Prognoza oddziaływania na środowisko zmiany Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Bielska-Białej Autor: mgr inż. Grażyna Skoczylas biegły MOŚ,ZNiL oraz Wojewody Śląskiego ds. ocen i prognoz nr uprawnień: 1083, 1084, 220 Bielsko-Biała, lipiec 2015r.
SPIS TREŚCI I. CZĘŚĆ OPISOWA 1. Przedmiot, cel i zakres opracowania, podstawa prawna. Informacje o zawartości, głównych celach projektowanego dokumentu, jego powiązania z innymi dokumentami str. 2 2. Informacje o metodach zastosowanych przy sporządzaniu prognozy str. 4 3. Propozycje dotyczące przewidywanych metod analizy skutków realizacji postanowień projektowanego dokumentu oraz częstotliwości jej przeprowadzania str. 4 4. Zagospodarowanie i użytkowanie terenu, przeznaczenie w obowiązującym Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego oraz proponowane zmiany. Przeznaczenie w planach miejscowych str.5 5. Stan środowiska, jego zasoby, zagrożenia, odporność na degradację i zdolność do regeneracji. Analiza i ocena potencjalnych oddziaływań na środowisko, w tym na cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralność tego obszaru. Rozwiązania ochronne. str.9 5.1 Warunki topograficzne i klimatyczne miasta Bielska-Białej str.9 5. 2 Jakość środowiska, jego zagrożenia, odporność na degradację i zdolność do regeneracji. Potencjalne oddziaływania i rozwiązania ochronne str.10 5.2.1 Ochrona przyrody, różnorodność biologiczna str.11 5.2.2 Jakość powietrza str.22 5.2.3 Jakość wód powierzchniowych i podziemnych str.25 5.2.4 Klimat akustyczny str.26 5.2.5 Elektromagnetyczne promieniowanie niejonizujące str.27 5.2.6 Jakość życia i zdrowie ludności.str.27 5.2.7 Potencjalne zagrożenia..str.27 5.2.8 Ocena odporności na degradację i zdolności regeneracyjne środowiska.. str.28 6. Potencjalne zmiany stanu środowiska w przypadku braku realizacji projektu str.28 7. Problemy ochrony środowiska istotne z punktu widzenia realizacji projektowanego dokumentu, w szczególności dotyczące obszarów podlegających ochronie na podstawie ustawy z dnia 16 kwietnia 2004r. o ochronie przyrody str.28 8. Cele ochrony środowiska ustanowione na szczeblu międzynarodowym, wspólnotowym i krajowym istotne z punktu widzenia projektowanego dokumentu, oraz sposoby, w jakich te cele i inne problemy środowiska uwzględnione podczas opracowania dokumentu str.28 9. Rozwiązania alternatywne i napotkane trudności wynikające z niedostatków techniki lub współczesnej wiedzy str.31 10. Informacje o możliwym transgranicznym oddziaływaniu na środowisko str.32 11. Streszczenie str.32 Wykaz materiałów dokumentacyjnych i źródłowych Wykaz przepisów prawnych II. CZĘŚĆ KARTOGRAFICZNA Mapy analityczne i syntetyczne 2
1. Przedmiot, cel i zakres opracowania, podstawa prawna. Informacje o zawartości, głównych celach projektowanego dokumentu oraz jego powiązania z innymi dokumentami Przedmiotem opracowania jest prognoza oddziaływania na środowisko zmiany Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Bielska-Białej w następujących obszarach: nr 1 - w rejonie ulic Darniowej i Dziewanny, w obrębie Międzyrzecze Górne, nr 2 - w rejonie potoku Kamienickiego II, w obrębie Kamienica, nr 3 - w rejonie ulic Spacerowej, Miedzianej i Lipnickiej, w obrębie Lipnik, nr 4 - w rejonie projektowanej drogi krajowej Bielsko-Biała Głogoczów tzw. Beskidzkiej Drogi Integracyjnej, w obrębach Lipnik i Hałcnów. Powierzchnia obszarów objętych proponowaną zmianą Studium wynosi 104,21ha co stanowi 0,83% powierzchni miasta Bielska-Białej. Celem zmiany Studium jest: - uwzględnienie ustanowienia zespołu przyrodniczo-krajobrazowego Gościnna Dolina, - zmiana przebiegu i klasy drogi krajowej Bielsko-Biała Głogoczów oznaczonej na rysunku Studium symbolem KDS, - dopuszczenie zabudowy mieszkaniowej w terenach oznaczonych na rysunku studium symbolami Z, ZS, ZP. Zakres zmian Studium powoduje konieczność skorygowania: W części 1 studium Stan miasta i uwarunkowania rozwoju część graficzna na załączniku graficznym nr 1/3 - zmienić nieaktualne granice zespołu przyrodniczokrajobrazowego Gościnna Dolina część tekstowa na stronach 142, 144, 197 i 270 - skorygować informacje dotyczące zespołu przyrodniczo-krajobrazowego Gościnna Dolina W części 2 studium Kierunki zagospodarowania przestrzennego miasta część graficzna - na załączniku graficznym nr 2/1 - zmienić nieaktualne granice stref funkcjonalnoprzestrzennych, - na załączniku graficznym nr 2/3 - uwzględnić zespół przyrodniczo-krajobrazowy Gościnna Dolina - na załączniku graficznym nr 2/4 - zmienić tło dla komunikacji część tekstowa w punktach 12.4. i 12.4.1. uwzględniono zmianę klasy drogi krajowej; W części 3 studium Synteza ustaleń studium część graficzna - na załączniku graficznym nr 3/1 - zmienić nieaktualne granice stref funkcjonalnoprzestrzennych; - na złączniku graficznym nr 3/2 - zmienić nieaktualne granice stref funkcjonalnoprzestrzennych; - część tekstowa bez zmian; Na rysunku studium w skali 1: 10 000 Zmiany dotyczą uwzględnienia granic zpk Gościnna Dolina oraz zmiany granic stref funkcjonalno-przestrzennych. Zmiany stref funkcjonalno-przestrzennych obejmują m.in. 0,44% strefy środowiska przyrodniczego - głównie na strefę mieszkalnictwa. 3
W prognozie oddziaływania na środowisko uwzględniono wymagania wynikające z obowiązujących przepisów a przede wszystkim z art. 51 ust.2 oraz art. 52 ust 1 i 2 ustawy z dnia z dnia 3 października 2008r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko, ze szczególnym uwzględnieniem wymagań określonych w uzgodnieniach zakresu i szczegółowości prognozy, które zostały zawarte w pismach: - Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Katowicach (pismo z dnia 08.07.2013r. znak: WOOŚ-BB.411.26.2013.AB), - Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Bielsku-Białej (opinia z dnia 28.06.2013r. znak: ONS/ZNS/522/24/12P/10). W opracowaniu uwzględniono także opinie i wnioski innych organów, w tym Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Gliwicach (pismo z dnia 03.07.2013r. znak: OKI- 19/621/13/WSZ/12653) dotyczące zagrożenia powodzią. Obowiązek przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania na środowisko studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego wynika z art. 46 ustawy z dnia 3 października 2008r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko. W okresie prac nad niniejszą prognozą nie było przepisów wykonawczych w sprawie szczegółowych warunków, jakim powinna odpowiadać prognoza oddziaływania na środowisko. 2. Informacje o metodach zastosowanych przy sporządzaniu prognozy Niniejsza prognoza jest wynikiem wielopłaszczyznowych analiz i szacowań zagadnień określonych w obowiązujących przepisach szczególnych na tle istniejących uwarunkowań ekofizjograficznych ze szczegółowością odpowiednią do sporządzanego dokumentu. Zastosowano przede wszystkim kryteria oceny poszczególnych komponentów środowiska ustalone w obowiązujących przepisach prawnych, gdyż na nich zostały oparte zarówno kryteria, badania monitoringowe jak i kontrolne badania jakości środowiska. Problematyczne i niedoprecyzowane pozostają kryteria oceny krajobrazu i stanu środowiska przyrodniczego. Sporządzając prognozę korzystano z dostępnych dokumentów i specjalistycznych materiałów źródłowych z wielu odrębnych dziedzin. Zaliczono tutaj tego typu dokumenty jak; polityki i strategie rozwoju, ekspertyzy, programy ochrony, ekofizjografie i prognozy oddziaływania na środowisko a także oceny oddziaływania na środowisko i raporty o oddziaływaniu na środowisko, opracowania przyrodnicze oraz wyniki badań monitoringowych stanu środowiska (udostępnione na stronach internetowych WIOŚ Katowice). Wykorzystano także obowiązujące Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego oraz opracowania sporządzone do jego potrzeb, obowiązujące plany miejscowe oraz opracowania przyrodnicze i krajobrazowe sporządzone przed przyjęciem uchwały nr XXVI/666/2013 Rady Miejskiej w Bielsku-Białej z dnia 29 stycznia 2013r. w sprawie ustanowienia zespołu przyrodniczo-krajobrazowego Gościnna Dolina w Bielsku-Białej oraz wieloletnie doświadczenie zawodowe. Dokonano kilkukrotnych wizji w terenach. 3. Propozycje dotyczące przewidywanych metod analizy skutków realizacji postanowień projektowanego dokumentu oraz częstotliwości jej przeprowadzania Skutki realizacji postanowień Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego w Bielsku-Białej oraz planów zagospodarowania przestrzennego są analizowane i oceniane w trybie przepisów art. 32 ustawy z dnia 27 marca 2003r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, w ramach tzw. Oceny aktualności studium i planów miejscowych wg. przyjętego schematu z częstotliwością raz na cztery lata. Proponuje się utrzymanie dotychczasowej częstotliwości wykonywania oceny. 4
Ustawa o Inspekcji Ochrony Środowiska wprowadziła Państwowy Monitoring Środowiska. Informacje wytworzone w ramach PMŚ wykorzystywane są do celów monitorowania skuteczności działań i strategicznego planowania w zakresie ochrony środowiska i zrównoważonego rozwoju na wszystkich poziomach zarządzania. Badaniami monitoringowymi objęte jest także miasto Bielsko-Biała co wydaje się być wystarczające. 4. Zagospodarowanie i użytkowanie terenu, przeznaczenie w obowiązującym Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego oraz proponowane zmiany. Przeznaczenie w planach miejscowych Obszary objęte projektem zajmują 0,83% powierzchni miasta Bielska-Białej. Położone są w czterech, oddalonych od siebie miejscach (lokalizacja przedstawiona na załącznikach, numeracja obszarów zgodna z uchwałą Rady Miejskiej w Bielsku-Białej w sprawie przystąpienia do sporządzenia zmiany Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Bielska-Białej). Kilka fragmentów objętych zmianą Studium było przeznaczone dla zabudowy mieszkaniowej w nieobowiązującym planie ogólnym zagospodarowania przestrzennego z 1994r. Tak więc zmiana ma na celu, w tych miejscach, umożliwienie zagospodarowania zgodnie z pierwotnym przeznaczeniem. Poniżej zamieszczono opis ww. obszarów wraz ze zdjęciami lotniczymi. OBSZAR NR 1 Widok na obszar nr 1 Obszar oznaczony numerem 1 znajduje się w zachodniej części miasta, w sąsiedztwie granicy z gminami Jaworze i Jasienica, w rejonie ulic Darniowej i Dziewanny, w obrębie Międzyrzecze Górne. Jego powierzchnia wynosi 41,40ha. Jest to rejon potoku Rudawka i jego bezimiennych dopływów. Za granicą omawianego obszaru, po jego zachodniej stronie położone są stawy. Na południe od tego obszaru, w dużej odległości, biegnie granica otuliny Parku Krajobrazowego Beskidu Śląskiego. Omawiany obszar w większości zajmują pola, łąki, nieużytki oraz cieki wodne z porastającą wzdłuż nich zielenią. Z rzadka, zwłaszcza w południowej pojawia się zabudowa mieszkaniowa 5
jednorodzinna. Zabudowa tego typu występuje także wzdłuż wschodniej oraz częściowo wzdłuż południowej granicy obszaru. W obowiązującym Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego obszar nr 1 znajduje się w strefie środowiska przyrodniczego, na terenach oznaczonych na rysunku Studium symbolami ZS oraz Z. Proponowana zmiana strefy środowiska przyrodniczego na strefę mieszkalnictwa dotyczy łącznie terenu o powierzchni 26,71 ha. W projekcie nie proponuje się zmian dotyczących cieków wodnych i zieleni porastającej wzdłuż nich oraz terenów sąsiadujących ze stawami. Powierzchnia terenu zmienianego z ZS na MN wynosi 26,32 ha, natomiast powierzchnia terenu zmienianego z Z na MNU wynosi 0,39 ha. W obszarze nr 1 nie ma obowiązującego planu miejscowego. Od strony północno-wschodniej przylega teren przeznaczony pod zabudowę mieszkaniową jednorodzinną objęty obowiązującym planem miejscowym 15 H3. Od strony północno-wschodniej znajduje się teren UR (usługi rzemiosła) wyznaczony w obowiązującym planie nr 77. Od strony południowo-wschodniej położone są tereny objęte planem nr 78, który w ww. rejonie przeznacza tereny pod zabudowę mieszkaniową jednorodzinną. Położenie przedstawione na załączniku. OBSZAR NR 2 Widok na obszar nr2 Obszar oznaczony numerem 2 został wyznaczony w południowo-zachodniej części miasta, w rejonie potoku Kamienickiego II, w obrębie Kamienica. Południowa jego część (na południe od ul. Młodzieżowej) znajduje się w otulinie Parku Krajobrazowego Beskidu Śląskiego. Powierzchnia obszaru zmian wynosi 36,36ha z czego teren o powierzchni 30,61ha zajmuje zespół przyrodniczo-krajobrazowy Gościnna Dolina a wprowadzana zmiana polega przede wszystkim na jego prawnym usankcjonowaniu. Wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach Sygn. Akt II SA/GI 1094/10 z dnia 2 grudnia 2010 roku oraz Naczelnego Sądu Administracyjnego Sygn. Akt II OSK 767/11 z dnia 5 lipca 2011 roku, stwierdzono nieważność uchwały nr LX/1910/2006 Rady Miejskiej w 6
Bielsku-Białej z dnia 27 czerwca 2006 roku w sprawie ustanowienia zespołu przyrodniczokrajobrazowego Gościnna Dolina. Zespół ten powołano ponownie uchwałą Nr XXVI/666/2013 Rady Miejskiej w Bielsku-Białej z dnia 29 stycznia 2013r. Uchwalając zpk Gościnna Dolina uwzględniono aktualne walory przyrodnicze i krajobrazowe oraz ww. wyrok sądu i wydane decyzje budowlane. W obowiązującym Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego obszar nr 2 znajduje się w strefie środowiska przyrodniczego, na terenach oznaczonych na rysunku Studium symbolami ZS oraz Z. Zmiana Studium uwzględnia uchwalenie ww. zespołu a w jego sąsiedztwie projekt proponuje zmianę trzech fragmentów oznaczonych na rysunku Studium symbolami Z, ZS, ZP na strefę mieszkalnictwa. Sumaryczna powierzchnia proponowanych zmian strefy funkcjonalnoprzestrzennej wynosi 2,45ha, przy czym powierzchnia poszczególnych terenów zmian wynosi: - Z,ZS 2,22ha - ZP - 0,23ha Ww. zmiany uwzględniają rozstrzygnięcia sądów i decyzje budowlane. W trakcie opracowania są plany nr 160 i 158 obejmujące większą część obszaru nr 2. W sąsiedztwie obowiązują plany miejscowe o numerach: 99,128, 58,124,151. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w wyroku Sygn. Akt II SA/GI 621/11 z dnia 4 listopada 2011 roku stwierdził nieważność uchwały nr XLV/1092/2009 Rady Miejskiej w Bielsku-Białej z dnia 25 sierpnia 2009 roku w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego (plan nr 124) w zakresie odnoszącym się do jednostek Z-2, Z-3 i MN-03. WSA stwierdził, że ww. plan naruszył ustalenia Studium uikzp Bielska-Białej z 1999 roku. W Studium tym fragmenty jednostek Z-2 i Z-3 i jednostka MN-03 wyznaczone w planie znajdowały się w strefie mieszkalnictwa, w obszarze rozwoju zabudowy wielorodzinnej z usługami. Także w miejscowym planie ogólnym zagospodarowania przestrzennego z 1994 roku fragmenty jednostek Z-2 i Z-3 i jednostka MN-03 znajdowały się w terenie przeznaczonym dla zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej intensywnej oraz zabudowy wielorodzinnej. Generalnie proponowane zmiany strefy funkcjonalno-przestrzennej środowiska przyrodniczego na strefę mieszkalnictwa będą stanowiły uzupełnienie sąsiednich funkcji. OBSZAR NR 3 Widok na obszar nr3 Obszar nr 3 położony jest we wschodniej części miasta, w rejonie ulic Spacerowej, Miedzianej i Lipnickiej w obrębie Lipnik. Jego powierzchnia wynosi 3,73ha. Przez omawiany teren, z południowego zachodu na północny-wschód przepływa potok Niwka stanowiący prawy dopływ rzeki Białej. Wzdłuż potoku porasta zieleń łęgowa. Większość obszaru stanowią uprawy polowe i nieużytki. Zabudowa mieszkaniowa i usługowa występuje wzdłuż ww. dróg. 7
