WYKORZYSTANIE W PRAKTYCE EFEKTÓW DIGITALIZACJI MATERIAŁÓW ARCHIWALNYCH Z PUNKTU WIDZENIA UŻYTKOWNIKA Maciej Róg Stowarzyszenie Opolscy Genealodzy 06.10.2016 Warszawa Centrum Targowo-Kongresowe MT Polska 4. Targi Konserwacji i Restauracji Zabytków oraz Ochrony, Wyposażenia Archiwów, Muzeów i Bibliotek
NARODOWY ZASÓB ARCHIWALNY utrwalone świadectwa ludzi o ludziach jednostki, rodziny, instytucje, społeczności kontekst chronologiczny i geograficzny 2
UŻYTKOWNICY ARCHIWALIÓW cele naukowo-dydaktyczne: historycy itp. cele prywatne: genealogiczne, prawne (spadkowe, pracownicze itp.) cele zawodowe: rynek komercyjny; dziennikarze, pisarze itp. cele własne archiwów 3
GENEALODZY AMATORZY zaangażowani (zawód, pasja) epizodyczni zrzeszenia formalne: stowarzyszenia (towarzystwa) genealogiczne itp. zrzeszenia nieformalne: internetowe dyskusje, spotkania rola zrzeszeń w edukacji genealogów tło: genealodzy.opole.pl Mariusz Momont I OKG Brzeg 2014 4
5 genealodzy.opole.pl
ARCHIWALIA GENEALOGA źródła pierwotne i wtórne księgi metrykalne, parafialne, cmentarne, sądowe, gromadzkie, ławnicze, wójtowskie, cechowe, akta oświatowe, zakładów pracy itd. spisy do celów podatkowych, ewidencji ludności, katastru nieruchomości inwentarze (lustracje) majątków korespondencja, fotografie, relacje ustne, nagrobki [ ] 6
KORZYSTANIE Z ARCHIWALIÓW bezpośrednie / pośrednie (kwerenda, reprodukcja) papier, pergamin itp. mikrofilm cyfrowe: stanowisko komputerowe w archiwum, usługa archiwum, bazy danych (repozytoria) 7 tło: IPN commons.wikimedia.org Adrian Grycuk CC BY-SA
KORZYSTANIE TRADYCYJNE struktura geograficzna archiwów pracownia naukowa / czytelnia stan archiwaliów do udostępniania koszt podróży ograniczenia czasowe, wydajność wypożyczanie mikrofilmów 8 tło: czytelnia AP Paryż commons.wikimedia.org CC BY-SA
ARCHIWALIA CYFROWE inwentaryzacja / ewidencja zasobów opracowanie poszczególnych zespołów digitalizacja indeksacja, transkrypcja, tłumaczenie: nazwiska, miejscowości, szczegóły 9
KORZYSTANIE INTERNETOWE wygoda automatyzacja (powiększanie, przeszukiwanie, powielanie) opłacalność praca zespołowa 10 tło: SzwA
DIGITALIZACJE AP ONLINE Szukaj w Archiwach szukajwarchiwach.pl >21 mln skanów (wrzesień 2016) dla porównania metryki.genealodzy.pl PTG >14 mln aktów bez poczekalni, prawie 900 tys. zindeksowanych Archiwum Główne Akt Dawnych AP Toruń+Bydgoszcz genealogiawarchiwach.pl AP Przemyśl, Olsztyn, Szczecin, 11 tło: AGAD Perg. 2097 commons.wikimedia.org
CZEGO INTERNET NIE ZMIENI(Ł) odrębność udostępniania i przechowywania zagrożenia zewnętrzne (włamanie, celowe niszczenie, żywioły itd.), zabezpieczenia i kopie zapasowe wielość i rozproszenie źródeł interoperacyjność vs. zmienność nośników, technik, języka 12
CZEGO INTERNET NIE ZMIENI(Ł) błędy w ewidencji, inwentarzu, indeksach, digitalizacji, samym źródle (interpretacja) nienasycenie liczby użytkowników sylwetka użytkownika: nieznajomość vs. profesjonalizacja (terminologia, struktura archiwów i archiwaliów, rodzaje źródeł w czasie i miejscu) precyzja (strukturalność) cytowania (linku) lub ich brak 13
OCZEKIWANIA OD DIGITALIZACJI standaryzacja, intuicyjność (!!!) i stabilność interfejsu niezawodność i jakość (szybkość transferu, obsługa jednoczesnych użytkowników, rozdzielczość plików, poprawność opisów i indeksów) funkcje (skalowanie, obracanie, szukanie, pobieranie, drukowanie, kopiowanie tekstu) brak zakłócających znaków wodnych 14
