Lokalny Program Rewitalizacji miasta Wągrowca na lata

Lokalny Program Rewitalizacji miasta Wągrowca na lata 2017-2025 PROJEKT Marzec, 2017 r. Zadanie współfinansowane ze środków Unii Europejskiej, w ramach Programu Pomoc Techniczna 2014-2020

Zamawiający: Miasto Wągrowiec Urząd Miejski w Wągrowcu ul. Kościuszki 15a 62-100 Wągrowiec Wykonawca: Green Key ul. Nowy Świat 10a/15 60-583 Poznań www.greenkey.pl Lokalny Program Rewitalizacji miasta Wągrowca na lata 2017-2025 Właściciel firmy: mgr Joanna Masiota - Tomaszewska Autorzy opracowania: mgr Andrzej Karkowski mgr inż. Łukasz Gińko mgr Kamil Nabagło mgr Daniel Wiśniewski mgr Wojciech Pająk Marzec, 2017 r.

Green Key Lokalny Program Rewitalizacji miasta Wągrowca na lata 2017-2025 WYKAZ SKRÓTÓW EFRR Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego EFS Europejski Fundusz Społeczny FS Fundusz Spójności GUS Główny Urząd Statystyczny LPR Lokalny Program Rewitalizacji MOPS Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej MPWiK Miejskie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji MPZP Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego OZE Odnawialne Źródła Energii POIG Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka POKL Program Operacyjny Kapitał Ludzki PZPWW Plan zagospodarowania przestrzennego województwa wielkopolskiego SRWW Strategia rozwoju województwa wielkopolskiego do 2020 roku. WIELKOPOLSKA 2020 WRPO Wielkopolski Regionalny Program Operacyjny 3

Lokalny Program Rewitalizacji miasta Wągrowca na lata 2017-2025 Green Key SPIS TREŚCI WYKAZ SKRÓTÓW... 3 I. WSTĘP... 7 1.1. PODSTAWA PRAWNA... 7 1.2. METODA OPRACOWANIA PROGRAMU REWITALIZACJI... 8 II. DIAGNOZA NA POTRZEBY WYZNACZENIA OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI... 11 2.1. METODA OPRACOWYWANIA DIAGNOZY Z UWZGLĘDNIENIEM PRZYJĘTYCH WSKAŹNIKÓW DELIMITACJI... 11 2.2. WYZNACZENIE PORÓWNYWALNYCH JEDNOSTEK PRZESTRZENNYCH DO CELÓW ANALIZY WYSTĘPUJĄCYCH ZJAWISK... 12 2.3. DELIMITACJA OBSZARÓW ZDEGRADOWANYCH ANALIZA WSKAŹNIKOWA SFERA SPOŁECZNA... 58 2.3.1. SFERA SPOŁECZNA DANE PODSTAWOWE... 58 2.3.2. PROBLEMY RYNKU PRACY... 62 2.3.2.1. WSKAŹNIK - UDZIAŁ OSÓB BEZROBOTNYCH W LICZBIE LUDNOŚCI W WIEKU PRODUKCYJNYM W JEDNOSTCE ANALITYCZNEJ... 63 2.3.3. SAMOWYSTARCZALNOŚĆ EKONOMICZNA LUDNOŚCI I GOSPODARSTW DOMOWYCH... 65 2.3.3.1. WSKAŹNIK - LICZBA RODZIN KORZYSTAJĄCYCH ZE ŚRODOWISKOWEJ POMOCY SPOŁECZNEJ W PRZELICZENIU NA 100 MIESZKAŃCÓW W JEDNOSTCE ANALITYCZNEJ... 66 2.3.3.2. LICZBA OSÓB KORZYSTAJĄCYCH ZE ŚRODOWISKOWEJ POMOCY SPOŁECZNEJ W PRZELICZENIU NA 100 MIESZKAŃCÓW W JEDNOSTCE ANALITYCZNEJ... 68 2.3.3.3. LICZBA RODZIN OTRZYMUJĄCYCH ZASIŁKI RODZINNE W PRZELICZENIU NA 100 MIESZKAŃCÓW W JEDNOSTCE ANALITYCZNEJ... 71 2.3.4. PRZESTĘPCZOŚĆ POZIOM BEZPIECZEŃSTWA... 73 2.3.4.1. WSKAŹNIK - LICZBA INTERWENCJI SŁUŻB PORZĄDKOWYCH Z POWODU ZAKŁÓCANIA MIRU DOMOWEGO I PORZĄDKU PUBLICZNEGO PRZYPADAJĄCA NA 100 MIESZKAŃCÓW DANEJ JEDNOSTKI ANALITYCZNEJ... 73 2.3.4.2. WSKAŹNIK - LICZBA WYKROCZEŃ (TAKŻE PRZESTĘPSTW) MŁODZIEŻY 13-18 LAT ODNOTOWANYCH PRZEZ SŁUŻBY PORZĄDKOWE W PRZELICZENIU NA 100 MIESZKAŃCÓW W JEDNOSTCE ANALITYCZNEJ W WIEKU PRZEDPRODUKCYJNYM... 76 2.3.5. ZAAWANSOWANIE PROCESU STARZENIA SIĘ LUDNOŚCI... 78 2.3.5.1. WSKAŹNIK - UDZIAŁ LUDNOŚCI W WIEKU POPRODUKCYJNYM W LUDNOŚCI OGÓŁEM W DANEJ JEDNOSTCE ANALITYCZNEJ... 78 2.3.6. DOSTĘPNOŚĆ SZKÓŁ I PRZEDSZKOLI... 80 2.3.7. PODSUMOWANIE ANALIZY WSKAŹNIKOWEJ W SFERZE SPOŁECZNEJ... 81 2.4. DELIMITACJA OBSZARÓW ZDEGRADOWANYCH ANALIZA WSKAŹNIKOWA SFERA GOSPODARCZA... 84 2.4.1. KLIMAT AKTYWNOŚCI GOSPODARCZEJ... 84 2.4.2.1. WSKAŹNIK - LICZBA ZAREJESTROWANYCH PODMIOTÓW GOSPODARCZYCH OSÓB FIZYCZNYCH NA 100 MIESZKAŃCÓW W WIEKU PRODUKCYJNYM W DANEJ JEDNOSTCE ANALITYCZNEJ... 85 4

Green Key Lokalny Program Rewitalizacji miasta Wągrowca na lata 2017-2025 2.5. DELIMITACJA OBSZARÓW ZDEGRADOWANYCH ANALIZA WSKAŹNIKOWA SFERA ŚRODOWISKOWA...88 2.5.1. POŁOŻENIE FIZYCZNOGEOGRAFICZNE I UŻYTKOWANIE GRUNTÓW...88 2.5.2. SIEĆ HYDROGRAFICZNA I STAN JAKOŚCI WÓD...89 2.5.3. ZASOBY PRZYRODNICZE I FORMY OCHRONY PRZYRODY...93 2.5.4. JAKOŚĆ POWIETRZA ATMOSFERYCZNEGO...95 2.5.5. NARAŻENIE MIESZKAŃCÓW NA HAŁAS KOMUNIKACYJNY...99 2.5.6. ZAGOSPODAROWANIE NIECZYSTOŚCI CIEKŁYCH I ODPADÓW KOMUNALNYCH.100 2.5.7. ODDZIAŁYWANIE PÓL ELEKTROMAGNETYCZNYCH...100 2.6. DELIMITACJA OBSZARÓW ZDEGRADOWANYCH ANALIZA WSKAŹNIKOWA SFERA PRZESTRZENNO-FUNKCJONALNA...101 2.6.1. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z LOKALIZACJI WĄGROWCA...101 2.6.2. UWARUNKOWANIA KOMUNIKACYJNE...101 2.6.3. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z OGRANICZONEGO DOSTĘPU DO TERENÓW REKREACJI I WYPOCZYNKU...104 2.6.4. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z DOSTĘPU DO INFRASTRUKTURY SPORTOWEJ I MIEJSC AKTYWNOŚCI DLA OSÓB NAJMŁODSZYCH...105 2.6.5. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z POSIADANYCH WARTOŚCI HISTORYCZNYCH...105 2.7. DELIMITACJA OBSZARÓW ZDEGRADOWANYCH ANALIZA WSKAŹNIKOWA SFERA TECHNICZNA...106 2.7.1. UDZIAŁ BUDYNKÓW ZBUDOWANYCH NIE PÓŹNIEJ NIŻ W ROKU 1945 W OGÓLNEJ LICZBIE BUDYNKÓW...108 III. IV. WYZNACZENIE OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI... 114 WIZJA STANU OBSZARU PO PRZEPROWADZONEJ REWITALIZACJI... 118 V. CELE REWITALIZACJI I ODPOWIADAJĄCE IM KIERUNKI DZIAŁAŃ SŁUŻĄCE ELIMINACJI LUB OGRANICZENIU ZDIAGNOZOWANYCH NEGATYWNYCH ZJAWISK... 119 VI. OPIS POWIĄZAŃ Z DOKUMENTAMI STRATEGICZNYMI I PLANISTYCZNYMI... 121 6.1. POWIĄZANIA ZE ZAKTUALIZOWANĄ STRATEGIĄ ROZWOJU WOJEWÓDZTWA WIELKOPOLSKIEGO DO 2020 ROKU. WIELKOPOLSKA 2020...121 6.2. POWIĄZANIA Z PLANEM ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO WOJEWÓDZTWA WIELKOPOLSKIEGO...123 6.3. POWIĄZANIA ZE STRATEGIĄ ROZWOJU MIASTA WĄGROWIEC NA LATA 2017-2025...124 6.4. POWIĄZANIA ZE STRATEGIĄ ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH NA TERENIE MIASTA WĄGROWCA W LATACH 2014-2020...125 6.5. POWIĄZANIA ZE STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNE MIASTA WĄGROWCA...126 VII. PRZEDSIĘWZIĘCIA I PROJEKTY REWITALIZACYJNE... 127 7.1. GŁÓWNE PROJEKTY REWITALIZACYJNE...127 7.2. CHARAKTERYSTYKA POZOSTAŁYCH PRZEDSIĘWZIĘĆ REWITALIZACYJNYCH...141 5

Lokalny Program Rewitalizacji miasta Wągrowca na lata 2017-2025 Green Key VIII. MECHANIZMY INTEGROWANIA DZIAŁAŃ REWITALIZACYJNYCH... 143 8.1. MECHANIZMY ZAPEWNIANIA KOMPLEMENTARNOŚCI... 143 8.1.1. KOMPLEMENTARNOŚĆ PRZESTRZENNA... 144 8.1.2. KOMPLEMENTARNOŚĆ PROBLEMOWA... 144 8.1.3. KOMPLEMENTARNOŚĆ PROCEDURALNO-INSTYTUCJONALNA... 145 8.1.4. KOMPLEMENTARNOŚĆ ŹRÓDEŁ FINANSOWANIA... 145 8.1.5. KOMPLEMENTARNOŚĆ MIĘDZYOKRESOWA... 145 8.2. MECHANIZMY WŁĄCZENIA MIESZKAŃCÓW, PRZEDSIĘBIORCÓW ORAZ INNYCH PODMIOTÓW I GRUP AKTYWNYCH NA TERENIE MIASTA W PROCES REWITALIZACJI... 147 IX. FINANSOWANIE LOKALNEGO PROGRAMU REWITALIZACJI I HARMONOGRAM REALIZACJI DZIAŁAŃ... 150 X. OPIS STRUKTURY ZARZĄDZANIA REALIZACJĄ PROGRAMU REWITALIZACJI... 153 XI. SYSTEM MONITOROWANIA I OCENY PROGRAMU REWITALIZACJI154 SPIS TABEL... 158 SPIS RYCIN... 159 WYKORZYSTANE MATERIAŁY I OPRACOWANIA... 162 ZAŁĄCZNIKI... 164 6

Green Key Lokalny Program Rewitalizacji miasta Wągrowca na lata 2017-2025 I. WSTĘP 1.1. PODSTAWA PRAWNA Ustawa z dnia 9 października 2015 r. o rewitalizacji (Dz. U. z 2015 poz. 1777, ze zm.), określiła zasady oraz tryb przygotowania, prowadzenia i oceny rewitalizacji. Samorządy otrzymały podstawę prawną do podjęcia kompleksowych działań służących rewitalizacji obszarów zdegradowanych. Rewitalizacja stanowi proces wyprowadzania ze stanu kryzysowego obszarów zdegradowanych, prowadzony w sposób kompleksowy, poprzez zintegrowane działania na rzecz lokalnej społeczności, przestrzeni i gospodarki, skoncentrowane terytorialnie, prowadzone przez interesariuszy rewitalizacji na podstawie programu rewitalizacji. Zgodnie z art. 52 ustawy o rewitalizacji do dnia 31 grudnia 2023 r. dopuszcza się realizację przedsięwzięć wynikających z programu zawierającego działania służące wyprowadzeniu obszaru zdegradowanego ze stanu kryzysowego, przyjmowanego uchwałą rady gminy, bez uchwalania gminnego programu rewitalizacji. W takim przypadku wyznaczenie w drodze uchwały obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji, specjalnej strefy rewitalizacji, a także uchwalenie miejscowego planu rewitalizacji nie jest dopuszczalne. Prowadzenie rewitalizacji bez korzystania z rozwiązań ustawowych (bez uchwalania Gminnego Programu Rewitalizacji) nie jest za to przeszkodą do aplikowania o środki pochodzące z budżetu Unii Europejskiej. W przypadku, w którym gmina chce się ubiegać o otrzymanie środków unijnych na projekty rewitalizacyjne musi opracować program rewitalizacji zgodny z wymaganiami wynikającymi z Wytycznych w zakresie rewitalizacji w programach operacyjnych na lata 2014-2020 (co do zasady w aspekcie merytorycznym są to wymogi tożsame do ustawowych, jednak uproszczone są kwestie proceduralne), oraz z wymaganiami i wytycznymi, które zostały przyjęte przez Instytucję Zarządzającą RPO. Wszelkie prace związane z przygotowaniem i wdrożeniem Lokalnego Programu Rewitalizacji miasta Wągrowiec na lata 2017-2025 są więc zgodne z Zasadami programowania i wsparcia rewitalizacji w ramach WRPO 2014+. Przygotowanie, koordynowanie i tworzenie warunków do prowadzenia rewitalizacji, a także jej prowadzenie w zakresie właściwości gminy, stanowią jej zadania własne wobec czego Miasto Wągrowiec przystąpiło do opracowania Lokalnego Programu Rewitalizacji miasta Wągrowca na lata 2017-2025. W celu opracowania diagnozy służącej wskazaniu obszarów koncentracji negatywnych zjawisk kryzysowych na terenie Wągrowca, Burmistrz Miasta zobowiązany jest przeprowadzić analizy, w których wykorzystuje obiektywne i weryfikowalne mierniki i metody badawcze dostosowane do lokalnych uwarunkowań. Obszar miasta znajdujący się w stanie kryzysowym z powodu koncentracji negatywnych zjawisk społecznych, w szczególności bezrobocia, ubóstwa, przestępczości, niskiego poziomu edukacji lub kapitału społecznego, a także niewystarczającego poziomu uczestnictwa w życiu publicznym i kulturalnym, można wyznaczyć jako obszar zdegradowany w przypadku występowania na nim ponadto co najmniej jednego z następujących negatywnych zjawisk: gospodarczych w szczególności niskiego stopnia przedsiębiorczości, słabej kondycji lokalnych przedsiębiorstw, lub 7

Lokalny Program Rewitalizacji miasta Wągrowca na lata 2017-2025 Green Key środowiskowych w szczególności przekroczenia standardów jakości środowiska, obecności odpadów stwarzających zagrożenie dla życia, zdrowia ludzi lub stanu środowiska, lub przestrzenno-funkcjonalnych w szczególności niewystarczającego wyposażenia w infrastrukturę techniczną i społeczną lub jej złego stanu technicznego, braku dostępu do podstawowych usług lub ich niskiej jakości, niedostosowania rozwiązań urbanistycznych do zmieniających się funkcji obszaru, niskiego poziomu obsługi komunikacyjnej, niedoboru lub niskiej jakości terenów publicznych, lub technicznych w szczególności degradacji stanu technicznego obiektów budowlanych, w tym o przeznaczeniu mieszkaniowym, oraz niefunkcjonowaniu rozwiązań technicznych umożliwiających efektywne korzystanie z obiektów budowlanych, w szczególności w zakresie energooszczędności i ochrony środowiska. Obszar obejmujący całość lub część obszaru zdegradowanego, cechujący się szczególną koncentracją negatywnych zjawisk, na którym z uwagi na istotne znaczenie dla rozwoju lokalnego gmina zamierza prowadzić rewitalizację, wyznacza się jako obszar rewitalizacji. Obszar rewitalizacji nie może być większy niż 20 % powierzchni gminy oraz zamieszkały przez więcej niż 30% liczby mieszkańców gminy. Obszar rewitalizacji może być podzielony na podobszary, w tym podobszary nieposiadające ze sobą wspólnych granic. Program rewitalizacji jest wieloletnim programem działań w sferze społecznej oraz gospodarczej lub przestrzenno-funkcjonalnej lub technicznej lub środowiskowej, zmierzający do wyprowadzenia obszarów rewitalizacji ze stanu kryzysowego oraz stworzenia warunków dla ich zrównoważonego rozwoju, który stanowi narzędzie planowania koordynowania i integrowania różnorodnych aktywności w ramach rewitalizacji. PR został opracowany na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 6 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2016 r. poz. 446, ze zm.). Lokalny Program Rewitalizacji miasta Wągrowca na lata 2017-2025 jest również opracowany zgodnie z Zasadami programowania i wsparcia rewitalizacji w ramach WRPO 2014+. Przytoczony dokument przedstawia szczegółowo miejsce rewitalizacji w krajowych dokumentach strategicznych, wskazuje na prawne aspekty rewitalizacji, definiuje pojęcia związane z rewitalizacji. Zawiera również niezbędne wytyczne i informacje niezbędne do opracowania wysokiej jakości programów rewitalizacji. 1.2. METODA OPRACOWANIA PROGRAMU REWITALIZACJI Na podstawie przeprowadzonych analiz Burmistrz Miasta sporządza diagnozę, która jest podstawą do wyznaczenia obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji. Obszar Miasta znajdujący się w stanie kryzysowym z powodu koncentracji negatywnych zjawisk społecznych można wyznaczyć jako obszar zdegradowany w przypadku występowania na nim ponadto co najmniej jednego z następujących negatywnych zjawisk: gospodarczych lub środowiskowych lub funkcjonalno-przestrzennych lub technicznych. Obszar zdegradowany może zostać podzielony na podobszary, w tym takie nieposiadające wspólnych granic pod warunkiem stwierdzenia na każdym z podobszarów występowania koncentracji negatywnych zjawisk społecznych oraz gospodarczych, środowiskowych, przestrzenno-funkcjonalnych lub 8

Green Key Lokalny Program Rewitalizacji miasta Wągrowca na lata 2017-2025 technicznych. Obszar rewitalizacji natomiast stanowi całość lub część obszaru zdegradowanego cechującego się szczególną koncentracją negatywnych zjawisk, na których gmina zamierza prowadzić rewitalizację. Szczegółowy opis cech i delimitacji obszaru zdegradowanego i rewitalizacji został zamieszczony w rozdziale II Diagnoza obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji. Dla wyznaczonego obszaru rewitalizacji Burmistrz Miasta sporządza Program Lokalny Program Rewitalizacji miasta Wągrowca na lata 2017-2025 (LPR), który zawiera co najmniej: a) opis powiązań programu rewitalizacji z dokumentami strategicznymi i planistycznymi gminy; b) diagnozę czynników i zjawisk kryzysowych oraz skalę i charakter potrzeb rewitalizacyjnych; c) zasięgi przestrzenne obszaru/obszarów rewitalizacji, tj. określenie, w oparciu o inne dokumenty strategiczne gminy lub diagnozę i identyfikację potrzeb rewitalizacyjnych, terytorium/terytoriów najbardziej wymagających wsparcia; d) wizję stanu obszaru po przeprowadzeniu rewitalizacji (planowany efekt rewitalizacji); e) cele rewitalizacji oraz odpowiadające zidentyfikowanym potrzebom rewitalizacyjnym kierunki działań mających na celu eliminację lub ograniczenie negatywnych zjawisk; f) listę planowanych, podstawowych projektów i przedsięwzięć rewitalizacyjnych wraz z ich opisami zawierającymi, w odniesieniu do każdego projektu/przedsięwzięcia rewitalizacyjnego, co najmniej: nazwę i wskazanie podmiotów go realizujących, zakres realizowanych zadań, lokalizację (miejsce przeprowadzenia danego projektu), szacowaną wartość, prognozowane rezultaty wraz ze sposobem ich oceny i zmierzenia w odniesieniu do celów rewitalizacji; g) charakterystykę pozostałych rodzajów przedsięwzięć rewitalizacyjnych realizujących kierunki działań, mających na celu eliminację lub ograniczenie negatywnych zjawisk powodujących sytuację kryzysową, h) mechanizmy zapewnienia komplementarności między poszczególnymi projektami/przedsięwzięciami rewitalizacyjnymi oraz pomiędzy działaniami różnych podmiotów i funduszy na obszarze objętym programem rewitalizacji; i) indykatywne ramy finansowe w odniesieniu do przedsięwzięć, o których mowa w lit. f oraz g, z indykatywnymi wielkościami środków finansowych z różnych źródeł (także spoza funduszy polityki spójności na lata 2014-2020 publiczne i prywatne środki krajowe w celu realizacji zasady dodatkowości środków UE); j) mechanizmy włączenia mieszkańców, przedsiębiorców i innych podmiotów i grup aktywnych na terenie gminy w proces rewitalizacji; k) system realizacji (wdrażania) programu rewitalizacji; 9

