Aktualizacja Strategii Rozwoju Województwa Podlaskiego do roku 2020 Posiedzenie Sejmiku Województwa Podlaskiego Białystok, 9 września 2013 r.
Struktura prezentacji 1. Przebieg i organizacja prac nad Strategią 2. Przebieg i wnioski z konsultacji społecznych projektu SRWP 2020 3. Zmiany w SRWP 2020 4. Uwarunkowania zewnętrzne Strategii 5. Wizja województwa podlaskiego w roku 2030 6. Cele strategiczne i operacyjne 7. Obszary strategicznej interwencji 8. System realizacji Strategii 9. Wyzwania województwa podlaskiego 2
1. Przebieg i organizacja prac nad aktualizacją Strategii 3
Schemat organizacji prac nad aktualizacją Strategii Rozwoju Województwa Podlaskiego 4 Źródło: Załącznik do Uchwały Zarządu Województwa z dn. 19.07.2012 r.
Diagnoza sytuacji społeczno-gospodarczej województwa praca grup w ramach Zespołu 2014+ Prace w okresie maj czerwiec 2012 1. Demografia, rynek pracy, kapitał ludzki i sprawy społeczne w tym zdrowie i edukacja 2. Gospodarka: konkurencyjność, innowacyjność i przedsiębiorczość 3. Dostępność komunikacyjna (infrastruktura i usługi) 4. Środowisko i energetyka 5. Kultura, sport, turystyka 6. Obszary wiejskie i rolnictwo 7. Spójność społeczna i terytorialna rozwój lokalny, rozwój miast 8. Społeczeństwo informacyjne program e podlaskie (w tym zakresie wykorzystanie programu PRIS) 108 osób Analiz Kilka 10 czynników cząstkowych set 5
Konsultacje wstępnych wyników diagnozy w regionie W spotkaniach udział wzięło 377 osób Białystok Siemiatycze Łomża Suwałki 23.07.2012 129 osób 30.07.2012 64 osoby 1.08.2012 94 osoby 3.08.2012 90 osób 6
Praca roboczych grup tematycznych Gospodarka Marek Dźwigaj Prace w okresie sierpieńwrzesień 2012 Spójność terytorialna i rozwój lokalny prof. Robert Ciborowski 92 osoby Infrastruktura i środowisko prof. Piotr Banaszuk Polityka miejska dr Anna Augustyn Kapitał ludzki i społeczny Hubert Ostapowicz 7
Tematyczne spotkania konsultacyjne W spotkaniach udział wzięło 199 osób Infrastruktura i środowisko Kapitał ludzki i społeczny Polityka miejska Spójność terytorialna Gospodarka 15.10.2012 49 osób 16.10.2012 53 osoby 22.10.2012 22 osoby 23.10.2012 38 osób 26.10.2012 37 osób 8
2. Przebieg i wnioski z konsultacji społecznych projektu SRWP 2020 9
Statystyka 10 spotkań z udziałem Zarządu Województwa i ekspertów 785 osób uczestniczyło w spotkaniach 458 zgłoszonych uwag do Strategii 10
Bielsk Podlaski 19.04.2013 160 osób 11
Łomża 23.04.2013 157 osób 12
Suwałki 06.05.2013 143 osoby 13
Białystok 07.05.2013 202 osoby 14
Koszt procesu aktualizacji SOOŚ, ewaluacje, wynagrodzenie ekspertów, koszt konsultacji społecznych, w tym organizacji spotkań; Budżet województwa 0 zł Środki PT RPOWP 836 tys. zł 15
Opinie o projekcie wyraziły 16 Komisja Wspólna Rządu i Samorządu Terytorialnego, Wojewódzka Komisja Dialogu Społecznego w Białymstoku, Podlaska Rada Działalności Pożytku Publicznego; Wojewoda Podlaski, Samorząd Województwa Lubelskiego, Komitet Sterujący.
