PROGRAM NAUCZANIA WIEDZY O KULTURZE

PROGRAM NAUCZANIA WIEDZY O KULTURZE OPRACOWANY PRZEZ MGR MARTĘ KISIEL NA PODSTAWIE PROGRAMU WYDAWNICTWA WOŁOMIN Nr w wykazie 14/IIILO/2009 1

1. MIEJSCE WIEDZY O KULTURZE W PROGRAMIE KSZTAŁCENIA UCZNIÓW LICEUM. Wiedza o kulturze ma na celu wszechstronny rozwój harmonijnej, otwartej, zintegrowanej, pełnej i twórczej osobowości ucznia. Sama nazwa przedmiotu wskazuje na podstawowy element oceny postępów w nauce: wiedzę. Jednakże system oceniania wyraźnie promuje kreatywne zachowania ucznia: jego chęć i próby działań twórczych, inicjatywy kulturalne, aktywność wykraczająca poza naukowo- podręcznikowe ramy zadań wyznaczonych obligatoryjnie, jego wolę poznawczą i ciekawość świata, próby samodzielnego zainteresowania sztuką. Pamiętając o zasadzie stosowania indywidualizacji w ocenie ucznia uwzględniane są takie czynniki jak: wiedza ( wiedza bieżąca, zdobywana na lekcjach, wiedza teoretyczna sprawdzana poprzez ćwiczenia, wiedza historyczna sprawdzana m.in. w formie testów podsumowujących omawianą epokę), postawa twórcza i aktywność ( udział w dyskusjach i konkursach, zaangażowanie w ćwiczeniach lekcyjnych, uczestnictwo w zajęciach pozalekcyjnych, udział w występach szkolnych, uczestnictwo w życiu kulturalnym, postępy w zdobywaniu umiejętności artystycznych związanych z tym przedmiotem, samodzielność myślenie i wola poznawcza, a także zachowanie na lekcjach i zajęciach poza szkołą. Szczegółowe cele i zadania przedmiotu, jakim jest wiedza o kulturze nastawione są na rozwijanie percepcji i ekspresji twórczej - dostrzeganie i odbiór, rozumienie i przeżywanie wartości wizualnych środowiska przyrodniczego, technicznego 2

i kulturalnego oraz treści w nich zawartych. Nauczyciel musi także tak kierować pracą uczniów, aby kształtować ich wrażliwość estetyczną, kształtować procesy wyobraźni i samodzielnego, twórczego myślenia. Ważne jest też kształtowanie postawy estetycznej uczniów w oparciu o sztukę regionu i sztukę ludową 2. ZASADY OCENY OSIĄGNIĘĆ UCZNIA W ramach wiedzy o kulturze uczeń powinien opanować materiał, wyznaczony przez treści nauczania. Po ukończeniu kształcenia uczeń powinien: 1. rozumieć rolę kultury w kształtowaniu otoczenia jego życia i wiedzieć, jakie nauki zajmują się jej badaniem; 2. orientować się w historii architektury, sztuk plastycznych i muzyki, sprawnie operować stosowanymi w niej podziałami chronologicznymi; 3. umieć charakteryzować poszczególne epoki i style w historii sztuki oraz wskazywać ich przedstawicieli; 4. rozumieć znaczenie wybitnych indywidualności w dziejach sztuki i umieć omawiać ich twórczość; 5. dostrzegać konwencje i powiązania w dziejach sztuki oraz umieć wskazywać następstwa szczególnie istotnych wydarzeń artystycznych; 6. rozumieć zależność sztuki poszczególnych epok od panujących w nich światopoglądów i systemów wartości; 7. dostrzegać ciągłość kultury europejskiej i umieć określać w jej ramach miejsce kultury polskiej; 8. rozumieć zjawiska awangardowe i być przygotowanym do ich świadomego odbioru; 9. świadomie funkcjonować w świecie zdominowanym przez środki masowego przekazu; 10. dobrze orientować się w spuściźnie artystycznej i życiu kulturalnym własnego regionu; 3

