RYNEK ZBÓŻ I OLEISTYCH W POLSCE I NA ŚWIECIE W SKRÓCIE

RYNEK ZBÓŻ I OLEISTYCH W POLSCE I NA ŚWIECIE W SKRÓCIE POLSKA Kukurydziane żniwa trwają już tylko lokalnie, gdzie notowane w ostatnim okresie opady deszczu i śniegu (głównie w okolicach centrum i na południowymwschodzie kraju) nie pozwoliły na wcześniejsze zakończenie zbiorów. Dzięki obecnie notowanej poprawie pogody, zbiory kukurydzy powinny się zakończyć z końcem listopada br. Kończące się zbiory kukurydzy wpłynęły na uszczuplenie jej podaży rynkowej i wzrost cen. Wielu producentów zdecydowało się bowiem przechować ziarno w oczekiwaniu na wyższe ceny. Obecne ceny kukurydzy suchej wzrosły do poziomu 580-650 PLN/t, w zależności od regionu kraju. Rynkowa podaż pozostałych zbóż także pozostaje uszczuplona. Handel dodatkowo utrudnia ciągle mała dostępność transportu samochodowego. Jeżeli do tego dodamy utrzymujące się duże zapotrzebowanie na pszenicę i kukurydzę ze strony eksporterów, a także notowany wzrost zapotrzebowania na ziarno ze strony przetwórców (którzy chcą zwiększyć stany magazynowe przed końcem roku), ceny ziarna na rynku krajowym zwyżkują. W połowie tygodnia, ceny oferowane za zboża z dostawą do wytwórni/elewatorów kształtowały się następująco: pszenica konsumpcyjna (12,5% białka) 600-680 PLN/t, pszenica paszowa 600-660 PLN/t, żyto konsumpcyjne 510-560 PLN/t, żyto paszowe 500-540 PLN/t, pszenżyto 550-590 PLN/t, jęczmień paszowy 530-580 PLN/t, kukurydza 580-650 PLN/t W związku z dalszym wzrostem cen rzepaku na MATIFie oraz uszczuploną podażą nasion, ceny rzepaku na rynku krajowym także wzrosły. W końcu tygodnia, w zależności od lokalizacji, ceny skupu rzepaku oferowane przez zakłady tłuszczowe kształtowały się na poziomie 1830-1850 PLN/t z dostawą w grudniu br. Zgodnie z przewidywaniami, zakłady tłuszczowe pokrywają potrzeby surowcowe poprzez import nasion. Tylko w pierwszych 3 miesiącach bieżącego sezonu 2016/17 (VII-IX), import rzepaku do kraju wyniósł około 250 tys. ton, głównie z Ukrainy (105 tys. ton), Rumunii (31 tys. ton), Węgier (30 tys. ton), Czech (26 tys. ton) i Słowacji (24 tys. ton). Ceny oferowane za rzepak ze zbiorów 2017 roku przez zakłady tłuszczowe kształtują się obecnie na poziomie ok. 1660 PLN/t, z dostawą w żniwa. W dalszym ciągu utrzymuje się dynamiczne tempo eksportu pszenicy i kukurydzy z kraju drogą morską. W listopadzie br., eksport pszenicy przez porty może przekroczyć 300 tys. ton. Wiele wskazuje na to, iż znaczny eksport pszenicy będzie 1

miał miejsce także w kolejnych tygodniach sezonu, czemu sprzyja słaby kurs złotego do dolara i euro. Ponadto, oprócz pszenicy drogą morską realizowany jest duży eksport kukurydzy, który w listopadzie zapewne przekroczy 100 tys. ton. Utrzymujące się duże zapotrzebowanie na ziarno pszenicy i kukurydzy ze strony eksporterów przekłada się na dalszy wzrost ich cen z dostawą do portów. W połowie tygodnia, ceny zbóż z dostawą do portów kształtowały się na następujących poziomach: pszenica konsumpcyjna 12,5% białka 725-730 PLN/t (dostawa XI 2016), kukurydza 650-660 PLN/t (dostawa XI 2016), żyto 500-510 PLN/t (dostawa XI 2016), Finalne ceny uzależnione są od odbiorcy, parametrów ziarna i terminu dostawy oraz aktualnych notowań cen ziarna na giełdzie MATIF i kształtowania się kursu euro w dniu podpisywania kontraktu. Eksport zbóż na kołach głównie dotyczy realizacji wcześniejszych kontraktów i dostaw ziarna na rynek niemiecki. Trudna dostępność transportu samochodowego i wysokie koszty frachtu cały czas ograniczają możliwości większego eksportu ziarna do Niemiec.. 2

