LEADER w okresie programowania 2007-2013 GABRIELA GIBAS
PODEJŚCIE LEADER podejście, które ma przyczynić się do aktywizacji społeczności wiejskich poprzez włączenie partnerów społecznych i gospodarczych do planowania i wdrażania lokalnych inicjatyw
Podejście LEADER: integruje i aktywizuje społeczność lokalną rozwija partnerstwo różnych środowisk polepsza zarządzanie lokalnymi zasobami uzupełnia działania samorządów pozwala na eksperymenty, innowacje i specjalizację obszaru pozwala na realizację kompleksowych wiązek projektów charakter zintegrowany
LEADER wspiera: wzorcowe inicjatywy rozwoju lokalnego i nowatorskie kierunki rozwoju obszarów wiejskich, wymianę doświadczeń i przenoszenie umiejętności projekty współpracy międzyregionalnej pomiędzy społecznościami wiejskimi.
GŁÓWNY CEL PODEJŚCIA LEADER budowanie kapitału społecznego na obszarach wiejskich poprzez: aktywizację mieszkańców przyczynianie się do powstawania nowych miejsc pracy polepszanie zarządzania lokalnymi zasobami projekty współpracy między społecznościami
7 zasad Leadera 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. Podejście terytorialne Podejście oddolne Tworzenie partnerstw (LGD, ang. LAG) Innowacyjność Zintegrowanie Lokalne finansowanie Tworzenie sieci współpracy między partnerstwami
Rozwój metodą tradycyjną a rozwój podejściem LEADER podejście tradycyjne podejście LEADER podejście sektorowe podejście terytorialne podejście odgórne podejście oddolne - partnerstwo podejście niezależne konkurencyjne podejście zintegrowane dominacja administracji wpływ mieszkańców wsparcie projektu centralne zarządzanie tradycyjne podejście wsparcie strategii rozwoju lokalne zarządzanie innowacyjne podejście do rozwiązywania problemów
Pilotażowy Program Leader+ schemat I BENEFICJENCI: gminy wiejskie i miejsko wiejskie związki międzygminne, osoby prawne: fundacje, stowarzyszenia, związki stowarzyszeń lub inne organizacje pozarządowe posiadające osobowość prawną CEL: Opracować Zintegrowaną Strategie Rozwoju Obszarów Wiejskich Doprowadzić do zorganizowania się Grupy Partnerskiej, która utworzy Lokalną Grupę Działania DZIAŁANIA: szkolenia, warsztaty, konferencje, spotkania informacyjne, materiały promocyjne i informacyjne, przygotowanie strategii, panele ekspertów MAKSYMALNA WARTOŚĆ POMOCY: 150 000 zł
Lokalna Grupa Działania To organizacja pozarządowa utworzona w formie: - fundacji, - stowarzyszenia - związku stowarzyszeń Utworzona przez przedstawicieli 3 sektorów: - publicznego (administracji) - społecznego (formalne i nieformalne organizacje) - gospodarczego (przedsiębiorcy i przedsiębiorstwa) Jej celem jest realizacja przygotowanej Zintegrowanej Strategii Rozwoju Obszarów Wiejskich i pozyskiwanie funduszy na ten cel.
