INFORMACJA O STANIE ŚRODOWISKA POWIAT DĄBROWSKI

Transkrypt

1 WOJEWÓDZKI INSPEKTORAT OCHRONY ŚRODOWISKA W KRAKOWIE DELEGATURA W TARNOWIE INFORMACJA O STANIE ŚRODOWISKA POWIAT DĄBROWSKI w 2009 roku Opracowanie: Dział Monitoringu Środowiska Autorzy: mgr inż. Maria Ogar mgr Iwona Para mgr inż. Teresa Prajsnar Teresa Reczek Zatwierdził Kierownik Delegatury w Tarnowie mgr Krystyna Gołębiowska TARNÓW październik 2010

2 2 SPIS TREŚCI: 1. POWIETRZE Jakość powietrza Bieżąca ocena jakości powietrza klasyfikacja strefy Ocena wstępna zanieczyszczenia powietrza pyłem PM HAŁAS WODY POWIERZCHNIOWE Ocena wód powierzchniowych Jakość wód według wymagań, jakim powinny odpowiadać wody śródlądowe będące środowiskiem życia ryb w warunkach naturalnych Ocena wód według kryteriów wyznaczania wód wrażliwych na zanieczyszczenie substancjami biogennymi - ocena eutrofizacji Podsumowanie... 31

3 3 1. POWIETRZE 1.1. Jakość powietrza Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 6 marca 2008 roku w sprawie stref, w których dokonuje się oceny jakości powietrza (Dz.U.Nr 52/2008, poz.310) powiat dąbrowski został włączony do strefy dąbrowsko-tarnowskiej, stąd ocena zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego w 2009 roku w tym powiecie została wykonana w oparciu o wyniki badań monitoringowych prowadzonych na dwóch stanowiskach pomiarowych: - Dąbrowa Tarnowska, ul. Zaręby - pomiary metodą pasywną (wskaźnikową) - Tuchów, ul. Chopina - w stałej stacji pomiarowej, W 2009 roku na terenie miasta Tuchowa rozpoczęto pomiary zanieczyszczenia powietrza pyłem zawieszonym PM10 przy użyciu automatycznego miernika pyłu. Na stanowisku w Dąbrowie Tarnowskiej kontynuowano pomiary metodą pasywną stężeń zanieczyszczeń: dwutlenku siarki, dwutlenku azotu i benzenu. W 2009 roku obowiązywały dopuszczalne poziomy substancji w powietrzu określone w Załącznikach do rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 3 marca 2008 r. w sprawie poziomów niektórych substancji w powietrzu (Dz. U. Nr 47, poz. 281). Tabela. Poziomy dopuszczalne dla niektórych substancji w powietrzu, zróżnicowane ze względu na ochronę ludzi i ochronę roślin na terenie kraju, z wyłączeniem uzdrowisk i obszarów ochrony uzdrowiskowej, okresy, dla których uśrednia się wyniki pomiarów, dopuszczalne częstości przekraczania tych poziomów Lp. Nazwa substancji Okres uśredniania pomiarów Dopuszczalny poziom substancji w powietrzu ( g/m 3 ) 1 benzen rok kalendarzowy 5 c) - 2 ołów rok kalendarzowy 0,5 c) - 2 dwutlenek azotu jedna godzina 200 c) 18 razy rok kalendarzowy 40 c) - 3 dwutlenek siarki jedna godzina 350 c) 24 razy 24 godziny 125 c) 3 razy rok kalendarzowy i pora 20 e) - zimowa( okres 1 X- 31 III) 24 godziny 50 c) 35 razy rok kalendarzowy 40 c) - Dopuszczalna częstość przekraczania dopuszczalnego poziomu w roku kalendarzowym 4 pył zawieszony PM10 g) 5 ozon 8 godzin d) 120 Objaśnienia: c) poziom dopuszczalny ze względu na ochronę zdrowia ludzi, d) maksymalna średnia ośmiogodzinna spośród średnich kroczących, obliczonych ze średnich jednogodzinnych w ciągu doby; każdą tak obliczoną średnią 8-godzinną przypisuje się dobie, w której się ona kończy; pierwszym okresem obliczeniowym dla każdej doby jest okres od godzinny 17:00 dnia poprzedniego do godziny 01: 00 danego dnia : ostatnim okresem obliczeniowym dla każdej doby jest okres od godziny 16:00 do 24:00 tego dnia czasu środkowoeuropejskiego CET, e) poziom dopuszczalny ze względu na ochronę roślin, g) stężenie pyłu o średnicy aerodynamicznej ziaren do 10 m(pm10) mierzone metodą wagową z separacją frakcji lub metodami uznanymi za równorzędne.