ŚWIAT Na przestrzeni analizowanego tygodnia, ceny pszenicy na giełdzie w Chicago osłabły. Cena pszenicy w kontrakcie najbliższym na giełdzie CBOT spadła do najniższego poziomu od początku października br. Prognozy opadów deszczu w najbliższych dniach w suchych regionach uprawy pszenicy ozimej na południu Wielkich Równin w USA wpłynęły na osłabienie ceny tego zboża za oceanem. Ponadto, bardzo mocny dolar cały czas wywierał presję na ceny pszenicy na giełdzie w Chicago. W piątek 25/11 cena pszenicy SRW w kontrakcie grudniowym 2016 na giełdzie w Chicago wyniosła 145,36 USD/t i była o 3,0% niższa niż przed tygodniem, a w kontrakcie marcowym 2017 spadła o 1,4% i wyniosła 154,10 USD/t. Z kolei, w analizowanym tygodniu ceny pszenicy na MATIFie uległy jedynie niewielkim wahaniom. Cena pszenicy w kontrakcie najbliższym na giełdzie paryskiej utrzymała się na poziomie nie notowanym od początku sierpnia br. Podobnie jak w poprzednim tygodniu, przy braku istotnych czynników fundamentalnych, zwyżka cen pszenicy nastąpiła pod wpływem dalszego osłabienia kursu euro do dolara. Należy także wskazać na niską rynkową podaż pszenicy o wysokich parametrach jakościowych na unijnym rynku, co przy uszczuplonej podaży i słabej jakości rosyjskiej pszenicy także stanowi wsparcie cen pszenicy na MATIFie. W piątek 25/11 cena pszenicy w kontrakcie grudniowym na MATIFie wyniosła 168,25 EUR/t i była o 0,5% wyższa w porównaniu do ceny sprzed tygodnia, a w kontrakcie marcowym 2017 spadła o 0,6% i wyniosła 169,75 EUR/t. W całym tygodniu, ceny soi na giełdzie CBOT wyraźnie wzrosły. Silne wybicie w górę cen oleju sojowego za oceanem, a także znaczny wzrost cen oleju i śruty sojowej w Chinach wpłynęły na zwyżkę cen soi na giełdzie CBOT, do najwyższego poziomu od połowy lipca br. Ponadto, dobre dane eksportowe za ostatni tydzień sprawozdawczy i zakończenie zbiorów soi w USA także wsparły ceny soi na rynku amerykańskim. W piątek 25/11, cena soi na giełdzie w Chicago w kontrakcie najbliższym (styczeń 2017) wyniosła 384,34 USD/t i była o 5,3% wyższa niż przed tygodniem. Z kolei, cena soi z terminem realizacji w marcu 2017 roku wzrosła o 5,2% i wyniosła 387,42 USD/t. Na przestrzeni całego tygodnia, ceny rzepaku na MATIFie także wzrosły, przebijając pułap 400 euro/t. Rzepak odbił w górę w ślad za wyraźną zwyżką cen oleju sojowego na giełdzie w Chicago po tym jak rząd USA zdecydował o zwiększeniu poziomu zużycia biopaliw w 2017 roku. Amerykański Departament Ochrony Środowiska (EPA) podniósł o 6,5% poziom całkowitego zużycia paliw ze źródeł odnawialnych w 2017 roku do 19,28 mld galonów w porównaniu z tegorocznym limitem 18,11 mld galonów. Całkowity limit zużycia biopaliw obejmuje 15 miliardów galonów konwencjonalnych biopaliw, głównie etanolu na bazie kukurydzy oraz 4,28 miliarda galonów zaawansowanych biopaliw, które obejmują biodiesel produkowany na bazie oleju sojowego. W piątek 25/11 cena rzepaku w kontrakcie najbliższym (luty 2017) wyniosła 401,75 EUR/t i była o 1,1% wyższa od ceny przed tygodniem, podczas gdy cena rzepaku w kontrakcie majowym 2017 wyniosła 403,75 EUR/t i także była o 1,1% wyższa w porównaniu do ceny przed tygodniem. 3

SYTUACJA NA RYNKU KRAJOWYM Średnie Oficjalne Ceny Zbóż w Kraju w Tygodniu 46 2016 Według danych Ministerstwa Rolnictwa, w tygodniu kończącym się 20 listopada 2016 średnia cena skupu pszenicy konsumpcyjnej płacona przez przedsiębiorstwa prowadzące skup zbóż wyniosła 65,40 PLN/dt i była o 5,3% wyższa w porównaniu do ceny przed tygodniem oraz była o 4,8% niższa niż w analogicznym okresie poprzedniego roku. W analizowanym okresie, cena pszenicy paszowej wyniosła 64,70 PLN/dt i była o 1,7% wyższa w porównaniu do ceny przed tygodniem oraz była o 6,9% niższa niż rok wcześniej. Z kolei, średnia cena skupu żyta konsumpcyjnego wyniosła 52,70 PLN/dt i była o 0,1% wyższa w porównaniu do ceny przed tygodniem oraz o 1,9% niższa od ceny sprzed roku. W analizowanym okresie, średnia cena kukurydzy wyniosła 59,60 PLN/dt i była o 2,2% wyższa niż przed tygodniem oraz była o 11,8% niższa niż rok wcześniej. 4

