Trójmiejskie Centrum AIKIDO AIKIKAI

Trójmiejskie Centrum AIKIDO AIKIKAI INFORMATOR 2008 Projekt i opracowanie: Anna Plata Mariusz Siejek Maciej Jakubowski Jarosław Stromski Nowe wydanie: Bartłomiej Fajer 1

AIKIDO Rozpoczynając trening aikido, każdy ma określone motywacje i oczekiwania. Zarówno jedne, jak i drugie z czasem będą ulegały zmianom. Jakiekolwiek by one nie były - są dobre. Niektórzy z Was przyszli tu, aby nauczyć się walczyć, inni, żeby poprawić swoją kondycje, poznać ludzi, zagospodarować swój wolny czas itp.. Jeśli uda się Wam utrzymać w reżimie treningowym, będziecie mogli zaobserwować bardzo ciekawy proces przemian, jakie będą Was dotyczyły, poprzez wiele etapów praktyki, do momentu, kiedy poczujecie, że aikido stało się częścią Waszego życia, czynnością której wykonywanie jest niezbędne, drogą życia i sposobem interpretacji tego, co się dzieje wokół Was. Bezsprzecznie aikido należy do jednej z najbardziej wysublimowanych i efektywnych sztuk walki polegającą na wykorzystywaniu energii partnera w celu wykonania techniki obrony, rzutu bądź kontroli poprzez bardzo rozbudowany system pracy całego ciała, oparty na prawach fizyki i znajomości anatomii człowieka, z wykorzystaniem zasad i reguł natury. Aikido przez lata swojego istnienia ulegało i ulega nadal ciągłym modyfikacjom stając się coraz bardziej usystematyzowaną sztuką walki. W chwili obecnej metodyka nauczania aikido stoi na tak wysokim poziomie jak nigdy dotąd, a precyzja technik sięga zenitu. Rozpoczynając dzisiaj trening aikido, jesteś w wyśmienitej sytuacji możesz korzystać z dorobku kilku pokoleń instruktorów, którzy nierzadko poświęcali całe swoje życie w doskonaleniu tej sztuki. Praktykując, zawsze powinieneś o tym pamiętać, kiedyś nie było tak łatwo... Ta skromna pozycja, przeznaczona głównie dla początkujących, ma przede wszystkim ułatwić Ci trudny pierwszy kontakt z aikido i złagodzić, umilić przejście na bardziej zaawansowane poziomy. Bycie zaawansowanym tak naprawdę oznacza bycie początkującym. Może wydawać się to paradoksalne, ale tak jest. Wszyscy jesteśmy początkującymi, z tą różnicą, że jedni od dzisiaj, inni od paru lat. Tak długo jak, uda nam się utrzymać ten punkt widzenia, tak długo możliwy jest nasz rozwój; jak długo możliwy jest nasz rozwój, tak długo możliwa jest praktyka aikido. 2

TRÓJMIEJSKIE CENTRUM AIKIDO AIKIKAI Trójmiejskie Centrum Aikido Aikikai (TCAA) zostało założone w listopadzie 1993 roku. TCAA jest pod bezpośrednim patronatem Masatomi Ikeda Sensei 7 dan aikikai (shihan Hombu Dojo Tokyo). Oznacza to, że Twój klub zapewnia Ci uzyskiwanie autoryzowanych (uznanych na całym świecie, w każdym dojo) stopni uczniowskich i mistrzowskich. W przypadku stopni mistrzowskich są one sygnowane podpisem obecnego Doshu (mistrza drogi) wnuka Morihei Ueshiba (twórcy aikido), Moriteru Ueshiba. TCAA jako klub podlegający patronatowi Sensei M. Ikeda jest rozpoznawalne jako w pełni uprawnione źródło nauczania aikido. Członkostwo w TCAA umożliwia Ci także dostęp do podstawowych materiałów szkoleniowych (biuletyny, książki, kasety video itp.), udział w seminariach, letnich i zimowych obozach szkoleniowych, praktykę w dojo Sensei M. Ikeda w Zurychu (Szwajcaria). Cele TCAA są jasne i proste : 1. Podnosić i rozwijać poziom aikido, zapewniając swoim adeptom możliwie jak najlepsze warunki rozwoju. 2. Zachować ciągłość i czystość nauki aikido w oparciu o tradycyjne (zgodne z wytycznymi twórcy aikido) sposoby przekazywania wiedzy, oparte na relacji mistrz uczeń. Pamiętaj proszę, że jako uczeń TCAA swoją postawą i zachowaniem wystawiasz świadectwo swojemu dojo, nauczycielowi i sztuce aikido. Jako człowiek świadomy swoich zachowań, praktykujący sztukę walki powinieneś dążyć do podwyższania swojego standardu moralnego i niestrudzenie dbać o jego rozwój. 3

ZASADY CZŁONKOSTWA W TCAA 1. Członkiem TCAA zostaje się przez wypełnienie oświadczenia i uiszczenie miesięcznej składki. 2. Składki członkowskie należy opłacać do 10 każdego miesiąca. 3. Miesięczna składka członkowska uprawnia do uczestnictwa we wszystkich zajęciach organizowanych przez TCAA, w przypadku osób początkujących do uczestniczenia we wszystkich zajęciach organizowanych dla nowych grup naborowych, osoby bardziej zaawansowane mogą uczestniczyć we wszystkich zajęciach bez ograniczeń. 4. Do obowiązków członka TCAA należy dbanie o zgłaszanie swojej obecności na zajęciach poprzez odznaczanie swojego udziału na liście. Listy obecności i składek znajdują się u asystentów. Obecności stanowią podstawę kwalifikacyjną dla kandydatów na egzamin. 5. Każdy członek TCAA zobowiązany jest do czytelnego wypełnienia, podpisania i oddania oświadczenia, w przypadku osób niepełnoletnich oświadczenie wypełniają i podpisują rodzice bądź opiekunowie prawni. 6. Uczestnicy zajęć zobowiązani są do ubezpieczenia się od następstw nieszczęśliwych wypadków (NNW), zaświadczenie o ubezpieczeniu należy przedłożyć do wglądu asystentom. 7. Przed rozpoczęciem zajęć członkowie TCAA zobowiązani są poddać się badaniu lekarskiemu (lekarz ogólny) dopuszczającemu do treningów. Zaświadczenie lekarskie należy przedłożyć do wglądu asystentom. SENSEI NAUCZYCIEL W potocznym rozumieniu słowo sensei oznacza mistrz, nauczyciel, chociaż dosłowne tłumaczenie tego słowa brzmi inaczej, mianowicie: ten, który urodził się wcześniej. Oczywiście nie dotyczy to daty urodzenia Twojego nauczyciela, ponieważ może on być młodszy od ciebie, ale oznacza to, że Twój Sensei wkroczył na drogę aikido wcześniej niż Ty i już tam był, gdzie Ty dopiero zmierzasz. Powinieneś uświadomić sobie fakt, że Twój Sensei ryzykował życie i zdrowie ucząc się aikido, po to abyś teraz ty mógł, korzystając z jego dorobku, zgłębiać tajniki tej sztuki. Twój sensei jest łącznikiem z pokoleniami nauczycieli, aż do O Sensei włącznie i dalej. Traktuj to połączenie jako coś szczególnie cennego. 4