11. potrafić organizować proste działania animacyjne i orientować się w funkcjach lokalnych instytucji kultury. Swoistość materii nauczania skłania nauczyciela do stymulowania wypowiedzi spontanicznych i powstrzymywania się przed doraźnym formułowaniem ocen wartościujących te wypowiedzi ( jako trafne lub nietrafne ). Na lekcji należy stosować zbiorowe próby różnego odczytywania dzieł plastycznych dyskusja. Istotna jest również transformacja plastyczna tekstów literackich, utworów muzycznych, filmów, spektakli teatralnych, np.: kompozycje rytmiczne, dynamiczne, inspirowane muzyką, kompozycje w integracji z poezją i prozą. Należy włączać uczniów we wspólne przygotowywanie : dekoracji okolicznościowych, projektów albumów, wywieszek, zaproszeń, napisów informacyjnych. W hierarchii kryteriów oceny należy mocno podkreślić dyspozycje twórcze. Istotna jest pomysłowość, samodzielność myślenia, inicjatywa oraz śmiałość i zdolność podejmowania decyzji. 3. KRYTERIA OCENIANIA OBSZARY AKTYWNOŚCI Na początku roku szkolnego nauczyciel zapoznaje uczniów z zakresem wymagań programowych oraz systemem oceniania na lekcjach wiedzy o kulturze. Liczba ocen nie jest określona. Zależy od możliwości uczniów i tempa pracy. każdy uczeń w semestrze podlega przynajmniej kilkukrotnej ocenie z obszarów aktywności: 1. Wiedza sprawdzana na bieżąco na lekcji w formie wypowiedzi ustnej oraz testów podsumowujących omawianą epokę. 4

2. Prace twórcze (rysunek, malarstwo, rzeźba, grafika, projektowanie, konstruowanie) minimum raz w semestrze. 3. Praca samodzielna na lekcji, aktywność ucznia na lekcjach i jego osobista ekspresja w zależności od tempa pracy ucznia. 4. Udział w konkursach plastycznych. KRYTERIA OCENY PRAC PISEMNYCH: Ocena bardzo dobra 100 91 Ocena dobra 90 75 Ocena dostateczna 74 55 Ocena dopuszczająca 54 40 Ocena niedostateczna 39-0 KRYTERIA OCENY PRAC TWÓRCZYCH: ELEMENTY OCENY 1. KOMPOZYCJA 2. PERSPEKTYWA 3. TONACJA BARWNA 4. INTERPRETACJA ARTYSTYCZNA LICZBA PUNKTÓW 0-5 0-5 0-5 0-5 Punkty są przeliczane na oceny : 20 - ocena celująca 19 18 - ocena bardzo dobra 17 15 - ocena dobra 14 10 - ocena dostateczna 9 4 - ocena dopuszczająca RAZEM 20 PUNKTÓW. 5

Za prace twórcze nie ma oceny niedostatecznej. 4. KONTRAKT UCZEŃ NAUCZYCIEL 1. Liczba ocen z przedmiotu nie jest określona, zależy od możliwości uczniów i tempa pracy. 2. Każdy uczeń w semestrze podlega ocenie z obszarów aktywności: wiedza ( wiedza bieżąca, zdobywana na lekcjach, wiedza teoretyczna sprawdzana poprzez ćwiczenia, wiedza historyczna sprawdzana m.in. w formie testów podsumowujących omawianą epokę), a) kartkówki waga 2 b) sprawdziany waga 3 postawa twórcza i aktywność ( udział w dyskusjach i konkursach, zaangażowanie w ćwiczeniach lekcyjnych, uczestnictwo w zajęciach pozalekcyjnych, udział w występach szkolnych, uczestnictwo w życiu kulturalnym, postępy w zdobywaniu umiejętności artystycznych związanych z tym przedmiotem, a) prace domowe, odpowiedź ustna, aktywność na zajęciach waga 1 b) udział w konkursach waga 1 c) nagroda, wyróżnienie w konkursie waga 2 d) prace plastyczne waga 1 samodzielność myślenie i wola poznawcza, a także zachowanie na lekcjach i zajęciach poza szkołą. 3. Ocenianie jest jawne, umotywowane istnie. 4. Uczeń ma prawo w terminie 2 tygodni poprawić oceny z poszczególnych obszarów oceniania. 5. Uczniowie mają obowiązek przynosić materiały i narzędzia wskazane przez nauczyciela. 6

