Instytut Chemii Przemysłowej im. prof. I. Mościckiego w Warszawie BIURO OCHRONY WARSTWY OZONOWEJ i KLIMATU Realizacja zadań wynikających z ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o substancjach zubożających warstwę ozonową gromadzenie danych za 2009 r. dotyczących ewidencji substancji kontrolowanych w odniesieniu do art. 5 ustawy oraz analiza danych i opracowanie odpowiedniego raportu Synteza pracy WYKONANO NA ZAMÓWIENIE MINISTRA ŚRODOWISKA SFINANSOWANO ZE ŚRODKÓW NARODOWEGO FUNDUSZU OCHRONY ŚRODOWISKA I GOSPODARKI WODNEJ Wykonawcy pracy: Doc. dr inż. Janusz Kozakiewicz Dr inż. Jadwiga Popławska-Jach Mgr Jadwiga Mąkosa Renata Kostykowska Listopad 2010 r.
Praca została wykonana w ramach umowy nr 246/10/Wn-50/NE-OA-Tx/D z dnia 6.07.2010 r. zawartej pomiędzy Ministerstwem Środowiska jako Zamawiającym, Narodowym Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej jako Finansującym a Instytutem Chemii Przemysłowej jako Wykonawcą. Celem pracy była, podobnie jak latach poprzednich, realizacja zadań wynikających z ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o substancjach zubożających warstwę ozonową (Dz. U. Nr 121, poz. 1263) w odniesieniu do art. 5 w/w ustawy i rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 11 sierpnia 2004 r. w sprawie ewidencji substancji kontrolowanych (Dz. U. Nr 185, poz. 1911). W zakres pracy wchodziły następujące zadania: zbieranie od podmiotów gospodarczych wypełnionych formularzy ewidencji, ich katalogowanie i archiwizacja uzyskiwanie uzupełniających danych od podmiotów, które niekompletnie lub nieprawidłowo wypełniły formularze ewidencji dokonywanie odpowiednich zestawień danych zawartych w bazie pod kątem rodzaju i ilości substancji kontrolowanych oraz sposobów ich używania opracowanie wniosków wynikających z analizy danych zawartych w bazie pod kątem realizacji przez podmioty gospodarcze aktualnie obowiązujących przepisów dotyczących substancji kontrolowanych sporządzenie rocznego raportu. Do dnia 31.07.2010 r. do BOWOiK wpłynęły formularze ewidencji za 2009 r. 1 od 686 firm (dla porównania - w 2009 r. wpłynęły formularze ewidencji za rok 2008 od 733 firm). Liczba firm, które przekazały formularze w 2010 r. jest więc niższa w porównaniu do 2009 r. 673 podmioty przekazały właściwie wypełnione formularze za 2009 r. (717 podmiotów w roku poprzednim), w tym 28 podmiotów przekazało właściwie wypełnione formularze dopiero po korekcie na podstawie kontaktów telefonicznych/mailowych z BOWOiK. Liczba podmiotów, które właściwie wypełniły formularze ewidencji za 2009 r. stanowi 98% liczby wszystkich formularzy, które wpłynęły za 2009 r. Nabycie i zbycie SZWO W analizowanym okresie: Najwięcej SZWO zakupiono w kraju (203 060 kg) (kategoria A - tylko zakup w kraju). Nieco mniej SZWO przywieziono z krajów UE (ok.140 920 kg) (kategoria B - tylko przywóz z obszaru Unii Europejskiej), a tylko niewielką ilość przywieziono spoza obszaru Unii Europejskiej (ok. 2 034 kg) (kategoria C ). W ramach UE przywóz SZWO miał miejsce z takich krajów jak: Belgia, Finlandia, Francja, Holandia, Litwa, Łotwa, Niemcy, Wlk. Brytania, Włochy. Przywóz SZWO spoza UE miał miejsce z Brazylii, Izraela, Norwegii i USA. Najwięcej SZWO zbyto w kraju - ok. 360 775 kg (kategoria A - tylko sprzedaż w kraju), a tylko niewielką ilość sprzedano do UE - ok. 7 639 kg (kategoria B - wywóz na obszar Unii Europejskiej [poza obszarem kraju]) i poza UE - ok. 7 073 kg (kategoria C- sprzedaż poza UE). 1 Należy zwrócić uwagę, że w wielu formularzach liczba pozycji przekraczała 100, a więc do bazy należało wprowadzić kilkanaście tysięcy danych, co było niezwykle pracochłonne. 1
W ramach UE wywóz SZWO miał miejsce do takich krajów jak Cypr, Grecja, Gibraltar, Holandia, Malta, Portugalia, Słowacja. Wywóz SZWO poza UE miał miejsce do takich krajów jak Antigua&Barbuda, Wyspy Bahama, Barbados, Filipiny, Komory, Liberia, Norwegia, Wyspy Marshalla, Wyspy Owcze, Panama, Turcja, St. Vincent. Wykorzystanie SZWO W analizowanym okresie: W kategoriach D1-D15 najwięcej SZWO wykorzystano kolejno w kategoriach D2 ok. 106 168 kg (Obsługa techniczna lub naprawa urządzeń i instalacji zawierających substancje kontrolowane), następnie w kategorii D4 ok. 13 383 kg (Produkcja systemów [przedmieszek poliolowych] do pianek) i w kategorii D15 2 8 237 kg (Inne cele niewymienione w kategoriach D1do D14). W kategoriach E2-E10 najwięcej SZWO wykorzystano kolejno w kategoriach E9 ok. 30 263 kg (Przekazanie do recyklingu, regeneracji lub unieszkodliwienia poza obszarem Unii Europejskiej), następnie w kategorii E10-27 807 ok. kg (Unieszkodliwianie) i w kategorii E7 26 485 ok. kg (Przekazanie do recyklingu, regeneracji lub unieszkodliwienia na obszarze kraju). Wnioski 1. Zestawienia danych zawartych w Raporcie za lata 2005-2009 pokazują wyraźny spadek zarówno w zakresie nabywania, zbywania jak i wykorzystywania SZWO (kategorie A-C oraz D1-D15). Z drugiej strony w tym okresie nastąpił duży wzrost odzysku SZWO w zakresie oraz ilości SZWO przyjmowanych/przekazywanych do recyklingu, regeneracji lub unieszkodliwiania zarówno w kraju jak i za granicę (kategorie E). Jest to bardzo pozytywne zjawisko, które pokazuje, że polskie podmioty ograniczając zużycie SZWO i wdrażając ich odzysk i unieszkodliwianie działają zgodnie z wymogami Rozporządzenia 1005/2009, co jest korzystne z punktu widzenia ochrony i odtwarzania się zniszczonej warstwy ozonowej. 2. Zestawienie działań BOWOiK w ramach corocznych umów z Ministerstwem Środowiska zawartych powyżej (w punkcie D. Inne działania prowadzone w 2010 r. w ramach umowy nr 246/10/Wn-50/NE-OA-Tx/D) dotyczących realizacji zadań wynikających z ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o substancjach zubożających warstwę ozonową (Dz. U. Nr 121, poz. 1263) w odniesieniu do art. 5 w/w ustawy i rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 11 sierpnia 2004 r. w sprawie ewidencji substancji kontrolowanych (Dz. U. Nr 185, poz. 1911). pokazuje, że prowadzenie ewidencji substancji kontrolowanych jest potrzebne, ponieważ, jest ona źródłem danych dla Ministerstwa Środowiska oraz dla różnych urzędów i instytucji, np. takich jak Główny Inspektorat Ochrony Środowiska, Wojewódzkie Inspektoraty Ochrony Środowiska, GUS, Urzędy Marszałkowskie, Urzędy Wojewódzkie itp. Dane z ewidencji pozwalają też na coroczną ocenę realizacji przez polskie podmioty wymogów rozporządzenia WE 1005/2009 oraz ustawy o SZWO wraz z rozporządzeniami do niej. 2 Relatywnie duża ilość SZWO zakwalifikowana przez podmioty używające SZWO do kategorii D15 wynika z tego, że Fundacja Prozon zaliczyła ubytki w postaci oleju i wody powstające podczas regeneracji czynników do tej kategorii. 2