Cechy Programu Rewitalizacji Lokalny Program Rewitalizacji miasta Wągrowca na lata 2017-2025 Green Key Lokalny Program Rewitalizacji sporządzony zgodnie z założeniami Wytycznych w zakresie rewitalizacji w programach operacyjnych na lata 2014-2020 powinien odznaczać się następującym zestawem cech: Kompleksowość Koncentracja Komplementarność Realizacja zasady partnerstwa i partycypacja Ryc. 1. Cechy programów rewitalizacji Źródło: opracowanie własne na podstawie Wytycznych w zakresie rewitalizacji w programach operacyjnych na lata 2014 2020 Kompleksowość programu jest rozumiana jako ujęcie działań rewitalizacyjnych w oparciu o wszystkie aspekty rewitalizacji (społeczny i gospodarczy, przestrzennofunkcjonalny, techniczny lub środowiskowy) powiązane z obszarem rewitalizacji i jego otoczeniem, a także z integracją działań pod względem finansowania z różnych źródeł. Na konstrukcje programu składa się wiele różnorodnych projektów, które powinny być wzajemnie powiązane i powinien zachodzić między nimi efekt synergii. Koncentracja programu rewitalizacji oznacza, że działania zawarte w programie dotyczą terenów o istotnym znaczeniu dla rozwoju gminy, które obejmują całość lub część obszaru zdegradowanego, i na których zdiagnozowano szczególną koncentrację negatywnych zjawisk kryzysowych Komplementarność przedsięwzięć/projektów dotyczy komplementarności pod względem: przestrzennym, problemowym, proceduralno-instytucjonalnym, międzyokresowym, źródeł finansowania. Komplementarność została opisana szerzej w podrozdziale 8.1 Mechanizmy zapewniania komplementarności. 10

Green Key Lokalny Program Rewitalizacji miasta Wągrowca na lata 2017-2025 Realizacja zasady partnerstwa i partycypacji odnosi się do aktywnego udziału interesariuszy w procesie rewitalizacji w gminie na każdym z etapów (diagnozowanie, programowanie, wdrażanie, monitorowanie). Program, który realizuje zasadę partnerstwa i partycypacji zawiera opis procesu przygotowania dokumentu, w którym przedstawiono udział interesariuszy, a także wybraną formę zarządzania programem, która realizuję zasadę udziały interesariuszy. II. DIAGNOZA NA POTRZEBY WYZNACZENIA OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI W niniejszym rozdziale przedstawiono szczegółową diagnozę, która obejmuje analizę negatywnych zjawisk kryzysowych oraz skale i charakter potrzeb rewitalizacyjnych na terenie Miasta Wągrowca. Opisano również sposób wyznaczenia obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji wraz z przedstawieniem graficznym zasięgów przestrzennych danych obszarów terenie Wągrowca. 2.1. METODA OPRACOWYWANIA DIAGNOZY Z UWZGLĘDNIENIEM PRZYJĘTYCH WSKAŹNIKÓW DELIMITACJI Dla potrzeb opracowania diagnozy służącej wyznaczeniu obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji, na cele sporządzenia Programu Rewitalizacji miasta Wągrowca na lata 2017-2025, określono listę potencjalnych wskaźników. Służą one przedstawieniu przestrzennego zróżnicowania miasta Wągrowca biorąc pod uwagę cechy wskazujące na kumulację negatywnych zjawisk. Podstawą stwierdzenia na danym obszarze stanu kryzysowego jest występowanie problemów o charakterze społecznym. Jeśli destrukcyjne procesy społeczne współwystępują z innymi problemami o charakterze gospodarczym, środowiskowym, przestrzenno funkcjonalnym lub technicznym to niezbędne jest prowadzenie działań naprawczych. Skalę negatywnych zjawisk powinny odzwierciedlać wskaźniki rozwoju opisujące powyższe sfery, które wskazują na niski poziom rozwoju lub dokumentują silną dynamikę spadku poziomu rozwoju, w odniesieniu do wartości dla całej jednostki. Wśród cech, jakie mogą być wzięte pod uwagę do wyznaczenia obszarów kryzysowych są: 1. w sferze społecznej: postępujące starzenie się społeczeństwa, wysoka stopa bezrobocia, wysoki poziom ubóstwa, wysoka przestępczość, niski poziom edukacji, 2. w sferze przestrzenno funkcjonalnej: degradacja stanu technicznego obiektów budowlanych, w tym o przeznaczeniu mieszkaniowym, 11

Lokalny Program Rewitalizacji miasta Wągrowca na lata 2017-2025 Green Key brak funkcjonowania rozwiązań technicznych umożliwiających efektywne korzystanie z obiektów budowlanych, w szczególności w zakresie energooszczędności i ochrony środowiska, niewystarczające wyposażenie w infrastrukturę techniczną i społeczną, brak dostępu do podstawowych usług lub ich niska jakość, niedostosowanie rozwiązań urbanistycznych do zmieniających się funkcji obszaru, deficyt lub niskiej jakości tereny publiczne. 3. w sferze gospodarczej: niski stopień przedsiębiorczości, słaba kondycja przedsiębiorstw. 4. w sferze środowiskowej: przekroczenie standardów jakości środowiska, obecność odpadów stwarzających zagrożenie dla życia, zdrowia, ludzi bądź stanu środowiska. W niniejszym dokumencie zastosowano wybrane wskaźniki, które możliwie dobrze oddają zróżnicowanie poszczególnych obszarów miasta Wągrowca oraz te, które można odnieść do wyznaczonych jednostek przestrzennych. Wszystkie wartości odniesiono do wartości referencyjnej. Szczegółowe dane w tym zakresie zawierają kolejne rozdziały niniejszego opracowania. 2.2. WYZNACZENIE PORÓWNYWALNYCH JEDNOSTEK PRZESTRZENNYCH DO CELÓW ANALIZY WYSTĘPUJĄCYCH ZJAWISK Uzyskanie porównywalności wyników diagnozy wymaga przetwarzania danych w ramach możliwie podobnych do siebie jednostek przestrzennych. Powinny być to pewne całości pod względem funkcjonalnym, charakteryzujące się pewną spójnością społeczną i przestrzenną. Autorzy niniejszego opracowania dołożyli starań, aby przeprowadzona analiza w sposób możliwie trafny odzwierciedlała znane i powszechnie dostrzegane zróżnicowanie w przestrzeni społeczno-gospodarczej i infrastrukturalnej miasta Wągrowca. Miasto Wągrowiec jest gminą miejską. Cechuje się więc zróżnicowaniem jakościowym i ilościowym występujących problemów w poszczególnych jej obszarach. Jednocześnie wytyczne regionalne w zakresie rewitalizacji, wyraźnie wskazują, że wydzielony obszar rewitalizacji nie może zajmować ponad 20% powierzchni całkowitej gminy oraz nie może koncentrować ponad 30% mieszkańców. W związku z tym zaszła konieczność stwierdzenia, które obszary wymagają najpilniejszej interwencji. Pozyskiwane dane (zwłaszcza ilościowe) od różnych dysponentów (jednostek miasta i zewnętrznych jednostek) służące wyznaczeniu - najpierw jednostek delimitacyjnych, a następnie obszaru, gdzie koncentrują się negatywne zjawiska, powinny spełniać warunki referencyjności i komplementarności, tzn. odnosić się do przestrzeni w sposób jednoznaczny do zaprezentowania. Dodatkowo wyznaczane jednostki, które poddawane są ilościowej i jakościowej ocenie powinny również odpowiadać istniejącym powiązaniom funkcjonalnym występującym w mieście. 12

Green Key Lokalny Program Rewitalizacji miasta Wągrowca na lata 2017-2025 Miasto nie posiada jednoznacznie zdefiniowanych jednostek przestrzennofunkcjonalnych, ale w odniesieniu do całego miasta funkcjonują zwyczajowo przyjęte jednostki, takie jak np. Berdychowo, Kaliska, Starówka, Durowo, Straszewo czy Osiedle Wschód. Jednocześnie, aby pozyskiwane dane ilościowe od różnych podmiotów były spójne i porównywalne zdecydowano, że najwłaściwszym sposobem ich agregacji będzie ich podział według ulic. Dodatkowo, w procesie wyznaczania granic poszczególnych jednostek urbanistycznych powinny zostać wykorzystane różnego rodzaju źródła informacji przestrzennych, które w sumie pozwoliłyby zbudować podział możliwie intuicyjny i naturalny lub nawet oczywisty dla mieszkańca. Wyznaczenie jednostek analitycznych w mieście Wągrowcu spełnia zatem kilka podstawowych warunków: odnosi się do istniejących powiązań funkcjonalno-przestrzennych, obejmuje w obszarze jednostki możliwie całą zabudowę danej ulicy, by prezentować zjawiska w przejrzysty i łatwy do interpretacji (nie zawsze udało się tę zasadę zastosować ze względu na fakt, że niektóre ulice przebiegają przez dużą część miasta), odnosi się do naturalnych granic (np. las, rzeka, obszar zabudowany), odnosić się do istniejących i aktualnych miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, będących obszarami o zdefiniowanej wizji rozwoju i spójnych przestrzennie, każda z jednostek analitycznych nie przekracza 20% łącznej powierzchni miasta, liczba mieszkańców każdej jednostki analitycznej wynosi maksymalnie około 10% ogółu mieszkańców w mieście (zgodnie z zaleceniem Instytutu Rozwoju Miast). W szczególnych przypadkach, gdy było to uzasadnione specyfiką i wewnętrzną spójnością obszaru, wartość ta została nieznacznie przekroczona. Aby wyznaczyć jednostki analityczne, posłużono się oprogramowaniem geoinformacyjnym (GIS) i za pomocą jego narzędzi, na podstawie danych pozyskanych od Powiatowego Ośrodka Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej w Wągrowcu stworzono spójną bazę danych obejmującą obszar całego miasta. Następnie tak stworzoną bazę danych poddano analizom mającym na celu wyodrębnienie z przestrzeni struktur, które umożliwiły najpierw zaprezentowanie zebranych od różnych dysponentów danych odnosząc się do przestrzeni w sposób jednoznaczny, przy zachowaniu zasady że nie prezentuje się danych wrażliwych. Zasadniczo jednak chodzi o to, żeby wyodrębnić z przestrzeni takie części, w których kumulują się negatywne zjawiska, tzn. obszary zdegradowane. Zdefiniowano zatem następujące jednostki analityczne: Osada wskazana jednostka urbanistyczna znajduje się w zachodniej części miasta i obejmuje blisko 8% powierzchni miasta skupiając 10,6% mieszkańców. Swym zasięgiem obejmuje obszar na północ od linii kolejowej nr 236 relacji Wągrowiec Bzowo Goraj w granicach administracyjnych Wągrowca. Przez obszar przechodzi również ważna linia kolejowa nr 356 Poznań Wschód Bydgoszcz. Dominującą formą użytkowania terenu są grunty orne oraz tereny mieszkaniowe, w której największy udział ma zabudowa jednorodzinna. Do jednostki tej przynależy również Osiedle Kolejowe będące jedynym obszarem zabudowy wielorodzinnej. Na obszarze tej jednostki sporządzonych jest sześć aktualnych mpzp: 13

Lokalny Program Rewitalizacji miasta Wągrowca na lata 2017-2025 Green Key Uchwała Nr XLVIII/330/2010 Rady Miejskiej w Wągrowcu z dnia 28.10.2010 r. w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego,,osada 3" w Wągrowcu część planu, Uchwała Nr XXIII/158/2008 Rady Miejskiej w Wągrowcu z dnia 25.09.2008 r. w sprawie nadania miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego "Osada I" w Wągrowcu, Uchwała Nr XX/143/2008 z dnia 26.06.2008 r. Rady Miejskiej w Wągrowcu w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Osada II w Wągrowcu, Uchwała Nr VI/43/2011 Rady Miejskiej w Wągrowcu z dnia 29.03.2011 r. w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego miasta Wągrowca - "Osada 4", Uchwała Nr XXXII/223/2009 Rady Miejskiej w Wągrowcu z dnia 30.06.2009 r. w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego miasta Wągrowca w rejonie ul. Bartodziejskiej, Uchwała Nr 43/97 Rady Miejskiej w Wągrowcu z dnia 30.10.1997 r. w sprawie zmiany miejscowego planu szczegółowego zagospodarowania przestrzennego rejonu ul. Jeziornej w Wągrowcu. Jako główny kierunek we wszystkich planach wskazano rozwój terenów zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej (w układzie wolnostojącym i bliźniaczym). W północnej części jednostki (na północ od ulicy Grzybowej) wyznaczono także obszar pod tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej oraz zabudowy usługowej (szraf brązowo-czerwony). Obszar pod tereny zieleni urządzonej (kolor jasnozielony) znajduje się przy linii kolejowej nr 356, w centralnej części jednostki analitycznej. 14

Green Key Lokalny Program Rewitalizacji miasta Wągrowca na lata 2017-2025 Ryc. 2. Funkcje budynków w jednostce analitycznej: Osada Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Powiatowego Ośrodka Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej w Wągrowcu Ryc. 3. Pokrycie mpzp w jednostce analitycznej: Osada Źródło: opracowanie własne na podstawie www.mwagrowiec.e-mapa.net/ 15

Lokalny Program Rewitalizacji miasta Wągrowca na lata 2017-2025 Green Key Ryc. 4. Użytkowanie terenu w jednostce analitycznej: Osada Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Powiatowego Ośrodka Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej w Wągrowcu Rogozińska oś tego obszaru stanowi ulica Rogozińska. Jednostka analityczna zajmuje rozległy obszar w południowo-zachodniej części miasta, obejmując blisko 14% powierzchni miasta i zaledwie 2,4% mieszkańców. W przybliżeniu można uznać, że jednostka ta zajmuje obszar między linią kolejową 236, a Jeziorem Łęgowskim. Pod względem funkcji przestrzeni dominują naturalne formy takie jak: lasy i grunty leśne, użytki ekologiczne, tereny pod wodami powierzchniowymi stojącymi i płynącymi oraz łąki trwałe. Zabudowa koncentruje się w północnej części jednostki, głównie wzdłuż ulicy Rogozińskiej i ma charakter zabudowy jednorodzinnej. W północno-wschodniej części znajduje się kompleks budynków magazynowych i silosów. Na obszarze tej jednostki sporządzonych jest pięć aktualnych mpzp: Uchwała Nr XLVIII/330/2010 Rady Miejskiej w Wągrowcu z dnia 28.10.2010 r. w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego,,osada 3" w Wągrowcu tylko część przy ulicy Projektowanej, Uchwała Nr 11/2000 Rady Miejskiej w Wągrowcu z dnia 28.03.2000 r. w sprawie zmiany miejscowego planu ogólnego zagospodarowania przestrzennego miasta Wągrowca w rejonie ul. Słonecznej, Uchwała Nr 30/2003 Rady Miejskiej w Wągrowcu z dnia 25.09.2003 r. w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego terenów pomiędzy ul. Skocką, a ulicą Rogozińską w Wągrowcu (IV etap budowy ulicy zbiorczej- obwodnicy), 16

Green Key Lokalny Program Rewitalizacji miasta Wągrowca na lata 2017-2025 Uchwała Nr XV/92/2012 Rady Miejskiej w Wągrowcu z dnia 23.02.2012 r. w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego miasta Wągrowca w dolinie rzeki Wełny i Jeziora Łęgowskiego, Uchwała Nr 20/98 Rady Miejskiej w Wągrowcu z dnia 17.06.1998 r. w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Wągrowiec - Wiatrowiec Łęgowo. Na obszarze objętym Uchwałą Nr XLVIII/330/2010 Rady Miejskiej w Wągrowcu z dnia 28.10.2010 r. w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego,,osada 3" w Wągrowcu w granicach jednostki Rogozińska wyznaczono tereny obiektów produkcyjnych zakładów i magazynów (zaznaczone kolorem fioletowym) oraz tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej (brązowy). Kolorem różowym wyznaczono tereny zabudowy usługowej, turystyki i rekreacji, a bladozielonym - tereny zieleni urządzonej. Ryc. 5. Funkcje budynków w jednostce analitycznej: Rogozińska Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Powiatowego Ośrodka Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej w Wągrowcu 17

Lokalny Program Rewitalizacji miasta Wągrowca na lata 2017-2025 Green Key Ryc. 6. Pokrycie mpzp w jednostce analitycznej: Rogozińska Źródło: opracowanie własne na podstawie www.mwagrowiec.e-mapa.net/ Ryc. 7. Użytkowanie terenu w jednostce analitycznej: Rogozińska Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Powiatowego Ośrodka Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej w Wągrowcu 18

Green Key Lokalny Program Rewitalizacji miasta Wągrowca na lata 2017-2025 Skocka jednostka ta zajmuje obszar między Jeziorem Łęgowskim, a jednostką analityczną Berdychowo. Oś tego obszaru stanowią dwie główne ulice: Skocka oraz Wierzbowa, które zbiegają się w północnej części jednostki. Przez obszar, w jego południowej części, przebiega droga wojewódzka nr 241 z Rogoźna do Tucholi. Podobnie jak jednostka analityczna Rogozińska obszar ten charakteryzuje się małą koncentracją ludności (zaledwie 1,4% ogółu, ponad 9% powierzchni). Istotną część tej jednostki stanowią obszary przemysłowe oraz zurbanizowane tereny niezabudowane oraz w trakcie zabudowy. Istniejąca zabudowa skupiona jest w trójkącie ulic: Skocka, Wierzbowa, 11 Listopada. Dominuje zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna. W uchwale w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego w rejonie ulicy Skockiej i 11 Listopada w Wągrowcu (Uchwała Nr XXV/158/2013 Rady Miejskiej w Wągrowcu z dnia 26.03.2013 r.) ustanowiono na południe od ul. 11 Listopada duży obszar pod tereny obiektów produkcyjnych, składów i magazynów (kolor fioletowy). Tereny kanalizacji zaznaczono kolorem szarym. Obszary przeznaczone pod tereny zieleni urządzonej (jasnozielony) oraz tereny zieleni naturalnej krajobrazowej (jasnozielony) znajdują się w północno-zachodniej części jednostki. Istotny element mpzp przyjętego Uchwałą Nr XV/92/2012 Rady Miejskiej w Wągrowcu z dnia 23.02.2012 r. w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego miasta Wągrowca w dolinie rzeki Wełny i Jeziora Łęgowskiego stanowią tereny zieleni rekreacyjnej i zabudowy usługowej turystyki i rekreacji, zlokalizowane przy ulicy Klasztornej (na mapie zaznaczone szrafem zielono-czerwonym). Na obszarze tej jednostki miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego zostały przyjęte uchwałami: Uchwała Nr 21/98 Rady Miejskiej w Wągrowcu z dnia 17.06.1998 r. w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Wągrowiec Łęgowo, Uchwała Nr 30/2003 Rady Miejskiej w Wągrowcu z dnia 25.09.2003 r. w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego terenów pomiędzy ul. Skocką, a ulicą Rogozińską w Wągrowcu (IV etap budowy ulicy Zbiorczej - obwodnicy), Uchwała Nr XV/92/2012 Rady Miejskiej w Wągrowcu z dnia 23.02.2012 r. w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego miasta Wągrowca w dolinie rzeki Wełny i Jeziora Łęgowskiego, Uchwała Nr XXV/158/2013 Rady Miejskiej w Wągrowcu z dnia 26.03.2013 r. w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego w rejonie ulicy Skockiej i 11 listopada w Wągrowcu, Uchwała Nr 19/2000 Rady Miejskiej w Wągrowcu z dnia 27.04.2000 r. W sprawie uchwalenia zmiany miejscowego planu ogólnego zagospodarowania przestrzennego miasta Wągrowca w rejonie ul. Skockiej, Uchwała Nr XXIII/153/2016 Rady Miejskiej w Wągrowcu z dnia 29.09.2016 r. w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego miasta Wągrowca doliny rzeki Nielby w rejonie ulic Berdychowskiej i Klasztornej. 19

Lokalny Program Rewitalizacji miasta Wągrowca na lata 2017-2025 Green Key Ryc. 8. Funkcje budynków w jednostce analitycznej: Skocka Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Powiatowego Ośrodka Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej w Wągrowcu Ryc. 9. Pokrycie mpzp w jednostce analitycznej: Skocka Źródło: opracowanie własne na podstawie www.mwagrowiec.e-mapa.net/ 20

Green Key Lokalny Program Rewitalizacji miasta Wągrowca na lata 2017-2025 Ryc. 10. Użytkowanie terenu w jednostce analitycznej: Skocka Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Powiatowego Ośrodka Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej w Wągrowcu Berdychowo jednostka ta zajmuje rozległy obszar w południowej części miasta. Północną granicę tego obszaru wyznacza ulica Berdychowska, zachodnią granicę wyznacza ciąg zabudowań ulicy Wierzbowej, a południowa granica stanowi jednocześnie granicę administracyjną Wągrowca. Od wschodu obszar ograniczony jest przez zabudowania ulicy Gnieźnieńskiej. Obszar skupia 7,2% mieszkańców miasta, zajmując obszar 179 ha (10% powierzchni). Pod względem użytkowania terenu obszar wyraźnie dzieli się na bardziej zabudowaną część północną i mającą bardziej charakter rolniczy część południową. W południowej części jednostki przebiega również droga wojewódzka nr 241. W przestrzeni dominuje zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna, ale istotną część stanowią również zlokalizowane pomiędzy ulicami: Taszarowo, Grunwaldzka, Skrajna oraz na wschód od ulicy Południowej obiekty pełniące funkcje magazynowe, przemysłowe oraz handlowo-usługowe. Istniejące miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego regulują: Uchwała Nr XLVIII/329/2010 Rady Miejskiej w Wągrowcu z dnia 28.10.2010 r. w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Marcinkowo w Wągrowcu, Uchwała Nr 22/98 Rady Miejskiej w Wągrowcu z dnia 17.06.1998 r. w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Wągrowiec Jankowo Uchwałami: Nr XLVIII/329/2010 Rady Miejskiej w Wągrowcu z dnia 28.10.2010 r. w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Marcinkowo w Wągrowcu oraz Nr 22/98 Rady Miejskiej w Wągrowcu z dnia 17.06.1998 r. w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Wągrowiec - Jankowo wyznaczono 21