6. Każdy uczeń ma prawo dwa razy w semestrze być nieprzygotowanym do zajęć, za każdy następny brak przygotowania uczeń otrzymuje ocenę niedostateczną. 5. ZASADY WSPÓŁDZIAŁANIA Z RODZICAMI 1. O ocenach i postępach nauczania rodzice informowani są na zebraniach z wychowawcą klasy i kontaktach indywidualnych. 2. Na życzenie rodziców oceny uczniów wpisywane są do dzienniczków ucznia. 3. Prace klasowe są do wglądu rodziców w czasie kontaktów indywidualnych. 6. SPOSÓB WYSTAWIANIA OCENY ŚRÓDROCZNEJ I ROCZNEJ. 1. Ocena śródroczna i roczna ustalona jest na podstawie wszystkich ocen ( oblicza się współczynnik Ω ), przy czym decydującą rolę odgrywa zaangażowanie ucznia na lekcji. 2. Przy wystawianiu oceny rocznej uwzględnia się ocenę śródroczną ( waga 4 ) 3. Przy wystawianiu oceny pod uwagę bierze się : - możliwości ucznia, - wkład jego pracy, - efekty jakie osiąga. 4. Uczniowie z orzeczeniami z poradni psychologiczno pedagogicznej oceniani są według ich indywidualnych predyspozycji i starań. 5. Uczniowie zdolni otrzymują oceny za zadania dodatkowe, które wymagają większej pracy samodzielnej. 7

PLAN WYNIKOWY DZIAŁ PROGRAMU NR KOLEJNY LEKCJI TEMAT LEKCJI WYMAGANIA PROGRAMOWE ( standardy i taksonomia celów) PODSTAWOWE PONADPODSTAWOWE METODY ŚRODKI DYDAKTYCZNE Rozumienie kultury 1 Rozumienie kultury. - objaśnia pojęcie kultury jako zespołu norm i dyrektyw (A) -wskazuje cele zdobywania wiedzy o kulturze i możliwości jej wykorzystywania (B) - wyjaśnia pojęcia relatywizmu kulturowego i etnocentryzmu oraz wskazuje związane z nimi problemy etyczne (A i B) z podręcznika - podręcznik i reprodukcje - słowniki, leksykony dostępne opracowania encyklopedyczne objaśniające pojęcie kultura 2 3 Kultura niejedno ma imię. Subkultury młodzieżowe. -zna etymologię oraz różne definicje słowa kultura (A i B) - interpretuje wybrane myśli, - ustala zakresy znaczeniowe oraz relacje między głównymi kategoriami kulturowymi: cywilizacja - kultura - sztuka dzieło (A i B) i podręcznikiem, ( oglądanie - materiały prasowe, internetowe, inne zbierane przez uczniów na temat subkultur 8

Epoki, style, kierunki w dziejach kultury 4 Kultury pierwotne. stwierdzenia opinie na temat kultury subkultur młodzieżowych (C i D) Uczeń : - zna magiczne i rytualno obrzędowe funkcje sztuki pierwotnej (A i B ) - potrafi zaprojektować totem, maskę (C) - określa znaczenie tańca, pieśni w świecie magii i rytuałów(c i D) - wyjaśnia znaczenia pojęć: epoka, kultura, subkultura, zna ich praktyczne zastosowanie i funkcjonowanie. - dokonuje analizy i syntezy nowych zjawisk kulturowych i formułuje własną opinię na ich temat (D) - podaje sposoby identyfikowania i określania różnych obszarów kultury i reprezentujących je zjawisk (C i D) - wyjaśnia związek kultury pierwotnej ze światem symboli (B) ilustracji) podręcznikiem, ( oglądanie ilustracji) młodzieżowych - ilustracje wytwory sztuki pierwotnej 5 6 Sztuka w najstarszych kulturach świata. Mezopotamia i Egipt. - zna kręgi kulturowe istniejące w czasach starożytnych,(a) - zna i rozumie sztukę Mezopotamii Uczeń : - przedstawia samodzielnie zdobyte informacje i ciekawostki na temat najstarszych kultur świata (D) - charakteryzuje zjawisko hieratyki i naturalizmu w podręcznikiem, ( oglądanie ilustracji) - ilustracje, plansze, materiały internetowe dzieła sztuki najstarszych kultur świata 9