3. W związku z planowanym opracowaniem nowej ustawy o SZWO, a więc i rozporządzeń wykonawczych do niej (w tym rozporządzenia w sprawie ewidencji substancji kontrolowanych lub raportowania danych o substancjach kontrolowanych) doświadczenia zebrane przez BOWOiK od 2004 r. w trakcie prowadzenia bazy danych o SZWO w formie określonej tym rozporządzeniem pozwolą na zaproponowanie takich zmian w Ustawie, które: a) ułatwią prowadzenie i przekazywanie danych do BOWOiK dzięki wprowadzeniu elektronicznego wypełniania i przesyłania sprawozdań b) ograniczą w znaczny sposób liczbę podmiotów zobowiązanych do prowadzenia i przesyłania danych do BOWOiK oraz c) odciążą podmioty od przekazywania szczegółowych danych o obrocie SZWO. Dodatkowe działania BOWOiK związane z wykorzystywaniem danych z ewidencji SZWO zrealizowane w 2010 r. 1. Dokonanie korekty niektórych danych dot. międzynarodowego obrotu substancjami zubożającymi warstwę ozonową w okresie 1.01-31.12.2008 r. zawartych w Raporcie i przekazywanych corocznie do GUS przez Ministerstwo Środowiska. (Załącznik nr 2). 2. Przekazanie do Departamentu Ochrony Środowiska w Urzędzie Marszałkowskim Województwa Warmińsko Mazurskiego w Olsztynie zestawienia podmiotów gospodarczych posiadających siedzibę na terenie Województwa Warmińsko Mazurskiego, które używały substancje kontrolowane w 2008 r. (Załącznik nr 3). 3. Przekazanie do GIOŚ opinii dotyczącej nieumieszczania przez firmę TermoSchiessl - Warszawa w prowadzonej ewidencji danych o przychodzie i rozchodzie odzyskanych czynników chłodniczych przyjmowanych od serwisantów przez tę firmę i przekazywanych następnie do Fundacji Prozon (Załącznik nr 4). 3
Instytut Chemii Przemysłowej im. prof. I. Mościckiego w Warszawie BIURO OCHRONY WARSTWY OZONOWEJ i KLIMATU Raport pt. Realizacja zadań wynikających z ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o substancjach zubożających warstwę ozonową gromadzenie danych za 2009 r. dotyczących ewidencji substancji kontrolowanych w odniesieniu do art. 5 ustawy oraz analiza danych i opracowanie odpowiedniego raportu WYKONANO NA ZAMÓWIENIE MINISTRA ŚRODOWISKA SFINANSOWANO ZE ŚRODKÓW NARODOWEGO FUNDUSZU OCHRONY ŚRODOWISKA I GOSPODARKI WODNEJ Wykonawcy pracy: Doc. dr inż. Janusz Kozakiewicz Dr inż. Jadwiga Popławska-Jach Mgr Jadwiga Mąkosa Renata Kostykowska Listopad 2010 r.
SPIS TREŚCI 1. Podstawy formalne, cel i zakres pracy......1 2. Wstęp........1 3. Zebranie i skatalogowanie otrzymanych formularzy ewidencji...2 4. Wprowadzenie danych pochodzących ewidencji za 2009 r. do bazy.......3 5. Opracowanie i analiza raportów wygenerowanych przez program komputerowy na podstawie danych za 2009 r. wprowadzonych do bazy. 3 5.1. Analiza danych z opcji Substancje < podblok Pochodzenie < blok Raporty oraz z opcji Pochodzenie substancji <- podblok Pochodzenie < blok Raporty......5 5.2. Analiza danych z opcji Substancje < podblok Używanie < blok Raporty oraz z opcji Sposoby używania substancji < podblok Używanie < blok Raporty...9 5.3. Analiza danych z opcji Zabiegi kwarantannowe < podblok Zabiegi < blok Raporty oraz z opcji Zabiegi przedwysyłkowe < podblok Zabiegi < blok Raporty....17 5.4. Analiza danych o użyciu SZWO do zastosowań wyjątkowych.. 18 5.5. Dane o przywozie i wywozie SZWO w odniesieniu do Polski......20 Podsumowanie i Wnioski... 21 Podsumowanie....... 21 A. Wypełnianie obowiązku ewidencji przez podmioty......21 B. Analiza wyników... 21 Wnioski... 22 Dodatkowe działania BOWOiK związane z wykorzystywaniem danych z ewidencji SZWO zrealizowane w 2010 r....23 SPIS ZAŁĄCZNIKÓW Załącznik nr 1. Zestawienie formularzy ewidencji za 2009 r. Załącznik nr 2. Załącznik nr 3. Załącznik nr 4. Pismo do Ministerstwa Środowiska w sprawie korekty danych dla GUS Korespondencja w sprawie przekazania danych z ewidencji dla Urzędu Marszałkowskiego Województwa Warmińsko-Mazurskiego Korespondencja z GIOŚ w sprawie ewidencji dotyczącej przyjmowania przez firmę TermoSchiessl - Warszawa odzyskanych czynników chłodniczych i przekazywania ich do Fundacji Prozon
1. Podstawy formalne, cel i zakres pracy Praca została wykonana w ramach umowy nr 246/10/Wn-50/NE-OA-Tx/D z dnia 6.07.2010 r. zawartej pomiędzy Ministerstwem Środowiska jako Zamawiającym, Narodowym Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej jako Finansującym a Instytutem Chemii Przemysłowej jako Wykonawcą. Celem pracy była, podobnie jak latach poprzednich, realizacja zadań wynikających z ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o substancjach zubożających warstwę ozonową (Dz. U. Nr 121, poz. 1263) w odniesieniu do art. 5 w/w ustawy i rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 11 sierpnia 2004 r. w sprawie ewidencji substancji kontrolowanych (Dz. U. Nr 185, poz. 1911). W zakres pracy wchodziły następujące zadania: zbieranie od podmiotów gospodarczych wypełnionych formularzy ewidencji, ich katalogowanie i archiwizacja uzyskiwanie uzupełniających danych od podmiotów, które niekompletnie lub nieprawidłowo wypełniły formularze ewidencji dokonywanie odpowiednich zestawień danych zawartych w bazie pod kątem rodzaju i ilości substancji kontrolowanych oraz sposobów ich używania opracowanie wniosków wynikających z analizy danych zawartych w bazie pod kątem realizacji przez podmioty gospodarcze aktualnie obowiązujących przepisów dotyczących substancji kontrolowanych sporządzenie rocznego raportu. 2. Wstęp Ewidencja substancji zubożających warstwę ozonową zaczęła obowiązywać w Polsce od 1.07.2002 r., na początku na podstawie rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 28 maja 2002 r. sprawie określenia wzorów formularzy ewidencji (Dz. U. z 2002 r. Nr 78, poz. 709) wydanego na mocy ustawy z dnia 27 lutego 2003 r. o postępowaniu z substancjami zubożającymi warstwę ozonową (Dz. U. z 2001 r. Nr 52, poz. 537), a następnie, po przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej, na podstawie rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 11 sierpnia 2004 r. w sprawie ewidencji substancji kontrolowanych (Dz. U. Nr 185, poz. 1911) wydanego na mocy ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o substancjach zubożających warstwę ozonową (Dz. U. Nr 121, poz. 1263). Opracowanie bazy danych substancji kontrolowanych w oparciu o wzory formularzy zawarte w rozporządzeniu Ministra Gospodarki z dnia 28 maja 2002 r. w sprawie określenia wzorów formularzy ewidencji (Dz. U. z 2002 r. Nr 78, poz. 709), prowadzenie ewidencji substancji zubożających warstwę ozonową i opracowywanie odpowiednich raportów za okres 1.07.2002 r.