WOJEWÓDZKI INSPEKTORAT OCHRONY ŚRODOWISKA WE WROCŁAWIU DELEGATURA W WAŁBRZYCHU 58 300 WAŁBRZYCH, ul. A. MICKIEWICZA 16, tel. (074) 84-233-22, 84-248-24, fax (074) 84-233-05 E-mail: 1) walb@wroclaw.pios.gov.pl 2) walbrzych@pios.gov.pl Ocena stanu środowiska na terenie powiatu dzierżoniowskiego opracowana na podstawie badań monitoringowych przeprowadzonych w 2008 r. GŁOGÓW GÓRA POLKOWICE MILICZ LUBIN Jez ierzyca WOŁÓW TRZEBNICA ZGORZELEC LUBAŃ LWÓWEK ŚLĄSKI BOLESŁAWIEC ZŁOTORYJA LEGNICA JAWOR ŚRODA ŚLĄSKA WROCŁAW OLEŚNICA JELENIA GÓRA OŁAWA KAMIENNA GÓRA WAŁBRZYCH STRZELIN ZĄBKOWICE ŚLĄSKIE KŁODZKO WAŁBRZYCH, 2009 r.
SPIS TREŚCI Wstęp str. 1 1. Monitoring powietrza str. 2-6 1.1 Podstawy prawne prowadzenia monitoringu str. 2-3 1.2 Lokalizacja punktów pomiarowych na terenie powiatu dzierżoniowskiego str. 4 1.3 Wyniki pomiarów prowadzonych na terenie powiatu dzierżoniowskiego w 2008 r. str. 5-6 2. Monitoring rzek str. 7-10 2.1 Piława str. 7-9 2.2 Ślęza str. 9-10 3. Monitoring wód podziemnych str.10 1
Ocena stanu środowiska na terenie powiatu dzierżoniowskiego opracowana na podstawie badań monitoringowych przeprowadzonych w 2008 r. Wstęp Przekazujemy Państwu Ocenę stanu środowiska na terenie powiatu dzierżoniowskiego opracowaną na podstawie badań monitoringowych przeprowadzonych w 2008 r. Do opracowania oceny wykorzystane zostały materiały dotyczące stanu i jakości środowiska w 2008 r. na terenie powiatu dzierżoniowskiego, z uwzględnieniem źródeł jego zanieczyszczenia. Niniejsze opracowanie zawiera ocenę stanu środowiska przeprowadzoną na podstawie wyników badań wykonywanych w 2008 r. w ramach: monitoringu imisji zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego oraz monitoringu rzek, a także informację na temat realizacji monitoringu wód podziemnych. Liczymy na to, że przekazane materiały i oceny dotyczące poszczególnych komponentów środowiska dostarczą oczekiwanych informacji o stanie środowiska i trendach zmian w tym zakresie oraz będą przydatne w celu kreowania strategii ochrony środowiska i realizacji polityki ekologicznej na terenie powiatu dzierżoniowskiego. Informacje te będą sukcesywnie poszerzane i zamieszczane w następnych publikacjach dotyczących poszczególnych komponentów środowiska, jak również w przygotowywanym Raporcie o stanie środowiska w województwie dolnośląskim w 2008 r., który z chwilą ukazania się zostanie Państwu przesłany. 1
1. Monitoring powietrza 1.1 Podstawy prawne prowadzenia monitoringu Badanie i ocena poziomu substancji w powietrzu jest zadaniem wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska. Podstawą prowadzenia monitoringu jakości powietrza oraz sporządzania ocen stanu powietrza jest ustawa Prawo ochrony środowiska (POŚ) z dnia 27 kwietnia 2001 r. (Dz.U.2006.129.902 tekst jednolity) i rozporządzenia Ministra Środowiska, które określają: szczegółowe zasady funkcjonowania systemu oceny jakości powietrza: Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 6 czerwca 2002 r. w sprawie oceny poziomów substancji w powietrzu (Dz.U.2002.87.798), kryteria oceny: Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 3 marca 2008 