Katowice, dnia 13 grudnia 2016 r. PRZEWODNICZĄCA RADY MIASTA KATOWICE BRM.0004.146.2016 Szanowny Pan JERZY FORAJTER Przewodnicz ący Komisji Bud żetu Miasta W odpowiedzi na wniosek Komisji Bud żetu Miasta z dnia 8 wrze śnia 2016 r. znak BRM.0012.3.8.2016.KJ-K w za łączeniu przekazuj ę opini ę prawn ą sporz ądzon ą przez radc ę prawnego Pana Mariusza Siwonia dotycz ą c ą sposobu informowania mieszka ń ców o za ło żeniach projektu bud żetu. Z po RJt żaniem N!CZACA sa Kalowice Za łącznik: - ww. opinia Krystyna Siejnia d I KR T OWI C E Biuro Rady Miasta tel. 32 25932 40 dla odmiany 40-098 Katowice. ul. M ł ynska 4 fax. 32 705 49 67 wwvv,katowice.eu bm@l(atowjce.eu
4j>p KANCELARIA PRAWNA SP. J. O RADY MIASTA TOWC Wpt. 2016-12- 12 Katowice, 12 grudnia 2016 r. OPINIA PRAWNA Dot. : sposobu informowania mieszka ńców o za ło żeniach projektu bud żetu I. Akty prawne przytaczane w opinii: 1) Ustawa z dnia 8 marca 1990 o samorz ądzie gminnym (Dz.U. z 2016 r. poz. 446 z pó źn. zm ) - dalej jako ustawa o samorz ądzie gminnym; 2) Ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 o finansach publicznych (Dz.U. z 2013 r. poz. 885 z pó źn. zm.) - dalej jako ustawa o finansach publicznych; 3) Uchwa ła nr LX/1222/10 Rady Miasta Katowice z dnia 21 czerwca 2010 r. w sprawie trybu prac nad projektem uchwa ły bud żetowej miasta Katowice, szczegó łowości projektu bud żetu oraz rodzajów materia łów informacyjnych towarzysz ących projektowi bud żetu (Biuletyn Informacji Publicznej Urz ędu Miasta Katowice); 4) Zarz ądzenie Prezydenta Miasta Katowice nr 933/2016 z dnia 15 lipca 2016 r. w sprawie za ło że ń do projektu bud żetu oraz kierunków polityki spo łecznej i gospodarczej miasta Katowice (Biuletyn Informacji Publicznej Urz ędu Miasta Katowice) - dalej tak że jako Zarz ądzenie; II. Przedmiot opinii. Tre ść zarz ądzenia Prezydenta Miasta Katowice (dalej tak że jako Prezydent) nr 933/2016 z dnia 15 lipca 2016 r. w sprawie za ło że ń do projektu bud żetu oraz kierunków polityki spo łecznej i gospodarczej miasta Katowice rodzi u cz ęści radnych cz łonków Komisji Bud żetu Miasta Rady Miasta Katowice istotne w ątpliwo ści co do spe łnienia przez Prezydenta wymogu okre ślonego w art. 61 ust. 3 ustawy o samorz ądzie gminnym. Zg łaszane w ątpliwo ści (w tre ści przekazanej we wniosku o sporz ądzenie opinii) mo żna stre ści ć nast ę pująco: 1. Zdaniem Komisji wol ą ustawodawcy wyra żon ą w art. 61 ust. 3 ustawy o samorz ądzie gminnym jest, aby informowanie mieszka ńców o za ło żeniach projektu bud żetu, kierunkach polityki spo łecznej i gospodarczej oraz wykorzystywaniu środków bud żetowych by ło czynno ści ą nast ępuj ą cą wraz z og łoszeniem projektu bud żetu, co mia łoby służyć Karowice4O-772, ul. Panewnicka 208c Adres do korespondencji: Chorzów 41-500, ul. Zgrzebnioka58 rei/fax: +48 321241 4719 siwon.kancelaria@yahoo.com www.siwonkancelaria.com 1
4 PRAWNA SP. J. pogłę bianiu jawno ś ci finansów gminy, stanowi ą cej zasadnicz ą przes łankę zapisów artyku ł u 61 ustawy o samorz ą dzie gminnym tak w ust ę pie 1 jak w 2 i 3 tego artyku ł u. 2. Zdaniem Komisji wprowadzenie przyimka do" do tytu łów Zarz ą dzenia Prezydenta Miasta Katowice i wynikaj ą cej z niego Informacji w zasadniczy sposób zmienia znaczenie i perspektyw ę czasow ą czynno ś ci definiowanej w przywo ływanym w podstawie prawnej tych dokumentów przepisie art. 61 ust. 3 ustawy o samorz ą dzie gminnym. W takim kszta łcie przedmiotowych dokumentów informacja dla mieszka ń ców (o za łożeniach do projektu bud żetu) staje si ę niewątpliwie czynno ś ci ą poprzedzaj ą cą przygotowanie projektu bud ż etu, ale nie spe ł