4 4 Tabela. Poziomy docelowe dla niektórych substancji w powietrzu, okresy dla których uśrednia się wyniki pomiarów oraz dopuszczalna częstość przekraczania tych poziomów Lp. Nazwa substancji Okres uśredniania wyników pomiarów Poziom docelowy substancji w powietrzu [ng/m 3 ] Dopuszczalna częstość przekraczania poziomu docelowego w roku kalendarzowym 1 arsen b) rok kalendarzowy 6 c) - 2 benzo/a/piren b) rok kalendarzowy 1 c) - 3 kadm rok kalendarzowy 5 c) - 4 nikiel rok kalendarzowy 20 c) - Objaśnienia: b) całkowita zawartość tego pierwiastka w pyle zawieszonym PM10, a dla benzo/a/pirenu całkowita zawartość benzo/a/pirenu w pyle zawieszonym PM10, c) poziom docelowy ze względu na ochronę zdrowia ludzi. Mapa. Lokalizacja stanowiska pomiarowego zanieczyszczeń powietrza w Tuchowie, ul. Chopina Mapa. Lokalizacja stanowiska pomiarowego zanieczyszczeń powietrza w Dąbrowie Tarnowskiej, ul. Zaręby 22 (Gimnazjum nr 11 )

5 stężenie średnioroczne [ng/m 3 ] 5 Analiza wyników pomiarów w 2009 roku na stanowisku pomiarowym Tuchów, ul. Chopina Pył zawieszony PM10 Stężenie średnioroczne z pomiarów 24-godzinnych pyłu zawieszonego PM10 było wyższe od dopuszczalnego poziomu pyłu w powietrzu i wynosiło 43,0 µg/m 3 tj. 107,5% dopuszczalnego poziomu ze względu na ochronę zdrowia ludzi. W 2009 roku dopuszczalne stężenie 24-godzinne przekraczane było 91 razy, przy dopuszczalnej częstości przekraczania dopuszczalnego poziomu pyłu w powietrzu w roku kalendarzowym wynoszącej 35 razy. Benzo/a/piren Stężenie średnioroczne wyniosło 4,8 ng/m 3, przy wartości dopuszczalnej 1ng/m 3. Ołów Stężenie średnioroczne oznaczane w pyle zawieszonym PM10 wyniosło 20 ng/m 3, tj. 4,0% poziomu dopuszczalnego. Kadm Stężenie średnioroczne oznaczane w pyle zawieszonym PM10 wyniosło 0,8 ng/m 3 tj. 16% poziomu docelowego. Nikiel Stężenie średnioroczne oznaczane w pyle zawieszonym PM10 wyniosło 2,4 ng/m 3, tj. 12% poziomu docelowego. Arsen Stężenie średnioroczne oznaczane w pyle zawieszonym PM10 wyniosło 0,7ng/m 3, tj. 12 % poziomu docelowego. Wykres. Stężenia średniomiesięczne pyłu PM10 i temperatury na stanowisku pomiarowym w Tuchowie, ul. Chopina w 2009 roku ,8 20 0,8 2,4 0,7 Benzo/a/piren Ołów Kadm Nikiel Arsen Wykres. Stężenia średniomiesięczne metali ciężkich i benzo/a/pirenu na stanowisku pomiarowym w Tuchowie, ul. Chopina w 2009 roku