Lokalny Program Rewitalizacji miasta Wągrowca na lata 2017-2025 Green Key wokół drogi nr 241 tereny przemysłowo- usługowe oraz teren zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej (dokonuje się stopniowy proces zabudowywania tego obszaru). Ryc. 11. Funkcje budynków w jednostce analitycznej: Berdychowo Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Powiatowego Ośrodka Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej w Wągrowcu Ryc. 12. Pokrycie mpzp w jednostce analitycznej: Berdychowo Źródło: opracowanie własne na podstawie www.mwagrowiec.e-mapa.net/ 22

Green Key Lokalny Program Rewitalizacji miasta Wągrowca na lata 2017-2025 Ryc. 13. Użytkowanie terenu w jednostce analitycznej: Berdychowo Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Powiatowego Ośrodka Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej w Wągrowcu Gnieźnieńska ta jednostka analityczna obejmuje zorientowany w kierunku południowowschodnim pas między Berdychowem, a rzeką Wełną. Jest to jednostka z najmniejszą liczbą ludności, stanowiącą zaledwie 0,5% ogółu (jednocześnie zajmując blisko 5% powierzchni). W przestrzeni tej jednostki dominują tereny przemysłowe oraz towarzyszące im budynki biurowe, przemysłowe, handlowo-usługowe magazynowe oraz inne tereny zabudowane. Zabudowa mieszkaniowa zlokalizowana jest wzdłuż ulicy Wiejskiej i ma charakter zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej. Istniejące miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego regulują: Uchwała Nr 22/98 Rady Miejskiej w Wągrowcu z dnia 17.06.1998 r. w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Wągrowiec- Jankowo tylko wąski pas przy granicy z jednostką Berdychowo, Uchwała Nr 28/98 Rady Miejskiej w Wągrowcu z dnia 17.06.1998 r. w sprawie uchwalenia zmiany miejscowego planu ogólnego zagospodarowania przestrzennego miasta Wągrowca w rejonie ul. Gnieźnieńskiej teren działki o numerze 3808/2 w Wągrowcu, Uchwała Nr XXIII/155/2016 Rady Miejskiej w Wągrowcu z dnia 29.09.2016 r. w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego miasta Wągrowca doliny rzeki Wełny w rejonie ulic Piaskowej i Straszewskiej wąski pas wzdłuż rzeki Wełny. 23

Lokalny Program Rewitalizacji miasta Wągrowca na lata 2017-2025 Green Key Ryc. 14. Funkcje budynków w jednostce analitycznej: Gnieźnieńska Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Powiatowego Ośrodka Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej w Wągrowcu Ryc. 15. Pokrycie mpzp w jednostce analitycznej: Gnieźnieńska Źródło: opracowanie własne na podstawie www.mwagrowiec.e-mapa.net/ 24

Green Key Lokalny Program Rewitalizacji miasta Wągrowca na lata 2017-2025 Ryc. 16. Użytkowanie terenu w jednostce analitycznej: Gnieźnieńska Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Powiatowego Ośrodka Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej w Wągrowcu Straszewo oś tej jednostki analitycznej stanowi ulica Janowiecka. Jednostka analityczna ta skupia 10,4% ogółu mieszkańców i 5% powierzchni. Przez obszar przebiega w zachodniej części linia kolejowa nr 356 relacji Poznań Wschód - Bydgoszcz. Pod względem funkcji przestrzeni dominujący element zajmują tereny mieszkaniowe z zabudową o różnym charakterze. Zabudowa szeregowa obejmuje m.in. ulice: Zespołową, Miłoszewskiego, Przybyszewskiego, Tylmana, Kulińskiego. Zabudowa wielorodzinna zlokalizowana przy ulicy Straszewskiej w pobliżu jednostki analitycznej Piaskowa oraz przy ulicy Janowieckiej przed torami kolejowymi w północno-zachodniej części jednostki. Pozostała część ma charakter zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej wolnostojącej lub bliźniaczej. Im dalej na wschód, tym charakter przestrzeni bardziej się zmienia i większą rolę odgrywają grunty orne oraz łąki. W pobliżu Ronda Wschód zlokalizowane są tereny przemysłowe. Istniejące miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego regulują: Uchwała Nr XXI/140/2016 Rady Miejskiej w Wągrowcu z dnia 30.06.2016 r. w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego miasta Wągrowca doliny rzeki Nielby w rejonie ulic Janowieckiej i 11 Listopada (obszar przy torach kolejowych), Uchwała Nr 24/97 Rady Miejskiej w Wągrowcu z dnia 22.05.1997 r. w sprawie zmiany miejscowego planu ogólnego zagospodarowania przestrzennego miasta Wągrowca w rejonie ul. Janowieckiej, Uchwała Nr XXIII/155/2016 Rady Miejskiej w Wągrowcu z dnia 29.09.2016 r. w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego miasta Wągrowca doliny rzeki Wełny w rejonie ulic Piaskowej i Straszewskiej 25

Lokalny Program Rewitalizacji miasta Wągrowca na lata 2017-2025 Green Key Uchwała Nr XXXIX/281/2010 Rady Miejskiej w Wągrowcu z dnia 31.03.2010 r. w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego miasta Wągrowca - Wągrowiec Straszewo. Tereny wokół rzeki Wełny, zgodnie z obowiązującymi mpzp przeznaczone są jako tereny zieleni urządzonej, podobnie tereny przy torach objęte Uchwałą Nr XXI/140/2016 Rady Miejskiej w Wągrowcu z dnia 30.06.2016 r. w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego miasta Wągrowca doliny rzeki Nielby w rejonie ulic Janowieckiej i 11 Listopada. Ryc. 17. Funkcje budynków w jednostce analitycznej: Straszewo Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Powiatowego Ośrodka Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej w Wągrowcu 26

Green Key Lokalny Program Rewitalizacji miasta Wągrowca na lata 2017-2025 Ryc. 18. Pokrycie mpzp w jednostce analitycznej: Straszewo Źródło: opracowanie własne na podstawie www.mwagrowiec.e-mapa.net/ Ryc. 19. Użytkowanie terenu w jednostce analitycznej: Straszewo Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Powiatowego Ośrodka Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej w Wągrowcu 27

Lokalny Program Rewitalizacji miasta Wągrowca na lata 2017-2025 Green Key Osiedle Wschód zajmuje niewielki obszar (2% powierzchni) we wschodniej części miasta, skupiający ponad 8% mieszkańców miasta. Jest to jeden z gęściej zaludnionych obszarów w mieście (4 741 os/km2). Jednostka ta jest wyraźnie podzielona na dwie części: zachodnią i wschodnią. Teren na wschód od drogi wojewódzkiej nr 241 w przeważającej części zajmują obecnie grunty orne, a teren na zachód od tej drogi jest silnie zurbanizowany. Zabudowa ma charakter zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej. Dopełnienie zabudowy mieszkaniowej stanowi zabudowa usługowa. Dla obszaru na wschód od drogi wojewódzkiej nr 241 sporządzony został mpzp przyjęty Uchwałą Nr XXVII/200/2009 Rady Miejskiej w Wągrowcu z dnia 12.02.2009 r. w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla części terenów Osiedla Wschód w rejonie ul. 11 Listopada w Wągrowcu i zakłada rozwój tego obszaru pod następujące funkcje: tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej, tereny zabudowy usługowo-mieszkaniowej, tereny rozmieszczenia wielkopowierzchniowych obiektów handlowych, tereny zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej, tereny zabudowy usługowej. Teren zabudowany również objęty jest mpzp przyjętym Uchwałą Nr 46/99 Rady Miejskiej w Wągrowcu z dnia 30.09.1999 r. w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego "Wągrowiec - Wschód". Ryc. 20. Funkcje budynków w jednostce analitycznej: Osiedle Wschód Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Powiatowego Ośrodka Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej w Wągrowcu 28

Green Key Lokalny Program Rewitalizacji miasta Wągrowca na lata 2017-2025 Ryc. 21. Pokrycie mpzp w jednostce analitycznej: Osiedle Wschód Źródło: opracowanie własne na podstawie www.mwagrowiec.e-mapa.net/ Ryc. 22. Użytkowanie terenu w jednostce analitycznej: Osiedle Wschód Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Powiatowego Ośrodka Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej w Wągrowcu 29

Lokalny Program Rewitalizacji miasta Wągrowca na lata 2017-2025 Green Key Mikołajczyka ta jednostka urbanistyczna zlokalizowana jest między rzeką Nielbą, a Osiedlem Wschód. Obszar zamieszkuje 440 osób, co stanowi 1,8% ogółu mieszkańców. Obszar jednostki stanowi prawie 3% ogółu przestrzeni miasta. Jednostka ta ma charakter osiedla z zabudową jednorodzinną i nie jest silnie zurbanizowana. Duży udział w przestrzeni stanowią grunty orne oraz łąki (głównie wzdłuż rzeki Nielby). Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego przyjęty Uchwałą Nr XLI/292/2010 Rady Miejskiej w Wągrowcu z dnia 29.04.2010 r. w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego w rejonie ul. Bonowskiego w Wągrowcu zakłada rozwój tego obszaru w kierunku dalszego rozwoju zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej. W tym samym planie szrafem zielono-czerwonym wyznaczono w pobliżu rzeki Nielby teren sportu i rekreacji. Istniejące miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego regulują: Uchwała Nr 20/2000 Rady Miejskiej w Wągrowcu z dnia 27.04.2000 r. w sprawie zmiany miejscowego planu ogólnego zagospodarowania przestrzennego miasta Wągrowca - osiedle "Wschód", dla przebiegu ulicy dojazdowej, Uchwała Nr XXI/140/2016 Rady Miejskiej w Wągrowcu z dnia 30.06.2016 r. w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego miasta Wągrowca doliny rzeki Nielby w rejonie ulic Janowieckiej i 11 Listopada obejmuje teren w pobliżu rzeki Nielby i obejmuje tereny zieleni. Ryc. 23. Funkcje budynków w jednostce analitycznej: Mikołajczyka Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Powiatowego Ośrodka Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej w Wągrowcu 30

Green Key Lokalny Program Rewitalizacji miasta Wągrowca na lata 2017-2025 Ryc. 24. Pokrycie mpzp w jednostce analitycznej: Mikołajczyka Źródło: opracowanie własne na podstawie www.mwagrowiec.e-mapa.net/ Ryc. 25. Użytkowanie terenu w jednostce analitycznej: Mikołajczyka Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Powiatowego Ośrodka Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej w Wągrowcu 31

Lokalny Program Rewitalizacji miasta Wągrowca na lata 2017-2025 Green Key Piaskowa jednostka ta obejmuje część ulicy Piaskowej z zabudową wielorodzinną. Jest to niewielki obszar (niecały 1% powierzchni), który zamieszkuje 573 osoby. Jest to jednocześnie jedna z najgęściej zaludnionych jednostek analitycznych (ponad 4000 os/km 2 ). Ulica Piaskowa dzieli tą jednostkę na dwie części: północną silnie zurbanizowaną i południową z terenami zieleni. Wschodnią granicą tej jednostki analitycznej biegnie linia kolejowa nr 356 relacji Poznań Wschód - Bydgoszcz. Obowiązujące miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego obejmują obszary na wschód od wymienionej linii kolejowej i zostały przyjęte dwoma uchwałami: Uchwała Nr XXXIX/281/2010 Rady Miejskiej w Wągrowcu z dnia 31.03.2010 r. w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego miasta Wągrowca - Wągrowiec Straszewo dla obszaru na północ od ulicy Piaskowej, Uchwała Nr XXIII/155/2016 Rady Miejskiej w Wągrowcu z dnia 29.09.2016 r. w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego miasta Wągrowca doliny rzeki Wełny w rejonie ulic Piaskowej i Straszewskiej na południe od ulicy Piaskowej. Ryc. 26. Funkcje budynków w jednostce analitycznej: Piaskowa Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Powiatowego Ośrodka Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej w Wągrowcu 32

Green Key Lokalny Program Rewitalizacji miasta Wągrowca na lata 2017-2025 Ryc. 27. Pokrycie mpzp w jednostce analitycznej: Piaskowa Źródło: opracowanie własne na podstawie www.mwagrowiec.e-mapa.net/ Ryc. 28. Użytkowanie terenu w jednostce analitycznej: Piaskowa Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Powiatowego Ośrodka Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej w Wągrowcu 33

Lokalny Program Rewitalizacji miasta Wągrowca na lata 2017-2025 Green Key Nad Nielbą oś tego obszaru stanowią ulice: Nad Nielbą oraz Rgielska. Obszar skupia 6,5% ogółu mieszkańców i zajmuje obszar 93,9 ha (5% powierzchni). Tereny mieszkaniowe stanowią dominujący element w krajobrazie, jednocześnie w południowo-zachodniej części jednostki i w pobliżu drogi wojewódzkiej nr 241 znajduje się duży obszar przemysłowy. Łąki i lasy stanowią niewielki udział i zlokalizowane są głównie przy granicy z jednostką analityczną Mikołajczyka. Zabudowa ma charakter mieszany. Na północ od ulicy Rgielskiej wyraźnie dominuje zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna, natomiast wzdłuż ulicy Nad Nielbą dominuje zabudowa mieszkaniowa wielorodzinna. Istniejące miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego zostały ustanowione na podstawie uchwał: Uchwała Nr XXI/140/2016 Rady Miejskiej w Wągrowcu z dnia 30.06.2016 r. w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego miasta Wągrowca doliny rzeki Nielby w rejonie ulic Janowieckiej i 11 Listopada, Uchwała Nr 21/98 Rady Miejskiej w Wągrowcu z dnia 17.06.1998 r. w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Wągrowiec-Łęgowo, Uchwała Nr 46/99 Rady Miejskiej w Wągrowcu z dnia 30.09.1999 r. W sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego "Wągrowiec - Wschód" tylko część. Ryc. 29. Funkcje budynków w jednostce analitycznej: Nad Nielbą Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Powiatowego Ośrodka Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej w Wągrowcu 34

Green Key Lokalny Program Rewitalizacji miasta Wągrowca na lata 2017-2025 Ryc. 30. Pokrycie mpzp w jednostce analitycznej: Nad Nielbą Źródło: opracowanie własne na podstawie www.mwagrowiec.e-mapa.net/ Ryc. 31. Użytkowanie terenu w jednostce analitycznej: Nad Nielbą Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Powiatowego Ośrodka Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej w Wągrowcu 35

Lokalny Program Rewitalizacji miasta Wągrowca na lata 2017-2025 Green Key Kaliska ta jednostka analityczna znajduje się północno-wschodniej części miasta i zajmuje 6% obszaru Miasta Wągrowca skupiając 3,1% ogółu mieszkańców. Oś tej jednostki stanowi ulica Kcyńska, a zabudowa ma mieszany charakter. Ulice: Elizy Orzeszkowej oraz Józefa Ignacego Kraszewskiego charakteryzują się zabudową mieszkaniową jednorodzinną szeregową. Osiedle zlokalizowane na północ od ronda Kaliska, obejmujące m.in. ulice: Stanisława Wyspiańskiego, Arkadego Fiedlera ma charakter zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej, natomiast na obszarze przed Rondem Kcyńskim wchodzącym w skład jednostki Kaliska istotny element stanowią budynki oświaty, nauki, kultury (na obszarze tym znajduje się Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych nr 1 w Wągrowcu) oraz budynki handlowousługowe oraz przemysłowe. Zlokalizowany na północ od ulicy Kcyńskiej las stanowi istotny element tej jednostki. Dla osiedla zlokalizowanego na północ od ronda Kaliska sporządzony jest mpzp przyjęty Uchwałą Nr XVIII/112/2012 Rady Miejskiej w Wągrowcu z dnia 21.06.2012 r. w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Kaliska 2 w Wągrowcu. Zakłada on dalszy rozwój terenów zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej oraz tereny zabudowy usługowej bądź tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej i usługowej. Na obszarze jednostki sporządzony jest również drugi mpzp przyjęty Uchwałą Nr 21/98 Rady Miejskiej w Wągrowcu z dnia 17.06.1998 r. w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Wągrowiec-Łęgowo i obejmuje niewielki obszar na południe od ulicy Kcyńskiej przy Rondzie Kaliska. Ryc. 32. Funkcje budynków w jednostce analitycznej: Kaliska Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Powiatowego Ośrodka Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej w Wągrowcu 36

Green Key Lokalny Program Rewitalizacji miasta Wągrowca na lata 2017-2025 Ryc. 33. Pokrycie mpzp w jednostce analitycznej: Kaliska Źródło: opracowanie własne na podstawie www.mwagrowiec.e-mapa.net/ Ryc. 34. Użytkowanie terenu w jednostce analitycznej: Kaliska Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Powiatowego Ośrodka Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej w Wągrowcu 37

Lokalny Program Rewitalizacji miasta Wągrowca na lata 2017-2025 Green Key Durowo ta jednostka analityczna położona jest nad wschodnim brzegiem Jeziora Durowskiego, przy drodze wojewódzkiej nr 190. Jest największą jednostką analityczną zajmując prawie 17% ogółu powierzchni miasta. Jednocześnie jest to obszar charakteryzujący się najmniejszą gęstością zaludnienia (52,7 os/km 2 ). Dawniej, opisywana część miasta stanowiła osobną wieś. W przestrzeni dominują dwa elementy: las oraz wody powierzchniowe. Zabudowa ma charakter zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej. Na obszarze tej jednostki nie ma sporządzonego obowiązującego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. 38

Green Key Lokalny Program Rewitalizacji miasta Wągrowca na lata 2017-2025 Ryc. 35. Funkcje budynków w jednostce analitycznej: Durowo Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Powiatowego Ośrodka Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej w Wągrowcu 39

Lokalny Program Rewitalizacji miasta Wągrowca na lata 2017-2025 Green Key Ryc. 36. Użytkowanie terenu w jednostce analitycznej: Durowo Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Powiatowego Ośrodka Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej w Wągrowcu 40

Green Key Lokalny Program Rewitalizacji miasta Wągrowca na lata 2017-2025 Reja jest to niewielka jednostka urbanistyczna zajmująca obszar niespełna 2% powierzchni miasta i skupiająca jednocześnie 11,3% mieszkańców jest to jeden z najbardziej zurbanizowanych obszarów miasta o gęstości zaludnienia blisko 7000 os/km 2. Przestrzeń tej jednostki wypełniają tereny mieszkaniowe. W przypadku tak silnie zurbanizowanej jednostki istotny element przestrzeni stanowią również same drogi. Tereny rekreacyjne obejmują część Parku 600-lecia oraz obszar przy Gimnazjum nr 1 w Wągrowcu. Zabudowa ma mieszany charakter i tak: wzdłuż ulic: Konopnickiej, Żeromskiego czy Kochanowskiego dominuje zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna, wzdłuż ulicy Reja w pobliżu Kościół pw. Św. Wojciecha dominuje zabudowa mieszkaniowa wielorodzinna, pozostałe ulice posiadają mieszany charakter zabudowy. Na obszarze tej jednostki znajduje się wiele obiektów użyteczności publicznej takich jak: Szkoła Podstawowa nr 4, Gimnazjum nr 1, Kościół pw. św. Wojciecha, Na terenie jednostki nie ma obowiązujących mpzp. Ryc. 37. Funkcje budynków w jednostce analitycznej: Reja Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Powiatowego Ośrodka Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej w Wągrowcu 41

Lokalny Program Rewitalizacji miasta Wągrowca na lata 2017-2025 Green Key Ryc. 38. Użytkowanie terenu w jednostce analitycznej: Reja Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Powiatowego Ośrodka Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej w Wągrowcu Jeżyka to najmniejsza jednostka analityczna w mieście (0,5% powierzchni) i będąca jednocześnie najgęściej zaludnionym obszarem skupiającym 9,2% ogółu mieszkańców. Zlokalizowana jest na północ od linii kolejowej nr 356 relacji Poznań Wschód - Bydgoszcz. Przestrzeń tej jednostki wyraźnie zdominowana jest przez tereny mieszkaniowe wielorodzinne. Na terenie jednostki nie ma obowiązujących mpzp. 42

Green Key Lokalny Program Rewitalizacji miasta Wągrowca na lata 2017-2025 Ryc. 39. Funkcje budynków w jednostce analitycznej: Reja Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Powiatowego Ośrodka Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej w Wągrowcu Ryc. 40. Użytkowanie terenu w jednostce analitycznej: Reja Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Powiatowego Ośrodka Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej w Wągrowcu 43

Lokalny Program Rewitalizacji miasta Wągrowca na lata 2017-2025 Green Key Kasprowicza jednostka analityczna obejmuje zabudowania ulic: Adama Mickiewicza, Lipowa, Juliusza Słowackiego, Jana Kasprowicza, Osiedle Niepodległości. Obszar ten zamieszkany jest przez 6,3% ogółu mieszkańców miasta, zajmując 1% powierzchni. Przestrzeń tej jednostki zdominowana jest przez tereny mieszkaniowe. W centralnej części jednostki położona jest przynależąca do jednostki część Parku 600-lecia. Dominuje zabudowa mieszkaniowa wielorodzinna. Jedynie zabudowania ulic: Juliusza Słowackiego i Jana Kasprowicza mają charakter zabudowy jednorodzinnej. Duży udział budynków tej jednostki stanowią również obiekty handlowo-usługowe. Na obszarze jednostki nie aktualnego mpzp Ryc. 41. Funkcje budynków w jednostce analitycznej: Kasprowicza Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Powiatowego Ośrodka Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej w Wągrowcu 44

