OCENA STANU SANITARNEGO I SYTUACJA EPIDEMIOLOGICZNA POWIATU KĘPIŃSKIEGO W ROKU 2013

POWIATOWA STACJA SANITARNO EPIDEMIOLOGICZNA W KĘPNIE OCENA STANU SANITARNEGO I SYTUACJA EPIDEMIOLOGICZNA POWIATU KĘPIŃSKIEGO W ROKU 2013 KĘPNO, 2014r.

Spis treści I. WSTĘP... 3 II. EPIDEMIOLOGIA.....4 III. HIGIENA KOMUNALNA.... 14 IV. HIGIENA ŻYWNOŚCI, ŻYWIENIA I PRZEDMIOTÓW UŻYTKU PUBLICZNEGO.... 30 V. HIGIENA PRACY.... 46 VI. HIGIENA DZIECI I MŁODZIEŻY.... 53 VII. OŚWIATA ZDROWOTNA I PROMOCJA ZDROWIA.... 70 VIII. ZAPOBIEGAWCZY NADZÓR SANITARNY... 86 IX. PODSUMOWANIE DZIAŁALNOŚCI KONTROLNO REPRESYJNEJ ORAZ ZAPOBIEGAWCZEGO NADZORU SANITARNEGO POWIATOWEJ STACJI SANITARNO - EPIDEMIOLOGICZNEJ W KĘPNIE.... 87 X. WNIOSKI KOŃCOWE... 90 2

I. WSTĘP Państwowa Inspekcja Sanitarna w powiecie kępińskim w 2013 roku za główny cel obrała promowanie zdrowego stylu życia, czuwanie nad bezpieczeństwem żywności i żywienia oraz zdrowotnym wody, zapobieganie powstawaniu chorób, w tym chorób zakaźnych i zawodowych poprzez sprawowanie zapobiegawczego i bieżącego nadzoru sanitarnego oraz prowadzenie działalności zapobiegawczej i przeciwepidemiologicznej. Powyższy cel realizowany był przez Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Kępnie w oparciu o regulacje prawne, w szczególności o ustawę z dnia 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej (Dz. U. z 2011 r. Nr 212, poz. 1263). Pod nadzorem Państwowej Inspekcji Sanitarnej w Kępnie znajdowało się 1038 obiektów. W dalszym ciągu doskonalono systemy zarządzania w działalności kontrolnej i laboratoryjnej z godnie z normami PN-EN ISO/IEC 17020:2006 i PN-EN ISO/IEC 17025:2005, gwarantując uzyskanie wiarygodnych wyników badań i kontroli, jak również skuteczną realizację zaplanowanych celów w obszarze ochrony zdrowia ludzkiego. Laboratorium w PSSE w Kępnie posiada certyfikat akredytacji PCA Nr AB 579 wydany 17.02.2005 r. W 2013 r. przeprowadzono następny audyt przedłużający akredytację na następne cztery lata do 16.02.2017 r. Laboratorium potwierdziło kompetencje techniczne uczestnicząc w badaniach międzylaboratoryjnych, dwukrotnie w roku kalendarzowym. W 2013 roku kontynuowano nadzór nad czynnym uodpornieniem populacji w ramach obowiązkowych szczepień ochronnych, w szczególności nad warunkami przechowywania, przyjmowania, wydawania oraz transportu preparatów szczepionkowych. Realizowano liczne programy edukacyjne skierowane przede wszystkim do dzieci i młodzieży w zakresie racjonalnego żywienia, zbilansowanej diety i aktywności fizycznej. W przedkładanym stanie sanitarnym i sytuacji epidemiologicznej powiatu kępińskiego za 2013 rok ujęto sytuację epidemiologiczną w zakresie chorób zakaźnych oraz wyniki nadzoru sanitarnego prowadzonego przez Powiatową Stacje Sanitarno Epidemiologiczną w Kępnie wskazując jednocześnie kierunki dalszych skutecznych działań w celu utrzymania na dotychczasowym, dobrym poziomie stanu sanitarnego i sytuacji epidemiologicznej w powiecie kępińskim. 3

II. EPIDEMIOLOGIA OCENA SYTUACJI EPIDEMIOLOGICZNEJ Sytuacja epidemiologiczna na terenie działalności Powiatowej Stacji Sanitarno- Epidemiologicznej w Kępnie, porównując z rokiem ubiegłym przedstawia się następująco: 1. Na tym samym poziomie wystąpiły zachorowania na: Świnkę WZW typu B przewlekłe Borelioza z Lyme 2. Nastąpił wzrost zachorowań na: Salmonellozy z 7 na 12 Biegunki u dzieci do lat 2 z 66 na 72 Krztusiec z 5 na 10 Różyczka z 16 na 100 WZW typu C z 4 na 11 Róża z 1 na 7 Grypa (ogółem) z 6464 na 12832 Grypa (u dzieci w wieku 0-14lat) z 4432 na 7599 120 100 80 60 2012 2013 40 20 0 Salmonella Biegunki dzieci do lat 2 Krztusiec Róża Różyczka WZW typu C Wykres Nr 1. Choroby zakaźne w których nastąpił wzrost zachorowań. 4

3. Nastąpił spadek zachorowań na choroby: Lamblioza z 8 na 2 Płonica (szkarlatyna) z 34 na 7 Ospa wietrzna z 317 na 255 350 300 250 200 150 2012 2013 100 50 0 Lamblioza Płonica Ospa wietrzna Wykres Nr 2. Choroby zakaźne w których nastąpił spadek zachorowań. 4. W roku 2013 wystąpiły pojedyncze zachorowania na: Wirusowego zapalenia opon mózgowych 5. W porównaniu z rokiem poprzednim w 2013 roku nie wystąpiły takie choroby jak: Zakażenia HIV Malaria Zapalenie opon mózgowych wywołane Streptococcus pneumoniae WZW typu B ostre. Choroby szerzące się drogą pokarmową. Nie odnotowano żadnych zachorowań na dur brzuszny, dury rzekome, czerwonka, WZW typu A. Nie odnotowano żadnych zatruć pokarmowych enterotoksyną gronkowcową, pałeczkami Salmonella, toksyną botulinową, grzybami, jersiniozą. Nastąpił wzrost zachorowań na: Wirusowe zakażenia jelitowe u dzieci do lat 2 z 66 na 72 5

W 2013 roku zarejestrowano 12 przypadków zachorowań na Salmonellozę a w roku 2012-7. Były to pojedyncze zachorowania wywołane w 11 przypadkach przez pałeczki Salmonella enteritidis, w 1 przypadku przez Salmonella typhimurium. Ogniska zachorowań. W roku sprawozdawczym nie zarejestrowano ognisk zachorowań. Zapobieganie wściekliźnie. W roku sprawozdawczym przeprowadzono 74 wywiadów w związku z narażeniem na wściekliznę a roku 2012-105 wywiadów. W bieżącym roku 5 osób zaszczepiono przeciwko wściekliźnie w związku z pogryzieniem przez psa, koty, kunę i łasicę. Osoby te zostały skierowane do Poradni Chorób Zakaźnych i Odzwierzęcych gdzie lekarz podjął decyzję o konieczności zaszczepienia. 0,40% 1,00% 1,20% 1,40% 1,40% 2,00% 14,43% 0,40% 2,40% 0,40% 2,20% 1,60% 20,04% 51,10% S almonella Lamblioz a B iegunki do lat 2 K rz tus iec P łonica R óż a B orelioz a Naraż enie na wś ciekliz nę Zapalenie opon móz gowyc h O s pa wietrz na R óż ycz ka WZW typu B WZW typu C Ś winka Wykres Nr 3. Ogólny procent zachorowań na choroby zakaźne z wyjątkiem zachorowań i podejrzeń zachorowań na grypę. Liczba zachorowań i współczynniki zapadalności dla poszczególnych chorób zakaźnych w latach 2012-2013 przedstawia załącznik nr 1. Choroby w zakresie, których prowadzi się szczepienie ochronne, w tym objęte programami eliminacji 6