W sąsiedztwie nie ma żadnych ustanowionych form ochrony przyrody. W znacznej odległości w kierunku południowo-zachodnim znajduje się obszar cenny przyrodniczo i krajobrazowo, proponowany do objęcia ochroną jako zespół przyrodniczo-krajobrazowy Dolina Złotego Potoku. Na wschód od niego, także w dużej odległości biegnie granica otuliny Parku Krajobrazowego Beskidu Małego. W obowiązującym Studium jest to obszar strefy środowiska przyrodniczego terenów oznaczonych literą Z. W projekcie zaproponowano zmianę strefy środowiska przyrodniczego na strefę mieszkalnictwa (MN i MNU) w dwóch, najbardziej oddalonych od potoku Niwka fragmentach omawianego terenu. Łączna powierzchnia terenów proponowanej zmiany wynosi 1,77ha. W obszarze nr 3 ani w jego bliskim sąsiedztwie nie ma obowiązującego planu miejscowego. OBSZAR NR 4 Widok na obszar nr4 Obszar nr 4 wyznaczony został we wschodniej części miasta, w rejonie projektowanej drogi krajowej Bielsko-Biała Głogoczów tzw. Beskidzkiej Drogi Integracyjnej w obrębach Lipnik i Hałcnów. W części wschodniej graniczy z gminą Kozy. Jego powierzchnia wynosi 22,72ha. W rejonie tym początek biorą dopływy potoku Słonnica - Potok Tylutki i Dopływ spod Krzemionek. Na terenie objętym zmianą i w jego sąsiedztwie, w przewadze występują otwarte tereny pól, łąk i nieużytków. Gdzieniegdzie występuje zabudowa. W rejonie tym ani w jego sąsiedztwie nie ma terenów cennych przyrodniczo i krajobrazowo objętych ochroną, bądź proponowanych do takiej ochrony. W obowiązującym Studium tereny objęte zmianą to w większości tereny strefy usługowowytwórczej (U) oraz teren zarezerwowany pod drogę krajową Bielsko-Biała Głogoczów 8
oznaczoną na rysunku Studium symbolem jako KDS. Niewielką część obszaru zmiany stanowi także strefa środowiska przyrodniczego tereny ZL i Z. Proponowana zmiana Studium podyktowana jest zmianą projektu przebiegu ww. drogi. Polega ona na przesunięciu jej przebiegu w kierunku północnym. Teren rezerwowany w obowiązującym studium pod tę drogę będzie stanowił kontynuację stref funkcjonalno-przestrzennych, które przylegają do niego od strony południowej, a mianowicie strefy usługowo-wytwórczej (U), strefy środowiska przyrodniczego (Z, ZS) i strefy mieszkalnictwa (MNU). Ich powierzchnia wynosi: - MNU - 4,71ha, - U - 2,51 ha, - Z -1.17 ha, - ZS - 0,28ha. Pod nowy przebieg drogi zajęte zostaną tereny w przewadze należące do strefy usługowowytwórczej, oznaczone na rysunku Studium symbolem U. Pozostałe to tereny strefy środowiska przyrodniczego oznaczone na rysunku Studium symbolami Z, ZS, ZL oraz mieszkalnictwa (MNU). Powierzchnie terenów pod nowy przebieg drogi KDS: - MNU 0,48ha, - U 8,53ha, - Z - 0,52ha, - ZS - 0,04ha. - ZL 3,11ha W rejonie obszaru objętego zmianą obowiązują plany miejscowe oznaczone numerami: 36 oraz 88. Tereny objęte zmiana Studium w ww. planach przeznaczone zostały pod: - w planie nr 36 pod mieszkalnictwo jednorodzinne (MN), - w planie nr 88 pod tereny pól uprawnych i łąk ((jednostka R, Z 05). W opracowaniu jest plan miejscowy nr 161. 5. Stan środowiska, jego zasoby, zagrożenia, odporność na degradację i zdolność do regeneracji. Analiza i ocena potencjalnych oddziaływań na środowisko, w tym na cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralność tego obszaru. Rozwiązania ochronne. Stan środowiska województwa Śląskiego jest przedmiotem badań prowadzonych w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska, realizowanego przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Katowicach. W zależności od ich wyników, zgodnie z obowiązującymi przepisami realizowane są odpowiednie programy naprawcze. 5.1 Warunki topograficzne i klimatyczne miasta Bielska-Białej 1. Region gminy Bielsko-Biała charakteryzuje się stosunkowo dużym skontrastowaniem warunków klimatu lokalnego, uwarunkowanym przede wszystkim urozmaiconą rzeźbą. 2. Bardzo korzystne warunki mezoklimatyczne występują na obszarze stoków i grzbietów Pogórza - na wysokości od 40 do 300m nad dnami dolin. Charakteryzują się łagodnymi dobowymi wahaniami temperatury i wilgotności powietrza, a także dobrą, naturalną wentylacją i warunkami aerosanitarnymi. 3. Mezoklimat grzbietów, szczytów i stoków beskidzkich położonych na wysokościach powyżej 300m nad dnami dolin jest umiarkowanie korzystny. Cechują go bardzo dobre warunki aerosanitarne i naturalnej wentylacji. Stosunki termiczne i wilgotnościowe są zmienne w zależności od wysokości n.p.m. oraz ekspozycji stoków. 4. Niekorzystnym mezoklimatem odznaczają się dna dolin. W ciągu dnia są to obszary silnie nagrzewane i przesuszane, nocą odwrotnie - wychłodzone i bardzo wilgotne. Wentylacja jest słaba a warunki aerosanitarne bardzo niekorzystne. 9
5. Najlepszym usłonecznieniem charakteryzuje się obszar Beskidu Śląskiego, gdzie sumy roczne usłonecznienia mogą się zbliżać do wartości kwalifikującej tereny do pełnienia funkcji uzdrowiskowych (1500 godzin). 6. W przekroju rocznym dominującymi wiatrami są wiatry zachodnie i południowo-zachodnie. Najrzadziej występują wiatry północne i północno-wschodnie. Zimą wzrasta częstość wiatrów południowo-zachodnich i południowych, latem zachodnich i północno-zachodnich. Wiatry wschodnie i południowo-wschodnie stosunkowo najczęściej występują wiosną i jesienią. 7. W przekroju rocznym najbardziej korzystne warunki dla rekreacji występują końcem lata i początkiem jesieni oraz końcem zimy. Dobre warunki śnieżne, szczególnie na stokach północnych sprzyjają rozwojowi sportów zimowych i turystyki pieszej. 8. Korzystne warunki dla rekreacji poza obszarami Olszówki i Mikuszowic posiadają tereny w rejonie Straconki szczególnie górnej. 9. Stosunkowo duże opady atmosferyczne w rejonie gminy Bielsko-Biała są w aspekcie czystości powietrza atmosferycznego elementem korzystnym (wymywająca rola opadów). 10. Układ wiatrów determinuje rozwój terenów mieszkaniowych miasta w kierunku zachodnim i południowym (tj. przeciwnym do dominujących wiatrów), natomiast terenów przemysłowych w północnych. 11. Budownictwo mieszkaniowe powinno być lokalizowane poza obszarami den dolin na terenach dobrze przewietrzanych, o korzystnych warunkach solarnych i termicznowilgotnościowych. 12. Dla zachowania odpowiednich warunków aerosanitarnych w mieście należy utrzymać istniejące warunki przewietrzania miasta poprzez zachowanie drożności głównych korytarzy wymiany powietrza. Pełnią one bardzo istotną rolę w odprowadzaniu zanieczyszczeń powietrza z obszarów miejskich. Należy utrzymać aktualne zainwestowanie w ww. rejonach. Niewskazane jest wprowadzanie nowej, zwłaszcza wysokiej zabudowy kubaturowej i innych barier architektonicznych (np. wysokie nasypy). 13. Bardzo ważną rolę w kształtowaniu warunków klimatycznych i aerosanitarnych, a także krajobrazowych w mieście ma zieleń. Należy dążyć do zwiększenia obszarów bilologicznieczynnych obsadzonych odpowiednio dobraną zielenią. 5.2 Jakość środowiska, jego zagrożenia, odporność na degradację i zdolność do regeneracji. Potencjalne oddziaływania i rozwiązania ochronne. Walory przyrodnicze i krajobrazowe w obszarach objętych zmianą Studium świadczą o dobrej jakości środowiska. Ocenia się, że są wysokie, zwłaszcza w rejonie zpk Gościnna Dolina oraz obszaru nr 1 położonego w dolinie Rudawki i stawów. W żadnym ze wskazanych obszarów objętych zmianą nie zidentyfikowano obszarów ograniczonego użytkowania, terenów do rekultywacji, a także instalacji IPPC i innych źródeł ponadnormatywnych oddziaływań. Wyjątek stanowi obszar nr 1, którego północna część znajduje się w zasięgu oddziaływania drogi S1. Uwarunkowania ekofizjograficzne przedstawiono na załącznikach graficznych. W projekcie zmiany Studium, w obszarach oznaczonych numerami 1,2 i 3 proponuje się zmiany niewielkich obszarów strefy środowiska przyrodniczego na strefę mieszkalnictwa obszary zabudowy mieszkaniowej i mieszkaniowej z usługami. Nowa funkcja została zaproponowana poza terenami cennymi przyrodniczo i krajobrazowo objętymi formami ochrony, bądź proponowanymi do niej, a także poza otoczonymi zielenią ciekami wodnymi. Będzie stanowiła kontynuację funkcji terenów sąsiednich i nie będzie powodowała znaczących oddziaływań na środowisko. Proponowane zmiany nie spowodują ograniczenia systemu przewietrzania miasta. W obszarze nr 4 przewidywana jest zmiana przebiegu drogi krajowej Bielsko-Biała Głogoczów oznaczonej na rysunku Studium symbolem KDS i zmiana klasy na KDGP. Jest to inwestycja ponadlokalna, dla której obowiązują przepisy odrębne. Potencjalne, negatywne jej oddziaływania zostaną wyeliminowane lub maksymalnie ograniczone w wyniku procedury ocen oddziaływania na środowisko. 10
W obowiązującym Studium przyjęto szereg odpowiednich rozwiązań ochronnych, które w projekcie zmian Studium nie zostały zmienione. Z punktu widzenia omawianego projektu, na szczególną uwagę zasługuje część 2 Studium pn. Kierunki zagospodarowania przestrzennego miasta a zwłaszcza ustalenia o charakterze ochronnym, tj.: w rozdziale I Ogólne ustalenia dla wszystkich stref funkcjonalno-przestrzennych, oraz wyznaczone dla każdej ze stref funkcjonalno-przestrzennych Podstawowe cele polityki przestrzennej i Wytyczne ogólne do planów miejscowych, w rozdziale III Obiekty i obszary chronione na podstawie przepisów odrębnych: o ochronie przyrody, z zakresu prawa wodnego, z zakresu prawa ochrony środowiska, o lasach, strefy techniczne i sanitarne, w rozdziale IV gospodarka wodno-ściekowa, gospodarka odpadami, kierunki rozwoju komunikacji, w rozdziale V pn. Inne obszary problemowe Inwestycje celu publicznego o znaczeniu ponadlokalnym. Ocenia się, że rozwiązania ochronne przyjęte w obowiązującym Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego są wystarczające. 5.2.1 Ochrona przyrody, różnorodność biologiczna Miasto Bielsko-Biała charakteryzuje się wysokimi walorami przyrodniczymi i stosunkowo dużą różnorodnością biologiczną. Tereny o największych walorach przyrodniczych i krajobrazowych generalnie skupiają się w południowej i południowo-wschodniej części miasta. Obszary i obiekty o szczególnych wartościach przyrodniczych i krajobrazowych z występującymi na ich obszarze elementami flory i fauny podlegającymi ochronie gatunkowej oraz ich siedlisk zostały objęte różnymi formami ochrony przyrody, bądź zostały zaproponowane do objęcia taką ochroną. Do wielkoobszarowych elementów systemu obszarów i powiązań przyrodniczych, wykraczających poza granice miasta należą: Park Krajobrazowy Beskidu Małego i Park Krajobrazowy Beskidu Śląskiego. Ważną funkcję w systemie zieleni miasta pełnią cieki wodne z zielenią nadwodną, obszary zieleni użytkowej (np. parki, skwery, ogrody, zieleń izolacyjna), łąk i pól z zielenią śródpolną a także zieleń cmentarna. Na południe od obszaru nr 2, w znacznej odległości od niego biegnie granica Parku Krajobrazowego Beskidu Śląskiego. Południowa część tego obszaru znajduje się w otulinie tego parku. Projekt nie wprowadza zmian w tym rejonie. Park Krajobrazowy Beskidu Śląskiego został powołany rozporządzeniem Wojewody Bielskiego nr 10/98 z dnia 16 czerwca 1998r. powierzchnia 38620 ha (w tym 2440 ha w obszarze miasta) obejmuje obszar gmin: Bielsko-Biała, Brenna, Buczkowice, Goleszów, Istebna, Jaworze, Lipowa, Milówka, Radziechowy-Wieprz, Szczyrk, Ustroń, Węgierska Górka, Wilkowice, Wisła. Otulina Parku obejmuje powierzchnię 22285 ha (w tym 860 ha w obszarze miasta), której zadaniem jest zachowanie harmonijnego krajobrazu oraz zabezpieczenie Parku przed szkodliwym oddziaływaniem czynników zewnętrznych. Obszar objęto ochroną ze względu na szczególne wartości przyrodnicze, krajobrazowe i kulturowe Beskidu Śląskiego oraz zachowanie, popularyzację i upowszechnienie tych wartości w warunkach racjonalnego gospodarowania. W Parku Krajobrazowym Beskidu Śląskiego (38 620 ha; 1998) wyznaczono 8 rezerwatów przyrody: Barania Góra (383,04 ha; 1953), Czantoria (97,71 ha; 1996), Kuźnie (7,22 ha; 1995), Stok Szyndzielni (57,92 ha; 1953), Wisła (17,61 ha; 1953), Zadni Gaj (5,77 ha; 1959), Dolina 11
Łańskiego Potoku (46,89 ha; 1998), Jaworzyna (40,03 ha; 2003) oraz 2 zespoły przyrodniczokrajobrazowe: Cygański Las (925,53 ha), Dolina Wapienicy (1519,02 ha; 2001). W obrębie miasta, granica Parku Krajobrazowego Beskid Śląski zasadniczo pokrywa się z granicą obszaru Natura 2000 Beskid Śląski. Jest to Specjalny Obszar Ochrony Siedlisk Beskid Śląski PLH240005, który został wyznaczony dla ochrony występowania cennych siedlisk przyrodniczych w masywie Beskidu Śląskiego, z niewielkimi fragmentami w obrębie Pogórza Śląskiego i w Kotlinie Żywieckiej. Trzon obszaru tworzą dwa pasma górskie, Stożka i Czantorii oraz Baraniej Góry, zbudowane głównie z piaskowca godulskiego. Występuje tu szereg malowniczych form skalnych, takich jak progi i wodospady w dolinach potoków, liczne formy skałkowe i różnorodne formy osuwiskowe powierzchniowe i podziemne. Obszar o dużym znaczeniu dla zachowania bioróżnorodności. Zidentyfikowano tu 16 typów siedlisk z załącznika I Dyrektywy Siedliskowej. Wśród nich jednymi z cenniejszych są zachowane fragmenty lasów o charakterze naturalnym na terenie Bielska-Białej są to lasy w Dolinie Wapienicy w Zespole Przyrodniczo - Krajobrazowym Dolina Wapienicy. Tutaj, w północnej części Beskidu Śląskiego (ze względu na: chłodny i wilgotny klimat, dużą ilość opadów, strome pokryte rumoszem skalnym stoki) rozwijają się dość licznie lasy jaworowe z miesiącznicą trwałą Lunario-Aceretum (9180). Znacznym zróżnicowaniem wyróżnia się także roślinność nieleśna, w tym szczególnie interesujące są murawy kserotermiczne. Beskid Śląski charakteryzuje się największą liczbą jaskiń i schronisk skalnych (siedlisko 8310) w obrębie polskich Karpat Zewnętrznych (największa z tych jaskiń - jaskinia w Trzech Kopcach o długości 947,5 m). W obszarze liczne są wychodnie skalne, na których wykształcają się zbiorowiska szczelin skalnych (kod 8220). Stwierdzono tu 21 gatunków z załącznika II Dyrektywy Siedliskowej. Jest to ostoja fauny typowej dla puszczy karpackiej. Na obszarze odnaleziono też liczne stanowiska rzadkich i zagrożonych roślin i bezkręgowców. Jest tu jedno z 4 stanowisk tojadu morawskiego w Polsce i jeden z 4 rejonów występowania tocji karpackiej. Z początkiem XX wieku stwierdzono tu jedno z 3 znanych w Polsce stanowisk konarka tajgowego Phryganophilus ruficollis, ale od tego czasu brak potwierdzenia jego obecności. Do gatunków inwazyjnych występujących w rejonie Beskidu Śląskiego można zaliczyć m.in. takie gatunki jak: rdestowiec ostrokończysty, nawłoć późna, szczaw alpejski, rdestowiec sachaliński, smotrawa okazała, kroplik żółty oraz marchewnik anyżowy. Obszary objęte zmianą Studium położone są z dala od obszarów Natura 2000. Na terenach objętych zmianą Studium na szczególną uwagę pod względem przyrodniczym i krajobrazowym zasługuje obszar nr 2, który w obowiązującym Studium, w całości znajduje się w strefie środowiska przyrodniczego. W projekcie zmian Studium uwzględniono fakt, że większość tego obszaru została objęta ochroną w trybie ustawy o ochronie przyrody, jako zespół przyrodniczo-krajobrazowego Gościnna Dolina, powołany uchwałą Rady Miejskiej w Bielsku - Białej Nr XXVI/666/2013 w dniu 29 stycznia 2013r. Celem ochrony jest zachowanie terenów leśnych i nieleśnych ze względów krajobrazowych oraz z uwagi na licznie występujące na tym obszarze cenne siedliska przyrodnicze z udziałem chronionych gatunków roślin i zwierząt. Obejmuje doliny 3 potoków Kamienicki II, Dębowiec oraz potok o nazwie Dopływ do Zieleni Miejskiej. Podjęcie uchwały poprzedzone było wieloma wizjami w terenie i pracami w zakresie przyrodniczo-krajobrazowym, które m.in. pozwoliły na określenie walorów przyrodniczokrajobrazowych w omawianym rejonie, warunków niezbędnych do ich zachowania oraz ustalenie warunków zabezpieczenia drożności lokalnego korytarza ekologicznego przebiegającego wzdłuż Gościnnej Doliny. Określono granice zespołu (w wersji zabezpieczającej drożność lokalnego korytarza ekologicznego oraz warunkującej utrzymanie walorów przyrodniczo-krajobrazowych), cel ochrony oraz odpowiednie zakazy ochronne. Do szczególnie cennych opracowań przyrodniczych i krajobrazowych, które prowadzone były przed podjęciem uchwały należą: - Inwentaryzacja i waloryzacja przyrodnicza zespołu przyrodniczo-krajobrazowego 12
