Instrukcja Zaznacz prawidłową odpowiedź. Tylko jedna odpowiedź jest poprawna. Czas na rozwiązanie testu wynosi 75 minut.. Do obserwacji Słońca wykorzystuje się filtr Hα, który przepuszcza z widma słonecznego jedynie niewielki wycinek długości fal. Jakiego koloru jest Słońce obserwowane przez ten filtr: a. szare b. niebieskie c. czerwone d. żółte 2. Który z podanych obiektów charakteryzuje się najsłabszym polem magnetycznym: a. Saturn b. Ziemia c. Merkury d. Wenus 3. Peryastron to: a. punkt na orbicie znajdujący się najdalej od gwiazdy b. punkt na orbicie znajdujący się najbliżej gwiazdy c. średnia odległość obiektu od gwiazdy d. miara ekscentryczności orbity 4. Jaką nazwę noszą okręgi na sferze niebieskiej, wyznaczone przez płaszczyzny równoległe do horyzontu: a. almukantary b. koła wielkie c. koła wertykalne d. kolury 5. Który polski astronom wykonał obserwacje i zliczenia galaktyk w Polu Jagiellońskim: a. Mikołaj Kopernik b. Jan Heweliusz c. Konrad Rudnicki d. Michał Heller 6. Która z sond była satelitą Jowisza: a. Galileo b. Pioneer 0 c. Pioneer 9 d. Voyager 2 7. Rezonans Schumanna: a. zachodzi dla różnych rodzajów fal EM, m.in. radiowych i gamma b. zachodzi w dowolnej wnęce zbudowanej z metalu c. jest tak silnym zjawiskiem, że zakłóca pracę instrumentów elektronicznych d. może stanowić narzędzie w badaniu własności elektromagnetycznych jonosfery 8. Prawo Hubble a jest to reguła, która mówi, że istnieje liniowa zależność pomiędzy: a. prędkością kątową obiektu a jego jasnością absolutną b. prędkością radialną obiektu a jego wielkością c. jasnością absolutną obiektu a jego odległością d. prędkością radialną obiektu a jego odległością
9. Sonda Gaia wysłana w grudniu 203 roku ma za zadanie: a. wykonanie dokładnych map Układu Słonecznego b. wykonanie zdjęć Ziemi we wszystkich widmach c. wykonanie mapy Drogi Mlecznej d. wykonanie map Księżyca 0. W czasie wybuchu koronalnego ze Słońca zostały wyrzucone naładowane cząstki. Lecą one w stronę Ziemi z prędkością 2000 km/s. Ile mamy czasu na zmianę położenia ziemskich satelitów tak, by je uchronić od skutków promieniowania: a. ok. 2 h b. ok. 2 h c. ok. 20 h d. ok. 40 h. W jakiej konstelacji znajduje się mgławica Koński Łeb: a. Lwa b. Oriona c. Malarza d. Węża Wodnego 2. W jakim dniu roku z obszaru Polski nie można wyznaczyć południka lokalnego korzystając z gnomonu: a. podczas przesilenia letniego b. podczas przesilenia zimowego c. podczas równonocy wiosennej d. w każdym dniu można wyznaczyć 3. Uszereguj od największej do najmniejszej podane planety karłowate: a. Pluton, Ceres, Makemake b. Pluton, Ceres, Eris c. Eris, Makemake, Ceres d. Makemake, Pluton, Eris 4. Jak nazywa się średni czas, w jakim Księżyc przechodzi przez ten sam węzeł orbity: a. miesiąc anomalistyczny b. miesiąc syderyczny c. miesiąc smoczy d. miesiąc synodyczny 5. Licząc od roku 200 liczba lat przestępnych w kalendarzu juliańskim i gregoriańskim będzie: a. różna po 50 latach b. taka sama po 00 latach c. różna po 50 latach d. żadna z powyższych odpowiedzi nie jest prawdziwa 6. Okres nutacji osi Ziemi wynosi w przybliżeniu: a. 20 dni b. 3 lata 6 miesięcy c. 8 lat i 6 miesięcy d. 8 lat i 7 miesięcy 7. Która z podanych gwiazd ma największy ruch własny: a. Belatrix b. Barnarda c. Mizar d. Sheliak 2