ŚREDNIE OFICJALNE CENY PSZENICY KONSUMPCYJNEJ I ŻYTA KONSUMPCYJNEGO PŁACONE PRZEZ PRZEDSIĘBIORSTWA PROWADZĄCE SKUP ZBÓŻ NA PODSTAWIE MONITORINGU CEN MRiRW (PLN/t) bez VAT Data Pszenica Konsumpcyjna Żyto Konsumpcyjne 20.11.16 654 527 13.11.16 621 526 6.11.16 637 531 30.10.16 637 526 23.10.16 638 525 16.10.16 633 521 9.10.16 620 521 2.10.16 646 527 25.09.16 624 510 18.09.16 629 512 11.09.16 618 505 4.09.16 619 495 28.08.16 629 489 21.08.16 616 487 14.08.16 601 485 7.08.16 595 481 31.07.16 608 477 24.07.16 631 490 17.07.16 657 498 10.07.16 635 514 3.07.16 646 532 26.06.16 655 524 19.06.16 654 530 12.06.16 636 531 5.06.16 641 527 29.05.16 634 521 22.05.16 645 526 15.05.16 646 530 8.05.16 646 532 1.05.16 645 535 24.04.16 646 515 17.04.16 646 523 10.04.16 648 530 3.04.16 660 513 27.03.16 649 519 20.03.16 648 523 13.03.16 647 528 20.11.16 13.11.16 +5,3% +0,1% 5

ŚREDNIE CENY SKUPU PSZENICY KONSUMPCYJNEJ I ŻYTA KONSUMPCYJNEGO W SEZONACH 2012/13-2016/17 (PLN/t) 1100 1050 1000 2012/13 2013/14 2014/15 2015/16 2016/17 950 900 850 800 750 700 PLN/t 22.07.12 19.08.12 16.09.12 14.10.12 11.11.12 9.12.12 6.01.13 3.02.13 3.03.13 31.03.13 28.04.13 26.05.13 23.06.13 21.07.13 18.08.13 15.09.13 13.10.13 10.11.13 8.12.13 5.01.14 2.02.14 2.03.14 30.03.14 27.04.14 25.05.14 22.06.14 20.07.14 17.08.14 14.09.14 12.10.14 9.11.14 7.12.14 11.01.15 8.02.15 8.03.15 5.04.15 3.05.15 31.05.15 28.06.15 26.07.15 23.08.15 20.09.15 18.10.15 15.11.15 13.12.15 17.01.16 14.02.16 13.03.16 10.04.16 8.05.16 5.06.16 3.07.16 31.07.16 28.08.16 25.09.16 23.10.16 20.11.16 650 600 550 500 450 400 pszenica konsumpcyjna żyto konsumpcyjne 6

Według Ministerstwa Rolnictwa, średnie oficjalne ceny zbóż paszowych w ostatnich tygodniach kształtowały się następująco: ŚREDNIE OFICJALNE CENY SKUPU ZBÓŻ W PRZEDSIĘBIORSTWACH PASZOWYCH NA PODSTAWIE MONITORINGU CEN MRiRW (PLN/t) bez VAT Data Pszenica Żyto Pszenżyto Jęczmień Kukurydza 20.11.16 647 526 562 553 596 13.11.16 637 478 555 549 583 6.11.16 655 473 549 537 563 30.10.16 647 476 546 529 564 23.10.16 639 478 540 529 564 16.10.16 640 501 549 524 569 9.10.16 630 477 549 547 561 2.10.16 615 491 557 520 573 25.09.16 601 484 538 522 584 18.09.16 605 495 532 514 641 11.09.16 589 489 534 511 649 4.09.16 615 459 521 521 642 28.08.16 613 454 524 510 664 21.08.16 605 469 516 512 670 14.08.16 579 446 514 515 670 7.08.16 626 492 530 513 687 31.07.16 635 486 535 526 707 24.07.16 662 491 573 523 728 17.07.16 666 532 560 524 718 10.07.16 665 524 591 562 717 3.07.16 665 533 590 592 712 26.06.16 664 528 595 601 712 19.06.16 662 531 596 600 704 12.06.16 655 528 594 599 699 5.06.16 651 539 591 599 692 29.05.16 655 522 590 596 681 22.05.16 654 535 593 595 674 20.11.16 13.11.16 +1,7% +10,0% +1,1% +0,8% +2,2% 7

