Czy stres może być przyjacielem? Prowadzący: Agnieszka Karasińska-Kupis
Poznaj mechanizm działania stresu i polepsz swoje zdrowie i życie
Za nasz stres odpowiada mózg gadzi, a dokładnie ciało migdałowate Foto: dyonisosblog.wordpress.com 3
WALCZ LUB UCIEKAJ! Mechanizm odziedziczony po praprzodkach 4
Reakcja organizmu w sytuacji stresu (instynkty pierwotne) REAKCJA Przyspieszenie oddechu Wzrost ciśnienia, szybsze krążenie krwi Mięśnie napinają się Pocenie się, uderzenia gorąca Rozszerzone źrenice Problemy z żołądkiem, wypróżnianie, żołądek zaciska się Metabolizm przyspiesza GENEZA Płuca otrzymują więcej tlenu Krew szybciej dostarcza organizmowi niezbędnych substancji; krew zaczyna inaczej krążyć (wzmacnia ważne narządy) Gotowe do biegu lub starcia Organizm schładza się, przygotowuje do większego wysiłku Lepiej dostrzegamy zagrożenie Organizm pozbawia się zbędnego balastu; bezpieczniej podczas zranienia Organizm potrzebuje dodatkowej energii Mózg koncentruje głównie wokół zidentyfikowanego zagrożenia 5
Badanie dr Keller (z University of Wisconsin) na grupie 30 tys. dorosłych Amerykanów
Dwa pytania: Ile stresu doświadczyłeś w ciągu ostatniego roku? Czy uważasz, że stres szkodzi Twojemu zdrowiu? 7
43% 182 tys. zgonów z powodu przekonania o szkodliwości stresu * Keller, Litzelman, Wisk i inni (2012), University od Wisconsin. School of Medicine and Public Health 8
Główne przyczyny śmierci 1. Choroby serca 596,4 tys. 2. Nowotwory 575,3 tys. 3. Choroby układu oddechowego 143,4 tys. 4. Udar mózgu 128,9 tys. 5. Wypadki 122,8 tys. 6. Choroba Alzheimera 84,7 tys. 7. Cukrzyca 73,3 tys. 8. Grypa 53,7 tys. 9. Choroby nerek 45,7 tys. 10. Samobójstwa 38,3 tys. 11. Posocznica 35,5 tys. 12. Choroby wątroby 33,5 tys. 13. Nadciśnienie 24,5 tys. 14. Choroba Parkinsona 23,1 tys. 15. Wiara w szkodliwość stresu 20,2 tys. W USA, wg danych z roku 2012 publikowanych przez Kelly McGonigal 9
Błędna interpretacja źródła pobudzenia
INTERPRETACJA Fizjologiczna reakcja ciała STRACH, STRES, OBAWA EKSCYTACJA, POZYTYWNE POBUDZENIE serce bije szybciej skurcze żołądka wzrasta ciśnienie krwi przyspieszony oddech rozszerzone źrenice adrenalina serce bije szybciej skurcze żołądka wzrasta ciśnienie krwi przyspieszony oddech rozszerzone źrenice adrenalina 11
KROK 1 I co ja mam teraz zrobić? pojawia się sytuacja trudna wszystko zaczyna się w Twojej głowie Twoje myśli zaczynasz zastanawiać się nad konsekwencjami ewentualnego niepowodzenia pojawia się stres Twoje ciało zaczyna reagować w sposób typowy dla takiej sytuacji SKONCENTRUJ SIĘ WYŁĄCZNIE NA FIZJOLOGICZNEJ REAKCJI TWOJEGO CIAŁA 12
KROK 2 oczyść umysł nie myśl o konsekwencjach i skoncentruj się wyłącznie na ciele O puls mi przyspieszył, Kurczę, zaczynam się pocić sama koncentracja na ciele już trochę osłabi stres uświadom sobie że takie emocje towarzyszą Ci zawsze wtedy, gdy spotyka Cię coś ekscytującego możesz teraz sam narzucić mózgowi interpretację TO NIE JEST STRES ZWIĄZANY Z OBAWĄ, TYLKO STRES ZWIĄZANY Z EKSCYTACJĄ! ZAWSZE TAK MAM! 13
Postresujmy się trochę ;-) czyli społeczny test stresu