Nie wystąpiło zachorowanie na odrę. Nastąpił wzrost zachorowań na różyczkę z 16 na 100, w tym: - 61 mężczyzn 43 zaszczepionych w tym 35 zaszczepionych jedną dawką, 8 dwoma dawkami, 18 nie szczepionych - 39 kobiet 36 zaszczepionych w tym 27 zaszczepionych jedną dawką, 9 dwoma dawkami, 3 osoby nie szczepione - nie wykonano żadnych badań serologicznych. Wystąpiło 8 zachorowań na przewlekłe WZW typu B, zarejestrowano 12 nosicieli WZW typu B żadne zachorowanie nie było wynikiem ekspozycji zawodowej. Na tym samym poziomie wystąpiły zachorowania na świnkę 1 kobieta szczepiona jedną dawką, 1 mężczyzna nie szczepiony. Nastąpił wzrost zachorowań na krztusiec z 5 na 10. Na podstawie kart szczepień ustalono, ze osoby te miały pełen cykl szczepień p/krztuścowi wg kalendarza szczepień oprócz 1 osoby w wieku 38 lat ( brak danych ). Nie odnotowano zgłoszeń ostrych porażeń wiotkich u dzieci do 14 r.ż. w ramach programu eliminacji poliomyelitis. Zatrucia chemicznymi środkami ochrony roślin W 2013 i 2012 roku nie zarejestrowano w naszym powiecie zatruć środkami ochrony roślin. Szczepienia ochronne Na terenie powiatu kępińskiego obowiązkowe szczepienia ochronne wykonywane w 18 placówkach (17 nadzorowanych przez PPIS w Kępnie, 1 placówka będąca pod nadzorem WPWIS Szpital w Kępnie ). Populacja objęta obowiązkowym Programem Szczepień Ochronnych w roku 2013-12 373 dzieci i młodzieży. W 2013 r. 21 osób uchylało się od szczepień obowiązkowych (podjęto postępowanie administracyjne). Na podstawie posiadanych danych od świadczeniodawców rocznego sprawozdania za szczepień ochronnych dokonano analizy stanu zaszczepienia dzieci i młodzieży w powiecie kępińskim w 2013r. Wykazała ona, że wykonanie szczepień ochronnych przeciwko chorobom zakaźnym przebiegało prawidłowo. 7

W 2013 roku do PSSE w Kępnie zgłoszono 2 niepożądane odczyny poszczepienne łagodne: 1 po podaniu szczepionki Pentaxim i Prevenar 13 dziecko hospitalizowane, 1 po szczepionce skojarzonej Infanrix Hexa. Dzieci, u których wystąpiły NOP, powróciły w pełni do zdrowia. Zaobserwowano wzrost szczepienia dzieci szczepionkami skojarzonymi, wykonanymi zamiast szczepień objętych PSO oraz wzrost szczepień szczepionkami zalecanymi w PSO. 1600 1400 1200 1000 800 600 2013 2012 400 200 0 Szczepienia p/ WZW typu B Szczepienia p/ grypie Wykres Nr 4. Szczepienia zalecane p/grypie i p/wzw typu B. Wykonawstwo szczepień: - do 2 roku życia wykonane w 92,0 % - 6 r. ż. wykonane w 99,0 % szczepienie p/błonicy, tężcowi, krztuścowi oraz poliomyelitis - 10 r. ż. wykonane w 99,8 %. szczepienie p/odrze, śwince, różyczce - 14 r.ż. wykonane w 98,4 szczepienie p/td i szczepienie p/odrze, śwince, różyczce - 19 r.ż. wykonane w 96,4 % szczepienie p/td 8

Zał.1. Liczba zachorowań i współczynniki zapadalności dla poszczególnych chorób zakaźnych w latach 2012-2013. L.p Kog wg ICD-10 Jednostka chorobowa 2012 2013 0 1 2 l. zachorowań zapadalność l. zachorowań 1 A00 Cholera UE - - 2 A01.0 Dur brzuszny UE/PL - - 3 A01.1-3 Dury rzekome A,B,C UE/PL - - 4 A02.0 5 A02.1 Salmonelozy posocznica PL - - inne zakażenia pozajelitowe PL 6 A02.2-8 - - zapadalność zatrucia pokarmowe UE 7 12,4 12 21,27 7 A03 Czerwonka bakteryjna (szigeloza) UE - - wywołane przez E. coli 8 A04.0-2 biegunkotwórczą PL /4 - - wywołane przez E. coli 9 A04.3 enterokrwotoczną UE - - 10 A04.4 wywołane przeze. coli inną i BNO - - 11 A04.5 Inne bakteryjne zakażenia jelitowe wywołane przez Campylobacter UE - - 12 A04.6 (ogółem) wywołane przez Yersinia enterocolitica lub pseudotuberculosis UE - - 13 A04.7 wywołane przez Clostridium difficile - - 14 A04.7-8 inne określone - - 15 A04.9 nie określone - - 16 A04 Inne bakteryjne zakażenia jelitowe u dzieci do lat 2 /5 - - 17 A05.0 gronkowcowe - - 18 A05.1 Inne bakteryjne jadem kiełbasianym (botulizm) UE/PL - - 19 A05.2 zatrucia wywołane przez Cl. perfringens - - pokarmowe(ogółem) 20 A05.3-8 inne określone - - 21 A05.9 nie określone - - 22 A05 Inne bakteryjne zatrucia pokarmowe u dzieci do lat 2 /6 - - 23 A07.1 Lamblioza (giardioza) UE 8 14,17 2 3,55 24 A07.2 Kryptosporydioza UE - - 25 A08.0 wywołane przez rotawirusy 75 132,85 78 138,27 Wirusowe i inne 26 A08.1 określone zaka- wowołane przez norowirusy - - 27 A08.2-3 żenia jelitowe (ogółem) inne określone 15 26,57 24 42,54 28 A08.4 nie określone - - 29 A08.0-4 Wirusowe zakażenia jelitowe u dzieci do lat 2 /7 65 115,14 71 125,86 30 31 A09 Biegunka i zapalenie żołądkowo-jelitowe BNO, o prawdopodobnie zakaźnym pochodzeniu ogółem 3 5,31 2 3,55 w tym u dzieci do lat 2 1 1,77 1 1,77 32 A20 Dżuma UE - - 33 A21 Tularemia UE - - 34 A22 Wąglik UE - - 9

35 A23 Bruceloza: nowe zachorowania UE - - 36 A24.0 Nosacizna PL - - 37 A27 Leptospiroza UE - - 38 A28.2 Jersinioza pozajelitowa UE - - 39 A31 Mikobakteriozy - inne i BNO - - 40 A32 Listerioza UE - - 41 A33-35 ogółem - - 42 A33 Tężec UE noworodków - - 43 A36 Błonica UE - - 44 A37 Krztusiec UE 5 8,86 10 17,73 45 A38 Płonica (szkarlatyna) PL 34 60,22 7 12,41 ogółem - - 46 A39 47 A39.0;A39.8 Choroba meningokokowa, inwazyjna UE/PL /8 zapalenie opon mózgowych i/lub mózgu - - 48 A39.1-4 posocznica - - inna określona i nie 49 A39.5-9 określona - - dzikim wirusem 50 wym.niżej ogółem 1 1,77 7 12,41 51 A46 róża 1 1,77 7 12,41 Choroba wywołana przez 52 A48.3 Streptococcus zespół wstrzasu toksycznego - - pyogenes,inwazyjna /PL 9 53 B95.0/O85 gorączka połogowa - - inna określona i nie 54 B95.0/( ) określona /10 - - 55 A48.1 choroba legionistów UE - - 56 A48.2 Legioneloza gorączka z Pontiac PL - - 57 A50 wrodzona i noworodków - - 58 A51 wczesna - - 59 A52 późna - - 60 A53 Kiła inne postacie kiły i kiła nie określona - - 61 A54 Rzeżączka - - 62 A55 Ziarnica weneryczna wywołana przez Chlamydie - - Inne choroby przenoszone droga płciową wywołane przez 63 A56 Chlamydie - - 64 A69.2 Borelioza z Lyme PL 5 8,86 6 10,64 65 A70 Ornitozy (zakażenia Chlamydia psittaci) - - 66 A75 Dur wysypkowy - - 67 A78 Gorączka Q UE - - 68 A77; A79 Gorączka plamista i inne riketsjozy - - 69 A80.1-2,4 wywołane - - Poliomyelitis UE/PL wyw. wirusem pochodzenia 70 A80.0,3-8 szczepionkowego - - 71 Ostre porażenia wiotkie u dzieci w wieku 0-14 lat - - 10