- 30.04.2004 r. było wykonywane przez Instytut Chemii Przemysłowej (Biuro Ochrony Warstwy Ozonowej [BOWO]) na zlecenie Ministra Gospodarki, gdyż w tym okresie realizacja zadań związanych z ewidencją substancji zubożających warstwę ozonową leżała w gestii Ministerstwa Gospodarki. W ramach tych zleceń BOWO opracowało również nową bazę danych substancji kontrolowanych w oparciu o nowe wzory formularzy zawarte w rozporządzeniu Ministra Gospodarki z dnia 11 sierpnia 2004 r. w sprawie ewidencji substancji kontrolowanych (Dz. U. Nr 185, poz. 1911). Dokumentacja użytkowa do nowej bazy została dołączona do raportów z ewidencji opracowanych przez BOWO w latach 2005 i 2006. Po wejściu w życie nowej ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o substancjach zubożających warstwę ozonową (Dz. U. Nr 121, poz. 1263) i rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 11 sierpnia 2004 r. w sprawie ewidencji substancji kontrolowanych (Dz. U. Nr 185, poz. 1911) prowadzenie ewidencji substancji zubożających warstwę ozonową i 1
opracowywanie odpowiednich raportów jest wykonywane przez Instytut Chemii Przemysłowej (Biuro Ochrony Warstwy Ozonowej i Klimatu [BOWOiK]) na zlecenie Ministra Środowiska, w którego gestii aktualnie leży realizacja zadań związanych z ewidencją substancji kontrolowanych. 3. Zebranie i skatalogowanie otrzymanych formularzy ewidencji za 2008 r. W roku bieżącym podjęto w porozumieniu z MŚ decyzję o przedłużeniu terminu przyjmowania formularzy ewidencji do dnia 31 lipca 2010 r., tak więc wszystkie formularze, które wpłynęły do BOWOiK do tej daty zostały wpisane do bazy danych. Do dnia 31.07.2010 r. do BOWOiK wpłynęły formularze ewidencji za 2009 r. 1 od 686 firm (dla porównania - w 2009 r. wpłynęły formularze ewidencji za rok 2008 od 733 firm). Liczba firm, które przekazały formularze w 2010 r. jest więc niższa w porównaniu do 2009 r. 673 podmioty przekazały właściwie wypełnione formularze za 2009 r. (717 podmiotów w roku poprzednim), w tym 28 podmiotów przekazało właściwie wypełnione formularze dopiero po korekcie na podstawie kontaktów telefonicznych/mailowych z BOWOiK. Liczba podmiotów, które właściwie wypełniły formularze ewidencji za 2009 r. stanowi 98% liczby wszystkich formularzy, które wpłynęły za 2009 r. Pomimo przeprowadzenia rozmów telefonicznych lub przekazania uwag pocztą elektroniczną 13 podmiotów nie poprawiło niewłaściwie wypełnionych formularzy ewidencji za 2009 r. i tych formularzy nie wprowadzono do bazy (16 podmiotów w roku poprzednim). Liczba niewłaściwie wypełnionych formularzy ewidencji za 2009 r. stanowi 2% liczby wszystkich formularzy, które wpłynęły za 2009 r. Listy podmiotów, które przekazały właściwie i niewłaściwie wypełnione formularze ewidencji za 2009 r. znajdują się w Załączniku nr 1 do Raportu. W Tab. nr 1 zamieszczono zestawienie liczby podmiotów, które przekazały formularze ewidencji do BOWOiK w latach 2004, 2005, 2006, 2007, 2008 i 2009. Tab. nr 1. Zestawienie liczby podmiotów, które przekazały formularze ewidencji do BOWOiK za lata 2004, 2005, 2006, 2007, 2008 i 2009 Formularze 2009 2008 2007 2006 2005 2004 Dobrze 673 (98%) 717 (98%) 708 (97%) 608 (88%) 440 (78%) 162 (65%) wypełnione Źle 13 (2%) 16 (2%) 25 (3%) 81 (12%) 121 (22%) 89 (35%) wypełnione Łącznie 686 733 733 689 561 251 (100%) (100%) (100%) (100%) (100%) (100%) Na Rys. nr 1 przedstawiono porównanie liczby podmiotów, które przekazały do BOWOiK formularze ewidencji za lata 2004, 2005, 2006, 2007, 2008 i 2009. Rys. nr 1. Porównanie liczby podmiotów, które przekazały do BOWOiK formularze ewidencji za lata 2004, 2005, 2006, 2007, 2008 i 2009. 1 Należy zwrócić uwagę, że w wielu formularzach liczba pozycji przekraczała 100, a więc do bazy należało wprowadzić kilkanaście tysięcy danych, co było niezwykle pracochłonne. 2
800 700 600 Liczba podmiotów 500 400 300 2004 2005 2006 2007 2008 2009 200 100 0 Wszystkie Dobre Złe Formularze 4. Wprowadzenie danych pochodzących z ewidencji za 2009 r. do bazy Dane pochodzące z ewidencji za 2009 r. wpływały sukcesywnie do BOWOiK od początku 2010 r. Wszystkie formularze, które wpłynęły do BOWOiK do dnia 31.07.2010 r. były wprowadzane do bazy sukcesywnie w miarę ich otrzymywania. Przykładowe wydruki wypełnionego Formularza ewidencji przywozu, wywozu, wprowadzania do obrotu, stosowania, odzysku, recyklingu, regeneracji i unieszkodliwiania oraz Formularza ewidencji zabiegów kwarantannowych i przedwysyłkowych załączono do raportów za lata 2004 i 2005. Po otwarciu, w bazie danych z ewidencji wypełniony Formularz ewidencji przywozu, wywozu, wprowadzania do obrotu, stosowania, odzysku, recyklingu, regeneracji i unieszkodliwiania pokazuje się jako jednostronicowy dokument automatycznie otwarty na opcji Źródło pochodzenia. Po wciśnięciu kolejnych 3 opcji takich jak: Cel używania, Bilans roczny wprowadzanie i Bilans roczny wyliczenie pokazują się odpowiednio 3 jego kolejne strony. Po otwarciu, w bazie danych z ewidencji wypełniony Formularz ewidencji zabiegów kwarantannowych i przedwysyłkowych pokazuje się jako jednostronicowy dokument, który służy do ewidencji zarówno zabiegów kwarantannowych jak i przedwysyłkowych. 5. Opracowanie i analiza raportów wygenerowanych przez program komputerowy na podstawie danych za 2009 r. wprowadzonych do bazy W bloku Raporty do analizy danych wykorzystano wygenerowane: Wydruki z opcji Substancje oraz z opcji Pochodzenie substancji do Raportu) obie opcje z podbloku Pochodzenie Są w nich zawarte dane dotyczące przywozu SZWO/mieszanin zawierających SZWO z zagranicy spoza obszaru UE (kategoria C - patrz poniżej Tab. nr 1), z zagranicy z obszaru UE (kategoria B - patrz poniżej Tab. nr 1), nabywania ich od krajowych dostawców 3