Gościnna Dolina w Bielsku-Białej", zespół autorski Instytutu Ochrony Środowiska Akademii Techniczo-Humanistycznej w Bielsku-Białej w składzie: dr Paweł Nejfeld, dr hab. Henryk Klama, prof. ATH, dr hab. Jan Żarnowiec, prof. ATH, dr Damian Chmura, dr Mateusz Ledwoń, mgr Mariola Matuszek-Nejfeld; Bielsko-Biała 2010r. - Inwentaryzacja i waloryzacja przyrodnicza zespołu przyrodniczo-krajobrazowego Gościnna Dolina w Bielsku-Białej. Aktualizacja opracowania", zespół autorski dr Paweł Nejfeld, mgr Mariola Matuszek-Nejfeld; Żywiec 2012r. - Studium wartości krajobrazowych zespołu przyrodniczo-krajobrazowego Gościnna Dolina w Bielsku-Białe, zespół autorski Zakładu Sztuki Ogrodowej i Terenów Zielonych Politechniki Krakowskiej w składzie: dr inż. Arch. Katarzyna Łakomy, dr inż. Arch. Katarzyna Hodor, mgr inż. Arch. Krajobrazu Małgorzata Sych, Kraków 2013r. Korzystając z ww. opracowań, poniżej opisano walory przyrodnicze i krajobrazowe zpk Gościnna Dolina 1. Walory flory mchów WALORY PRZYRODNICZE ZPK GOŚCINNA DOLINA Teren Gościnnej Doliny, pomimo niewielkiej powierzchni, cechuje duże zróżnicowanie muskoflory. Występuje tu 76 taksonów mchów, jednak w większości są to pospolite lub częste gatunki żyznych lasów lub mchy wielopodłożowe. Aż 36% mchów wystąpiło na pojedynczych stanowiskach i tworzą one bardzo nieliczne populacje. Prawie 50% flory to mchy częste, bardzo częste i pospolite na terenie badań. Najbogatsza pod względem muskologicznym jest północna część zespołu, prawie w całości zajęta przez lasy grądowe i łęgi. Większość mchów związana jest ze zbiorowiskami leśnymi, zwłaszcza w bezpośredniej bliskości potoku, gdzie obficie porastają skarpy i pnie drzew, nadając omawianemu obiektowi specyficzną fizjonomię. W składzie florystycznym przeważają gatunki naziemne i wielopodłożowe, prawie brak jest typowych epiksylitów, a epifity, pomimo wrażenia dużej obfitości, wykazują średnie zróżnicowanie. Duża część mchów (43%) przechodzi tu pełny cykl rozwojowy i obserwowano u nich sporogony. Występuje tu jeden gatunek zagrożony w Polsce i 7 podlegających prawnej ochronie (1 ściśle chroniony i 6 częściowo), a ponadto 8 gatunków rzadkich w regionie. 16% muskoflory to mchy górskie, związane głównie z lasami reglowymi. 2. Walory flory wątrobowców Pod względem hepatikologicznym Gościnna Dolina jest obiektem nieciekawym, jej środowisko nie sprzyja występowaniu wątrobowców. Mimo to fakt występowania Porella cordaeana potwierdza słuszność objęcia tego terenu ochroną w postaci zespołu przyrodniczokrajobrazowego. 3. Walory flory naczyniowej Gościnnej Doliny Teren Gościnnej Doliny, pomimo niewielkiej powierzchni, posiada dość zróżnicowaną florę naczyniową, liczącą 329 gatunków. Prawie wyłącznie występują tu rośliny nasienne. Paprotniki liczą zaledwie 6 gatunków. Większość gatunków występuje bardzo rzadko (ok. 45%) i ma pojedyncze notowania. Sektory badawcze są dość zróżnicowane pod względem bogactwa gatunkowego flory naczyniowej, które waha się w przedziale 52 do 117 gatunków. Pod względem liczebności gatunków w sektorach I-V udział gatunków zawleczonych, tworzących niewielkie agregacje jest niższy niż w następnych. Więcej jest gatunków będących dominantami i subdominantami. Wynika to z lepszego zachowania fitocenoz leśnych, mniejszej mozaikowości siedliska, gdzie populacje roślin osiągały większą liczebność. We florze Gościnnej Doliny stwierdzono znaczący udział gatunków obcego pochodzenia (16%). Wśród antropofitów dominują archeofity nad kenofitami, co w analizach florystycznych uznawane jest za pozytywne zjawisko, świadczące o niezbyt silnej antropopresji i osłabionej inwazji gatunków obcego pochodzenia. Na szczególną uwagę zwraca duży udział (ponad 16% flory) gatunków wskaźnikowych starych lasów. Dowodzi to umiarkowanie dobrej kondycji siedlisk leśnych badanego terenu. Ponadto stwierdzono tutaj 15 gatunków chronionych: 5 będących pod ścisłą 13
ochroną i 10 objętych ochroną częściową. Znajduje się tu również 9 gatunków górskich, 3 gatunki zagrożone w skali całego kraju i 11 zagrożonych na terenie województwa śląskiego. Szczególnie obfite populacje posiada tu czosnek niedźwiedzi roślina zagrożona, pod ochroną częściową, o górskim pochodzeniu. ZBIOROWISKA ROŚLINNE zpk Gościnna Dolina 1. Systematyczny wykaz zbiorowisk i zespołów roślinnych Systematyczny wykaz zbiorowisk roślinnych i zespołów roślinnych Gościnnej Doliny opracowany na podstawie badań prowadzonych w sezonie 2010 przedstawiono poniżej. Klasa: Epilobietea angustifolii R Tx. Et Prsg 1950 Rząd: Atropetalia Vlieg. 1937 Związek: Epilobion angustifolii (Rübel 1933) Soó 1950 Zespół: Calamagrostietum epigeji Juraszek 1928 Klasa: Artemisietea vulgaris Lohm., Prsg et R.Tx. in R.Tx 1950 Rząd: Onoprdetalia acanthii Br.-Bl. et R. Tx 1943 em. R Tx. 1950 Związek: Onopordion acanthi Br.Bl. 1926 em. Br.-Bl. et al. 1936 Zespół: Artemisio vulgaris-tanacetetum vulgaris Br.-Bl. 1949 ex Sisingh 1950 nom. invers. Rząd: Convolvuletalia sepium R.Tx. 1950 in Oberd. in Oberd. et al 1967 Związek: Petasition officinalis Sillinger 1933 em. R.Tx. 1967 Zespół: Aegopodio-Petasitetum hybridi R.Tx. 1937 (1947) Zespół: Chaerophylletum aromatici (R.Tx. 1967) Neuhäuslová- Novotná et. al. 1969 Klasa: Molinio-Arrhenatheretea R.Tx. 1937 Rząd: Trifolio repentis-plantaginetalia majoris (R. Tx et Prsg in R. Tx 1950) Brzeg 1991 ex Balcerkiewicz et Pawlak 2001 Związek Cynosurion R.Tx 1947 em. Brzeg et M. Wojterska 1996 Zespół: Lolio-Plantaginetum Beger 1932 em. Sissingh 1969 Rząd: Molinietalia caerule W. Koch 1926 Związek: Cathion palustris R.Tx 1936 em. Oberd. 1957 Zespół: Angelico-Cirsietum oleracei R.Tx. 1937 em. Oberd. 1967 1985 Zespół: Chaerophyllo hirsuti-calthetum palustris Balátová-Tuláčková Rząd: Arrhenatheretalia elatioris Pawł. 1928 Związek: Arrhenatherion elatioris (Br.-Bl. 1925) Koch 1926 14
Zespół: Arrhenatheretum elatioris Br.-Bl. ex Scherr. 1925 Klasa: Rhamno-Prunetea Rivas Goday et Garb. 1961 Rząd: Prunetalia spinosae R.Tx. 1952 Związek: Pruno-Rubion fruticosi R.Tx. 1952 corr. Doing 1962 Zespół: Rubo fruticosi-prunetum spinosae Web. 1974 i.inv Wittig 1976 Klasa: Querco-Fagetea Br.Bl. et Vlieg. 1937 Rząd: Fagetalia sylvaticae Pawł. In Pawł., Sokoł. et Wall. 1928 Związek Alno-Ulmion Br.-Bl. et R.Tx 1943 Podzwiązek: Alnenion-glutinoso-incanae Oberd. 1953 Zbiorowisko: Alnus glutinosa Związek: Carpinion betuli Issler 1931 em. Oberd. 1953 Zespół: Tilio cordateae-carpinetum betuli Tracz. 1962 Zbiorowiska o trudnej do ustalenia pozycji syntaksonomicznej Zbiorowisko: Cardamine amara-alnus glutinosa 2. Charakterystyka zespołów i zbiorowisk roślinnych 2.1. Calamagrostietum epigeji Juraszek 1928 traworośle z trzcinnikiem piaskowym Uwagi syntaksonomiczne. Gatunkiem charakterystycznym i jednocześnie dominującym w fitocenozach zespołu jest Calamagrostis epigejos (W. Matuszkiewicz 2001; Brzeg, Wojterska 2001). Jarolímek i in. (1997) uważają, że zespół nie posiada gatunków charakterystycznych, jedynym stałym komponentem jest Calamagrostis epigejos a gatunkami wyróżniającymi: Anthoxanthum odoratum, Chondrilla juncea, Convovulus arvensis, Conyza canadensis, Corynephorus canescens, Festuca vaginata, Hieracium pilosella, Oenothera biennis, Rumex acetosella i Thymus serpyllum. Struktura zbiorowiska. Zespół ten wykształca się na porzuconych łąkach oraz siedliskach ruderalnych i ma charakter trwałego trawolośla, w którym wyraźnie dominuje Calamagrostis epigejos. Status ochronny. Siedlisko zespołu nie podlega w Polsce ochronie prawnej. 2.2. Lolio-Plantaginetum Beger 1932 em. Sissingh 1969 zespół życicy trwałej i babki zwyczajnej Uwagi syntaksonomiczne. Zespół jest rozmaicie ujmowany przez różnych autorów. Według Brzega i Wojterskiej (2001) gatunkami charakterystycznymi zespołu są Lolium perenne i Plantago major, a wyróżniającymi Chamomilla suaveolens i Polygonum arenastrum. W Matuszkiewicz (2001) łączy w tej jednostce zbiorowiska roślin jednorocznych, umieszczane przez innych autorów w klasie Polygono arenastri-poëtea annuae, zaliczając do gatunków charakterystycznych oprócz Lolium perenne także Chamomilla suaveolens i Polygonum arenastrum. Hájková i in. (2007) do gatunków diagnostycznych i jednocześnie dominujących zalicza Lolium perenne i Plantago major, do stałych komponentów Lolium perenne, Plantago major, Poa annua, Polygonum aviculare agg., Taraxacum sect. Ruderalia i Trifolium repens. Struktura zbiorowiska. Zespół ten ma charakter murawy i wykształca się na terenach wydeptywanych tj. wzdłuż ścieżek wiodących przez tereny otwarte. Czynnikiem warunkującym zwarcie i rozwój tego siedliska jest stopień wydeptywania. Na terenie Gościnnej Doliny zespół ten tworzą przede wszystkim: Lolium perenne, Trifolium repens oraz Plantago major. Status ochronny. Siedlisko zespołu nie podlega w Polsce ochronie prawnej. 15
2.3. Angelico-Cirsietum oleracei R.Tx. 1937 em. Oberd. 1967 łąka z dzięgielem leśnym i ostrożeniem warzywnym Uwagi syntaksonomiczne. Gatunkiem charakterystycznym zespołu jest Cirsium oleraceum (W. Matuszkiewicz 2001). Brzeg i Wojterska (2001) taką rangę nadają ponadto Polygonum bistorta i Trollius europaeus. Hájková i in. (2007) wyróżniają trzy gatunki diagnostyczne zespołu: Cirsium oleraceum, Filipendula ulmaria i Scirpus sylvaticus. Dominantem w fitocenozach zespołu jest wg nich Cirsium oleraceum. Struktura zbiorowiska. Angelico-Cirsietum oleracei jest częstym zespołem na terenie Gościnnej Doliny gdzie zajmuje siedliska wilgotne, zlokalizowane w sąsiedztwie potoków. Gatunkiem dominującym w tym zespole jest Cirsium oleraceum. Status ochronny. Siedlisko zespołu nie podlega w Polsce ochronie prawnej. 2.4. Artemisio vulgaris-tanacetetum vulgaris Br.-Bl. 1949 ex Sisingh 1950 nom. invers. zespół bylicy pospolitej i wrotyczu pospolitego Uwagi syntaksonomiczne. Do gatunków charakterystycznych zespołu zaliczane są: Tanacetum vulgare (Jarolímek i in. 1997; Brzeg, Wojterska 2001; W. Matuszkiewicz 2001), Artemisia vulgaris i Linaria vulgaris (W. Matuszkiewicz, l.c.). Stałymi komponentami fitocenoz Artemisio vulgaris-tanacetetum vulgaris są wg Jarolímka i in. (1997): Artemisia vulgaris, Achillea millefolium agg., Arctium lappa, Carduus acanthoides, Cichorum intybus, Cirsium arvense, Daucus carota, Elymus repens, Lactuca serriola i Taraxacum sect. Ruderalia. Struktura zbiorowiska. Gatunkiem, który decyduje o strukturze tego zespołu jest Tanacetum vulgare, a ponadto wysoki udział posiadają: Achillea millefolium, Ranunculus repens, Angelica sylvestris i Aegopodium podagraria. Status ochronny. Siedlisko zespołu nie podlega w Polsce ochronie prawnej. 2.5. Aegopodio-Petasitetum hybridi R.Tx. 1937 (1947) ziołorośle z lepiężnikiem różowym Uwagi syntaksonomiczne. Gatunkiem charakterystycznym zespołu jest Petasites hybridus (W. Matuszkiewicz 2001; Brzeg, Wojterska 2001; Jarolímek i in. 1997). W. Matuszkiewicz (l.c.) rangę gatunku charakterystycznego dla zespołu nadaje również Petasites kablikianus, który jest wg niego jednocześnie gatunkiem charakterystycznym dla Petasitetum kablikiani Walas 1933, zespołu zaliczanego do klasy Betulo-Adenostyletea. Do grupy gatunków wyróżniających W. Matuszkiewicz (l.c.) zalicza Angelica sylvestris, Cirsium oleraceum i Myosoton aquaticum, a Jarolímek i in. (l.c.) Orobanche flava, Phalaris arundinacea, Poa palustris i Rumex aquaticus. Struktura zbiorowiska. Jedyny płat zbiorowiska o stosunkowo dużej powierzchni i dobrze zachowanej strukturze na terenie Gościnnej Doliny zaobserwowano w sektorze II, na obrzeżach zadrzewienia towarzyszącego potokowi Kamienickiemu II. O strukturze zbiorowiska decyduje wysoki udział Petasites hybridus - okazałej byliny o dużych liściach, której towarzyszą Aegopodium podagraria, Anemone nemorosa, Ficaria verna i Urtica dioica. Status ochrony. Zbiorowisko jest identyfikatorem siedliska o znaczeniu europejskim górskie nadpotokowe ziołorośla lepiężnikowe, kod 6430 (Mróz 2004). 2.6. Chaerophylletum aromatici (R. Tx 1967) Neuhäuslová-Novotná et. al. 1969 zespół świerząbka korzennego Uwagi syntaksonomiczne. Gatunkiem charakterystycznym zespołu jest Chaerophyllum aromaticum (Jarolímek i in. 1997; W. Matuszkiewicz 2001; Brzeg, Wojterska 2001). Jarolímek i in. (l.c) wymieniają następujące gatunki, będące stałymi komponentami fitocenoz zespołu: Anthriscus sylvestris, Dactylis glomerata, Galium aparine, Glechoma hederacea, Heracleum sphondylium, Poa trivialis i Urtica dioica. Struktura zbiorowiska. Zespół ten na terenie Gościnnej Doliny wykształcił się na siedlisku łąki świeżej oraz wilgotnej w wyniku zaniechania lub ograniczenia koszenia i pozyskiwania siana. Gatunkiem dominującym w tym zespole jest Chaerophyllum aromaticum, któremu towarzyszą Aegopodium podagraria, Achillea millefolium, Chaerophyllum hirsutum i Glechoma hederacea. Status ochronny. Siedlisko zespołu nie podlega w Polsce ochronie prawnej. 2.7. Chaerophyllo hirsuti-calthetum palustris Balátová-Tuláčková 1985 ziołorośle ze świerząbkiem orzęsionym i kniecią błotną 16
Uwagi syntaksonomiczne. Gatunkami diagnostycznymi zespołu są według Hájkovej i in. (2007) Caltha palustris, Chaerophyllum hirsutum, Crepis paludosa i Myosotis palustris agg., a dominującymi: Caltha palustris i Chaerophyllum hirsutum. Jednostki nie wyróżniają polscy autorzy. Struktura zbiorowiska. Na strukturę tego zespołu w Gościnnej Dolinie największy wpływ ma wysoki udział Chaerophyllum hirsutum i Caltha palustris. Oprócz nich wysoki udział posiadają także Urtica dioica, Cirsium oleraceum, Galium aparine i Myosotis palustris Status ochronny. Siedlisko zespołu nie podlega w Polsce ochronie prawnej. 2.8. Arrhenatheretum elatioris Br.-Bl. ex Scherr. 1925 łąka rajgrasowa Uwagi syntaksonomiczne. Gatunkami charakterystycznymi zespołu są według W. Matuszkiewicza (2001) Arrhenatherum elatius, Geranium pratense, Pastinaca sativa, Rumex thyrsiflorus i Tragopogon orientalis. Brzeg, Wojterska (2001) zaliczają do tej grupy: Arrhenatherum elatius, Galium album, Galium mollugo, i Geranium pratense. Autorzy wyróżniają ponadto zespół Chrysanthemo leucanthemi-rumicetum thyrsiflori Walther in R. Tx. 1951 ex Walther 1977, dla którego gatunkami charakterystycznymi są: Crepis capillaris i Rumex thyrsiflorus. Struktura zbiorowiska. Arrhenatheretum elatioris jest zbiorowiskiem antropogenicznym, do funkcjonowania którego niezbędne jest przede wszystkim dwu- lub nawet trzykrotne koszenie w okresie wegetacji (Wysocki, Sikorski 2002). Na terenie Gościnnej Doliny o strukturze tego zespołu decyduje wysoki udział takich gatunków jak: Arrhenatherum elatius, Galium mollugo, Dactylis glomerata, Angelica sylvestris, Trifolium pratense, Ajuga reptans i Glechoma hederacea. Status ochrony. Zespół jest wskaźnikiem siedliska prawnie chronionego w Polsce ( niżowe i górskie łąki świeże użytkowane ekstensywnie, kod 6510), o znaczeniu europejskim (Kucharski, Perzanowska 2004). Płaty nietypowe, w tym podsiewane, nie wchodzą w zakres definicji siedliska chronionego. 2.9. Rubo fruticosi-prunetum spinosae Web. 1974 i.inv Wittig zarosla jeżyn i tarniny Uwagi syntaksonomiczne. Jest to typowy zespół otulinowy, dla którego elementami charakterystycznymi są różne gatunki z rodzaju Rubus m.in. R. bifrons, R. radula i R. sprengelii oraz gatunki z grupy fruticosi (W. Matuszkiewicz 2001). Struktura zbiorowiska. Na terenie Gościnnej Doliny w zespole tym, zarówno w warstwie krzewów jak i w runie w postaci nalotu, dominuje Prunus spinosa. W warstwie runa zaznacza się także udział roślin zielnych takich jak Achillea millefolium i Holcus lanatus Status ochronny. Siedlisko zespołu nie podlega w Polsce ochronie prawnej. 2.10. Zbiorowisko z olszą czarną Alnus glutinosa Uwagi syntaksonomiczne. W zbiorowisku dominuje w warstwie drzew i w postaciach młodocianych w warstwie krzewów Alnus glutinosa, rzadziej Alnus incana. Pierwszy z gatunków uznawany jest w syntetycznych pracach fitosocjologicznych za dominanta w drzewostanie olsów (związek Alnion glutinosae) i niektórych łęgów (związek Alno-Ulmion), drugi wykazuje takie właściwości w łęgach (związek Alno-Ulmion), zwłaszcza w zespole Alnetum incanae (W. Matuszkiewicz 2001; J. M. Matuszkiewicz 2001; Chytrý, Tichý 2003). Zbiorowisko ma charakter zbliżony do Fraxino-Alnetum W. Mat. 1952, choć skład gatunkowy odbiega od typowych postaci zespołu. Prawdopodobnie jest stadium sukcesyjnym rozwijającym się w jego kierunku. Struktura zbiorowiska. Występowanie tego zbiorowiska na terenie Gościnnej Doliny jest efektem zarastania niekoszonych łąk rozwijających się na siedlisku grądu, o czym mogą świadczyć występujące w podroście gatunki drzew charakterystyczne dla lasów grądowych. Zbiorowisko zajmuje dno doliny oraz dolne partie jej skrzydeł. Warstwę drzew tworzy tutaj głównie Alnus glutinosa. W dobrze wykształconej warstwie krzewów występuje: Fraxinus excelsior, Carpinus betulus, Tilia cordata, Acer pseudoplatanus i Quercus robur. W runie natomiast największy udział posiada nalot Fraxinus excelsior oraz Lysimachia nummularia Status ochronny. Siedlisko zespołu nie podlega w Polsce ochronie prawnej. 2.11. Tilio cordatae-carpinetum betuli Tracz. 1962 grąd subkontynentalny Uwagi syntaksonomiczne. Autorzy polscy, jako gatunki charakterystyczne zespołu podają 17
