KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia 7.7.2010 KOM(2010)362 wersja ostateczna 2010/0195 (COD) C7-0171/10 Wniosek DYREKTYWA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY zmieniająca dyrektywę 97/68/WE w odniesieniu do przepisów dotyczących silników wprowadzanych do obrotu według formuły elastycznej SEK(2010)828 SEK(2010)829 (Tekst mający znaczenie dla EOG) PL PL
UZASADNIENIE 1. KONTEKST WNIOSKU Dyrektywa 97/68/WE w sprawie zbliżenia ustawodawstw państw członkowskich odnoszących się do środków dotyczących ograniczenia emisji zanieczyszczeń gazowych i pyłowych z silników spalinowych montowanych w maszynach samojezdnych nieporuszających się po drogach (dalej nazywana dyrektywą ) ustanawia maksymalne poziomy emisji tlenku węgla (CO), węglowodorów (HC), tlenków azotu (NOx) i cząstek stałych zawieszonych w gazie (PM) przez silniki wysokoprężne montowane w maszynach budowlanych, rolniczych i leśniczych, wagonach silnikowych i lokomotywach, statkach żeglugi śródlądowej, silnikach pracujących przy stałej prędkości obrotowej oraz małych silnikach benzynowych stosowanych w różnego rodzaju maszynach. W dyrektywie przewidziano etapowe wprowadzanie coraz surowszych limitów emisji oraz odpowiadające poszczególnym etapom terminy zgodności. Aby wprowadzić do obrotu nowe silniki, wytwórcy muszą zagwarantować, że spełniają one wymogi związane z limitami. Dyrektywą 2004/26/WE 1 wprowadzono obecnie obowiązujący etap limitów emisji dla większości silników wysokoprężnych, określany jako etap III A. Począwszy od dnia 1 stycznia 2011 r. limity te będą stopniowo zastępowane surowszymi limitami etapu III B. Okres homologacji typu dla tych silników rozpoczął się w dniu 1 stycznia 2010 r. Dotyczy to bardzo różnorodnej produkcji maszyn (około 1500 przedsiębiorstw w UE). Obecne silniki będą wymagały wprowadzenia zasadniczych modyfikacji, aby spełnić wymogi etapu III B. Zmiany konfiguracji, wielkości lub wagi silników spowodują efekt domina u wytwórców urządzenia oryginalnego (WUO), którzy będą musieli całkowicie dostosować projekty maszyn do zmodyfikowanych silników. Proces ten może rozpocząć się dopiero po ukończeniu projektu silnika. Nie została jeszcze opracowana większość rozwiązań technicznych umożliwiających zgodność silników z wymogami etapu III B. WUO nie są zatem w stanie ponownie przygotować pełnego projektu maszyny, w której ma zostać zamontowany silnik. O ile dla niektórych z nich wymogi emisji etapu III B nie będą stanowiły znaczącego problemu, w przypadku innych maszyn samojezdnych nieporuszających się po drogach projekt silnika spełniającego te wymogi jest daleki od ukończenia i konieczne jest przeprowadzenie dalszych niezbędnych badań i rozwijanie technologii, które umożliwią wprowadzenie do obrotu maszyn z silnikami spełniającymi wymogi etapu III B. W celu dostosowania do nowych limitów emisji wytwórcy będą musieli ponieść znaczące koszty. Są to między innymi koszty badań i rozwoju, ponownego projektowania urządzeń, urządzeń dodatkowego oczyszczania, dokumentacji i etykietowania itp. Począwszy od jesieni 2008 r. globalny kryzys finansowy i gospodarczy dotkliwie i bez zapowiedzi uderzył w większość unijnego przemysłu produkującego maszyny samojezdne nieporuszające się po drogach. Silnie dotknięte zostały sektory urządzeń budowlanych i maszyn rolniczych. W mniejszym stopniu kryzys wywarł negatywny wpływ także na sektor wagonów silnikowych. Gwałtowny spadek sprzedaży spowodował znaczne zmniejszenie dochodów oraz kapitału dostępnego na finansowanie koniecznych badań i rozwoju w zakresie 1 Dz.U. L 225 z 25.6.2004, s. 3. PL 2 PL