ŚREDNIE CENY SKUPU ZBÓŻ PASZOWYCH W PRZEDSIĘBIORSTWACH SKUPOWYCH W SEZONACH 2012/13-2016/17 (PLN/t) 1100 1050 1000 2013/14 2014/15 2015/16 2016/17 950 900 850 800 750 700 PLN/t 2012/13 650 600 24.06.12 15.07.12 5.08.12 26.08.12 16.09.12 7.10.12 28.10.12 18.11.12 9.12.12 30.12.12 20.01.13 10.02.13 3.03.13 24.03.13 14.04.13 5.05.13 26.05.13 16.06.13 7.07.13 28.07.13 18.08.13 8.09.13 29.09.13 20.10.13 10.11.13 1.12.13 22.12.13 12.01.14 2.02.14 23.02.14 16.03.14 6.04.14 27.04.14 18.05.14 8.06.14 29.06.14 20.07.14 10.08.14 31.08.14 21.09.14 12.10.14 2.11.14 23.11.14 14.12.14 11.01.15 1.02.15 22.02.15 15.03.15 5.04.15 26.04.15 17.05.15 7.06.15 28.06.15 19.07.15 9.08.15 30.08.15 20.09.15 11.10.15 1.11.15 22.11.15 13.12.15 10.01.16 31.01.16 21.02.16 13.03.16 3.04.16 24.04.16 15.05.16 5.06.16 26.06.16 17.07.16 7.08.16 28.08.16 18.09.16 9.10.16 30.10.16 20.11.16 550 500 450 400 pszenica paszowa żyto paszowe jęczmień paszowy kukurydza SYTUACJA NA RYNKU ŚWIATOWYM UE EKSPORT I IMPORT ZBÓŻ W OSTATNIM TYGODNIU SPRAWOZDAWCZYM W 21-szym tygodniu sprawozdawczym sezonu 2016/17 zakończonym 22/11, eksport pszenicy miękkiej z UE-28 do krajów trzecich wyniósł 481 tys. ton, jęczmienia (bez jęczmienia browarnego) - 51 tys. ton, a kukurydzy - 191 tys. ton. Łącznie w pierwszych 21 tygodniach sezonu, eksport zbóż z UE-28 do krajów trzecich wyniósł prawie 13,3 mln ton, tj. o 14% mniej niż w tym samym okresie poprzedniego sezonu. Z kolei, w 21-szym tygodniu sprawozdawczym import pszenicy przez UE-28 z krajów trzecich wyniósł 57 tys. ton. a kukurydzy - 200 tys. ton. Od początku sezonu 2016/17, import pszenicy z krajów trzecich wyniósł 1229 tys. ton (o 38% mniej niż w tym samym okresie poprzedniego sezonu), a kukurydzy - 3297 tys. ton (o 19% mniej). STRATEGIE GRAINS OCENIA UNIJNY AREAŁ PSZENICY MIĘKKIEJ NA 24,3 MLN HA Według szacunków Strategie Grains, areał pszenicy miękkiej na zbiór w 2017 r. w UE wyniesie 24,3 mln ha, czyli nieznacznie tylko więcej w porównaniu z 2016 r. 24,2 mln ha. W swoim comiesięcznym raporcie SG oszacowało powierzchnię upraw jęczmienia i kukurydzy w Unii w 2017 roku w tej samej wysokości co w bieżącym roku, tj. odpowiednio 12,4 mln ha oraz 8,8 mln ha. Areał pszenicy twardej oceniono na 2,7 mln ha, tj. o 7% mniej niż przed rokiem i o 6% poniżej oszacowań z poprzedniego miesiąca. 8

FRANCEAGRIMER: KOREKTY SZACUNKÓW W BILANSIE ZBOŻOWYM Służby statystyczne francuskiego Ministerstwa Rolnictwa w ostatnim czasie skorygowały w górę szacunki tegorocznej produkcji pszenicy miękkiej we Francji do 28,1 mln ton. Podwyższono przewidywane zużycie pszenicy zwyczajnej na cele paszowe, o 100 tys. ton w stosunku do poprzedniego raportu do 5,4 mln ton, ze względu na korzystny stosunek jakości do ceny w porównaniu z kukurydzą. Natomiast prognozy zużycia na cele przetwórstwa pozostawiono bez zmian. Prognoza eksportu francuskiej pszenicy do krajów UE została zrewidowana w dół o 100 tys. ton do 6,3 mln ton, zwłaszcza do Holandii i (w mniejszym stopniu) do Niemiec. Przewidywana sprzedaż na rynki krajów trzecich pozostawiono w poprzedniej wysokości, tj. 4,7 mln ton. Bilans pszenicy we Francji jest zrównoważony, z zapasami na koniec sezonu prognozowanymi na 2,5 mln ton. W przypadku jęczmienia tegoroczne zbiory zostały oszacowane na 10 mln ton. Przewidywane zużycie na cele paszowe zostało utrzymane w wysokości 1,3 mln ton. Obniżono natomiast spodziewany eksport francuskiego jęczmienia do pozostałych krajów UE o 150 tys. ton do 2,8 mln ton, głównie do Holandii i Niemiec, a także oczekiwany wywóz do krajów trzecich o 200 tys. ton do 1,4 mln ton, ze względu na wstrzymanie zakupów ze strony Chin. Prognozowane zapasy końcowe jęczmienia wynoszą obecnie 2,2 mln ton. Szacunki zbiorów kukurydzy we Francji zostały skorygowane w dół do 11,8 mln ton. Obniżono także przewidywane zużycie na cele paszowe o 100 tys. ton do 2,3 mln ton, na korzyść pszenicy paszowej. Prognozy francuskiego eksportu kukurydzy zostały utrzymane w poprzedniej wysokości, tj. 4,8 mln ton na rynki pozostałych krajów ugrupowania oraz 250 tys. ton do krajów spoza UE. Zapasy końcowe kukurydzy we Francji są obecnie prognozowane na 2 mln ton, tj. w tej samej wysokości co w październikowym raporcie. RYNEK PSZENICY TWARDEJ W SEZONIE 2016/17 W sezonie 2016/17 światowa produkcja pszenicy twardej według szacunków będzie niższa od 40 mln ton. Na podkreślenie zasługują rekordowe zbiory tego gatunku w Kanadzie, w wysokości 7,3 mln ton, tj. o 36% wyższe w porównaniu z poprzednim sezonem. Wzrost ten wynika przede wszystkim ze zwiększenia plonów o 30% w ujęciu rok do roku oraz w mniejszym stopniu ze wzrostu areału o 4% do 2,43 mln ha. Co do jakości, to oceniana jest ona na przeciętnym poziomie. Średnia zawartość białka w ziarnie wynosi poniżej 15%. Dzięki urodzajowi Kanada zwiększy eksport durum w sezonie 2016/17 do 5,3 mln ton z 4,3 mln ton sezon wcześniej. Wzrosnąć też mają zapasy końcowe z 1,1 mln ton do 2,2 mln ton. W Unii Europejskiej należy odnotować wysokie zbiory durum we Włoszech w wysokości 4,9 mln ton wobec 4,1 mln ton sezon wcześniej. Natomiast we Francji produkcja pszenicy twardej była niższa w porównaniu z ubiegłym rokiem i wyniosła 1,6 mln ton. W handlu na podkreślenie zasługuje silny popyt importowy ze strony krajów północnej Afryki i Turcji. EGIPT DOŁĄCZA KOLEJNE KRAJE DO LISTY EKSPORTERÓW Egipski importer rządowy GASC poinformował o dopisaniu do listy krajów, z których oferty na dostawę pszenicy będą respektowane, kolejnych trzech dostawców: Paragwaju, Węgier oraz Bułgarii. W tym roku w przetargach organizowanych przez GASC wygrywały przede wszystkim oferty z krajów rejonu Morza Czarnego, a zwłaszcza z Rosji. 9