Green Key Lokalny Program Rewitalizacji miasta Wągrowca na lata 2017-2025 Ryc. 42. Użytkowanie terenu w jednostce analitycznej: Kasprowicza Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Powiatowego Ośrodka Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej w Wągrowcu Starówka Północ jednostka analityczna obejmuje historyczną część zabudowy miasta pomiędzy linią kolejową nr 356 relacji Poznań Wschód - Bydgoszcz a rzeką Wełną. Skupia 7,1% mieszkańców miasta i 3,5% jego powierzchni. Istotny element tej jednostki analitycznej stanowią tereny kolejowe zlokalizowane w północnej części. Centrum jest silnie przekształcone i dominują tereny mieszkaniowe. Łąki znajdują się na południu i południowym wschodzie jednostki. Zabudowa ma w dużej części charakter zabytkowy. W przestrzeni tej jednostki funkcjonuje kilka obiektów użyteczności publicznej, takich jak: Szkoła Podstawowa nr 2, Gimnazjum nr 1 (przy kolejowej), Powiatowy Urząd Pracy, Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej, Przedszkole nr 3 w Wągrowcu, Urząd Gminy Wągrowiec, Kościół Świętych Apostołów Piotra i Pawła. Obowiązują dwa mpzp: Uchwała Nr 15/99 Rady Miejskiej w Wągrowcu z dnia 26.03.1999 r. w sprawie zmiany, miejscowego planu ogólnego zagospodarowania przestrzennego miasta Wągrowca w rejonie ul. Wojska Polskiego, Uchwała Nr XXIII/154/2016 Rady Miejskiej w Wągrowcu z dnia 29.09.2016 r. w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego miasta Wągrowca doliny rzeki Wełny w rejonie starego miasta. 45

Lokalny Program Rewitalizacji miasta Wągrowca na lata 2017-2025 Green Key Ryc. 43. Funkcje budynków w jednostce analitycznej: Starówka Północ Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Powiatowego Ośrodka Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej w Wągrowcu Ryc. 44. Pokrycie mpzp w jednostce analitycznej: Kasprowicza Źródło: opracowanie własne na podstawie www.mwagrowiec.e-mapa.net/ 46

Green Key Lokalny Program Rewitalizacji miasta Wągrowca na lata 2017-2025 Ryc. 45. Użytkowanie terenu w jednostce analitycznej: Starówka Północ Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Powiatowego Ośrodka Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej w Wągrowcu Starówka Południe jednostka analityczna obejmuje historyczną część zabudowy miasta pomiędzy rzeką Wełną a ulicą Berdychowską oraz wąski pas między Jeziorem Durowskim a jednostką analityczną Osada. Centrum tej jednostki stanowią tereny mieszkaniowe z dużym nagromadzeniem zabytkowych budynków. Przestrzeń wokół rzek wchodzących w skład jednostki wypełniają łąki i grunty orne, natomiast pas pomiędzy Jeziorem Durowskim a jednostką analityczną Osada zajmują tereny rekreacyjno-wypoczynkowe. Starówka Południe zamieszkana jest przez 1528 mieszkańców, co stanowi 6,4% ogółu mieszkańców i zajmuje ponad 5% powierzchni Wągrowca. Na obszarze jednostki znajduje się Klasztor Pocysterski Paulinów. Obowiązują dwa mpzp: Uchwała Nr XV/92/2012 Rady Miejskiej w Wągrowcu z dnia 23.02.2012 r. w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego miasta Wągrowca w dolinie rzeki Wełny i Jeziora Łęgowskiego, Uchwała Nr XXIII/154/2016 Rady Miejskiej w Wągrowcu z dnia 29.09.2016 r. w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego miasta Wągrowca doliny rzeki Wełny w rejonie Starego miasta. 47

Lokalny Program Rewitalizacji miasta Wągrowca na lata 2017-2025 Green Key Ryc. 46. Funkcje budynków w jednostce analitycznej: Starówka Południe Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Powiatowego Ośrodka Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej w Wągrowcu 48

Green Key Lokalny Program Rewitalizacji miasta Wągrowca na lata 2017-2025 Ryc. 47. Pokrycie mpzp w jednostce analitycznej: Starówka Południe Źródło: opracowanie własne na podstawie www.mwagrowiec.e-mapa.net/ 49

Lokalny Program Rewitalizacji miasta Wągrowca na lata 2017-2025 Green Key Ryc. 48. Użytkowanie terenu w jednostce analitycznej: Starówka Południe Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Powiatowego Ośrodka Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej w Wągrowcu 50

Green Key Lokalny Program Rewitalizacji miasta Wągrowca na lata 2017-2025 Kościuszki jednostka analityczna, która zajmuje teren pomiędzy Jeziorem Durowskim, a ulicą Średnią. Od północy jednostka ta graniczy z jednostką analityczną Durowo a od południa z jednostką Starówka Północ. Zamieszkana jest przez 1174 osoby (4,8% ogółu mieszkańców) i zajmuje obszar blisko 4% powierzchni Wągrowca. W północnej i zachodniej części jednostki znajdują się tereny leśne, na południu zaś duży udział stanowią tereny kolejowe. Tereny mieszkaniowe znajdują się pomiędzy ulicami: Kościuszki, a Średnią. Zabudowa mieszkaniowa ma mieszany charakter. Wielorodzinna zlokalizowana głównie wzdłuż ulicy Średniej. Na obszarze jednostki znajduje się wiele budynków biurowych (w południowej części jednostki) oraz oświaty, nauki, kultury i sportu (w północnej części jednostki, na wschód od ulicy Kościuszki). Na obszarze tym mieści się wiele obiektów użyteczności publicznej, takich jak np.: Ośrodek Sportu i Rekreacji, Miejski Dom Kultury, Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych nr 2 im. ppłk. dr. S. Kulińskiego, AQUAPARK WĄGROWIEC, Starostwo Powiatowe w Wągrowcu, Urząd Skarbowy w Wągrowcu, Urząd Miejski w Wągrowcu, Biblioteka Publiczna Miejska, Hospicjum Miłosiernego Samarytanina NZOZ, Szpital Powiatowy W granicach jednostki analitycznej Kościuszki obowiązują dwa mpzp: Uchwała Nr XVIII/115/2008 Rady Miejskiej w Wągrowcu z dnia 27.03.2008 r. w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego terenu przy ul. Kościuszki w Wągrowcu (kolorem jasnozielonym wskazano tereny zieleni parkowej, różowym - tereny istniejącej zabudowy usługowej związanej z edukacją oraz tereny istniejącej zabudowy usługowej, zielonym - teren istniejącego lasu, szrafem zielono-różowym - tereny zabudowy usługowej, szrafem zielono-czerwonym - tereny zieleni urządzonej), Uchwała Nr 27/98 Rady Miejskiej w Wągrowcu z dnia 17.06.1998 r. w sprawie zmiany miejscowego planu ogólnego zagospodarowania przestrzennego miasta Wągrowca w kwartale ulic: Kościuszki, Jeżyka, Średniej (dawna Piątkowskiego). Jako główny kierunek wskazano rozwój terenów usługowych z dopuszczeniem mieszkalnictwa (szraf brązowo-czerwony). 51

Lokalny Program Rewitalizacji miasta Wągrowca na lata 2017-2025 Green Key Ryc. 49. Funkcje budynków w jednostce analitycznej: Kościuszki Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Powiatowego Ośrodka Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej w Wągrowcu 52

Green Key Lokalny Program Rewitalizacji miasta Wągrowca na lata 2017-2025 Ryc. 50. Pokrycie mpzp w jednostce analitycznej: Kościuszki Źródło: opracowanie własne na podstawie www.mwagrowiec.e-mapa.net/ 53

Lokalny Program Rewitalizacji miasta Wągrowca na lata 2017-2025 Green Key Ryc. 51. Użytkowanie terenu w jednostce analitycznej: Kościuszki Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Powiatowego Ośrodka Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej w Wągrowcu 54

Green Key Lokalny Program Rewitalizacji miasta Wągrowca na lata 2017-2025 Rozmieszczenie jednostek analitycznych przedstawiono zbiorczo w formie rycin. Ryc. 52. Lokalizacja wydzielonych jednostek analitycznych miasta Wągrowca Źródło: opracowanie własne 55

Lokalny Program Rewitalizacji miasta Wągrowca na lata 2017-2025 Green Key Ryc. 53. Lokalizacja wydzielonych jednostek analitycznych miasta Wągrowca na tle ortofotomapy Źródło: opracowanie własne Ryc. 54. Lokalizacja wydzielonych jednostek analitycznych miasta Wągrowca na tle użytkowania terenu Źródło: opracowanie własne 56

Green Key Lokalny Program Rewitalizacji miasta Wągrowca na lata 2017-2025 Liczbę ludności zamieszkującą wydzielone jednostki analityczne, a także ich powierzchnię wraz z przedstawieniem procentowego udziału poszczególnych wartości w ogólnej liczbie ludności i ogólnej powierzchni miasta Wągrowca przedstawiono w formie tabelarycznej. Tabela 1. Liczba ludności oraz powierzchnia miasta Wągrowca w podziale na jednostki analityczne Nr jednostki analitycznej Nazwa jednostki analitycznej Liczba ludności ogółem Udział (%) ludności obszaru w ogólnej liczbie ludności Powierzchnia obszaru (ha) Udział (%) powierzchni obszaru w ogólnej powierzchni miasta 1 Osada 2605 10,6 142,5 8,0 2 Rogozińska 580 2,4 239,6 13,4 3 Skocka 340 1,4 163,1 9,1 4 Berdychowo 1759 7,2 179 10,0 5 Gnieźnieńska 134 0,5 78,9 4,4 6 Straszewo 2557 10,4 97 5,4 7 Osiedle Wschód 2004 8,2 42,3 2,4 8 Mikołajczyka 440 1,8 46,8 2,6 9 Piaskowa 573 2,3 14 0,8 10 Nad Nielbą 1589 6,5 93,9 5,3 11 Kaliska 750 3,1 105,4 5,9 12 Durowo 157 0,6 297,8 16,7 13 Reja 2763 11,3 29,5 1,7 14 Jeżyka 2268 9,2 8,9 0,5 15 Kasprowicza 1544 6,3 22,2 1,2 16 Starówka Północ 1735 7,1 63,1 3,5 17 Starówka Południe 1567 6,4 92,5 5,2 18 Kościuszki 1179 4,8 66,5 3,7 Źródło: opracowanie własne suma 24544 100,0 1783 100,0 Dalsza analiza prowadzona będzie w oparciu o wydzielone jednostki analityczne.. 57

Lokalny Program Rewitalizacji miasta Wągrowca na lata 2017-2025 Green Key 2.3. DELIMITACJA OBSZARÓW ZDEGRADOWANYCH ANALIZA WSKAŹNIKOWA SFERA SPOŁECZNA 2.3.1. Sfera społeczna dane podstawowe W celu ogólnego przedstawienia danych dotyczących ludności miasta Wągrowca odniesiono się do danych GUS, mimo że w części odbiegają one od statystyki prowadzonej przez Urząd Miejski w Wągrowcu. Dzięki temu możliwe jest porównanie danych do informacji dotyczących powiatu wągrowieckiego, województwa wielkopolskiego i Polski. Zgodnie z danymi GUS, na koniec roku 2015 w mieście Wągrowcu faktycznie zamieszkiwało 25295 osób. Struktura ekonomiczna ludności, przedstawia się następująco: grupa ludności w wieku przedprodukcyjnym stanowi 18,6% ogólnej liczby mieszkańców, ludność w wieku produkcyjnym stanowi 62,8% liczby mieszkańców, ludność w wieku poprodukcyjnym stanowi 18,6% ogólnej liczby ludności. Wskaźniki obciążenia demograficznego przedstawiono w formie ryciny. Według danych na koniec roku 2015 wskaźniki obciążenia demograficznego w mieście Wągrowcu wskazują na stosunkowo wyższy, niż w powiecie wągrowieckim i województwie wielkopolskim, udział ludności w wieku poprodukcyjnym na 100 osób w wieku przedprodukcyjnym. Z roku na rok obserwuje się starzenie się społeczeństwa. W wyniku tego procesu przybywa osób w wyższych grupach wiekowych, maleje natomiast liczba osób młodych. Wg danych za rok 2015 liczba osób w wieku poprodukcyjnym na 100 osób w wieku produkcyjnym jest wyższa niż dla powiatu i województwa, co nie jest zjawiskiem korzystnym. Miasto Wągrowiec powiat wągrowiecki województwo wielkopolskie Polska 120 100 100,2 95,3 109,1 80 79,7 60 59,3 58,6 59,7 60,1 40 29,7 26 29,1 31,4 20 0 ludność w wieku nieprodukcyjnym na 100 osób w wieku produkcyjnym ludność w wieku poprodukcyjnym na 100 osób w wieku przedprodukcyjnym ludność w wieku poprodukcyjnym na 100 osób w wieku produkcyjnym Ryc. 55. Wskaźniki obciążenia demograficznego Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS, stan na 31.12.2015 r. 58

Green Key Lokalny Program Rewitalizacji miasta Wągrowca na lata 2017-2025 Problem starzenia się społeczeństwa analizowanej jednostki przeanalizowano w ujęciu lat 2010-2015 pokazując, jak zmieniał się udział poszczególnych grup ludności. Wyraźnie zaznacza się spadek liczby ludności w wieku produkcyjnym i przedprodukcyjnym, na rzecz osób w wieku poprodukcyjnym. 70 wiek przedprodukcyjny wiek produkcyjny wiek poprodukcyjny 60 65,3 64,9 64,4 63,8 63,3 62,8 50 40 30 20 10 0 15,1 15,9 16,6 17,3 18 18,6 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Ryc. 56. Udział poszczególnych grup ludności miasta Wągrowca w latach 2010-2015 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS W celu graficznego zobrazowania rozkładu wiekowego mieszkańców analizowanej jednostki przywołano dane GUS zgodnie ze stanem na rok 2015. Z analizy piramidy wieku wynika, że zarówno w przypadku kobiet, jak i mężczyzn duża liczba osób reprezentuje wiek 30-34 lat. W grupie osób najstarszych wyraźnie zaznacza się dominacja grupy kobiet nad liczbą mężczyzn, co wynika jeszcze z dużej śmiertelności mężczyzn w czasach II wojny światowej. W najmłodszych rocznikach udział kobiet i mężczyzn w strukturze ludnościowej jest wyrównany. Ryc. 57. Piramida wieku mieszkańców miasta Wągrowca w roku 2015 Źródło: www.polskawliczbach.pl 59

Lokalny Program Rewitalizacji miasta Wągrowca na lata 2017-2025 Green Key Biorąc pod uwagę ogólne dane dotyczące ludności miasta Wągrowca przeanalizowano także poziom wykształcenia mieszkańców, który może mieć wpływ na możliwość podjęcia dobrej pracy, czy wpływać na aktywność społeczno-gospodarczą w lokalnym środowisku. Z analizy zebranych danych wynika, że ludność z wykształceniem gimnazjalnym lub niższym stanowi około 28,7% ogółu mieszkańców. Kolejne 32,2% posiada wykształcenie zasadnicze zawodowe. Osoby z wykształceniem wyższym stanowią 10,4% ogółu ludności. 1 2,1 10,4 10,9 15,6 32,2 22,3 5,4 podstawowe nieukooczone podstawowe ukooczone gimnazjalne zasadnicze zawodowe średnie zawodowe średnie ogólnokształcące policealne wyższe Ryc. 58. Struktura wykształcenia mieszkańców miasta Wągrowca (w wieku 13 lat i więcej) Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS Dalsze szczegółowe dane dotyczące struktury ludności zostaną przedstawione w oparciu o ewidencję samorządu terytorialnego. Jednak w niniejszym opracowaniu wskazane zostały również dane GUS. Jest to niezbędne do sporządzenia porównania danych dla miasta z danymi dotyczącymi powiatu wągrowieckiego, województwa wielkopolskiego i Polski. 60

Green Key Lokalny Program Rewitalizacji miasta Wągrowca na lata 2017-2025 Liczba ludności zamieszkująca Miasto Wągrowiec, według ewidencji gminnej wynosi 24544 osoby. Liczba ludności w ostatnich latach utrzymuje się na podobnym poziomie. Według ewidencji ludności prowadzonej przez Urząd miasta Wągrowiec liczba ludności w wieku przedprodukcyjnym (do 17 lat włącznie) wynosi ogółem 4472 osoby. Najwięcej, bo 15239 jest osób w wieku produkcyjnym. Liczba ludności w wieku poprodukcyjnym (mężczyźni - 65 lat i więcej, kobiety - 60 lat i więcej), wynosi 4833 osób. Strukturę ludności w ujęciu procentowym przedstawiono na rycinie. 20% 18% ludność w wieku przedprodukcyjnym ludność w wieku produkcyjnym ludność w wieku poprodukcyjnym 62% Ryc. 59. Udział ludności według ekonomicznych grup wieku w % ludności ogółem Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Miejskiego w Wągrowcu 61

Lokalny Program Rewitalizacji miasta Wągrowca na lata 2017-2025 Green Key Liczbę ludności analizowanego obszaru przedstawiono w podziale na obszary i grupy wiekowe. Dane tabelaryczne pochodzą z ewidencji prowadzonej przez Urząd Miejski w Wągrowcu. Nr Tabela 2. Liczba ludności miasta Wągrowca w podziale na jednostki analityczne i grupy wiekowe ludności Jednostka analityczna Liczba ludności ogółem Liczba ludności w wieku przedprodukcyjnym (do 17 lat włącznie) Liczba ludności w wieku produkcyjnym (mężczyźni wiek 18-64 lata, kobiety 18-59 lat) Liczba ludności w wieku poprodukcyjnym (mężczyźni - 65 lat i więcej, kobiety - 60 lat i więcej.) 1 Osada 2605 494 1683 428 2 Rogozińska 580 119 359 102 3 Skocka 340 66 212 62 4 Berdychowo 1759 292 1121 346 5 Gnieźnieńska 134 32 85 17 6 Straszewo 2557 491 1680 386 7 Osiedle Wschód 2004 359 1371 274 8 Mikołajczyka 440 103 294 43 9 Piaskowa 573 190 356 27 10 Nad Nielbą 1589 338 992 259 11 Kaliska 750 147 501 102 12 Durowo 157 30 108 19 13 Reja 2763 430 1612 721 14 Jeżyka 2268 346 1247 675 15 Kasprowicza 1544 238 834 472 16 Starówka Północ 1735 302 1121 312 17 Starówka Południe 1567 304 988 275 18 Kościuszki 1179 191 675 313 suma 24544 4472 15239 4833 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Miejskiego w Wągrowcu 2.3.2. Problemy rynku pracy Zgodnie z danymi GUS stopa bezrobocia rejestrowanego w mieście Wągrowcu wyniosła na koniec 2015 roku 10,3% i była nieznacznie niższa niż wskaźnik dla powiatu wągrowieckiego, a wyższa niż przeciętna wartość dla województwa wielkopolskiego i kraju. Analiza danych z wielolecia 2004-2015 pozwala stwierdzić, że stopa bezrobocia na terenie miasta Wągrowca od lat utrzymuje się na poziomie znacznie przekraczającym średnią dla województwa wielkopolskiego i Polski. Wśród kobiet bezrobocie kształtuje się na poziomie 12,9 %, a wśród mężczyzn na poziomie 8,0 %. Dane o bezrobociu na poziomie miast są szacowane w oparciu o stopę bezrobocia rejestrowanego dla powiatu oraz porównanie stosunku liczby bezrobotnych do ogółu 62

Green Key Lokalny Program Rewitalizacji miasta Wągrowca na lata 2017-2025 ludności w wieku produkcyjnym w powiecie i mieście. Zjawisko zostało przedstawione w formie wykresu. 30 miasto Wągrowiec województwo wielkopolskie powiat wągrowiecki Polska 25 20 15 10 5 0 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Ryc. 60. Szacunkowa stopa bezrobocia rejestrowanego w latach 2004-2015 Źródło: opracowanie własne na podstawie www.polskawliczbach.pl W przyszłości należy podejmować działania mające na celu przyciągnięcie na opisywany teren inwestorów zewnętrznych, których działalność spowoduje powstanie nowych miejsc pracy. 2.3.2.1. Wskaźnik - udział osób bezrobotnych w liczbie ludności w wieku produkcyjnym w jednostce analitycznej Zgodnie z danymi Powiatowego Urzędu Pracy w Wągrowcu na terenie miasta Wągrowca wg stanu na 31.12.2015 r. zarejestrowanych było 866 bezrobotnych przypisanych do poszczególnych ulic, a następnie jednostek analitycznych. Około 60% osób bezrobotnych to kobiety. Z ogółu bezrobotnych około 19% posiada prawo do zasiłku. W analizowanym obszarze udział bezrobotnych w ludności w wieku produkcyjnym wynosi średnio 5,7%. Jednak stopa bezrobocia dodatkowo uwzględnia wszystkie osoby będące aktywne zawodowo (nie tylko w wieku produkcyjnym). Dlatego należy stwierdzić, że faktyczna stopa bezrobocia jest wyższa, co zobrazowano wcześniej. Faktyczna stopa bezrobocia na terenie Wągrowca nieznacznie przekracza 10%. Szczegółowe dane w tym zakresie przedstawiono poniżej. 63

Lokalny Program Rewitalizacji miasta Wągrowca na lata 2017-2025 Green Key Tabela 3. Udział (%) osób bezrobotnych w liczbie ludności w wieku produkcyjnym w danej jednostce analitycznej Lp. Jednostka analityczna Liczba ludności w wieku produkcyjnym (mężczyźni wiek 18-64 lata, kobiety 18-59 lat) Liczba osób bezrobotnych Udział (%) osób bezrobotnych w liczbie ludności w wieku produkcyjnym w danej jednostce analitycznej 1 Osada 1683 107 6,4 2 Rogozińska 359 19 5,3 3 Skocka 212 13 6,1 4 Berdychowo 1121 56 5,0 5 Gnieźnieńska 85 14 16,5 6 Straszewo 1680 92 5,5 7 Osiedle Wschód 1371 55 4,0 8 Mikołajczyka 294 7 2,4 9 Piaskowa 356 13 3,7 10 Nad Nielbą 992 43 4,3 11 Kaliska 501 27 5,4 12 Durowo 108 8 7,4 13 Reja 1612 85 5,3 14 Jeżyka 1247 51 4,1 15 Kasprowicza 834 53 6,4 16 Starówka Północ 1121 101 9,0 17 Starówka Południe 988 77 7,8 18 Kościuszki 675 45 6,7 suma 15239 866 5,7 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Miejskiego w Wągrowcu i Powiatowego Urzędu Pracy w Wągrowcu Wszystkie jednostki analityczne, które charakteryzują się dużą liczbą osób bezrobotnych w odniesieniu do ogólnej liczby osób w wieku produkcyjnym danej jednostki analitycznej zaznaczono w tabeli tłem pomarańczowym. Cechują się one występowaniem stanu kryzysowego ze względu na badany wskaźnik. 64