technologii maszyn zawierających silniki, które spełniły w terminach określonych w dyrektywie wymogi etapu III B, wszystkich kategorii mocy i zastosowań. Dyrektywa 2004/26/WE wprowadziła także tak zwaną formułę elastyczną, której celem jest ułatwienie przechodzenia między poszczególnymi etapami emisji. Formuła elastyczna umożliwia WUO wprowadzenie do obrotu, w okresie pomiędzy dwoma kolejnymi etapami wartości granicznych emisji, ograniczonej liczby maszyn samojezdnych nieporuszających się po drogach z silnikami spełniającymi limity emisji poprzedniego etapu. Formuła elastyczna ma zastosowanie do silników o zapłonie samoczynnym (silników wysokoprężnych) stosowanych w maszynach budowlanych, rolniczych i leśniczych, w zespołach prądotwórczych i pompach zaopatrzonych w silniki pracujące przy stałej prędkości obrotowej, ale nie w lokomotywach, wagonach silnikowych i statkach żeglugi śródlądowej. Umożliwia ona WUO wprowadzanie do obrotu bądź (1) ograniczonej liczby maszyn, nie większej niż 20% rocznej sprzedaży maszyn (obliczanej jako średnia sprzedaż maszyn w UE w ciągu ostatnich 5 lat) dla każdej kategorii mocy silnika, bądź też (2) stałej liczby maszyn, określonej w dyrektywie. Druga opcja adresowana jest do mniejszych przedsiębiorstw produkujących mniejszą liczbę silników. Wniosek dotyczy zmiany przepisów formuły elastycznej w celu złagodzenia kosztów gospodarczych związanych z przechodzeniem z etapu III A emisji do etapu III B poprzez rozszerzenie jej stosowania na niektóre rodzaje maszyn samojezdnych nieporuszających się po drogach, przy równoczesnym utrzymaniu wejścia w życie etapu III B limitu emisji, aby zrealizować cel dyrektywy, tj. redukcję emisji zanieczyszczeń gazowych i pyłowych w Unii. Towarzysząca niniejszemu wnioskowi ocena skutków zawiera szczegółowe informacje na temat różnych opcji, które zostały ocenione pod kątem złagodzenia wpływu kryzysu gospodarczego na WUO. Z przeprowadzonej oceny wynika, że ze względu na konieczność dalszych badań wytwórcy nie będą w stanie w najbliższej przyszłości wprowadzić do obrotu lokomotyw spełniających wymogi etapu III B. W związku z tym nie wydaje się odpowiednie rozszerzenie proponowanych środków zwiększających elastyczność na silniki stosowane w lokomotywach. W 2010 r. miała miejsce intensywna debata z udziałem ekspertów reprezentujących przemysł i państwa członkowskie w celu oceny sytuacji lokomotyw, która w międzyczasie uległa zmianie. W wyniku debaty Komisja stwierdziła, że niektórzy wytwórcy silników dokonali w międzyczasie postępu, opracowując silniki dla lokomotyw spełniające wymogi etapu III B, podczas gdy WUO nie będą w pełni gotowi do wprowadzenia do obrotu w dniu 1 stycznia 2012 r. lokomotyw spełniających wymogi etapu III B, jak przewiduje to dyrektywa. Niezbędne jest zatem zastosowanie formuły elastycznej także w odniesieniu do lokomotyw. Z analiz wynika, że rozszerzenie to będzie miało bardzo ograniczony wpływ na środowisko, umożliwiając równocześnie przedsiębiorstwom kolejowym realizację niezbędnych inwestycji. 2. KONSULTACJE Z ZAINTERESOWANYMI STRONAMI ORAZ OCENA SKUTKÓW Przeprowadzono dotyczące wniosku konsultacje z zainteresowanymi stronami reprezentującymi państwa członkowskie i przemysł w ramach Grupy Ekspertów ds. Zanieczyszczeń Emitowanych przez Maszyny objętych dyrektywą (Group of Experts on Machinery Emissions under the Directive GEME). W okresie od maja do czerwca 2009 r. Komisja przeprowadziła ponadto pogłębione konsultacje z władzami państw członkowskich i wszystkimi odpowiednimi zainteresowanymi stronami, tj. przemysłem, organizacjami PL 3 PL