r. w sprawie poziomów niektórych substancji w powietrzu (Dz.U.2008.47.281), zasady udostępniania informacji o jakości powietrza za pomocą publicznych sieci telekomunikacyjnych (Dz.U.2007.120.828), obowiązki sprawozdawcze (Dz.U.2006.63.445). Ustawa POŚ przeniosła do polskiego systemu prawnego zapisy m.in. następujących dyrektyw Unii Europejskiej, dotyczących ochrony powietrza: Dyrektywa Ramowa 96/62/WE z dnia 27 września 1996 r. w sprawie oceny i zarządzania jakością powietrza; Dyrektywa Rady 1999/30/WE z dnia 22 kwietnia 1999 r. odnosząca się do wartości granicznych dwutlenku siarki, dwutlenku azotu i tlenków azotu, pyłu zawieszonego i ozonu w otaczającym powietrzu; Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2000/69/WE z dnia 16 listopada 2000 r. odnosząca się do wartości granicznych benzenu i tlenku węgla w otaczającym powietrzu; Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2002/3/WE z dnia 12 lutego 2002 r. dotycząca zawartości ozonu w powietrzu, Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2004/107/WE z dnia 15 grudnia 2004 r. w sprawie arsenu, kadmu, rtęci, niklu i wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych w otaczającym powietrzu. Ocena stanu powietrza atmosferycznego jest przeprowadzana dla poszczególnych stref, które w naszym prawodawstwie pokrywają się z obszarem jednego lub dwóch powiatów (Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 06 marca 2008 r. Dz.U. 2008.52.310). Powiat dzierżoniowski wraz z powiatem świdnickim tworzy zgodnie z tym rozporządzeniem strefę świdnicko-dzierżoniowską. Celem monitoringu powietrza jest uzyskanie dla wszystkich stref w województwie informacji o poziomach substancji w powietrzu w odniesieniu do standardów jakości powietrza, identyfikacja obszarów wymagających poprawy jakości powietrza (co najmniej do dopuszczalnych poziomów substancji), a następnie monitorowanie skuteczności programów naprawczych. Wszystkie tego typu informacje sporządzane przez WIOŚ zgodnie z POŚ są zamieszczane w internecie na stronie www.wroclaw.pios.gov.pl. Zgodnie z dyrektywami Unii Europejskiej oraz przepisami Prawa ochrony środowiska, głównym celem działań w zakresie ochrony powietrza jest utrzymanie jakości powietrza w rejonach, gdzie jest ona dobra i jej poprawa w pozostałych rejonach. Wymaga to 2
prowadzenia stałej oceny jakości powietrza na całym terytorium kraju w sposób ujednolicony, porównywalny do metod stosowanych w krajach członkowskich UE. Oceny dokonuje się z uwzględnieniem dwóch grup kryteriów: ustanowionych ze względu na ochronę zdrowia ludzi, ustanowionych ze względu na ochronę roślin. Podstawę oceny jakości powietrza stanowią określone w Rozporządzeniu Ministra Środowiska (Dz.U.2008.47.281) poziomy substancji w powietrzu: dopuszczalne, docelowe, celów długoterminowych i alarmowe. W niektórych przypadkach w w/w rozporządzeniu określono dozwoloną liczbę przekroczeń określonego poziomu, a także terminy, w których określony poziom powinien zostać osiągnięty. Wartości poszczególnych poziomów substancji w powietrzu zostały zróżnicowane ze względu na ochronę zdrowia ludzi i ochronę roślin. Tabela 