i Egiptu(B i C i D) starożytnej sztuce. (C i D) 7 8 Sztuka w starożytnej Grecji i Rzymie Dziedzictwo kulturowe starożytności. - rozpoznaje okres klasyczny i hellenistyczny(a i B) -rozumie pojęcie piękna w okresie klasycznym i hellenistycznym - zna ustalenia dotyczące cezur starożytności w dziejach kultury (A i B) - skazuje różnice i podobieństwa między kręgami kulturowymi (A i B) - zna osiągnięcia kręgu klasycznego i jego znaczenie dla rozwoju kultury europejskiej. (C) Uczeń : - analizuje greckie pojęcie sztuki (C i D) - słucha i analizuje muzykę stosowaną w świecie starożytnym (C i D) - przedstawia samodzielnie zdobyte informacje na temat zabytków starożytnej kultury, uzasadnia ich obecność na liście siedmiu cudów świata (C i D) -pogadanka, podręcznikiem, z podręcznika, - ilustracje np. z Historii Sztuki przykłady architektury, rzeźby i malarstwa starożytnej Grecji i Rzymu - prezentacje ciekawostek i ilustracji z Internetu, podręczników i innych źródeł prezentujących monumentalną architekturę i rzeźbę starożytności 10

9 10 11 12 Sztuka w średniowieczu. Sztuka romańska Sztuka gotycka. Renesans w kulturze europejskiej. Wielcy mistrzowie renesansu. - wyznacza granice czasowe średniowiecza (A) - rozpoznaje renesans karoliński, sztukę romańską i gotycką, zna znaczenie reform dla historii architektury (B i C i D) - zna granice i czas trwania renesansu (A) - wymienia najbardziej charakterystyczne dla epoki wydarzenia historyczne (B i C) - analizuje renesans w architekturze, malarstwie i rzeźbie (C i D) - odnajduje i sporządza listę zabytków sztuki średniowiecznej w Polsce (D) - rozpoznaje i analizuje renesans w malarstwie wielkich mistrzów (D) - na wybranych przykładach dokonuje analizy i interpretacji dzieła sztuki (C i D) - reprodukcje z Historii Sztuki - film o sztuce średniowiecza - podręcznik - ilustracje twórczość wielkich mistrzów - fragment książki Z. Herberta Barbarzyńca w ogrodzie - podręcznik - Historia Sztuki - albumy dzieła wielkich mistrzów 11

13 Barok w sztuce. - zna cechy charakterystyczne architektury, malarstwa i muzyki baroku.(a i B) - podaje główne motywy, idee oraz źródła inspiracji sztuki barokowej (C i D) - analizuje i rozpoznaje malarstwo barokowe wielkich mistrzów, - analizuje i porównuje nowe tendencje w architekturze (C i D) - wskazuje różnice między manieryzmem, klasycznym barokiem a stylem rokoko (D) - podręcznik - plansze i ilustracje dzieła mistrzów malarstwa barokowego - Historia Sztuki 14 Muzyka baroku. - zna dzieła mistrza polifonii Jana Sebastiana Bacha (A i B) - analizuje i rozpoznaje cechy charakterystyczne muzyki polifonicznej (C i D) Uczeń : - dokonuje analizy dzieł Haendla i Bacha - zna historię powstania i reformy opery (C i D) - poszukiwanie źródeł romantyzmu, - wielcy romantycy w sztuce - słuchanie utworów muzyki barokowej z podręcznika - utwory muzyczne do słuchania - podręczniciekawostki internetowe 15 16 17 Sztuka oświeceniowego klasycyzmu. Klasycyzm w sztuce polskiej Muzyka oświecenia - podaje cechy charakterystyczne klasycyzmu w architekturze, rzeźbie i malarstwie (A,B,C,D) - wskazuje różnice między nurtami sztuki oświeceniowej (C i D) - analizuje architekturę, malarstwo, rzeźbę i muzykę - wielcy twórcy i ich dzieła (C i, - słuchanie utworów muzyki barokowej - utwory muzyczne podręcznik, - ilustracje malarstwo oświeceniowe 12