3. Zmiany w SRWP 2020 w wyniku konsultacji społecznych Projekt z dnia 13.06.2013 17
Zmiany w kierunkach interwencji (1) ZNIENIONE BRZMIENIE: CEL OPERACYJNY 1.4. KAPITAŁ SPOŁECZNY JAKO KATALIZATOR PROCESÓW ROZWOJOWYCH Promowanie wartości i postaw sprzyjających współpracy i aktywności obywatelskiej, wspieranie dialogu społecznego Poprawa skuteczności zarządzania regionalnego i lokalnego sprawna administracja CEL OPERACYJNY 2.3. ROZWÓJ PARTNERSKIEJ WSPÓŁPRACY TRANSGRANICZNEJ Ochrona i efektywne wykorzystanie wspólnego dziedzictwa przyrodniczego i kulturowego obszaru pogranicza CEL OPERACYJNY 2.4. ROZWÓJ PARTNERSKIEJ WSPÓŁPRACY MIĘDZYREGIONALNEJ Rozwój ponadregionalnych produktów i współpraca w zakresie wspólnych problemów 18
USUNIĘTE: Zmiany w kierunkach interwencji (2) CEL OPERACYJNY 1.4. KAPITAŁ SPOŁECZNY JAKO KATALIZATOR PROCESÓW ROZWOJOWYCH Sprawna administracja CEL OPERACYJNY 2.3. ROZWÓJ PARTNERSKIEJ WSPÓŁPRACY TRANSGRANICZNEJ Wykorzystanie potencjałów rozwojowych obszaru przygranicznego 19
DODANE: Zmiany w kierunkach interwencji (3) CEL OPERACYJNY 1.4. KAPITAŁ SPOŁECZNY JAKO KATALIZATOR PROCESÓW ROZWOJOWYCH Zwiększenie obecności kultury w życiu codziennym poprzez poprawę dostępu do jej dóbr oraz kształtowanie nawyków kulturalnych CEL OPERACYJNY 2.3. ROZWÓJ PARTNERSKIEJ WSPÓŁPRACY TRANSGRANICZNEJ Poprawa przepustowości i zwiększanie sieci przejść granicznych Działania w zakresie ułatwień w przekraczaniu granicy CEL OPERACYJNY 3.2. POPRAWA SPÓJNOŚCI SPOŁECZNEJ Wsparcie rodziny i systemu pieczy zastępczej Rewitalizacja społeczna obszarów o niskiej aktywności społecznej i zawodowej, a także nagromadzonych problemach społecznych 20
Wnioski z konsultacji Po raz pierwszy tak dużo osób uznało, że Strategia Województwa jest ważna Wysoki poziom i kultura dyskusji w województwie prof. J. Zaleski Po raz pierwszy w naszym województwie udało się rozmawiać o rozwoju tego regionu jako całości a nie poszczególnych jego części Prezes H. Owsiejew Strategia jest otwarciem Prezes Jarosław Bartel, WKDS 21
4. Uwarunkowania zewnętrzne Strategii
Megatrendy europejskiej i światowej gospodarki 1. Starzejąca się ludność Europy 2. Cofająca się gospodarka 3. Ewolucja postaw społecznych 4. Spowolniona innowacyjność 5. Niedostatek energii 6. Odwrócone dostępności 7. Spolaryzowany rozwój 8. Hybrydowa geografia 9. Zablokowane reformy strukturalne 10. Europejskie zakleszczenie 23
Uwarunkowania krajowe konsekwencje dla Podlaskiego (1) Przesunięcie akcentów polityki regionalnej Polski ze spójności na konkurencyjność; (2) Konieczność wyróżnienia w strategii rozwoju województwa obszarów strategicznej interwencji (OSI); (3) Potwierdzenie znaczenia zasadniczej poprawy dostępności terytorialnej województwa podlaskiego, zarówno w układzie wewnętrznym jak też zewnętrznym; (4) Nacisk na dowartościowanie polityki miejskiej oraz na szczególną rolę metropolii w rozwoju społeczno gospodarczym; (5) Uwzględnienie powiązań z Litwą, Białorusią oraz z sąsiednimi województwami; (6) Konsekwentne traktowanie makroregionu Polski Wschodniej jako obszaru wymagającego specjalnej interwencji publicznej. 24
5. Wizja województwa podlaskiego w roku 2030
Dlaczego wizja dotyczy roku 2030? Sytuacja województwa podlaskiego wymaga prowadzenia bardzo konsekwentnej polityki regionalnej w długim horyzoncie czasowym; Także po roku 2020 województwo podlaskie pozostanie bardzo znaczącym beneficjentem europejskiej polityki spójności; Zmiany uwarunkowań zewnętrznych będą prowadziły do jeszcze silniejszego eksponowania tych czterech cech województwa. 26
Wizja województwa w roku 2030 Województwo podlaskie w roku 2030 jest: zielone, otwarte, dostępne i przedsiębiorcze 27