72 A81.0 73 A81.0 Encefalopatie gąbczaste Jakoba (CJD) PL - - wariant choroby Creutzfeldta-Jakoba (vcjd) UE - - 74 A81 inne i nie określone - - 75 A82 Wścieklizna UE - - 76 Z20.3/Z24.2 Styczność i narażenie na wściekliznę / potrzeba szczepień /11 6 10,63 5 8,86 77 A84 Kleszczowe zapalenie mózgu PL - - 78 B00.4 opryszczkowe - - A81.1;A83;A85;B02.0 79 inne określone - - Inne wirusowe zapalenie mózgu 80 A86 nie określone - - 81 w innych chorobach objętych MZ-56 /12 - - 82 A87.0 enterowirusowe - - 83 B00.3 opryszczkowe - - 84 A87.1-9;B02.1 85 Wirusowe zapalenie opon mózgowych inne określone i nie określone - 1 1,77 w innych chorobach objętych MZ-56 /13 - - 86 A90-1 Gorączka denga (klasyczna lub krwotoczna) PL - - 87 A92.3 Gorączka zachodniego Nilu UE - - 88 A95 Żółta gorączka UE - - Ebola, Marburg, Lassa /14 - - 89 A96.2;A98.3-4 90 choroba Creutzfeldta- A92.0;A96.0-1,8-9;A98.0-2,5-8,A99 Wirusowe gorączki krwotoczne UE inne określone i nie określone /14 - - 91 A98.5 Choroba wywołana przez hantawirusy PL - - 92 B01 Ospa wietrzna 317 561,51 255 452,04 93 B03 Ospa prawdziwa UE - - 94 B05 Odra UE - - 95 B06 Różyczka UE 16 28,34 100 177,27 96 B08.8 Pryszczyca - - 97 B15 Wirusowe zapalenie wątroby typu A UE - - 98 B16 typu B - ostre UE 1 1,77-99 B18.0-1 typu B - przewlekłe /15 9 15,94 8 14,18 100 B17.1; B18.2 101 B17.1; B18.2 typu C: wg definicji przypadku - 2009 r. UE /16,17 1 1,77 3 5,32 typu C: wg definicji przypadku - 2005 r. UE /15,17 3 5,31 8 14,18 102 odpowiednio typu B+C (zakażenie mieszane) /18 - - 103 B17.0,2-8;B18.8-9;B19 inne i nie określone - - 104 B20-B24 AIDS-Zespół nabytego upośledzenia odporności UE/PL - - 105 Z21 Nowo wykryte zakażenia HIV UE/19 1 1,77-106 B26 Świnka (nagminne zapalenie przyusznic) UE 2 3,54 2 3,55 11

107 B50-B54 Malaria (zimnica) UE 1 1,77-108 B67 Bąblowica (echinokokoza) UE - - 109 B69 Wągrzyca (cysticerkoza) - - 110 B75 Włośnica UE - - 111 wym. niżej 112 B95.3/G04.2;G00.1 Choroba wywołana przez Streptococcus pneumoniae, inwazyjna UE/20 ogółem 1 1,77 - zapalenie opon mózgowych i/ lub mózgu 1 1,77-113 A40.3 posocznica - - 114 B95.3/( ) 115 B96.2/D59.3 116 wym. niżej 117 B96.3/G04.2;G00.0 inna określona i nie Zespół hemolityczno-mocznicowy w przebiegu zak. E. coli Choroba wywołana przez Haemophilus influenzae, inwazyjna UE/PL 22 określona - - UE/21 - - ogółem - - zapalenie opon mózgowych i/ lub mózgu - - 118 A41.3 posocznica - - 119 B96.3/( ) 120 G01;G04.2;G05.0; Bakteryjne zapalenie opon mózgowych i/lub mózgu inna określona i nie określona - - w innych chorobach objętych MZ-56 /23 - - 121 G00.2-8;G04.2 inne określone - - 122 G00.9;G04.2 inne, nie określone - - 123 G03 Zapalenie opon mózgowych inne i nie określone - 1 1,77 124 G04.0,8-9 Zapalenie mózgu inne i nie określone 1 1,77-125 J09 Grypa ptaków typu A/H5 lub A/H5N1 u ludzi UE/Pl 24 - - 126 J10-J11 Grypa UE/PL ogółem 6464 11449,83 12832 22747,34 127 u dzieci w wieku 0-14 lat 4432 7850,50 7599 13470,78 128 P35.0 różyczka wrodzona UE - - Wrodzone choroby inne określone i nie 129 P35.1-9 wirusowe określone - - 130 131 P37.1 P37.2 Inne wrodzone zakażenia i toksoplazmoza UE listerioza UE - - - - choroby pasożytnicze inne określone i nie 132 P37.3-9 określone - - 133 U04 SARS-Zespół ostrej niewydolności oddechowej UE/24 - - 134 T60 Zatrucia pestycydami - ostre 25 - - ryby, skorupiaki i inne produkty 135 T61 morza - - Zatrucia naturalnie toksycznymi substancjami spożytymi jako 136 T62.0 pokarm 25 grzyby - - 137 T62.1-2 jagody i inne części roślin - - 138 T64 Ostre zatrucia żywnością mikotoksyny - - 139 skażoną biologicznie i/lub chemicznie 25 dioksyny - - 140 polichlorowane bifenyle - - 12

141 inne określone i nie określone - - Suma kontrolna 11476 20327,69 21041 37299,46 Opracowanie: Beata Bieruta Zenon Marszale Karolina Mikoś 13

III. HIGIENA KOMUNALNA. 1. Ocena jakości wody w powiecie. Jednostki organizacyjne Państwowej Inspekcji Sanitarnej sprawują nadzór nad jakością wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi, produkowanej przez przedsiębiorstwa wodociągowe na podstawie art. 4 ustawy z dnia 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej (Dz. U. z 2011 r. Nr 212, póz. 1263 ze zm.), art. 12 ustawy z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (Dz. U. z 2006 r. Nr 123, poz. 858 ze zm.) oraz rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 29 marca 2007 r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi (Dz. U. Nr 61, poz. 417 ze zm.). W powiecie kępińskim woda przeznaczona do spożycia przez ludzi ujmowana jest z ujęć podziemnych. Dopuszczalne stężenia związków w wodzie przeznaczonej do spożycia określa Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 29 marca 2007 r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi (Dz. U. Nr 61, póz. 417 ze zm.). W roku 2013 według ewidencji Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Kępnie znajdowało się 21 wodociągów publicznych oraz sieć we wsi Rzetnia, która jest zaopatrywana w wodę z wodociągu publicznego w Ostrzeszowie. Nadzorem objęto ogółem wodociągi zbiorowego zaopatrzenia w wodę : Wodociągi o produkcji <100 m 3 /d : 2 obiekty Wodociągi o produkcji 100-1000 m 3 /d : 18 obiektów Wodociągi o produkcji 1000-10000 m 3 /d : 1 obiekt Wodociągi bazują na jednym ujęciu, które stanowi jedna lub kilka studni, eksploatowanych naprzemiennie. Studnie znajdujące się na ujęciach wodociągowych są właściwie oznakowane oraz zabezpieczone przed wstępem osób nieupoważnionych. Wszystkie funkcjonujące na terenie powiatu kępińskiego obiekty wodociągowe są objęte nadzorem sanitarnym. Stan sanitarno-techniczny pomieszczeń stacji uzdatniania wody i hydroforni w poszczególnych wodociągach był dobry oprócz jednej znajdującej się w miejscowości Trzebień (wydano tam decyzję nakazową dotyczącą stanu sanitarno- 14