Stres i nasze naczynia krwionośne 15
Hormony stresu kortyzol, adrenalina, noradrenalina
OKSYTOCYNA jeszcze jeden hormon 17
Podsumowując: Największe mity dotyczące stresu
Stres jest reakcją obronną organizmu nieprawda! Stres to niespecyficzna reakcja organizmu na stawiane przed nim wymagania. Istnieje zarówno: eustres stres pozytywny i motywujący dystres negatywny i wyniszczający Jednak: pewna dawka stresu jest zwyczajnie niezbędna do życia! wg Hansa Selye a twórcy najbardziej popularnej koncepcji stresu 19
Poziom stresu można mierzyć nieprawda! Nie ma obiektywnych wskaźników poziomu stresu. To, co silnie stresuje jednych, nie robi wrażenia na innych. Naukowcy ciągle mają z tym problem dlatego w eksperymentach najczęściej zadowalają się deklaracjami badanych to oni oceniają, na ile ich życie lub zdarzenie są stresujące. 20
Stres szkodzi zdrowiu nieprawda! Przypomnijmy sobie badania zespołu dr Keller z University of Wisconsin stres najbardziej szkodzi tym, którzy są przekonani o jego szkodliwości! 21
W dzisiejszych czasach ;-) jesteśmy bardziej narażeni na stres niż kiedyś nieprawda! Pomyślmy tylko: przez lata żyliśmy walcząc o przetrwanie wśród dzikich zwierząt umieraliśmy z głodu, z powodu chorób, epidemii, zakażeń itp. baliśmy się tajemnych mocy wyzwalających pioruny, czy wybuchy wulkanów nasi dziadkowie (lub pradziadkowie) doświadczali wojen, podczas której mogli utracić życie lub bliskich Dziś co prawda wzrosło tempo życia ale rzadko naraża nas ono na tak skrajne emocje jak ludzi z wcześniejszych pokoleń. 22
Reakcja walcz lub uciekaj jest najbardziej prawidłowa nieprawda! Badania prof. Shelley Taylor z University of California w Los Angeles sugerują, że walcz lub uciekaj ( fight or flight ) jest dominująca ale u samców. Samice mogą reagować zupełnie inaczej - u większości gatunków są mniej agresywne. Konieczność opieki nad potomstwem często wyklucza ucieczkę. Kobieca reakcja na stres to często reakcją opieki lub zaprzyjaźniania sie ( tend and befriend ). Wzmacnia ją hormon oksytocyny. 23
A gdybyśmy chcieli jednak wprowadzić więcej spokoju do własnego życia?
Różne techniki relaksu 25
AROMATY mają działanie antystresowe pomarańczowy dodatkowo wpływa na polepszenie nastroju aromat zielonych roślin ma działanie antystresowe i antydepresyjne zmniejsza odczucie zmęczenia i bólu 26
AROMATY ma działanie antystresowe i antydepresyjne pomaga leczyć bezsenność jednak obniża sprawność pamięci operacyjnej i pogarsza szybkość działania (pamięć i koncentracja) ZIELONA HERBATA (L-TEAINA) zwiększa odporność na stres CZARNA HERBATA polepsza i przyspiesza regenerację po wystąpieniu sytuacji stresowych. 27
Co jeszcze pomaga? zmniejsza poziom kortyzolu jednego z hormonów stresu pomaga w metabolizmie hormonów stresu codzienne spożywanie 40 g czekolady o dużej zawartości kakao (min. 70%) łagodzi stany stresowe wystarczy 5 min. wystarczy masaż dłoni 28
Dziękuję! Kontakt ul. Mydlarska 4 30-703 Kraków sekretariat@ud.edu.pl www.uniwersytetdzieci.pl Biura ul. Wiśniowa 36 m. 2 02-520 Warszawa ul. Iwana Pawłowa 1/1 53-604 Wrocław ul. Kościuszki 31a/8 10-503 Olsztyn