1.1. Poziomy dopuszczalne do oceny jakości powietrza dla terenu kraju Substancja Okres uśredniania wyników pomiarów Dopuszczalny poziom substancji w powietrzu [µg/m 3 ] Dopuszczalna częstość przekraczania poziomu dopuszczalnego w roku Margines tolerancji w 2007 r. [µg/m 3 ] Poziom dopuszczalny + margines tolerancji [µg/m 3 ] Termin osiągnięcia poziomów dopuszczalnych Benzen rok kalendarzowy 5 /a 2 7 2010 r. Dwutlenek azotu jedna godzina 200 /a 18 razy 20 220 2010 r. rok kalendarzowy 40 /a 4 44 2010 r. rok kalendarzowy 30 /b Tlenki 0 30 2003 r. azotu /d Dwutlenek jedna godzina 350 /a 24 razy 0 350 2005 r. siarki 24 godziny 125 /a 3 razy 0 125 2005 r. rok kalendarzowy 20 /b 0 20 2003 r. i pora zimowa (okres od 1 X do 31 III) Ołów rok kalendarzowy 0,5 /a 0 0,5 2005 r. Pył zaw. PM10 24 godziny 50 /a 35 razy 0 50 2005 r. rok kalendarzowy 40 /a 0 40 2005 r. Tlenek węgla 8 godzin /c 10000 /a /c 0 10000 2005 r. a/ poziom dopuszczalny ze względu na ochronę zdrowia ludzi b/ poziom dopuszczalny ze względu na ochronę roślin c/ maksymalna średnia 8-godzinna, spośród średnich kroczących, obliczanych co godzinę z ośmiu średnich 1-godzinnych w ciągu doby d/ suma dwutlenku azotu i tlenku azotu w przeliczeniu na dwutlenek azotu 3
1.2 Lokalizacja punktów pomiarowych na terenie powiatu dzierżoniowskiego Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska prowadził w 2008 r. na terenie powiatu dzierżoniowskiego badania stężenia zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego na jednej stacji pomiarów automatycznych w Dzierżoniowie, gdzie mierzono stężenia zanieczyszczeń ze względu na ochronę zdrowia ludzi. Nie prowadzono natomiast badania stanu powietrza atmosferycznego w miejscowościach powiatu dzierżoniowskiego za pomocą metod pasywnych. W poprzednich latach nie wykazano przekraczania średniorocznego stężenia NO 2, a wskaźnikowy poziom SO 2 nie wskazywał na potrzebę prowadzenia stałego monitoringu ze względu na ochronę zdrowia ludzi poza prowadzonymi pomiarami automatycznymi. Badania za pomocą metody pasywnej będą ponownie prowadzone za 2 lub 3 lata, w celu sprawdzenia, czy nie nastąpiło znaczne pogorszenie jakości powietrza. W odniesieniu do całej strefy świdnicko-dzierżoniowskiej poziom stężenia zanieczyszczeń w powietrzu był badany na stacjach pomiarów automatycznych w Dzierżoniowie oraz Świdnicy i na podstawie tych pomiarów po weryfikacji serii pomiarowej zostanie określony poziom zanieczyszczenia powietrza dla całej strefy świdnicko-dzierżoniowskiej. Rysunek 1.1. Punkty monitoringu jakości powietrza w powiecie dzierżoniowskim w 2008 r. 4
1.3 Wyniki pomiarów prowadzonych na terenie powiatu dzierżoniowskiego w 2008 r. W tabelach poniżej przedstawiono wartości stężeń poszczególnych zanieczyszczeń powietrza występujących w badanych miejscowościach na terenie powiatu dzierżoniowskiego. Dwutlenek siarki Tabela 1.2. Wyniki pomiarów dwutlenku siarki na terenie powiatu dzierżoniowskiego w 2008 r. stała stacja pomiarowa Lp. Stanowisko pomiarowe Średnia roczna Średnia w sez. grzewczym Średnia w sez. pozagrzewczym Stężenia 24-godzinowe SO 2 Stężenie maksymalne Percentyl 