technicznego urządzeń i pomieszczeń stacji, a termin realizacji zaleceń ustalono na dzień 30 maja 2014r.). PSSE w Kępnie, Sekcja Higieny Komunalnej prowadzi stały monitoring kontrolny i przeglądowy wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi ze wszystkich wodociągów znajdujących się na terenie powiatu kępińskiego zgodnie z powyżej cytowanym Rozporządzeniem Ministra Zdrowia. Zbiorowe zaopatrzenie w wodę w powiecie kępińskim funkcjonuje na bazie wód podziemnych, znajdujących się przeważnie w trzeciorzędowej i czwartorzędowej warstwie wodonośnej ujmowanej przez studnie wiercone. Pod względem bakteriologicznym woda spełnia wymagania jakości, w związku z tym nie prowadzi się stałej dezynfekcji. Jednak w razie potrzeby obiekty wodociągowe wyposażone są w chloratory potrzebne do prowadzenia tego procesu. W 2013 roku pobrano do badań następujące próbki: w zakresie monitoringu kontrolnego 96 próbek w zakresie monitoringu przeglądowego - 23 próbki dializy -12 próbek chemia + bakteriologia w ramach nadzoru - 4 próbki baseny- 24 próbek Łącznie do badania pobrano 161 próbek w tym wody przeznaczonej do spożycia 137 próbek, z których kwestionowano 2 próbki pod względem bakteriologicznym oraz 2 pod względem fizyko-chemicznym i bakteriologicznym co stanowi 2,9 % ogólnej liczby. Dzięki szybko podjętym działaniom naprawczym ze strony producentów wody, występujące przekroczenia były krótkotrwałe i nie stanowiły zagrożenia dla zdrowia i życia konsumentów. Przeprowadzono 63 kontroli związanych z poborem wody i 22 kontrole obiektów wodnych. Prowadzony jest również pobór próbek wody ze Stacji Dializ przy SPZOZ w Kępnie; w 2013r. woda spełniała wymagania jakości. Badania laboratoryjne jakości wody wykonywane są w akredytowanych laboratoriach Państwowej Inspekcji Sanitarnej: w Laboratorium Badania Wody i Gleby WSSE w Poznaniu oraz w Laboratorium Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Kaliszu. Badania laboratoryjne jakości wody wykonuje się w zakresie monitoringu 15

kontrolnego oraz monitoringu przeglądowego parametrów fizyko-chemicznych i mikrobiologicznych, a także w ramach nadzoru. W 2013 roku PPIS w Kępnie wydał 22 oceny roczne dotyczące jakości wody, które zostały przesłane do burmistrza i wójtów poszczególnych gmin, a także 1 ocenę obszarową. Tabela Nr 1. Wielkość produkcji wody dostarczanej przez producentów, wodociągi, liczba ludności zaopatrywanej w wodę, jakość wody, występujące przekroczenia, działania naprawcze. Liczba ludności Ocena Producent wody zaopatrywanej Produkcja jakości Działania Wodociąg w wodę wody wody na Przekroczenia naprawcze ( m³/d ) koniec 2013 r. Gmina Trzcinica Gmina Rychtal Gmina Bralin Gmina Łęka Opatowska Wodociągi Kępińskie Spółka z o. o., 63-600 Kępno, ul. Wrocławska 28 Wodociąg Trzcinica Wodociąg Laski Wodociąg Teklin Wodociąg Rychtal Wodociąg Wielki Buczek Wodociąg Bralin Wodociąg Nowa Wieś Książęca Wodociąg Łęka Opatowska Wodociąg Trzebień Wodociąg Opatów Wodociąg Marianka Siemieńska 2617 292 przydatna brak brak 1811 186 przydatna brak brak 415 87 przydatna brak brak 1993 1964 4517 1216 1377 Wodociąg Jankowy 2467 Wodociąg Grębanin Wodociąg Baranów 244 169 503 148 231 przydatna brak brak przydatna brak brak przydatna brak brak przydatna brak brak przydatna Ogólna liczba bakterii > 300 j.t.k./100ml; mangan ogólny 213 µg/l przeprowadzono chlorowanie wody 1133 109 przydatna brak brak 1301 167 przydatna brak brak 1485 162 przydatna 4156 388 505 Ogólna liczba bakterii > 300 j.t.k./100ml; mętność 2,7 NPL przeprowadzono chlorowanie wody przydatna brak brak przydatna brak brak 1179 155 przydatna brak brak 16

Murator Gmina Perzów Wodociąg Mechnice Wodociąg Myjomice Wodociąg Świba Zakup hurtowy wody Rzetnia Wodociąg Kępno Wodociąg Trębaczów Wodociąg Perzów Wodociąg Słupia pod Bralinem 1683 220 1734 195 2409 537 239 48 przydatna Enterokoki- 1 j.t.k-1 próbka przeprowadzono chlorowanie wody przydatna brak brak przydatna Enterokoki- 1 j.t.k-1 próbka przeprowadzono chlorowanie wody przydatna brak brak 18236 3289 przydatna brak brak 903 125 przydatna brak brak 2527 349 przydatna brak brak 383 81 przydatna brak brak Liczba mieszkańców powiatu kępińskiego korzystających z wody przeznaczonej do spożycia, spełniającej wymagania określone w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 29 marca 2007 r., a tym samym Dyrektywy Rady 98/83/WE w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi (Dz. Urz. UE.L 1998 Nr 330, str. 32) wynosiła 56 058. Jakość wody w powiecie kępińskim najczęściej była kwestionowana ze względu na przekroczenia dopuszczalnych wartości parametrów fizykochemicznych, głównie takich jak mangan, mętność oraz mikrobiologicznych takie jak enterokoki oraz ogólna liczba mikroorganizmów. Przekroczenia te były krótkotrwałe i nie stanowiły zagrożenia dla zdrowia ludzi. W celu zapewnienia należytej jakości wody przeznaczonej do spożycia właściciele wodociągów lub jednostki odpowiedzialne za jej jakość systematycznie przeprowadzali płukania sieci i okresową dezynfekcję wody, świadczyć o tym może mała ilość próbek wody o parametrach kwestionowanych (na 137 pobranych próbek - 4 kwestionowane, co stanowi 2,9 %). W porównaniu z rokiem ubiegłym obserwuje się znaczne polepszenie jakości wody produkowanej przez przedsiębiorstwa wodociągowe. 17

2. Ocena jakości wody w basenach. W roku 2013 sezon kąpielowy na Basenie odkrytym w Kępnie rozpoczęto na początku lipca. W obrębie dwóch niecek basenu wyznaczono trawiaste miejsce do plażowania. Utrzymanie terenu wokół basenu w trakcie sezonu nie budziło zastrzeżeń. Stan sanitarnotechniczny sanitariatów oceniono jako dobry. Jakość woda na basenie przez cały sezon nie stwarzała zagrożenia dla osób kąpiących się. Pobór próbek wody wykonywano raz w miesiącu w ramach nadzoru. Do badania jakości wody pobrano w sumie 6 próbek wody. 3. Ocena jakości wody w miejscu zwyczajowo wykorzystywanym do kąpieli. Miejsce zwyczajowo wykorzystywane do kąpieli znajdujące się w miejscowości Mikorzyn i jest pod stałym nadzorem Stowarzyszenia Społecznego im. Mikory, które odpowiada za stan sanitarno-techniczny budynków kubaturowych oraz plaży trawiastej. Stan sanitariatów zlokalizowanych w miejscu zwyczajowo wykorzystywanym do kąpieli ocenia się jako dostateczny. Wydano 2 oceny stwierdzające przydatność wody do kąpieli na podstawie wyników badania wody wykonanych przez organizatora. Sprawozdania z badań wody zostały przekazane do PSSE w Kępnie bezzwłocznie. Na ich podstawie PPIS w Kępnie przez cały okres letni 2013r. informował mieszkańców powiatu o przydatności wody do kąpieli w formie komunikatów przesyłanych do lokalnych władz i mediów, a także na stronie internetowej PSSE. Współpraca z zarządem Stowarzyszenia układała się bezproblemowo. 4. Motele i inne obiekty świadczące usługi hotelarskie. W roku sprawozdawczym 2013 zewidencjonowanych zostało 12 obiektów. 2 motele 10 innych obiektów, które świadczą usługi hotelarskie. Skontrolowano 50% z nich (2 motele i 4 inne obiekty, które świadczą usługi hotelarskie). Bazę noclegową stanowią: - obiekty całoroczne: 318 miejsc (2 motele, 9 obiektów świadczących usługi hotelarskie) 18