25 Lokalne Grupy Działania UE-15 stan na 2005/2006 12 22 12 57 20 148 28 140 52 145 56 131 40
Pilotażowy Program Leader+ schemat II BENEFICJENCI: Lokalne Grupy Działania CEL: Realizacja Zintegrowanej Strategii Rozwoju Obszarów Wiejskich (ZSROW) DZIAŁANIA: 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. operacyjne LGD organizacja przedsięwzięć o charakterze informacyjnym i szkoleniowym tematycznie związanych z zakresem ZSROW działań na rzecz promocji regionu prowadzenia bezpłatnego doradztwa w zakresie zasad przygotowywania projektów inwestycyjnych organizacji imprez kulturalnych służących promocji regionu i jego tożsamości kulturowej (festiwale, targi, pokazy itp.), związane z doskonaleniem i rozwojem działalności LGD współpracy i wymiany doświadczeń między LGD na poziomie krajowym i międzynarodowym MAKSYMALNA WARTOŚĆ POMOCY: 750 000 zł
LEADER+ w Polsce: Schemat I 249 wniosków złożonych 174 do realizacji 167 zrealizowano(20 800 444 zł) Schemat II 187 wniosków złożonych 149 do realizacji 865 gmin 125,5 tys. km2 prawie 7 mln ludności 32% (48) fundacje 68% (102) stowarzyszenia i związki stowarzyszeń
LEADER+ w Polsce PPLeader+ (SPO) 2004 2005 2006 SCHEMAT I 2007 LEADER (PROW) 2008 SCHEMAT II 2009 2010 SCHEMAT III tzw. okres przejściowy 2015
Wsparcie Rozwoju Obszarów Wiejskich w Polsce poprzedni i obecny Okres Programowania UE 2004-2006 EUROPEJSKI FUNDUSZ ORIENTACJI I GWARANCJI ROLNEJ 4,48 mld euro (łącznie ze środkami krajowymi) Plan Rozwoju Obszarów Wiejskich Sektorowy Program Operacyjny Restrukturyzacja i modernizacja sektora żywnościowego oraz rozwój obszarów wiejskich PPL+ 2007-2013 EUROPEJSKI FUNDUSZ ROLNY NA RZECZ ROZWOJU OBSZARÓW WIEJSKICH 17,21 mld euro (łącznie ze środkami krajowymi) PROGRAM ROZWOJU OBSZARÓW WIEJSKICH 2007-2013 Oś 4 LEADER
Stowarzyszenie LGD Przymierze Jeziorsko ludność (31 XII 2006) 38.920 mieszkańców poziom wsparcia PLN / OS. 148 32 3 L+ schemat I schemat II LEADER
Rola LGD 2007-2013 LGD jako lokalna agencja rozwoju, która z jednej strony pomagać będzie lokalnym wnioskodawcom w przygotowaniu projektów, z drugiej zaś decydować o typach i charakterze projektów, które uzyskają wsparcie - na zasadzie ich zgodności z Lokalną Strategią Rozwoju.
Partnerstwo Jedną z charakterystycznych cech Programu LEADER jest partnerstwo wyrażające się w funkcjonowaniu Lokalnej Grupy Działania, która jest beneficjentem środków z UE przekazanej jej z poziomu kraju lub regionu. Ostatecznymi beneficjentami są władze lokalne, organizacje pozarządowe, przedsiębiorcy, osoby prywatne, którzy otrzymują pomoc w związku ze zgłaszanymi przez nie projektami rozwoju na obszarach wiejskich
LEADER mechanizm wsparcia LGD STRATEGIA PROJEKTY WYNIKAJĄCE ZE STRATEGII
LEADER bonus dla aktywnych dwie ścieżki dostępu do 3 działań osi 3 konkursy regionalne Samorząd Województwa, ARiMR decyzje na poziomie regionu konkursy mikroregionalne Lokalna Grupa Działania decyzje na poziomie lokalnym
Legislacja Unii Europejskiej art. 61-65 rozporządzenia Rady (WE) Nr 1698/2005 z dnia 20 września 2005 r. w sprawie wsparcia rozwoju obszarów wiejskich przez Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW); art. 37-39 rozporządzenia Komisji (WE) Nr 1974/2006 z dnia 15 grudnia 2006 r. ustanawiającego szczegółowe zasady stosowania rozporządzenia Rady (WE) nr 1698/2005 w sprawie wsparcia rozwoju obszarów wiejskich przez Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW).