(kategoria A - patrz poniżej Tab. nr 1) oraz pochodzących z odzysku (kategoria E1 - patrz poniżej Tab. nr 1). Wydruki z opcji Substancje oraz z opcji Sposoby używania substancji obie opcje z podbloku Używanie Są w nich zawarte dane dotyczące stosowania SZWO/mieszanin zawierających SZWO według kategorii A, B, C, D1, D2, D4, D5, D9, D10, D12, D13, D14, D15, E2, E4, E7, E8, E10 (patrz poniżej Tab. nr 1). W szczególności zawarte są tam dane dotyczące wywozu SZWO/mieszanin zawierających SZWO za granicę poza obszar UE (kategoria C - patrz poniżej Tab. nr 1), wywozu za granicę na obszar UE (kategoria B - patrz poniżej Tab. nr 1) oraz sprzedaży innym podmiotom w kraju (kategoria A - patrz poniżej Tab. nr 1). Wydruki z opcji Zabiegi przedwysyłkowe obie opcje z podbloku Zabiegi. Są w nich zawarte dane dotyczące używania bromku metylu do zabiegów przedwysyłkowych (kategoria D12 - patrz poniżej Tab. nr 1). W bloku Raporty do analizy danych nie wykorzystano: podbloku Produkcja, ze względu na to, że aktualnie w Polsce nie ma produkcji substancji kontrolowanych podbloku Bilans, ze względu na to, że znaczna część podmiotów, które przekazały formularze ewidencji pomimo licznych monitów nie wypełniła tabeli danych o bilansie rocznym, a więc uzyskane zbiorcze dane liczbowe z bilansu byłyby mylące. Tab. nr 2. Zestawienie kategorii oznaczających pochodzenie substancji kontrolowanej oraz sposób jej używania w/g Załącznika nr 4 do rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 11 sierpnia 2004 r. w sprawie ewidencji substancji kontrolowanych (Dz. U. Nr 185, poz. 1911) 4
5.1. Analiza danych z opcji Substancje < podblok Pochodzenie < blok Raporty oraz z opcji Pochodzenie substancji <- podblok Pochodzenie <- blok Raporty W Tab. nr 3 zamieszczono zestawienie SZWO ze względu na kategorie pochodzenia i ilość substancji na podstawie danych zawartych w bazie danych za 2009 r. w opcji Substancje <- w podbloku Pochodzenie <- w bloku Raporty. Tab. nr 3. Zestawienie SZWO ze względu na kategorie pochodzenia i ilość substancji na podstawie danych zawartych w bazie danych za 2009 r. w opcji Substancje <- w podbloku Pochodzenie <- w bloku Raporty Aneks/ Nazwa SZWO 2 Kategorie pochodzenia 3 SZWO zgodnie Ilość Grupa załącznikiem do rozporządzenia o ewidencji SZWO A/I/CFCs CFC-11 B (przywóz z UE do zast. lab/an) <1 CFC-12 E1 8 mieszaniny zanieczyszczone zaw. CFC-12 E1 17 081 E7 27 250 A/II/Halony Halon-1211 A (zakup w kraju) 1 844 B /przywóz z UE/ 126 C (przywóz spoza UE) 22 E1 378 Halon-1301 A (zakup w kraju) 354 B (przywóz z UE) 9 586 C (przywóz spoza UE) 2 012 E1 91 Halon-2402 A (zakup w kraju) 2 500 B (przywóz z UE) 1 530 E1 529 B/II/1,1,1- trichloroetan 1,1,1- trichloroetan A (zakup w kraju do zast. lab/an) <1 B (przywóz z UE do zast. lab/an) <1 BIII/CCl 4 CCl 4 A (zakup w kraju do zast. lab/an) 324 B (przywóz z UE do zast. lab/an) 295 E1 2 655 CI/HCFCs HCFCs czyste A (zakup w kraju) 184 709 B (przywóz z UE) 129 380 E1 9 999 E7 23 857 HCFCs w A (zakup w kraju) 8 640 mieszaninach HCFCs łącznie czyste i w A (zakup w kraju) 192 349 944 mieszaninach B (przywóz z UE) 129 380 E1 9 999 E7 23 857 Mieszaniny E1 330 2 Jeśli w tabeli nie ma danej SZWO oznacza to, że nie wpłynął żaden formularz ewidencji za badany okres, który zawierałby informacje o niej. 3 Jeżeli w tabeli nie ma danej kategorii pochodzenia, oznacza to, że nie wpłynął formularz ewidencji za badany okres, który zawierałby informacje o pochodzeniu SZWO w tej kategorii. 5
zanieczyszczone zaw. HCFCs E7 4 656 EI/CH 3 Br CH 3 Br A (zakup w kraju) 6 093 EII/ CH 2 BrCl CH 2 BrCl B (przywóz z UE do zast. lab/an) <1 W Tab. nr 3a zamieszczono zestawienie ilości SZWO za 2009 r. ze względu na kategorie pochodzenia dla poszczególnych Aneksów PM (na podstawie danych zawartych w Tab. nr 3). Tab. nr 3a. Zestawienie ilości SZWO za 2009 r. ze względu na kategorie pochodzenia dla poszczególnych Aneksów PM (na podstawie danych zawartych w Tab. nr 3) SZWO Kategoria pochodzenia SZWO zgodnie załącznikiem do rozporządzenia o należące do ewidencji Aneksów PM E7 A /zakup w kraju/ B /przywóz z UE/ C /przywóz spoza UE/ E1 A 4 698 11 243 2 034 18 087 4 27 250 5 B 325 296 -- 2 655 -- C 192 349 129 380 -- 10 329 6 28 513 7 E 6 093 <1 -- -- -- W Tab. nr 3b zamieszczono zestawienie kategorii pochodzenia SZWO za 2009 r. ze względu na rodzaj i ilość substancji oraz liczbę podmiotów-dostawców na podstawie danych zawartych w bazie danych w opcji Pochodzenie substancji <- w podbloku Pochodzenie <w bloku Raporty. Tab. nr 3b. Zestawienie kategorii pochodzenia SZWO za 2009 r. ze względu na rodzaj i ilość substancji oraz liczbę podmiotów-dostawców na podstawie danych zawartych w bazie danych w opcji Pochodzenie substancji <- w podbloku Pochodzenie <- w bloku Raporty Lp. Kategorie pochodzenia 8 Rodzaj SZWO SZWO zgodnie załącznikiem do rozporządzenia o ewidencji A /zakup w kraju/ 9 Ilość SZWO Liczba podmiotów dostawców SZWO Halon-1211 1 844 6 Halon-1301 354 3 Halon-2402 2 500 5 1,1,1-trichloroetan (do zast. lab/an) <1 1 CCl 4 (do zast. lab/an) 324 7 HCFCs (w tym HCFCs w 191 944 173 mieszaninach) CH 3 Br 6 093 1 Łącznie 203 060 196 4 W tym mieszaniny zanieczyszczone zawierające CFC 5 W tym mieszaniny zanieczyszczone zawierające CFC 6 W tym mieszaniny zanieczyszczone zawierające HCFC 7 W tym mieszaniny zanieczyszczone zawierające HCFC 8 Jeżeli w tabeli nie ma danej kategorii pochodzenia, oznacza to, że nie wpłynął formularz ewidencji za badany okres, który zawierałby informacje o pochodzeniu SZWO/mieszaniny zawierającej SZWO w tej kategorii. 9 Jeśli w tabeli nie ma danej SZWO/mieszaniny zawierającej SZWO oznacza to, że nie wpłynął żaden formularz ewidencji za badany okres, który zawierałby informacje o niej. 6