ekologicznymi i organizacjami pracowniczymi. We wniosku uwzględniono techniczny przegląd dyrektywy 2 przygotowany przez Wspólne Centrum Badawcze, który zawiera między innymi opinię na temat potrzeby zmiany przepisów formuły elastycznej, analizę oceny skutków przeprowadzoną przez konsultanta zewnętrznego 3 mającą na celu ocenę wpływu opcji polityki zaproponowanych w projekcie przeglądu technicznego WCB, dwie uzupełniające się analizy wpływu dotyczące sektora kolejowego (wagony silnikowe, lokomotywy) oraz wpływu opcji zaproponowanych w przeglądzie technicznym WCB, w tym konsekwencji zmiany formuły elastycznej w odniesieniu do MŚP 4. Szczegółowa ocena skutków dołączona do niniejszego wniosku przeprowadzona została na podstawie badań technicznych oraz konsultacji z zainteresowanymi stronami. Zawiera ona różne opcje działania w odniesieniu do silników objętych obecną formułą elastyczną i stwierdza potrzebę włączenia do niej wagonów silnikowych. Oprócz wniosków zawartych w ocenie skutków, do formuły elastycznej zostały włączone lokomotywy. W ocenie skutków przeanalizowano różne opcje działania, od wprowadzenia w życie programu złomowania, poprzez zmiany w formule elastycznej w zakresie dozwolonego odsetka/liczby silników, po stworzenie systemu handlu, w którym przedsiębiorstwa, które nie wykorzystały w pełni formuły elastyczności, mogłyby sprzedawać swoje prawa przedsiębiorstwom ich potrzebującym. Wykorzystanie programu złomowania zostało odrzucone, gdyż nie pomaga on WUO w finansowaniu badań i rozwoju w celu opracowania maszyn etapu III B. Stworzenie systemu handlu prawami do korzystania z formuły elastyczności uznane zostało za zbyt skomplikowane w krótkiej perspektywie i tym samym nieproporcjonalne do oczekiwanych rezultatów. Opcja rozszerzenia istniejącego systemu elastyczności i objęcia nim sektorów dotychczas niewłączonych uznana została za najlepszą opcję, ponieważ umożliwia utrzymanie równowagi pomiędzy wpływem na środowisko i korzyściami gospodarczymi wynikającymi z oszczędności kosztów związanych ze zgodnością w ograniczonym czasie. 3. PODSTAWA PRAWNA: Celem dyrektywy 97/68/WE oraz niniejszego wniosku dotyczącego jej zmiany jest przyczynienie się do sprawnego funkcjonowania rynku wewnętrznego silników montowanych w maszynach samojezdnych nieporuszających się po drogach i równoczesna ochrona zdrowia ludzi i środowiska naturalnego. Podstawą prawną jest zatem art. 114 Traktatu. 4. ZMIANY Wniosek dotyczy następujących zmian w dyrektywie 97/68/WE: 2 3 4 Projekt wersji ostatecznej sprawozdania z przeglądu technicznego dostępny jest na stronach internetowych NRMM w portalu Europa: http://ec.europa.eu/enterprise/mechan_equipment/emissions/2007tecrew_dfr.pdf Wersja ostateczna sprawozdania z oceny skutków opracowana przez ARCADIS N.V. dostępna jest na stronach internetowych NRMM w portalu Europa: http://ec.europa.eu/enterprise/mechan_equipment/emissions/impactassessment/nrmm_iastudy_fnrep.pdf Dodatkowa analiza dotycząca oceny skutków dla sektora kolejowego i żeglugi śródlądowej dostępna jest na stronach internetowych NRMM w portalu Europa: http://ec.europa.eu/enterprise/mechan_equipment/emissions/projstudies.htm PL 4 PL
Zwiększenie odsetka silników stosowanych w maszynach lądowych wprowadzanych do obrotu według formuły elastycznej we wszystkich kategoriach silników z 20 % do 50 % rocznej sprzedaży urządzeń przez WUO oraz dostosowanie maksymalnej liczby silników, które mogą być wprowadzane do obrotu według formuły elastycznej jako nieobowiązująca alternatywa, w okresie pomiędzy etapem emisji III A a etapem emisji III B. Włączenie silników stosowanych do napędu wagonów silnikowych i lokomotyw do formuły elastycznej umożliwiające WUO wprowadzanie do obrotu ograniczonej liczby silników według formuły elastycznej. Środki te wygasną w dniu 31 grudnia 2013 r. 5. WPŁYW NA BUDŻET Wniosek nie ma wpływu na budżet Unii. PL 5 PL