Legislacja krajowa Ustawa z dnia 7 marca 2007 r. o wsparciu rozwoju obszarów wiejskich z udziałem środków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich; Ustawa z dnia 22 września 2006 r. o uruchamianiu środków pochodzących z budżetu UE przeznaczonych na finansowanie wspólnej polityki rolnej; Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 23 maja 2008 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznania oraz wypłaty pomocy finansowej w ramach działania Funkcjonowanie lokalnej grupy działania objętego PROW 2007 2013
Podejście Leader w realizacji PROW Oś I Poprawa konkurencyjności sektora rolnego i leśnego Oś II Poprawa środowiska naturalnego i obszarów wiejskich Szkolenia Dopłaty na obszarach ONW Młody rolnik Renty strukturalne Modernizacja gospodarstw Płatności dla obszarów Natura 2000 Program rolnośrodowiskowy Zwiększanie wartości dodanej prod. rolnej i leśnej Zalesianie Infrastruktura rolnictwa i leśnictwa Odtwarzanie potencjału produkcji leśnej zniszczonego przez katastrofy Systemy jakości żywności Działania informacyjne i promocyjne Grupy producentów rolnych Usługi doradcze dla rolników i posiadaczy lasów Oś III Jakość życia na obszarach wiejskich i różnicowanie gospodarki wiejskiej Różnicowanie w kierunku działalności nierolniczej Podstawowe usługi dla gospodarki i ludności wiejskiej Odnowa i rozwój wsi Tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw Oś IV Leader LSR - poprawa jakości życia oraz różnicowanie działalności na obszarach wiejskich Współpraca międzyregionalna i międzynarodowa Nabywanie umiejętności, aktywizacja i koszty bieżące LGD
O pomoc w ramach PROW 2007-2013 o dotacje mogą ubiegać się LGD: które powstały i uzyskały pomoc w ramach Pilotażowego Programu Leader + w ramach SPO Restrukturyzacja Sektora Żywnościowego i Rozwój Obszarów Wiejskich 2004-2006 które powstały jako nowe podmioty na podstawie ustawy o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich z udziałem środków EFRROW.
Nowe LGD działają w formie nowego stowarzyszenia członkami zwyczajnymi mogą być zarówno osoby fizyczne jak i osoby prawne w tym jednostki samorządu terytorialnego
LGD fundacje, stowarzyszenia, związki stowarzyszeń: mogą ubiegać się o pomoc w ramach PROW 2007 2013; muszą posiadać organ decyzyjny do którego wyłącznej kompetencji należy wybór operacji (oś 3 oraz małe projekty); funkcja zarządcza musi być rozdzielona od funkcji decyzyjnej; w zależności od obecnego kształtu muszą dokonać odpowiednich zmian statutu zgłaszając je do KRS.
Budowa Lokalnej Grupy Działania Biuro LGD Organ decyzyjny LGD obsługa wniosków Zarząd LGD min. 50% stanowią partnerzy społeczni i gospodarczy administracja LOKALNA GRUPA DZIAŁANIA sektor publiczny sektor gospodarczy sektor społeczny lokalna społeczność wiejska
Wybór LGD do realizacji LSR Będzie dokonywany na poziomie Samorządów Województw w oparciu o ocenę: potencjału administracyjnego LGD opracowanej Lokalnej Strategii Rozwoju. LGD + LSR
Kryteria wyboru LGD będą dotyczyły oceny: LGD Potencjału organizacyjno - administracyjnego LGD: struktury LGD (liczba członków, reprezentatywność składu) sposobu powoływania i zmian składu Rady zasad i procedur rozszerzania składu LGD szczegółowych zasad i procedur funkcjonowania LGD procedur naboru pracowników oraz funkcjonowania biura procedury oceny zgodności projektów z LSR i kryteriów wyboru projektów dotychczasowej działalności LGD w zakresie ROW kwalifikacji i doświadczenia osób wchodzących w skład organu decyzyjnego
Kryteria wyboru LGD c.d.: Jakości LSR w szczególności w zakresie: LSR związku i spójności przyjętych w LSR kierunków rozwoju z uwarunkowaniami lokalnymi analizy SWOT celów LSR oraz wskaźników produktu, rezultatu i oddziaływania adekwatności przedstawionych przedsięwzięć w stosunku do celów LSR zintegrowanego charakteru LSR innowacyjnego charakteru proponowanych w LSR przez LGD rozwiązań i działań
