14.01.2014 Słowianie w starożytności Autor: Wieczorna Image not found http://wieczorna.pl/uploads/photos/middle_ Ostatnio spotkałem się z poglądem osoby, która chyba zbyt zapatrzyła się w niektóre z "wyznań" jakie są "oficjalnymi religiami" różnych obozów osób naukowo zajmujących się historią. Osoba ta twierdziła, jakoby- w czasach starożytnych - nikt o Słowianach nie wspominał. Są to poglądy tożsame dla środowisk, które na przykład nie zajmują się analizami tekstów źródłowych, ale pozyskują wiadomości z współczesnych publikacji- niemalże świętych
ksiąg takowych hermetycznych "wyznań". Najstarsze źródła pisane wymieniające ludy, które ewentualnie mogą być utożsamiane ze Słowianami, pochodzą z I w. n.e. i są dziełem starożytnych historyków i geografów greckich i rzymskich. Wspominają oni mianowicie o ludzie Wenedów (Venedi) lub Wenetów (Venethi), zamieszkującym m.in. tereny identyfikowane z obszarem dzisiejszej Polski. Tacyt w dziele Germania wymienia Wenetów wśród mieszkańców wschodniej Europy (na wschód od Wisły), Pliniusz Starszy w dziele Historia naturalna wymienia Wenedów jako zamieszkujących tereny pomiędzy Bałtykiem a Morzem Czarnym. W II w. Ptolemeusz z Aleksandrii w dziele Geographia wymienia Wenedów jako zamieszkujących Sarmację, w pobliżu Zatoki Wendyjskiej (utożsamianej z Zatoką Gdańską) i na wschód od rzeki Wistuli (Wisły). Wysunięto przypuszczenie, że Wenedów można identyfikować po części z twórcami archeologicznej kultury przeworskiej. Tenże sam Ptolemeusz w dziele Geografia wymienia inne plemię Souobenoi, zamieszkujące nad Wołgą (Rha), które wg odmiennej hipotezy jest utożsamiane ze Słowianami [7]. Znacznie później, bo w połowie VI w. n.e. Słowian opisał w swoim dziele Opus magnum (pol. Historia wojen ) największy historyk bizantyński Prokopiusz z Cezarei. Użył on terminów Sklaboi (Σκλάβοι), Σκλαβηνοί Sklabēnoi, Σκλαυηνοί Sklauenoi, Σθλαβηνοί Sthlauenoi, oraz Σκλαβῖνοι Sklabinoi. Także gocki historyk Jordanes w dziele Getica stwierdził, że Słowianie niegdyś zwani byli Wenetami, a po łacinie użył dla określenia ich nazwy nazwy Sclaveni. Na tej podstawie wielu uczonych, już od XIX w. utożsamiało Wenedów/Wenetów ze Słowianami i to utożsamienie stało się podstawowym argumentem dla teorii autochtonicznej. W VI wieku Słowian wspomina też Marcin z Bragi w jednym ze swoich poematów (In Basicica [8] ): Immanes variasque pio sub foedere Christi Adsciscis gentes. Alamannus, Saxo, Toringus, Pannonius, Rugus, Sclavus, Nara, Sarmata, Datus, Ostrogothus, Francus, Burgundio, Dacus, Alanus, Te duce, nosse Deum gaudent.
Najstarsze wzmianki, które bez żadnych wątpliwości można wiązać ze Słowianami zawierają dzieła historyków gockich, bizantyjskich, arabskich i innych, począwszy od VI stulecia m.in. Jordanesa, Prokopiusza z Cezarei, Pseudo-Maurycego, Teofilakta Symokatty, Teofanesa, Konstantyna VII Porfirogenety, Ibrahima ibn Jakuba a patrząc z perspektywy zachodniej króla angielskiego Alfreda czy tzw. Geografa Bawarskiego. Jeden z pierwszych z nich, Jordanes, wymienia nazwy dwóch odłamów Słowian: Antowie i Sklawinowie lub Sklawenowie (dodając, że dawniej wszyscy Słowianie zwani byli Wenetami). Nazwa Sklawinów pojawiła się w IV w. n.e., w dziele teologicznym Cezariusza z Nazjanzu [1]. Pewien gocki biurokrata, Jordanes, pod koniec życia zajął się historią. Wydał publikację Getika w roku 550 lub 551 n.e., w tym samym czasie wydał swoje dzieło Prokopisz z Cezarei, opisujący także Słowian. W dziele tym wspomniane są również plemiona Antów, Wenetów i Sklawinów, uważanych za Słowian. Kasjodor w roku 533 opisywał Słowian w swojej historii gockiej, która niestety zaginęła. Używali jej również Jordanes w swojej Kronice i Prokopiusz z Cezarei zaznaczający że Sclaveni i Antowie mówią tym samym językiem, i że wywodzą się z ludu Sporoi. Jordanes pisał, że ludy słowiańskie: pochodzą z jednej krwi i występują obecnie [VI w.- przyp. red] pod trzema nazwami: Wenedów, Antów i Sklawinów [2].
Monumenta Poloniae historica: Pomniki dziejowe Polski. t.1-6, Volume 1 Od początku VI wieku kronikarze greccy coraz częściej wspominają o Sklawinach ze względu na ich rosnący napór na Półwysep Bałkański. W VII w. o Skalwinach "zwanych Winedami" [3]
wspomina Fredegar opisując powstanie państwa Samona (Fregedari scholastici, Chronicarum). Sami Winidowie lub Wenedowie oraz Antowie są wielokrotnie wymieniani w źródłach antycznych. Antoi są wymieniani już przez Pliniusza Starszego. Hapax legomenon W literaturze naukowej występuje pojęcie hapax legomena (gr., rzecz raz powiedziana; hapaks jeden raz, legomenon rzecz mówiona) słowo, wyrażenie, forma stylistyczna, która występuje tylko jeden raz w danym dokumencie (czy w całej twórczości pisarza), lub jest poświadczona jednym cytatem. Takim hapax legomenon jest lud Stavanoi opisany przez Klaudiusza Ptolmeusza [6] pojawiając się obok utożsamianych z Serbami, niejakimi Soubenoi. Opr. Adam Fularz na podst. Wikipedia 1. Jerzy Wyrozumski Historia Polski do roku 1505, s. 9 2. J. Skowronek Historia Słowian południowych i zachodnich, s. 16 3. również Winidami, prawdopodobnie chodzi o słowiańskich Wenedów 4. T. Wasilewski: Historia Jugosławii. s. 24. 5. Jerzy Nalepa 'Stavanoi' Klaudiusza Ptolemeusza - wschodniobałtyccy *Stabianie* nad górnym Dnieprem, Slavia Antiqua : czasopismo poświęcone starożytnościom słowiańskim 45 (2004) s. 9-46 6. Kl. Ptolemeusz, Geographike hyphegesis 7. Gołąb, Zbigniew (1992). The Origins of the Slavs: A Linguist s view. Columbus: Slavica Publishers, 1992. s. 291. ISBN 0-89357-231-4. 8. Martinus Episcopus Bracarensis, Poems.