ETYKIETA W STOSUNKU DO SENSEI 1. Zwracaj się do instruktora zawsze Sensei. 2. Kłaniaj się instruktorowi na powitanie, pożegnanie lub zakończenie rozmowy. 3. Kiedy Twój instruktor Cię wzywa, zawsze odpowiadaj: tak lub hai. 4. Gdy Twój instruktor mówi, słuchaj i patrz bezpośrednio na niego. Kiedy Ty mówisz do swego instruktora mów bezpośrednio i wyraźnie. 5. Gdy idziesz ze swoim instruktorem, zaproponuj pomoc w niesieniu bagażu. W każdym przypadku bądź czujny będąc w towarzystwie twego instruktora. To Twój obowiązek pomagać mu i chronić go w każdy możliwy sposób. 6. Zachowaj takie same zasady grzeczności i bycia zaszczyconym w stosunku do swego Sensei, jakie zachowałbyś w stosunku do każdej innej osoby godnej szacunku. 5

DOJO MIEJSCE PRAKTYKI Dojo aikido nie jest zwykłą szkołą, ale miejscem, gdzie studiowane są zasady mistrza Morihei Ueshiba. W dosłownym tłumaczeniu oznacza: miejsce drogi miejsce, gdzie poszukuje się do, czyli drogi. Z tego względu panują tutaj określone zasady, które mają pomóc Ci w odnalezieniu tej drogi, chociaż na początku praktyki mogą wydać Ci się one trochę dziwne i niezrozumiałe, to jednak z czasem ich zasadność będzie stawała się dla Ciebie coraz bardziej oczywista. Każde dojo zawiera kilka charakterystycznych, podstawowych elementów, należą do nich przede wszystkim wyznaczone obszary dojo, których znaczenie powinieneś znać. Są to: kamiza, shimoza, joseki i shimoseki. Kamiza (shomen) Joseki DOJO TATAMI (maty) Shimoza Shimoseki KAMIZA miejsce honorowe, miejsce, w którym siada nauczyciel na początku i końcu zajęć. Kamiza to przód dojo, tam z reguły znajduje się kaligrafia i wizerunek O Sensei Morihei Ueshiba, półka na broń ( jo, bokken, tanto ) czy inne przedmioty. Kamiza może też być nazywane shomen ( głowa, centrum ). SHIMOZA dolna ściana, miejsce na macie, gdzie siadają ćwiczący, umiejscowione jest naprzeciw kamiza. JOSEKI wysokie siedzenie, prawa strona dojo, gdy jesteś twarzą do kamiza. Po tej stronie mają przywilej siadać uczniowie z wyższymi stopniami. SHIMOSEKI niskie siedzenie, lewa strona dojo, gdy jesteś twarzą do kamiza. Tutaj siadają uczniowie z niższymi stopniami i początkujący. 6

Będąc uczniem TCAA, masz prawo do korzystania z wielu przywilejów, ale oprócz tego spoczywają na Tobie pewne obowiązki. Obowiązki: dojo aikido nie funkcjonuje na zasadach pewnego rodzaju klubu sportowego, gdzie, przychodząc, płacisz za określone instrukcje i oczekujesz zaspokajania wszystkich Twoich potrzeb i oczekiwań. W dojo nie płacisz za instrukcje, nauki, które tutaj otrzymasz, są bezcenne, a Twój Sensei uczył się ich przez wiele lat, godząc się na ból, zmęczenie i narażanie swojego zdrowia. Twoje opłaty mają zapewnić dojo dobre funkcjonowanie i kontynuację istnienia, dlatego reguluj swoje opłaty na czas, bez ponaglania. Nie powinieneś stawiać swojego instruktora w kłopotliwej sytuacji, kiedy musi prosić Cię o pieniądze, tak jak nie zwlekasz z zapłatą każdemu innemu profesjonaliście, który świadczy Ci usługi (np. lekarz). Spóźnianie lub zwlekanie z płatnością jest oznaką braku szacunku nie tylko dla Twojego nauczyciela, ale także dla dojo i pozostałych adeptów. Jako adept aikido jesteś także zobowiązany do wykonywania podstawowych prac pomocniczych w funkcjonowaniu dojo. Zalicza się do nich m.in.: 1. utrzymywanie porządku w dojo (czyszczenie maty ), 2. rozkładanie i składanie maty. ETYKIETA W DOJO 1. Szanuj dojo, instruktorów i innych adeptów; oni umożliwiają Ci trening. 2. Gdy wchodzisz do dojo, zdejmij buty. 3. Gdy trwa trening poruszaj się i mów cicho, aby nie przeszkadzać. 4. Kłaniaj się gdy wchodzisz i wychodzisz z miejsca ćwiczeń. 5. Zgłaszaj się na ochotnika do wykonywania prac pomocniczych, o które prosi Cię Twój nauczyciel. 6. Nie jedz, nie pij i nie żuj gumy w dojo. 7. Nie czekaj na ponaglenia do zapłaty Twoich składek. 8. Zawsze pozostawaj czujny na punkcie bezpieczeństwa ( swojego i innych ), zwracaj uwagę na to, kto wchodzi i wychodzi z dojo. 9. Dąż do utrzymania w dojo powagi, skupienia, ale i serdeczności. 7