- obiekty sezonowe w Mikorzynie: 24 miejsc noclegowych (w domkach campingowych, pawilonie noclegowym, domkach szeregowych). Obiekty ze względu na stan techniczny podzielić można na trzy grupy: - o wysokim standardzie: Motel Za Miedzą w miejscowości Chojęcin-Szum, Zajazd Wielkopolski w Siemianicach, Pokoje noclegowe Kamiński a Zdrowie, Gościniec Misoni w Rzetni; - o średnim standardzie:, Motel ES w Baranowie, Motel Pod Borem w Rzetni. - o niskim standardzie: Ośrodek wypoczynkowy Stowarzyszenia Społecznego im. Mikory w Mikorzynie. Obiekty skategoryzowane: - Motel Za Miedzą w Chojęcinie - ** - Motel ES w Baranowie - * Łącznie w obiektach noclegowych przeprowadzono 6 kontroli. W czasie kontroli zwracano szczególną uwagę właścicielom kontrolowanych obiektów, na potrzebę przegrzewania wody powyżej 60 C, aby uniknąć zagrożeń związanych z bakteriami z rodzaju Legionella. 5. Zakłady fryzjerskie, kosmetyczne i odnowy biologicznej. W roku sprawozdawczym 2013 zewidencjonowanych zostało 82 obiektów Tabela Nr 2. Zakłady fryzjerskie, kosmetyczne i odnowy biologicznej Liczba Liczba zakładów Typ zakładów Liczba zakładów skontrolowanych o złym stanie Fryzjerskie 45 16 sanitarnym 0 Kosmetyczne 18 9 0 Tatuażu 0 0 0 Odnowy 5 1 0 Inne zakłady 14 10 0 RAZEM 82 36 0 Ogólny stan techniczny w kontrolowanych obiektach ocenia się jako dobry oraz bardzo dobry. Podczas kontroli zwraca się uwagę między innymi na stan sanitarno-techniczny, stosowanie procedur zapewniających ochronę przed zakażeniami i chorobami zakaźnymi u ludzi, zgodnie z zapisem art. 16 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. 19

o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz. U. Nr 234, póz. 1570 ze zm.). Przykład bardzo dobrego zakładu kosmetycznego Centrum Pielęgnacji Odnova, Al. Marcinkowskiego 12, 63-600 Kępno. Fot. Nr 1. Centrum Pielęgnacji Odnova, Al. Marcinkowskiego 12, 63-600 Kępno. 20

Fot. Nr 2. Centrum Pielęgnacji Odnova, Al. Marcinkowskiego 12, 63-600 Kępno. Fot. Nr 3. Centrum Pielęgnacji Odnova, Al. Marcinkowskiego 12, 63-600 Kępno. 21

6. Obiekty komunikacji publicznej. Fot. Nr 4. Centrum Pielęgnacji Odnova, Al. Marcinkowskiego 12, 63-600 Kępno. Obiektami komunikacji publicznej są dworce autobusowe oraz stacje kolejowe. W roku sprawozdawczym ewidencją objęto : Dworzec autobusowy w Kępnie gmina Kępno - obiekt stary, od dawna eksploatowany, o znacznym stopniu zużycia. Stan sanitarny-techniczny dostateczny (w stosunku do roku ubiegłego nie uległ zmianie). Ustępy ogólnodostępne, stan techniczny dostateczny. Przeprowadzono 2 kontrole planowane łącznie z kontrolą środków transportu miejskiego drogowego. Środki transportu - skontrolowano 2 autobusy. Stan sanitarno-techniczny dostateczny. Autobusy podczas dłuższego postoju są sprzątane; odpady usuwane są do kontenera znajdującego się na terenie dworca. Dworzec kolejowy w Kępnie - gmina Kępno. Zaplanowano jedną kontrolę jednak nie została wykonana ze względu na kompleksową modernizację obiektu. 22

7. Ustępy Publiczne. W roku 2013 w ewidencji powiatowej stacji sanitarno-epidemiologicznej w Kępnie znajdował się 1 ustęp publiczny. Przeprowadzono 2 kontrole planowane. Stan sanitarno-techniczny ocenia się jako bardzo dobry - kontener wolnostojący, samoobsługowy. Obiekt przystosowany dla osób niepełnosprawnych. Wewnątrz znajduje się jedna miska ustępowa, która spłukiwana jest automatycznie. Dostępna bieżąca ciepła woda, mydło w płynie oraz suszarka. Na terenie obiektu obowiązuje zakaz palenia papierosów. Stan sanitarny dobry: zapewniona czystość bieżąca. W roku 2013 w ewidencji powiatowej stacji sanitarno-epidemiologicznej w Kępnie znajdowało się 165 obiektów użyteczności publicznej. Skontrolowano 58 obiektów co stanowi 35 % ogółu. 8. Stan sanitarny podmiotów leczniczych. Podstawę działalności podmiotów leczniczych publicznych i niepublicznych stanowi ustawa z dnia 15 kwietnia 2011 ro o działalności leczniczej. W dniu 1 lipca 2012 roku weszło w życie Rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie szczegółowych wymagań, jakim powinny odpowiadać pomieszczenia i urządzenia podmiotu wykonującego działalność leczniczą, które wprowadziło jednakowe standardy sanitarne dla podmiotów leczniczych. Zgodnie z tym Rozporządzeniem podmiot wykonujący działalność leczniczą niespełniający wymagań, powinien dostosować pomieszczenia i urządzenia do tych wymagań do dnia 31 grudnia 2016 roku. Termin przedstawiania programu dostosowawczego upłynął z dniem 31 grudnia 2012 roku. Na skontrolowane w 2013r. podmioty lecznicze wykonujące działalność leczniczą w dniu wejścia w życie ustawy z dn. 15 kwietnia 2011r. o działalności leczniczej, które mimo iż nie spełniały warunków określonych w Rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 26 czerwca 2012r. w sprawie szczegółowych wymagań, jakim powinny odpowiadać pomieszczenia i urządzenia podmiotu wykonującego działalność leczniczą (Dz. U. z 2012r., poz. 739), nie skorzystały z prawa przysługującemu im zgodnie z art. 207 cytowanej ustawy, tj. nie przedstawiły PPIS w Kępnie do zaopiniowania poprawnego 23

programu dostosowania pomieszczeń, zostało wydanych 9 decyzji nakazujących dostosowanie owych pomieszczeń do w/w rozporządzenia W zakresie zgodności z wymogami rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie szczegółowych wymagań, jakim powinny odpowiadać pomieszczenia i urządzenia podmiotu wykonującego działalność leczniczą ocena przedstawia się następująco: Tabela Nr 3. Charakterystyka podmiotów leczniczych pod względem dostosowania do Rozporządzenia MZ. Podmioty wykonujące działalność leczniczą Liczba placówek dostosowanych do wymogów rozporządzenia MZ Szpitale Zakłady opiekuńcze wg druku MZ-46 (3 łącznie) Podmioty lecznicze z działalnością ambulatoryjną - - 71 Liczba placówek niedostosowanych do wymogów rozporządzenia MZ Liczba placówek posiadających Program Dostosowawczy* - - 23 - - 17 W porównaniu do roku ubiegłego ubyły 3 niedostosowane podmioty oraz pojawiło się 6 nowych już dostosowanych. Spośród tych podmiotów, które posiadają program dostosowawczy i były kontrolowane w roku sprawozdawczym, żaden z nich nie podjął kroków w celu jego realizacji. W roku 2013 w ewidencji Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Kępnie znajdowało się 111 podmiotów wykonujących działalność leczniczą. Skontrolowano 55 obiektów co stanowi 61 % ogółu. Zły stan sanitarny stwierdzono w 3 podmiotach, natomiast pod względem technicznym nie odpowiadało 9 podmiotów, co stanowi 21,8 % skontrolowanych w 2013 roku obiektów służby zdrowia. Ilość obiektów w poszczególnych grupach podano w poniższej tabeli. 24