99,2 Liczba przypadków powyżej poziomu dopuszczalnego \1 Kompletność serii pomiarów 24-godz. Stężenie maksymalne Stężenia 1-godzinowe SO 2 Percentyl 99,7 Liczba przypadków powyżej poziomu dopuszczalnego \2 Liczba przypadków powyżej poziomu alarmowego \3 µg/m 3 µg/m 3 µg/m 3 µg/m 3 µg/m 3 % µg/m 3 µg/m 3 % Dzierżoniów 9,7 14,2 5,2 46,1 40,3 0 99 92,0 62,0 0 0 98 1. ul. Piłsudskiego 1/ dopuszczalny poziom 24-godz. SO 2 dla obszaru kraju: 125 µg/m 3, dopuszczalna liczba przypadków powyżej poziomu dopuszczalnego: 3 razy; 2/ dopuszczalny poziom 1-godz. SO 2 dla obszaru kraju: 350 µg/m 3, dopuszczalna liczba przypadków powyżej poziomu dopuszczalnego: 24 razy 3/ poziom alarmowy 1-godz. SO 2: 500 µg/m 3 przekroczony, jeśli wartość występowała przez trzy kolejne godziny w punktach reprezentujących jakość powietrza na obszarze o powierzchni co najmniej 100 km 2 Kompletność serii pomiarów 1-godz. Dwutlenek azotu Tabela 1.3. Wyniki pomiarów dwutlenku azotu na terenie powiatu dzierżoniowskiego w 2008 r. stała stacja pomiarowa Lp. 1. Stanowisko pomiarowe Średnia roczna % normy \1 Średnia w sez. grzewczym Średnia w sez. pozagrzewczym Stężenie maksymalne Stężenia 1-godzinowe NO 2 Percentyl 99,8 Liczba przypadków powyżej poziomu dopuszczalnego \2 Liczba przypadków powyżej poziomu alarmowego \3 Kompletność serii pomiarowej µg/m 3 % µg/m 3 µg/m 3 µg/m 3 µg/m 3 % Dzierżoniów ul. Piłsudskiego 15,6 39 18,6 12,5 109,0 69,1 0 0 96 1/ dopuszczalny poziom średnioroczny NO 2 dla obszaru kraju: 40 µg/m 3 ; 2/ dopuszczalny poziom 1-godz. NO 2 dla obszaru kraju: 200 µg/m 3, dopuszczalna liczba przypadków powyżej poziomu dopuszczalnego: 18 razy; 3/ poziom alarmowy 1-godz. NO 2: 400 µg/m 3 przekroczony, jeśli wartość występowała przez trzy kolejne godziny w punktach reprezentujących jakość powietrza na obszarze o powierzchni co najmniej 100 km 2 5
Pył zawieszony PM10 Tabela 1.4. Wyniki pomiarów pyłu zawieszonego PM10 na terenie powiatu dzierżoniowskiego w 2008 r. stała stacja pomiarowa Stężenia 24-godzinowe pyłu zawieszonego PM10 Lp. Stanowisko pomiarowe Średnia roczna % normy \1 Średnia w sez. grzewczym Średnia w sez. pozagrzewczym Stężenie maksymalne Percentyl 90,1 Liczba przypadków powyżej poziomu dopuszczalnego \2 Kompletność serii pomiarów 24-godz. µg/m 3 % µg/m 3 µg/m 3 µg/m 3 µg/m 3 % 1. Dzierżoniów ul. Piłsudskiego 25,2 63 30,4 20,0 122,7 45,5 29 96 1/ dopuszczalny poziom średnioroczny pyłu zawieszonego PM10: 40 µg/m 3 2/ dopuszczalny poziom 24-godz. pyłu zawieszonego PM10: 50 µg/m 3, dopuszczalna liczba przypadków powyżej poziomu dopuszczalnego: 35 razy 3/ pomiar metodą manualną wagową z separacją frakcji 10 µm 1.4 Omówienie wyników Wyniki badań jakości powietrza, prowadzonych w 2008 r. na terenie powiatu dzierżoniowskiego ze względu na ochronę zdrowia ludzi wykazały dobrą i bardzo dobrą jakość powietrza w odniesieniu do norm średniorocznych oraz średniodobowych obowiązujących dla dwutlenku siarki, dwutlenku azotu oraz pyłu zawieszonego PM10. 6