6 styczeń luty marzec kwiecień maj czerwiec lipiec sierpień wrzesień październik listopad grudzień [µg/m 3 ] 6 Analiza wyników pomiarów prowadzonych metodą pasywną w 2009 roku na stanowisku pomiarowym Dąbrowa Tarnowska, ul. Zaręby Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Krakowie Delegatura w Nowym Sączu i Delegatura w Tarnowie w 2009 roku kontynuowały w Dąbrowie Tarnowskiej na stanowisku pomiarowym przy ul. Zaręby 22 pomiary metodą pasywną zanieczyszczeń powietrza: SO 2, NO 2 i benzenu. Metoda pasywnego pobierania próbek powietrza opiera się na zjawisku samoistnej dyfuzji gazów oraz ich pochłanianiu na odpowiednio dobranym absorbencie. Do pasywnego pobierania próbek powietrza wykorzystano próbniki pasywne, które po miesięcznej ekspozycji na stanowiskach poddawane były analizie chromatograficznej. Uzyskane tą metodą średnioroczne wartości stężeń zanieczyszczeń w 2009 roku na stanowisku pomiarowym w Dąbrowie Tarnowskiej ul. Zaręby nie przekraczają wartości dopuszczalnych SO2 NO2 benzen I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII miesiąc Wykres. Stężenia średniomiesięczne zanieczyszczeń powietrza w 2009 roku na stanowisku pomiarowym w Dąbrowie Tarnowskiej, ul Zaręby Tabela. Stężenia średniomiesięczne zanieczyszczeń powietrza w 2009 roku na stanowisku pomiarowym w Dąbrowie Tarnowskiej Stężenie średniomiesięczne Zanieczyszczenie Stężenie średnioroczne [µg/m 3 ] SO 2 16,4 11,9 11,6 5,2 3,7 3,2 1,5 2,6 3,6 3,7 5,9 11,8 6,8 NO 2 21,7 13,8 13,5 12,2 10,6 11,0 5,4 11,5 15,3 18,1 19,0 13,5 13,8 Benzen 6,8 4,4 2,1 1,3 2,2 0,55 0,65 0,7 5,2 2,6 3,7 7,2 3,1 Źródło: WIOŚ Kraków Delegatura Tarnów Badania zanieczyszczeń powietrza metodą pasywną są kontynuowane w 2010 roku.

7 stężenie średnioroczne [ug/m 3 ] ,8 6,8 3,1 NO2 SO2 Benzen Wykres. Zmiany stężeń średniorocznych zanieczyszczeń powietrza w latach na stanowisku pomiarowym w Dąbrowie Tarnowskiej, ul. Zaręby Mapa. Rozkład stężeń maksymalnych benzenu dla województwa małopolskiego w 2009 roku 1.2. Bieżąca ocena jakości powietrza klasyfikacja strefy W roku 2010 przeprowadzono kolejną bieżącą ocenę jakości powietrza w oparciu o art.89 ustawy Prawo ochrony środowiska. Ocenę wykonano zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 6 marca 2008 roku w sprawie stref, w których dokonuje się oceny jakości powietrza (Dz.U. Nr. 52, poz.310) dla strefy dąbrowsko-tarnowskiej dla zanieczyszczeń: dwutlenek siarki, dwutlenek azotu, tlenki azotu, tlenek węgla, benzen, pył zawieszony PM10 oraz zawartego w tym pyle ołowiu, arsenu, kadmu, niklu i benzo/a/pirenu. W wyniku oceny strefa zostaje zakwalifikowana do określonej klasy (A,B,C), która zależy od stężeń zanieczyszczeń występujących na jej obszarze i wiąże się z określonymi wymaganiami, co do działań na rzecz poprawy jakości powietrza. Podstawę zaliczenia strefy do określonej klasy stanowią wyniki oceny uzyskane na obszarach o najwyższych poziomach stężeń danego zanieczyszczenia w strefie.