8. Jednym ze składników materii międzygwiazdowej jest neutralny wodór atomowy, który oznacza się jako: a. H b. H 2 c. H I d. H II 9. Jedną z reakcji zachodzących we wnętrzu Słońca jest cykl proton-proton. Cały cykl można przedstawić następująco: 4 + a. 4 H He + 2e + 2ν + 2γ 26,7MeV 2 + 4 + H 2He + e + ν + γ + 26,7 4 + H 22He + 2e + 2ν + 2γ + 4 + H 2He + e + 2ν + 2γ +, b. 2 MeV c. 4 26,7MeV d. 2 335MeV 20. Wskaż poprawne stwierdzenie: a. barchany marsjańskie zawsze są dłuższe niż szersze b. barchany marsjańskie zawsze mają ramiona jednakowej długości c. barchany marsjańskie mogą osiągać wysokości powyżej 30 m d. długość barchanu na zdjęciu satelitarnym mierzymy wzdłuż grzbietu wydmy 2. Obserwowane częstotliwości rezonansu Schumanna w stosunku do wyznaczonych z formuły teoretycznej Schumanna są: a. niższe b. takie same c. wyższe d. mogą być zarówno wyższe jak i niższe 22. Stosunki kolejnych obserwowanych częstotliwości rezonansu Schumanna (np. f 3 /f 2, f 2 /f ) w stosunku do odpowiadających im stosunków teoretycznych wyznaczonych z formuły Schumanna są: a. 2 razy mniejsze b. podobne c. 2 razy większe d. żadne z powyższych 23. Które stwierdzenie nie jest prawdziwe: a. kosmologia zajmuje się m.in. opisem przyszłości Wszechświata b. zasada kosmologiczna zakłada, że Wszechświat jest jednorodny c. według ostatnich oszacowań wiek Wszechświata wynosi więcej niż 0 miliardów lat d. wszystkie zasady kosmologiczne zakładają, że Wszechświat jest anizotropowy 24. Gwiazda o typie widmowym F5III: a. ma wyższą temperaturę od gwiazdy A0II b. jest niebieska c. jest jaśniejsza niż gwiazda BIII d. jest większa od gwiazdy F5V 25. Księżyc Europa ma średnią gęstość: a. większą od Ziemi b. mniejszą od Jowisza c. większą od Saturna d. większą od Merkurego 3
26. W chwili wschodu gwiazdy czas gwiazdowy jest równy: a. jej rektascensji b. jej kątowi godzinnemu c. sumie jej rektascensji i kąta godzinnego d. różnicy jej rektascensji i kąta godzinnego 27. W jakim gwiazdozbiorze wzejdzie Słońce w dniu 23 września 204 roku: a. Lew b. Panna c. Skorpion d. Waga 28. Baza paralaksy heliocentrycznej wynosi w przybliżeniu: a. 637 kilometrów b. 2 700 kilometrów c. 50 milionów kilometrów d. 300 milionów kilometrów 29. Promień pewnej gwiazdy ciągu głównego wynosi 7 0 8 m, a jej średnia gęstość wynosi,42 g/cm 3. Masa tej gwiazdy wynosi w przybliżeniu: a. 2 0 27 kg b. 2 0 30 kg c. 0 32 kg d. 0 34 kg 30. Pewna gwiazda znajduje się w odległości 2 pc. Ile wynosi jej paralaksa heliocentryczna: a. mniej niż b. c. 2 d. więcej niż 2 3. W metodzie tranzytów, by wyznaczyć promień orbity planety pozasłonecznej a, znając okres jej obiegu P, korzystamy z zależności: a. b. c. d. 2 / 3 3 / 2 / 3 3 / 4 32. Jaką gwiazdą jest δ Cep: a. zmienną zaćmieniową b. czerwonym olbrzymem c. białym karłem d. tego samego typu, co Słońce 33. Wskaż niepoprawne stwierdzenie: a. wydmy marsjańskie są często zbudowane z ciemnego materiału b. barchany o długościach większych niż 200 m nie występują na Marsie c. pod względem kształtu barchany marsjańskie są podobne do barchanów ziemskich d. wydmy marsjańskie występują m.in. w kraterach. 34. Znając długość wydmy L, kąt nachylenia jej stoku zawietrznego α, szerokość wydmy W, oraz długość rzutu stoku zawietrznego na płaszczyznę podłoża, R, z jakiej zależności należy skorzystać, aby wyznaczyć wysokość wydmy marsjańskiej H ze zdjęcia satelitarnego: a. H = L sin α b. H = R sin α c. H = R tg α d. H = L/W tg α 4