nia wymogów art. 61 ust. 3 ustawy o samorz ą dzie. 3. Komisja uznaje potrzeb ę definiowania przez Prezydenta Miasta Katowice za ło ż e ń do projektu bud ż etu przed przygotowaniem projektu, jednak wyra ża wą tpliwo ść w kwestii przywoływania w podstawie prawnej tego dokumentu przepisu art. 61 ust. 3 ustawy o samorz ą dzie gminnym. Dokument ten, zawieraj ą cy wytyczne dla s ł u ż b finansowych i dysponentów cz ęści bud ż etowych gminy bior ą cych udzia ł w procedurze przygotowania projektu bud żetu, wydaje si ę natomiast mie ć uzasadnienie m.in. w uprawnieniach prezydenta wynikaj ą cych z art. 233 ustawy o finansach publicznych. 4. Zdaniem Komisji dla spe ł nienia wymogów art. 61 ust. 3 ustawy o samorz ą dzie gminnym nale ży wraz z projektem bud żetu przygotowa ć i przedstawi ć mieszka ń com dokument zawieraj ą cy w sposób czytelny, zwi ę zły i przejrzysty informacj ę o zasadniczych kwestiach projektu bud żetu, najwa ż niejszych zamierzeniach inwestycyjnych i remontowych, a tak że o kierunkach dzia łania w zakresie polityki spo łecznej i gospodarczej oraz o planowanym rozdysponowaniu ś rodków bud żetowych na g łówne sfery dzia łalności gminy. Niniejsza opinia odnosi si ę do zgłaszanych wyżej wą tpliwo ści. III Krótka analiza stanu prawnego i faktycznego Jedn ą z podstawowych zasad rz ą dzących gospodark ą finansową jednostek sektora publicznego jest jawność. Zgodnie z tre ścią art. 33 ust. 1 ustawy o finansach publicznych gospodarka środkami publicznymi jest jawna. Jedn ą ze wskazanych przez ustawodawc ę form realizacji powy ższej zasady jest jawność debaty bud żetowej w organach stanowi ą cych jednostki samorz ą du terytorialnego (art. 34 ust. 1 pkt 1 ustawy o finansach publicznych). Jawno ść zosta ła podniesiona do rangi jednej z g łównych zasad tak ż e na gruncie przepisów ustrojowych. W art. 61 ust. 1 ustawy o samorz ą dzie gminnym stwierdza si ę, i ż gospodarka finansowa gminy jest jawna. Przepis art.61 ust. 3 tej że ustawy nak ładaj ący na wójta (odpowiednio burmistrza, prezydenta) obowi ązek informowania mieszkańców gminy o założeniach projektu budżetu, kierunkach polityki społecznej i gospodarczej oraz wykorzystywaniu środków budżetowych ma bezpo ś redni zwi ą zek z realizacj ą zasady jawno ści gospodarki finansowej gminy. Powoł uj ą c si ę na art. 34 ust. 3 ustawy o samorz ą dzie gminnym oraz uchwa łę nr LX/1222/10 Rady Miasta Katowice z dnia 21 czerwca 2010 r. w sprawie trybu prac nad projektem uchwa ły budżetowej miasta Katowice, szczegó łowości projektu budżetu oraz rodzajów 2 Katowice 40-772, ul. Panewnicka 208c Adres do korespondencji: Chorzów 41-500, ul. Zgrzebnioka 58 tej/fax: +48 32124147 19 siwon.kancelaria@yahoo.com www.siwonkancelaria.com
4j> p swoń BAŃSKJ Kx(:II\R1. PR\\CX. SP. J. materiałów informacyjnych towarzyszących projektowi budżetu Prezydent publikuje (wydaj ą c i ogłaszaj ą c Zarz ądzenie) za ło ż enia do projektu bud ż etu oraz kierunków polityki spo łecznej i gospodarczej miasta Katowice. W roku 2016 informacje te znalaz ły si ę w Zarz ą dzeniu nr 933/2016 z dnia 15 lipca 2016 r. z przywo łaniem w podstawie prawnej art. 34 ust. 3 ustawy o samorz ądzie gminnym i wspomnianej uchwa ły nr LX/1222/10 Rady Miasta Katowice z dnia 21 czerwca 2010 r. W Biuletynie Informacji Publicznej opublikowany zosta ł w dniu 15 listopada 2016 r. Projekt Bud ż etu Miasta Katowice na 2017 rok. Projekt zawiera rozbudowan ą część opisową stanowi ą cą charakterystyk ę bud żetu, w której znajduj ą si ę także podstawowe informacje dotycz ą ce za ło ż e ń, na podstawie których skonstruowano projekt bud ż etu. IV. Wnioski Zgłaszane przez radnych