Ranunculus cassubicus i Carex pilosa, a jako wyróżniające Cruciata glabra, Euonymus verrucosa i Galium schultesii (J. M. Matuszkiewicz 2001; W. Matuszkiewicz 2001; Danielewicz, Pawlaczyk 2004). W Czechach oprócz Tilio cordatae-carpinetum betuli Tracz. 1962, którego zasięg w tym kraju ogranicza się do niższych położeń w Bramie Morawskiej, wyróżnia się jako osobny zespół Carici pilosae-carpinetum Neuhäusl et Neuhäuslová 1964, występujący w Czeskiej części Karpat (Chytrý 2001; Knollová, Chytrý 2004), a odpowiadający prawdopodobnie niektórym postaciom regionalnym Tilio-Carpinetum w rozumieniu J. M. Matuszkiewicza (2001). Struktura zbiorowiska. Tilio cordatae-carpinetum betuli porasta dno oraz częściowo skrzydła Gościnnej Doliny stanowiąc podstawowe zbiorowisko występujące na jej terenie. Warstwa drzew jest bardzo zróżnicowana pod względem gatunkowym. Tworzą ją głównie Carpinus betulus, Tilia cordata, Fraxinus excelsior i Acer pseudoplatanus. Domieszkę stanowi natomiast: Cerasus avium i Qercus robur. W warstwie krzewów występuje podrost drzew oraz Corylus avellana, Crataegus monogyna i Sambucus nigra. W runie dominuje Aegopodium podagraria, Anemone nemorosa i Asarum europaeum. Warstwa mszysta tworzona jest przez Atrichum undulatum, Plagiomnium cuspidatum i Rhizomnium punctatum Status ochrony. Zespół jest objęty ochroną w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 14 sierpnia 2001 r. w sprawie określenia rodzajów siedlisk przyrodniczych podlegających ochronie wymienia się grąd subkontynentalny, kod 9170. Zespół rozwija się na siedliskach o znaczeniu europejskim, dla których wyznacza się obszary ochrony Natura 2000, (Danielewicz, Pawlaczyk 2004). 2.12. Zbiorowisko Cardamine amara-alnus glutinosa łęg źródliskowy Uwagi syntaksonomiczne. Zbiorowisko nie posiada rangi zespołu wg autorów syntetycznych opracowań dotyczących roślinności Polski (J. M. Matuszkiewicz 2001, W. Matuszkiewicz 2001). Płat lasu z runem typowym dla źródlisk, zajmujący aktualnie opisywany przez Wilczka i in. (2003) stawek poniżej ul. Karbowej, odpowiada roślinności reprezentującej jeden z podtypów chronionego siedliska przyrodniczego Łęgi wierzbowe, topolowe, olszowe i jesionowe (Salicetum albae, Populetum albae, Alnenion glutinoso-incanae, olsy źródliskowe) kod 91E0, a mianowicie źródliskowe lasy olszowe na niżu kod: 91E0-4 (Pawlaczyk 2004). Struktura zbiorowiska. Zbiorowisko zajmujące miejsce, gdzie jeszcze przed kilkoma laty istniał zbiornik wodny z wyższą roślinnością wodną reprezentowaną przez Potamogeton lucens charakteryzuje się dominacją w runie trzech gatunków roślin naczyniowych śledziennicy skrętolistnej Chrysosplenium alternifolium, rzeżuchy gorzkiej Cardamine amara i świerząbka orzęsionego Chaerophyllum hirsutum. Runo rozwija się pod okapem drzew (olsza czarna Alnus glutinosa, jawor Acer pseudoplatanus i in.). Status ochrony. Zbiorowisko reprezentuje jeden z podtypów chronionego siedliska przyrodniczego Łęgi wierzbowe, topolowe, olszowe i jesionowe (Salicetum albae, Populetum albae, Alnenion glutinoso-incanae, olsy źródliskowe) kod 91E0, a mianowicie źródliskowe lasy olszowe na niżu kod: 91E0-4 (Pawlaczyk 2004). Ocena stanu awifauny w obszarze zpk Gościnna Dolina Na terenie zespołu przyrodniczo krajobrazowego Gościnna Dolina w sezonie lęgowym w roku 2010 stwierdzono 30 gatunków lęgnących się na terenie leśnym, 3 na terenie nieleśnym oraz 7 nielęgowych. W porównaniu z innymi terenami lasów grądowych w Polsce liczba gatunków lęgowych stwierdzona w zespole przyrodniczo-krajobrazowym Gościnna Dolina jest przeciętna. Natomiast zagęszczenie na terenie leśnym należy uznać za niskie, co wynika przede wszystkim z: niewielkiej powierzchni oraz silnej fragmentacji terenów leśnych, młodego wieku drzewostanu na większości obszaru, niewielkiej liczby starych dziuplastych drzew oraz otoczenia terenu przez zabudowę mieszkalną. Najcenniejszy drzewostan, ze względu na najliczniejsze występowanie ptaków lęgnących się w dziuplach, zlokalizowany jest w południowo-wschodniej części badanego terenu pomiędzy ulicą Falistą a Daliową oraz w południowo-zachodniej części w okolicy ulicy Karbowej. Na terenie zespołu przyrodniczo krajobrazowego Gościnna Dolina nie stwierdzono gatunków rzadkich, zagrożonych lub podlegających ochronie strefowej. Jednak wszystkie 18
odnotowane gatunki lęgowe poza grzywaczem, bażantem (gatunki łowne) i sroką (ochrona częściowa), podlegają ochronie ścisłej. Dlatego wszelkie prace pielęgnacyjne, polegające na wycinaniu drzew, czy usuwaniu gałęzi muszą być prowadzone poza sezonem lęgowym ptaków. Najcenniejsze stwierdzone gatunki lęgowe to: dzięcioł zielony, muchołówka żałobna, pleszka oraz paszkot. Ptaki te należą w województwie śląskim do nielicznych i ich populacje są oceniane na kilkaset par każda. Wykaz gatunków batrachofauny występujących w ZPK Gościnna Dolina Na terenie Gościnnej Doliny stwierdzono występowanie następujących gatunków: A. Płazy z II Załącznika Dyrektywy Rady 92/43/EWG Kumak górski Bombina variegata [kod 1193] Traszka karpacka Lissotriton montandoni syn. Triturus montandoni [kod 2001] B. Płazy objęte ochroną gatunkową w Polsce (z wyjątkiem gatunków z II Załącznika Dyrektywy Rady 92/43/EWG) Salamandra plamista Salamandra salmandra Traszka górska Mesotriton alpestris syn. Triturus alpestris Traszka zwyczajna Lissotriton vulgaris syn. Triturus vulgaris Ropucha szara Bufo bufo Żaba trawna Rana temporaria Gościnna Dolina jest cennym miejscem występowania płazów. Łącznie rozmnaża się tutaj 7 gatunków płazów, z czego dwa z nich kumak górski i traszka karpacka są gatunkami umieszczonymi w II Załączniku Dyrektywy Siedliskowej. Oprócz tych dwóch gatunków w Gościnnej Dolinie do godów przystępuje: salamandra plamista, traszka górska, traszka zwyczajna, ropucha szara i żaba trawna. W sumie występują tutaj wszystkie gatunki płazów charakterystyczne dla gór i pogórza Karpat. Dwa gatunki salamandra plamista i żaba trawna - są pospolite w projektowanym ZPK Gościnna Dolina. Salamandra plamista rozmnaża się praktycznie na całej długości potoku Kamienickiego II i jego dopływów w granicach projektowanego zespołu przyrodniczo-krajobrazowego. Siedliska leśne otaczające potoki sprzyjają występowaniu salamander. Żaba trawna również rozmnaża się w potoku Kamienickim II, jak i jego dopływach. Najcenniejszym miejscem odbywania godów przez ten gatunek są rozlewiska potoku Kamienickiego II na północ od ul.karbowej. W rozlewiskach tych obserwowano tysiące kijanek. Poza sezonem rozrodczym żaba trawna występuje pospolicie w lasach otaczających potoki Gościnnej Doliny. Rejon na północ od ul. Karbowej jest najcenniejszym miejscem występowania płazów w Gościnnej Dolinie. Oprócz salamandry plamistej i żaby trawnej występują tu trzy gatunki traszek traszka górska, traszka karpacka i traszka zwyczajna oraz kumak górski i ropucha szara. Trzy gatunki traszek i ropucha szara, jako główne miejsce rozrodu wykorzystują tutaj rozlewiska Potoku Kamienickiego, w miejscu kiedyś tu obecnego stawu.. Z kolei kumak górski zasiedla koleiny na drodze polnej prowadzącej południową krawędzią doliny Potoku Kamienickiego. Kumak górski zasiedla również niewielkie zastoiska wody przy Potoku Kamienickim w rejonie od ulicy Działowej do ulicy Młodzieżowej. Gadów na terenie Gościnnej Doliny nie stwierdzono. Prawdopodobnie jest to spowodowane coraz większą izolacją tego terenu przez otaczającą go zabudowę oraz drogi. Gady zaskrońca zwyczajnego, żmiję zygzakowatą i jaszczurkę żyworódkę stwierdzano w rejonie Dębowca, z tego powodu pojedyncze osobniki czasem mogą pojawiać się w Gościnnej Dolinie, jednakże podczas prowadzonych badań nie stwierdzono stabilnych populacji gadów w tym rejonie. Badania terenowe prowadzone przez autorów powyżej cytowanego opracowania przyrodniczego wykazały m.in., że (cyt. ): - w stosunku do stanu opisanego przez Wilczka i in (2003) nastąpił szereg negatywnych zjawisk, które doprowadziły do znaczących przekształceń fragmentów terenu projektowanego wówczas zespołu przyrodniczo-krajobrazowego. W związku z tym proponuje się korektę granic zespołu przyrodniczo-krajobrazowego poprzez wyłączenie z 19
jego powierzchni fragmentów, na których doszło do utraty walorów przyrodniczych, lub funkcji korytarza ekologicznego, przy zachowaniu minimalnej szerokości pasa terenu objętego granicami zespołu o szerokości 20m (obejmującego koryto cieku wodnego i pas zadrzewienia towarzyszącego potokowi). Powierzchnia zespołu po korekcie, w sytuacji przyjęcia propozycji autorskiej, wynosiłaby około 304307m 2. - Biorąc pod uwagę sposób zagospodarowania otoczenia Gościnnej Doliny (luźna zabudowa mieszkalna, ogrody działkowe z towarzyszącymi im założeniami zieleni oraz szczelnymi ogrodzeniami), zasadniczy i właściwie wyłączny kierunek możliwej migracji różnych elementów fauny i flory przebiega wzdłuż cieków wodnych. Zagrożenia i propozycje zabiegów ochronnych zpk Gościnna Dolina W przywoływanym opracowaniu przyrodniczym do zagrożeń dla przyrody zpk Gościnna Dolina zaliczono (cyt.): 1. Najważniejszym z odnotowanych zagrożeń jest presja zabudowy, która zagraża ciągłości korytarza ekologicznego. Zadrzewione doliny potoków Kamienicki II, Dębowiec i Dopływ od Zieleni Miejskiej są częścią lokalnego korytarza ekologicznego. W wielu miejscach, wskazanych na załączonych do opracowania mapach, ogrodzenia posesji i ogródków działkowych dochodzą do samej skarpy potoku. W miejscach tych szerokość zadrzewienia nie przekracza kilkunastu metrów. W sektorze VII przy ul. Gościnnej roboty ziemne na jednej z działek doprowadziły do przykrycia naturalnej skarpy potoku zwałowiskiem allochtonicznej ziemi. 2. Liczne drogi gruntowe i ścieżki przebiegające przez teren zespołu. Świadczą one o nasilonej penetracji ze strony okolicznych mieszkańców i innych osób. Jest to poważne zagrożenie dla zbiorowisk leśnych, bowiem z jednej strony łączy się z niszczeniem warstwy runa, z drugiej tworzeniem nowych, antropogenicznych siedlisk chętnie zajmowanych przez rośliny obce. Natężony ruch powoduje również płoszenie i niepokojenie zwierząt. Drogi gruntowe, które przecinają w poprzek doliny potoków, zagrażają ciągłości ekologicznej tego ekosystemu. 3. Nielegalne, dzikie odprowadzenia ścieków z domków jednorodzinnych. W wielu miejscach spotyka się takie dzikie kolektory, co zaznaczono na załączonych mapach (np. w sektorze IV przy ul. Gościnnej). Pomijając aspekt estetyczny i higieniczny, niewątpliwie nielegalne zrzuty ścieków przyczyniają się do zamierania życia biologicznego cieków. Na kamieniach w korytach potoków brak jest mszystej flory poroślowej, która powinna tutaj występować. 4. Nielegalne, dzikie wysypiska odpadów. Badane doliny potoków są bardzo mocno zaśmiecone. Na ich terenie spotyka się liczne wysypiska śmieci, gruzu i niepotrzebnych już w gospodarstwie domowym przedmiotów: tapczanów, wózków dziecięcych, opon a nawet części samochodów (np. sektor III). W miejscach, gdzie posesje i ogródki działkowe dochodzą do koryta potoku, znajdujemy pryzmy skoszonej trawy. Taka praktyka przyczynia się m.in. do podniesienia trofii siedliska. 5. Nielegalna wycinka i niszczenie drzew. Warunkiem sine qua non zachowania walorów przyrodniczych zespołu jest ochrona zadrzewienia i fragmentów zbiorowisk leśnych wzdłuż potoków. Cechą charakterystyczną Gościnnej Doliny są przestoje starych, okazałych drzew licznych gatunków: lip, jesionów, grabów, klonów, jaworów, buków, olch, topól czy wierzb. Niszczenie drzewostanu, w tym starodrzewia, w sposób bezpośredni wpływa na ubożenie różnorodności biologicznej doliny. Stare dziuplaste drzewa są potencjalnym miejscem schronienia dla sów (choć nie stwierdzono w sezonie 2010 lęgów tej grupy ptaków). W celu zachowania walorów przyrodniczych zpk Gościnna Dolina, oprócz działań mających zapobiegać zagrożeniom wymienionym powyżej, należy również zastosować następujące zabiegi: 1. Należy się powstrzymać od ingerencji w bieg potoku, w tym nie należy stosować technicznej jego zabudowy. 2. W sektorze I i II należy zlikwidować istniejącą, betonową zabudowę potoku. 20
3. W przypadku zbiorowisk łąkowych i ziołoroślowych, należy kontynuować dotychczasowy sposób ich użytkowania. 4. W lasach i zadrzewieniach nie usuwać martwego drewna, zarówno stojącego, jak i leżącego. Z tym podłożem związana jest liczna grupa organizmów ksylobiontycznych z różnych grup taksonomicznych: bakterii, grzybów, porostów, mszaków, zwierząt. 5. W sektorze III i IV należy powstrzymać się od ingerencji w fizjocenozę doliny, w tym zbiorowisk ją porastających. Jest to najlepiej zachowany fragment Gościnnej Doliny, dlatego warto go objąć ściślejszą ochroną. W ten rejon nie należy kierować ruchu pieszego. 6. Nie podejmować prac związanych z regulacją istniejących cieków (zmiana charakteru cieków skutkować będzie zmniejszeniem bogactwa batrachofauny, regulacja wiązałaby się z usunięciem wielu starych drzew, a tym samym likwidacją szeregu mikrosiedlisk decydujących o bogactwie muskoflory, ruch maszyn związanych z pracami regulacyjnymi doprowadzi do zubożenia populacji roślin chronionych, a być może nawet do eliminacji niektórych z nich, ingerencja w koryta cieków prawdopodobnie wywołają kolonizacje Gościnnej Doliny przez gatunki inwazyjnych roślin). Doliny rzeczne pełnią szczególną rolę w zachowaniu różnorodności biologicznej. Uznaje się, że są one najbardziej wartościowymi i uniwersalnymi korytarzami ekologicznymi, wzdłuż których odbywa się wymiana materii. Ocenia się, że ich rola w systemie przyrodniczym do tej pory nie została wystarczająco rozpoznana. Korytarze ekologiczne nie zostały objęte ochroną prawną (jako formy ochrony przyrody). Tworzone programy ochrony uwzględniające ochronę różnorodności biologicznej poprzez ochronę korytarzy ekologicznych nie są spójne z przepisami prawa (w tym także prawa własności, które zdawałoby się aktualnie jest nadrzędne). Wydaje się, że w aktualnym stanie prawnym jedynym skutecznym rozwiązaniem byłby wykup terenów pełniących ważną rolę w zachowaniu różnorodności biologicznej. Gminy nie posiadają jednak środków na takie działania. W obowiązującym Studium obszary o walorach przyrodniczych i krajobrazowych zostały objęte strefą środowiska przyrodniczego. W projekcie zaproponowano następujące zmiany: - w obszarze nr 1 - zmiana części terenu oznaczonego na rysunku Studium literami ZS i Z na tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej oznaczone literami MN. Łączna powierzchnia strefy środowiska przyrodniczego podlegająca zmianie na strefę mieszkalnictwa wynosi 26,71ha, co stanowi 64,5% powierzchni obszaru nr1. W obowiązującym Studium, w większości są to tereny ZS dla których Studium określa następujące wytyczne w zakresie przeznaczenia terenów: - tereny otwarte, łąki, luźne zadrzewienia, zieleń śródpolna - tereny rolnicze, sadownicze, ogrodnicze Niewielką część omawianego obszaru stanowią tereny oznaczone na rysunku obowiązującego Studium symbolem Z dla których Studium określa następujące wytyczne w zakresie przeznaczenia terenów: - zieleń dolin rzek i potoków wraz z wodami powierzchniowymi - tereny zieleni nieurządzonej i zadrzewień - w obszarze nr 2 - zmiana Studium polega przede wszystkim na uwzględnieniu uchwalonego zespołu przyrodniczo-krajobrazowego Gościnna Dolina oraz wyroków sądów dotyczące przeznaczenia kilku przylegających do niego działek. które w obowiązującym Studium należą do strefy środowiska przyrodniczego (Z, ZS, ZP). W projekcie na ww. działkach proponuje się zmianę na strefę mieszkalnictwa. Postępowania administracyjne i sądowe prowadzone w trakcie prac nad projektem Studium, a następnie nad uchwałą powołującą zpk Gościnna Dolina wykazały m.in., że część obszaru ZPK Gościnna Dolina w granicach uchwalonych w roku 2006 utraciła swoje walory przyrodniczo-krajobrazowe. W związku z powyższym, powołano zespół w nowych granicach. Nowa uchwała uwzględnia wytyczne zawarte w przywoływanych opracowaniach przyrodniczo-krajobrazowych w zakresie warunków zachowania walorów 21