2. Monitoring rzek Badania monitoringowe jakości rzek realizowane były na terenie powiatu dzierżoniowskiego w 2008 r., zgodnie z programem monitoringu, w dwóch punktach pomiarowo-badawczych, wyznaczonych na dwóch rzekach, Piławie i Ślęzy: 1. Piława powyżej ujścia Gniłego Potoku, 23,4 km, 2. Ślęza powyżej Cukrowni Łagiewniki (most do Łagiewnik), 58,8 km. Częstotliwość poboru prób w przypadku w/w przekrojów wynosiła 8 razy w roku. Obydwa punkty objęte były monitoringiem operacyjnym. Zakres analiz oraz częstotliwość wykonywania poszczególnych oznaczeń zawiera "Program monitoringu środowiska województwa dolnośląskiego na lata 2007-2009" wraz z aneksem na 2008 r. W chwili obecnej jesteśmy na kolejnym etapie wdrażania Ramowej Dyrektywy Wodnej. Związanych jest z tym wiele zmian w przepisach prawnych, w sposobie prowadzenia monitoringu oraz w sposobie klasyfikacji wód powierzchniowych. W 2008 r. ukazało się aktualnie obowiązujące Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 20 sierpnia 2008 r. w sprawie sposobu klasyfikacji stanu jednolitych części wód powierzchniowych (Dz.U. 2008.162.1008). Na podstawie tego Rozporządzenia przeprowadzona została klasyfikacja elementów fizykochemicznych badanych w 2008 r. w omawianych rzekach, uwzględniająca wartości graniczne wskaźników jakości wód, określone dla różnych grup wskaźników fizykochemicznych w załączniku nr 1 do w/w Rozporządzenia. W załączniku tym określone zostały wartości graniczne elementów fizykochemicznych dla I i II klasy. Natomiast dla klasy III, IV i V wartości graniczne dla elementów fizykochemicznych nie zostały ustalone. Zgodnie z tą klasyfikacją stwierdzone stężenia badanych wskaźników fizykochemicznych odpowiadają I lub II klasie, albo też przekraczają granice II klasy. 2.1 Piława Piława ma swoje źródła w okolicy wsi Kluczowa. Omawiana rzeka to prawobrzeżny dopływ Bystrzycy, uchodzący do niej w 59,7 km. Całkowita długość Piławy od źródeł do ujścia do Bystrzycy wynosi 45,6 km. Rzeka poprzez dopływy odwadnia m.in. tereny należące do Parku Krajobrazowego Gór Sowich. Piława wraz z niektórymi dopływami przepływa przez tereny zurbanizowane z miejscowościami: Piława Górna, Bielawa, Pieszyce, Dzierżoniów. Oczyszczalnie ścieków znajdujące się w tych miejscowościach przyjmują ścieki miejskie i przemysłowe, które po oczyszczeniu, często niewystarczającym, odprowadzane są do rzeki Piławy lub jej dopływów. Oczyszczalnie, które odprowadzają ścieki do wód Piławy i jej dopływów, to: oczyszczalnia ścieków w Piławie Górnej, Dzierżoniowie, Bielawie, Pieszycach i Mościsku. Jakość wody w rzece Piławie w 2008 r. badano w 2 przekrojach pomiarowych: 1. powyżej ujścia Gniłego Potoku, 23,4 km, 2. ujście do Bystrzycy, 0,5 km. Przekrój zlokalizowany na rzece Piławie powyżej ujścia Gniłego Potoku, zaznaczony tłustym drukiem, położony jest na terenie powiatu dzierżoniowskiego, natomiast ujście Piławy do Bystrzycy znajduje się w powiecie świdnickim. W niniejszej ocenie, ze względu na znaczenie, omówione zostały obydwa przekroje. 7