w ą tpliwo ści po cz ęści nie s ą pozbawione podstaw. Uzna ć moż na, iż publikacja zarz ą dzenia nr 933/2016 z dnia 15 lipca 2016 r. w sprawie za ło że ń do projektu bud ż etu oraz kierunków polityki spo łecznej i gospodarczej miasta Katowice na 2017 r. stanowi element realizacji obowi ązku okre ś lonego w art. 61 ust. 3 ustawy o samorz ą dzie gminnym. Zarówno jednak forma tego Zarz ądzenia jak i moment jego wydania i publikacji mo ż e budzi ć wątpliwo ś ci co do ca łkowitego wypeł nienia normy art. 61 ust. 3 ustawy o samorz ą dzie gminnym. Wydaje si ę, że sama publikacja tego typu zarz ą dzenia nie zawsze b ę dzie wystarczaj ą ca. Zarz ą dzenie w cz ęści dotycz ą cej za łoże ń do projektu bud ż etu ma w zasadzie charakter instrukcyjny i s łu ży głównie jako wytyczna dla stosownych słu żb miejskich i dysponentów bud żetu do prac nad projektem bud żetu. Taka jest te ż logika procesu tworzenia projektu bud ż etu. Zarzą dzeniu nie mo ż na jednak odmówi ć waloru informacyjnego. Pami ęta ć natomiast nale ży, iż jego publikacj ę a ustawowy termin przekazania Radzie Miasta projektu bud żetu (do 15 listopada) dzieli znaczny przedzia ł czasowy. Za łożenia do projektu bud żetu mogą wię c ulec modyfikacji w procesie tworzenia projektu bud żetu. W efekcie za łożenia do projektu bud żetu" mog ą si ę róż ni ć od za ło ż e ń projektu bud żetu". Uzna ć moż na, iż art. 64 ust. 3 ustawy o samorz ą dzie gminnym ma na celu zapewnienie mieszka ń com gminy informacji na temat za łoże ń przygotowanego ju ż projektu bud ż etu. Ustawodawca nie okre ś lił co przez za łożenia" rozumieć nale ży. W szczególno ści nie okre ś lono, że chodzi tylko o za łoż enia o charakterze ekonomicznym cho ć logicznym wydaje si ę, że w pierwszym rz ę dzie na podstawie tego przepisu mieszka ń cy gminy powinni zosta ć poinformowani o podstawowych wska ź nikach makroekonomicznych i innych b ę d ą cych podstaw ą takiego a nie innego szacowania dochodów i wydatków. Chodzi tak że z pewno ści ą o główne kierunki szeroko poj ętej polityki bud ż etowej" miasta. Przekazanie takich informacji powinno stanowi ć wst ę p do debaty bud ż etowej, która zgodnie z art. 34 ust. 1 pkt 1 ustawy o finansach publicznych powinna by ć jawna. Z drugiej strony podkre ś li ć nale ży, iż ustawodawca nie okre ś lił formy w jakiej ma by ć realizowany obowią zek wynikaj ą cy z tre ści art. 61 ust. 3 ustawy o samorz ą dzie gminnym dotycz ący informowania mieszka ń ców o za ło żeniach projektu bud żetu. Oznacza to, i ż Prezydent posiada w tym zakresie pewn ą 3 Katowice 40-772, ul. Panewnicka 208c Adres do korespondencji: Chorzów 41-500, ul. Zgrzebnioka 58 rei/fax: +48 32124147 19 REGON: 361968963 NIP: 6342842372 Numer KRS: 0000566202 Nr konia bankowego: 25 1050 1214 1000 0092 1298 4968 www.siwonkancelaria.com siwon.kancelaria@yahoo.com
4 K\NCE).RL PR.\WN. SP. J. swobod ę dotycz ącą wyboru sposobu wype ł nienia normy art. 61 ust. 3 ustawy o samorz ą dzie gminnym. Nic nie stoi na przeszkodzie aby realizacj ę tego obowi ą zku skorelowa ć z wytycznymi" Rady odnosz ą cymi si ę do trybu prac nad projektem uchwa ły bud żetowej, szczegó łowo ści projektu bud ż etu oraz rodzajów materia łów informacyjnych towarzysz ących projektowi bud ż etu wydawanymi na podstawie art. 234 ustawy o finansach publicznych. Nie ulega natomiast w ątpliwo ści, i ż ustawa nie nakłada na Prezydenta obowi ą zku publikowania np. przy okazji przekazywania projektu bud żetu jakiego ś odrę bnego od projektu czy żą danych przez Rad ę materia łów informacyjnych dedykowanego tylko mieszka ń com gminy dokumentu informacyjnego opisuj ą cego za ło żenia projektu