ETYKIETA W STOSUNKU DO INNYCH ĆWICZĄCYCH 1. Traktuj innych tak, jak chciałbyś, aby traktowano Ciebie. 2. Bądź pierwszym, który zaoferuje jakąkolwiek pomoc swojemu koledze podczas treningu. 3. Traktuj jako honor możliwość trenowania z innymi i bycia ich ukemi. 4. Spróbuj zapoznać się z innymi i oferuj wsparcie w potrzebie. 5. Pomagaj początkującym w oswojeniu się z dojo. 6. Ćwicz zawsze z wyczuciem w zależności od możliwości i ograniczeń partnera, jak i własnych. ETYKIETA PODCZAS PRAKTYKI 1. Usuń przed treningiem całą biżuterię, może być ona niebezpieczna dla Ciebie i innych. 2. Przycinaj prawidłowo paznokcie nóg i rąk. 3. Zachowuj zasady higieny osobistej, utrzymuj swoje gi (ubiór treningowy) w czystości. 4. Jeśli przyszedłeś przed treningiem, wykorzystaj ten czas na uprzątnięcie dojo i ćwiczenia rozgrzewające. 5. Pięć minut przed treningiem usiądź cicho i oddaj się ćwiczeniom wewnętrznym. 6. Jeśli spóźniłeś się na zajęcia, przebierz się szybko, ukłoń przed wejściem na miejsce ćwiczeń, a potem usiądź cicho z boku dopóki Twój Sensei nie da Ci pozwolenia na dołączenie do ćwiczących. 7. Kłaniaj się Twojemu Sensei, gdy jesteś wzywany do asystowania przy demonstracji technik, ukłoń się ponownie i usiądź, kiedy skończysz. 8. Kłaniaj się, gdy instruktor kończy demonstrację i nakazuje ćwiczyć grupie. 9. Gdy Twój instruktor klaszcze w jakimkolwiek momencie treningu, siadaj w linii. 10. Gdy Twój instruktor doradza Ci podczas ćwiczeń, podziękuj mu i ukłoń się. 11. Nie rozmawiaj, gdy Twój Sensei przemawia lub objaśnia techniki. 12. Jeśli z jakiegokolwiek powodu musisz opuścić dojo, ukłoń się i podziękuj partnerowi, a następnie poproś swojego Sensei o pozwolenie opuszczenia maty. 8

13. Kłaniaj się partnerowi, gdy zaczynasz bądź kończysz z nim ćwiczyć. 14. Gdy ćwiczysz i czujesz silny ból, klep głośno w matę, to sygnał dla Twojego partnera, żeby przestał naciskać. 15. Nigdy nie ćwicz żadnej techniki której nie byłeś uczony. 16. Cały czas zachowuj zasady bezpieczeństwa. 17. Zgłaszaj od razu swojemu Sensei każdą kontuzję. 18. Nie ucz technik osób postronnych, w ten sposób unikniesz kontuzji i nieodpowiedzialnego ich użycia. ŚRODKI OSTROŻNOŚCI PODCZAS PRAKTYKI 1. Pierwotnym celem sztuk walki było zabicie wroga jednym uderzeniem; stąd każda technika może być śmiertelna. 2. Zawsze ćwicz z pełną uwagą, miej baczenie na przeciwników w czterech i ośmiu kierunkach. 3. Ćwicz zawsze w sposób radosny i pełen energii. 4. Instruktor może udzielić tylko niewielu wskazówek; wyłącznie poprzez nieustanną praktykę możesz uzyskać doświadczenie niezbędne do ożywienia tych tajemnic. Nie goń za wieloma technikami; jedną po drugiej uczyń je swymi. 5. Codzienną praktykę rozpoczynaj od podstawowych ruchów, aby wzmocnić ciało, ale bez nadmiernego wysiłku. Pierwszych dziesięć minut poświęć na rozgrzewkę, a nie będzie ryzyka kontuzji nawet u starszych osób. Trening powinien sprawiać Ci radość, staraj się pojąć jego właściwy cel. 6. Celem sztuk walki jest budowa yamato-damashii (manifestacja tego wszystkiego, co dobre i prawdziwe w ludzkiej naturze) i praca nad własnym charakterem. Techniki przekazywane są indywidualnie od osoby do osoby i nie powinny być ujawniane przypadkowym ludziom. Sekretne techniki nie powinny być niewłaściwie wykorzystywane w złych zamiarach. 9

ZASADY PRAKTYKI AIKIDO Aikido nie jest sportem. Jest sztuką kształtującą w procesie treningowym umysł i ciało. Fizyczne techniki nie są jedynym prawdziwym celem sztuki, ale narzędziem do osobistej zmiany i wewnętrznego rozwoju. 1. Jedno uderzenie lub rzut może zabić przeciwnika, dlatego podczas treningu słuchaj instruktora i nie czyń okresu ćwiczenia czasem dla niepotrzebnego testowania siły. 2. Zawsze należy słuchać instruktora i pamiętać o jego wskazaniach, przedkładając je ponad swoje przekonania. Niezależnie od tego, jak długo będziesz studiować, jeżeli będziesz czepiać się kurczowo swoich sądów, to nie zrozumiesz własnych możliwości. 3. Aikido jest sztuką, w której jeden człowiek uczy się przeciwstawiania wielu przeciwnikom jednocześnie. Wymaga się, abyś wygładził i doprowadził do perfekcji każdy ruch, tak abyś mógł reagować nie tylko na przeciwnika stojącego przed Tobą, ale też na przeciwników pojawiających się z różnych stron. Aikido pojawiło się jako środek do odparcia ataku ze wszystkich kierunków. Jeżeli jesteś przygotowany tylko na jednego przeciwnika, bez nastawienia na innych, to będzie to po prostu zwykła walka. Prosta i czujna postawa, nieporuszony umysł są podstawą każdego ćwiczenia aikido. 4. Żaden student nie może nigdy używać technik aikido, aby krzywdzić innych. Moralnością i odpowiedzialnością każdego studenta jest przestrzeganie tego nakazu. 5. Na macie nie może istnieć konflikt ego. Aikido nie jest walką uliczną, dlatego też musisz oczyścić się z agresywnych reakcji. Celem aikido nie jest walka i pokonanie wroga, ale walka i pokonanie swoich własnych słabości. 6. Wszyscy powinniśmy być świadomi swoich ograniczeń. Zuchwałość, buta i złe zachowanie nie powinny mieć miejsca. 7. Ćwicz rzetelnie, z uczuciem dającym radość. Oczywiście trudno jest ćwiczyć sumiennie przez cały czas, ale jeśli utrzymasz dyscyplinę, to nie odczujesz zmęczenia. Osiągniesz w końcu odpowiednio zadawalający poziom. Niektórzy ludzie uważają, że trzeba cierpieć w czasie ćwiczenia, ale rzeczywiste studiowanie jest przyjemne przez cały czas. 8. Nauki Twojego instruktora dotyczą małego wycinka tego, czego masz się nauczyć. 10