2010/0195 (COD) Wniosek DYREKTYWA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY zmieniająca dyrektywę 97/68/WE w odniesieniu do przepisów dotyczących silników wprowadzanych do obrotu według formuły elastycznej (Tekst mający znaczenie dla EOG) PARLAMENT EUROPEJSKI I RADA UNII EUROPEJSKIEJ, uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w szczególności jego art. 114, uwzględniając wniosek Komisji Europejskiej 5, uwzględniając opinię Komitetu Ekonomiczno-Społecznego 6, uwzględniając opinię Komitetu Regionów 7, stanowiąc zgodnie z procedurą określoną w art. 294 Traktatu 8, a także mając na uwadze, co następuje: (1) Dyrektywa 97/68/WE 9 dotyczy emisji z silników montowanych w maszynach samojezdnych nieporuszających się po drogach. Obecne limity emisji obowiązujące w homologacji typu większości silników o zapłonie samoczynnym etapu III A mają zostać zastąpione surowszymi limitami etapu III B. Limity te obowiązują od dnia 1 stycznia 2010 r. w odniesieniu do homologacji typu tych silników i od dnia 1 stycznia 2011 r. w odniesieniu do wprowadzania ich do obrotu. (2) Przejście do etapu III B wiąże się ze zmianami technologicznymi, których wprowadzenie w życie łączy się ze znacznymi kosztami związanymi z ponownym projektowaniem silników i opracowywaniem zaawansowanych rozwiązań technologicznych. Ma to miejsce w okresie, w którym przemysł stoi przed poważnymi trudnościami gospodarczymi. (3) Dyrektywa 97/68/WE wprowadza formułę elastyczną umożliwiającą wytwórcom urządzeń zakup w okresie pomiędzy dwoma etapami emisji ograniczonej liczby silników, które nie spełniają wymogów aktualnych wartości granicznych emisji, ale zostały homologowane według poprzedniego etapu limitów emisji. 5 6 7 8 9 Dz.U. C [ ] z [ ], s. [ ]. Dz.U. C [ ] z [ ], s. [ ]. Dz.U. C [ ] z [ ], s. [ ]. Dz.U. C [ ] z [ ], s. [ ]. Dz.U. L 59 z 27.2.1998, s. 1. PL 6 PL
(4) W art. 2 lit. b) dyrektywy 2004/26/WE 10 przewidziano ocenę potrzeby dodatkowej elastyczności. (5) W okresie przejściowym miedzy etapami III A i III B należy zwiększyć odsetek silników wprowadzanych do obrotu według formuły elastycznej, z 20 % do 50 % rocznej sprzedaży przez wytwórcę urządzeń z silnikami tej kategorii, z wyjątkiem silników stosowanych do napędu wagonów silnikowych i lokomotyw. Należy odpowiednio dostosować maksymalną liczbę silników, które mogą zostać wprowadzone do obrotu według formuły elastycznej. (6) Należy dostosować przepisy formuły elastycznej, tak aby rozszerzyć jej stosowanie na silniki stosowane do napędu wagonów silnikowych i lokomotyw. (7) Środki przewidziane w niniejszej dyrektywie odzwierciedlają przejściowe trudności, przed którymi stoi sektor wytwórczy. Powinny one zatem zostać ograniczone do okresu przejściowego między etapami III A, a III B i wygasnąć najpóźniej w dniu 31 grudnia 2013 r. (8) Należy zatem odpowiednio zmienić dyrektywę 97/68/WE. PRZYJMUJĄ NINIEJSZĄ DYREKTYWĘ: Artykuł 1 W dyrektywie 97/68/WE wprowadza się następujące zmiany: 1. Artykuł 4 ust. 6 otrzymuje brzmienie: (6) Silniki o zapłonie samoczynnym, z wyjątkiem stosowanych do napędu statków żeglugi śródlądowej, mogą być wprowadzone do obrotu według formuły elastycznej zgodnie z procedurą, o której mowa w załączniku XIII uzupełniającym ust. 1 5. 2. W art. 10 wprowadza się następujące zmiany: a) Ust. 7 otrzymuje brzmienie: (7) Państwa członkowskie zezwalają na wprowadzanie do obrotu silników, określonych w punktach Ai), Aii), Aiv) i Av) części 1 załącznika I, według formuły elastycznej, zgodnie z przepisami załącznika XIII. b) Dodaje się pkt 8 w brzmieniu: (8) Formuła elastyczna stosowana jest zgodnie z przepisami części 1.2 załącznika XIII wyłącznie w okresie przejściowymi między etapami III A a III B i wygasa w dniu 31 grudnia 2013 r. 10 Dz.U. L 146 z 30.4.2004, s. 1. PL 7 PL