2 B /przywóz z UE/ 3 C /przywóz spoza UE/ CFC-11 (do zast. lab/an) <1 1 Halon-1211 126 3 Halon-1301 9 586 6 Halon-2402 1 530 1 CCl 4 (zast. lab/an) 295 3 1,1,1-trichloroetan (do zast. lab/an) <1 1 HCFCs 129 380 10 CH 2 BrCl (do zast. lab/an) <1 1 Łącznie 140 920 26 Halon-1211 22 2 Halon-1301 2 012 4 Łącznie 2 034 6 4 E1 CFC-12 8 2 CFC-114 116 1 mieszaniny zanieczyszczone zaw. 17 081 6 CFC-12 Halon-1211 378 1 Halon-1301 91 1 Halon-2402 529 1 CCl 4 2 655 1 HCFCs 9 999 66 mieszaniny zanieczyszczone zaw. 330 3 HCFCs Łącznie 31 187 82 5 E7 mieszaniny zanieczyszczone zaw. 27 250 35 CFC-12 HCFCs 23 857 111 mieszaniny zanieczyszczone zaw. 4 656 83 HCFCs Łącznie 55 763 229 Z danych zawartych w Tabelach nr 3, 3a oraz 3b wynika, że w analizowanym okresie: w kategorii A (tylko zakup w kraju) 196 podmiotów nabyło łącznie ok. 203 060 kg SZWO w kategorii B (tylko przywóz z obszaru Unii Europejskiej [poza obszarem kraju]) łączny przywóz SZWO (26 podmiotów) wyniósł ok. 140 920 kg w kategorii C (tylko przywóz spoza Unii Europejskiej) łączny przywóz SZWO (6 podmiotów) wyniósł ok. 2 034 kg w kategorii E1 (Odzysk we własnym zakresie) łączny odzysk SZWO (82 podmioty) wyniósł 31 187 kg w kategorii E7 (Przyjęcie do recyklingu, regeneracji lub unieszkodliwienia na obszarze kraju) łączny odzysk SZWO (229 podmiotów) wyniósł ok. 55 763 kg. W ramach UE przywóz SZWO miał miejsce z takich krajów jak: Belgia, Finlandia, Francja, Holandia, Litwa, Łotwa, Niemcy, Wlk. Brytania, Włochy. Przywóz SZWO spoza UE miał miejsce z Brazylii, Izraela, Norwegii i USA. Najwięcej SZWO zakupiono w kraju (203 060 kg) (kategoria A - tylko zakup w kraju). Nieco mniej SZWO przywieziono z krajów UE (ok.140 920 kg) (kategoria B - tylko przywóz z obszaru Unii Europejskiej), a tylko niewielką ilość przywieziono spoza obszaru Unii Europejskiej (ok. 2 034 kg) (kategoria C ). Należy jednak zwrócić uwagę na to, że w ilościach SZWO zakupionych w kraju mogły mieścić się częściowo ilości przywiezione do 7
kraju, a ponadto część ilości zakupionych w kraju mogło się powtarzać wskutek przekazania danych przez podmioty znajdujące się w tym samym łańcuszku kupna/sprzedaży SZWO. Ilość SZWO odzyskanych z urządzeń (kategoria E1 ) przez 82 podmioty (ok. 31 187 kg) należy uznać za zadowalającą, jeśli weźmie się pod uwagę ilość SZWO odzyskaną w roku poprzednim (4 032 kg) przez 51 podmiotów. Ilość SZWO przyjęta do recyklingu, regeneracji, unieszkodliwiania (kategoria E7 ) (ok. 55 763 kg) wskazuje, że coraz więcej podmiotów odzyskując SZWO nie wypuszcza ich do atmosfery, ale przekazuje je w przeznaczone do tego miejsca. Na Rys. nr 2 przedstawiono ilości SZWO nabyte w 2009 r. w poszczególnych kategoriach pochodzenia. Rys. nr 2. Ilości SZWO w 2009 r. nabyte w 2009 r. w poszczególnych kategoriach pochodzenia 250 000 200 000 Ilość SZWO 150 000 100 000 A B C E1 E7 50 000 0 A B C E1 E7 Kategorie pochodzenia W Tab. 3c przedstawiono ilości SZWO za lata 2005, 2006, 2007, 2008 i 2009 dla poszczególnych kategoriach pochodzenia A-C, E1 i E7 (nabywania). Tab. 3c. Porównanie ilości SZWO za lata 2005, 2006, 2007, 2008 i 2009 w poszczególnych kategoriach pochodzenia A-C, E1 i E7 (nabywania) Kategoria Ilości SZWO w poszczególnych kategorii używania (nabywania) nabywania 2005 2006 2007 2008 2009 A 307 618 369 692 798 834 368 554 203 060 B 1 845 220 1 556 298 896 105 461 532 140 920 C 116 141 47 913 34 071 12 703 2 034 E1 7 509 4 698 3 869 4 032 31 187 E7 -- 6 237 5 389 26 017 55 763 Na Rys. nr 2 przedstawiono ilości SZWO za lata 2005, 2006, 2007, 2008 i 2009 dla poszczególnych kategoriach pochodzenia A-C, E1 i E7 (nabywania). 8
Rys. nr 2. Porównanie ilości SZWO za lata 2005, 2006, 2007, 2008 i 2009 w poszczególnych kategorii pochodzenia A-C, E1 i E7 (nabywania) 2 000 000 1 800 000 1 600 000 Ilość SZWO 1 400 000 1 200 000 1 000 000 800 000 600 000 2009 2008 2005 2006 2007 2008 2009 400 000 200 000 0 A B C E1 E7 Kategorie pochodzenia 2005 2006 2007 Lata 5.2. Analiza danych z opcji Substancje < podblok Używanie <- blok Raporty oraz z opcji Sposoby używania substancji < podblok Używanie <- blok Raporty W Tab. nr 4 zamieszczono zestawienie SZWO za 2009 r. ze względu na kategorie używania i ilość substancji na podstawie danych zawartych w bazie danych w opcji Substancje <- w podbloku Używanie <- w bloku Raporty. Tab. nr 4. Zestawienie SZWO za 2009 r. ze względu na kategorie używania 10 i ilość substancji na podstawie danych zawartych w bazie danych w opcji Substancje <- w podbloku Używanie <- w bloku Raporty Aneks/ Grupa SZWO 11 12 Kategorie używania SZWO 9 Ilość SZWO czystych i zawartych w mieszaninach czyste i zawarte w mieszaninach czystych i zawartych w mieszaninach zgodnie z załącznikiem do rozporządzenia o ewidencji A/I/CFCs CFC-11 A (sprzedaż w kraju do zast. lab/an) <1 CFC-12 E7 <1 mieszaniny E7 18 154 zanieczyszczone zaw. CFC-12 E10 25 136 A/II/Halony Halon-1211 A (sprzedaż w kraju) 860 D1 176 D2 501 D5 767 10 Zgodnie z Ustawą o SZWO używanie substancji kontrolowanej oznacza produkcję, przywóz, wywóz, wprowadzanie do obrotu, stosowanie, odzysk, recykling, regenerację lub unieszkodliwianie. 11 Jeśli w tabeli nie ma danej SZWO oznacza to, że nie wpłynął żaden formularz ewidencji za badany okres, który zawierałby informacje o niej. 12 Jeżeli w tabeli nie ma danej kategorii używania, oznacza to, że nie wpłynął formularz ewidencji za badany okres, który zawierałby informacje o używaniu SZWO w tej kategorii.
BII/1,1,1- trichloroetan E7 667 E8 2 219 Halon-1301 A (sprzedaż w kraju) 387 D1 72 D2 350 D5 556 E8 52 E9 30 263 Halon-2402 A 1 081 D2 293 D5 1 526 E8 200 A (sprzedaż w kraju do zast. lab/an) <1 D9 <1 BIII/CCl 4 CCl 4 A (sprzedaż w kraju do zast. lab/an) 541 D7 2 675 D9 205 E10 2 671 CI/HCFCs HCFCs czyste i w mieszaninach mieszaniny zanieczyszczone zaw. HCFCs A (sprzedaż w kraju) 352 110 B (wywóz do UE) 7 639 13 C (wywóz poza UE) 7 073 14 D1 165 D2 105 044 D4 13 384 D15 8 237 E2 489 E7 1 052 E8 980 E7 6 611 EI/CH 3 Br CH 3 Br A (sprzedaż w kraju) 5 793 D12 6 168 EII/CH 2 BrCl CH 2 BrCl A (sprzedaż w kraju do zast. lab/an) <1 W Tab. nr 4a zamieszczono zestawienie ilości SZWO za 2009 r. ze względu na kategorie używania dla poszczególnych Aneksów PM na podstawie danych zawartych w Tab. nr 4. Tab. nr 4a. Zestawienie ilości SZWO za 2009 r. ze względu na kategorie używania dla poszczególnych Aneksów PM na podstawie danych zawartych w Tab. nr 4 Kategoria 15 używania SZWO zgodnie z załącznikiem do rozporządzenia o ewidencji A B C E A /sprzedaż w kraju/ 2 329 542 352 110 5 794 B /wywóz do UE/ -- -- 7 639 -- C /wywóz poza UE/ -- -- 7 073 -- 13 Firma Wilhelmsen-Szczecin wyeksportowała łącznie bez pozwolenia 342 kg HCFC-22 na Wyspy Owcze i Komory, których status w 2009 nie był do końca określony zaliczając je do krajów UE 14 Firma Wilhelmsen-Szczecin wyeksportowała łącznie bez pozwolenia 342 kg HCFC-22 na Wyspy Owcze i Komory, których status w 2009 nie był do końca określony zaliczając je do krajów UE 15 Jeżeli w tabeli nie ma danej kategorii używania, oznacza to, że nie wpłynął formularz ewidencji za badany okres, który zawierałby informacje o używaniu SZWO w tej kategorii. 10