przyrodniczo-krajobrazowych oraz zabezpieczenia drożności lokalnego korytarza ekologicznego. Łączna powierzchnia strefy środowiska przyrodniczego podlegająca zmianie na strefę mieszkalnictwa w obszarze nr 2 wynosi 2,45ha, przy czym zmianie podlega 2,22ha terenu oznaczonego na rysunku Studium literami ZS, Z oraz 0,23ha oznaczonego na rysunku Studium literą ZP. Wytyczne Studium dla terenów ZS i Z przywołano powyżej. Dla terenów ZP obowiązujące Studium określa następujące wytyczne w zakresie przeznaczenia terenów: - zieleń parkowa, ogrody działkowe, zieleń ogrodów, sadów, zieleń izolacyjna, inne formy zieleni urządzonej i wód powierzchniowych. - w obszarze nr 3 - zmiana części (1.77ha) terenu oznaczonego na rysunku Studium literą Z na tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej oznaczone na rysunku literami MN i mieszkaniowej jednorodzinnej z usługami MN,U. - w obszarze nr 4 - zmiana części terenu oznaczonego na rysunku Studium literami Z oraz ZL pod projektowaną drogę krajową Bielsko-Biała Głogoczów. Jednocześnie w korytarzu rezerwowanym pod przebieg tej drogi w obowiązującym Studium znajdą się tereny stanowiące kontynuację terenów przylegających od strony południowej, wśród których znajdują się także tereny strefy środowiska przyrodniczego oznaczone na rysunku Studium symbolami Z i ZS. Realizacja projektu będzie wymagała wycięcia części drzewostanu leśnego w obszarze nowego korytarza drogi. W okresie prac nad prognozą niosek leśny był w przygotowaniu. Łączna powierzchnia terenów oznaczonych w obowiązującym Studium symbolem ZL, która znajduje się w nowym korytarzu drogi wynosi 3,11ha. W rejonie tym, ani w jego bliskim sąsiedztwie nie ma ustanowionych lub proponowanych do ustanowienia form ochrony przyrody. Przeprowadzenie ww. inwestycji objęte jest odrębną procedurą ocen oddziaływania na środowisko. Na etapie tym zostaną ustalone odpowiednie środki ochronne. Dla terenów ZL obowiązujące Studium określa następujące wytyczne w zakresie przeznaczenia terenów: - lasy, tereny towarzyszące kompleksom leśnym (tereny otwarte, luźne zadrzewienia), możliwość udostępnienia terenów dla celów turystyczno-rekreacyjnych. Ocenia się, że realizacja projektu zmian Studium nie spowoduje znaczącego oddziaływania na środowisko, w tym przyrodę a przede wszystkim na: - cele ochrony Parku Krajobrazowego Beskidu Śląskiego i jego otuliny, - walory przyrodnicze i krajobrazowe zpk Gościnna Dolina, - stanowiska chronionych siedlisk oraz gatunków roślin, grzybów i zwierząt, - lokalne ostoje przyrody istotne dla zachowania różnorodności biologicznej, a w szczególności: kompleksy leśne, płaty roślinności nieleśnej, zadrzewienia śródpolne a także obiekty ważne dla ochrony płazów, - funkcjonowanie lokalnych korytarzy ekologicznych. Południowa część obszaru nr2 znajduje się w otulinie Parku Krajobrazowego Beskidu Śląskiego. Proponowana zmiana dotyczy przede wszystkim uwzględnienia zpk Gościnna Dolina, co przyczyni się do wzmocnienia jego ochrony. Ponadto na kilku, niewielkich terenach sąsiadujących z tym zespołem proponuje się wprowadzenie zabudowy mieszkaniowej (uwzględnienie wyroków sądów). Tereny te znajdują się poza granicami otuliny Parku Krajobrazowego Beskidu Śląskiego. Zmiana nie wpłynie na walory przyrodnicze i krajobrazowe form ochrony przyrody, w tym także Parku Krajobrazowego Beskidu Śląskiego oraz nie ograniczy roli jego otuliny. Nie ograniczy także różnorodności biologicznej. W obszarze nr 4, przewiduje się realizację inwestycji ponadlokalnej polegającej na budowie drogi krajowej Bielsko-Biała Głogoczów. Inwestycje tego typu zaliczane są do grupy przedsięwzięć 22
mogących znacząco oddziaływać na środowisko. W związku z tym możliwe jest wystąpienie oddziaływań znaczących na różnych etapach inwestycji. Powierzchnia strefy środowiska przyrodniczego w obowiązującym Studium wynosi 5296,0066ha co stanowi 42,37% całej powierzchni miasta. Łączna powierzchnia proponowanych zmian (na strefę mieszkaniową) w tej strefie obejmuje 25,67ha, co stanowi 0,48% powierzchni tej strefy i 0,20% powierzchni miasta. Wprowadzane zmiany można potraktować jako punktowe, nie powodujące znaczącego wpływu na środowisko, w tym na przyrodę, a uwzględnienie ochrony prawnej zpk Gościnna Dolina przyczyni się do zachowania walorów tego terenu. 5.2.2 Jakość powietrza Region, w skład którego wchodzi Bielsko-Biała od października do stycznia znajduje się pod wpływem powietrza napływającego z zachodu, związanego z przemieszczaniem się niżów atlantyckich nad kontynent, jak również z napływem kontynentalnych mas powietrza z południowego wschodu. W ciągu roku dominują wiatry słabe o prędkościach poniżej 5m/s stanowiąc 60%. W przekroju rocznym dominującymi wiatrami są tutaj wiatry zachodnie i południowo-zachodnie. Najrzadziej występują wiatry północne i północno-wschodnie. W zimie wzrasta częstość wiatrów południowo-zachodnich i południowych, latem zachodnich i północno-zachodnich. Wiatry wschodnie i południowo-wschodnie stosunkowo najczęściej występują wiosną i jesienią. Rozprzestrzenianie się zanieczyszczeń w powietrzu uzależnione jest przede wszystkim od występowania określonych typów makropogody, warunków aerologicznych (wietrznych), termicznych, wilgotnościowych (w aspekcie predyspozycji do tworzenia się mgieł i zamgleń) oraz opadów atmosferycznych. Elementem najbardziej determinującycm przestrzenny rozkład zanieczyszczeń są warunki aerologiczne. Obszar miasta pod względem przewietrzania zasadniczo można podzielić na dwa odmienne typy, tj. na tereny dobrze przewietrzane oraz tereny gorzej przewietrzane stanowiące tereny dolin, gdzie odsetek częstotliwości występowania cisz i słabych wiatrów jest znacznie większy a więc zmniejszający możliwość wymiany i oczyszczania powietrza w mieście. Najwięcej cisz (powyżej 20%) występuje w okresie od listopada do stycznia, a więc w okresie wzmożonej emisji pyłów (okres grzewczy). Na naturalne procesy dodatkowo nakładają się czynniki antropogeniczne, które na terenach zurbanizowanych mogą w dość istotny sposób oddziaływać na poszczególne parametry meteorologiczne. Głównymi źródłami zanieczyszczeń powietrza na terenach zurbanizowanych są przede wszystkim: komunikacja, przemysł, oraz paleniska domowe i kotłownie centralnego ogrzewania. Bardzo ważną rolę w kształtowaniu warunków aerosanitarnych, utrzymaniu istniejących warunków przewietrzania w mieście ma eliminowanie możliwości wprowadzania nowych barier architektonicznych i zachowanie drożności głównych korytarzy wymiany powietrza. Pełnią one bardzo istotną rolę w odprowadzaniu zanieczyszczeń powietrza z obszarów miejskich. Zdecydowanie niewskazane jest wprowadzanie w analizowanym obszarze wysokiej zabudowy kubaturowej i innych barier architektonicznych. Wyniki badań monitoringowych jakości powietrza w Bielsku-Białej od wielu lat wykazują ponadnormatywne zanieczyszczenie powietrza. Wg. danych zawartych w opracowaniu pn. Informacja o stanie środowiska na terenie miasta Bielsko-Biała wg danych za rok 2010 Inspekcja Ochrony Środowiska, WIOŚ Katowice Delegatura w Biesku-Białej do głównych przyczyn wystąpienia przekroczeń pyłu zawieszonego PM10, PM2,5 i benzo(a)pirenu należą: - w okresie zimowym emisja z indywidualnego ogrzewania budynków, - w okresie letnim bliskość głównych dróg z intensywnym ruchem, - emisja wtórna zanieczyszczeń pyłowych z powierzchni odkrytych, np. dróg, chodników, boisk, - niekorzystne warunki meteorologiczne, występujące podczas powolnego rozprzestrzeniania się emitowanych lokalnie zanieczyszczeń, w związku z małą prędkością wiatru (poniżej 1,5m/s), - napływ zanieczyszczeń z innej strefy lub spoza kraju. 23
Z uwagi na ww. przekroczenia, miasto zostało zobligowane do działań naprawczych, ujętych w uchwalonych programach, m.in. w programie ochrony powietrza i programie ochrony środowiska. Programy te stanowią akty prawa miejscowego. Uchwałą Nr III/52/15/2010 z dnia 16 czerwca 2010 roku Sejmik Województwa Śląskiego przyjął Program ochrony powietrza dla stref województwa śląskiego, w których stwierdzone zostały ponadnormatywne poziomy substancji w powietrzu. Program ochrony powietrza, nakłada szereg obowiązków na organy administracji, podmioty korzystające ze środowiska oraz inne jednostki organizacyjne. Obowiązki te szczegółowo określa harmonogram rzeczowo-finansowy. Do miasta Bielsko-Biała odnosi się część ww. programu pn. G.Strefa miasto Bielsko-Biała. Program ustala szereg zadań do realizacji (w tym zapewnienie przewietrzania miasta ze szczególnym uwzględnieniem terenów o gęstej zabudowie ) oraz ich terminy, koszty i organ odpowiedzialny za realizację. Wśród obowiązków Prezydenta Miasta Bielska-Białej, realizowanych w ramach planowania przestrzennego wymieniono (cyt.): Uwzględnianie w planach zagospodarowania przestrzennego wymogów dotyczących zaopatrywania mieszkań w ciepło z nośników nie powodujących nadmiernej niskiej emisji oraz projektowanie linii zabudowy uwzględniając zapewnienie przewietrzania miasta ze szczególnym uwzględnieniem terenów o gęstej zabudowie oraz zwiększenia powierzchni terenów zielonych (nasadzenia drzew, krzewów). Ochrona powietrza znalazła swoje odzwierciedlenie także w Programie ochrony środowiska miasta Bielska-Białej (2004r.). Jego aktualizacja została wprowadzona Uchwałą nr V/62/2011 Rady Miejskiej w Bielsku-Białej z dnia 8 marca 2011r. w sprawie przyjęcia Aktualizacji Programu ochrony środowiska miasta Bielska-Białej na lata 2009-2012 z perspektywą do roku 2016. W aktualizacji ustalono m.in. że (cyt.): W najbliższych latach w odniesieniu do ochrony powietrza w obrębie miasta Bielska-Białej konieczne będzie między innymi: - prowadzenie monitoringu stanu powietrza atmosferycznego, - zastosowanie urządzeń i technologii zmniejszających emisję z procesów przemysłowych oraz wprowadzenie systemów zarządzania środowiskiem w zakładach, - dalsza realizacja programu ograniczania niskiej emisji, - dalsze działania zmierzające do termoizolacji budynków, - promowanie ekologicznych nośników energii między innymi paliw alternatywnych (gaz ziemny, biogaz, olej opałowy), - przebudowa systemu energetycznego i rozwijanie odnawialnych źródeł energii, w tym ekologicznych upraw energetycznych, układów solarnych itp., - modernizacja i rozszerzenie zasięgu sieci gazowniczej, - poprawa dostępności, bezpieczeństwa, szybkości i komfortu podróżowania środkami komunikacji miejskiej, - ograniczenie wpływu miejskiego systemu transportowego na środowisko naturalne (modernizacja skrzyżowań, remont i przebudowa zdegradowanych ciągów komunikacyjnych), - kontynuacja przebudowy i modernizacji węzłów drogowych na drogach krajowych i powiatowych Bielskiego Obszaru Metropolitarnego (dokończenie budowy obwodnic miejskich), - rozwój ruchu rowerowego poprzez wytyczanie i budowanie nowych oraz modernizację już istniejących ścieżek rowerowych, - zwiększenie świadomości społeczeństwa w zakresie potrzeb i możliwości ochrony powietrza, w tym oszczędności energii i stosowania odnawialnych źródeł energii, - restrykcyjne przestrzeganie wymogów ochrony powietrza, ujmowanie zapisów dotyczących ochrony powietrza w dokumentach planistycznych, lokalnym prawie. W rejonie obszarów objętych projektem nie wykonywano badań jakości środowiska, w tym także powietrza atmosferycznego. Ich położenie względem obszarów istotnych w systemie przewietrzania miasta przedstawia się następująco: Obszar nr1 - południowo-wschodnia jego część położona jest w obszarze przewietrzania miasta - na kierunku napływu powietrza z obszarów gminy Jaworze, znanej z walorów uzdrowiskowych. Nie zidentyfikowano istotnych źródeł zanieczyszczenia powietrza położonych na południe od ww. terenu. Dla terenów oznaczonych symbolem MN, w obowiązującym Studium określono odpowiednie wytyczne w zakresie przeznaczenia, zagospodarowania i użytkowania terenów. Nie przewiduje się ograniczenia systemu przewietrzania miasta. 24
Obszar nr2 niemalże w całości położony jest na głównym kierunku przewietrzania miasta. Doliną Potoku Kamienickiego II i jego dopływów do centrum miasta napływa świeże powietrze z leśnych terenów Beskidu Śląskiego. W rejonie tym dopływ powietrza jest utrudniony przez budynki dwóch osiedli: Beskidzkiego i Karpackiego. Projekt zachowuje w niezmienionej formie doliny cieków wodnych z porastającą wzdłuż nich zielenią. Proponowane zmiany zasadniczo dotyczą kilku niewielkich działek na obrzeżu doliny. Przewiduje się ich zmianę na strefę mieszkalnictwa tereny zabudowy mieszkaniowej, dla których w obowiązującym Studium określono odpowiednie wytyczne. Nie przewiduje się ograniczenia systemu przewietrzania miasta. Obszar nr3 położony jest poza obszarami przewietrzania miasta. Obszar nr4 położony jest poza obszarami przewietrzania miasta. Obowiązujące Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Bielska-Białej dla wszystkich stref funkcjonalno-przestrzennych wprowadza ogólne ustalenia dotyczące ochrony środowiska (par. 2.1), które dotyczą także ochrony powietrza. Ponadto dla poszczególnych stref funkcjonalno-przestrzennych ustala odpowiednie (bardziej szczegółowe) wytyczne do planów miejscowych. W omawianym projekcie nie zaproponowano w tym zakresie zmian. Realizacja projektu nie spowoduje istotnych zmian w systemie przewietrzania miasta. Inwestycje w zakresie dróg krajowych zaliczane są do inwestycji ponadlokalnych, realizowanych w trybie przepisów odrębnych. Obowiązująca w tym przypadku procedura ocen oddziaływania na środowisko ma na celu wyeliminowanie potencjalnych, negatywnych oddziaływań na środowisko w tym na przyrodę i zdrowie ludzi. Ocenia się, że realizacja projektu zmiany Studium nie wpłynie znacząco na jakość powietrza, zdrowie ludzi i system przewietrzania miasta. 5.2.3 Jakość wód powierzchniowych i podziemnych W rejonie obszarów proponowanych zmian nie wykonywano badań jakości środowiska wodnego. Przedmiotowe obszary położone są w pobliżu następujących cieków wodnych: Obszar nr 1 położony jest w rejonie potoku Rudawka i jego bezimiennych dopływów. Po zachodniej jego stronie (za granicą terenu objętego zmianą) znajdują się stawy. Obszar nr 2 położony jest w rejonie Potoku Kamienickiego II i jego dopływów należy do terenów cennych przyrodniczo i krajobrazowo. Jest to obszar zespołu przyrodniczokrajobrazowego Gościnna Dolina. Obszar nr 3 położony jest w rejonie potoku Niwka. Obszar nr 4 położony jest w rejonie dopływów potoku Słonnica (Potok Tylutki i Dopływ spod Krzemionek). Generalnie wody cieków w górnym biegu niosą czyste wody. Ocenia się, iż podobna sytuacja dotyczy omawianych obszarów. Potwierdzają ją walory przyrodnicze środowiska. W stosunku do zasobów wód podziemnych tereny objęte projektem położone są poza obszarami Głównych Zbiorników Wód Podziemnych oraz Głównych Użytkowych Poziomów Wodonośnych. Wyjątkiem jest obszar nr 2, którego północno-wschodni kraniec jest położony w obszarze Głównego Zbiornika Wód Podziemnych Dolina rzeki Biała. W obowiązującym Studium, w rejonie tym wyznaczona została strefa środowiska przyrodniczego. Projekt przewiduje wzmocnienie ochrony tego terenu poprzez uwzględnienie ustanowionego zespołu przyrodniczokrajobrazowego Gościnna Dolina, co przyczyni się także do utrzymania czystości wód zarówno powierzchniowych jak i podziemnych. Zasadnicze kierunki i ustalenia dotyczące programu ochrony zasobów wód przed zanieczyszczeniem, sprecyzowano w Programie ochrony środowiska miasta Bielska-Białej (i 25