ŚWIAT PROGNOZY WYSOKIEJ PODAŻY 7 SUROWCÓW OLEISTYCH W SEZONIE 2016/17 W sezonie 2015/16 prognozy globalnej produkcji 7 podstawowych surowców oleistych z końca listopada br. przewidują zbiory na poziomie 530 mln ton (+5,6%) tj. 28,3 mln ton więcej wobec poprzedniego sezon oraz więcej niż 522,1 mln ton przed dwoma sezonami. Oznacza to wzrost prognoz wobec końca sierpnia br. o 3,8 mln ton. Największy wzrost produkcji wobec poprzedniego sezonu dotyczy słonecznika (+10,1%) do 46,8 mln ton, ziaren palmy olejowej do 15,9 mln ton (+11,2%), orzechów ziemnych do 30 mln ton (+7,9%), soi do 333,6 mln ton (+7%) oraz mniej znaczącej kopry do 4,6 mln ton (+7%). OW ocenia, że globalna produkcja spadnie o 5,6% 60,4 mln ton. Dzięki wzrostowi produkcji globalna podaż 7 najważniejszych surowców oleistych wzrośnie o 24,7 mln ton do rekordowego poziomu 624 mln ton, w tym największy przyrost podaży dotyczy soi (o 18,7 mln ton do 415,1 mln ton). Globalna produkcja rzepaku powinna się zmniejszyć, co będzie skutkować jego mniejszą podażą, która zostanie zredukowana z 70,1 mln ton do 66,6 mln ton. W bieżącym sezonie kolejny rok wzrasta zależność od soi, bowiem jej zużycie powinno zwiększyć się o 14,4 mln ton równoważąc spadki podaży zwłaszcza rzepaku. W trakcie sezonu 2016/17 zapasy 7 surowców oleistych powinny wzrosnąć o 4,4% do wysokiego poziomu 98,1 mln ton pod koniec sezonu czyli więcej o 4,1 mln ton (poziom nadprodukcji). Zapasy samej soi również wzrosną o 4,3 mln ton do 85,8 mln ton. W bieżącym sezonie współczynnik zapasy/zużycie tylko nieznacznie się poprawi z 18,6% do 18,7%. 10