FEEDBACK / PODPOWIEDZI struktura archiwaliów SzwA (zespół / seria / jednostka / skany / indeksy / obiekty) dla większości nie-archiwistów jest niezrozumiała, choć logiczna i potrzebna 15
FEEDBACK / PODPOWIEDZI linkować ścieżkę w każdym widoku uwidaczniać prostą nazwę/ścieżkę jednostek/plików (parafia/usc, rocznik) w każdym widoku 16
http://szukajwarchiwach.pl/72/158/0/-/95/skan/full/7ti4mo58zmpc4pdizp7gqw 17
18 szukajwarchiwach.pl
19 szukajwarchiwach.pl
FEEDBACK / PODPOWIEDZI dane porcjować racjonalnie (15, 30, 50, 100, a może w tle?) 20 szukajwarchiwach.pl
FEEDBACK / PODPOWIEDZI informować słownie, dlaczego brak skanów lub indeksów nie każdy odróżnia ewidencję i inwentaryzację od digitalizacji i indeksacji gotowość na dodanie plików w przyszłości 21
22 szukajwarchiwach.pl
FEEDBACK / PODPOWIEDZI konta użytkowników (zgłaszanie błędów, indeksacja, transkrypcja, tłumaczenie, weryfikacja; zakładki, notatki, dyskusja przy plikach / jednostkach) zautomatyzowane udostępnianie baz (API) do ponownego wykorzystania informacji (GUI) 23
FEEDBACK / PODPOWIEDZI stabilność linków: precyzyjne przekierowania!!! 404 301 ładne linki np. https://www.archiwa.gov.pl/pl/digitalizacje zamiast /dla-uzytkownikow/digitalizacja/digitalizacjazasobu-archiw%c3%b3w-pa%c5%84stwowych 24
FEEDBACK / PODPOWIEDZI zmniejszyć opóźnienia (od wykonania kopii wzorcowych do publikacji kopii użytkowych; poprawiania drobnych błędów) korzystać z potencjału towarzystw genealogicznych i wolontariuszy przy digitalizacji i indeksacji (transkrypcji, tłumaczeniu, weryfikacji) współpracować z towarzystwami genealogicznymi przy edukacji genealogów 25
FEEDBACK / PODPOWIEDZI zintegrować PRADZIAD ZoSIA SzwA kontynuować centralizację digitalizacji AP w ramach SzwA scalić bazy danych (digitalizacje, indeksacje) z różnych projektów, a przynajmniej: powiązać wyszukiwarkami (automatyczny link?) lub na każdej podstronie podlinkować informację o innych podobnych bazach i materiałach 26
27 genealogiawarchiwach.pl
28 genealogiawarchiwach.pl
SzwA/GwA: ŚWIETNA ROBOTA, TAK TRZYMAĆ DALEJ! 29
PRZYKŁADY WYKORZYSTANIA DIGITALIZACJI ZASOBÓW AP 30
31 genealodzy.opole.pl/opi
32 genealodzy.opole.pl/opi
Polskie Towarzystwo Genealogiczne 33
34 szukajwarchiwach.pl
35 basia.famula.pl
36 basia.famula.pl
37 szukajwarchiwach.pl
38 wielcy.pl
39 sejm-wielki.pl
40 sejm-wielki.pl
41 minakowski.pl
42 minakowski.pl
http://szukajwarchiwach.pl/skan/img/spda46qjosb6gb5adwukaq http://szukajwarchiwach.pl/72/159/0/-/30/skan/full/sssywkwfesba6hvifxvaya 43 szukajwarchiwach.pl
pl.wikipedia.org/wiki/antoni_słonimski 44
pl.wikipedia.org/wiki/antoni_słonimski 45
46 szukajwarchiwach.pl
47 moremaiorum.pl
48 moremaiorum.pl
49 moremaiorum.pl
50 moremaiorum.pl
51 moremaiorum.pl
52 moremaiorum.pl
53 moremaiorum.pl
54 moremaiorum.pl
moremaiorum.pl 55
nr 7/2016 56 moremaiorum.pl
57 moremaiorum.pl
PRYWATNE GENEALOGIE 58 genealogia.mrog.org
59 genealogia.mrog.org
60 genealogia.mrog.org
61 szukajwarchiwach.pl
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ! www.genealodzy.opole.pl www.mrog.org Stowarzyszenie Opolscy Genealodzy Maciej Róg 62