Na podstawie przeprowadzonej klasyfikacji elementów fizykochemicznych stwierdzono, że w rzece Piławie powyżej ujścia Gniłego Potoku jakość wody przekroczyła granice II klasy. Poza granice określone dla II klasy wybiegała tu wartość wskaźnika BZT 5 z grupy parametrów charakteryzujących związki organiczne oraz większość (cztery spośród pięciu badanych) wskaźników charakteryzujących substancje biogenne: azot Kjeldahla, azot azotanowy, azot ogólny i fosfor ogólny. Szczególnie wysokie przekroczenie stwierdzono w przypadku stężenia fosforu ogólnego. Pozostałe badane parametry fizykochemiczne odpowiadały I lub II klasie. Szczegółowe dane zawiera poniższa tabela. Tabela nr 2.1. Klasyfikacja elementów fizykochemicznych w rzece Piławie w przekroju zlokalizowanym powyżej ujścia Gniłego Potoku (23,4 km) w 2008 r. Wskaźnik Jednostka Wartość Liczba miarodajna Klasa badań do oceny Temperatura ºC 8 20,1 I Tlen rozpuszczony mg O 2 /l 8 9,3 I Biochemiczne zapotrzebowanie tlenu (BZT 5 ) mg O 2 /l 8 8,6 >II Ogólny węgiel organiczny mg C/l 8 10,4 II Przewodność µs/cm 8 632 I Substancje rozpuszczone mg/l 8 451 I Odczyn ph 8 8,0 I Azot amonowy mg N NH4 /l 8 1,3 II Azot Kjeldahla mg N/l 8 2,45 >II Azot azotanowy mg N NO3 /l 8 5,69 >II Azot ogólny mg N/l 8 12,7 >II Fosfor ogólny mg P/l 8 4,19 >II Analizując otrzymane wartości stężeń poszczególnych parametrów przekraczających granice II klasy można stwierdzić, że już w przekroju zlokalizowanym powyżej ujścia Gniłego Potoku Piława była znacznie zanieczyszczona, ponieważ punkt ten znajduje się poniżej ujścia ścieków z większości oczyszczalni funkcjonujących w zlewni omawianej rzeki, np. oczyszczalni w Dzierżoniowie, Pieszycach, Bielawie czy Piławie Górnej. Natomiast ścieki z oczyszczalni w Mościsku przez Gniły Potok wprowadzane są w dalszym odcinku tej rzeki. Punkt ujściowy Piławy badany był w ramach monitoringu diagnostycznego 12 razy w roku. Przeprowadzona klasyfikacja elementów fizykochemicznych wykazała, że również w tym przekroju stwierdzono przekroczenia granic II klasy. Poza granice II klasy wybiegała tu wartość wskaźnika BZT 5 charakteryzującego zawartość związków organicznych w wodzie oraz parametry biogenne takie jak azot Kjeldahla, azot azotanowy oraz fosfor ogólny. 8
Tabela nr 2.2. Klasyfikacja elementów fizykochemicznych w przekroju ujściowym Piławy (0,5 km) w 2008 r. Wskaźnik Jednostka Wartość Liczba miarodajna Klasa badań do oceny Temperatura ºC 12 19,12 I Zawiesina ogólna mg/l 8 16,2 I Tlen rozpuszczony mg O 2 /l 12 9,21 I Biochemiczne zapotrzebowanie tlenu (BZT 5 ) mg O 2 /l 11 9,4 >II Chemiczne zapotrzebowanie tlenu (ChZT Mn ) mg O 2 /l 8 5,73 I Ogólny węgiel organiczny mg C/l 11 11,56 II Przewodność µs/cm 12 605,5 I Substancje rozpuszczone mg/l 9 432 I Odczyn ph 12 8,0 I Azot amonowy mg N NH4 /l 9 1,42 II Azot Kjeldahla mg N/l 10 2,48 >II Azot azotanowy mg N NO3 /l 11 7,03 >II Azot ogólny mg N/l 10 7,992 II Fosfor ogólny mg P/l 10 2,16 >II W porównaniu do 2007 r. w 2008 r. zaobserwowana została w rzece Piławie niewielka poprawa jakości wody w zakresie zawartości związków organicznych, co może być związane z przeprowadzeniem modernizacji części biologicznej oczyszczalni ścieków w Dzierżoniowie. Pod względem ilości substancji biogennych tendencja zmian nie jest jednoznaczna, a rzeka jest nadal jeszcze dość mocno zanieczyszczona. 