bud żetu. Niezale ż nie od wątpliwo ści dotycz ą cych prawnego charakteru przytoczonego za rz ą dzenia analiza publikowanego w Biuletynie Informacji Publicznej projektu bud żetu Miasta Katowice na 2017 rok wskazuje, i ż zawiera on informacje na temat przyj ętych przy jego konstruowaniu za ło ż e ń. Zarz ą dzenie i publikowany projekt bud żetu w obecnej tre ści stanowi ą wię c dokumenty komplementarne. Ich opublikowanie w obecnej formie oznacza, i ż Prezydent wype łnił ciążą cy na nim ustawowy obowi ą zek. Nie ulega w ątpliwości, i ż przyj ęte za łożenia projektu bud żetu zosta ły podane do publicznej wiadomo ści co oznacza realizacj ę obowi ą zku wynikaj ą cego z art.61 ust. 3 ustawy o samorz ą dzie gminnym. Odnosz ąc si ę do kwestii zasadno ś ci przytoczenia w podstawie prawnej Zarz ą dzenia art. 61 ust. 3 ustawy o samorz ą dzie gminnym uzna ć należy, i ż nie ma ona wi ę kszego znaczenia dla oceny legalno ści zarz ą dzenia. Przytoczenie tego przepisu ma jednak swoje uzasadnienie cho ć by z uwagi na fakt, i ż w Zarz ądzeniu znajduj ą się tak że informacje dotycz ące kierunków polityki społecznej i gospodarczej Miasta Katowice. Brak przytoczenia w podstawie prawnej art. 233 pkt 1 ustawy o finansach publicznych tak że nie rzutuje na legalno ść Zarz ą dzenia. Przepis ten mo ż e jednak być przytoczony obok art. 61 ust. 3 ustawy o samorz ą dzie gminnym w celu podkre ś lenia prerogatywy Prezydenta do przygotowania projektu bud żetu. Reasumuj ąc: 1. Prezydent Miasta Katowice wype łnia obowią zek wynikaj ą cy z art. 61 ust. 3 ustawy o samorz ą dzie gminnym publikuj ą c Zarz ą dzenie, które ma jednak charakter wst ę pny i inicjują cy dopiero pracę nad projektem bud ż etu oraz publikuj ą c projekt bud żetu zawieraj ący stron ę opisow ą odnoszą cą si ę do przyj ętych przy jego konstrukcji za ło że ń. 2. Zarzą dzenie cho ć ma w zasadzie charakter wewn ętrzny" posiada tak że w stosunku do mieszka ńców gminy walor informacyjny. St ą d te ż przytoczenie w jego podstawie prawnej art. 61 ust. 3 ustawy o samorz ą dzie gminnym wydaje si ę uzasadnione bo publikacja Zarz ą dzenia stanowi niewątpliwie element procesu informacyjnego o przyj ętych przez Miasto Katowice za ło żeniach bud ż etowych. Sama jednak publikacja tego typu zarz ą dzenia bez opublikowania potem chocia ż by projektu bud żetu zawieraj ą cego cz ęść opisową odnosz ącą się do przyj ę tych i znajduj ących swoje odzwierciedlenie w projekcie bud żetu za ło że ń mo ż e budzić wątpliwo ści co do wype łnienia obowi ą zku wynikaj ą cego z przytoczonego przepisu. W ątpliwo ści te mog ą być szczególnie uzasadnione gdy za ło żenia w procesie przygotowania projektu uleg ły modyfikacji. 4 Katowice 40-772, ul. Panewnicka 208c Adres do korespondencji: Chorzów 41-500, ul. Zgrzebniolca 58 tel/fax: +48 32124147 19 siwon.kancelaria@yahoo.com www.siwonkancelaria.com
4k> K\NC1.:\RI, PRWN,\ SP. J. 3. Z przepisów ustawowych nie sposób wywie ść wniosku, że na Prezydencie ci ąży obowią zek przygotowania i publikowania odr ębnego (np. od projektu bud żetu) dokumentu informacyjnego dotycz ącego przyj ętych za ło że ń projektu bud żetu. Ustawodawca nie okre ś li ł te ż formy realizacji obowi ązku wynikaj ącego z art. 36 ust. 3 ustawy o samorz ądzie gminnym. Obowi ązek ten mo że zosta ć zrealizowany tak że poprzez publikacj ę uzasadnienia do projektu bud żetu zawieraj ącego stosowne informacje na temat przyj ętych za ło że ń projektu bud żetu. RAD4 PRAWNY Karowice 40-772, ul. Panewnicka 208c Adres do korespondencji: Chorzów 41-500, ul. Zgrzebnioka 58 rei/fax: +48 32124147 19 siwon.kancelaria@yahoo.com www.siwonkancelaria.com 5