Green Key Lokalny Program Rewitalizacji miasta Wągrowca na lata 2017-2025 Ryc. 61. Udział (%) osób bezrobotnych w liczbie ludności w wieku produkcyjnym w jednostce analitycznej rozkład przestrzenny kumulacji negatywnych zjawisk (jednostki analityczne powyżej średniej) Źródło: opracowanie własne 2.3.3. Samowystarczalność ekonomiczna ludności i gospodarstw domowych W celu oszacowania samowystarczalności ekonomicznej ludności i gospodarstw domowych, pozyskano dane z Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Wągrowcu (MOPS). MOPS realizuje zadania z zakresu polityki społecznej na rzecz osób i rodzin, które nie są w stanie pokonać trudnej sytuacji, w jakiej się znalazły, wykorzystując własne uprawnienia, zasoby i możliwości. Głównym celem placówki jest zaspakajanie niezbędnych potrzeb życiowych osób i rodzin oraz umożliwienie im bytowania w warunkach odpowiadających godności człowieka, poprzez podejmowanie działań zmierzających do życiowego usamodzielnienia osób i rodzin oraz ich integracji ze środowiskiem. 65

Lokalny Program Rewitalizacji miasta Wągrowca na lata 2017-2025 Green Key Według danych MOPS w Wągrowcu ilość rodzin korzystających ze środowiskowej pomocy społecznej na opisywanym terenie wynosi 842, a liczba osób korzystających ze środowiskowej pomocy społecznej to 1799. Ponadto liczba rodzin otrzymujących zasiłki rodzinne wg stanu na grudzień 2015 r. wynosi 616. Szczegółowe dane w tym zakresie przestawiono w dalszej części opracowania. Tabela 4. Dane dotyczące korzystających ze środowiskowej pomocy społecznej MOPS w Wągrowcu Lp. Jednostka analityczna Liczba rodzin korzystających ze środowiskowej pomocy społecznej Liczba osób korzystających ze środowiskowej pomocy społecznej Liczba rodzin otrzymujących zasiłki rodzinne wg stanu na XII.2015 r. 1 Osada 70 143 60 2 Rogozińska 15 40 17 3 Skocka 7 14 14 4 Berdychowo 81 150 48 5 Gnieźnieńska 1 1 2 6 Straszewo 84 196 64 7 Osiedle Wschód 20 49 22 8 Mikołajczyka 1 5 6 9 Piaskowa 3 7 23 10 Nad Nielbą 19 35 35 11 Kaliska 25 57 20 12 Durowo 3 8 4 13 Reja 84 141 50 14 Jeżyka 53 97 44 15 Kasprowicza 46 89 25 16 Starówka Północ 158 363 70 17 Starówka Południe 123 299 80 18 Kościuszki 49 105 32 suma 842 1799 616 Źródło: dane MOPS w Wągrowcu, dane za rok 2015 2.3.3.1. Wskaźnik - liczba rodzin korzystających ze środowiskowej pomocy społecznej w przeliczeniu na 100 mieszkańców w jednostce analitycznej Grupę wskaźników dotyczących samowystarczalności ekonomicznej ludności i gospodarstw domowych odzwierciedla wskaźnik dotyczący liczby osób korzystających ze środowiskowej pomocy społecznej w przeliczeniu na 100 mieszkańców danego obszaru. Wskaźnik wyraźnie opisuje, jaka część ludności w poszczególnych obszarach nie jest w stanie funkcjonować samodzielnie, bez pomocy MOPS. Szczegółowe dane dotyczące przyznawania pomocy społecznej w 2015 r. opracowane na podstawie danych MOPS w Wągrowcu zaprezentowano w tabeli. 66

Green Key Lokalny Program Rewitalizacji miasta Wągrowca na lata 2017-2025 Tabela 5. Liczba rodzin korzystających ze środowiskowej pomocy społecznej w przeliczeniu na 100 mieszkańców w jednostce analitycznej Lp. Jednostka analityczna Liczba rodzin korzystających ze środowiskowej pomocy społecznej Liczba ludności ogółem Liczba rodzin korzystających ze środowiskowej pomocy społecznej w przeliczeniu na 100 mieszkańców w jednostce analitycznej 1 Osada 70 2605 2,7 2 Rogozińska 15 580 2,6 3 Skocka 7 340 2,1 4 Berdychowo 81 1759 4,6 5 Gnieźnieńska 1 134 0,7 6 Straszewo 84 2557 3,3 7 Osiedle Wschód 20 2004 1,0 8 Mikołajczyka 1 440 0,2 9 Piaskowa 3 573 0,5 10 Nad Nielbą 19 1589 1,2 11 Kaliska 25 750 3,3 12 Durowo 3 157 1,9 13 Reja 84 2763 3,0 14 Jeżyka 53 2268 2,3 15 Kasprowicza 46 1544 3,0 16 Starówka Północ 158 1735 9,1 17 Starówka Południe 123 1567 7,8 18 Kościuszki 49 1179 4,2 suma 842 24 544 3,4 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Miejskiego w Wągrowcu i Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Wągrowcu Według danych Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Wągrowcu ze środowiskowej pomocy społecznej w roku 2015 korzystały 842 rodziny, przy ogólnej liczbie ludności 25544 osób. Średnia liczba rodzin korzystających ze środowiskowej pomocy społecznej w przeliczeniu na 100 mieszkańców wynosi zatem 3,4%. Wszystkie jednostki analityczne, które charakteryzują się dużym odsetkiem rodzin korzystających ze świadczeń środowiskowej pomocy społecznej w odniesieniu do ogólnej liczby mieszkańców danego obszaru zaznaczono w tabeli tłem pomarańczowym. 67

Lokalny Program Rewitalizacji miasta Wągrowca na lata 2017-2025 Green Key Ryc. 62. Liczba rodzin korzystających ze środowiskowej pomocy społecznej w przeliczeniu na 100 mieszkańców w jednostce analitycznej rozkład przestrzenny kumulacji negatywnych zjawisk (jednostki analityczne powyżej średniej) Źródło: opracowanie własne 2.3.3.2. Liczba osób korzystających ze środowiskowej pomocy społecznej w przeliczeniu na 100 mieszkańców w jednostce analitycznej W grupie wskaźników dotyczących samowystarczalności ekonomicznej ludności i gospodarstw domowych znalazł się również wskaźnik dotyczący liczby osób korzystających ze środowiskowej pomocy społecznej w przeliczeniu na 100 mieszkańców danej jednostki analitycznej. Wskaźnik jest podobny do zaprezentowanego wcześniej wskaźnika dotyczącego liczby rodzin. Przedstawiono go w celu porównania i stwierdzenia, czy występują różnice w analizie wskaźnikowej, w przypadku gdy bierze się pod uwagę liczbę osób lub liczbę rodzin korzystających ze środowiskowej pomocy społecznej. 68

Green Key Lokalny Program Rewitalizacji miasta Wągrowca na lata 2017-2025 Szczegółowe dane w tym zakresie opracowane na podstawie informacji MOPS w Wągrowcu zaprezentowano w tabeli. Liczba osób korzystających ze środowiskowej pomocy społecznej w roku 2015 wyniosła 1799. Tabela 6. Liczba osób korzystających ze środowiskowej pomocy społecznej w przeliczeniu na 100 mieszkańców w jednostce analitycznej Lp. Jednostka analityczna Liczba osób korzystających ze środowiskowej pomocy społecznej Liczba ludności ogółem Liczba osób korzystających ze środowiskowej pomocy społecznej w przeliczeniu na 100 mieszkańców w jednostce analitycznej 1 Osada 143 2605 5,5 2 Rogozińska 40 580 6,9 3 Skocka 14 340 4,1 4 Berdychowo 150 1759 8,5 5 Gnieźnieńska 1 134 0,7 6 Straszewo 196 2557 7,7 7 Osiedle Wschód 49 2004 2,4 8 Mikołajczyka 5 440 1,1 9 Piaskowa 7 573 1,2 10 Nad Nielbą 35 1589 2,2 11 Kaliska 57 750 7,6 12 Durowo 8 157 5,1 13 Reja 141 2763 5,1 14 Jeżyka 97 2268 4,3 15 Kasprowicza 89 1544 5,8 16 Starówka Północ 363 1735 20,9 17 Starówka Południe 299 1567 19,1 18 Kościuszki 105 1179 8,9 suma 1799 24544 7,3 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Miejskiego w Wągrowcu i Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Wągrowcu Według danych Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Wągrowcu liczba osób korzystających ze środowiskowej pomocy społecznej w przeliczeniu na 100 mieszkańców wynosi przeciętnie 7,3. Wszystkie jednostki analityczne, które charakteryzują się dużą (przekraczającą wartość referencyjną) liczbą osób korzystających ze środowiskowej pomocy społecznej, w odniesieniu do ogólnej liczby osób w tym wieku zamieszkujących daną jednostkę analityczną zaznaczono w tabeli tłem pomarańczowym. 69

Lokalny Program Rewitalizacji miasta Wągrowca na lata 2017-2025 Green Key Ryc. 63. Liczba osób korzystających ze środowiskowej pomocy społecznej w przeliczeniu na 100 mieszkańców w jednostce analitycznej rozkład przestrzenny kumulacji negatywnych zjawisk (jednostki analityczne powyżej średniej) Źródło: opracowanie własne Ze względu na taki sam wynik obu analiz, dotyczących liczby osób i rodzin korzystających ze środowiskowej pomocy społecznej, w dalszej części opracowania, przede wszystkim w podsumowaniu, wzięty pod uwagę zostanie jeden wybranych wskaźnik. Tym wskaźnikiem jest liczba osób korzystających ze środowiskowej pomocy społecznej w przeliczeniu na 100 mieszkańców, który oddaje rzeczywistość bardziej dokładnie niż liczba rodzin korzystających ze środowiskowej pomocy społecznej w przeliczeniu na 100 mieszkańców. 70

Green Key Lokalny Program Rewitalizacji miasta Wągrowca na lata 2017-2025 2.3.3.3. Liczba rodzin otrzymujących zasiłki rodzinne w przeliczeniu na 100 mieszkańców w jednostce analitycznej Jako bardzo ważny wskaźnik sfery społecznej, dotyczący konieczności korzystania z pomocy społecznej wzięto pod uwagę wskaźnik dotyczący liczby rodzin otrzymujących zasiłki rodzinne w przeliczeniu na 100 mieszkańców danej jednostki analitycznej. Szczegółowe dane w tym zakresie opracowane na podstawie informacji MOPS w Wągrowcu zaprezentowano w tabeli. Liczba rodzin pobierających zasiłki rodzinne wg stanu na grudzień 2015 r. wyniosła 616. Tabela 7. Liczba rodzin otrzymujących zasiłki rodzinne w przeliczeniu na 100 mieszkańców w jednostce analitycznej Lp. Jednostka analityczna Liczba ludności ogółem Liczba rodzin otrzymujących zasiłki rodzinne Liczba rodzin otrzymujących zasiłki rodzinne w przeliczeniu na 100 mieszkańców w jednostce analitycznej 1 Osada 2605 60 2,3 2 Rogozińska 580 17 2,9 3 Skocka 340 14 4,1 4 Berdychowo 1759 48 2,7 5 Gnieźnieńska 134 2 1,5 6 Straszewo 2557 64 2,50* 7 Osiedle Wschód 2004 22 1,1 8 Mikołajczyka 440 6 1,4 9 Piaskowa 573 23 4,0 10 Nad Nielbą 1589 35 2,2 11 Kaliska 750 20 2,7 12 Durowo 157 4 2,55* 13 Reja 2763 50 1,8 14 Jeżyka 2268 44 1,9 15 Kasprowicza 1544 25 1,6 16 Starówka Północ 1735 70 4,0 17 Starówka Południe 1567 80 5,1 18 Kościuszki 1179 32 2,7 suma 24 544 616 2,51* Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Miejskiego w Wągrowcu i Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Wągrowcu *-w przypadku, gdy na podstawie jednego miejsca po przecinku nie było możliwe porównanie wartości, brano pod uwagę drugie miejsce po przecinku Według danych Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Wągrowcu liczba rodzin otrzymujących zasiłki z MOPS w przeliczeniu na 100 mieszkańców wynosi przeciętnie 2,5. Wszystkie jednostki analityczne, które charakteryzują się dużą (przekraczającą wartość referencyjną) liczbą osób pobierających zasiłki z MOPS, w odniesieniu do ogólnej liczby osób w tym wieku danej jednostki analitycznej, zaznaczono w tabeli tłem pomarańczowym. 71

Lokalny Program Rewitalizacji miasta Wągrowca na lata 2017-2025 Green Key Ryc. 64. Liczba osób otrzymujących zasiłki z MOPS w przeliczeniu na 100 mieszkańców w jednostce analitycznej rozkład przestrzenny kumulacji negatywnych zjawisk (jednostki analityczne powyżej średniej) Źródło: opracowanie własne 72

Green Key Lokalny Program Rewitalizacji miasta Wągrowca na lata 2017-2025 2.3.4. Przestępczość poziom bezpieczeństwa Jednym z istotnych zadań w zakresie poziomu życia ludności jest zapewnienie odpowiedniego stopnia bezpieczeństwa. W celu określenia narażenia lokalnej społeczności na niebezpieczeństwa związane z przestępczością, przeanalizowano dostępne dane przekazane przez Komendę Powiatową Policji w Wągrowcu. Biorąc pod uwagę przedstawione informacje, analizę poziomu bezpieczeństwa w poszczególnych obszarach wykonano w odniesieniu do liczby interwencji służb porządkowych z powodu zakłócania miru domowego i porządku publicznego, których liczba w 2015 r. wynosiła 1366. Liczba wykroczeń (także przestępstw) młodzieży w wieku 13-18 lat odnotowanych przez służby porządkowe to 111. 2.3.4.1. Wskaźnik - liczba interwencji służb porządkowych z powodu zakłócania miru domowego i porządku publicznego przypadająca na 100 mieszkańców danej jednostki analitycznej Grupę wskaźników dotyczących bezpieczeństwa na terenie miasta Wągrowca odzwierciedla wskaźnik dotyczący liczby interwencji służb porządkowych z powodu zakłócania miru domowego i porządku publicznego, którą odniesiono do 100 mieszkańców danej jednostki analitycznej. Szczegółowe dane liczbowe zaprezentowano w tabeli, na podstawie informacji Komendy Powiatowej Policji w Wągrowcu. Informacje dotyczą roku 2015. 73

Lokalny Program Rewitalizacji miasta Wągrowca na lata 2017-2025 Green Key Tabela 8. Liczba interwencji służb porządkowych z powodu zakłócania miru domowego i porządku publicznego przypadająca na 100 mieszkańców w jednostce analitycznej Lp. Jednostka analityczna Liczba ludności ogółem Liczba interwencji służb porządkowych z powodu zakłócania miru domowego i porządku publicznego Liczba interwencji służb porządkowych z powodu zakłócania miru domowego i porządku publicznego przypadająca na 100 mieszkańców w jednostce analitycznej 1 Osada 2605 63 2,4 2 Rogozińska 580 32 5,5 3 Skocka 340 15 4,4 4 Berdychowo 1759 104 5,9 5 Gnieźnieńska 134 21 15,7 6 Straszewo 2557 115 4,5 7 Osiedle Wschód 2004 55 2,7 8 Mikołajczyka 440 10 2,3 9 Piaskowa 573 22 3,8 10 Nad Nielbą 1589 42 2,6 11 Kaliska 750 39 5,2 12 Durowo 157 1 0,6 13 Reja 2763 161 5,8 14 Jeżyka 2268 108 4,8 15 Kasprowicza 1544 61 4,0 16 Starówka Północ 1735 291 16,8 17 Starówka Południe 1567 123 7,8 18 Kościuszki 1179 103 8,7 suma 24 544 1 366 5,6 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Miejskiego w Wągrowcu i Komendy Powiatowej Policji w Wągrowcu Zgodnie z zebranymi informacjami, przeciętna liczba interwencji służb porządkowych z powodu zakłócania miru domowego i porządku publicznego przypadająca na 100 mieszkańców wynosi 5,6. Wszystkie obszary, gdzie zdiagnozowano wartość mniej korzystną niż średnia dla miasta Wągrowca oznaczono pomarańczowym tłem. Te obszary są szczególnie narażone na występowanie negatywnego zjawiska obniżenia stopnia bezpieczeństwa ze względu na stosunkowo dużą liczbę interwencji służb porządkowych z powodu zakłócania miru domowego i porządku publicznego. 74

Green Key Lokalny Program Rewitalizacji miasta Wągrowca na lata 2017-2025 Ryc. 65. Liczba interwencji służb porządkowych z powodu zakłócania miru domowego i porządku publicznego przypadająca na 100 mieszkańców w jednostce analitycznej rozkład przestrzenny kumulacji negatywnych zjawisk (jednostki analityczne powyżej średniej) Źródło: opracowanie własne 75

Lokalny Program Rewitalizacji miasta Wągrowca na lata 2017-2025 Green Key 2.3.4.2. Wskaźnik - liczba wykroczeń (także przestępstw) młodzieży 13-18 lat odnotowanych przez służby porządkowe w przeliczeniu na 100 mieszkańców w jednostce analitycznej w wieku przedprodukcyjnym Wśród istotnych wskaźników dotyczących bezpieczeństwa na terenie miasta Wągrowca znalazł się wskaźnik dotyczący liczby wykroczeń (także przestępstw) młodzieży 13-18 lat odnotowanych przez służby porządkowe, którą odniesiono do 100 mieszkańców danego obszaru w wieku przedprodukcyjnym. Przedmiotowe dane liczbowe zaprezentowano w tabeli, na podstawie informacji Komendy Powiatowej Policji w Wągrowcu. Informacje dotyczą roku 2015. Tabela 9. Liczba wykroczeń (także przestępstw) młodzieży 13-18 lat odnotowanych przez służby porządkowe w przeliczeniu na 100 mieszkańców w jednostce analitycznej w wieku przedprodukcyjnym Lp. Jednostka analityczna Liczba ludności ogółem Liczba wykroczeń (także przestępstw) młodzieży 13-18 lat odnotowanych przez służby porządkowe Liczba wykroczeń (także przestępstw) młodzieży 13-18 lat odnotowanych przez służby porządkowe w przeliczeniu na 100 mieszkańców danego obszaru w wieku przedprodukcyjnym 1 Osada 2605 1 0,2 2 Rogozińska 580 2 1,7 3 Skocka 340 0 0,0 4 Berdychowo 1759 2 0,7 5 Gnieźnieńska 134 0 0,0 6 Straszewo 2557 15 3,1 7 Osiedle Wschód 2004 0 0,0 8 Mikołajczyka 440 0 0,0 9 Piaskowa 573 6 3,2 10 Nad Nielbą 1589 3 0,9 11 Kaliska 750 13 8,8 12 Durowo 157 0 0,0 13 Reja 2763 16 3,7 14 Jeżyka 2268 1 0,3 15 Kasprowicza 1544 2 0,8 16 Starówka Północ 1735 39 12,9 17 Starówka Południe 1567 8 2,6 18 Kościuszki 1179 3 1,6 suma 24 544 111 2,5 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Komendy Powiatowej Policji w Wągrowcu i Urzędu Miejskiego w Wągrowcu Zgodnie z zebranymi informacjami, przeciętna liczba wykroczeń (także przestępstw) młodzieży 13-18 lat odnotowanych przez służby porządkowe w przeliczeniu na 100 mieszkańców w wieku przedprodukcyjnym miasta Wągrowca wynosi 2,5. Wszystkie obszary, gdzie zdiagnozowano wartość mniej korzystną niż średnia dla miasta Wągrowca oznaczono pomarańczowym tłem. W ramach tych obszarów notuje się stosunkowo dużą liczbę wykroczeń (także przestępstw) osób w wieku 13-18 lat. 76

Green Key Lokalny Program Rewitalizacji miasta Wągrowca na lata 2017-2025 Ryc. 66. Liczba wykroczeń (także przestępstw) młodzieży 13-18 lat odnotowanych przez służby porządkowe w przeliczeniu na 100 mieszkańców w wieku przedprodukcyjnym w jednostce analitycznej rozkład przestrzenny kumulacji negatywnych zjawisk (jednostki analityczne powyżej średniej) Źródło: opracowanie własne 77