D1 248 -- 165 16 -- D2 1 144 -- 105 044 -- D4 -- -- 13 384 -- D5 2 849 -- -- -- D7 -- 2 675 -- -- D9 -- 206 -- -- D12 -- -- -- 6 168 D15 -- -- 8 237 17 -- E2 -- -- 489 -- E7 18 156 -- 7 663 18 -- E8 2 471 -- 980 -- E9 30 263 -- -- -- E10 25 136 2 671 -- -- W Tab. nr 4 zamieszczono zestawienie kategorii używania poszczególnych SZWO za 2009 r. ze względu na rodzaj i ilość substancji oraz ilość podmiotów na podstawie danych zawartych w bazie danych w opcji Używanie substancji <- w podbloku Używanie <- w bloku Raporty. Tab. nr 4b. Zestawienie kategorii używania poszczególnych SZWO za 2009 r. ze względu na rodzaj i ilość substancji oraz ilość podmiotów na podstawie danych zawartych w bazie danych w opcji Używanie substancji <- w podbloku Używanie <- w bloku Raporty Kategoria 19 używania 20 Nazwa SZWO Ilość SZWO Ilość podmiotów Lp. SZWO zgodnie z używana w używających 21 załącznikiem do rozporządzenia o danej kategorii daną SZWO w danej kategorii ewidencji 1 A CFC-11 (sprzedaż w kraju do <1 1 zast. lab/an) Halon-1211 860 5 Halon-1301 387 4 Halon-2402 1 081 5 1,1,1-trichloroetan (sprzedaż <1 4 w kraju do zast. lab/an) CCl 4 541 32 HCFCs, (w tym HCFCs 352 110 2 565 w mieszaninach) CH 3 Br 5 793 4 CH 2 BrCl (sprzedaż w kraju <1 2 do zast. lab/an) Łącznie 360 775 2 622 2 B HCFCs 7 639 10 3 C HCFCs 7 073 12 4 D1 Halon-1211 176 1 Halon-1301 72 1 16 Wykorzystano do produkcji urządzeń na eksport do kraju, w którym wolno stosować HCFC 17 W tym olej odzyskany w recyklingu/regeneracji 18 W tym HCFC zawarte w mieszaninach 19 Jeżeli w tabeli nie ma danej kategorii, oznacza to, że nie wpłynął formularz ewidencji za badany okres, który zawierałby informacje o używaniu SZWO w tej kategorii. 20 Jeśli w tabeli nie ma danej SZWO oznacza to, że nie wpłynął żaden formularz ewidencji za badany okres, który zawierałby informacje o niej. 21 Dla kategorii A, B, C, E7 i E8 to liczba podmiotów nabywających/przyjmujących SZWO 11
HCFC 165 1 Łącznie 413 3 5 D2 Halon-1211 501 1 Halon-1301 350 2 Halon-2402 293 2 HCFCs (w tym HCFCs 105 044 744 w mieszaninach) Łącznie 106 188 749 6 D4 HCFCs 13 383 3 7 D5 Halon-1211 767 3 Halon-1301 556 1 Halon-2402 1 526 5 Łącznie 2 849 9 8 D7 CCl 4 2 675 1 9 D9 1,1,1-trichloroetan <1 1 CCl 4 205 10 Łącznie 206 11 10 D12 CH 3 Br 6 168 6 11 D15 HCFCs (w tym HCFCs w mieszaninach) 12 E2 HCFCs (w tym HCFCs w mieszaninach) 12 8 237 18 489 7 13 E7 CFC-12 <1 1 mieszaniny zanieczyszczone 18 154 3 zaw. CFCs Halon-1211 667 3 HCFCs (w tym HCFCs 1 052 7 w mieszaninach) mieszaniny zanieczyszczone 6 611 3 zaw. HCFCs Łącznie 26 485 17 14 E8 Halon-1211 2 219 2 Halon-1301 52 3 Halon-2402 200 1 HCFCs (w tym HCFCs 980 1 w mieszaninach) Łącznie 3 451 7 E9 Halon-1301 30 263 1 15 E10 Mieszaniny zanieczyszczone 25 136 1 zaw. CFCs CCl 4 2 671 2 Łącznie 27 807 3 Z danych zawartych w Tabelach nr 4, 4a oraz 4b dotyczących kategorii używania A-C wynika, że w analizowanym okresie: w kategorii używania A (Zbycie w kraju) łączna sprzedaż SZWO (2 622 podmioty) wyniosła ok. 360 775 kg w kategorii używania B (Wywóz na obszar Unii Europejskiej [poza obszarem kraju]) łączna sprzedaż SZWO (10 podmiotów) wyniosła ok. 7 639 kg w kategorii używania C (Wywóz poza obszar Unii Europejskiej), łączna sprzedaż SZWO (12 podmiotów) wyniosła ok. 7 073 kg.
W ramach UE wywóz SZWO miał miejsce do takich krajów jak Cypr, Grecja, Gibraltar, Holandia, Malta, Portugalia, Słowacja. Wywóz SZWO poza UE miał miejsce do takich krajów jak Antigua&Barbuda, Wyspy Bahama, Barbados, Filipiny, Komory, Liberia, Norwegia, Wyspy Marshalla, Wyspy Owcze, Panama, Turcja, St. Vincet. Wielkość zbycia SZWO w kraju była na pierwszym miejscu (kategoria A - tylko zakup w kraju), na drugim miejscu była sprzedaż do UE, a na trzecim miejscu sprzedaż poza UE. Z danych zawartych w Tabelach nr 4, 4a oraz 4b dotyczących kategorii używania D1- D15 wynika, że w analizowanym okresie: w kategorii D1 (Produkcja urządzeń i instalacji zawierających substancje kontrolowane) łączne użycie SZWO (3 podmioty) wyniosło ok. 413 kg (dozwolona w przypadku produkcji na eksport poza UE lub produkcji sprzętu zawierającego halon wykorzystywanego do celów krytycznych w kategorii D2 (Obsługa techniczna lub naprawa urządzeń i instalacji zawierających substancje kontrolowane) łączne użycie SZWO (749 podmiotów) wyniosło ok. 106 188 kg w kategorii D4 (Produkcja systemów [przedmieszek poliolowych] do pianek) łączne użycie SZWO (3 podmioty) wyniosło ok. 13 384 kg (dozwolona w przypadku produkcji na eksport poza UE) w kategorii D5 (Ochrona przeciwpożarowa) łączne użycie SZWO (9 podmiotów) wyniosło ok. 2 849 kg w kategorii D7 (Zastosowanie jako czynnika pomocniczego w procesach chemicznych [process agent]), łączne użycie SZWO (1 podmiot) wyniosło ok. 2 675 kg w kategorii D9 (Zastosowania laboratoryjne i analityczne) łączne użycie SZWO (11 podmiotów) wyniosło ok. 206 kg w kategorii D12 (Zastosowanie bromometanu do zabiegów przedwysyłkowych) łączne użycie SZWO (6 podmiotów) wyniosło ok. 6 168 kg w kategorii D15 (Inne cele niewymienione w kategoriach D1do D14) łączne użycie SZWO (18 podmiotów) wyniosło ok. 8 237 kg. Użytkownik HCFCs zakwalifikował do tej kategorii ubytki powstające w wyniku procesu oczyszczania SZWO, czyli ilości odpadów w postaci oleju i wody. W kategoriach D1-D15 najwięcej SZWO wykorzystano kolejno w kategoriach D2 (Obsługa techniczna lub naprawa urządzeń i instalacji zawierających substancje kontrolowane), następnie w kategorii D4 (Produkcja systemów [przedmieszek poliolowych] do pianek) i w kategorii D15 (Inne cele niewymienione w kategoriach D1do D14). Z danych zawartych w Tabelach nr 4, 4a oraz 4b dotyczących kategorii używania E2- E10 wynika, że w analizowanym okresie: w kategorii E2 (Recykling we własnym zakresie [ponowne napełnianie urządzeń po wstępnym oczyszczeniu]) łączne użycie SZWO ( 7 podmiotów) wyniosło ok. 489 kg w kategorii E7 (Przekazanie do recyklingu, regeneracji lub unieszkodliwienia na obszarze kraju) łączne użycie SZWO (17 podmiotów) wyniosło ok. 26 485 kg. w kategorii E8 (Przekazanie do recyklingu, regeneracji lub unieszkodliwienia na obszarze Unii Europejskiej poza obszarem kraju) łączne użycie SZWO (7 podmiotów) wyniosło ok. 3 451 kg w kategorii E9 (Przekazanie do recyklingu, regeneracji lub unieszkodliwienia poza obszarem Unii Europejskiej) łączne użycie SZWO (7 podmiotów) wyniosło ok. 30 263 kg w kategorii E10 (Unieszkodliwianie) łączne użycie SZWO (3 podmioty) wyniosło ok. 27 807 kg. W kategoriach E2-E10 najwięcej SZWO wykorzystano kolejno w kategoriach E9 (Przekazanie do recyklingu, regeneracji lub unieszkodliwienia poza obszarem Unii 13