18 19,20 klasyce wiedeńscy. Romantyzm w kulturze europejskiej. Sztuka romantyczna. - genezę romantyzmu, jego odzwierciedlenie w kulturze (A i B) - zna cechy charakterystyczne malarstwa romantycznego, źródła inspiracji romantyków (B i C) - wykazuje zainteresowanie sztuką ludową ( C i D) D) - poprzez odwołanie do wybranych dzieł sztuki romantycznej wskazuje ich związek z przewodnimi ideałami epoki (D) - przedstawia własną opinię na temat sztuki romantycznej (D) z podręcznika - podręcznik, - ilustracje malarstwo romantyczne - Historia Sztuki - Sztuka cenniejsza niż złoto J. Białostockiego 21,22 W kręgu twórczości polskich romantyków. Chopin i jego muzyka. - odwołuje się do polskiej folklorystyki (B i C) - dzieli się wrażeniami, przeżyciami i refleksjami pod wpływem obcowania ze sztuką i muzyką romantyczną (D) Uczeń : - wskazuje związek polskiej sztuki romantycznej z tradycją i kulturą narodową (D) podręcznikiem, - słuchanie muzyki - podręcznik - dzieła mistrzów malarstwa romantycznego - muzyka romantyków, m.in. Chopina 13

23,24 Realizm. Ku sztuce nowego rodzaju. Analiza i interpretacja dzieła sztuki. - analizuje i interpretuje wybrane dzieła realistyczne (A, B,C) - cechy charakterystyczne realizmu. - rozumie rozwojowy eklektyzm w różnych dziedzinach sztuki jako wyraz schyłku epoki (D) - podręcznik, - ilustracje malarstwo realistyczne 25,26 Pojęcie awangardy. Impresjonizm. Postimpresjonizm. - zna cechy charakterystyczne impresjonizmu i postimpresjonizmu - analizuje i interpretuje wybrane dzieła impresjonistów - dostrzega odzwierciedlenie nowych kierunków artystycznych w różnych dziedzinach (B i C) - wielcy malarze impresjonizmu i postimpresjonizmu ocena i analiza dzieł (C i D) - podręcznik, -Historia Sztuki - gazety i plansze z dziełami mistrzów impresjonizmu i postimpresjonizmu 27 28 29 30 31 32 33 Kubizm. Fowizm. Ekspresjonizm. Dadaizm. Surrealizm. Pop art. i Op art. Muzyka XX wieku. - odwołuje się do nurtów awangardowych, rozumie sens i znaczenie nowego dzieła sztuki (A,B,C,D) - zna cechy nowych nurtów i tendencji w - przedstawia własną opinię na temat sztuki XX wieku, - wielcy twórcy w tendencjach kubizmu, fowizmu i ekspresjonizmu - historyczny dramat formy i treści (C i D) - nurty sztuki XX wieku i ich geneza - słuchanie muzyki - podręcznik, -Historia Sztuki - Sztuka cenniejsza niż złoto J. Białostockiego - muzyka XX wieku 14

sztuce Twórca dzieło - odbiorca 34 Odkrywamy tajemnice dzieła sztuki.czym jest forma? -zna zasady tworzenia sztuki - wyjaśnia znaczenie wyrażenia Twórczość, rozumie związek formy artystycznej z treścią (A,B,C) - posiada umiejętność patrzenia na obrazy twórcze i odtwórcze (D) - podręcznik, -Historia Sztuki - Sztuka cenniejsza niż złoto J. Białostockiego -źródła internetowe 35 Funkcje sztuki dawnie j i dziś. Patrzenie na obrazy. Uczeń rozumie przesłanie sztuki, zna różne jej funkcje, wie co sztuka może wyrażać (D) - analizuje i ocenia różne funkcje sztuki (D) - podręcznik, -Historia Sztuki - Sztuka cenniejsza niż złoto J. Białostockiego 36 37 38 Kultura narodowa i regionalna. Tradycje i obyczaje. Znaczenie zabytków i ochrona dóbr. - rozumie pojęcia związane z kulturą, rozumie wzajemne relacje między kulturą narodową a regionalną (A i B) - rozumie znaczenie ochrony dóbr kultury - posiada informacje na temat życia kulturalnego w regionie - organizuje i współorganizuje życie kulturalne w szkole, mieście (D) pogadanka, - podręcznik, -Historia Sztuki - Sztuka cenniejsza niż złoto J. Białostockiego -źródła internetowe 15

Ponadto przewidziane są działania pobudzające aktywność twórczą uczniów: udziały uczniów w konkursach artystycznych wycieczki do muzeum i galerii sztuki spotkania z ludźmi odpowiadającymi za rozwój kultury naszego regionu ekspozycje prac plastycznych uczniów 16