Lokalny Program Rewitalizacji miasta Wągrowca na lata 2017-2025 Green Key 2.3.5. Zaawansowanie procesu starzenia się ludności W rozdziale poddano analizie stosunek poszczególnych grup ekonomicznych ludności, zgodnie z założeniem, że ludność w wieku przedprodukcyjnym obejmuje osoby w wieku od urodzenia do 17 lat włącznie; ludność w wieku produkcyjnym osoby od 18 lat do wieku emerytalnego (60 lat kobiety i 65 lat mężczyźni), a ludność w wieku poprodukcyjnym osoby powyżej wieku emerytalnego. 2.3.5.1. Wskaźnik - udział ludności w wieku poprodukcyjnym w ludności ogółem w danej jednostce analitycznej Wskaźnik obrazujący udział ludności w wieku poprodukcyjnym w ludności ogółem w danej jednostce analitycznej jest bardzo istotnym wskaźnikiem demograficznym. Pozwala ocenić stosunek grupy osób będących w wieku emerytalnym (dla kobiet powyżej 60 lat, dla mężczyzn powyżej 65 lat) do liczebności pozostałych grup wiekowych. Im więcej osób w wieku poprodukcyjnym w ogólnej liczbie ludności, tym mniej korzystna struktura ekonomiczna społeczeństwa, świadcząca o starzeniu się społeczeństwa. Tabela 10. Udział ludności w wieku poprodukcyjnym w ludności ogółem w danej jednostce analitycznej Liczba ludności w wieku Udział osób w wieku Lp. Jednostka analityczna Liczba ludności poprodukcyjnym poprodukcyjnym w ogólnej ogółem (mężczyźni - 65 lat liczbie ludności w danej i więcej, kobiety - 60 lat jednostce analitycznej (%) i więcej) 1 Osada 2605 428 16,4 2 Rogozińska 580 102 17,6 3 Skocka 340 62 18,2 4 Berdychowo 1759 346 19,67* 5 Gnieźnieńska 134 17 12,7 6 Straszewo 2557 386 15,1 7 Osiedle Wschód 2004 274 13,7 8 Mikołajczyka 440 43 9,8 9 Piaskowa 573 27 4,7 10 Nad Nielbą 1589 259 16,3 11 Kaliska 750 102 13,6 12 Durowo 157 19 12,1 13 Reja 2763 721 26,1 14 Jeżyka 2268 675 29,8 15 Kasprowicza 1544 472 30,6 16 Starówka Północ 1735 312 18,0 17 Starówka Południe 1567 275 17,5 18 Kościuszki 1179 313 26,5 suma 24 544 4 833 19,69* Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Miejskiego w Wągrowcu *-w przypadku, gdy na podstawie jednego miejsca po przecinku nie było możliwe porównanie wartości, brano pod uwagę drugie miejsce po przecinku 78

Green Key Lokalny Program Rewitalizacji miasta Wągrowca na lata 2017-2025 W świetle zebranych danych udział ludności w wieku poprodukcyjnym w ludności ogółem na terenie miasta Wągrowca wynosi 19,7%. Jednostki analityczne w odniesieniu do których wskaźnik ten jest wyższy od średniej, zostały uznane za będące w stanie kryzysowym ze względu na udział ludności w wieku poprodukcyjnym w ludności ogółem. Oznaczono je w tabeli tłem pomarańczowym. Ryc. 67. Udział ludności w wieku poprodukcyjnym w ludności ogółem w danej jednostce analitycznej rozkład przestrzenny kumulacji negatywnych zjawisk (jednostki analityczne powyżej średniej) Źródło: opracowanie własne 79

Lokalny Program Rewitalizacji miasta Wągrowca na lata 2017-2025 Green Key 2.3.6. Dostępność szkół i przedszkoli W niniejszym rozdziale przedstawiono lokalizację przedszkoli, szkół podstawowych i gimnazjów na terenie miasta Wągrowca. Nie prowadzono jednak analizy, która byłaby podstawą do wydzielenia jednostek analitycznych będących w stanie kryzysowym. Placówki publiczne i niepubliczne przedstawiono na odrębnych mapach. Ryc. 68. Lokalizacja przedszkoli, szkół podstawowych i gimnazjów na terenie miasta Wągrowca (placówki publiczne) Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Miejskiego w Wągrowcu 80

Green Key Lokalny Program Rewitalizacji miasta Wągrowca na lata 2017-2025 Ryc. 69. Lokalizacja przedszkoli, szkół podstawowych i gimnazjów na terenie miasta Wągrowca (placówki niepubliczne) Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Miejskiego w Wągrowcu 2.3.7. Podsumowanie analizy wskaźnikowej w sferze społecznej Na bazie przeprowadzonej w niniejszym dokumencie analizy wskaźnikowej, przeprowadzono podsumowanie zebranych wyników, dotyczących sfery społecznej, jako tej, która powinna być podstawą prowadzenia działań w procesie rewitalizacji. Jako wskaźniki służące wyznaczeniu obszarów będących w stanie kryzysowym wybrane zostały: 1) Udział (%) osób bezrobotnych w liczbie ludności w wieku produkcyjnym w danej jednostce analitycznej. 2) Liczba osób korzystających ze środowiskowej pomocy społecznej w przeliczeniu na 100 mieszkańców w jednostce analitycznej. 3) Liczba rodzin otrzymujących zasiłki rodzinne w przeliczeniu na 100 mieszkańców w jednostce analitycznej. 4) Liczba interwencji służb porządkowych z powodu zakłócania miru domowego i porządku publicznego przypadająca na 100 mieszkańców w jednostce analitycznej. 5) Liczba wykroczeń (także przestępstw) młodzieży 13-18 lat odnotowanych przez służby porządkowe w przeliczeniu na 100 mieszkańców danego obszaru w wieku przedprodukcyjnym. 6) Udział (%) osób w wieku poprodukcyjnym w ogólnej liczbie ludności na danym obszarze. Dane zestawiono w tabeli. 81

Lokalny Program Rewitalizacji miasta Wągrowca na lata 2017-2025 Green Key Tabela 11. Podsumowanie analizy wskaźników na potrzeby wyznaczenia obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji na terenie miasta Wągrowca sfera społeczna SFERA SPOŁECZNA Bezrobocie Pomoc społeczna Poziom bezpieczeństwa Proces starzenia się ludności Liczba interwencji Liczba osób Liczba rodzin Liczba wykroczeń (także Udział (%) osób służb porządkowych Lp. Jednostka analityczna korzystających ze otrzymujących przestępstw) młodzieży Udział (%) osób bezrobotnych z powodu zakłócania środowiskowej zasiłki rodzinne 13-18 lat odnotowanych w wieku w liczbie ludności miru domowego pomocy społecznej w przeliczeniu przez służby porządkowe poprodukcyjnym w wieku i porządku publicznego w przeliczeniu na 100 w przeliczeniu w ogólnej liczbie produkcyjnym w przypadająca na 100 mieszkańców mieszkańców na 100 mieszkańców ludności na danym danej jednostce na 100 mieszkańców w jednostce w jednostce danego obszaru w wieku obszarze analitycznej w jednostce analitycznej analitycznej przedprodukcyjnym analitycznej 1 Osada 6,4 5,5 2,3 2,4 0,2 16,4 2 Rogozińska 5,3 6,9 2,9 5,5 1,7 17,6 3 Skocka 6,1 4,1 4,1 4,4 0,0 18,2 4 Berdychowo 5,0 8,5 2,7 5,9 0,7 19,67* 5 Gnieźnieńska 16,5 0,7 1,5 15,7 0,0 12,7 6 Straszewo 5,5 7,7 2,50* 4,5 3,1 15,1 7 Osiedle Wschód 4,0 2,4 1,1 2,7 0,0 13,7 8 Mikołajczyka 2,4 1,1 1,4 2,3 0,0 9,8 9 Piaskowa 3,7 1,2 4,0 3,8 3,2 4,7 10 Nad Nielbą 4,3 2,2 2,2 2,6 0,9 16,3 11 Kaliska 5,4 7,6 2,7 5,2 8,8 13,6 12 Durowo 7,4 5,1 2,55* 0,6 0,0 12,1 13 Reja 5,3 5,1 1,8 5,8 3,7 26,1 14 Jeżyka 4,1 4,3 1,9 4,8 0,3 29,8 15 Kasprowicza 6,4 5,8 1,6 4,0 0,8 30,6 16 Starówka Północ 9,0 20,9 4,0 16,8 12,9 18,0 17 Starówka Południe 7,8 19,1 5,1 7,8 2,6 17,5 18 Kościuszki 6,7 8,9 2,7 8,7 1,6 26,5 82

Green Key Lokalny Program Rewitalizacji miasta Wągrowca na lata 2017-2025 Lp. Jednostka analityczna Średnia wartość dla miasta Wągrowca SFERA SPOŁECZNA Bezrobocie Pomoc społeczna Poziom bezpieczeństwa Udział (%) osób bezrobotnych w liczbie ludności w wieku produkcyjnym w danej jednostce analitycznej Liczba osób korzystających ze środowiskowej pomocy społecznej w przeliczeniu na 100 mieszkańców w jednostce analitycznej Liczba rodzin otrzymujących zasiłki rodzinne w przeliczeniu na 100 mieszkańców w jednostce analitycznej Liczba interwencji służb porządkowych z powodu zakłócania miru domowego i porządku publicznego przypadająca na 100 mieszkańców w jednostce analitycznej Liczba wykroczeń (także przestępstw) młodzieży 13-18 lat odnotowanych przez służby porządkowe w przeliczeniu na 100 mieszkańców danego obszaru w wieku przedprodukcyjnym Proces starzenia się ludności Udział (%) osób w wieku poprodukcyjnym w ogólnej liczbie ludności na danym obszarze 5,7 7,3 2,51* 5,6 2,5 19,69* Źródło: Opracowanie własne na podstawie zebranych danych *-w przypadku, gdy na podstawie jednego miejsca po przecinku nie było możliwe porównanie wartości, brano pod uwagę drugie miejsce po przecinku 83

Lokalny Program Rewitalizacji miasta Wągrowca na lata 2017-2025 Green Key 2.4. DELIMITACJA OBSZARÓW ZDEGRADOWANYCH ANALIZA WSKAŹNIKOWA SFERA GOSPODARCZA 2.4.1. Klimat aktywności gospodarczej W celu przedstawienia danych dotyczących klimatu działalności gospodarczej na terenie miasta Wągrowca powołano się na dane GUS z lat 2010-2015. Według danych za rok 2015 ilość podmiotów wpisanych do rejestru REGON w przeliczeniu na 10 tys. ludności wynosi 1172. W formie wykresu przestawiono proces przemian dotyczący pojawiania się na rynku nowych podmiotów gospodarki biorąc pod uwagę rejestr REGON, wykreślenia podmiotów, a także dane o liczbie działających podmiotów w przeliczeniu na 1 000 ludności. Analiza danych pozwala stwierdzić, że w sferze gospodarczej miasta Wągrowca zauważalny od kilku lat jest ograniczony rozwój. Liczba nowo powstałych firm jedynie rekompensuje liczbę podmiotów, jakie zakończyły działalność. Jednak liczba podmiotów na 1 000 mieszkańców w wieku produkcyjnym stopniowo wzrasta i dla roku 2015 wskaźnik ten wyniósł 117 podmiotów. 200 180 160 140 120 100 80 60 40 20 0 jednostki nowo zarejestrowane w rejestrze REGON na 10 tys. ludności jednostki wykreślone z rejestru REGON na 10 tys. ludności podmioty wpisane do rejestru na 1000 ludności podmioty na 1000 mieszkańców w wieku produkcyjnym 183,8 176,9 180,6 182,7 182,4 186,7 120 115 116 117 115 117 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Ryc. 70. Podmioty gospodarki narodowej miasta Wągrowca analiza wskaźnikowa za lata 2010-2015 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS Analiza wskaźników dotyczących podmiotów gospodarki narodowej na terenie miasta Wągrowca został przeprowadzona także w oparciu o porównanie do wskaźników określonych dla powiatu wągrowieckiego, województwa wielkopolskiego i całego kraju. Normalnym zjawiskiem jest fakt, że w kilkunastotysięcznym mieście jakim jest Wągrowiec 84

Green Key Lokalny Program Rewitalizacji miasta Wągrowca na lata 2017-2025 notowane są lepsze wskaźniki niż ogólne typowe dla powiatu, gdzie uwzględnia się także obszary wiejskie, użytkowane przede wszystkim rolniczo, bez większego znaczenia działalności gospodarczej. Jednak w porównaniu do całego województwa wielkopolskiego, analizowana jednostka wypada już tylko nieznacznie korzystniej. Przedstawione dane zobrazowano na rycinie. 200 180 160 140 120 100 80 60 40 20 0 miasto Wągrowiec powiat wągrowiecki województwo wielkopolskie Polska 117 89 116 109 podmioty wpisane do rejestru na 1000 ludności 186,7 140,9 184,5 174,3 podmioty na 1000 mieszkańców w wieku produkcyjnym Ryc. 71. Wskaźniki dotyczące podmiotów gospodarki narodowej porównanie Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS, stan na 31.12.2015 r. 15,2 11,4 13,7 12,4 osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą na 100 osób w wieku produkcyjnym 2.4.2.1. Wskaźnik - liczba zarejestrowanych podmiotów gospodarczych osób fizycznych na 100 mieszkańców w wieku produkcyjnym w danej jednostce analitycznej W sferze gospodarczej elementem wskazanym do oceny klimatu aktywności gospodarczej poszczególnych jednostek przestrzennych jest wskaźnik liczby zarejestrowanych podmiotów gospodarczych osób fizycznych na 100 mieszkańców w danej jednostce analitycznej. 85

Lokalny Program Rewitalizacji miasta Wągrowca na lata 2017-2025 Green Key Tabela 12. Liczba zarejestrowanych podmiotów gospodarczych osób fizycznych na 100 mieszkańców w wieku produkcyjnym w danej jednostce analitycznej Lp. Jednostka analityczna Liczba ludności Liczba zarejestrowanych Liczba w wieku podmiotów gospodarczych zarejestrowanych produkcyjnym osób fizycznych na 100 podmiotów (mężczyźni wiek mieszkańców w wieku gospodarczych osób 18-64 lata, produkcyjnym w danej fizycznych kobiety 18-59 lat) jednostce analitycznej 1 Osada 1683 202 12,0 2 Rogozińska 359 53 14,8 3 Skocka 212 46 21,2 4 Berdychowo 1121 127 11,3 5 Gnieźnieńska 85 30 35,3 6 Straszewo 1680 206 12,3 7 Osiedle Wschód 1371 10 0,7 8 Mikołajczyka 294 38 12,9 9 Piaskowa 356 15 4,2 10 Nad Nielbą 992 114 12,50 11 Kaliska 501 88 17,6 12 Durowo 108 13 12,0 13 Reja 1612 239 14,4 14 Jeżyka 1247 80 6,4 15 Kasprowicza 834 109 13,1 16 Starówka Północ 1121 266 22,8 17 Starówka Południe 988 123 12,6 18 Kościuszki 675 145 22,5 suma 15 239 1 904 12,49 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Miejskiego w Wągrowcu W świetle zebranych danych przeciętna liczba zarejestrowanych podmiotów gospodarczych osób fizycznych przypadająca na 100 mieszkańców w wieku poprodukcyjnym w danej jednostce analitycznej wynosi 12,5 %. Jednostki analityczne w odniesieniu do których wskaźnik ten jest niższy od średniej, zostały uznane za będące w stanie kryzysowym. Oznaczono je w tabeli tłem pomarańczowym. W tych jednostkach analitycznych występuje mała liczba podmiotów gospodarczych. 86

Green Key Lokalny Program Rewitalizacji miasta Wągrowca na lata 2017-2025 Ryc. 72. Liczba zarejestrowanych podmiotów gospodarczych osób fizycznych na 100 mieszkańców w wieku produkcyjnym w danej jednostce analitycznej rozkład przestrzenny kumulacji negatywnych zjawisk (jednostki analityczne powyżej średniej) Źródło: opracowanie własne Zgodnie z danymi Urzędu Miejskiego w Wągrowcu na terenie miasta Wągrowca liczba zarejestrowanych podmiotów gospodarczych osób fizycznych wyniosła 1904. Znaczna część podmiotów gospodarczych zarejestrowanych jest w centrum Wągrowca. Jest to jednak zjawiskiem zupełnie normalnym, że w centralnej części miasta lokalizuje się dużą ilość sklepików, lokali usługowych, lokali gastronomicznych czy placówek usługowych i rzemieślniczych. Należy jednak podkreślić, że biorąc pod uwagę zasób lokalowy, liczba funkcjonujących w centralnej części Wągrowca powinna być większa. Część zarejestrowanych podmiotów gospodarczych nie prowadzi pełnej założonej działalności. Od kilku lat powszechnie obserwowanym zjawiskiem jest tendencja przenoszenia działalności gospodarczej poza centrum Wągrowca. Na Starówce zwiększa się problem opuszczonych, nieużytkowanych lokali usługowo-handlowych, co stanowi duży problem dla opisywanego obszaru. Kierunkiem docelowym, powinien być rozwój przedsiębiorczości mieszkańców miasta Wągrowca, mierzony wzrostem liczby aktywnie działających podmiotów gospodarczych. 87

Lokalny Program Rewitalizacji miasta Wągrowca na lata 2017-2025 Green Key 2.5. DELIMITACJA OBSZARÓW ZDEGRADOWANYCH ANALIZA WSKAŹNIKOWA SFERA ŚRODOWISKOWA 2.5.1. Położenie fizycznogeograficzne i użytkowanie gruntów Zgodnie z podziałem fizycznogeograficznym Polski wg Kondrackiego obszar Wągrowca należy do prowincji Niżu Środkowoeuropejskiego, podprowincji Pojezierza Południowobałtyckie, makroregionu Pojezierze Wielkopolskie oraz w końcowej klasyfikacji do mezoregionu Pojezierze Chodzieskie. Największą powierzchnię na terenie miasta Wągrowca zajmują użytki rolne 699 ha (39,2%). Podobną powierzchnię zajmują także grunty zabudowane i zurbanizowane, których powierzchnia wynosi 644 ha, co stanowi 36,1% analizowanego obszaru. Szczegółową strukturę użytkowania gruntów na terenie miasta Wągrowca przedstawiono w tabeli nr 1. Tabela 13. Struktura użytkowania gruntów miasta Wągrowca Rodzaj gruntu Powierzchnia Udział % (ha) gruntów powierzchnia ogółem 1783 100,0 użytki rolne razem 699 39,2 użytki rolne - grunty orne 542 30,4 użytki rolne - sady 1 0,1 użytki rolne - łąki trwałe 112 6,3 użytki rolne - pastwiska trwałe 8 0,4 użytki rolne - grunty rolne zabudowane 28 1,6 użytki rolne - grunty pod rowami 8 0,4 grunty leśne oraz zadrzewione i zakrzewione razem 253 14,2 grunty leśne oraz zadrzewione i zakrzewione - lasy 248 13,9 grunty leśne oraz zadrzewione i zakrzewione - grunty zadrzewione i zakrzewione 5 0,3 grunty pod wodami razem 147 8,2 grunty pod wodami powierzchniowymi płynącymi 146 8,2 grunty pod wodami powierzchniowymi stojącymi 1 0,1 grunty zabudowane i zurbanizowane razem 644 36,1 grunty zabudowane i zurbanizowane - tereny mieszkaniowe 230 12,9 grunty zabudowane i zurbanizowane - tereny przemysłowe 39 2,2 grunty zabudowane i zurbanizowane - tereny inne zabudowane 155 8,7 grunty zabudowane i zurbanizowane zurbanizowane tereny niezabudowane 45 2,5 grunty zabudowane i zurbanizowane - tereny rekreacji i wypoczynku 16 0,9 grunty zabudowane i zurbanizowane - tereny komunikacyjne drogi 131 7,3 grunty zabudowane i zurbanizowane - tereny komunikacyjne - kolejowe 28 1,6 użytki ekologiczne 8 0,4 nieużytki 31 1,7 tereny różne 1 0,1 Źródło: Powierzchnia według kierunków wykorzystania, dane GUS, stan na 31.12.2014 88

Green Key Lokalny Program Rewitalizacji miasta Wągrowca na lata 2017-2025 2.5.2. Sieć hydrograficzna i stan jakości wód Pod względem hydrograficznym cieki występujące na terenie miasta Wągrowca należą do dorzecza Warty. Sieć rzeczną tworzą następujące cieki podstawowe: rzeka Wełna, rzeka Nielba oraz Struga Gołaniecka. Występuje tu rzadkie zjawisko krzyżowania się rzek Nielby i Wełny, będące ciekawostką turystyczno-krajoznawczą Wągrowca. Na terenie Wągrowca istnieją dwa jeziora: Durowskie i Łęgowskie. Jezioro Durowskie położone w centrum miasta Wągrowca. Jest zbiornikiem rynnowym, leżącym w rynnie jezior Strugi Gołanieckiej. Leży w zlewni dwóch rzek: Strugi Gołanieckiej i Wełny. Zbiornik ma wydłużony kształt o orientacji północ-południe. Powierzchnia zlewni całkowitej wynosi 236,1 km 2. Na przedłużeniu półwyspu znajduje się wyspa o powierzchni 0,1 ha. Wzdłuż całego wschodniego i południowego brzegu jeziora biegnie promenada łącząca ośrodki rekreacyjne. Natomiast od północy i zachodu otoczone jest kompleksem leśnym z rezerwatem dębów szypułkowych i kolonią czapli siwej. Roślinność wodna w jeziorze zajmuje 23% powierzchni zbiornika i porasta 88% długości linii brzegowej. Jezioro Łęgowskie położone jest w południowo-wschodniej części miasta. Ma wydłużony kształt charakterystyczny dla jezior rynnowych. Jego powierzchnia zlewni całkowitej wynosi 1088,4 km 2. Położone w zlewni rzeki Wełny. Roślinność wodna jeziora zajmuje 26,9% powierzchni jeziora i porasta 67,7% linii brzegowej. Jej obfite skupienia występują jedynie na północnym i południowym krańcu jeziora. Specyfika zbiornika sprawia, że na jego wodach utrzymuje się całoroczna ostoja ptactwa wodnego i błotnego. Nad Jeziorem Łęgowskim nie występują działki rekreacyjne. Ryc. 73. Sieć hydrograficzna miasta Wągrowca Źródło: opracowanie własne 89