CENY ZBÓŻ, SOI I ŚRUTY SOJOWEJ NA GIEŁDACH ŚWIATOWYCH Na przestrzeni analizowanego tygodnia, ceny pszenicy na giełdzie w Chicago osłabły. Cena pszenicy w kontrakcie najbliższym na giełdzie CBOT spadła do najniższego poziomu od początku października br. Prognozy opadów deszczu w najbliższych dniach w suchych regionach uprawy pszenicy ozimej na południu Wielkich Równin w USA wpłynęły na osłabienie ceny tego zboża za oceanem. Ponadto, bardzo mocny dolar cały czas wywierał presję na ceny pszenicy na giełdzie w Chicago. W piątek 25/11 cena pszenicy SRW w kontrakcie grudniowym 2016 na giełdzie w Chicago wyniosła 145,36 USD/t i była o 3,0% niższa niż przed tygodniem, a w kontrakcie marcowym 2017 spadła o 1,4% i wyniosła 154,10 USD/t. Z kolei, w analizowanym tygodniu ceny pszenicy na MATIFie uległy jedynie niewielkim wahaniom. Cena pszenicy w kontrakcie najbliższym na giełdzie paryskiej utrzymała się na poziomie nie notowanym od początku sierpnia br. Podobnie jak w poprzednim tygodniu, przy braku istotnych czynników fundamentalnych, zwyżka cen pszenicy nastąpiła pod wpływem dalszego osłabienia kursu euro do dolara. Należy także wskazać na niską rynkową podaż pszenicy o wysokich parametrach jakościowych na unijnym rynku, co przy uszczuplonej podaży i słabej jakości rosyjskiej pszenicy także stanowi wsparcie cen pszenicy na MATIFie. W piątek 25/11 cena pszenicy w kontrakcie grudniowym na MATIFie wyniosła 168,25 EUR/t i była o 0,5% wyższa w porównaniu do ceny sprzed tygodnia, a w kontrakcie marcowym 2017 spadła o 0,6% i wyniosła 169,75 EUR/t. W całym tygodniu, ceny soi na giełdzie CBOT wyraźnie wzrosły. Silne wybicie w górę cen oleju sojowego za oceanem, a także znaczny wzrost cen oleju i śruty sojowej w Chinach wpłynęły na zwyżkę cen soi na giełdzie CBOT, do najwyższego poziomu od połowy lipca br. Ponadto, dobre dane eksportowe za ostatni tydzień sprawozdawczy i zakończenie zbiorów soi w USA także wsparły ceny soi na rynku amerykańskim. W piątek 25/11, cena soi na giełdzie w Chicago w kontrakcie najbliższym (styczeń 2017) wyniosła 384,34 USD/t i była o 5,3% wyższa niż przed tygodniem. Z kolei, cena soi z terminem realizacji w marcu 2017 roku wzrosła o 5,2% i wyniosła 387,42 USD/t. Na przestrzeni całego tygodnia, ceny rzepaku na MATIFie także wzrosły, przebijając pułap 400 euro/t. Rzepak odbił w górę w ślad za wyraźną zwyżką cen oleju sojowego na giełdzie w Chicago po tym jak rząd USA zdecydował o zwiększeniu poziomu zużycia biopaliw w 2017 roku. Amerykański Departament Ochrony Środowiska (EPA) podniósł o 6,5% poziom całkowitego zużycia paliw ze źródeł odnawialnych w 2017 roku do 19,28 mld galonów w porównaniu z tegorocznym limitem 18,11 mld galonów. Całkowity limit zużycia biopaliw obejmuje 15 miliardów galonów konwencjonalnych biopaliw, głównie etanolu na bazie kukurydzy oraz 4,28 miliarda galonów zaawansowanych biopaliw, które obejmują biodiesel produkowany na bazie oleju sojowego. W piątek 25/11 cena rzepaku w kontrakcie najbliższym (luty 2017) wyniosła 401,75 EUR/t i była o 1,1% wyższa od ceny przed tygodniem, podczas gdy cena rzepaku w kontrakcie majowym 2017 wyniosła 403,75 EUR/t i także była o 1,1% wyższa w porównaniu do ceny przed tygodniem. 11

CENY ZBÓŻ NA ŚWIECIE NA WYBRANYCH GIEŁDACH TOWAROWYCH CBOT - KUKURYDZA USD/t 30.IX 7.X 14.X 21.X 28.X 4.XI 11.XI 18.XI 25.XI 25.XI/18.XI XII'16 132,51 133,69 139,44 138,73 139,76 137,24 133,93 135,98 137,47 1,10% III'17 136,37 137,55 143,14 142,59 142,98 140,70 137,39 139,13 141,02 1,36% V'17 139,13 140,39 145,74 145,27 145,74 143,69 140,31 141,73 143,77 1,44% VII'17 141,80 142,98 148,18 147,63 148,26 146,61 143,30 144,56 146,84 1,58% IX'17 144,48 145,82 150,78 150,15 150,78 149,28 145,90 147,08 149,36 1,55% CBOT - PSZENICA SRW USD/t 30.IX 7.X 14.X 21.X 28.X 4.XI 11.XI 18.XI 25.XI 25.XI/18.XI XII'16 147,71 144,99 154,69 152,27 150,06 152,19 148,08 149,91 145,36-3,04% III'17 156,01 152,34 161,38 159,83 157,34 158,73 154,84 156,23 154,10-1,36% V'17 160,94 157,48 166,23 165,49 162,99 164,10 160,42 161,30 159,47-1,13% VII'17 164,39 161,82 170,27 169,90 168,14 168,80 166,15 166,67 165,20-0,88% IX'17 169,61 167,62 175,63 175,27 173,87 174,61 171,96 172,11 170,71-0,81% MGE - PSZENICA DNS USD/t 30.IX 7.X 14.X 21.X 28.X 4.XI 10.XI 18.XI 25.XI 25.XI/18.XI XII'16 189,00 191,80 194,15 194,37 192,68 187,67 191,07 194,97 196,28 0,67% III'17 191,43 192,78 195,55 195,55 194,96 190,41 192,39 193,46 194,23 0,40% V'17 193,86 194,89 197,68 197,68 197,46 193,34 194,96 194,92 195,48 0,29% VII'17 196,73 196,95 200,25 199,89 199,96 195,84 197,53 196,76 197,09 0,17% IX'17 199,59 200,33 202,68 202,53 202,60 198,78 200,25 198,97 199,66 0,35% KCBT - PSZENICA HRW USD/t 30.IX 7.X 14.X 21.X 28.X 4.XI 11.XI 18.XI 25.XI 25.XI/18.XI XII'16 152,63 148,08 153,44 154,84 151,09 151,16 150,72 151,97 151,09-0,58% III'17 158,73 154,10 159,69 161,38 157,70 157,85 157,12 158,37 157,78-0,37% V'17 162,55 158,00 163,66 165,71 162,11 162,41 161,38 162,77 162,11-0,41% VII'17 166,23 161,82 167,55 169,61 166,30 166,60 165,57 166,82 166,23-0,35% IX'17 171,59 167,33 172,92 174,61 171,59 171,81 171,00 171,67 171,37-0,17% MATIF - PSZENICA EURO/t 30.IX 7.X 14.X 21.X 28.X 4.XI 11.XI 18.XI 25.XI 25.XI/18.XI XII'16 160,50 157,00 163,75 163,00 164,50 161,75 161,50 167,50 168,25 0,45% III'17 166,25 164,00 168,75 168,75 170,50 167,75 167,25 170,75 169,75-0,59% V'17 169,00 167,25 172,00 172,00 174,00 171,50 171,00 173,50 172,25-0,72% IX'17 170,25 169,00 173,50 172,75 174,00 172,75 172,75 174,00 172,50-0,86% XII'17 173,00 171,75 176,50 175,00 176,25 174,75 175,00 175,75 175,00-0,43% LIFFE - PSZENICA Funt/t 30.IX 7.X 14.X 21.X 28.X 4.XI 11.XI 18.XI 25.XI 25.XI/18.XI I'17 128,15 130,50 136,10 135,40 139,70 139,65 137,00 140,00 140,75 0,54% III'17 129,60 131,90 138,10 137,15 141,25 140,60 138,45 140,25 141,30 0,75% V'17 131,20 133,45 139,50 138,25 142,70 141,50 139,00 140,50 141,30 0,57% VII'17 133,15 133,60 139,65 139,50 143,40 142,35 140,40 141,55 141,75 0,14% XI'17 133,40 134,95 139,40 137,90 140,90 138,75 135,95 135,95 134,95-0,74% CBOT - Chicago Board of Trade KCBT - Kansas City Board of Trade MATIF - Marche A Terme International De France MGE - Minneapolis Grain Exchange LIFFE - London International Financial Futures and Options Exchange 12