Podlaskie Zielone Wśród 16 województw Polski to u nas jest najwięcej terenów objętych ochroną w formie parków narodowych i siecią Natura 2000, cechuje nas wysoki udział lasów w powierzchni regionu, mamy najniższą wkrajugęstość zaludnienia. WPolsceiEuropiePodlaskiejestpostrzeganejako Zielonakraina.Należy utrwalać tę percepcję unikalności i wyjątkowości regionu, jako podstawę rozwijania zielonych (ekologicznych) specjalizacji. Unia Europejska i społeczeństwa państw członkowskich wykazują rosnącą wrażliwość na kwestie środowiskowo klimatyczne. Rosnące znaczenie mają: umiejętności dla zielenienia polityk, możliwości rozwijania zielonych innowacji oraz kształtowania bardziej zielonych usług. Nasz region może wykorzystać te możliwości jako istotny walor rozwojowy. 28
Podlaskie Otwarte Peryferyjne położenie w Unii Europejskiej wykorzystuje się jako walor rozwojowy. Wymaga to wykorzystania potencjału unikalnej w warunkach polskich wielokulturowości, rozwinięcia funkcji wrót do Europy dla naszych wschodnich sąsiadów, a zarazem kreowania funkcji życzliwego mentora (pośrednika) dla relacji Unii Europejskiej z Europą Wschodnią, przede wszystkim z Białorusią. 29 Województwo podlaskie jest elementem przestrzeni bałtyckiej, co może być istotnym impulsem rozwojowym. Nasze województwo jest jednym z czterech regionów Polski położonych wzdłuż zewnętrznej granicy Unii Europejskiej. Unia Europejska będzie rozwijała relacje z otoczeniem, a Podlaskie jest dla niej naturalną bramą na wschód. Wschód to szeroko rozumiani sąsiedziipartnerzy: Białoruś, Rosja, Ukraina, Litwa i inne kraje nadbałtyckie oraz kraje Bliskiego idalekiegowschodu. Budowanie relacji poprzez kontakty ze społeczeństwem obywatelskim, przedsiębiorcami, władzami lokalnymi budują specjalizację regionu w relacjach ze wschodnimi sąsiadami Polski.
Podlaskie Dostępne Zasadniczo zostaje skrócony czas podróży z regionu do sąsiednich województw oraz zwiększa się dostępność Białegostoku ze wszystkich ośrodków powiatowych. Poprawia to dostęp społeczeństwa regionu do usług publicznych oraz możliwości konkurowania województwa o mieszkańców, o turystów, o inwestorów. Dostępność jest rozumiana szeroko, a dotyczy między innymi: transportu, telekomunikacji, Internetu, usług otoczenia biznesowego. 30
31 Podlaskie Przedsiębiorcze W najbliższych latach firmy i mieszkańcy województwa podlaskiego aktywnie uczestniczą w życiu społeczno gospodarczym i wykorzystują swoje konkurencyjne atuty na rzecz rozwinięcia inteligentnych specjalizacji. Dotyczy to między innymi: wykorzystania doskonałych uwarunkowań dla produkcji rolniczej mleka i jego przetworów oraz wysokiej jakości żywności; rozwojuprodukcji i usług zorientowanych na naszych wschodnich sąsiadów, produkcji i usług o wyznaczniku ekologiczne i zielone odnawialnych źródeł energii, technologii przyjaznych środowisku, ekoturystyki, nauk o życiu (life science), srebrnej gospodarki (silver economy) etc. Wspieramy innowacyjność,rozwójkapitału ludzkiego i kapitału społecznego w regionie. W nowej doktrynie polityki regionalnej kluczowe znaczenie ma wykorzystanie potencjałów rozwojowych regionów, a uzupełniającą rolę odgrywa usuwanie barier rozwojowych. Województwo podlaskie dysponuje bardzo znaczącym i wartościowym potencjałem ludzkim, który powinien być podstawą dobrobytu (zasobności) województwa w długim horyzoncie czasowym. Umiejętność współpracy, tworzenia sieci będzie decydująca dla trajektorii rozwojowej województwa podlaskiego. Uzupełniające znaczenie wobec przedsiębiorczości mieszkańców regionu mogą mieć bezpośrednie inwestycje zagraniczne.