8 Pył zawieszony PM10 Ołów Pb Tlenek węgla CO Arsen As Benzo/a/piren Kadm Cd Nikiel Ni (dla strefy małopolskiej) 8 Tabela. Klasy stref i wymagane działania w zależności od poziomów stężeń zanieczyszczenia, uzyskanych w rocznej ocenie jakości powietrza, dla przypadków gdy jest określony margines tolerancji Poziom stężeń Klasa strefy Wymagane działania nie przekraczający wartości brak A dopuszczalnej powyżej wartości dopuszczalnej* określenie obszarów przekroczeń wartości dopuszczalnych lecz nie przekraczający wartości B dopuszczalnej powiększonej o margines tolerancji powyżej wartości dopuszczalnej* -określenie obszarów przekroczeń wartości dopuszczalnych powiększonej o margines tolerancji -działania na rzecz poprawy jakości powietrza C atmosferycznego, opracowanie programu ochrony powietrza (POP) * z uwzględnieniem dozwolonych częstości przekroczeń określonych w RMŚ w sprawie dopuszczalnych poziomów. Tabela. Wynikowa klasa strefy dla poszczególnych zanieczyszczeń oraz klasa ogólna dla strefy, uzyskana w ocenie rocznej (OR) dokonanej z uwzględnieniem kryteriów ustanowionych w celu ochrony zdrowia Symbol klasy wynikowej dla poszczególnych zanieczyszczeń Nazwa strefy Kod strefy Dwutlenek siarki SO2 Dwutlenek azotu NO2 Benzen C6H6 Ozon O3 Klasa ogólna strefy Działania wynikające z klasyfikacji dąbrowskotarnowska PL z 02 A A C A A A A C A A A C Dz.3 Objaśnienia dotyczące działań wynikających z klasyfikacji - określenie obszarów przekroczeń wartości dopuszczalnych oraz wartości dopuszczalnych powiększonych o margines tolerancji - opracowanie programu ochrony powietrza ( POP) Żródło: WIOŚ Kraków Zgodnie z klasyfikacją dla kryterium ochrony zdrowia powiat dąbrowski, który leży w strefie dąbrowsko-tarnowskiej, za rok 2009 został zakwalifikowany do klasy C z uwagi na: przekroczenie dopuszczalnej częstości przekraczania poziomu dopuszczalnego 24-godzinnych stężeń pyłu zawieszonego PM10 w roku kalendarzowym, przekroczenie dopuszczalnego poziomu pyłu zawieszonego PM10 w roku kalendarzowym przekroczenie poziomu docelowego benzo/a/pirenu w roku kalendarzowym. W 2009 roku w strefie dąbrowsko-tarnowskiej dopuszczalny poziom stężeń 24- godzinnych pyłu zawieszonego PM10 został przekroczony 91 razy.

9 9 Mapa. Klasyfikacja stref dla pyłu PM10 i benzo/a/pirenu kryterium ochrona zdrowia w 2009 roku w województwie małopolskim 1.3. Ocena wstępna zanieczyszczenia powietrza pyłem PM 2.5 Zgodnie z obowiązkiem określonym w Dyrektywie 2008/50/WE z dnia 21 maja 2008 r. w sprawie jakości powietrza i czystego powietrza dla Europy wykonano Wstępną ocenę zanieczyszczenia powietrza pyłem 1 PM2.5 obejmującą lata Mapa. Rozkład przestrzenny stężenia pyłu PM2.5 w 2008 roku w województwie małopolskim W wyniku klasyfikacji wszystkie strefy województwa małopolskiego (tj. aglomeracja krakowska, miasto Tarnów i strefa małopolska) zostały zakwalifikowane do klasy 3b, czyli do klasy, w której stężenie pyłu PM2.5 przekracza poziom dopuszczalny tj. PD=25µg/m 3. 1 Wstępna ocena zanieczyszczenia powietrza pyłem PM2,5 w województwie małopolskim - opracowanie WIOŚ Kraków 2009, dostępne na stronie internetowej WIOŚ Kraków