Europejskiej) E10 (Unieszkodliwianie), następnie w kategorii oraz w kategorii E7 (Przekazanie do recyklingu, regeneracji lub unieszkodliwienia na obszarze kraju). W Tab. nr 4c zamieszczono porównanie ilości SZWO za lata 2005, 2006, 2007, 2008 i 2009 wykorzystanych w poszczególnych kategoriach używania A-C (zbywania). Tab. 4c. Porównanie ilości SZWO za lata 2005, 2006, 2007, 2008 i 2009 w poszczególnych kategoriach używania A-C (zbywania) Kategoria Ilości SZWO w poszczególnych kategorii używania (zbywania) używania (zbywania) 2005 2006 2007 2008 2009 A 702 679 655 761 627 705 521 651 360 775 B 1 227 3 750 14 792 1 378 7 639 C 240 84 1 488 7 073 W Tab. nr 4d zamieszczono porównanie ilości SZWO za lata 2005, 2006, 2007, 2008 i 2009 wykorzystanych w poszczególnych kategoriach używania D1-E10 (stosowania). Tab. 4d. Porównanie ilości SZWO za lata 2005, 2006, 2007, 2008 i 2009 wykorzystanych w poszczególnych kategoriach używania D1-E10 (stosowania) Kategoria Ilości SZWO w poszczególnych kategorii używania (stosowania) Używania 2005 2006 2007 2008 2009 (stosowania) D1 426 648 907 395 413 D2 154 821 170 725 165 211 186 736 106 188 D3 -- 28 -- -- -- D4 38 633 51 384 48 321 45 260 13 384 D5 -- 813 2 055 3 716 2 849 D6 1 321 070 964 776 440 890 -- -- D7 22 917 20 756 14 735 8 468 2 675 D9 378 195 133 126 206 D11 -- 401 -- -- -- D12 2 558 2 778 6 029 6 391 6 168 D13 -- 32 504 27 313 -- -- D14 22 257 -- -- 912 -- D15 453 15 235 12 753 50 415 8 237 E2 577 1 103 976 509 489 E4 -- 691 5 058 80 -- E6 -- -- 1 -- -- E7 423 1 686 2 140 11 417 26 485 E8 -- 5 008 4 754 62 3 451 E9 -- 1 37 107 -- 30 263 E10 12 -- 60 8 430 27 807 Na Rys. nr 3 przedstawiono ilości SZWO wykorzystane w 2009 r. w poszczególnych kategoriach używania A-C (zbywania). 14
Rys. nr 3. Porównanie ilości SZWO wykorzystanych w 2009 r. w poszczególnych kategoriach używania A-C (zbywania) 400 000 360 775 350 000 300 000 Ilość SZWO 250 000 200 000 150 000 100 000 50 000 7 639 7 073 0 A B C Kategorie używania Na Rys. nr 3a przedstawiono porównanie ilości SZWO 2009 r. wykorzystanych w 2009 r. w poszczególnych kategoriach używania D1-E10 (stosowania). Rys. nr 3a. Porównanie ilości SZWO za 2009 r. wykorzystanych w 2009 r. w poszczególnych kategoriach używania D1-E10 (stosowania) 120000 100000 80000 Ilość SZWO 60000 40000 20000 0 D1 D2 D4 D5 D7 D9 D12 D15 E2 E7 E8 E9 E10 Kategorie używania Na Rys. nr 3b przedstawiono porównanie ilości SZWO wykorzystanych w latach 2005, 2006, 2007, 2008 i 2009 w poszczególnych kategoriach używania A, B i C (zbywania). 15
Rys. nr 3b. Porównanie ilości SZWO wykorzystanych w latach 2005, 2006, 2007, 2008 i 2009 w poszczególnych kategoriach używania A, B i C (zbywania). 800 000 700 000 600 000 Ilość SZWO 500 000 400 000 300 000 2005 2006 2007 2008 2009 200 000 100 000 0 A B C Kategorie używania Na Rys. nr 3c przedstawiono porównanie ilości SZWO wykorzystanych w latach 2005, 2006, 2007, 2008 i 2009 w poszczególnych kategoriach używania D1-D15. Rys. nr 3c. Porównanie ilości SZWO wykorzystanych w latach 2005, 2006, 2007, 2008 i 2009 w poszczególnych kategoriach używania D1-D15 1400000 1200000 1000000 Ilość SZWO 800000 600000 400000 2005 2006 2007 2008 2009 200000 0 D1 D2 D3 D4 D5 D6 D7 Kategorie używania D9 D11 D12 D13 D14 D15 2009 2008 2007 2006 2005 Lata Na Rys. nr 3d przedstawiono porównanie ilości SZWO wykorzystanych w latach 2005, 2006, 2007, 2008 i 2009 w poszczególnych w poszczególnych kategoriach używania E2-E10. 16
Rys. nr 3d. Porównanie ilości SZWO wykorzystanych w latach 2005, 2006, 2007, 2008 i 2009 w poszczególnych kategoriach używania E2-E10 40000 35000 30000 Ilość SZWO 25000 20000 15000 2005 2006 2007 2008 2009 10000 5000 2009 2008 0 E2 E4 E7 Kategorie używania E8 E9 E10 2007 2006 2005 Lata 5.3. Analiza danych z opcji Zabiegi przedwysyłkowe < z podbloku Zabiegi <- z bloku Raporty W Tab. nr 5 zamieszczono zestawienie firm używających bromek metylu do zabiegów przedwysyłkowych w 2009 r. na podstawie danych z bloku Raporty <- z opcji Używanie <- Substancje <- Bromek metylu oraz z opcji Zabiegi przedwysyłkowe < z podbloku Zabiegi <- z bloku Raporty oraz opcji Używanie <- Substancje <- Bromek metylu. Tab. nr 5. Zestawienie firm używających bromek metylu do zabiegów przedwysyłkowych w 2009 r. na podstawie danych z bloku Raporty <- z opcji Używanie <- Substancje <- Bromek metylu oraz z opcji Zabiegi przedwysyłkowe < z podbloku Zabiegi <- z bloku Raporty oraz opcji Używanie <- Substancje <- Bromek metylu Lp. Nazwa podmiotu używającego bromek metylu do zabiegów przedwysyłkowych (na podstawie formularza Używanie substancje ) Ilość użytego bromku metylu 1 Agropest PZzŻ SA 457 2 Agropest-Alfa S.C. 3 947 3 DDD Zakład Zwalczania Szkodników Żywności Jan Francuz 622 4 PUH Cargofum Sp. z o. o. 647 5 PUPH Solfum 307 6 Rolfum 188 Łącznie do zabiegów przedwysyłkowych (na podstawie formularza 6 168 Używanie substancje ) W Tab. nr 5a zamieszczono zestawienie firm używających bromek metylu do zastosowań przedwysyłkowych z uwzględnieniem liczby wykonanych zabiegów oraz ilości używanego bromku metylu za 2009 r. na podstawie danych z opcji Zabiegi przedwysyłkowe 17
< z podbloku Zabiegi <- z bloku Raporty oraz opcji Używanie <- Substancje <- Bromek metylu. Tab. nr 5a. Zestawienie firm używających bromek metylu do zastosowań przedwysyłkowych z uwzględnieniem liczby wykonanych zabiegów oraz ilości używanego bromku metylu za 2009 r. na podstawie danych z opcji Zabiegi przedwysyłkowe < z podbloku Zabiegi <- z bloku Raporty oraz opcji Używanie <- Substancje <- Bromek metylu Lp. Nazwa podmiotu używającego bromek metylu do zabiegów przedwysyłkowych (na podstawie formularza Zabiegi przedwysyłkowe ) Liczba wykonanych zabiegów Ilość użytego bromku metylu 1 Agropest PZzŻ SA 128 457 2 Agropest-Alfa SC 989 3 947 3 DDD Zakład Zwalczania Szkodników Żywności Jan 151 622 Francuz 4 PUH Cargofum Sp. z o. o. 59 647 5 PUPH Solfum 13 307 6 Rolfum 74 188 Łącznie do zabiegów przedwysyłkowych (na podstawie formularza Zabiegi przedwysyłkowe ) 1 414 6 168 Z danych zawartych w Tab. nr 5 i 5a wynika, że w analizowanym okresie w kategorii D12 łącznie użyto ok. 6 168 kg bromku metylu do wykonania 1 414 zabiegów przedwysyłkowych. 