euro/t 295,0 285,0 275,0 265,0 255,0 245,0 235,0 225,0 215,0 205,0 195,0 185,0 175,0 165,0 155,0 145,0 135,0 NOTOWANIA CEN PSZENICY KONSUMPCYJNEJ NA GIEŁDZIE MATIF (euro/t) KONTRAKT NAJBLIŻSZY 29.VI'2012 20.VII 10.VIII 31.VIII 21.IX 12.X 2.XI 23.XI 14.XII 4.I'2013 25.I 15.II 8.III 28.III 19.IV 10.V 31.V 21.VI 12.VII 6.IX 27.IX 18.X 8.XI 29.XI 20.XII 10.I'2014 31.I 21.II 14.III 4.IV 25.IV 16.V 6.VI 27.VI 18.VII 8.VIII 29.VIII 19.IX 10.X 31.X 21.XI 12.XII 2.I'2015 23.I 13.II 6.III 27.III 17.IV 8.V 29.V 19.VI 10.VII 31.VII 21.VIII 11.IX 2.X 23.X 13.XI 4.XII 24.XII 15.I'2016 5.II 26.II 18.III 8.IV 29.IV 20.V 10.VI 1.VII 22.VII 12.VIII 2.IX 23.IX 14.X 4.XI 25.XI 230,0 220,0 NOTOWANIA CEN PSZENICY PASZOWEJ NA GIEŁDZIE LIFFE (funt/t) KONTRAKT NAJBLIŻSZY 210,0 200,0 190,0 180,0 170,0 funt/t 160,0 150,0 140,0 130,0 120,0 110,0 100,0 90,0 29.VI'2012 20.VII 10.VIII 31.VIII 21.IX 12.X 2.XI 23.XI 14.XII 4.I'2013 25.I 15.II 8.III 28.III 19.IV 10.V 31.V 21.VI 12.VII 6.IX 27.IX 18.X 8.XI 29.XI 20.XII 10.I'2014 31.I 21.II 14.III 4.IV 25.IV 16.V 6.VI 27.VI 18.VII 8.VIII 29.VIII 19.IX 10.X 31.X 21.XI 12.XII 2.I'2015 23.I 13.II 6.III 27.III 17.IV 8.V 29.V 19.VI 10.VII 31.VII 21.VIII 11.IX 2.X 23.X 13.XI 4.XII 24.XII 15.I'2016 5.II 26.II 18.III 8.IV 29.IV 20.V 10.VI 1.VII 22.VII 12.VIII 2.IX 23.IX 14.X 4.XI 25.XI 13