Kryteria wyboru LGD cd: LSR procesu przygotowania LSR, w tym procesu konsultacji LSR z przedstawicielami społeczności lokalnej procesu informowania o wdrażaniu LSR uwzględniającego społeczność lokalną metodologii aktualizacji i ewaluacji własnej LGD i oceny realizacji LSR oraz na tej podstawie aktualizacji LSR budżetu wraz z harmonogramem przedsięwzięć w ramach LSR powiązań z innymi dokumentami planistycznymi i wpływu na rozwój obszaru objętego LSR określenia zabezpieczeń przed nakładaniem się pomocy, w przypadku gdy LGD planuje realizację operacji w ramach innych programów pomocowych UE
Budżet LGD ustalany na cały okres 2009-2015 ustalany jako iloczyn liczby mieszkańców obszaru LGD na 31.XII.2006 x 148 zł w przypadku LGD działającej na obszarze zamieszkiwanym przez: 38 920 mieszkańców 5,7 ml zł koszty administracyjne LGD - 15% wartości operacji
Działalność LGD 1. Realizacja Lokalnej Strategii Rozwoju (116 zł) dofinansowanie projektów z zakresu: Odnowa i rozwój wsi Różnicowanie w kierunku działalności nierolniczej Tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw Małe Projekty 2. Realizacja projektów współpracy międzyregionalnej i międzynarodowej (3 zł) 3. Nabywanie umiejętności, aktywizacja i koszty bieżące lokalnej grupy działania (29 zł)
Harmonogram wdrażania Osi 4 Leader 2008 samorządy województw (SW) przeprowadzają na swoim terenie pierwszy wybór LGD 2008-2011 realizacja Lokalnych Strategii Rozwoju LGD zgodnie z umowami zawartymi z Samorządem Województwa. 2011 weryfikacja działalności LGD pod względem realizacji LSR oraz potencjału organizacyjno-administracyjnego, przesunięcie niewykorzystanych środków. 2011 - SW przeprowadzają na swoim terenie drugi nabór wniosków i w jego ramach: dokonują wyboru dodatkowych LGD, przyznają dodatkowe środki najlepiej działającym LGD. 2011-2015 realizacja LSR przez LGD
FINANSE LGD Przymierze Jeziorsko 2009-2015 Pula środków do wykorzystania: 5.760.160,00 zł wdrażanie LSR (oś 3 i oś 4) 4.514.720,00 zł wdrażanie projektów współpracy 116.760,00 zł funkcjonowanie LGD 1.128.680,00 zł
c) funkcjonowanie LGD w tym koszty administracji 478.543,20 zł realizacja badań, informacji, szkolenia pracowników, członków, partnerów, organu decyzyjnego, przygotowanie wydarzeń promocyjnych aktywizowane społeczności lokalnej, diety organu decyzyjnego 146.580,80 zł
administracja - 478.543,20 zł okres realizacji kwota na m-c 2009-2015 (7 lat) 5697 II poł. 2009-2014 (5,5 roku) 7250 II poł. 2009-2013 (4,5 roku) 8862
wdrażanie LSR (oś 3 i oś 4) 4.514.720,00 zł Różnicowanie w kierunku działalności nierolniczej Tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw Odnowa i rozwój wsi Małe projekty
Różnicowanie w kierunku działalności nierolniczej Dotacja: max dla jednego beneficjenta w okresie realizacji programu 100 tyś. zł 50% kosztów kw. operacji Beneficjenci: osoba fizyczna rolnik, małżonek rolnika lub domownik Zakres: pomoc z tytułu podjęcia lub rozwoju działalności w zakresie: usług dla gospodarstw rolnych lub leśnictwa, usługi dla ludności, sprzedaż, rzemiosło lub rękodzielnictwo, roboty i usługi budowlane, instalatorskie, usługi turystyczne, związane ze sportem rekreacją i wypoczynkiem, usługi transportowe, komunalne, przetwórstwa produktów rolnych i jadalnych produktów leśnych, magazynowania lub przechowywania towarów, wytwarzania produktów energetycznych z biomasy, rachunkowości, doradztwa lub usług informatycznych
Tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw Dotacja: do 100 tyś zł (1-2 miejsca pracy), do 200 tyś. (3-4 miejsc pracy) do 300 tyś. (5 i więcej miejsc pracy) max 300 tyś. w okresie realizacji Programu i 100 tyś. jeśli dotyczy przetwórstwa produktów rolnych Beneficjenci: osoba fizyczna lub prawna, która prowadzi działalność jako mikroprzedsiębiorstwo zatrudniające poniżej 10 osób i mające obrót do 2 mln euro Zakres: inwestycje związane z tworzeniem lub rozwojem mikroprzedsiębiorstw działających w zakresie: usług dla gospodarstw rolnych lub leśnictwa, usługi dla ludności, sprzedaż, rzemiosło lub rękodzielnictwo, roboty i usługi budowlane, instalatorskie, usługi turystyczne, związane ze sportem rekreacją i wypoczynkiem, usługi transportowe, komunalne, przetwórstwa produktów rolnych i jadalnych produktów leśnych, magazynowania lub przechowywania towarów, wytwarzania produktów energetycznych z biomasy, rachunkowości, doradztwa lub usług informatycznych
Odnowa i rozwój wsi Dotacja: od 25 tyś. max 500 tyś. na jedną miejscowość (75%) Beneficjenci: gmina, instytucja kultury, kościół, organizacja pozarządowa ze statusem opp Zakres: inwestycje w zakresie budowy, przebudowy remontu i wyposażenia obiektów pełniących funkcje publiczne, społeczno-kulturalne, rekreacyjne i sportowe, służące promocji obszarów wiejskich, związanej z rozwojem funkcji turystycznych, sportowych, zakupu obiektów, kultywowanie tradycji społeczności lokalnej oraz tradycyjnych zawodów
Małe projekty Dotacja: 25 tyś zł tj. 70% wartości operacji Całkowita wartość projektu: 4,5 tyś. zł do 100 tyś. zł Beneficjenci: osoby fizyczne zameldowane lub wykonujące działalność na obszarze LGD, osoby prawne i jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej mające ustawową zdolność prawną Zakres: podnoszenie świadomości, szkolenia, warsztaty, rozwijane aktywności społecznej, turystyki, rekreacji, zachowanie i odtworzenie, zabezpieczenie, zachowanie, oznakowanie cennego lokalnego dziedzictwa krajobrazowego i przyrodniczego, kulturalnego i historycznego w tym odbudowa, odnowienie dachów, elewacji zewnętrznych wpisanych do rejestru zabytków lub objętych wojewódzką ewidencją zabytków, wykorzystanie energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych, wprowadzanie na rynek produktów i usług opartych na lokalnych zasobach
Krok po kroku przygotować Lokalną Strategię Rozwoju dostosować zapisy statutowe powołać organ decyzyjny przygotować załączniki do wniosków przygotować wnioski o wybór LGD do realizacji LSR o przyznanie pomocy na 2009 rok w ramach działania 4.31 FUNKCJONOWANIE LGD
Załączniki do wniosku o wybór LGD Statut LGD Zaświadczenie z ARiMR o nadaniu numeru identyfikacyjnego Opisy stanowisk pracy Opis warunków technicznych i lokalowych biura LGD Limity środków na działania osi 4 (tabela we wniosku) Harmonogram przewidywanych terminów składania wniosków Dane członków organu decyzyjnego (tabela wraz z załącznikami) Uchwała o wyborze do organu decyzyjnego Uchwały Rady Gminy o przystąpieniu do LGD Deklaracje o przystąpieniu do LGD w charakterze członka Doświadczenie członków albo partnerów LGD w zakresie realizacji projektów
Załączniki c.d. Lokalna Strategia Rozwoju Regulamin organizacyjny organu decyzyjnego Procedura naboru pracowników LGD Wzory dokumentów stosowane w procedurze oceny zgodności operacji z LSR i wyboru operacji
POWODZENIA Gabriela Gibas Żywiecka Fundacja Rozwoju tel./fax 033 475 44 77 e-mail: zfr@beskidy.org.pl www.zfr.beskidy.org.pl Do przygotowania prezentacji wykorzystano materiały: -dostępne na stronie Urzędu Marszałkowskiego w Łodzi -dostępne na stronie Stowarzyszenia LGD Przymierze Jeziorsko -autorstwa Witolda Magrysia Śląski Związek Gmin i Powiatów -udostępnionych przez LGR Perła Jury oraz Fundacji PDKiK