3. W załączniku XIII wprowadza się zmiany zgodnie z załącznikiem do niniejszej dyrektywy. Artykuł 2 Transpozycja 1. Państwa członkowskie przyjmują i publikują, najpóźniej [Twelve miesięcy po opublikowaniu dyrektywy] przepisy ustawowe, wykonawcze i administracyjne niezbędne do wykonania niniejszej dyrektywy. Niezwłocznie przekazują Komisji tekst tych przepisów oraz tabelę korelacji pomiędzy tymi przepisami a niniejszą dyrektywą. Państwa członkowskie zaczną stosować te przepisy od dnia [Day, Month, Year = following day of application date] r. Przepisy przyjęte przez państwa członkowskie zawierają odniesienie do niniejszej dyrektywy lub odniesienie takie towarzyszy ich urzędowej publikacji. Metody dokonywania takiego odniesienia określane są przez państwa członkowskie. 2. Państwa członkowskie przekazują Komisji teksty podstawowych przepisów prawa krajowego, przyjętych w dziedzinie objętej niniejszą dyrektywą. Artykuł 3 Niniejsza dyrektywa wchodzi w życie dwudziestego dnia po jej opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej Artykuł 4 Niniejsza dyrektywa skierowana jest do państw członkowskich. Sporządzono w Brukseli dnia [ ] r. W imieniu Parlamentu Europejskiego Przewodniczący [ ] W imieniu Rady Przewodniczący [ ] PL 8 PL
Część 1 załącznika XIII otrzymuje brzmienie: ZAŁĄCZNIK 1. DZIAŁANIA WYTWÓRCY SILNIKA I WYTWÓRCY URZĄDZENIA ORYGINALNEGO 1.1. Z wyjątkiem okresu przejściowego między etapami III A a III B WUO, który chce skorzystać z formuły elastycznej, powinien zażądać od dowolnego organu udzielającego homologacji zezwolenia na zakupienie od swoich dostawców silników określonej w pkt. 1.1.1. i 1.1.2. liczby silników, które nie spełniają obowiązujących wartości granicznych emisji, lecz zostały homologowane według poprzedniego etapu limitów emisji 1.1.1. Liczba silników wprowadzonych do obrotu według formuły elastycznej nie może, dla żadnej kategorii silników, przekroczyć 20 % rocznej sprzedaży przez WUO urządzeń z silnikami danej kategorii (obliczonej jako średnia z ostatnich 5 lat sprzedaży na rynku UE). Jeśli WUO dokonywał sprzedaży na rynku UE przez okres krótszy niż 5 lat, średnia jest obliczana dla okresu, w którym WUO dokonywał sprzedaży urządzenia na rynku UE. 1.1.2. Nieobowiązującą alternatywą do podanej w punkcie 1.1.1. i z wyłączeniem silników stosowanych do napędu wagonów silnikowych i lokomotyw jest ubieganie się przez WUO o zezwolenie dla swoich dostawców silników na wprowadzenie do obrotu stałej liczby silników według formuły elastycznej. Liczba silników nie może przekroczyć, w żadnej kategorii, podanych niżej wartości: Kategoria silnika (kw) Liczba silników 19-37 200 37-75 150 75-130 100 130-560 50 1.2 W okresie przejściowym miedzy etapami III A a III B WUO, który chce skorzystać z formuły elastycznej, powinien zażądać od dowolnego organu udzielającego homologacji zezwolenia na zakup od swoich dostawców silników określonej w pkt. 1.2.1. i 1.2.2. liczby silników, które nie spełniają obowiązujących wartości granicznych emisji, lecz zostały homologowane według poprzedniego etapu limitów emisji, z wyłączeniem silników stosowanych do napędu wagonów silnikowych i lokomotyw. 1.2.1. Liczba silników wprowadzonych do obrotu według formuły elastycznej nie może, dla żadnej kategorii silników, przekroczyć 50 % rocznej sprzedaży przez WUO urządzeń z silnikami danej kategorii (obliczonej jako średnia z ostatnich 5 lat sprzedaży na rynku UE). Jeśli WUO dokonywał sprzedaży na rynku UE przez okres PL 9 PL