jego aktualizacji). Program ten zakłada przywrócenie czystości wód powierzchniowych oraz ochronę zasobów wód podziemnych i zapewnienie wysokiej jakości wody do picia. Projekt zmiany Studium zachowuje wody powierzchniowe śródlądowe oznaczone na rysunku Studium symbolem WS. Wyjątkiem jest obszar nr 4, w którym odstąpiono od tej zasady w obszarze przeznaczonym pod drogę krajową DK 52. Proponowane zmiany można ocenić jako punktowe a procedura administracyjna obowiązująca na dalszych etapach inwestycji pozwoli na wyeliminowanie, bądź maksymalne ograniczenie zmian środowiska, w tym także wód. Niektóre z pozostałych, proponowanych zmian dotyczą niewielkich terenów położonych w rejonie zieleni otaczającej doliny rzek i potoków (oznaczonych na rysunku Studium literą Z). Wyznaczona w tych rejonach strefa mieszkalnictwa faktycznie stanowi dopełnienie funkcji terenów sąsiednich (MN zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna), dla której w obowiązującym Studium ustalono odpowiednie wytyczne. Studium ustala także zasady zaopatrzenia w wodę i odprowadzania ścieków (w projekcie nie ulegają zmianie). Obszary proponowanych zmian są położone poza strefami ochronnymi ujęć wody i strefami od cmentarzy. Odległości od najbliżej położonych cmentarzy wynoszą od 560m, do 1 km. Ocenia się, że realizacja projektu nie wpłynie znacząco na jakość wód powierzchniowych i podziemnych oraz zdrowie ludzi. 5.2.4 Klimat akustyczny Na terenach objętych proponowaną zmianą nie zinwentaryzowano źródeł ponadnormatywnych oddziaływań, w tym także na klimat akustyczny środowiska. Nie zostały także wyznaczone obszary ograniczonego użytkowania. W sąsiedztwie występują następujące źródła hałasu: - na północ od obszaru nr 1 droga ekspresowa nr 1, na południe od niego biegnie linia PKP Bielsko-Biała - Cieszyn, - na północ od obszaru nr 2 al. gen. Władysława Andersa, na południe od niego ul. Gościnna - na północ od obszaru nr 3 ul. Krakowska, na południe od niego ul. Polna - na północ od obszaru nr 4 ul. Krzemionki i Wyzwolenia, na południe od niego ul. W.Witosa Z dokumentacji Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad (pismo z dnia 16.03.2010r. znak: GDDKiA-O/KA/P4/264/LB/S-1/163/10) dotyczących dróg objętych rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 14 grudnia 2006r. w sprawie dróg, linii kolejowych i lotnisk, których eksploatacja może powodować negatywne oddziaływanie akustyczne na znacznych obszarach, dla których jest wymagane sporządzanie map akustycznych, oraz sposobów określania granic terenów objętych tymi mapami wynika, że w zasięgu oddziaływań dróg, których eksploatacja może powodować negatywne oddziaływanie akustyczne na znacznych obszarach znajduje się północna część obszaru nr 1 objętego zmianą Studium oraz wschodnia część obszaru nr 3 (przed zastosowaniem zabezpieczeń akustycznych). Poniżej zamieszczono rysunek przedstawiający zasięg akustycznego oddziaływania dróg według ww. danych. Pismem z dnia 27.02.2013r. znak: GDDKiA-A/KA-D9/TJ/264/1A/122/13 Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad poinformowała, że dla drogi S69 przeprowadzono analizę porealizacyjną. Analiza jej wyników wykazała, że przekroczenia dopuszczalnego poziomu hałasu we wschodniej części obszaru oznaczonego numerem 3 zostały wyeliminowane. Z uwagi na zmiany prawne wprowadzone rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 1 października 2012r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku uznano, że zmniejszył się zasięg ponadnormatywnych oddziaływań w rejonie północnego fragmentu obszaru oznaczonego numerem 1. W ww. rejonie znajduje się koryto cieku wodnego porośnięte zielenią. W obowiązującym Studium jest to strefa środowiska 26
przyrodniczego. W omawianym fragmencie obszaru nr 1 nie zaproponowano zmian Studium. Na południe od terenu oznaczonego numerem 1 biegnie linia PKP. Nie spełnia ona kryteriów ustalonych ww. rozporządzeniem. Aktualnie jej eksploatacja jest istotnie ograniczona. Brak danych dotyczących jej ewentualnej modernizacji oraz zwiększenia częstotliwości ruchu pociągów. Dane z opracowania pn. Mapa akustyczna miasta Bielska-Białej Oceny stanu akustycznego środowiska i obserwacji jego zmian na terenie miasta Bielska- Białej dokonuje Prezydent Miasta, który co 5 lat sporządza mapy akustyczne. W trakcie prac nad projektem planu trwały konsultacje społeczne dotyczące Programu ochrony środowiska przed hałasem w Bielsku-Białej. Dokument ten określa cele i kierunki działań w zakresie ochrony środowiska przed hałasem (w tym także wytyczne dotyczące planowania przestrzennego). Udostępniona została Mapa akustyczna miasta Bielska-Białej opracowana w roku 2012 przez firmę Ekkom Sp. z o.o. Kraków zespół autorski pod kierownictwem dr inż. Janusza Bohatkiewicza. Analizując ww. mapę w odniesieniu do proponowanej zmiany Studium ustalono że na żadnym z obszarów objętych projektem nie ma przekroczeń wartości granicznych hałasu drogowego, przemysłowego i kolejowego. Ocenia się, że realizacja projektu zmian Studium w obszarach zmian oznaczonych numerami 1, 2 i 3 nie wpłynie znacząco na środowisko, w tym także na klimat akustyczny miasta i zdrowie ludzi. W obszarze o numerze 4, korytarz rezerwowany pod drogę krajową przesunięto nieznacznie na północ. Realizacja tego typu inwestycji wymaga odrębnego postępowania administracyjnego, którego celem jest wyeliminowanie lub maksymalne ograniczenie negatywnych oddziaływań na środowisko. W przypadku braku możliwości technicznych wyeliminowania przekroczeń, zgodnie z obowiązującymi przepisami tworzone są obszary ograniczonego użytkowania (aktualnie nie przewiduje się takiej sytuacji). 5.2.5 Elektromagnetyczne promieniowanie niejonizujące W omawianych rejonach nie zidentyfikowano obszarów ograniczonego użytkowania ze względu na promieniowanie elektromagnetyczne ani instalacji, których eksploatacja mogłaby wiązać się z takim ograniczeniem. 5.2.6 Jakość życia i zdrowie ludności Problem powstawania chorób, w tym tzw. cywilizacyjnych jest złożony i składają się na niego uwarunkowania genetyczne, warunki życia, sposób odżywiania, stan środowiska, kondycja fizyczna, psychiczna i inne. Jak wykazują badania monitoringowe, w Bielsku-Białej występuje duże zanieczyszczenie powietrza. Szczególnym problemem jest utrzymujące się od wielu lat wysokie stężenie pyłu zawieszonego. Walory przyrodnicze i krajobrazowe obszarów proponowanych zmian oraz ich sąsiedztwa świadczą o wysokiej jakości środowiska, która pozytywnie może wpływać na zdrowie i jakość życia przyszłych mieszkańców. Wyjątkiem może być północna część obszaru nr 1, która znajduje się w zasięgu negatywnych oddziaływań drogi S1. W obszarze znajdującym się w zasięgu potencjalnych negatywnych oddziaływań nie zaproponowano zmian Studium. Prognozuje się, że realizacja proponowanych zmian Studium w obszarach nie będzie źródłem znaczących negatywnych oddziaływań na zdrowie ludzi. 5.2.7 Potencjalne zagrożenia naturalne Wg. danych dostępnych na dzień sporządzania prognozy, obszary objęte projektem planu generalnie nie należą do terenów zagrożonych osuwaniem się mas ziemnych i terenów na 27
których te ruchy występują. Wyjątek stanowi porośnięty zielenią, wschodni fragment obszaru nr 2, który znajduje się w granicach zespołu przyrodniczo-krajobrazowego Gościnna Dolina. W wielu przypadkach brzegi potoków przepływających przez omawiane tereny stanowią wysokie skarpy o dużym stopniu nachylenia (mapy topograficzne w załączeniu). Tereny te nie są korzystne pod zainwestowanie. W ww. rejonach nie zaproponowano zmian. Organem właściwym w zakresie ochrony przed powodzią jest KZGW i podległe mu RZGW. W piśmie z dnia 03.07.2013r. znak: OKI-19/621/WSZ/12653) RZGW Gliwice poinformowało, że w obszarze jego działania znajdują się obszary oznaczone na załącznikach mapowych jako 1,2,3. Organ poinformował, że ww. obszary nie znajdują się w zasięgu wyznaczonych przez Dyrektora RZGW Gliwice terenów zalewowych. Z danych dostępnych na internetowych stronach KZGW wynika, że w obszarze miasta Bielska-Białej nie wyznaczono obszarów, o których mowa w ustawie o zmianie ustawy Prawo wodne oraz niektórych innych ustaw z dnia 5 stycznia 2011r. W obowiązującym Studium, w obszarach oznaczonych numerami 2 i 3 wyznaczone zostały obszary zagrożenia powodzią o prawdopodobieństwie raz na sto lat (zasięgi przedstawione na załącznikach graficznych). Projekt nie zmienia tych ustaleń a proponowane zmiany dotyczące stref funkcjonalnych zostały wyznaczone poza ww. obszarami. 5.2.8 Ocena odporności na degradację i zdolności regeneracyjne środowiska Ocena odporności środowiska przyrodniczego na destrukcję jest bardzo skomplikowana i trudna. System przyrodniczy posiada zdolność utrzymania lub odtwarzania swej struktury i funkcji w warunkach zmian zewnętrznych. Jednakże w przypadku wprowadzenia czynników degradujących, zdolnych do naruszenia mechanizmów homeostatycznych, następuje załamanie równowagi ekologicznej. Zazwyczaj człowiek nie jest w stanie określić poziomu natężenia sił niszczących, przy którym to załamanie nastąpi. Stwierdza to dopiero po reakcji przyrody. Ocenia się, ze obszary proponowanych zmian Studium charakteryzują się dobrą jakością środowiska, odpornością na degradację i zdolnością do regeneracji. 6. Potencjalne zmiany środowiska w przypadku braku realizacji projektu Prognozuje się, iż w przypadku braku realizacji projektu kontynuowane będzie dotychczasowe użytkowanie terenu. Zmiany w obszarze nr 2 polegają przede wszystkim na uwzględnieniu uchwalonego zespołu przyrodniczo-krajobrazowego Gościnna Dolina, co przyczyni się do wzmocnienia ochrony przyrody w tym rejonie. Zespół został uchwalony w granicach, które w stosunku do granic uchwalonych w roku 2006 zostały częściowo zmienione z uwagi na wyroki sądów, utratę walorów przyrodniczych i krajobrazowych. 7 Problemy ochrony środowiska istotne z punktu widzenia realizacji projektowanego przeznaczenia terenu, w szczególności dotyczące obszarów podlegających ochronie na podstawie ustawy z dnia 16 kwietnia 2004r. o ochronie przyrody. Obszarem cennym przyrodniczo i krajobrazowo podlegającym ochronie jest większość obszaru nr2 (zpk Gościnna Dolina ). Problemy ochrony środowiska, w tym ochrony przyrody zostały opisane w poprzednich rozdziałach. Ocenia się, że w aktualnym stanie prawnym największym problemem jest brak spójności przepisów oraz presja inwestorów. Sytuację komplikują wyroki sądów. 28
8 Cele ochrony środowiska ustanowione na szczeblu międzynarodowym, wspólnotowym i krajowym, istotne z punktu widzenia projektowanego dokumentu, oraz sposoby, w jakich te cele i inne problemy środowiska zostały uwzględnione podczas opracowywania dokumentu Cele ochrony środowiska dla poszczególnych szczebli zostały zapisane w wielu dokumentach i przepisach. Zostały one uwzględnione w obowiązującym Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Bielska-Białej. Projekt nie wprowadza zmian w ww. zakresie. Poniżej opisano niektóre z nich. Projekt polityki wodnej państwa do roku 2030 z uwzględnieniem etapu 2016 zakłada, że reforma systemu gospodarki wodnej zostanie przygotowana do 31 grudnia 2012r. W tym czasie zostaną opracowane szczegółowe rozwiązania organizacyjne, finansowe i prawne wynikające z przyjętych w PWP kierunków i wdrożona zostanie nowa struktura funkcjonowania instytucjonalnego, a także będą zrealizowane pilne zadania fazy przejściowej. Do końca 2016 r. będzie trwać wdrażanie i weryfikacja zasad funkcjonowania zreformowanego systemu gospodarowania wodami. W Programie wodno-środowiskowym kraju, dla rejonu miasta Bielska-Białej wskazano działania (dane wg. tab.9 obowiązującej Aktualizacji Programu ochrony środowiska miasta Bielska-Białej na lata 2009-2012 z perspektywą do roku 2016 ) wymienione w tabeli poniżej. Działania wskazane w Programie wodno-środowiskowym kraju dla rejonu miasta Bielska-Białej Symbol Jednostka terytorialna Nazwa działania Jednostka odpowiedzialna SCWP MW0106 MW0103 29 Koszty [zł] Działania organizacyjno-prawne i edukacyjne Opracowanie warunków korzystania z wód regionu RZGW Gliwice 22 414 Opracowanie warunków korzystania z wód zlewni RZGW Gliwice 10 000 Wzmocnienie zaplecza technicznego stanowisk związanych z 300 Administracja ochroną środowiska 000 Propagowanie idei zrównoważonego rozwoju Ministerstwo Środowiska 960 000 Ocena jakości wód przeznaczonych do spożycia WSSE 19 200 Gospodarka komunalna Modernizacja oczyszczalni Komorowice w Bielsku-Białej Gmina 14 825 000 Budowa szczelnych zbiorników bezodpływowych Mieszkańcy - Kontrola przestrzegania harmonogramu wywozu nieczystości ciekłych i osadów z przydomowych oczyszczalni ścieków Gmina - Prowadzenie ewidencji zbiorników bezodpływowych i przydomowych oczyszczalni ścieków Gmina - Likwidacja ognisk zanieczyszczeń (dzikich składowisk) Gmina - Kształtowanie stosunków wodnych oraz ochrona ekosystemów z nimi związanych Bieżąca ochrona walorów przyrodniczych Sprawujący nadzór nad 147 Opracowanie i wdrożenie planów ochrony obszarowej Budowa przepławki (przywrócenie drożności rzek) obszarem Sprawujący nadzór nad obszarem Administrator cieku 904 182 74 5 340 4 205 470 Weryfikacja zapisów instrukcji gospodarowania wodami RZGW Gliwice 30 000 Rolnictwo i leśnictwo Tworzenie stref buforowych wzdłuż cieków i zbiorników wodnych Właściciel cieku 48 176 Opracowywanie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego uwzględniających zasady ochrony środowiska Źródło: Program wodno środowiskowy kraju Administracja - Zgodnie z założeniami Programu wodno-środowiskowego kraju działania zmierzające do ochrony wód podziemnych w większości pokrywają się z działaniami dla wód powierzchniowych. Dla niektórych regionów Program podaje także dodatkowe zadania uzupełniające dotyczące jedynie wód podziemnych. Dla rejonu Bielska-Białej (JCWPd 2100_142, 2100_143, 2200_152) do zadań tych zaliczono: - weryfikację pozwoleń wodno prawnych na pobór wód podziemnych (ograniczenie poboru wód dla przemysłu i rolnictwa, - opracowanie projektu prac geologicznych dla GZWP nr 347, 348, 447, 448, - opracowanie dokumentacji hydrogeologicznej dla ustanowienia obszaru ochronnego GZWP nr 347, 348, 447, 448, - ustanowienie obszarów ochronnych GZWP nr 347, 348, 447, 448, - racjonalne gospodarowanie wodą przeznaczona do spożycia.