Tabela Nr 4. Ilość podmiotów służby zdrowia w poszczególnych grupach Grupa M G Razem podmioty lecznicze wykonujące ambulatoryjne świadczenia zdrowotne 08 - przychodnie, ośrodki, poradnie, ambulatoria - ogółem 12 7 19 10 - medyczne laboratoria diagnostyczne 2-2 13 - inne podmioty lecznicze 4 3 7 praktyki zawodowe 14 - indywidualne praktyki lekarskie 2 5 7 15 - indywidualne specjalistyczne praktyki lekarskie 21 6 27 18 - indywidualne specjalistyczne praktyki lekarzy dentystów 22 11 33 20 - indywidualne praktyki pielęgniarek i położnych 6 2 8 22 - grupowe praktyki pielęgniarek i położnych 2 0 2 23 - inne praktyki zawodowe 4 2 6 Ogółem 75 36 111 W głównej mierze uchybienia polegały na nieprawidłowej realizacji procedury postępowania z odpadami, brakach w dokumentacji planu dezynfekcji, niewłaściwym otwieraniu pakietów sterylnych oraz nienależytego postępowania ze sprzętem porządkowym. Zmianie na lepsze uległo przestrzeganie procedury mycia i dezynfekcji rąk. W większości przypadków zużycie preparatów było adekwatne do ilości wykonanych zabiegów. Poprawiła się także realizacja kontroli wewnętrznych w zakresie zapobiegania oraz zwalczania zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (odnotowano tylko pojedyncze przypadki, w których kontrola ta nie była zrealizowana). Kontrole te przeprowadzają głównie kierownicy placówek przy współudziale personelu. Śladem roku ubiegłego nie poprawiła się współpraca z pielęgniarkami środowiskowo-rodzinnymi, które w gabinetach stacjonarnych praktycznie nie wykonują zabiegów. Działalność realizują w domu pacjenta, co uniemożliwia dokonanie oceny w zakresie spełnienia wymagań higieniczno-sanitarnych. Ocenę prowadzi się tylko w oparciu o dokumenty udostępnione w trakcie kontroli, a sama kontrola obejmuje tylko stan sanitarny i wyposażenie torby zabiegowej w zakresie podziału na strefy sanitarne. PSSE w Kępnie nadal realizuje współpracę z Oddziałem Higieny Radiacyjnej WSSE w Poznaniu, przesyłając dane odnośnie stosowania aparatów rentgenowskich w gabinetach stomatologicznych. W roku 2013r. spośród skontrolowanych obiektów dwa z nich wyposażone były w tego typu aparaturę: Gabinet stomatologiczny Beata Urban-Habelska 63-600 Kępno, Gabinet Stomatologiczny Katarzyna Blabuś, 63-640 Bralin. We wszystkich kontrolowanych obiektach przestrzegany jest zakaz palenia tytoniu. 25

Tabela Nr 5. Charakterystyka podmiotów leczniczych wykonujących ambulatoryjne świadczenia zdrowotne: Postęp. Ilość wg Ilość Czystość Postępowanie z bielizną Typ obiektu ewidencji skontrolowanych bieżąca z odpadami i odzieżą ochronną Przychodnie, ośrodki, poradnie, ambulatoria Medyczne laboratorium analityczne Praktyki zawodowe lekarzy i pielęgniarek Gabinety profilaktyki szkolnej 19 13 1 1 76 37 bez zastrzeżeń bez zastrzeżeń bez zastrzeżeń bez zastrzeżeń bez zastrzeżeń 1 z zastrzeżeniami 19 pranie usługowe 2 pranie na terenie obiektu pranie usługowe 19 pranie usługowe 3 pranie na terenie obiektu Stan sanitarny bez zastrzeżeń bez zastrzeżeń 3 z zastrzeżeniami 8 0 - - - - Inne 1 0 - - - - Przykład dobrego gabinetu stomatologicznego: Kamila Feja-Wartecka, ul. Warszawska 36a, 63-600 Kępno: Fot. Nr 5. Gabinet Stomatologiczny, Kamila Feja-Wartecka, ul. Warszawska 36a, 63-600 Kępno. 26

Fot. Nr 6. Gabinet Stomatologiczny, Kamila Feja-Wartecka, ul. Warszawska 36a, 63-600 Kępno. Fot. Nr 7. Gabinet Stomatologiczny, Kamila Feja-Wartecka, ul. Warszawska 36a, 63-600 Kępno. 27

Fot. Nr 8. Gabinet Stomatologiczny, Kamila Feja-Wartecka, ul. Warszawska 36a, 63-600 Kępno. Podmioty posiadają adekwatne środki do dezynfekcji powierzchni oraz urządzeń medycznych. Sprzęt porządkowy jest oznakowany i podzielony odpowiednio wg stref zagrożenia. W większości podmiotów świadczenia zdrowotne wykonywane są przy użyciu sprzętu wielokrotnego użytku, który sterylizowany jest we własnych autoklawach, bądź też zleca się usługę sterylizacji w Centralnej Sterylizatorni przy SPZOZ Kępno, ul. Szpitalna 7. Wszystkie obiekty są zaopatrywane w wodę z wodociągów sieciowych, pozostających pod nadzorem inspekcji sanitarnej, ocenianych w 2013r. jako dobre źródła zaopatrzenia w wodę przeznaczoną do spożycia przez ludzi. Nigdzie nie wystąpił problem z nieprawidłowym postępowaniem z odpadami zakaźnymi. Urządzenia chłodnicze utrzymane są w odpowiednim stanie sanitarnym, monitorowane. Odpady znajdują się w odpowiednio-kolorystycznych workach, prawidłowo oznakowane. Ewakuacja odpadów do magazynów zbiorczych następuje nie rzadziej niż co 30 dni. Transport realizowany jest albo przez firmę specjalistyczną, bądź też we własnym zakresie (w wydzielonych, przeznaczonych wyłącznie do tego celu, zamykanych pojemnikach twardo ściennych). Odzież ochronna i bielizna są prane głównie usługowo w systemie zleconym. Odzież czysta przechowywana jest w wydzielonych miejscach, dodatkowo zabezpieczona workami pyłoszczelnymi. Brudna odzież gromadzona jest w wydzielonych koszach, wyłożonych wkładem foliowym lub oryginalnymi workami firmy realizującej usługę prania, która także odpowiada za transport odzieży. Dezynsekcja i deratyzacja jest 28

prowadzona wg ustaleń zawartych w Regulaminach utrzymania czystości i porządku w gminach i jest nadzorowana przez organy samorządu terytorialnego. 9. Podsumowanie. Analizując obiekty na omawianym obszarze powiatu kępińskiego można stwierdzić że ogólny stan sanitarno-techniczny obiektów użyteczności publicznej w roku 2013 był na dobrym poziomie. Wiele z kontrolowanych obiektów podwyższyło swój standard techniczny. Występuje coraz większa świadomość standardów świadczonych usług w związku z tym właściciele obiektów, kładą szczególny nacisk na estetykę oraz dbałość o szczegóły. Pomieszczenia są lepiej wyposażone, a sprzęt coraz bardziej nowoczesny i zadbany. Nie pomija się przy tym kwestii związanych z wymogami sanitarnotechnicznymi. W omawianym roku sprawozdawczym nie stwierdzono występowania poważnych zagrożeń sanitarno-epidemiologicznych dla osób korzystających z urządzeń i obiektów użyteczności publicznej oraz nie odnotowano żadnych pism w sprawie interwencji. W roku 2013 odnotowano trzy przypadki podmiotów służby zdrowia, w których stwierdzono naruszenie wymagań sanitarnych wynikających z braku realizacji obowiązków wynikających z zapisu art. 11 ust. 2 pkt 3 ustawy z dnia z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi. Podmioty te zostały ukarane mandatem karnym, a przeprowadzone rekontrole wykazały poprawę oraz realizację wydanych zaleceń. Opracowanie: Maria Tajnert Anna Albert Dominika Marczak 29