2.2 Ślęza Rzeka Ślęza to lewobrzeżny dopływ Odry, do której uchodzi w 261,6 km tej rzeki. Źródła Ślęzy znajdują się w rejonie Wzgórz Niemczańsko-Strzelińskich. Całkowita długość tej rzeki wynosi 78,6 km. Na terenie zlewni rzeki Ślęzy brak jest większych ośrodków miejskich, oprócz liczącej blisko 4000 mieszkańców Niemczy. W zlewni górnego odcinka Ślęzy znajduje się miejscowość uzdrowiskowa Przerzeczyn Zdrój. Zlewnia rzeki jest jednakże obszarem z dużą ilością znacznych ośrodków gminnych, jak Jordanów Śląski, Łagiewniki, Żórawina czy Kobierzyce. Do Ślęzy poprzez Małą Ślęzę - odprowadzane są również ścieki z oczyszczalni w Strzelinie. W ramach ustanowionego na rzece w 2008 r. monitoringu operacyjnego badania prowadzone były na terenie powiatu dzierżoniowskiego w 1 punkcie pomiarowo-kontrolnym: 1. powyżej Cukrowni Łagiewniki (most do Łagiewnik), 58,8 km. (Oprócz tego rzeka Ślęza badana była w dwóch przekrojach: poniżej ujścia Małej Ślęzy, 36,8 km oraz w punkcie ujściowym do Odry, 2,4 km. Wszystkie punkty kontrolne oprócz przekroju znajdującego się poniżej Cukrowni Łagiewniki zlokalizowane są jednak poza powiatem dzierżoniowskim). 9
W wyniku przeprowadzonej klasyfikacji elementów fizykochemicznych w rzece Ślęzy w przekroju zlokalizowanym powyżej Cukrowni Łagiewniki stwierdzono, że większość badanych parametrów fizykochemicznych odpowiadała I-II klasie. Granice II klasy przekroczyła wyłącznie zawartość fosforu ogólnego należącego do grupy wskaźników charakteryzujących warunki biogenne, co zdecydowało o końcowej klasyfikacji elementów fizykochemicznych (> II klasy). Szczegółowe dane zawarte są w poniższej tabeli. Tabela nr 2.3. Klasyfikacja elementów fizykochemicznych w rzece Ślęzy w przekroju zlokalizowanym powyżej Cukrowni Łagiewniki (58,8 km) w 2008 r. Wskaźnik Jednostka Wartość Liczba miarodajna Klasa badań do oceny Temperatura ºC 7 14,1 I Tlen rozpuszczony mg O 2 /l 7 6,5 II Biochemiczne zapotrzebowanie tlenu (BZT 5 ) mg O 2 /l 7 4,3 II Chemiczne zapotrzebowanie tlenu (ChZT Mn ) mg O 2 /l 7 10,1 II Ogólny węgiel organiczny mg C/l 7 12,2 II Przewodność µs/cm 7 750 I Substancje rozpuszczone mg/l 7 578 II Wapń mg Ca/l 7 127 II Magnez mg Mg/l 7 29,2 I Odczyn ph 7 8,2 I Azot amonowy mg N NH4 /l 7 0,394 I Azot Kjeldahla mg N/l 7 1,55 II Azot azotanowy mg N NO3 /l 7 4,92 II Azot ogólny mg N/l 7 5,87 II Fosfor ogólny mg P/l 7 0,512 >II 3. Monitoring wód podziemnych Monitoring wód podziemnych prowadzony był, zgodnie z planem, w 2 punktach, które stanowiły studnie wiercone w Kiełczynie i Jodłowniku. Badania przeprowadzone zostały tak, jak zakładał program monitoringu, 1 raz w roku w Kiełczynie i w Jodłowniku w ramach monitoringu diagnostycznego oraz 2 razy w roku w Jodłowniku w zakresie monitoringu operacyjnego. Ocena wyników badań zostanie zamieszczona w przygotowywanym Raporcie o stanie środowiska w województwie dolnośląskim w 2008 r., który, z chwilą ukazania się, zostanie Państwu przekazany. Redakcja: mgr Lidia Kubacka Opracowanie oceny: - monitoring powietrza mgr Teresa Zarodkiewicz mgr inż. Agnieszka Mikołajczyk mgr inż. Świętosława Żyniewicz - monitoring rzek - mgr Lidia Kubacka mgr inż. Marian Dziewanowski 10