W dniu 13 grudnia 2011 roku Rada Ministrów przyjęła dokument pn Koncepcja przestrzennego zagospodarowania kraju 2030. Jest ona najważniejszym krajowym dokumentem strategicznym dotyczącym zagospodarowania przestrzennego kraju. Określono w niej także ustalenia i zalecenia do przygotowywanych planów zagospodarowania przestrzennego województw. W ww. dokumencie przyjęte zostały następujące zasady polityki przestrzennego zagospodarowania kraju (cyt): - ustrojowa zasada zrównoważonego rozwoju oznacza taki rozwój społeczno-gospodarczy, w którym następuje proces integrowania działań politycznych, gospodarczych i społecznych z zachowaniem równowagi przyrodniczej oraz trwałości podstawowych procesów przyrodniczych w celu zagwarantowania możliwości zaspokajania podstawowych potrzeb poszczególnych społeczności oraz obywateli zarówno współczesnego, jak i przyszłych pokoleń; - zasada racjonalności ekonomicznej oznacza, ze w ramach polityki przestrzennej uwzględniana jest ocena korzyści społecznych, gospodarczych i przestrzennych w długim okresie; - zasada preferencji regeneracji (odnowy) nad zajmowaniem nowych obszarów pod zabudowę - oznacza intensyfikację procesów urbanizacyjnych na obszarach już zagospodarowanych, tak aby minimalizować ekspansję zabudowy na nowe tereny. W praktyce zasada ta przeciwdziała rozpraszaniu zadań inwestycyjnych, przyczynia się do efektywnego wykorzystania przestrzeni zurbanizowanej, chroniąc jednocześnie przestrzeń wewnątrz miast przed dewastowaniem (zasada odnosi się do recyklingu przestrzeni, użytkowania zasobu); - zasada przezorności ekologicznej - oznacza, że rozwiązywanie pojawiających się problemów powinno następować we właściwym czasie, tj. odpowiednie działania powinny być podejmowanie już wtedy, gdy pojawia się uzasadnione przypuszczenie, że problem wymaga rozwiązania, a nie dopiero wtedy, gdy istnieje pełne tego naukowe potwierdzenie, pozwoli to uniknąć zaniechań wynikających z czasochłonnych badań, braku środków lub zachowawczego działania odpowiedzialnych osób lub instytucji; - zasada kompensacji ekologicznej - polega na takim zarządzaniu przestrzenią, planowaniu i realizacji działań polityki rozwojowej, w tym przestrzennej, aby zachować równowagę przyrodniczą i wyrównać szkody w środowisku wynikające z rozwoju przestrzennego, wzrostu poziomu urbanizacji i inwestycji niezbędnych ze względów społecznogospodarczych, a pozbawionych alternatywy neutralnej przyrodniczo. Funkcjonowanie zintegrowanego systemu rozwoju zapewniają: - zasada hierarchiczności celów, - zasada dynamicznego strefowania i wyznaczania obszarów planistycznych, - zasada partycypacji społecznej (szerokiej i aktywnej). Celem strategicznym polityki przestrzennego zagospodarowania kraju jest Efektywne wykorzystanie przestrzeni kraju i jej terytorialne zróżnicowanych potencjałów rozwojowych dla osiągania ogólnych celów rozwojowych - konkurencyjności, zwiększenia zatrudnienia, sprawności funkcjonowania państwa oraz spójności w wymiarze społecznym, gospodarczym i terytorialnym w długim okresie. W roku 2008 Minister Środowiska sporządził dokument strategiczny wskazujący główne cele i najważniejsze priorytety polityki ekologicznej RP w najbliższych 4-8 latach, pt. Polityka ekologiczna państwa w latach 2009-2012 z perspektywą do roku 2016., w którym do najbardziej istotnych priorytetów zaliczono działania na rzecz zapewnienia realizacji zasady zrównoważonego rozwoju, przystosowanie do zmian klimatu, ochronę różnorodności biologicznej. Bielsko-Biała jest jednym z trzech polskich i 350 europejskich miast, które w dniu 10.02.2009r. podpisały w Brukseli Porozumienie Burmistrzów, w ramach którego zobowiązały się przekroczyć cel energetyczny Unii Europejskiej, tj. ograniczenia emisji CO 2 o 20%. Podjęto działania w kierunku wyprowadzenia ruchu samochodowego poza centrum miasta poprzez budowę obwodnic oraz wprowadzono program wymiany kotłów grzewczych na bardziej ekologiczne. 30
W planowaniu przestrzennym miasta Bielska-Białej zostały wdrożone, bądź są wdrażane m.in. następujące działania: Uwzględnianie w opracowaniach planistycznych rozwiązań komunikacyjnych i funkcjonalnoprzestrzennych, zapewniających ograniczenie emisji zanieczyszczeń, a zwłaszcza: a. stymulowanie rozwoju przestrzennego miasta poprzez kontrolowany rozwój systemu transportowego b. wykształcenie optymalnej sieci ulic układu podstawowego i obsługującego c. strefowanie funkcji w mieście: stworzenie prawidłowych warunków dowozu surowców i produktów poprzez odpowiednią lokalizację stref produkcyjno-usługowych ograniczenie transportochłonności układu poprzez prawidłowe relacje lokalizacyjne miejsc pracy i funkcji mieszkaniowej d. racjonalna polityka komunikacyjna i parkingowa, w tym: zapewnienie wymaganego standardu podróży przy optymalnym wykorzystaniu komunikacji zbiorowej i samochodu indywidualnego integracja różnych środków komunikacji zbiorowej i indywidualnej, racjonalna rozbudowa obsługi komunikacją zbiorową oddziaływanie na ruchliwość mieszkańców, wybór celów podróży i środka przewozu eliminacja ruchu tranzytowego z centrum miasta ograniczenie dojazdu samochodem do różnych części miasta i wytworzenie stref A, B, C: - strefa A priorytetu komunikacji zbiorowej, ruchu pieszego, rowerowego oraz ruchu dostawczego i wywozu odpadów. Ograniczenie transportu indywidualnego poprzez eliminacje ruchu tranzytowego, skuteczną i konsekwentną politykę parkingową i odpowiednią organizację ruchu, - strefa B równorzędności transportu zbiorowego i indywidualnego z ograniczeniami na rzecz transportu publicznego, - strefa C peryferyjna o swobodnych warunkach transportu indywidualnego, obsługiwana przez rozgałęziony system komunikacji publicznej zapewniający wygodny dojazd do stref A i B, poprawa niezawodności funkcjonowania systemu poprzez sterowanie ruchu i zapewnienie odpowiedniej przepustowości na poszczególnych odcinkach sieci ulicznej oraz na liniach komunikacji zbiorowej e. utworzenie sieci dróg rowerowych i wydzielonych ciągów pieszych f. wykreowanie systemu zieleni izolacyjnej redukującej zanieczyszczenia powietrza w rejonie ciągów komunikacyjnych, baz transportowych, stacji paliw i parkingów. Ustalenia planów dotyczące ograniczeń zabudowy i zakazu zabudowy. Działania na rzecz zmniejszenia stężeń zanieczyszczeń powietrza (w tym dwutlenku węgla) na terenie miasta są realizowane także poprzez utrzymanie odpowiedniego systemu przewietrzania miasta. Adaptacja do konsekwencji zmian klimatu obejmuje m.in.: wyznaczanie odpowiednich udziałów terenów biologicznie czynnych w planach zagospodarowania przestrzennego. Traktat Karty Energetycznej z 1994r. nałożył na sygnatariuszy obowiązek uwzględniania rozwoju i wykorzystania odnawialnych źródeł energii oraz protokół Karty Energetycznej dotyczący efektywności energetycznej i odnośnych aspektów ochrony środowiska. Oba wyżej wskazane akty prawne weszły w życie w stosunku do Polski dnia 23 lipca 2001 r. Uchwałą Rady Ministrów z dnia 10 listopada 2009r. przyjęta została Polityka energetyczna Polski do 2030 roku. W ramach zobowiązań ekologicznych Unia Europejska wyznaczyła na 2020 rok cele ilościowe, tzw. 3x20%, tj. zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych o 20% w stosunku do roku 1990, zmniejszenie zużycia energii do 20% w porównaniu z prognozami UE na 2010r., zwiększenie wykorzystania odnawialnych źródeł energii do 20% całkowitego zużycia w UE, w tym zwiększenie wykorzystania odnawialnych źródeł energii w transporcie do 10%. W grudniu 2008r. został przyjęty przez UE pakiet klimatycznoenergetyczny, w którym ustalone zostały konkretne narzędzia prawne realizacji ww. celów. Ocenia się, że ww. cele ochrony środowiska uwzględniono w obowiązującym 31
Studium. Projekt nie wprowadza zmian w tym zakresie. 9 Rozwiązania alternatywne i napotkane trudności wynikające z niedostatków techniki lub luk we współczesnej wiedzy. Do projektu nie sporządzono rozwiązań alternatywnych. Powierzchnia proponowanych zmian nie przekracza 1% powierzchni miasta. Obszary wskazane do zmian obejmują niewielkie powierzchnie, przy czym faktyczne zmiany stref funkcjonalno-przestrzennych dotyczą tylko ich fragmentów. W obszarach nr 1,2,3 zmiana polega na częściowej zmianie strefy środowiska przyrodniczego na strefę mieszkalnictwa (mieszkalnictwo i mieszkalnictwo z usługami w obszarze 3). W obszarze nr 4 proponowana zmiana polega na nieznacznym przesunięciu korytarza rezerwowanego w obowiązującym Studium pod drogę krajową, na północ. Realizacja drogi krajowej jest inwestycją ponadlokalną, a wskazywanie wariantów i wybór wariantu do realizacji odbywa się w trybie przepisów odrębnych (poza planowaniem przestrzennym). Proponowana zmiana Studium wynika z kolejnej zmiany planowanego przebiegu tej drogi. Dotkliwy jest brak studium ochrony przeciwpowodziowej w regionie wodnym Małej Wisły (winno być sporządzone przez dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Gliwicach). 10 Informacje o możliwym transgranicznym oddziaływaniu na środowisko planu. Nie przewiduje się, oddziaływań transgranicznych wynikających z realizacji projektu 11 Streszczenie i wnioski Prognoza oddziaływania na środowisko została wykonana zgodnie z obowiązującymi przepisami i wymogami właściwych organów. W opracowaniu uwzględniono także opinie i wnioski, w tym Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Gliwicach (pismo z dnia 03.07.2013r. znak: OKI- 19/621/13/WSZ/12653) dotyczące zagrożenia powodzią. Do potrzeb opracowania wykorzystano dostępne materiały dokumentacyjne i wyniki badań środowiska, dokonano wizji w terenie. Prognoza w kolejnych rozdziałach zawiera: informacje o zawartości, głównych celach projektowanego dokumentu oraz jego powiązaniach z innymi dokumentami, informacje o metodach zastosowanych przy sporządzaniu prognozy, propozycje dotyczące analizy skutków realizacji postanowień projektowanego dokumentu oraz częstotliwości jej przeprowadzania, informacje o możliwym transgranicznym oddziaływaniu na środowisko. Ponadto określa, analizuje i ocenia: istniejący stan środowiska oraz potencjalne zmiany tego stanu w przypadku braku realizacji projektowanego dokumentu, stan środowiska na obszarach objętych przewidywanym znaczącym oddziaływaniem, istniejące problemy ochrony środowiska istotne z punktu widzenia realizacji projektowanego dokumentu, w szczególności dotyczące obszarów podlegających ochronie na podstawie ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody, cele ochrony środowiska ustanowione na szczeblu międzynarodowym, wspólnotowym i krajowym, istotne z punktu widzenia projektowanego dokumentu, oraz sposoby, w jakich te cele i inne problemy środowiska zostały uwzględnione podczas opracowywania dokumentu, przewidywane znaczące oddziaływania, na cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralność tego obszaru, a także na środowisko, a w szczególności na: różnorodność biologiczną, ludzi, zwierzęta, 32
rośliny, wodę, powietrze, powierzchnię ziemi, krajobraz, klimat, zasoby naturalne, zabytki, dobra materialne z uwzględnieniem zależności między tymi elementami środowiska i między oddziaływaniami na te elementy. Przedmiotem opracowania jest prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Bielska-Białej w czterech, oddalonych od siebie obszarach o łącznej powierzchni 104,21ha, co stanowi 0,83% powierzchni miasta. Faktyczne zmiany dotyczą niewielkich części obszarów oznaczonych następującymi numerami: nr 1 - obszar w rejonie ulic Darniowej i Dziewanny, w obrębie Międzyrzecze Górne, nr 2 - obszar w rejonie potoku Kamienickiego II, w obrębie Kamienica, nr 3 - obszar w rejonie ulic Spacerowej, Miedzianej i Lipnickiej, w obrębie Lipnik, nr 4 - obszar w rejonie projektowanej drogi krajowej Bielsko-Biała Głogoczów tzw. Beskidzkiej Drogi Integracyjnej, w obrębach Lipnik i Hałcnów. Celem zmiany Studium jest: - uwzględnienie zespołu przyrodniczo-krajobrazowego Gościnna Dolina, - zmiana przebiegu drogi krajowej Bielsko-Biała Głogoczów oznaczonej na rysunku Studium symbolem KDS i zmiana klasy na KDGP (nieznaczne przesunięcie na północ), - dopuszczenie zabudowy mieszkaniowej i mieszkaniowo-usługowej w strefie środowiska przyrodniczego, na terenach oznaczonych na rysunku studium symbolami Z, ZS, ZP. Proponowana zmiana Studium powoduje konieczność: 1) skorygowania załączników graficznych w zakresie: uwzględnienia granic zespołu przyrodniczo-krajobrazowego Gościnna Dolina, granic stref funkcjonalno-przestrzennych, terenu rezerwowanego pod drogę krajową DK52. 2) skorygowania części tekstowej w zakresie informacji dotyczących ustanowionej ochrony zespołu przyrodniczo-krajobrazowego Gościnna Dolina. Pozostałe ustalenia, w tym także przyjęte rozwiązania i zapisy ochronne obowiązującego Studium nie ulegają zmianie. Analiza wykazała, że są one wystarczające. Obszary objęte zmianą charakteryzują się wysoką jakością środowiska. Wyjątek stanowi północna część obszaru nr 1, która znajduje się w zasięgu oddziaływania drogi ekspresowej S1. Projekt nie wprowadza zmian w tym rejonie. W rejonach proponowanych zmian nie zidentyfikowano obszarów ograniczonego użytkowania, stref sanitarnych cmentarzy ani stref ochronnych ujęć wody. Zmiana strefy środowiska przyrodniczego nie dotyczy terenów cennych przyrodniczo objętych ochroną bądź proponowanych do ochrony. Obejmuje niewielkie tereny o łącznej powierzchni 25,67ha, co stanowi 0,20% powierzchni miasta. W projekcie uwzględniono ograniczenia wynikające z uwarunkowań ekofizjograficznych. Najważniejsze z nich to: - dla obszaru nr 1: 33
- konieczność zachowania walorów przyrodniczych i krajobrazowych oraz lokalnych korytarzy ekologicznych, którymi są cieki wodne, - oddziaływanie drogi ekspresowej S1 oraz linii PKP - dla obszaru nr 2: - konieczność zachowania walorów przyrodniczych i krajobrazowych zespołu przyrodniczo-krajobrazowego Gościnna Dolina zgodnie z uchwałą nr XXVI/666/2013 Rady Miejskiej w Bielsku-Białej z dnia 29 stycznia 2013r. w sprawie ustanowienia zespołu przyrodniczo-krajobrazowego Gościnna Dolina w Bielsku-Białej, - konieczność zachowania ochronnej roli otuliny Parku Krajobrazowego Beskidu Śląskiego (południowa część obszaru znajduje się w otulinie Parku Krajobrazowego Beskidu Śląskiego), - dla obszaru nr 3: - niekorzystne ukształtowanie znacznej części terenu i potencjalne zagrożenie powodzią, konieczność zachowania potoku Niwka wraz z porastającą wzdłuż niego zielenią jako lokalnego korytarza ekologicznego. Zmiana w obszarze nr 4 wynika ze zmiany przebiegu drogi krajowej Bielsko-Biała Głogoczów i polega na niewielkim jej przesunięciu w kierunku północnym. Inwestycje dotyczące dróg krajowych zaliczane są do inwestycji ponadlokalnych, realizowanych w trybie przepisów odrębnych. Obowiązująca w tym przypadku procedura ocen oddziaływania na środowisko ma na celu wyeliminowanie potencjalnych, negatywnych oddziaływań na środowisko (w tym także na przyrodę i zdrowie ludzi) Analiza wykazała, że realizacja projektu nie spowoduje oddziaływań transgranicznych ani znaczących oddziaływań na środowisko, w tym także obszary Natura 2000 i ich integralność, życie i zdrowie ludzi oraz przyrodę, a w szczególności: cele ochrony przyrody Parku Krajobrazowego Beskidu Śląskiego i jego otuliny, walory przyrodnicze zespołu przyrodniczo-krajobrazowego Gościnna Dolina, stanowiska chronionych siedlisk oraz gatunków roślin, grzybów i zwierząt, lokalne ostoje przyrody istotne dla zachowania różnorodności biologicznej, a w szczególności kompleksy leśne, płaty roślinności nieleśnej, zadrzewienia śródpolne, a także obiekty ważne dla ochrony płazów, funkcjonowanie korytarzy ekologicznych, jakość środowiska i system przewietrzania miasta. Ocenia się, że realizacja projektu przyczyni się do wzmocnienia ochrony walorów przyrodniczych i krajobrazowych zespołu przyrodniczo-krajobrazowego Gościnna Dolina, gdyż oprócz ograniczeń obowiązujących w strefie środowiska przyrodniczego, w Studium zawarta będzie informacja dotycząca dodatkowej ochrony w trybie ustawy o ochronie przyrody. Wykaz materiałów dokumentacyjnych i źródłowych 34