Lokalny Program Rewitalizacji miasta Wągrowca na lata 2017-2025 Green Key Przy analizie stanu jakości wód należy stwierdzić, że miasto Wągrowiec od 2008 roku realizuje projekt rekultywacji Jeziora Durowskiego. W trakcie prowadzenia procesu rekultywacji koniecznością jest prowadzenie równolegle monitoringu jakości wód jeziora celem określenia efektywności prowadzonych zabiegów rekultywacyjnych. W ramach prowadzonego monitoringu w latach 2008-2015 badania prowadzone były z częstotliwością sześć razy w roku obejmującą poszczególne pory roku w dwóch profilach jeziora. Wynikiem prowadzonych prac jest Sprawozdanie merytoryczne z przebiegu realizacji przedsięwzięcia Rekultywacja Jeziora Durowskiego w latach 2008-2015, którego wyniki przedstawiono poniżej: w trakcie prowadzonego monitoringu stwierdzono poprawę jakości wody głównie pod względem: wzrostu przezroczystości wody, obniżenia stężenia chlorofilu a, spadku biomasy glonów, spadku stężenia fosforu i azotu, wzrostu powierzchni roślinności podwodnej, wody jeziora w strefie południowej charakteryzują się lepszymi parametrami jakościowymi niż wody strefy północnej wskutek przepływu wód z północy na południe, dopływające na północy wody z rzeki Strugi Gołanieckiej negatywnie wpływają na jakość wody w jeziorze. Rzeka niesie ze sobą duże ładunki zanieczyszczeń w postaci związków biogennych i biomasy fitoplanktonu, w szczególności sinic, warunki tlenowe w całym jeziorze uległy istotnym zmianom, a praca aeratorów pozwoliła na niewielką poprawę natlenienia wód przydennych już latem. Nastąpiła poprawa natlenienia wód hypolimnionu Jeziora Durowskiego w stosunku do lat wcześniejszych, jednakże należy pamiętać o dużym zapotrzebowaniem na tlen ze strony mikroorganizmów mineralizujących świeżo sedymentującą materię organiczną do osadów dennych, Jezioro Durowskie pozostaje nadal jeziorem eutroficznym wykazującym symptomy poprawy jakości wody wskutek prowadzonej rekultywacji, zwiększeniu uległa bioróżnorodność fitoplanktonu doprowadzając do ograniczenia występowania sinic, w wyniku prowadzonej rekultywacji corocznie następuje stopniowy wzrost powierzchni zajmowanej przez zbiorowiska roślinne wraz z pojawieniem się nowych gatunków preferujących wody lepszej jakości. 90

Green Key Lokalny Program Rewitalizacji miasta Wągrowca na lata 2017-2025 Ryc. 74. Jakość wód Jeziora Durowskiego stężenie tlenu w latach 2009-2015 Źródło: Sprawozdanie merytoryczne z przebiegu realizacji przedsięwzięcia Rekultywacja Jeziora Durowskiego w latach 2008-2015 Ryc. 75. Jakość wód Jeziora Durowskiego stężenie azotu ogólnego w latach 2009-2015 Źródło: Sprawozdanie merytoryczne z przebiegu realizacji przedsięwzięcia Rekultywacja Jeziora Durowskiego w latach 2008-2015 91

Lokalny Program Rewitalizacji miasta Wągrowca na lata 2017-2025 Green Key Ryc. 76. Jakość wód Jeziora Durowskiego stężenie fosforu ogólnego w latach 2009-2015 Źródło: Sprawozdanie merytoryczne z przebiegu realizacji przedsięwzięcia Rekultywacja Jeziora Durowskiego w latach 2008-2015 Prowadzony w latach 2008-2015 monitoring wód Jeziora Durowskiego pozwolił na opracowanie wyników dotyczących jakości wody, określenie wpływu stosowanych zabiegów rekultywacyjnych oraz określenie stopnia poprawy czystości wody. Monitoring pozwala również wyciągnąć wnioski w zakresie prowadzenia dalszej rekultywacji. Podjęta rekultywacja Jeziora Durowskiego wpłynęła na wyraźną poprawę jakości wody, doprowadziła do obniżenia liczebności i biomasy fitoplanktonu, zwiększenia liczebności zooplanktonu, obniżenia sinicowych zakwitów wody w lecie i korzystnych zmian w osadach dennych. W oparciu o przeprowadzone badania stwierdzono, że wskaźniki biologiczne klasyfikują wody do stanu dobrego, parametry fizyczno chemiczne fitoplankton do stanu umiarkowanego, natomiast makrolity do stanu słabego. Ta różna ocena wynika z różnej wrażliwości i szybkości reakcji poszczególnych grup ekologicznych organizmów na zachodzące zmiany w jakości wody. W zbiorowiskach fitoplanktonu zmiany zachodzą szybciej, natomiast w przypadku makrolitów wolniej. Dalsze utrzymanie korzystnych zmian w ekosystemie wymagać będzie kontynuowania zabiegów rekultywacyjnych do czasu zmniejszenia ładunku zanieczyszczeń dopływających Strugą Gołaniecką. Konieczne staje się więc dalsze śledzenie zmian w ekosystemie i kontynuowanie badań monitoringowych, umożliwiających również bieżące korygowanie prowadzonych zabiegów rekultywacyjnych. Biorąc pod uwagę powyżej zebrane dane, należy stwierdzić, że tereny przyległe do Jeziora Durowskiego powinny zostać ujęte jako istotne z punktu widzenia prowadzonej rewitalizacji. Zapewnienie odpowiedniej jakości wód i zapobieganie ich zanieczyszczeniom powinno stać się priorytetem prowadzonych działań. Dzięki temu będzie możliwe zapewnienie terenów integracji mieszkańców Wągrowca i innych interesariuszy procesu rewitalizacji. Tereny mieszkaniowe i rekreacyjne znajdujące się w bezpośrednim sąsiedztwie jeziora Durowskiego są potencjałem rozwojowym Wągrowca i powinny zostać umiejętnie wykorzystane. Wpłynie to na zwiększenie więzi społecznych i da możliwość realizacji projektów zmierzających do poprawy jakości życia w Wągrowcu. 92

Green Key Lokalny Program Rewitalizacji miasta Wągrowca na lata 2017-2025 2.5.3. Zasoby przyrodnicze i formy ochrony przyrody Zasoby powierzchni ziemi, wody, świat roślinny, zwierzęcy i krajobraz zostały w znacznym stopniu przekształcone w wyniku działalności gospodarczej człowieka. Jednak z uwagi na wartość przyrodniczą, określone obszary i obiekty zostały objęte ochroną prawną. Szczególnie wartościowe z punktu widzenia jakości środowiska i komfortu zamieszkania są dolina Wełny (koryto rzeki i trasa zalewowa) oraz rynna Gołaniecko-Wągrowiecka, w której znajduje się też Jezioro Durowskie. Nad brzegami Jeziora Durowskiego zlokalizowane są trzy ośrodki wypoczynkowe, na których terenie znajdują się domki letniskowe oraz pola kempingowe. Biorąc pod uwagę możliwości wykorzystania zasobów przyrodniczych miasta Wągrowca należy stwierdzić, że obecne zagospodarowanie nie jest wystarczające i wymaga dostosowania do potrzeb mieszkańców. Należy dążyć do zgodnego z zasadami zrównoważonego rozwoju zagospodarowania m.in. brzegów Jeziora Durowskiego, okolic rzek Nielby i Wełny. Obecnie tereny te mają ograniczoną dostępność, a dla osób starszych o ograniczonej sprawności ruchowej czy osób niepełnosprawnych możliwość korzystania z tych zasobów jest znacznie utrudniona. Na terenie miasta Wągrowca prawnymi formami ochrony przyrody są (zgodnie z danymi Centralnego Rejestru Form Ochrony Przyrody): Obszar chronionego Krajobrazu Dolina Wełny i Rynna Gołaniecko-Wągrowiecka (podstawa prawna: Rozporządzenie Nr 5/98 Wojewody Pilskiego z dnia 15 maja 1998 r. w sprawie ustanowienia obszarów chronionego krajobrazu w województwie pilskim). pomnik przyrody drzewo Barbara, które rośnie na terenie ogródków działkowych Nadleśnictwa Durowo (podstawa prawna: Uchwała nr XXIX/213/2009 Rady Gminy w Wągrowcu z dn. 31.03 2009 r. w sprawie ustanowienia pomnika przyrody), użytek ekologiczny Ostoja Wągrowiecka, siedlisko przyrodnicze i stanowisko rzadkich lub chronionych (podstawa prawna: Uchwała nr XXIX/213/2009 Rady Gminy w Wągrowcu z dn. 31.03 2009 r. w sprawie ustanowienia pomnika przyrody). Lokalizację ustanowionych form ochrony przyrody przedstawiono w formie rycin. 93

Lokalny Program Rewitalizacji miasta Wągrowca na lata 2017-2025 Green Key Ryc. 77. Położenie obszaru chronionego krajobrazu na tle granic miasta Wągrowca Źródło: opracowanie własne Ryc. 78. Położenie użytku ekologicznego na tle granic miasta Wągrowca Źródło: opracowanie własne 94

Green Key Lokalny Program Rewitalizacji miasta Wągrowca na lata 2017-2025 Według danych GUS za 2015 r. na terenie miasta Wągrowca powierzchnia lasów ogółem wynosi 244,5 ha, a lesistość 12,7 %. Taki sposób użytkowania gruntów w oparciu o zasoby przyrodnicze umożliwia Miastu częściowy rozwoju w kierunku rekreacyjnym i turystycznym. Wągrowiec umiejętnie łączy bowiem charakter ośrodka rekreacyjnego z funkcją ośrodka gospodarczego. Istotne jest, aby podczas planowania procesu rozwoju Wągrowca brać pod uwagę najistotniejsze obszary o potencjale rekreacyjnym, tj. okolice rzek Wełny i Nielby, teren Jeziora Durowskiego i tereny zielone. Powinny mieć one szczególną wartość dla zapewnienia mieszkańcom terenów dla integracji społecznej i wypoczynku. Jednolite części wód badane na terenie powiatu wągrowieckiego w 2015 r. wykazały zróżnicowany stan wód. Największy wpływ na jakość wód mają punktowe źródła zanieczyszczeń wprowadzanie do wód niedostatecznie oczyszczonych ścieków oraz zanieczyszczenia obszarowe z terenów wykorzystywanych rolniczo. Inne, ważne źródła zanieczyszczeń wód powierzchniowych to rozwój terenów rekreacyjnych oraz terenów zabudowy mieszkaniowej w ich bezpośrednim sąsiedztwie. Porównując wyniki badań wód powierzchniowych z latami wcześniejszymi, stwierdzono że wartości wskaźników oscylują na bardzo podobnym poziomie bądź ulegają nieznacznemu polepszeniu. W punkcie pomiarowo-kontrolnym Wełna Oborniki (zlokalizowanym na Wełnie poniżej Wągrowca), w Jednolitej Części Wód Wełna od dopływu poniżej Jeziora Łęgowo do ujścia stwierdzono dobry stan chemiczny; elementy fizykochemiczne (w tym specyficzne) oceniono w II klasie. Nie oceniano potencjału ekologicznego oraz stanu wód. 2.5.4. Jakość powietrza atmosferycznego Kolejnym problemem występującym na terenie nie tylko miasta Wągrowca, ale również całego regionu jest zanieczyszczenie powietrza. Problem ten jest znacznie nasilony w zwartej zabudowie i szczególnie uwydatnia się w centralnych, słabo przewietrzanych obszarach miasta Wągrowca. To zjawisko związane jest z koncentracją zabudowy jednorodzinnej, w której dominują tradycyjne paliwa stałe. Należy podkreślić, że indywidualne źródła ogrzewania budynków stanowią główne źródło niskiej emisji. Przyczyniają się także do występowania stężeń wymienionych zanieczyszczeń powyżej dopuszczalnych norm. Niska emisja to zanieczyszczenie powietrza atmosferycznego szkodliwe dla zdrowia i środowiska substancjami powstałymi w wyniku procesów spalania paliw i innych procesów związanych z bytowaniem człowieka, m.in.: zaopatrzeniem w energię cieplną budynków. Spaliny emitowane przez kominy o wysokości około 10 m (budynki mieszkalne), rozprzestrzeniają się w przyziemnych warstwach atmosfery. Niska wysokość emitorów w powiązaniu z częstą w okresie zimowym inwersją temperatury, sprzyja kumulacji zanieczyszczeń. Indywidualne gospodarstwa domowe nie posiadają urządzeń ochrony powietrza, wielkość emisji z tych źródeł jest trudna do oszacowania. Wprowadzanie do powietrza zanieczyszczeń z kotłowni budynków mieszkalnych przez osoby fizyczne nie podlega żadnym ograniczeniom prawnym, organizacyjnym i ekonomicznym. Na uwagę zasługuje również fakt, że znaczna część wykorzystywanych źródeł ogrzewania i ciepłej wody użytkowej nie odpowiada wymaganym standardom w zakresie 95

Lokalny Program Rewitalizacji miasta Wągrowca na lata 2017-2025 Green Key energooszczędności i ochrony środowiska. Wiek kotłów centralnego ogrzewania determinuje ich sprawność użytkową. Wraz ze wzrostem okresu, przez jaki eksploatowany jest kocioł, spada jego sprawność grzewcza, czyli należy zużyć więcej paliwa, aby ogrzać tę samą powierzchnię. Powoduje to wzrost kosztów ogrzewania oraz wydzielanie większej ilości CO 2 do atmosfery. Zgodnie z ustawą z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2017 r., poz. 519), Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska w Poznaniu corocznie dokonuje oceny poziomu substancji w powietrzu w strefach województwa wielkopolskiego. Wynikiem oceny jest zaliczenie strefy wielkopolskiej, do której należy Miasto Wągrowiec do jednej z klas oceny. Zaliczenie strefy wielkopolskiej do określonej klasy zależy od stężeń zanieczyszczeń występujących na jej obszarze i może się wiązać z wymaganiami podjęcia działań na rzecz poprawy lub utrzymania jakości powietrza. Roczna ocena jakości powietrza za rok 2015 wykonana według kryteriów ustanowionych ze względu na ochronę zdrowia oraz ochronę roślin wykazała występowanie stężeń benzo( )pirenu, pyłu PM 10 i pyłu PM 2,5 przekraczających wartości dopuszczalne, w kontekście całej strefy wielkopolskiej. W tabeli przedstawiono wyniki ocen jakości powietrza w strefie wielkopolskiej w 2015 roku. Tabela 14. Wyniki ocen jakości powietrza w strefie wielkopolskiej w 2015 roku Klasy dla poszczególnych zanieczyszczeń w obszarach strefy Nazwa strefy PM PM SO 2 NO 2 CO C 10 2,5 6 H 6 Pb As Cd Ni B(a)P O 3 Strefa A A A C C A A A A A C A wielkopolska Źródło: WIOŚ Poznań, 2016 W związku z zanotowanymi przekroczeniami dla całej strefy wielkopolskiej Sejmik Województwa Wielkopolskiego przyjął uchwałę XXXIX/769/13 z dnia 25 listopada 2013 r. w sprawie określenia Programu ochrony powietrza dla strefy wielkopolskiej, ogłoszoną w Dzienniku Urzędowym Województwa Wielkopolskiego z dnia 23.12.2013 r. poz. 7401 wraz z załącznikiem nr 1. Integralną częścią Programu ochrony powietrza dla strefy wielkopolskiej stanowi Plan działań krótkoterminowych. Badania jakości powietrza prowadzono również ze względu na klasyfikację w oparciu o kryteria określone dla ochrony roślin. W wyniku oceny za rok 2015 przeprowadzonej dla ozonu, dwutlenku siarki i tlenków azotu strefę wielkopolską zaliczono do klasy A, co oznacza, że nie notowano przekroczeń. Na terenie miasta Wągrowca przy ulicy Lipowej zlokalizowana jest manualna stacja pomiaru jakości powietrza. Wyniki za rok 2016 pozwalają stwierdzić, że liczba dni z przekroczeniem dopuszczalnego poziomu PM10 wyniosła 52 dni, z czego najwięcej przekroczeń wystąpiło w styczniu, natomiast w okresie od maja do sierpnia zjawisko nie występowało. 96

Green Key Lokalny Program Rewitalizacji miasta Wągrowca na lata 2017-2025 Ryc. 79. Liczba dni w miesiącu z przekroczeniem dopuszczalnego poziomu PM 10 (50 ug/m 3 ) w roku 2016 Źródło: dane pozyskane z Urzędu Miejskiego w Wągrowcu Biorąc pod uwagę dane z lat 2011-2016 wnioskuje się, że liczba dni z przekroczeniem dopuszczalnego poziomu PM10 była najwyższa w roku 2014. Mimo poprawy zaobserwowanej w latach 2015 i 2016 nie można jednoznacznie określić tendencji zmian. W latach 2013 i 2013 zarówno suma dni z przekroczeniem stężenia pyłu 50 ug/m 3, jak również stężenie średnioroczne było niższe niż w analizowanym roku 2016. Ryc. 80. Liczba dni z przekroczeniem dopuszczalnego poziomu PM 10 (50 ug/m 3 ) na przestrzeni lat 2011-2016 Źródło: dane pozyskane z Urzędu Miejskiego w Wągrowcu 97

Lokalny Program Rewitalizacji miasta Wągrowca na lata 2017-2025 Green Key Ryc. 81. Liczba dni z przekroczeniem dopuszczalnego poziomu PM 10 (50 ug/m 3 ) na przestrzeni lat 2011-2016 ujęcie graficzne Źródło: dane pozyskane z Urzędu Miejskiego w Wągrowcu Ryc. 82. Liczba dni z przekroczeniem dopuszczalnego poziomu PM 10 (50 ug/m 3 ) na przestrzeni lat 2011-2016 ujęcie graficzne Źródło: dane pozyskane z Urzędu Miejskiego w Wągrowcu Duża liczba dni z przekroczeniem dopuszczalnego poziomu PM10 występuje zawsze w okresie grzewczym, co związane jest z ogrzewaniem budynków w porze jesiennej i zimowej. Należy więc stwierdzić, że stopień zanieczyszczenia powietrza byłby mniejszy, jeśli mniejsze byłoby zapotrzebowanie budynków na energię w celu ich ogrzania i przygotowania ciepłej wody. Istotne jest zatem określenie energochłonności budynków zlokalizowanych na terenie Wągrowca. Analizując możliwość efektywnego korzystania z obiektów budowlanych, w zakresie energooszczędności i ochrony środowiska należy stwierdzić że na terenie miasta Wągrowca występuje mała liczba mikroinstalacji OZE np. paneli słonecznych, ogniw fotowoltaicznych czy pomp ciepła. Zgodnie z przeprowadzoną wizją terenową oraz wywiadem społecznym stwierdza się, że znaczna część obiektów budowlanych na terenie miasta Wągrowca cechuje się postępującą degradacją stanu technicznego oraz brakiem funkcjonowania rozwiązań technicznych, umożliwiających efektywne korzystanie z obiektów budowlanych, co w szczególności nasilone jest w centralnej części analizowanej jednostki. 98

Green Key Lokalny Program Rewitalizacji miasta Wągrowca na lata 2017-2025 Widoczne są niedostatki w zakresie termomodernizacji budynków mieszkalnych. Jak wynika z zebranych danych na terenie wskazanego obszaru istnieje duża potrzeba realizacji przedsięwzięć termomodernizacyjnych budynków. Powszechnie przyjmuje się, że termomodernizacja to działanie mające na celu zmniejszenie zapotrzebowania i zużycia energii cieplnej na potrzeby danego budynku. Działania składające się na ten proces dotyczą wszelkich usprawnień w zakresie wytwarzania, przesyłania, wykorzystania i zmniejszania zużycia energii. W przypadku wielu budynków zlokalizowanych w centrum Wągrowca, uznanych za obiekty zabytkowe należy podkreślić, że prowadzenie prac w zakresie przebudowy i modernizacji tychże budynków nie zawsze jest możliwe. Przy planowaniu prac należy wziąć pod uwagę wartość historyczną budynków. Badania jakości powietrza prowadzono również ze względu na klasyfikację w oparciu o kryteria określone dla ochrony roślin. W wyniku oceny za rok 2015 przeprowadzonej dla ozonu, dwutlenku siarki i tlenków azotu strefę wielkopolską zaliczono do klasy A, co oznacza, że nie notowano przekroczeń. 2.5.5. Narażenie mieszkańców na hałas komunikacyjny Ze względu na powszechność występowania, zasięg oddziaływania oraz liczbę narażonej ludności, podstawowym źródłem uciążliwości akustycznych dla środowiska są hałasy komunikacyjne. W roku 2015 Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Poznaniu prowadził pomiary poziomów hałasu komunikacyjnego na terenie powiatu wągrowieckiego w jednym punkcie pomiarowym w Wągrowcu przy ul. Kościuszki 46. Punkt ten został wytypowany jako punkt długookresowego pomiaru hałasu. Badania prowadzono w dwóch cyklach pomiarowych wiosną i jesienią, w dni powszednie oraz podczas weekendów. Źródłem hałasu były pojazdy poruszające się wzdłuż drogi wojewódzkiej nr 190. Wyniki pomiarów poziomów hałasu i natężenia ruchu pojazdów w punkcie w Wągrowcu, ul. Kościuszki 46 przedstawiono w formie tabeli na podstawie danych WIOŚ w Poznaniu, stan na 2015 rok. Ryc. 83. Wyniki pomiarów poziomów hałasu i natężenia ruchu pojazdów w punkcie w Wągrowcu przy ul. Kościuszki 46 droga wojewódzka nr 190 (zabudowa wielorodzinna) Źródło: WIOŚ Poznań/Piła, 2016 99