390,0 NOTOWANIA CEN PSZENICY SRW, HRW I DNS NA GIEŁDACH W CHICAGO, KANSAS CITY I MINNEAPOLIS (USD/t) KONTRAKT NAJBLIŻSZY 370,0 350,0 330,0 310,0 290,0 USD/t 270,0 250,0 230,0 210,0 190,0 170,0 150,0 130,0 29.VI'2012 20.VII 10.VIII 31.VIII 21.IX 12.X 2.XI 23.XI 14.XII 4.I'2013 25.I 15.II 8.III 28.III 19.IV 10.V 31.V 21.VI 12.VII 6.IX 27.IX 18.X 8.XI 29.XI 20.XII 10.I'2014 31.I 21.II 14.III 4.IV 25.IV 16.V 6.VI 27.VI 18.VII 8.VIII 29.VIII 19.IX 10.X 31.X 21.XI 12.XII 2.I'2015 23.I 13.II 6.III 27.III 17.IV 8.V 29.V 19.VI 10.VII 31.VII 21.VIII 11.IX 2.X 23.X 13.XI 4.XII 24.XII 15.I'2016 5.II 26.II 18.III 8.IV 29.IV 20.V 10.VI 1.VII 22.VII 12.VIII 2.IX 23.IX 14.X 4.XI 25.XI HRW KCBT SRW CBOT DNS MGE CENY SOI I ŚRUTY SOJOWEJ NA GIEŁDZIE W CHICAGO ORAZ RZEPAKU NA GIEŁDZIE MATIF CBOT - SOJA USD/t 30.IX 7.X 14.X 21.X 28.X 4.XI 11.XI 18.XI 25.XI 25.XI/18.XI I'17 352,44 353,84 356,49 364,57 371,85 363,98 362,29 365,08 384,34 5,28% III'17 354,72 355,90 358,69 366,92 374,20 366,41 365,38 368,24 387,42 5,21% V'17 357,04 358,03 361,34 369,42 376,25 368,91 368,24 371,26 389,56 4,93% VII'17 359,06 359,94 363,76 371,33 377,87 370,60 370,38 373,46 391,10 4,72% VIII'17 358,62 359,57 363,39 370,82 376,99 370,08 370,00 373,17 389,85 4,47% CBOT - ŚRUTA SOJOWA USD/sh.t 30.IX 7.X 14.X 21.X 28.X 4.XI 11.XI 18.XI 25.XI 25.XI/18.XI XII'16 299,60 300,20 300,60 306,50 317,50 309,00 307,80 310,40 320,80 3,35% I'17 300,20 301,40 301,90 308,00 319,00 310,80 310,20 312,60 323,10 3,36% III'17 302,10 303,20 303,50 309,40 320,30 312,30 312,20 315,10 325,60 3,33% V'17 303,90 305,10 305,60 311,20 321,20 313,90 314,10 317,40 327,40 3,15% VII'17 305,60 306,60 307,40 312,90 322,80 316,00 316,10 320,10 329,20 2,84% MATIF-RZEPAK EUR/t 30.IX 7.X 14.X 21.X 28.X 4.XI 11.XI 18.XI 25.XI 25.XI/18.XI II'17 376,75 379,75 389,75 398,00 400,00 390,75 392,25 397,50 401,75 1,07% V'17 375,00 377,75 387,50 397,00 399,25 390,00 392,50 399,50 403,75 1,06% VIII'17 360,50 362,25 371,50 379,25 379,75 370,00 374,50 382,50 385,00 0,65% XI'17 362,25 365,00 373,25 380,75 381,75 372,50 376,25 384,75 386,25 0,39% II'18 364,75 369,75 376,25 385,00 384,25 375,00 382,25 380,75 386,75 1,58% 14

540,0 NOTOWANIA CEN RZEPAKU NA GIEŁDZIE MATIF (euro/t) KONTRAKT NAJBLIŻSZY 520,0 500,0 480,0 460,0 440,0 euro/t 420,0 400,0 380,0 360,0 340,0 320,0 300,0 29.VI'2012 20.VII 10.VIII 31.VIII 21.IX 12.X 2.XI 23.XI 14.XII 4.I'2013 25.I 15.II 8.III 28.III 19.IV 10.V 31.V 21.VI 12.VII 6.IX 27.IX 18.X 8.XI 29.XI 20.XII 10.I'2014 31.I 21.II 14.III 4.IV 25.IV 16.V 6.VI 27.VI 18.VII 8.VIII 29.VIII 19.IX 10.X 31.X 21.XI 12.XII 2.I'2015 23.I 13.II 6.III 27.III 17.IV 8.V 29.V 19.VI 10.VII 31.VII 21.VIII 11.IX 2.X 23.X 13.XI 4.XII 24.XII 15.I'2016 5.II 26.II 18.III 8.IV 29.IV 20.V 10.VI 1.VII 22.VII 12.VIII 2.IX 23.IX 14.X 4.XI 25.XI 580,0 550,0 520,0 490,0 NOTOWANIA CEN SOI (USD/t) I ŚRUTY SOJOWEJ (USD/sh. t) NA GIEŁDZIE W CHICAGO KONTRAKT NAJBLIŻSZY USD/t--sh. t 460,0 430,0 400,0 370,0 340,0 310,0 280,0 250,0 28.IX'2012 19.X 9.XI 30.XI 21.XII 11.I'2013 1.II 22.II 15.III 5.IV 26.IV 17.V 7.VI 28.VI 19.VII 13.IX 4.X 25.X 15.XI 6.XII 27.XII 17.I'2014 7.II 28.II 21.III 11.IV 2.V 23.V 13.VI 3.VII 25.VII 15.VIII 5.IX 26.IX 17.X 7.XI 28.XI 19.XII 9.I'2015 30.I 20.II 13.III 2.IV 24.IV 15.V 5.VI 26.VI 17.VII 7.VIII 28.VIII 18.IX 9.X 30.X 20.XI 11.XII 31.XII 22.I'2016 12.II 4.III 24.III 15.IV 6.V 27.V 17.VI 8.VII 29.VII 19.VIII 9.IX 30.IX 21.X 11.XI SOJA ŚRUTA SOJOWA ŹRÓDŁA DANYCH: Informa Economics, ARR, GUS, WGT, MRiRW, Komisja Europejska, Reuters, Interfax (za FAMMU/FAPA) 15