Opanowanie każdego ruchu zależy całkowicie od indywidualnej, gorliwej praktyki. W aikido istnieje kilka tysięcy technik. Niektórzy studenci starają się nagromadzić ich jak najwięcej, nie bacząc na jakość. Z czasem jednak stwierdzają, że nie osiągnęli zbyt wiele i wtedy znika zainteresowanie. Ponieważ istnieje wiele wariantów w każdej technice, instruktorzy cały czas podkreślają początkującym istotę powtarzania podstawowych form. Kiedy ćwiczysz podstawową technikę z pełnym zaangażowaniem, to opanujesz ją po mistrzowsku i będziesz mógł używać jej w różnych odmianach. 9. Codzienna praktyka zaczyna się lekkimi ruchami ciała, stopniowo zwiększającymi intensywność. Dlatego też nawet starszy człowiek może kontynuować ćwiczenia z przyjemnością, bez szkody dla ciała i może osiągnąć cel tych ćwiczeń. Przesada powoduje, że nie osiągniesz niczego-umiarkowanie jest kluczem. Młodzi studenci miewają idee, że nie będą silni, dopóki nie wzmocnią siły. Nie jest to prawdą, naturalne ćwiczenie rozwija naturalną siłę. 10. Aikido jest ćwiczeniem ciała i umysłu, rozwija uczucia rzetelności, szczerości uczciwości. Dlatego też ostatecznym celem sztuki nie jest wyszkolenie silnego mężczyzny lub silnej kobiety, ale stworzenie człowieka o rozwiniętej, bogatej, twórczej osobowości. 11. Wszyscy studenci aikido studiują te same zasady, dlatego nie powinno być konfliktu jednostki z grupą i odwrotnie. Ludzie praktykujący aikido są jak jedna rodzina, a sekretem aikido jest harmonia. 12. Wszystkie sekrety aikido nie mogą być rozpowszechniane publicznie, aby nie użyto ich do złych celów. CHARAKTERYSTYKA SYSTEMU AIKIDO Zasada pierwsza wtórnej inicjatywy. Nie ma technik wykonywanych wobec rywala zachowującego się pasywnie. Nie ma aikido bez ataku przeciwnika. Zasada druga - czystej neutralizacji agresji. Należy ją rozumieć tak: zaawansowany praktyk potrafi obronić się, nie powodując poważniejszej kontuzji u rywala i wywołując tylko przejściowy ból. Taka forma obrony jest jednak tylko kwestią wyboru. W razie potrzeby, aikido dysponuje dostateczm repertuarem technik, aby ciężko i groźnie porazić przeciwnika. Innymi słowy jest to kompleksowy system walki identyfikujący 11

zaawansowanie techniczne i właściwą postawę etyczną z łagodnymi rozwiązaniami. Gdybyśmy jednak rozpatrywali tylko możliwości techniczne aikido, to niewinność systemu jest wątpliwa. Zasada trzecia podstawą aikido jest pojęcie KI. Co to oznacza? Rzecz trudno wytłumaczyć w zachodnich pojęciach i terminach. KI jest drzemiącą siłą, która wypełnia ciało człowieka, a nie czymś fizycznym czy duchowym. KI oznacza w przybliżeniu: Myślenie jest procesem, ruch jest procesem. Idealne zharmonizowanie psychiki i ciała nadaje inną jakość zarówno myśleniu, jak i ruchowi. KI jest siłą w tym sensie, że przejawia się jako zaskakująca, niezwykła możliwość działania. Tajemnicę KI opanowuje się poprzez uporczywy trening. Skuteczna jest tylko praca, reszta to detale. Przy czym jednak niezwykłość KI nie jest trickiem ani oszustwem. Mówi się o aikido, że system ten jest wyjątkowo trudny. I tak, i nie. Tak, ponieważ zewnętrzność ruchów nie stanowi tu o niczym i nie przesądza o skuteczności. Unikajmy mówienia trudne przez jakiekolwiek porównywanie z inną sztuką walki. Aikido jest trudne jak każda złożona umiejętność i w tym samym stopniu jest łatwe. Łatwe, bo do mistrzowskiego opanowania potrzeba tylko... pracy. STOPNIE I EGZAMINY System stopni TCAA został opracowany przez Shihan ( ten który ustala przykład ) Masatomi Ikeda 7 dan aikikai i obejmuje wymagania techniczne od 6 kyu do 4 dan. System stopni został ustalony dla potwierdzania Twojego naturalnego rozwoju i postępu w opanowywaniu arkanów sztuki aikido. Wymagania techniczne stanowią zaledwie niewielki fragment tego, czego będziesz się uczył przez lata praktyki, powinieneś je raczej traktować w kategoriach pewnego minimum, które jest niezbędne dla wyznaczenia Twojej drogi rozwoju. Wiedza z zakresu technik aikido stanowi pewien fragment tego, co stanowi cały obszar wiedzy na temat aikido. Ich znaczenie ma raczej charakter systematyzujący i porządkujący, niż stanowiący o celu praktyki. Nie powinieneś zbyt mocno koncentrować się na zdobywaniu poszczególnych stopni, ich znaczenie jest duże, ale nie ostateczne. Ustanowienie pewnych standardów, jaki wyznacza system wymagań egzaminacyjnych, jest swego rodzaju próbą oceny obiektywnych 12