10 10 Dla strefy małopolskiej, do której należy powiat dąbrowski, obliczone maksymalne średnie roczne stężenie PM2.5 było wyższe od 25 µg/m 3 i wyniosło 53 µg/m 3. Dyrektywa 2008/50/WE z dnia 21 maja 2008r. stawia przed państwami członkowskimi Unii Europejskiej dwa cele, mające spowodować redukcję stężenia pyłu PM2.5 w powietrzu: 1. Ogólna redukcja poziomu stężenia pyłu zawieszonego PM2.5 na poziomie tła miejskiego, a w szczególności na gęsto zaludnionych obszarach miejskich. Osiągnięcie tego celu będzie monitorowane poprzez Wskaźnik Średniego Narażenia, który w roku 2015 nie powinien przekraczać Pułapu Stężenia Ekspozycji. Na podstawie wskaźnika z roku 2010 zostanie określony Krajowy Cel Redukcji Narażenia na rok Redukcja stężenia pyłu na terenie kraju, z czym wiąże się konieczność stworzenia systemu oceny jakości powietrza w strefach pod kątem dotrzymania poziomu docelowego /dopuszczalnego dla pyłu PM HAŁAS Hałas w środowisku, na który narażeni są ludzie reguluje Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady Europy z dnia 25 czerwca 2002 roku w sprawie oceny i zarządzania hałasem w środowisku 2002/49/WE. Dyrektywa wprowadziła ujednolicone i stosowane w krajach Unii wskaźniki oceny hałasu. Wskaźniki te są stosowane do prowadzenia długookresowej polityki w zakresie ochrony środowiska przed hałasem (L DWN2 2 i L N 3 ) oraz do ustalenia i kontroli warunków korzystania ze środowiska w odniesieniu do jednej doby (L AeqD 4 i L AeqN 5 ). Kryteria oceny hałasu zróżnicowane w zależności od rodzaju terenu, rodzaju obiektu lub działalności będącej źródłem hałasu oraz w zależności od pory dnia lub nocy są określone w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 roku w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. Nr 120 poz.826). Stan środowiska akustycznego w powiecie dąbrowskim oceniany jest w oparciu o prowadzone badania uciążliwości akustycznej źródeł hałasu. Głównymi źródłami zagrożenia hałasem na obszarze powiatu jest komunikacja (w szczególności hałas drogowy) oraz przemysł. Hałas drogowy Realizując założenia Państwowego Programu Monitoringu Środowiska, w 2009 roku przeprowadzono na terenie województwa małopolskiego pomiary hałasu komunikacyjnego. Zgodnie z w/w Programem pomiary zostały wykonane na terenach nie objętych obowiązkiem realizacji mapy akustycznej. Pomiary hałasu drogowego przeprowadzono łącznie w 15 punktach w województwie. 2 L DWN - długookresowy średni poziom dźwięku A w db dla przedziału czasu odniesienia równego wszystkim dobom w roku 3 L N - długookresowy średni poziom dźwięku A w db dla przedziału czasu odniesienia równego wszystkim porom nocy 4 L AeqD równoważny poziom dźwięku A w db dla pory dnia 5 L AeqN - równoważny poziom dźwięku A w db dla pory nocy