6. Cele polityki rozwoju w województwie do roku 2020 32
33 Założenia Strategii wykorzystanie ICT strategia promuje szerokie wykorzystanie technologii informacyjnokomunikacyjnych we wszystkich dziedzinach gospodarki i sferach życia inteligentna specjalizacja strategia jest otwarta na idee przyczyniające się do budowania specyficznych przewag regionu, w szczególności w oparciu o jego potencjał wewnętrzny współpraca strategia przyczyni się do powstawania w regionie kultury współpracy opartej na zaufaniu różnorodnych podmiotów i instytucji przyczyniających się do realizacji celów rozwojowych Podlasia spójność terytorialna strategia przyczyni się do pobudzania lokalnych zasobów dla rozwoju społeczno gospodarczego we wszystkich częściach regionu.
34 Układ celów Strategii Rozwoju Województwa Podlaskiego
35
Układ celów strategicznych i operacyjnych SRWP 2020 36 Cele strategiczne 1. Konkurencyjna gospodarka 2. Powiązania krajowe i międzynarodowe 3. Jakość życia Cele operacyjne 1.1 Rozwój przedsiębiorczości 1.2 Wzrost innowacyjności podlaskich przedsiębiorstw 1.3 Rozwój kompetencji do pracy i wsparcie aktywności zawodowej mieszkańców regionu 1.4 Kapitał społeczny jako katalizator procesów rozwojowych 1.5 Efektywne korzystanie z zasobów naturalnych 1.6 Nowoczesna infrastruktura sieciowa 2.1 Aktywność podlaskich przedsiębiorstw na rynku ponadregionalnym 2.2 Poprawa atrakcyjności inwestycyjnej województwa 2.3 Rozwój partnerskiej współpracy transgranicznej 2.4 Rozwój partnerskiej współpracy międzyregionalnej 2.5 Podniesienie zewnętrznej i wewnętrznej dostępności komunikacyjnej regionu 3.1 Zmniejszenie negatywnych skutków problemów demograficznych 3.2 Poprawa spójności społecznej 3.3 Poprawa stanu zdrowia społeczeństwa oraz bezpieczeństwa publicznego 3.4 Ochrona środowiska i racjonalne gospodarowanie jego zasobami
38 7.Obszary strategicznej interwencji
39 Obszary strategicznej interwencji (1)
Obszary strategicznej interwencji (2) Subregionalne ośrodki wzrostu 40
Obszary strategicznej interwencji (3) Miasta powiatowe 41
Obszary strategicznej interwencji (4) Obszary wiejskie 42
Obszary strategicznej interwencji (5) Obszar przygraniczny 43
Obszary strategicznej interwencji (6) 44 Gminy których rozwój uwarunkowany jest siecią Natura 2000
45 8. System realizacji Strategii
46 System realizacji Strategii na tle krajowego i lokalnego poziomu planowania
47
48 Schemat organizacyjny instytucji systemu wdrażania SRWP
9. Wyzwania województwa podlaskiego 49
Wyzwania województwa podlaskiego 1) Rozwój zielonych przemysłów, w których województwo już dziś osiąga sukcesy, ale również tych, które będą rozwijały specjalizację regionu; 2) Wykorzystanie przygranicznego położenia, tj. województwo jako brama na Wschód; 3) Zwiększenie kompetencji do pracy mieszkańców; 50
Wyzwania województwa podlaskiego 4) Przeprowadzenie rewolucji energetycznej, która doprowadzi do decentralizacji źródeł wytwarzania energii, których właścicielami będą mieszkańcy i podlascy przedsiębiorcy; 5) Wdrożenie idei e podlaskie, w celu poprawy konkurencyjności przedsiębiorstw i zwiększenia dostępności do usług publicznych; 6) Poszukiwanie lokalnych strategii rozwoju, które powinny być budowane w oparciu o endogeniczne potencjałydanegoobszaru; 7) Zasadnicza poprawa dostępności terytorialnej województwa podlaskiego, zarówno w układzie wewnętrznym, jak też zewnętrznym. 51
Dziękujemy i zapraszamy do dalszej wspólnej pracy na rzecz rozwoju Województwa Podlaskiego