postępów w rozwoju adepta aikido, chociaż oczywiście jest to bardzo trudne, bo postęp u jednego może oznaczać zupełnie coś innego, niż u drugiego. Egzamin jako taki jest także doskonałym momentem ukazującym Twój faktyczny poziom umiejętności i stopień zaawansowania. Jest sytuacją weryfikacji i konfrontacji z samym sobą. Stres, jaki często towarzyszy egzaminowi, jest elementem doskonale obnażającym nasze słabe strony w praktyce, a zarazem odzwierciedlającym autentyczny stan, w którym jesteśmy. Nasze umiejętności, sprawność, stan psychiczny są właśnie takie, jakie są w momencie egzaminu, a to z kolei może stanowić doskonałe źródło wiedzy o nas samych i materiał do pracy na przyszłość. W miarę postępu w swoim rozwoju i mijających latach praktyki będziesz miał możliwość zauważać zmiany i cieszyć się z rozwoju, Twoja odwaga, spokój, skupienie, wytrzymałość, relaksacja będą coraz lepsze. Powinieneś pamiętać także o tym, że podczas egzaminu oceniane są nie tylko Twoje umiejętności techniczne, ale także postawa, jaką się wykazujesz. W wielu przypadkach może ona decydować o pomyślności Twojego testu. Jako adept sztuki walki powinieneś wykazywać się określoną etykietą, być maksymalnie skupionym, oddać się całym sobą egzaminowi i zachowywać taką postawę. Podczas egzaminu masz prawo popełnić błąd, każdy z nas je popełnia, ważne jest to, jak poradzisz sobie z tą sytuacją, czy zachowasz się na tyle przytomnie, żeby błyskawicznie zareagować i szybko zweryfikować swoją pomyłkę. Przede wszystkim nie poddawaj się, nie opuszczaj rąk, nie rezygnuj, już za chwilę będziesz mógł wszystko zmienić. Kiedy kończy się Twój egzamin i wracasz na miejsce jesteś, ciągle obserwowany, Twój test cały czas trwa, tak naprawdę trwa on przez całą Twoją praktykę. To, jak się zachowujesz poza egzaminem, decyduje o tym, czy zostaniesz do niego dopuszczony. 13

ETYKIETA PODCZAS EGZAMINU 1. Upewnij się, że znasz wszystkie techniki i ćwiczenia, których się od Ciebie wymaga. Pamiętaj, że wszystkie testy się kumulują. 2. Upewnij się, że spełniłeś wszystkie inne wymagania do podejścia do egzaminu, takie jak minimalny okres treningu, wymagane godziny, uczestnictwo w seminariach, składki członkowskie czy opłaty egzaminacyjne. 3. Gdy zdajesz egzamin, zaoferuj się być ukemi dla innych. Bądź gotów na wezwanie do jakiejkolwiek pomocy w organizacji egzaminu. 4. Gdy zostaniesz wezwany do egzaminu odpowiedz wyraźnie hai i zajmij odpowiednie miejsce. Usiądź, ukłoń się w stronę shomen i czekaj spokojnie. 5. Bez zwłoki wykonuj polecenia egzaminatora. 6. Gdy Twój ukemi zostanie wezwany do towarzyszenia Ci podczas testu, ukłoń się wspólnie z nim w stronę shomen. Ukłoń się ukemi i wstań. Gdy Twój ukemi zostanie zwolniony, usiądź w seiza i ukłoń się, a następnie zwróć się twarzą w stronę shomen i czekaj na dalsze polecenia lub następnego uke. 7. Gdy demonstrujesz technikę, nie ociągaj się i nie pauzuj. Jeśli popełniłeś błąd, to dokończ technikę, gdy to możliwe lub przynajmniej odsuń się i przyjmij postawę obronną. 8. Nie zatrzymuj się i nie poddawaj. Poruszaj się pewnie i szybko. 9. Gdy egzaminator przerywa test, aby Ci doradzić, usiądź w seiza i słuchaj uważnie. Ukłoń się, gdy skończy. 10. Na zakończenie Twojego egzaminu, gdy ukłonisz się swojemu ukemi, a potem w stronę shomen, odwróć się w stronę egzaminatora i ukłoń się. Zachowuj swą postawę i opanowanie, gdy idziesz na swoje miejsce. Nie uginaj się czy kładź, nawet jeśli jesteś bardzo zmęczony, spokojnie ureguluj oddech. 14

WYMAGANIA EGZAMINACYJNE Ażebyś mógł przystąpić do egzaminu jako kandydat na określony stopień (uczniowski, mistrzowski), musisz spełnić następujące wymagania: 1. Znać techniki i ćwiczenia zawarte w wymaganiach egzaminacyjnych. 2. Wypełnić druk aplikacji na określony stopień. 3. Zrealizować, poprzez swoją praktykę, limity godzinowe: 6 kyu minimum 60 godzin treningowych, 5 kyu minimum 90 godzin treningowych, 4 kyu minimum 120 godzin treningowych, 3 kyu minimum 150 godzin treningowych, 2 kyu minimum 180 godzin treningowych, 1 kyu minimum 200 godzin treningowych. 4. W czasie jednego roku szkoleniowego wziąć udział w przynajmniej jednym seminarium prowadzonym przez asystenta Sensei Masatomi Ikeda (Daniel Vetter 4 dan aikikai) i w jednym prowadzonym przez samego mistrza Masatomi Ikeda 7 dan aikikai. 5. W przypadku kandydowania na stopień mistrzowski uzyskać osobistą zgodę Twojego nauczyciela i odbyć z nim rozmowę. 6. Przed przystąpieniem do egzaminu uregulować składki członkowskie oraz opłatę egzaminacyjną. 15

TACHIWAZA Shomenuchi Kiawase 1 2 Katatetori Aihanmi 3 4 Katatetori Gyakuhanmi 5 6 Ryotetori 7 8 Iriminage Kotegaeshi 6 KYU Ikkyo Omote Ikkyo Ura Shihonage Omote Shihonage Ura Tenchinage Genkeikokyunage TACHIWAZA Shomenuchi Kiawase 1 2 3 4 5 6 Katatetori Aihanmi 7 8 9 10 11 12 Katatetori Gyakuhanmi 13 14 15 16 17 18 Ryotetori 19 20 21 22 5 KYU Iriminage Kotegaeshi Ikkyo Omote Ikkyo Ura Sumiotoshi Uchikaitennage Ikkyo Omote Ikkyo Ura Nikyo Omote Nikyo Ura Iriminage Kotegaeshi Shihonage Omote Shihonage Ura Tenchinage Genkeikokyunage Uchikaitennage Sotokaitennage Tenchinage Genkeikokyunage Shihonage Omote Shihonage Ura Chudantsuki 23 Ikkyo (Gokyo) Uchisabaki 24 Kotegaeshi Sotosabaki 16

