2290 578 1096 217 175. _. w 1451 60 według siedziby użytkownika gospodarstwa Ziemniaki hektarach razem buraki cukrowe (bez wysadków) Przemysłowe Pastewne Pozostałe uprawy rzepak i rzepik tytoń razem len i konopie okopowe (bez wysadków) strączkowe motylkowe, inne i trawy 20619 9857 3344 6502 5 6 13924 2440 1306 10178 10337 7622 1448 1267 1 razem 12 234 40 194 - - 188-105 83 35 2-33 2 12 234 40 194 - - 188-105 83 35 2-33 3 20607 9623 3304 6308 5 6 13736 2440 1201 10095 10302 7620 1448 1234 4 20561 5559 2583 2965 5 6 13281 2440 1162 9679 10188 7598 1447 1143 5 46 2296 341 1955 - - 263-39 224 86 9 1 76 6. 1767 380 1387 - - 192 - - 192 28 13-15 7 warzywa gruntowe truskawki pozostałe Lp. a) W polu, w ogrodach przydomowych i w sadach z uprawą ziemiopłodów między drzewami.
10 Tabl. 4. Bydło i owce Stan w czerwcu ZWIERZĘTA GOSPODARSKIE Wyszczególnienie Ogółem bydło Cielęta w wieku poniżej 1 roku Młode bydło w wieku 1-2 lat Bydło wieku 2 lata i więcej W tym maciorki w tym Owce jednoroczne razem w tym krowy dojne i starsze WSZtlikach OGÓŁEM 98807 25014 23541 50252 43258 35870 15390 6987 P ffi? & N Y... 1010 278 247 485 400 344 - - Własność państwowa. 1010 278 247 485 400 344 - - SEKTOR PRYWATNY... 97797 24736 23294 49767 43258 35870 15390 6987 Spółdzielnie produkcji rolniczej... 3305 1054 780 1471 1232 1090 - - Spółki własno.ści. prywatnej krajowej... 2177 818 412 947 762 729 - - Gospodarstwa indywidualne... 92203 22794 22096 47313 41241 34051 15390 6987 Tabl. 5. Trzoda chlewna Stan w sierpniu Wyszczególnienie Ogółem Prosięta o wadze do 20 kg Warchlaki o wadze od 20 kg do 50 kg Trzoda chlewna na ubój 0 wadze 50 kg 1 więcej Trzoda chlewna na chów o wadze 50 kg i więcej lochy razem knury ogółem prośne pozostałe w sztukach OGÓŁEM... 243795 80361 61074 76490 25870 969 24901 15215 9686 SEKTOR PUBLICZNY... 118 24 13 45 36 3 33 17 16 Własność państwowa. 118 24 13 45 36 3 33 17 16 p^ y w avn y... 243677 80337 61061 76445 25834 966 24868 15198 9670 Spółdzielnie produkcji rolniczej... 17585 5828 4606 5493 1658 67 1591 949 642 Spółki własności. prywatnej krajowej... 6533 2339 2138 1375 681 15 666 496 170 Gospodarstwo indywidualne... 208281 69137 50492 66568 22084 867 21217 13054 8163
II 1. STRUKTURA UŻYTKÓW ROLNYCH 2. STRUKTURA UŻYTKOWANIA GRUNTÓW Ogółem Ogoleni 49,3% 76.2% H grunty orne I. J łąki H użytki rolne 0 lasy sady pastwiska trwałe pozosta e 3. POWIERZCHNIA ZASIEWÓW NIEKTÓRYCH ZIEMIOPŁODÓW zboża podstawow e z mieszankami I! pastewne B8 ziemniaki rzepak buraki ogółem gospodarstwa indywidualne
12 4. STRUKTURA STADA BYDŁA 5. STRUKTURA TRZODY CHLEWNEJ Ogółem Ogółem cielęta w wieku poniżej 1 roku H młode bydło w wieku 1-2 lat ES bydło w wieku 2 lata i więcej trzoda chlewna poniżej 50 kg U trzoda chlewna powyżej 50 kg na ubój KI trzoda chlewna powyżej 50 kg na chów 6. UDZIAŁ KRÓW W POGŁOWIU BYDŁA Ogółem Gospodarstwa indywidualne 0 20 40 60 80 100% 0 20 40 60 80 I00"/o Sil krowy pozostałe
Przy publikowaniu danych obowiązuje podanie źródła Opracował Wydział Statystyki Gospodarczej 1 Urząd Statystyczny w Katowicach, ul. Owocowa 3, 40-158 Katowice N akład 100 cgz. Papier offsetowy, 80 g. Format A-4. Oddano do druku październik 1998 r. Druk: Dzia) Poligraficzny Urzędu Statystycznego w Katowicach, ul. Kossutha 7, 40-844 Katowice Zam. 175 /98