11 [db] 11 Badania monitoringowe hałasu przeprowadzone w 2009 roku na terenie województwa małopolskiego wykazały przekroczenia wartości dopuszczalnych hałasu we wszystkich badanych punktach, zarówno w porze dnia jak i nocy. Na terenie powiatu dąbrowskiego w 2009 roku przeprowadzono badania monitoringowe poziomu hałasu drogowego w punkcie pomiarowym Dąbrowa Tarnowska ul. Piłsudskiego. Z przeprowadzonych w latach pomiarów poziomu hałasu drogowego wynika, że w przekroju pomiarowym występowały przekroczenia dopuszczalnych poziomów hałasu dla pory dnia i nocy. Poziom hałasu od drogi międzyregionalnej nr 73 w punkcie przy ul. Piłsudskiego 70b przekroczył wartość poziomu dopuszczalnego określoną w rozporządzeniu MŚ dla pory dnia (o 2,7 AdB) i dla nocy (o 9 AdB). W tym punkcie poziom hałasu w 2009 roku w porównaniu do ostatnich pomiarów z roku 2008, dla dnia i nocy spadł o ok. 2%. Tabela. Wyniki pomiarów hałasu drogowego (L AeqD i L AeqN) w punkcie pomiarowym Dąbrowa Tarnowska przy ul. Piłsudskiego w latach Nazwa punktu Dąbrowa Tarnowska ul. Piłsudskiego 70b Lokalizacja punktu pomiarowego Punkt zlokalizowany przy zabudowie mieszkalnej, w odległości 25m od drogi, na wysokości 4m nad powierzchnią terenu. Odległość pierwszej zabudowy od drogi- 25m po stronie wykonywania pomiarów oraz 35m po stronie przeciwnej. Zabudowa luźna, mieszkalna, jednorodzinna z obiektami usługowymi. Data pomiaru Równoważny poziom dźwięku A w [db] L Aeq D pora dnia L Aeq N pora nocy 62,3 59,1 63,8 59, ,7 59,0 Dopuszczalny poziom hałasu w db dla dróg i linii kolejowych Źródło: WIOŚ Kraków Delegatura Tarnów 65 równoważny poziom dźwięku A LAeqD (pora dnia) LAeqN(pora nocy) pora dzienna dopuszczalny poziom hałasu 60 [db] pora nocna dopuszczalny poziom hałasu 50 [db] 45 Wykres. Wyniki pomiarów hałasu drogowego w 2009 roku w punkcie pomiarowym Dąbrowa Tarnowska, ul. Piłsudskiego

12 12 Na terenie miasta Dąbrowa Tarnowska wytypowano punkt pomiarowy, w którym od 2008 roku prowadzi się długookresowe pomiary poziomu hałasu dla dnia i nocy Tabela. Wyniki pomiarów długookresowego hałasu drogowego (L N i L DWN) Tarnowska przy ul. Kościuszki, w latach w punkcie pomiarowym Dąbrowa Nazwa punktu Lokalizacja punktu pomiarowego Data pomiaru Dąbrowa Tarnowska ul. Kościuszki 9 Punkt zlokalizowany przy zabudowie mieszkalnej, w odległości około 8m od krawędzi jezdni, na wysokości 4m nad powierzchnią terenu. Odległość pierwszej zabudowy od drogi- 8m (po stronie pomiarów). Zabudowa luźna, jednorodzinna z obiektami usługowymi. Długookresowy poziom dźwięku [db] L DWN L N pora pora dobowa nocy ,3 66, ,5 67,8 Dopuszczalny długookresowy średni poziom dźwięku A w db określony dla dróg i linii kolejowych Źródło: WIOŚ Kraków Delegatura Tarnów Pomiary poziomów długookresowych hałasu drogowego w punkcie pomiarowym Dąbrowa Tarnowska, ul. Kościuszki wykazały przekroczenia wartości dopuszczalnych dla dnia o 15,5dB i nocy o 17,8dB. W 2009 roku w porównaniu do roku 2008 wielkości przekroczeń poziomu dopuszczalnego hałasu utrzymują się na podobnym poziomie. Hałas przemysłowy Pomiary hałasu przemysłowego prowadzono w ramach kontroli, które dotyczyły: - oceny przestrzegania wymagań dyrektywy 2002/49/WE w zakładach, które uzyskały pozwolenie zintegrowane, u zarządcy dróg krajowych i autostrad oraz linii kolejowych i lotnisk, - cyklu kontrolnego pn. ograniczenie uciążliwości związanych z ponadnormatywną emisją hałasu, - wniosków obywateli bądź organów samorządowych podnoszących problem uciążliwego hałasu. W 2009 roku w powiecie dąbrowskim w ramach przeprowadzonych kontroli tylko podczas jednej prowadzono pomiary hałasu. W ramach kontroli planowych oceny przestrzegania wymagań dyrektywy 2002/49/WE nie wykonywano pomiarów poziomu hałasu. W tym cyklu przeprowadzono 8 kontroli planowych, w trakcie których analizowano pomiary własne podmiotu. W ramach cyklu kontrolnego pn. ograniczenie uciążliwości związanych z ponadnormatywną emisją hałasu, nie wykonywano pomiarów poziomu hałasu. Skierowano jeden wniosek do organu administracji samorządowej. W ramach kontroli na wniosek obywateli i organów samorządowych przeprowadzono jedną kontrolę z pomiarem poziomu hałasu i nie stwierdzono przekroczeń.