35. W czasie pierwotnej nukleosyntezy: a. powstały jedynie jądra atomowe wodoru b. nie powstały jądra atomowe cięższe od jąder helu c. nie powstały jądra atomowe cięższe od jąder berylu d. powstały wszystkie jądra atomowe 36. Dwie największe galaktyki w Lokalnej Grupie: a. oddalają się od siebie na skutek rozszerzania się Wszechświata b. pozostają względem siebie w tych samych odległościach c. oddalają się od siebie na skutek przyspieszania ekspansji Wszechświata d. żadne z powyższych 37. Znając kąt godzinny punktu Barana w danym momencie możemy stwierdzić, że lokalny czas gwiazdowy: a. nie może zostać wyznaczony bez znajomości rektascensji gwiazdy górującej b. jest zawsze równy rektascensji punktu Barana c. jest równy kątowi godzinnemu dowolnej gwiazdy pomniejszonemu o jej rektascensję d. żadna z powyższych odpowiedzi nie jest poprawna 38. Przy wyznaczaniu parametrów planety pozasłonecznej metodą tranzytów, kluczowym elementem jest: a. wyznaczenie masy planety b. wyznaczenie czasu potrzebnego na przebycie przez planetę drogi równej jej średnicy c. wyznaczenie nachylenia płaszczyzny orbity względem obserwatora d. wyznaczenie promienia gwiazdy, wokół której krąży badana planeta 39. Gwiazda w ciągu doby gwiazdowej: a. może w ogóle nie przechodzić przez b. zawsze przechodzi tylko raz przez c. czasami przechodzi dwa razy przez d. zawsze przechodzi dwa razy przez 40. Jasność pewnej gwiazdy obserwowanej m na Ziemi wynosi 5 mag, zaś jej jasność absolutna M = 0 mag. Korzystając ze wzoru: m = M 5 + 5logD, gdzie D to odległość w parsekach, wyznacz jej odległość od Ziemi przy braku pochłaniania i rozpraszania światła owej gwiazdy: a. ok. 2,8 pc b. ok. 0 kpc c. ok. 00 kpc d. ok. 4, 0 20 km 4. Grupa gwiazd składa się z 0 gwiazd, z których każda ma jasność obserwowaną mag. Jaką jasność obserwowaną ma cała grupa: a. -9 mag b. -,5 mag c. mag d. 0 mag 5
42. Promień Schwarzschilda (promień obiektu, którego druga prędkość kosmiczna jest równa prędkości światła) dla obiektu o masie M =,9 0 27 kg wynosi (stała grawitacyjna G = 6,67 0 - m 3 /s 2 /kg): a. ok.,4 mm b. ok. 2,8 mm c. ok.,4 m d. ok. 2,8 m 43. Obserwowany stosunek liczby gwiazd w Galaktyce o jasności obserwowanej nie większej niż pewna jasność m+, do liczby gwiazd o jasności obserwowanej nie większej niż m, jest: a. zawsze równy 4 b. może być wyższy od 4, ponieważ jasność gwiazd maleje wraz z odległością c. może być niższy od 4 ze względu na wpływ ekstynkcji d. jest zawsze mniejszy od 2 a. o kilka sekund więcej niż godzina b. o kilka sekund mniej niż godzina c. o kilka minut więcej niż godzina d. o kilka minut mniej niż godzina 45. Obserwator znajduje się na szerokości geograficznej ok. 30 N i widzi Księżyc w zenicie w pełni. Wiedząc, że nachylenie orbity Księżyca do orbity Ziemi wynosi ok. 5 określ, jaka pora roku się wtedy zaczyna: a. wiosna b. lato c. jesień d. zima 44. Wyznaczając upływ czasu gwiazdowego po upływie jednej godziny czasu słonecznego zauważymy, że zmienił się on: 6