1. Opracowanie fizjograficzne miasta Bielsko-Biała. Zespół specjalistów z Przedsiębiorstwa Geologiczno-Fizjograficznego i Geodezyjnego Budownictwa Warszawa 1971r., 2. Mapa hydrograficzna nr 541.4 Żywiec. Autor- Główny Geodeta Kraju Przedsiębiorstwo GEOPOL Poznań 1992r. 3. Szczegółowa waloryzacja przyrodnicza miasta Bielsko-Biała, Katowice, 1996r. zespół specjalistów z Wydziału Biologii i Ochrony Środowiska i Wydziału Nauk o Ziemi Uniwersytetu Śląskiego pod kierownictwem dr A. Rostańskiego, 1996r., 4. Przyroda województwa bielskiego. Stan poznania, zagrożenia i ochrona A. Blarowski i inni, Poznań 1997r. 5. Osobliwości szaty roślinnej województwa bielskiego, L.Bernacki, A.Blarowski, Z.Wilczek, Poznań 1998r. 6. Przyrodnicze obszary chronione. Możliwości użytkowania, D.Ptaszycka-Jackowska, M.Baranowska-Janota, Warszawa 1996r. 7. Przyroda Beskidu Śląskiego, A.Blarowski, Poznań 1998r. 8. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Bielsko-Biała (1999r.) 9. Opracowania ekofizjograficznego do studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Bielska Białej, zespół: Grażyna Skoczylas i Beata Jaromin w 2006r. w Biurze Rozwoju Miasta. 10. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Bielska Białej (UCHWAŁA NR XIX/487/2012 RADY MIEJSKIEJ W BIELSKU-BIAŁEJ z dnia 29 maja 2012r.) 11. Ocena aktualnych możliwości oraz ustalenie hierarchii wprowadzania przyrodniczych obszarów chronionych na terenie Bielska-Białej, dr Zbigniew Wilczek, dr Edyta Sierka, Katedra Geobotaniki i Ochrony Przyrody, Uniwersytet Śląski, Katowice 2001r. 12. Pomniki przyrody w Belsku-Białej, Stowarzyszenie Inicjatyw Ekologicznych, Bielsko-Biała 2001r., 13. Przyroda Bielska-Białej J. Zachara, W. Mikler 14. Płazy Gościnnej Doliny, M.Fiszer Stowarzyszenie Olszówka 15. Flora Polski. Atlas roślin chronionych, H. Piękoś-Mirkowa, Z.Mirek, Warszawa 2003r, 16. Atlas Polski. Tom 1. Przyroda-Społeczeństwo-Gospodarka, R.Mydel, Kraków 2001r. 17. Uwarunkowania przyrodnicze w planowaniu przestrzennym, K.Dubel, Białystok 2000r. 18. Fizjografia urbanistyczna, A. Szponar, Warszawa 2003r. 19. Ekologia krajobrazu, A.Richling, J.Salomon, Warszawa 1996r. 20. Ekologia wód płynących, J.David Allan, Warszawa 1998r. 21. Ostoje ptaków w Polsce, Ogólnopolskie Towarzystwo Ochrony Ptaków, Gdańska 1994r. 22. Dokumentacja złóż surowców naturalnych, 23. Zagrożenie powodziowe w dolinie rzeki Białej na terenie miasta Bielsko-Biała opracowanie wykonane na zlecenie Gminy Bielsko-Biała przez HYDROconsult S.C. w czerwcu 2002r. 24. Zagrożenie powodziowe w dolinie rzeki Wapienicy poniżej ul. Bohaterów Monte Casino opracowanie wykonane na zlecenie Gminy Bielsko-Biała przez HYDROconsult S.C 25. Program małej retencji dla województwa śląskiego projekt, Województwo Śląskie, Katowice wrzesień 2005r., 26. Katalog Osuwisk. Autor - Państwowy Instytut Geologiczny w Krakowie 1976r. 27. Mapa osuwisk na terenie obszaru miasta Bielsko-Biała w skali 1:10 000. Kraków 2004r. Opracowanie wykonał Państwowy Instytut Geologiczny Oddział Karpacki im. M.Książkiewicza na zlecenie Urzędu Miejskiego w Bielsku-Białej. Autor: dr hab. A. Wójcik. 28. Aktualizacja Mapy osuwisk i terenów zagrożonych ruchami masowymi ziemi dla miasta Bielsko-Biała w skali0 000, autor Państwowy Instytut Geologiczny Państwowy Instytut Badawczy w Warszawie Oddział Karpacki w Krakowie (przekazane pismem z dnia 31.03.2011r. znak: OS.GE.644.6.2011.WT) 29. Mapa akustyczna miasta Bielska-Biała opracowanie wykonane w 2012r. na zlecenie gminy Bielsko-Biała przez EKKOM Sp. z o.o. Zespół pod kierownictwem dr inż. Janusza Bohatkiewicza 30. Program Ochrony Środowiska miasta Bielska-Białej opracowany na zlecenie gminy Bielsko-Biała przez Instytut Podstaw Inżynierii Środowiska Polskiej Akademii Nauk, Zabrze 2004r 35
31. Program Ochrony Środowiska województwa bielskiego do roku 2015, Jan Suschka, grudzień 1996r., 32. Plan gospodarowania wodami na obszarze dorzecza Wisły zatwierdzony przez Prezesa Rady Ministrów na posiedzeniu Rady Ministrów 22 lutego 2011r. 33. Przedstawienie działań wynikających z projektów Planów gospodarowania wodami na obszarze RZGW Gliwice Wydział Planowania, Gospodarowania i Ochrony Wód oraz Ramowej Dyrektywy Wodnej RZGW Gliwice 34. Pismo Sp. AQUA S.A. z dnia 21.08.2012r. w sprawie ujęć wody do picia oraz ich stref ochrony sanitarnej położonych w granicach administracyjnych Bielska-Białej 35. Plan gospodarowania wodami na obszarze dorzecza Wisły zatwierdzony przez Prezesa Rady Ministrów na posiedzeniu Rady Ministrów 22 lutego 2011r. 36. Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Śląskiego do roku 2015 37. Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2008 2033. Tezy i założenia, 38. Ekspercki projekt Koncepcji Przestrzennego Zagospodarowania Kraju do roku 2033, 39. Polityka ekologiczna państwa w latach 2009 2012 z perspektywą do roku 2016, przyjęta uchwałą Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 22 maja 2009r. 40. Stan środowiska w Polsce. Sygnały 2011. Biblioteka Monitoringu Środowiska Warszawa 2011r. 41. Analiza stanu zanieczyszczenia powietrza pyłem PM 10 i PM2,5 z uwzględnieniem składu chemicznego pyły, w tym metali ciężkich i WWA. Raport końcowy. Raport opracowany przez Konsorcjum składające się z Instytutu Ekologii Terenów Uprzemysłowionych, Instytutu Podstaw Inżynierii Środowiska Polskiej Akademii Nauk, Ośrodka Badań i Kontroli Środowiska, Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej i finansowany ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Warszawa maj 2008r. 42. Uchwały Rady Miejskiej w Bielsku-Białej w sprawie Regulaminu utrzymania czystości i porządku na terenie miasta Bielska-Białej 2012r. 43. Strony internetowe instytucji związanych z ochroną środowiska (w tym także przyrody i zdrowia) oraz planowaniem przestrzennym Wykaz przepisów prawnych 1. Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001r. - Prawo ochrony środowiska (tj. Dz.U. Nr 25, poz. 150 z późniejszymi zmianami) 2. Ustawa z dnia 27 marca 2003r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz.U. z dnia 10 maja 2003r. z późn. zmianami) 3. Ustawa z dnia 3 października 2008r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz.U. z 7 listopada 2008r. Nr 199, poz. 1227z późn. zmianami), 4. Ustawa z dnia 21 maja 2010r. o zmianie ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2010r. Nr 119, poz. 804) 5. Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004r. o ochronie przyrody (Dz. U. Nr 151, poz.1220, z późn. zm) 6. Ustawa z dnia 3 października 2008r. o zmianie ustawy o ochronie przyrody oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2008 Nr 201, poz 1237) 7. Ustawa z dnia 13 lipca 2012r. o zmianie ustawy o ochronie przyrody oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 985) 8. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 11 września 2012r. w sprawie centralnego rejestru form ochrony przyrody (Dz.U. z 2012r. poz. 1080) 9. Ustawa z dnia 13 kwietnia 2007r. o zapobieganiu szkodom w środowisku i ich naprawie (Dz.U.2007r. Nr.75, poz.493) 10. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 września 2002r. w sprawie opracowań ekofizjograficznych (Dz.U. z 2002. Nr 155, poz.1298), 11. Ustawa z dnia 18 lipca 2001r. Prawo wodne (t.j. 05.239.2019 z póź. zm.) 12. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 24 lipca 2006r. w sprawie warunków, jakie należy spełnić przy wprowadzaniu ścieków do wód lub do ziemi, oraz w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego (Dz.U.06.137.984) 13. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 września 2002r. w sprawie standardów jakości gleby oraz standardów jakości ziemi (Dz. U. z 2002r. Nr 165, poz. 1359), 36
14. Ustawa z dnia 3 lutego 1995r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych (Dz.U. z 2004r, Nr 121, poz. 1266, z późn. zmianami. 15. Uchwała Sejmu Rzeczpospolitej Polskiej z dnia 8 maja 2003r. w sprawie przyjęcia Polityki Ekologicznej Państwa na lata 2003-2006 z uwzględnieniem perspektywy na lata 2007-2010 16. Ustawa z dnia 19 grudnia 2008r. o zmianie ustawy o ochronie gruntów rolnych i leśnych (Dz.U.Nr 237, poz. 1657), 17. Ustawa z dnia 28 września 1991r. o lasach (Dz.U.00.56.679 z późn. zmianami) 18. Ustawa z dnia 10 lipca 2008r. o zmianie ustawy o lasach (Dz.U.Nr 163, poz. 1011) 19. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 25 sierpnia 1992r. w sprawie szczególnych zasad i trybu uznawania lasów za ochronne oraz szczegółowych zasad prowadzenia w nich gospodarki leśnej (Dz.U. z dnia 7 września 1992r.) 20. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 12 października 2011r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. z 2011r. Nr 237,poz.1419) 21. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 lipca 2004r. w sprawie gatunków dziko występujących roślin objętych ochroną (Dz.U. z dnia 28 lipca 2004r.) 22. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 lipca 2004r. w sprawie gatunków dziko występujących grzybów objętych ochroną (Dz.U. z dnia 28 lipca 2004r.) 23. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 sierpnia 2001r. w sprawie określania rodzajów siedlisk przyrodniczych podlegających ochronie (Dz.U. z 2001. Nr 92. poz. 1029) 24. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 13 kwietnia 2010r. w sprawie siedlisk przyrodniczych oraz gatunków będących przedmiotem zainteresowania Wspólnoty, a także kryteriów wyboru obszarów kwalifikujących się do uznania lub wyznaczenia jako obszary Natura 2000 (Dz.U. z 2010r. Nr 77, poz. 510) 25. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 12 stycznia 2011r. w sprawie obszarów specjalnej ochrony ptaków (Dz.U. z 2011r. Nr 25 poz.133) 26. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 30 marca 2010r. w sprawie sporządzania projektu planu ochrony dla obszaru Natura 2000 (Dz.U. z 2010r. Nr 77 poz. 510) 27. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 17 kwietnia 2012r. zmieniające rozporządzenie w sprawie projektu planu ochrony dla obszaru Natura 2000 (Dz.U. z 2012r. poz. 507) 28. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 17 lutego 2010r. w sprawie sporządzania projektu planu zadań ochronnych dla obszaru Natura 2000 (Dz.U. z 2012r. poz. 507) 29. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 17 kwietnia 2012r. zmieniające rozporządzenie w sprawie sporządzania projektu planu zadań ochronnych dla obszaru Natura 2000 (Dz.U. z 2012r. poz. 506) 30. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 12 maja 2005r. w sprawie sporządzania projektu planu ochrony dla parku narodowego, rezerwatu przyrody i parku krajobrazowego, dokonywania zmian w tym planie oraz ochrony zasobów, tworów i składników przyrody (Dz.U z 2005r. Nr 94, poz. 794) 31. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 30 marca 2005r. w sprawie rodzajów, typów i podtypów rezerwatów przyrody ((Dz.U z 2005r. Nr 60, poz. 533) 32. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 30 marca 2010r. w sprawie szczegółowych sposobów i form składania informacji o kompensacji przyrodniczej (Dz.U z 2010r. Nr 64, poz. 402) 33. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 30 października 2003r. w sprawie dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku oraz sposobów sprawdzania dotrzymywania tych poziomów (Dz. U. z 2003r. Nr 192, poz. 1883) 34. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. Nr 120, poz. 826) 35. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 1 października 2012r. zmieniające rozporządzenie w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. z dnia 8 października 2012 poz. 1109) 36. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 7 listopada 2007r. zmieniające rozporządzenia w sprawie ustalania wartości wskaźnika hałasu L DWN (Dz.U. Nr 106, poz.729) 37. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 czerwca 2011r. w sprawie wymagań w zakresie prowadzenia pomiarów poziomów substancji lub energii w środowisku przez zarządzającego drogą, linią kolejową, linia tramwajową, lotniskiem lub portem (Dz. U. Nr 140 poz.824) 38. Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001r. o odpadach (Dz. U. z 2001.62.628) 37
39. Ustawa z dnia 13 września 1996r. o utrzymaniu i porządku w gminach (tj.dz.u z 2012r. poz.391 i 951) 40. Ustawa z dnia 1 lipca 2011r. o zmianie ustawy o utrzymaniu i porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw (Dz.U z 2011r. Nr 152, poz.897) 41. Ustawa z dnia 6 lipca 2001r. o zachowaniu narodowego charakteru strategicznych zasobów naturalnych kraju (Dz.U. z dnia 11 września 2001r.) 42. Ustawa z dnia 9 czerwca 2011r. - Prawo geologiczne i górnicze (Dz. U. Nr 163, poz. 981) 43. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 20 czerwca 2007r. w sprawie informacji dotyczących ruchów masowych ziemi (Dz.U.Nr 121, poz. 640) 44. Rozporządzenie Ministra Transportu, budownictwa i gospodarki morskiej z dnia 25 kwietnia 2012r. w sprawie ustalania geotechnicznych warunków posadowienia obiektów budowlanych. 45. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 15 grudnia 2011r. w sprawie szczególnych wymagań dotyczących innych dokumentacji geologicznych (Dz.U Nr 282, poz. 1656) 46. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 15 grudnia 2011r. w sprawie gromadzenia i udostępniania informacji geologicznej (Dz.U Nr 282, poz. 1657) 47. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 30 kwietnia 2008r. w sprawie kryteriów wystąpienia szkody w środowisku (Dz.U. z dnia 14 maja 2008r.) 48. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 4 czerwca 2008r. w sprawie rodzajów działań naprawczych oraz warunków i sposobu ich prowadzenia (Dz.U. z dnia 16 czerwca 2008r.) 49. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 26 lipca 2002r. w sprawie rodzajów instalacji mogących powodować znaczne zanieczyszczenie poszczególnych elementów przyrodniczych alba środowiska jako całości (Dz. U. z 2002r. nr 122, poz. 1055) 50. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko (Dz.U.10.213.1397) 51. Uchwała Nr III/52/15/2010 Sejmiku Województwa Śląskiego z dnia 16 czerwca 2010 roku - Program ochrony powietrza dla stref województwa śląskiego G. Strefa miasto Bielsko-Biała. 52. Ustawa z dnia 13 września 1996r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz.U.05.236.2008 z późn. zmianami), 53. Ustawa z dnia 1 lipca 2011r. o zmianie ustawy o o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw (Dz.U Nr 152, poz 897 54. Polityka ekologiczna państwa na lata 2003 2006 z uwzględnieniem perspektywy na lata 2007 2010, Uchwała Sejmu RP z dnia 8 maja 2003r. (Monitor Polski Nr 33, poz. 433), 55. Ramowa Dyrektywa Wodna 2000/60/WE (RDW) z dnia 23 października 2000 r., 56. Dyrektywa 2007/60/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dn. 23 października 2007r. w sprawie oceny ryzyka powodziowego i zarządzania nim, potocznie zwana Dyrektywą Powodziową. 57. Dyrektywa Rady Parlamentu Europejskiego 91/271/EWG z dnia 21 maja 1991 roku dotycząca oczyszczania ścieków komunalnych (Dz. Urz. WE L 135 Z 30.5.1991r., str. 40-52 z późn. zm.; Dz. Urz. WE polskie wydanie specjalne z 2004r., rozdz. 15, t.002, str. 26). 58. Ustawa z dnia 7 maja 2010r. o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych 59. Ustawa o zmianie ustawy Prawo wodne oraz niektórych innych ustaw z dnia 5 stycznia 2011r. (Dz. U z 2011r. Nr 32, poz. 159) 60. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 18 czerwca 2009r. w sprawie szczegółowego zakresu opracowywania planów gospodarowania wodami na obszarach dorzeczy (Dz.U.Nr 106, poz.882) 61. Ustawa o szczególnych zasadach przygotowania do realizacji inwestycji w zakresie budowli przeciwpowodziowych z dnia 8 lipca 2010r. (Dz. U. Nr 143, poz. 963) 62. Ustawa z dnia 6 sierpnia 2010r. o zmianie ustawy o gospodarce nieruchomościami oraz ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym 63. Ustawa z dnia 6 sierpnia 2010r. o zmianie ustawy o szczególnych zasadach odbudowy, remontów i rozbiórek obiektów budowlanych zniszczonych lub uszkodzonych w wyniku działania żywiołu oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2010r. Nr 149, poz.996) 64. Uchwała nr 2350/76/IV/2011 Zarządu Województwa Śląskiego z dnia 06.09.2011 roku w sprawie przyjęcia Projektu Strategii ochrony przyrody województwa śląskiego do roku 2030. 65. Uchwała Nr IV/6/2/2011 Sejmiku Województwa Śląskiego z dnia 14 marca 2011r. w sprawie przyjęcia Programu Ochrony Środowiska dla Województwa Śląskiego do roku 2013 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2018 38
66. Uchwała nr 239 rady Ministrów z dnia 13 grudnia 2011r. w sprawie przyjęcia Koncepcji Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030 67. Uchwała nr V/62/2011 Rady Miejskiej w Bielsku-Białej z dnia 8 marca 2011r. w sprawie przyjęcia Aktualizacji Programu ochrony środowiska miasta Bielska-Białej na lata 2009-2012 z perspektywą do roku 2016 68. Uchwała Nr III/52/15/2010 Sejmiku Województwa Śląskiego z dnia 16 czerwca 2010 roku w sprawie przyjęcia Programu ochrony powietrza dla stref województwa śląskiego, w których stwierdzone zostały ponadnormatywne poziomy substancji w powietrzu. 69. Rośliny obcego pochodzenia w Polsce ze szczególnym uwzględnieniem gatunków inwazyjnych GDOŚ Warszawa 2012r. Autor: Barbara Tokarska-Guzik, Zygmunt Dajdok, Maria Zając, Adam Zając, Alina Urbisz, Władysław Danielewicz, Czesław Hołdyński 70. Uchwały dotyczące miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego oraz ekofizjografie i prognozy do nich. II. CZĘŚĆ KARTOGRAFICZNA - Mapy analityczne i syntetyczne: I OBSZAR NR 1 1. Zdjęcie lotnicze 2. Wyrys ze Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Bielska-Białej 3. Uwarunkowania ekofizjograficzne i zagrożenia w rejonie obszaru nr 1 4. Obszar nr 1 na mapie topograficznej miasta 5. Mapa syntetyczna uwarunkowań ekofizjograficznych w rejonie obszaru nr1 6. Obszar nr1 i obowiązujące plany miejscowe II OBSZAR NR 2 1. Zdjęcie lotnicze 2. Wyrys ze Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Bielska-Białej 3. Uwarunkowania ekofizjograficzne i zagrożenia w rejonie obszaru nr 2 4. Obszar nr 2 na mapie topograficznej miasta 5. Mapa syntetyczna uwarunkowań ekofizjograficznych w rejonie obszaru nr2 6. Obszar nr2 i obowiązujące plany miejscowe III OBSZAR NR 3 1. Zdjęcie lotnicze 2. Wyrys ze Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Bielska-Białej 3. Uwarunkowania ekofizjograficzne i zagrożenia w rejonie obszaru nr 3 4. Obszar nr 3 na mapie topograficznej miasta 5. Mapa syntetyczna uwarunkowań ekofizjograficznych w rejonie obszaru nr3 6. Obszar nr3 i obowiązujące plany miejscowe IV OBSZAR NR 4 1. Zdjęcie lotnicze 2. Wyrys ze Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Bielska-Białej 3. Uwarunkowania ekofizjograficzne i zagrożenia w rejonie obszaru nr 4 4. Obszar nr 4 na mapie topograficznej miasta 5. Mapa syntetyczna uwarunkowań ekofizjograficznych w rejonie obszaru nr4 6. Obszar nr4 i obowiązujące plany miejscowe 39
OBSZAR NR 1
załącznik nr 4 Obszar nr 1 do zmiany studium na mapie topograficznej miasta SKALA 1 : 10000 gmina JASIENICA gmina JAWORZE obszar objęty zmianą studium proponowany teren zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej granica miasta granica gmin sąsiednich
OBSZAR NR 2
załącznik nr 4 Obszar nr 2 do zmiany studium na mapie topograficznej miasta SKALA 1 : 10000 MW MN MN zpk GOŚCINNA DOLINA obszar objęty zmianą studium MW, MN proponowany teren zabudowy mieszkaniowej zespół przyrodniczo-krajobrazowy Gościnna Dolina
OBSZAR NR 3
OBSZAR NR 4