SUWARIWAZA Shomenuchi Kiawase 1 2 TACHIWAZA Shomenuchi Kiawase 3 4 5 6 Katatetori Aihanmi 8 9 10 11 12 13 Katatetori Gyakuhanmi 14 15 16 17 Ryotetori 18 19 20 21 22 23 Katate Ryotetori 24 25 Ushiro Ryotetori 26 27 Katatori Menuchi 28 29 Yokomenuchi 30 31 32 4 KYU Ikkyo Omote Ikkyo Ura Ikkyo Omote Ikkyo Ura Nikyo Omote Nikyo Ura 7 Ikkyo Ura Kakarigeiko (2 Uke) Shihonage Omote Shihonage Ura Iriminage Kotegaeshi Udekimenage Uchikaitennage Ikkyo Omote Ikkyo Ura Kotegaeshi Iriminage Shihonage Omote Shihonage Ura Tenchinage Genkeikokyunage Udekimenage Kiriotoshi (Chinshin) Udekimenage Kotegaeshi (Kigata) Kotegaeshi Shihonage Kotegaeshi Shihonage Shihonage Iriminage Kotegaeshi 17

SUWARIWAZA Shomenuchi Kiawase 1 2 3 KYU Ikkyo Omote/Ura Nikyo Omote/Ura 3 Iriminage Do Osae (do kontroli) Katatetori Gyakuhanmi 4 Shihonage Hanmi Hantachi TACHIWAZA Shomenuchi Kiawase 5 6 7 8 9 10 11 Katatetori Aihanmi 13 14 15 16 17 Katatetori Gyakuhanmi Iriminage Kotegaeshi Sumiotoshi Aikigoshi Shihonage Udekimenage Uchikaitennage 12 Ikkyo Ura Kakarigeiko (3 Uke) Ikkyo Omote/Ura Nikyo Omote/Ura Sankyo Omote/Ura Shihonage Uchikaitensankyo 18 Uchikaitensankyo Ryotetori 19 Shihogirikokyunage Irimi Tenkan Sabaki 20 Torifunekokyunage Irimi Tenkan Sabaki Katate Ryotetori 21 Genkeikokyunage Tanren Tenkan Sabaki 22 Kiriotoshi Kigata 23 24 Ushiro Ryotetori 26 27 Katatori Menuchi 28 29 Maeotoshi Hikiotoshi 25 Kotegaeshi Kigata Tenchinage Genkeikokyunage Iriminage Ikkyo 18

Yokomenuchi 30 Kotegaeshi Ushiroashi Irimi Tenkan 31 Ikkyo Kiriotoshi 32 Ipponseoi Sankakutai 19

SUWARIWAZA Shomenuchi Kiawase 1 2 TACHIWAZA Shomenuchi Kiawase (Uke: Maeashi Irimi Shomenuchi) Katatetori Aihanmi 10 11 12 Katatetori Gyakuhanmi Ryotetori 15 16 Katate Ryotetori 2 KYU Ikkyo Omote/Ura Sankyo Omote/Ura 3 Kotegaeshi Do Osae (do kontroli) 4 Iriminage Podstawa i warianty (teoria Kotegaeshi) 5 Kotegaeshi Podstawa i warianty (teoria Iriminage) 6 Sumiotoshi Podstawa i warianty 7 Ikkyogoshi Do Ikkyo Kuzushi 8 Shihonage Do Osae 9 Ikkyo Ura Taninzutori Iriminage Kotegaeshi Nikyo Ura-Kotegaeshi 13 Sankyo 14 Sankyo Kotegaeshi Iriminage 17 Kaitenotoshi 18 19 Ushiro Ryotetori 20 21 Katatori Menuchi 23 24 25 Kotegaeshi Iriminage Ikkyo Nikyo Tenkan Sabaki od Ikkyo Kuzushi, Renrankuhenka- Waza Ushiroasi Irimi Tenkan i Maeashi Irimi Tenkan 22 Shihonage Karami Osae Kotegaeshi Shihonage Genkeikokyunage Tanren, podstawa i warianty 2 formy, na lewą i prawą stronę 20

Chudantsuki 26 27 28 Yokomenuchi 29 30 31 Hijikime Osae Omote/Ura Iriminage Ikkyo do Yonkyo Udekimenage Kotegaeshi Jiyuwaza Ushiroashi Irimi Tenkan Tenshin tylko Omote Ushiroashi Irimi Tenkan i Makiotoshi Shomenuchi Kiawase 32 Ikkyo do Yonkyo 1. Maeashi Irimi: Omote, 2. Ushiroashi Irimi: Ura 21

SUWARIWAZA Shomenuchi Kiawase 1 2 TACHIWAZA 1 KYU Ikkyo Omote/Ura Yonkyo Omote/Ura 3 Gyakuyonkyo Omote/Ura 4 Udegarami Do Osae (do kontroli) Shomenuchi 5 Iriminage 1. Tori: Ushiroashi Irimi tenkan Sabaki, pozycja zawsze prawa albo zawsze lewa 2. Uke: Atak na prawą lub lewą stronę 6 Kotegaeshi 1. Sankakutai Sabaki 2. Ura Sankakutai Sabaki (Hitoemi Sabaki) 7 Aikiotoshi Maeotoshi, Ushirootoshi 8 Sankyogoshi Od Ikkyo Kuzushi 9 Shihonage 1. Podstawy, 2. Warianty 10 Iriminage Taninzutori Katatetori Aihanmi 11 Ikkyo Omote Nikyo i Sankyo- Kuzushi 12 Aikigoshi i Kaitennage Irimi Tenkan Sabaki 13 Ikkyo do Yonkyo Maeashi Irimi: Omote Katatetori Gyakuhanmi 14 Aikigoshi i Kaitennage Tenkan Sabaki Ryotetori 15 16 17 Katate Ryotetori Shihonage Tenchinage Genkeikokyunage 18 Jyujigarami 19 Jyujigarami- Kotegaeshi Jyujigarami- Iriminage Różne formy Renrankuhenka- Waza 20 Kokyunage Różne formy z Ushiroashi Irimi tenkan Sabaki 22

SUWARIWAZA Ushiro Ryotetori 21 22 23 Katatori Menuchi 24 25 26 Sankyo Yonkyo Jyujigarami Ikkyo Iriminage Tenchinage Tenkan Tenshin, 2 formy na prawą i lewą stronę Chudantsuki 27 Sotokaitennage Udegarami-Nikyo Ura-Osae Yokomenuchi 31 32 33 28 Udegarami Sankyonage Teoria Sankyo 29 Udegarami Yonkyonage Teoria Yonkyo 30 Ikkyo do Yonkyo 1. Ushiroashi Irimi Tenkan Tenshin: Omote 2. Maeashi Irimi: Ura Shihonage Iriminage Jiyuwaza Ushiroashi Irimi Tenkan, Kiriotoshi Sabaki 23