IV. HIGIENA ŻYWNOŚCI, ŻYWIENIA I PRZEDMIOTÓW UŻYTKU PUBLICZNEGO. Fot. Nr 9. Motel Za Miedzą, Chojęcin Szum. 1. Zakres nadzoru sanitarnego. W ramach prowadzonej działalności pracownicy Higieny Żywności, Żywienia i Przedmiotów Użytku realizują zadania dotyczące: sprawowania bieżącego nadzoru nad zakładami produkcyjnymi oraz wprowadzającymi do obrotu środki spożywcze, poprzez przeprowadzanie kontroli sanitarnych, podejmowania działań w zakresie Systemu RASFF (Rapid Alert System for Food and Feed), będącego Systemem Wczesnego Ostrzegania o Niebezpiecznych Produktach Żywnościowych i Środkach Żywienia Zwierząt. System ma na celu niezwłoczne wycofanie z obrotu lub produkcji, żywności stwarzającej zagrożenie dla zdrowia lub życia, sprawowania nadzoru nad jakością wprowadzanych do obrotu środków spożywczych oraz materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością, poprzez pobieranie próbek do badań laboratoryjnych, prowadzenia nadzoru nad jakością żywienia różnych grup ludności w zakładach żywienia zbiorowego zamkniętego, tj. zakładach opieki zdrowotnej, stołówkach szkolnych i przedszkolnych, stołówkach pracowniczych, obozach kolonijnych, itp., opracowywania ognisk zatruć pokarmowych i zatruć grzybami, 30

prowadzenia postępowania administracyjnego na skutek stwierdzonych w trakcie kontroli nieprawidłowości lub uchybień stanu sanitarno-higienicznego, przyjmowania i realizacji zgłaszanych przez klientów interwencji oraz wniosków, dokonywania opracowań i analiz na podstawie posiadanej dokumentacji pokontrolnej, związanych z bezpieczeństwem żywności i żywienia, materiałami i wyrobami przeznaczonymi do kontaktu z żywnością oraz kosmetykami, przeprowadzania postępowania związanego z zatwierdzaniem i rejestracją zakładów żywnościowo-żywieniowych. 2. Przedstawienie stanu sanitarnego obiektów żywności, żywienia oraz przedmiotów użytku. W roku 2013 Powiatowa Stacja Sanitarno Epidemiologicznej w Kępnie obejmowała nadzorem 499 obiektów żywieniowo żywnościowych w tym 20 środków transportu, 2 obiektów ruchomych i tymczasowych. W nadzorowanych obiektach przeprowadzono 585 kontroli i rekontroli. Wydano 28 decyzji nakazujących usunięcie stwierdzonych uchybień, a winnych zaniedbań ukarano 18 mandatami karnymi, na łączną kwotę 4300 PLN. Wydano 127 decyzji merytorycznych (w tym: 28 decyzji nakazujących usunięcie stwierdzonych uchybień oraz 1 decyzję o unieruchomieniu zakładu) oraz 90 decyzji płatniczych. Spośród 585 przeprowadzonych kontroli, 279 to kontrole planowane zgodnie z harmonogramem kontroli. Pozostałe kontrole to kontrole pozaplanowe: kontrole sprawdzające, tematyczne, interwencyjne oraz kontrole sanitarne obiektów ruchomych, środków transportu, stołówek szkolnych oraz przedszkolnych. Wykres Nr 5. Działalność nadzorowa w 2013r. 31

350 300 316 250 200 178 150 100 50 47 44 0 kontrole sanitarne kontrole sprawdzające kontrole tematyczne kontrole interwencyjne Wykres Nr 6. Liczba kontroli przeprowadzonych w 2013r. Za stwierdzone uchybienia sanitarne nałożono 18 mandatów karnych, na łączną kwotę 4300 PLN, co przedstawia poniższy wykres. 12000 10000 1800 8000 6000 4000 9000 2000 800 Żywienie Obrót 2000 0 8 3600 3500 8 3 35 11 15 na kwotę mandaty na kwotę mandaty na kwotę mandaty 2011 2012 2013 Wykres Nr 7. Działalność represyjna mandaty karne - w latach 2011-2013. Jak wynika z powyższego wykresu ogólna liczba nałożonych mandatów karnych w 2013r zmalała w porównaniu z latami ubiegłymi. Spadek ten świadczy o poprawie stanu sanitarnego określonej grupy obiektów żywieniowych. 32

SKLEPY SPOŻYWCZE Sklepy spożywcze stanowią najliczniejszą grupę ewidencjonowanych obiektów żywności i żywienia w powiecie kępińskim. Stan sanitarny sklepów spożywczych jest zróżnicowany. W 2013r. nadzorem sanitarnym objęto 270 obiektów, skontrolowano 169 sklepów spożywczych (w tym supermarketów). Oceniono na podstawie arkusza stanu sanitarnego 135 sklepów (w tym supermarketów). Najwięcej uchybień stwierdzano w małych sklepach, zlokalizowanych głównie na terenach wiejskich. Do najczęściej stwierdzanych nieprawidłowości należą: niewłaściwy stan techniczny pomieszczeń: brudne ściany, sufity, podłóg brak ciepłej bieżącej wody przy umywalkach do mycia rąk urządzenia, sprzęt, który styka się z żywnością brudny, niedomyty, niesprawny regały, na których składowane środki spożywcze nasiąkliwe, trudno zmywalne przechowywanie środków spożywczych niezgodnie z deklaracjami producentów poza urządzeniami chłodniczymi oferowanie do sprzedaży dla klientów środków spożywczych nieodpowiadających wymaganiom zdrowotnym, brak wydzielonego miejsca na sprzęt porządkowy i na środki czystości, dokumentacja dotycząca dobrej praktyki higienicznej(ghp) niekompletna, brak prowadzania dokumentacji umożliwiającej identyfikację dostawcy żywności, Ustalenia z kontroli w związku z zaistniałymi nieprawidłowościami dały podstawę do: Wydania 16 decyzji administracyjnych na usunięcie uchybień w sklepach spożywczych i supermarketach W ramach postępowania mandatowego nałożono 15 mandatów karnych na kwotę 3500 PLN. 33

Fot. Nr 10. Sklep firmowy piekarniczo cukierniczy, Kępno. Pracownicy pionu HŻŻ i PU przeprowadzili w sklepach spożywczych i supermarketach 37 kontroli interwencyjnych w związku z : oferowaniem do sprzedaży środków spożywczych nieodpowiadających wymaganiom zdrowotnym, kontrole przeprowadzone w związku z powiadomieniami w systemie RASSF oraz RAPEX. Zostały wyciągnięte sankcje karne od osób odpowiedzialnych, na które nałożono mandaty karne. Fot. Nr 11. Sklep zielarsko medyczny Flos, Kępno. 34