Lokalny Program Rewitalizacji miasta Wągrowca na lata 2017-2025 Green Key Określono również wartość długookresowych wskaźników poziomu hałasu poziomu dzienno-wieczorno-nocnego L DWN i długookresowego poziomu hałasu w porze nocnej L N. Jak wynika z analiz Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska w Poznaniu, wartości dopuszczalne długookresowego wskaźnika poziomu hałasu dla pory dziennowieczorno-nocnej, L DWN oraz dla pory nocnej, L N, zostały dotrzymane. 2.5.6. Zagospodarowanie nieczystości ciekłych i odpadów komunalnych Problemem w sferze środowiskowej dla mieszkańców miasta Wągrowca jest także brak możliwości podłączenia do zbiorczej kanalizacji sanitarnej części nieruchomości. Zgodnie z danymi GUS, wg stanu na 31.12.2015 r. około 91,8% mieszkańców korzysta z instalacji kanalizacji sanitarnej. Mieszkańcy miasta Wągrowca niepodłączeni do zbiorczej sieci kanalizacyjnej, w większości korzystają ze zbiorników bezodpływowych, których jest 150 sztuk oraz przydomowych oczyszczalni ścieków, w ilości 5 sztuk (wg GUS, stan na 31.12.2015 r.). Korzystanie ze zbiorników bezodpływowych może stanowić potencjalny problem środowiskowy z uwagi na ograniczoną kontrolę postępowania ze zgromadzonymi nieczystościami ciekłymi, jak również biorąc pod uwagę zróżnicowany stan techniczny zbiorników bezodpływowych. Nie jest to jednak jeden ze wskaźników przyjętych do analizy, a jedynie opis problemu występujący na terenie całego miasta Wągrowca. Biorąc pod uwagę zebrane dane należy stwierdzić, że w władze miasta Wągrowca powinny podjąć działania zmierzające do właściwego zagospodarowania nieczystości ciekłych. Powinny one iść w kierunku rozbudowy zbiorczej sieci kanalizacyjnej lub wyposażenia nieruchomości w zabudowie rozproszonej w przydomowe oczyszczalnie ścieków gwarantujące szczelność zbiorników i spełnianie norm środowiskowych. Nadal duża część mieszkańców ma gorsze warunki egzystencji spowodowane problemem zagospodarowania ścieków. Na terenie miasta Wągrowca brak jest składowiska odpadów komunalnych, które mogłoby być potencjalnym źródłem uciążliwości dla mieszkańców. 2.5.7. Oddziaływanie pól elektromagnetycznych W roku 2015 w trakcie pomiarów PEM prowadzonych w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska nie stwierdzono przekroczenia poziomu dopuszczalnego pól elektromagnetycznych na terenach dostępnych dla ludności na obszarze miasta Wągrowca i całego województwa wielkopolskiego. 100

Green Key Lokalny Program Rewitalizacji miasta Wągrowca na lata 2017-2025 2.6. DELIMITACJA OBSZARÓW ZDEGRADOWANYCH ANALIZA WSKAŹNIKOWA SFERA PRZESTRZENNO-FUNKCJONALNA 2.6.1. Uwarunkowania wynikające z lokalizacji Wągrowca Uwarunkowania przestrzenno-funkcjonalne miasta Wągrowca w dużej mierze wynikają z położenia terytorialnego. Opisywany obszar wchodzi w skład powiatu wągrowieckiego w województwie wielkopolskim, co przedstawiono w formie rycin. Jest to siedziba gminy miejskiej. Wągrowiec położony jest 55 km na północ od Poznania i 40 km od Gniezna, 70 km od Bydgoszczy oraz 60 km od Piły. Ryc. 84. Położenie miasta Wągrowca na tle województwa wielkopolskiego i powiatu wągrowieckiego Źródło: opracowanie własne Ze względu na niewielkie odległości do dużych ośrodków metropolitalnych, jak Poznań i Bydgoszcz, miasto Wągrowiec powinno dążyć do osiągnięcia pozycji lokalnego ośrodka rozwoju. Należy stworzyć współpracę z najbliżej położonymi miastami w celu wykształcenia funkcji o charakterze ponadlokalnym w zakresie gospodarki, edukacji i kultury. 2.6.2. Uwarunkowania komunikacyjne Obszar miasta Wągrowca stanowi ważny węzeł komunikacyjny w skali regionalnej. Krzyżują się tu drogi wojewódzkie: nr 190 (Krajenka Gniezno), nr 196 (Poznań 101

Lokalny Program Rewitalizacji miasta Wągrowca na lata 2017-2025 Green Key Wągrowiec) oraz 241 (Rogoźno Tuchola). Drogi wojewódzkie umożliwiają dobre połączenie z drogami krajowymi nr 5, 10 i 11. Wymienione drogi nakładają się na podstawowy układ ulic miejskich, tworząc węzeł drogowy biegnący ulicami Kolejową, Opacką, Klasztorną, Farną, Gnieźnieńską, Al. Jana Pawła II, Wojska Polskiego, 11 Listopada, Rogozińską i Skocką, co zobrazowano na rycinie. Ponadto przez wieś Kaliska, która przylega bezpośrednio do granic Wągrowca od północnego wschodu przebiega droga wojewódzka nr 251 (Kaliska Inowrocław), która łączy się z drogą wojewódzką nr 241. Ryc. 85. Położenie miasta Wągrowca na tle dróg wojewódzkich Źródło: www.google.pl/maps Przez Wągrowiec przebiega linia kolejowa nr 356 relacji Poznań Wągrowiec, obsługująca ruch pasażerski. Przewozy realizowane są przez spółkę Koleje Wielkopolskie przy użyciu nowoczesnych autobusów szynowych. Obok dworca kolejowego znajduje się dworzec autobusowy i postój taksówek. Lokalne i regionalne przewozy pasażerskie zapewnia mieszkańcom PKS Sp. z o.o. w Pile, natomiast zbiorowy transport pasażerski na terenie miasta Wągrowca obsługuje Zakład Komunikacji Miejskiej Sp. z o.o. w Wągrowcu. 102

Green Key Lokalny Program Rewitalizacji miasta Wągrowca na lata 2017-2025 Ryc. 86. Rozmieszczenie dróg wojewódzkich, powiatowych i (gminnych) miejskich na terenie miasta Wągrowca Źródło: www.wagrowiec.eu Kolejnym problemem jest niewystarczająca liczba miejsc parkingowych, przez co parkujący kierowcy potrzebują dużej ilości czasu na znalezienie miejsca parkingowego. Wynikiem jest wydłużenie czasu przejazdu do poszczególnych części miasta Wągrowca. Budowa parkingów zapewne poprawi płynność jazdy i zmniejszy natężenie ruchu. Rozwój infrastruktury drogowej powinien zapewniać dobre warunki życia i rozwoju dla lokalnej społeczności. Służyć temu powinien rozwój chodników i dróg rowerowych z odpowiednim oświetleniem co przyczyni się do poprawy bezpieczeństwa pieszych i rowerzystów. 103

Lokalny Program Rewitalizacji miasta Wągrowca na lata 2017-2025 Green Key 2.6.3. Uwarunkowania wynikające z ograniczonego dostępu do terenów rekreacji i wypoczynku Problemem sfery przestrzenno-funkcjonalnej jest występowanie barier w dostępie do terenów rekreacji. W odniesieniu do możliwości korzystania z terenów zielonych warto wskazać, że przez teren centrum Wągrowca przebiegają tereny kolejowe. Stanowią one pewną barierę w przemieszczaniu się i korzystaniu mieszkańców określonych obszarów z terenów rekreacji. Dodatkowo istotne jest występowanie naturalnych barier w postaci rzek Wełny i Nielby, a także barier architektonicznych, związanych z gęstą zabudową i natężeniem sieci komunikacyjnej. Takie czynniki skumulowane są przede wszystkim w centralnej części Wągrowca. W formie ryciny przedstawiono występowanie sztucznej bariery w postaci terenów kolejowych. Ryc. 87. Rozmieszczenie terenów kolejowych i terenów rekreacyjno wypoczynkowych na terenie miasta Wągrowca Źródło: opracowanie własne 104

Green Key Lokalny Program Rewitalizacji miasta Wągrowca na lata 2017-2025 2.6.4. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z DOSTĘPU DO INFRASTRUKTURY SPORTOWEJ i MIEJSC AKTYWNOŚCI DLA OSÓB NAJMŁODSZYCH Na cele opracowania niniejszej diagnozy pozyskano dane dotyczące posiadanych przez miasto Wągrowiec obiektów sportu i rekreacji, którymi są: boisko sportowe i lodowisko przy ul. św. Wojciecha (Gimnazjum), orlik przy ulicy Reja (Szkoła Podstawowa nr 4), boisko sportowe przy ul. Krótkiej (Szkoła Podstawowa nr 2), dwa boiska sportowe przy ul. Letniej (Szkoła Podstawowa nr 3), boiska sportowe, siłownie i kort tenisowy na terenie Ośrodka Sportu i Rekreacji przy ulicy Kościuszki, boisko na placu Wrzosowym, boisko przy ul. Mikołajczyka (asfaltowe), boisko do piłki nożnej przy ul. Mikołajczyka (gruntowe), boisko do piłki nożnej przy ul. Głównej Osiedla (gruntowe), boisko przy ul. Głównej Osiedla (asfaltowe), boisko do siatkówki przy ul. Głównej Osiedla, boisko przy ul. Zespołowej, siłownia plenerowa w Parku 600-lecia, skatepark, ścieżka zdrowia na promenadzie Jez. Durowskiego. Ponadto na terenie Wągrowca zlokalizowane są place zabaw: plac zabaw w Parku 600-lecia, plac zabaw na placu Wrzosowym, plac zabaw przy ul. Mikołajczyka, plac zabaw przy ul. Straszewskiej, plac zabaw przy ul. Zespołowej, plac zabaw przy ul. Powstańców Wlkp., plac zabaw przy ul. 23 Stycznia, plac zabaw przy ul. Wiśniowej. 2.6.5. Uwarunkowania wynikające z posiadanych wartości historycznych W niniejszej diagnozie zebrano informacje dotyczące rejestrowych zabytków nieruchomych i stanowisk archeologicznych na terenie Wągrowca. Analiza zebranych danych pozwala stwierdzić, że praktycznie cały obszar starego miasta wraz z terenem nad jeziorem Durowskim są określone jako rejestrowe zabytki nieruchome, co wskazuje na konieczność prowadzenia tu kompleksowej rewitalizacji. Miasto Wągrowiec posiada dobrze zachowany historyczny układ przestrzenny świadczący o kolejnych fazach jego rozwoju. W obszarze zabudowy wyróżnia się zabytkowe założenia klasztorne, układ urbanistyczny Starego miasta, układ urbanistyczny Nowego miasta oraz zabudowę w północnej części miasta tworzącą pierzeje ul. Kościuszki. 105

Lokalny Program Rewitalizacji miasta Wągrowca na lata 2017-2025 Green Key Wymieniony układ posiada predyspozycje do objęcia ochroną wymienionych założeń urbanistycznych, a także obiektów ujętych w wojewódzkiej ewidencji zabytków. Biorąc pod uwagę wysokie walory założenia urbanistycznego miasta, Wielkopolski Wojewódzki Konserwator Zabytków wpisał do rejestru województwa wielkopolskiego pod numerem 436/Wlkp/A historyczny układ urbanistyczny Wągrowca. Ryc. 88. Rejestrowe zabytki nieruchome na terenie miasta Wągrowca Źródło: www.wagrowiec.e-mapa.net 2.7. DELIMITACJA OBSZARÓW ZDEGRADOWANYCH ANALIZA WSKAŹNIKOWA SFERA TECHNICZNA Na terenie miasta Wągrowca działają następujące podmioty administrujące zasobami mieszkaniowymi: Spółdzielnia Mieszkaniowa, ul. M. Jeżyka 50, Wągrowiec, Zakład Gospodarki Mieszkaniowej, Rynek 12 (zasób mieszkaniowy Gminy Miejskiej Wągrowiec), Wągrowiec, Wągrowieckie Towarzystwo Budownictwa Społecznego Sp. z o.o., Rynek 12, Wągrowiec, Komunalna Spółdzielnia Mieszkaniowa, Osiedle Kolejowe 6B (budynki na os. Kolejowym), Wągrowiec, LTG Nieruchomości Sp. z o.o., ul. Grunwaldzka 19, Poznań, Polska Korporacja Nieruchomości Wolański Witold, ul. Wodna 15/1, Poznań, 106

Green Key Lokalny Program Rewitalizacji miasta Wągrowca na lata 2017-2025 Zarządcy wspólnot mieszkaniowych. Duża część obiektów wielorodzinnych, biorąc pod uwagę stan techniczny i możliwość efektywnego korzystania z zasobów mieszkaniowych wymaga remontów i modernizacji. Dotyczy to także części budynków należących do osób fizycznych. W celu analizy zjawisk technicznych pozyskano dane dotyczące szacunkowego udziału budynków mieszkalnych, których stan konstrukcji ogranicza lub uniemożliwia ich użytkowanie (będących w złym stanie lub nadających się do remontu) w stosunku do ogółu budynków mieszkalnych danego obszaru. Wzięto przy tym pod uwagę wiek budynków. Przede wszystkim skupiono się na syntetycznym opisie układu urbanistycznego starego miasta. Posiada ono dobrze zapisaną przeszłość historyczną. Lokacja Wągrowca związana była z wyspą położoną w ramionach rzeki Wełny. Układ urbanistyczny ukształtował się w średniowieczu. Następnie Miasto rozwijało się równoleżnikowo wzdłuż płynących rzek, głównie po stronie wschodniej wyspy, a jej zachodnia część została przeznaczona na rozbudowę opactwa Cystersów zakończoną około 1493 r. Wiele wieków przemian sprawiło, że oprócz szeregu obiektów wpisanych do rejestru zabytków lub objętych ochroną konserwatorską, przestrzenny układ zabudowy uzupełniają budynki, powstałe na przełomie XIX i XX wieku. Są to głównie 1, 2 lub 3-kondygnacyjne murowane budynki mieszkalne lub mieszkalno-usługowe o charakterze kamienic. Ich udział w zabudowie jest wynikiem zagęszczenia, koncentracji zabudowy głównie mniej wartościową architekturą. Budynki zabytkowe występują przede wszystkim wzdłuż ulic: Opackiej, Klasztornej, Farnej, Gnieźnieńskiej, Szerokiej i Księdza Wujka. Stan techniczny budynków tej części miasta jest w dużej części zły, choć działania rewitalizacyjne prowadzone w poprzednich latach pozwoliły na odnowę wielu z nich. Biorąc pod uwagę, że duży ich odsetek stanowią budynki zabytkowe, utrudnione są w tym przypadku działania polegające na termomodernizacji czy zmianach konstrukcyjnych. Wymaga to wielu uzgodnień, a w wielu przypadkach jest wręcz niemożliwe. Szczegółowy plan remontów i modernizacji na lata 2016-2020 dla budynków stanowiących własność lub współwłasność miasta Wągrowca albo będących w jego posiadaniu przedstawiono w formie tabelarycznej. Tabela 15. Szczegółowy plan remontów i modernizacji na lata 2016-2020 dla budynków stanowiących własność lub współwłasność miasta Wągrowca albo będących w jego posiadaniu Rodzaj robót / czas realizacji Lp. Adres budynku Remonty pokryć dachowych Remonty kominów Remonty elewacji Remonty klatek schodowych uwagi 1 Bydgoska 3 x x 2016 2017 x 2 Bydgoska 4 x x 2018 x x 3 Bydgoska 6 x x 2019 2017 x 4 Bydgoska 7 2020 2020 2020 x rozbiórka / przebudowa 5 Cysterska 9 2016 x x x x 6 Dębińska 31 2016 2016 x x x 7 Dworcowa 1 2016 2016 x 2017 x 107

Lokalny Program Rewitalizacji miasta Wągrowca na lata 2017-2025 Green Key Rodzaj robót / czas realizacji Lp. Adres budynku Remonty pokryć dachowych Remonty kominów Remonty elewacji Remonty klatek schodowych uwagi 8 Farna 1 2019 2019 2019 2019 rozbudowa 9 Głowna Osiedla 7 x x 2020 2018 x 10 Gnieźnieńska 5 x x 2018 x x 11 Grunwaldzka 17 x x 2017 x x 12 Harcerska 11 x x 2017 x x 13 Jana Pawła II 1 x x x 2016 x 14 Jana Pawła II 14 x x 2019 x x 15 Janowiecka 25 x x 2017 x termomodernizacja 16 Janowiecka 92 x x 2019 x x 17 Kcyńska 11 x x 2019 x x 18 Klasztorna 12 2019 2019 x 2019 x 19 Klasztorna 14 x x 2019 2016 x 20 Kościuszki 7 2017 2016 2020 x x 21 Kręta 24 x x 2019 x x 22 Księdza Jakuba Wujka 2020 x x x x 23 Leśna 65 x x 2019 x x 24 Moniuszki 8-14 x x 2016 x x 25 Moniuszki 16-24 x x 2016 x x 26 Moniuszki 26-28 x x 2016 x x 27 Piaskowa 1 x x 2020 x x 28 Pocztowa 8 x x 2018 x x 29 Powstańców Wlkp. 14 x x 2016 x x 30 Poznańska 3 2017 2020 2016 x x 31 Poznańska 9 2018 2018 2019 2019 x 32 Poznańska 18 2017 2017 2019 2019 x 33 Skocka 16 x x 2016 x x 34 Targowa 1 2019 2019 2020 2020 x Źródło: opracowanie własne na podstawie Wieloletniego programu gospodarowania mieszkaniowym zasobem gminy miejskiej Wągrowiec na lata 2016-2020 2.7.1. Udział budynków zbudowanych nie później niż w roku 1945 w ogólnej liczbie budynków W celu oceny możliwości technicznych bezpiecznego i zgodnego z założeniami niskoemisyjności użytkowania budynków zebrano niezbędne dane. Przyjęto założenie, że budynki zbudowane nie później niż w roku 1945 cechują się gorszym stanem technicznym niż budynki młodsze. Ze względu na zaistniałe uszkodzenia powstałe w czasie działań podczas II wojny światowej budynki cechować mogą się mniejszą odpornością techniczną. Należy podkreślić, że nawet te, które nie uległy zniszczeniom wojennym mają już ponad 70 lat. Możliwość ich przebudowy i modernizacji jest znacznie ograniczona. Użytkownicy takich budynków muszą liczyć się z koniecznością ponoszenia wyższych 108

Green Key Lokalny Program Rewitalizacji miasta Wągrowca na lata 2017-2025 kosztów użytkowania budynków. Ze względu na brak termomodernizacji budynków wyższe są koszty ogrzewania. Długotrwała eksploatacja takich obiektów powoduje konieczność ponoszenia wysokich kosztów remontów. Biorąc pod uwagę powyższe informacje, zebrano dane dotyczące wieku budynków dla całego miasta Wągrowca. Dane są rzetelne i weryfikowalne, gdyż zostały pozyskane z Powiatowego Ośrodka Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej w Wągrowcu. Zgodnie z zebranymi danymi, na terenie Wągrowca zlokalizowanych jest 8831 budynków pełniących różne funkcje. Dla około 59% z nich, tj. dla 5218 budynków dostępne są dane dotyczące roku ich budowy. Około 14% ogólnej liczby budynków, tj. 722 budynki zostały zbudowane w 1945 r. lub są jeszcze starsze. Szczegółowe dane w tym zakresie w odniesieniu do jednostek analitycznych przedstawiono w tabeli. Tabela 16. Struktura wiekowa budynków miasta Wągrowca w podziale na jednostki analityczne Lp. Jednostka analityczna Liczba budynków ogółem w tym mieszkalnych Liczba budynków dla których dostępne są dane dotyczące roku budowy ogółem w tym mieszkalnych Udział (%) budynków dla których dostępne są dane dotyczące roku budowy ogółem w tym mieszkalnych 1 Osada 1348 609 1220 531 90,5 87,2 2 Rogozińska 455 164 414 146 91,0 89,0 3 Skocka 314 97 152 49 48,4 50,5 4 Berdychowo 1165 467 736 339 63,2 72,6 5 Gnieźnieńska 217 28 97 20 44,7 71,4 6 Straszewo 901 467 428 265 47,5 56,7 7 Osiedle Wschód 44 19 23 7 52,3 36,8 8 Mikołajczyka 170 112 100 67 58,8 59,8 9 Piaskowa 14 14 9 9 64,3 64,3 10 Nad Nielbą 910 441 410 252 45,1 57,1 11 Kaliska 484 210 288 151 59,5 71,9 12 Durowo 86 34 72 30 83,7 88,2 13 Reja 555 318 283 209 51,0 65,7 14 Jeżyka 67 33 17 15 25,4 45,5 15 Kasprowicza 252 98 111 60 44,0 61,2 16 Starówka Północ 792 289 322 147 40,7 50,9 17 Starówka Południe 711 246 431 137 60,6 55,7 18 Kościuszki 346 113 105 45 30,3 39,8 suma 8831 3759 5218 2479 59,1 65,9 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Powiatowego Ośrodka Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej w Wągrowcu 109

Lokalny Program Rewitalizacji miasta Wągrowca na lata 2017-2025 Green Key Udział budynków zbudowanych w 1945 roku i starszych w ogólnej liczbie budynków przedstawiono poniżej w formie tabelarycznej. Tabela 17. Udział budynków zbudowanych w 1945 roku i starszych w ogólnej liczbie budynków Lp. Jednostka analityczna Ogólna liczba budynków dla których dostępne są dane dotyczące roku budowy Ogólna liczba budynków dla których dostępne są dane dotyczące roku budowy i które zostały zbudowane w roku 1945 lub są starsze Udział (%) budynków zbudowanych w 1945 roku i starszych w ogólnej liczbie budynków 1 Osada 1220 169 13,9 2 Rogozińska 414 80 19,3 3 Skocka 152 13 8,6 4 Berdychowo 736 17 2,3 5 Gnieźnieńska 97 0 0,0 6 Straszewo 428 17 4,0 7 Osiedle Wschód 23 0 0,0 8 Mikołajczyka 100 4 4,0 9 Piaskowa 9 0 0,0 10 Nad Nielbą 410 16 3,9 11 Kaliska 288 14 4,9 12 Durowo 72 14 19,4 13 Reja 283 3 1,1 14 Jeżyka 17 0 0,0 15 Kasprowicza 111 7 6,3 16 Starówka Północ 322 162 50,3 17 Starówka Południe 431 172 39,9 18 Kościuszki 105 34 32,4 suma 5 218 722 13,8 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Powiatowego Ośrodka Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej w Wągrowcu Analiza danych wyraźnie wskazuje, że udział budynków zbudowanych w 1945 roku i starszych w ogólnej liczbie budynków jest najwyższy w jednostkach analitycznych: Starówka Północ, Starówka Południe i Kościuszki. W innych jednostkach analitycznych jest znacznie mniejszy i nie przekracza 20%. 110

Green Key Lokalny Program Rewitalizacji miasta Wągrowca na lata 2017-2025 Ryc. 89. Udział budynków zbudowanych w 1945 roku i starszych w ogólnej liczbie budynków rozkład przestrzenny zjawiska Źródło: opracowanie własne 111