SUWARIWAZA Shomenuchi Kiawase 1 TACHIWAZA 2 1 DAN Ikkyo do Yonkyo Omote/Ura Jiyuwaza Shomenuchi Kiawase 3 Iriminage i Tenchinage Warianty Shomenuchi 8 Jiyuwaza 4 Kotegaeshi Podstawa i warianty, pady 5 Aikigoshi Podstawa i warianty, Hikitsuke 6 Sumiotoshi Podstawa i warianty 7 Udegarami Nageosae Katatetori Aihanmi 9 Ikkyo 1. Ushiroashi Irimi Tenkan Tenshin: Ura 2. Tenkan Tenshin: Omote 10 Iriminage i Kotegaeshi Tenkan Tenshin Sabaki, Jodan Sabaki 11 Jiyuwaza Katatetori Gyakuhanmi 12 Ikkyo 1. Ushiroashi Irimi Tenkan Tenshin: Omote 2. Tenkan Tenshin: Ura 13 Iriminage i Kotegaeshi Tenkan Tenshin Sabaki, Jodan Sabaki 14 Jiyuwaza Ryotetori 15 Kokyunage 1. Nentenmakiotoshi 2. Makiotoshi 3. Inne Ryo Eritori 16 Kokyunage Taninzutori 24

Katate Ryotetori 17 Shihonage 1. Tanren, Tenkan Tenshin Sabaki: - Jyujimusubi - Tekubigaeshi 2. Karamiosae, Tenkan Tenshin Sabaki: - Kamihanen Sabaki - Shimohanen Sabaki (Tori: pozycja zawsze lewa, albo zawsze prawa, technika na obie strony) Ushiro Ryotetori 19 20 18 Jiyuwaza Chinshin Kokyunage Koshinage 21 Kotegaeshi Różne formy 22 Jiyuwaza Katatori Menuchi 23 Ikkyo 1. Maeashi Irimi: Omote 2. Ushiroashi Irimi Tenkan: Ura 3. Tenkan Tenshin Uchinote: Omote 4. Tenkan Tenshin Katanote: Omote 24 Jiyuwaza Chudantsuki 25 Uchikaitensankyo Ura Sabaki 26 Shihonage Omote Sabaki 27 Jiyuwaza 25

Yokomenuchi 28 Teguruma 29 30 Shihonage Kotegaeshi 31a Ikkyo do Gokyo LUB 1. Tori: Maeashi Tenkan, Mikiri Sabaki, potem Ushiroashi Irimi Tenkan 2. Uke: atak lewa-prawa strona lub prawa-prawa (Gyaku-Yokomenuchi) 1. Ushiroashi Irimi Tenkan, Takakiotoshi: Omote 2. Maeashi Irimi Irimi, Takakiotoshi: Ura Shomenuchi 31b Ikkyo do Gokyo 1. Maeashi Irimi: Omote 2. Ushiroashi Irimi Tenkan: Ura Tanto 32 Tantotori 26

SUWARIWAZA 2 DAN Ushiro Ryotetori 1 Ikkyo do Yonkyo 1. Tenshin Maeashi Irimi: Omote 2. Tenshin Maeashi Irimi: Ura Shomenuchi 2 3 4 5 Shomenuchi Kiawase 8 Jiyuwaza Seoiguruma i Ipponseoi Chinshin Kurumagaeshi i Aikitoshi Koshiguruma i Aikigoshi Jiyuwaza 6 Ikkyo 1. Tori: Pozycja zawsze na prawą lub lewą stronę, Maeashi Irimi Irimi Sabaki 2. Uke: Atak dowolny 7 Kotegaeshi i Ikkyo Tori: Ushiroashi Irimi Tenkan Sabaki Katatetori Aihanmi 9 Yonkyogoshi i Aikigoshi Tenkan Tenshin Sabaki i Irimi Tenkan Tenshin Sabaki 10 Iriminage i Shihonage Ushiroashi Irimi Tenkan Tenshin, Jodan Sabaki (dla Gyakuhanmi: Tekubigaeshi) 11 Jiyuwaza Katatetori Gyakuhanmi 12 Makiotoshi Koshinage i Aikigoshi Irimi Tenkan Sabaki i Tenkan Tenshin Sabaki 13 Iriminage i Shihonage Ushiroashi Irimi Tenkan Tenshin, Jodan Sabaki (dla Gyakuhanmi: Tekubigaeshi) 14 Kokyunage Różne formy Ryotetori 15 Iriminage i Kotegaeshi Różne Taisabaki 16 Jiyuwaza 27

SUWARIWAZA Ushiro Ryotetori 1 Ikkyo do Yonkyo 1. Tenshin Maeashi Irimi: Omote 2. Tenshin Maeashi Irimi: Ura Katate Ryotetori 17 Jyujigarami Nage i Osae 18 Udekimenage, potem Różne formy Kokyunage Ushiro Ryokatatori 19 Koshinage Tenshin Maeashi Irimi i Tenshin Ushiroashi Irimi Ushiro Ryotetori 22 Jiyuwaza 20 Genkeikokyunage Jodan- i Chudan-Kuzushi 21 Ikkyo, potem Jiyuwaza Katatori Menuchi 23 4 Podstawowe techniki Ikkyo, Kotegaeshi, Iriminage, Shihonage 24 Tenchinage i Genkeikokyunage Chudantsuki 25 Iriminage i Kubijime 26 Ikkyo- Kotegaeshi Renrankuhenka- Waza 27 Tenchinage, Genkeikokyunage Taninzutori Yokomenuchi 28 Shihonage i Ikkyo 1. Ushiroashi Irimi Tenkan, Tatakiotoshi 2. Maeashi Irimi, Chudan- Kuzushi 29 Iriminage i Kotegaeshi 1. Maeashi Irimi, Jodan- Kuzushi 2. Ainuke 30 Jiyuwaza 31 Ikkyo do Yonkyo 1. Ushiroashi Irimi Tenkan Tenshin, Tatakiotoshi: Omote 2. Maeashi Irimi, 28

SUWARIWAZA Ushiro Ryotetori 1 Ikkyo do Yonkyo 1. Tenshin Maeashi Irimi: Omote 2. Tenshin Maeashi Irimi: Ura Tachi (Bokken) 32 Tachitori Ukenagashi: Ura 29