WYTWÓRNIE LODÓW Na terenie nadzorowanym przez tutejszą stację występuje jedna wytwórnia lodów. Kontrolowany obiekt jest małym rodzinnym zakładem produkcyjnym (zatrudniona 1 osoba), w którym dobra praktyka higieny oraz dobra praktyka produkcyjna zastępuje monitorowanie krytycznych punktów kontroli. W czasie kontroli nie stwierdzono nieprawidłowości. AUTOMATY DO LODÓW W 2013 roku skontrolowano 5 automatów do lodów. Wszystkie automaty zostały ocenione wg arkusza oceny stanu sanitarnego, dodatkowo przeprowadzono kontrole tematyczne w związku z rozpoczęciem sezonowej sprzedaży lodów z automatu w obiektach żywnościowych (sklepy, kawiarnie).w czasie kontroli nie stwierdzono żadnych uchybień sanitarno-technicznych. PIEKARNIE W 2013r. nadzorem sanitarnym objęto 12 piekarni. Sklasyfikowano 12 obiektów. Do najczęściej stwierdzanych nieprawidłowości należą: zły stan techniczny pomieszczeń produkcyjnych, magazynowych, socjalnych: brudne ściany, sufity. Ustalenia kontroli w związku z zaistniałymi nieprawidłowościami dały podstawę do wydania 3 decyzji administracyjnych dotyczących usunięcia uchybień technicznych. System HACCP został wdrożony w 12 zakładach. CIASTKARNIE W 2013r. zewidencjonowano 2 ciastkarnie. Sklasyfikowano 2 obiekty. Nie stwierdzono nieprawidłowości. System HACCP został wdrożony w 2 zakładach. PRZETWÓRNIE OWOCOWO-WARZYWNE I GRZYBOWE Na terenie kontrolowanym przez tutejszą stację jest jedna przetwórnia owocowowarzywna (kwaszarnia kapusty i ogórków), która nie budzi zastrzeżeń pod względem sanitarno-technicznym. Kontrolowany obiekt jest małym rodzinnym zakładem produkcyjnym (zatrudniona 1 osoba), w którym dobra praktyka higieny oraz dobra praktyka produkcyjna zastępuje monitorowanie krytycznych punktów kontroli. 35

ZAKŁADY GARMAŻERYJNE Na terenie nadzorowanym przez PSSE Kępno znajdują się 3 zakłady garmażeryjne. Jeden z nich to duży zakład produkcyjny posiadający wdrożony system HACCP. Pozostałe dwa zakłady to małe rodzinne zakłady garmażeryjne zatrudniające poniżej 4 osób, w których dobra praktyka higieny oraz dobra praktyka produkcyjna zastępuje monitorowanie krytycznych punktów kontroli. W czasie inspekcji nie stwierdzono żadnych uchybień sanitarno-technicznych. ZAKŁADY PRZEMYSŁU ZBOŻOWO-MŁYNARSKIEGO W 2013r. nadzorem sanitarnym objęto 4 zakłady przemysłu zbożowo-młynarskiego. Skontrolowano i sklasyfikowano 4 zakłady. Stwierdzono nieprawidłowości w jednym zakładzie: ściany w pomieszczeniach produkcyjnych, magazynowych, ciągach komunikacyjnych brudne, widoczne odpryski farby oraz posadzka w magazynie głównym uszkodzona - widoczne ubytki w warstwie betonu. Wydano jedną decyzje na usunięcie uchybień. System HACCP został wdrożony w 2 zakładach. Dodatkowo jeden obiekt posiada przyzakładowe laboratorium. WYTWÓRNIE WYROBÓW CUKIERNICZYCH Pod nadzorem tutejszej stacji znajduje się jedna wytwórnia o ww. charakterze. W 2013r. nie skontrolowano zakładu ze względu na zawieszoną działalność. WYTWÓRNIE KONCENTRATÓW SPOŻYWCZYCH Na terenie kontrolowanym przez tutejszą stację jest jedna wytwórnia koncentratów spożywczych (produkcja proszku lodowego), która nie budzi zastrzeżeń sanitarnotechnicznych. Zakład przestrzega zasady dobrej praktyki produkcyjnej (GMP) i dobrej praktyki higienicznej (GHP) przez co spełnia podstawowe wymogi systemu HACCP. GORZELNIE Pod nadzorem PPIS w Kępnie znajdują się 2 gorzelnie. W 2013r. nie skontrolowano jednego zakładu ze względu na zawieszoną działalność. System HACCP posiada jedna gorzelnia. 36

MAGAZYNY HURTOWE W 2013r. nadzorem sanitarnym objęto 18 hurtowni. Skontrolowano 15 magazynów hurtowych. Sklasyfikowano 14 obiektów. Nie stwierdzono nieprawidłowości. System HACCP został wdrożony w 1 zakładzie. ZAKŁADY ŻYWIENIA ZBIOROWEGO OTWARTE W 2013 roku nadzorem sanitarnym objęto 29 zakładów, sklasyfikowano wszystkie zakłady żywienia zbiorowego otwartego. Najczęściej stwierdzane nieprawidłowości: niewłaściwy stan techniczny pomieszczeń: brudne ściany, sufity sprzęt stosowany do produkcji żywności zniszczony, uszkodzony, brudny W WC dla konsumenta brudno, brak dezynfekcji dokumentacja dotycząca systemu HACCP niekompletna Ustalenia kontroli dały podstawę do wydania 5 decyzji administracyjnych dotyczących usunięcia uchybień technicznych. W ramach postępowania mandatowego nałożono 1 mandatów karnych na kwotę 200 PLN. System HACCP został wdrożony w 29 zakładach żywienia zbiorowego otwartego. Większość zakładów posiada podpisane umowy na odbiór odpadów gastronomicznych z zakładami utylizacyjnymi. Fot. Nr 12. Motel Za Miedzą, Chojęcin Szum. 37

ZAKŁADY MAŁEJ GASTRONOMII Spośród 75 zakładów w 2013r. skontrolowano 67 zakładów małej gastronomii. Sklasyfikowano 63 obiekty. Stwierdzone uchybienia dotyczyły: niewłaściwy stan techniczny pomieszczeń: brudne ściany, sufity przechowywanie środków spożywczych niezgodne z deklaracjami producentów łamanie łańcucha chłodniczego sprzęt, który styka się z żywnością brudny, niedomyty stosowanie do produkcji surowców nieodpowiadających wymaganiom zdrowotnym Przy umywalkach do mycia rąk brak bieżącej ciepłej wody Brak prowadzenia na bieżąco dokumentacji GHP/GMP. Wydano 1 decyzję administracyjną na usunięcie uchybień technicznych. W ramach postępowania mandatowego nałożono 2 mandatów karnych na kwotę 600 PLN. Unieruchomiono jeden zakład. Fot. Nr 13.. Restauracja Pod Łabędziem, Kępno. ZAKŁADY ŻYWIENIA ZBIOROWEGO ZAMKNIĘTE Stołówki pracownicze Na terenie nadzorowanym przez PSSE w Kępnie znajduje się jedna stołówka pracownica, kontrola sanitarna przeprowadzona w 2013r. nie wykazała nieprawidłowości. 38

Bufety przy zakładach pracy Nadzorem sanitarnym objęto 3 zakłady. Sklasyfikowano 3 obiekty. Nie budził zastrzeżeń sanitarnych. Stołówki szkolne Nadzorem sanitarnym objęto 11 zakładów, sklasyfikowano 11. Stwierdzono następujące nieprawidłowości sanitarno-techniczne: niewłaściwy stan techniczny pomieszczeń: brudne ściany, sufity w jednym zakładzie oraz uszkodzony wyparzacz do naczyń w drugim zakładzie. Wydano 2 decyzje administracyjne. Większość jadłospisów w kontrolowanych zakładach oceniono jako prawidłowe (dwa nieprawidłowy). W związku z realizacją projektu unijnego Bądźmy zdrowi - wiemy, więc działamy w 2013r. organizowano szkolenia dla młodzieży gimnazjalnej na temat zdrowego stylu życia, w tym m.in. zasady racjonalnego żywienia dzieci i młodzieży. System HACCP został wdrożony w 5 stołówkach. Stołówki na koloniach, półkoloniach i obozach: W 2013r. kolonie odbywały się w następujących zakładach: 1. Cafe Club Polonia, Piotr Kukotko, 63-600 Kępno, Al. Marcinkowskiego 13a - zakład zapewniał wyżywienie w zakresie: obiadu dwudaniowego 2. Przedsiębiorstwo Wielobranżowe KAMIŃSKI, Restauracja MK-KAMIŃSKI", 63-600 Kępno, ul. Ks. P. Wawrzyniaka zakład zapewniał wyżywienie w zakresie: obiadu dwudaniowego. Podczas kontroli nie stwierdzono nieprawidłowości. Stołówki w przedszkolach Nadzorem sanitarnym objęto 21 zakładów, sklasyfikowano 21. Nie stwierdzono nieprawidłowości. Jadłospisy w kontrolowanych zakładach prawidłowe. System HACCP został wdrożony w 19 stołówkach. 39