5.4. Analiza danych o stosowaniu SZWO do zastosowań wyjątkowych w 2009 r. Do zastosowań wyjątkowych w 2009 r. wykorzystano: a) do zastosowań krytycznych ok.4 148 kg halonów b) do zastosowań laboratoryjnych i analitycznych ok.1kg 1,1,1-trichloroetanu i ok. 205 kg tetrachlorku węgla c) jako process agent ok. 2 671 kg tetrachlorku węgla d) do zabiegów przedwysyłkowych ok. 6 216 kg bromku metylu 22. W Tab. nr 6 znajduje się zestawienie danych dotyczących użycia SZWO w 2009 r. do zastosowań wyjątkowych. Tab. nr 6. Zestawienie danych dotyczących użycia SZWO w 2009 r. do zastosowań wyjątkowych Aneks PM/ Grupa/ Substancja Process agent 23 Zastosowania laboratoryjne i analityczne Zastosowania krytyczne Zabiegi przedwysyłkowe Halon-1211 -- -- 1 444 -- Halon-1301 -- -- 978 -- 22 Różnica pomiędzy ilością 6 216 kg bromku metylu podaną w Tab. nr 6 i 7 a ilością 6 168 kg bromku metylu podaną w Tab. nr 5 i 5a wynosząca 48 kg wynika stąd, że firma Cargofum Szczecin w ogóle nie przekazała danych w ramach ewidencji bromku metylu. Przekazała natomiast dane o jego użyciu w ilości 48 kg do 22 zabiegów przedwysyłkowych w ramach zbierania przez BOWOiK danych o użyciu bromku metylu do Raportu dla Komisji Europejskiej. Tak więc faktyczne użycie bromku metylu w 2009 r. wyniosło 6 216 kg (1 436 zabiegów przedwysyłkowych). 23 Substancja biorąca udział w procesie chemicznym, ale nieulegająca przemianie chemicznej 18
Halon-2402 -- -- 1 819 -- 1,1,1-trichloroetan -- 1 -- -- CCl 4 2 675 205 -- -- CH 3 Br -- -- -- 6 216 Łącznie 2 675 206 4 148 6 216 Na Rys. nr 6 przedstawiono ilości SZWO wykorzystane w poszczególnych zastosowaniach wyjątkowych w 2009 r. Rys. nr 6. Ilości SZWO wykorzystane w poszczególnych zastosowaniach wyjątkowych w 2009 r. 7 000 6 000 5 000 Ilość SZWO 4 000 3 000 2 000 1 000 0 PROC LA/AN KRYT PWYS Cele W Tab. nr 7 znajduje się zestawienie danych dotyczących użycia SZWO do zastosowań wyjątkowych w latach 2005, 2006, 2007, 2008 i 2009. Tab. nr 7. Zestawienie danych dotyczących użycia SZWO do zastosowań wyjątkowych 24 w latach 2005, 2006, 2007, 2008 i 2009 Rok Feedstock Process agent Zastosowania laboratoryjne i analityczne Zastosowania krytyczne Zabiegi przedwysyłkowe 2005 1 321 070 22 917 413 19 343 2 558 2006 964 776 20 523 194 34 130 2 778 2007 440 890 14 735 156 30 125 6 029 2008 -- 8 468 126 4 357 7 478 2009 -- 2 675 206 4 148 6 216 24 Zastosowania wyjątkowe SZWO, to takie, --które są niezbędne dla zdrowia, bezpieczeństwa lub są krytyczne dla funkcjonowania społeczeństwa włączając w to aspekty kulturalne i intelektualne oraz --dla których brak dostępnych alternatyw lub zamienników z ekonomicznego i technicznego punktu widzenia oraz akceptowalnych ze względu na środowisko naturalne i zdrowie 19
Na Rys. nr 7 przedstawiono porównanie ilości SZWO wykorzystanych w poszczególnych zastosowaniach wyjątkowych w latach 2005, 2006, 2007, 2008 i 2009. Rys. nr 7. Porównanie ilości SZWO wykorzystanych w poszczególnych zastosowaniach wyjątkowych w latach 2005, 2006, 2007, 2008 i 2009 1 400 000 1 200 000 1 000 000 Ilość SZWO 800 000 600 000 400 000 2005 2006 2007 2008 2009 200 000 2009 2008 0 FEED PROC Cele LA/AN KRYT PWYS 2007 2006 2005 Lata 5.5. Dane o przywozie i wywozie SZWO w odniesieniu do Polski W Tab. nr 8 znajduje się zestawienie danych dotyczących przywozu/wywozu SZWO w 2009 r. Tab. nr 8. Obrót międzynarodowy substancjami zubożającymi warstwę ozonową w okresie 1.01-31.12.2009 r. Substancja Przywóz do Polski z UE Import do Polski spoza UE Wywóz z Polski na teren UE Eksport z Polski poza UE kg] CFC-11 <1 -- -- -- H-1211 126 22 -- -- H-1301 9 586 2 012 -- -- H-2402 1 530 -- -- -- CCl 4 295 -- -- -- 1,1,1-trichloroetan <1 -- -- -- HCFC-22 129 380 -- 7 639 7 063 CH 2 BrCl <1 -- -- -- 20
Podsumowanie i Wnioski Podsumowanie A. Wypełnianie obowiązku ewidencji przez podmioty Aktualnie w bazie danych znajduje się 9 665 podmiotów (w roku poprzednim 9 188 podmiotów). Ilość podmiotów w bazie danych wzrosła w 2009 r. o ok. 5% w porównaniu z rokiem poprzednim. Część podmiotów przekazujących formularze ewidencji nie przestrzegała ustawowego terminu ich przekazania, czyli do 28 lutego roku następnego po roku, którego dotyczy ewidencja. W kolejnych latach BOWOiK nieformalnie przedłużało więc termin przyjmowania formularzy w stosunku do terminu ustawowego po to, by jak najwięcej firm uwzględnić w ewidencji za dany rok. W 2010 r. był to 31 lipiec, czyli aż o 5 miesięcy dłużej w stosunku do terminu ustawowego, a mimo tego liczba podmiotów, które przekazały ewidencje w 2010 r. była niższa w porównaniu do roku ubiegłego. Do dnia 31.07.2010 r. do BOWOiK wpłynęły formularze ewidencji za 2009 r. 25 od 686 firm (dla porównania - w 2009 r. wpłynęły formularze ewidencji za rok 2008 od 733 firm). Liczba firm, które przekazały formularze w 2010 r. jest więc niższa w porównaniu do 2009 r. Zastanawiająca jest ogromna dysproporcja między całkowitą liczbą podmiotów w bazie (ponad 9 tysięcy) a liczbą podmiotów przekazujących sprawozdania z ewidencji. Może to oznaczać, że duża liczba podmiotów nie wypełnia obowiązku ewidencji. Dotyczy to prawdopodobnie głównie pośredników w transakcjach kupna i sprzedaży SZWO i części firm serwisowych. B. Analiza wyników 1) Pochodzenie SZWO W analizowanym okresie: -- najwięcej SZWO nabyto w kraju (ok. 203 060 kg) (kategoria A - tylko zakup w kraju). Należy jednak zwrócić uwagę na to, że w ilościach SZWO zakupionych w kraju mogły mieścić się częściowo ilości przywiezione do kraju, a ponadto część ilości zakupionych w kraju mogło się powtarzać wskutek przekazania danych przez podmioty znajdujące się w tym samym łańcuszku kupna/sprzedaży SZWO. -- nieco mniej SZWO przywieziono z krajów UE (ok.140 920 kg) (kategoria B - tylko przywóz z obszaru Unii Europejskiej), a tylko niewielką ilość spoza obszaru Unii Europejskiej (ok. 2 034 kg) (kategoria C ). -- w ramach UE przywóz SZWO miał miejsce z takich krajów jak: Belgia, Finlandia, Francja, Holandia, Litwa, Łotwa, Niemcy, Wlk. Brytania, Włochy. Przywóz SZWO spoza UE miał miejsce z Brazylii, Izraela, Norwegii i USA. 2) Użycie SZWO W analizowanym okresie: 25 Należy zwrócić uwagę, że w wielu formularzach liczba pozycji przekraczała 100, a więc do bazy należało wprowadzić kilkanaście tysięcy danych, co było niezwykle pracochłonne. 21