TACHIWAZA 3 DAN Katatori Menuchi 1 Ikkyo do Yonkyo 1. Tenkan Tenshin Uchinote: Omote 2. Tenkan Tenshin Katanote: Omote Shomenuchi 4 5 6 7 Katatetori Aihanmi 8 9 Katatetori Gyakuhanmi 2 Kokyunage Różne formy 3 Jiyuwaza Koshiguruma i Chinshin Koshiguruma Seoiguruma i Chinshin Handachi Seoiguruma Ipponseoinage i Teguruma Jiyuwaza Shihonage Kotegaeshi i Iriminage Tenkan Tenshin Sabaki, Kamihanen i Shimohanen Różne formy 10 Ikkyo do Yonkyo 1. Tenkan Tenshin: Omote 2. Irimi Tenkan Tenshin: Ura 11 Jiyuwaza 12 Ikkyo do Yonkyo 1. Irimi Tenkan Tenshin: Omote 2. Tenkan Tenshin: Ura Ryotetori 13 Jyujimusubi Shihonage Różne formy 14 Tekubigaeshi Shihonage Różne formy 15 Torifunekokyunage Potem inne formy Kokyunage Munetori 16 Hijikime Osae Potem Jiyuwaza Katate Ryotetori 17 Genkeikokyunage Irimi Ashi, Tenshin Ashi, Tenkan Ashi 18 Kaitenkokyunage Futaritori 19 Shihonage Futaritori 20 Karamiosae Teoria Ikkyo do Yonkyo 21 Futaritori Inne formy 30

TACHIWAZA Katatori Menuchi 1 Ikkyo do Yonkyo 1. Tenkan Tenshin Uchinote: Omote 2. Tenkan Tenshin Katanote: Omote Ushiro Ryotetori Ushiro Kubijime 23 24 Chudantsuki 25 26 2 Kokyunage Różne formy 3 Jiyuwaza 22 Tenchinage i Genkeikokyunage 27 Shihonage Sankyo Jiyuwaza Iriminage i Kiriotoshi Tenchinage i Genkeikokyunage Jiyuwaza 1. Tenshin Maeashi Irimi, Jodan i Chudan 2. Tenshin Ushiroashi Irimi, Jodan i Chudan Yokomenuchi 28 Iriminage i Kotegaeshi 1. Ushiroashi Irimi Tenkan, Tatakiotoshi 2. Maeashi Irimi, Chudan- Kuzushi 29 Shihonage i Ikkyo 1. Maeashi Irimi, Jodan- Kuzushi 2. Ainuke 30 Shihonage, Kotegaeshi, inne formy 31 Jiyuwaza Taninzutori 1. Tori: Maeashi Irimi Tenkan, Mikiri Sabaki, potem Jiyuwaza 2. Uke: atak prawa-lewa lub prawa-prawa (Gyaku- Yokomenuchi) Buki 32 Bukitori Tantotori, Tachitori, Jotori i Josabaki 31

TACHIWAZA 4 DAN Yokomenuchi 1 Ikkyo do Yonkyo Omote, Ura Ushiroashi Irimi Tenkan, Kiriotoshi 2 Kotegaeshi Ikkyo Teguruma Ipponseoinage 3 Shihonage, Ikkyo Ainuke 4 Jiyuwaza Shomenuchi Kiawase 5 Ikkyogoshi do Yonkyogoshi Jodantsuki 6 Iriminage, Tenchinage, Kubijime 7 Kotegaeshi, Genkeikokyunage, Udehishigi 8 Shihonage, Udekimenage, Udekimekoshinage 9 Ikkyo, Udegaraminage, Gyaku- Hijikimeosae 10 Jiyuwaza Katatetori Gyakuhanmi 11 Shihonage, Furizukikokyunage lub Kokyunage 12 Jiyuwaza Maeashi Irimi (Hitoemi) Maeashi Irimi (Sankakutai) Ushiroashi Irimi (Hitoemi) Ushiroashi Irimi (Sankakutai) Renrankuhenka- Waza Dla Udegaraminage: Teoria Sankyo 1. Tori: Tenkan Tenshin Sabaki 2. Uke: Normalnie Shihonage, Wciągnięcie - Furizukikokyunage, Blok - Kokyunage 32

Katatetori Aihanmi 13 Ikkyo Ikkyo- do Yonkyo-Kuzushi (Ikkyo Ura, 3 różne formy Ikkyo Omote) 14 Ikkyo, Iriminage Renrankuhenka- Waza, Tenkan Sabaki (Kamihanen, Shimohanen) 15 Jiyuwaza Ryotetori 16 Tenchinage, Genkeikokyunage Różne formy, potem Jiyuwaza Ryo Eritori 17 Kaitenkokyunage Potem Jiyuwaza 18 Yonitori Potem Taninzutori Katate Ryotetori 19 20 Kotegaeshi Iriminage Kigata, Tanren: Kamihanen, Shimohanen (Tori obraca się zawsze w tę samą stronę, technika na lewą i prawą stronę) 21 Kokyunage Różne formy 22 Futaritoi Jiyuwaza Tanren, Kigata 23 Jiyuwaza Ushiro Ryokatatori 24 Chinshin Kokyunage 25 Iriminage, Kotegaeshi, Shihonage, Ikkyo 26 Genkeikokyunage Ushiro Hijitori 27 Jiyuwaza Katatori Menuchi 28 Jiyuwaza 1. Maeashi Irimi 2. Ushiroashi Irimi 3. Tenkan Tenshin Chudantsuki 29 Ikkyo, Hijikimeosae, Uchikaitensankyo, Shihonage, Udegarami Na zewnątrz lub do wewnątrz 30 Taninzutori Z Furizukikokyunage, Tenchinage, Genkeikokyunage Tachi 31 Tachitori 23.10.1999/M.Ikeda 32 Aiken 33

PODSTAWOWE CHWYTY Chwyty z przodu Katatetori (Gyakuhanmi) chwyt jedną ręką za jedną rękę Katatetori (Aihanmi) chwyt jedną ręką za jedną rękę, te same nogi z przodu Katate Ryotetori chwyt dwiema dłońmi za jeden nadgarstek 34

Ryotetori chwyt dwiema dłońmi za dwa nadgarstki Katatori chwyt jedną ręką za ramię Ryokatatori chwyt dwiema dłońmi za dwie klapy 35

Chwyty z tyłu Ushiro Ryotetori chwyt z tyłu za nadgarstki Ushiro Hijitori uchwyt z tyłu za łokcie Ushiro Kataryotetori chwyt z tyłu za ramiona 36

Ushiro Kubishime duszenie z tyłu Ushiro Tori wysokie objęcie z tyłu Ushiro Tori niskie objęcie z tyłu 37