krótszy niż 5 lat, średnia jest obliczana dla okresu, w którym WUO dokonywał sprzedaży urządzenia na rynku UE. 1.2.2. Nieobowiązującą alternatywą do podanej w punkcie 1.2.1. jest ubieganie się przez WUO o zezwolenie dla swoich dostawców silników na wprowadzenie do obrotu stałej liczby silników według formuły elastycznej. Liczba silników nie może przekroczyć, w żadnej kategorii, podanych niżej wartości: Kategoria silnika (kw) Liczba silników 37-56 200 56-75 175 75-130 250 130-560 125 1.3 W odniesieniu do silników stosowanych do napędu wagonów silnikowych formułę elastyczną stosuje się zgodnie z pkt. 1.1.1. od początku okresu przejściowego miedzy etapami III A a III B. 1.4 W odniesieniu do silników stosowanych do napędu lokomotyw w okresie przejściowym miedzy etapami III A a III B WUO może zażądać dla swojego dostawcy silników zezwolenia na wprowadzenie do obrotu maksymalnie 12 silników stosowanych do napędu lokomotyw według formuły elastycznej. 1.5. WUO powinien dołączyć następujące informacje do wniosku do organu udzielającego homologacji: a) próbkę etykiet, które będą zamocowane na każdym egzemplarzu maszyny samojezdnej nieporuszającej się po drogach, w której zamontowany będzie silnik wprowadzony do obrotu według formuły elastycznej. Etykieta powinna zawierać następujący tekst: MASZYNA NR (seria maszyn) Z MASZYN (całkowita liczba maszyn w danym przedziale mocy) Z SILNIKIEM NR MAJĄCYM HOMOLOGACJĘ TYPU (według dyrektywy 97/68/WE) NR ; oraz b) próbkę dodatkowej etykiety, która będzie zamocowana na silniku, zawierającej tekst podany w punkcie 2.2 niniejszego załącznika. 1.6. WUO przekazuje organowi udzielającemu homologacji wszelkie informacje dotyczące wdrożenia formuły elastycznej, których organ ten może zażądać w celu podjęcia decyzji. 1.7. WUO przekazuje każdemu organowi udzielającemu homologacji typu w państwach członkowskich wszelkie informacje, których organ ten wymaga w celu potwierdzenia, że każdy silnik, co do którego zgłoszono wniosek o wprowadzenie do obrotu według formuły elastycznej, lub oznaczony jako taki, został odpowiednio zgłoszony lub oznakowany PL 10 PL
OCENA SKUTKÓW FINANSOWYCH REGULACJI DLA WNIOSKÓW, KTÓRYCH WPŁYW NA BUDŻET OGRANICZA SIĘ WYŁĄCZNIE DO DOCHODÓW 1. TYTUŁ WNIOSKU: Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady zmieniająca dyrektywę 97/68/WE w odniesieniu do przepisów dotyczących silników wprowadzanych do obrotu według formuły elastycznej 2. POZYCJE W BUDŻECIE: Rozdział i artykuł: Nie dotyczy. Kwota zapisana w budżecie na dany rok: 3. WPŁYW FINANSOWY Wniosek nie ma wpływu finansowego Wniosek nie ma wpływu finansowego na wydatki, lecz ma następujący wpływ finansowy na dochody: (mln EUR do 1 miejsca po przecinku) Pozycja w budżecie Dochód 11 Okres 12 miesięcy, od dnia dd/mm/rrrr [Rok n] Artykuł Wpływ na zasoby własne Artykuł Wpływ na zasoby własne Sytuacja po rozpoczęciu działania [n+1] [n+2] [n+3] [n+4] [n+5] Artykuł 11 W przypadku tradycyjnych zasobów własnych (opłaty rolne, opłaty wyrównawcze od cukru, cła) należy wskazać kwoty netto, to jest: kwoty brutto po odliczeniu 25 % na poczet kosztów poboru. PL 11 PL
Artykuł 4. ŚRODKI ZWALCZANIA NADUŻYĆ FINANSOWYCH Nie dotyczy 5. INNE UWAGI PL 12 PL