13 13 3. WODY POWIERZCHNIOWE Z chwilą przystąpienia do Unii Europejskiej tj. od 1 maja 2004 r. Polska zobowiązana jest wdrożyć zapisy Ramowej Dyrektywy Wodnej 2000/60/WE (RDW) z dnia 23 października 2000r., dokumentu uznawanego za jeden z najbardziej kompleksowych pakietów dotyczących celów i zobowiązań w zakresie gospodarki wodnej. Głównym celem wdrażania zapisów Dyrektywy jest osiągnięcie do 2015 roku wód powierzchniowych oraz wód podziemnych. Dobry stan wód powierzchniowych oznacza stan osiągnięty przez części wód powierzchniowych, jeżeli zarówno ich stan ekologiczny, jak i chemiczny jest określony jako co najmniej "dobry". Narzędziem służącym do osiągnięcia celów Ramowej Dyrektywy Wodnej jest monitoring wód, którego celem jest dostarczenie spójnej i pełnej informacji o stanie ekologicznym i chemicznym wód w obrębie każdego obszaru dorzecza. W 2009 roku klasyfikację jakości wód powierzchniowych powiatu dąbrowskiego przeprowadzono w oparciu o wyniki badań w 6 punktach pomiarowo-kontrolnych zlokalizowanych w 6 jednolitych częściach wód powierzchniowych (JCW), na 5 rzekach: Kanał Zyblikiewicza, Żabnica, Breń, Nieczajka, Upust. Badania w punktach pomiarowych ukierunkowano głównie na: - ocenę ekologicznego i chemicznego wód, - ocenę jakości wód według kryteriów ich przydatności do bytowania ryb w warunkach normalnych, - ocenę eutrofizacji wód. Wykonawcą badań było Laboratorium Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Krakowie - Delegatura w Tarnowie. Ocenę jakości wód przeprowadzono zgodnie z metodykami zawartymi w rozporządzeniach Ministra Środowiska: z dnia 22 lipca 2009 r. w sprawie klasyfikacji ekologicznego, potencjału ekologicznego i chemicznego jednolitych części wód powierzchniowych ( Dz. U. Nr 122/2009 poz. 1018), z dnia 20 sierpnia 2008 r. w sprawie sposobu klasyfikacji jednolitych części wód powierzchniowych (Dz. U. Nr 162/2008 poz.1008), z dnia 4 października 2002 r. w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać wody śródlądowe będące środowiskiem życia ryb w warunkach naturalnych (Dz. U. Nr 176/2002, poz. 1455).

14 14 Tabela. Jednolite części wód w obszarze powiatu dąbrowskiego objęte monitoringiem w 2009 roku wraz z ciekami należącymi do nich Kod JCW Nazwa Powierzchnia km 2 PLRW PLRW PLRW PLRW Kanał Zyblikiewicza Żabnica do Żymanki Breń-Żabnica do Żabnicy Breń-Żabnica od Żymanki do ujścia Obwód km Ilość zlewni elementarnych w JCW Cieki należące do JCW Suma długości cieków km 60,6 41,5 3 Kanał Zyblikiewicza 29,63 102,6 65, ,0 60,9 5 45,4 78,8 10 PLRW Nieczajka 59,0 35,5 7 PLRW Upust 82,0 62,0 10 Żabnica, Dopływ spod Oleśnicy, Granica, Koźmiejówka, Olesieńka, Wielopolka Breń, Dziki Potok (Szarwarczanka), Par Breń, Żabnica, Smęgorzówka, Dopływ z Zalesia, Dopływ ze Słupca Nieczajka, Dopływ spod Granicy, Imielnica, Żdżarska Rzeka Upust, Debrza, Dopływ spod Janowca, Dęba, Łoś Tabela. Zestawienie punktów pomiarowych monitorowanych w 2009 roku, w oparciu o które przeprowadzono klasyfikację jakości wód dla powiatu dąbrowskiego w 2009 roku Kod JCW Nazwa JCW Punkt zamykający JCW Kod ppk Dorzecze: Górna Wisła; kod: 2000 Zlewnia: Wisła od Dunajca do Wisłoki; kod: 217 PLRW Kanał Zyblikiewicza Zagórskie Błonie - Kanał Zyblikiewicza 66,46 38,9 40,17 28,6 54,56 km biegu rzeki PL01S1501_1832 0,1 PLRW Żabnica do Żymanki Grądy - Żabnica PL01S1501_1829 4,9 PLRW PLRW Breń-Żabnica do Żabnicy Breń-Żabnica od Żymanki do ujścia Łężce - Breń PL01S1501_ ,5 Słupiec - Breń PL01S1501_1831 2,4 PLRW Nieczajka Sutków - Nieczajka PL01S1501_2194 3,4 PLRW Upust Suchy Grunt - Upust PL01S1501_2193 6,1

15 15 Mapa. Lokalizacja punktów pomiarowych wód powierzchniowych, w oparciu o które przeprowadzono klasyfikację jakości wód powiatu dąbrowskiego w 2009 roku

16 16 Schemat sposobu klasyfikacji jednolitych części wód powierzchniowych w 2009 roku (opracowanie własne) Elementy biologiczne Fitoplankton(chlorofil), fitobentos (wskaźnik okrzemkowy), makrolity, makrobezkręgowce bentosowe Zał. Nr 1 RMŚ z I klasa II klasa III klasa IV klasa V klasa Elementy hydromorfologiczne, wspierające element biologiczny Zał. Nr 1 RMŚ z Elementy fizykochemiczne, wspierające element biologiczny Grupy wskaźników charakteryzujących: stan fizyczny, warunki tlenowe i zanieczyszczenia organiczne, zasolenie, zakwaszenie, warunki biogenne Zał. Nr 1 RMŚ z Wskaźniki chemiczne (grupa wskaźników) charakteryzujących występowanie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego specyficzne zanieczyszczenia syntetyczne i niesyntetyczne Zał. Nr 5 RMŚ z I klasa II klasa dobry ponizej Stan ekologiczny wód bardzo dobry dobry umiarkowany słaby zły Stan jednolitej części wód dobry zły Wskaźniki chemiczne (grupa wskaźników) charakteryzujących występowanie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego substancje priorytetowe i inne substancje zanieczyszczające Stan chemiczny wód dobry Zał. Nr 8 RMŚ z nieosiągający

17 Ocena wód powierzchniowych Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 22 lipca 2009 r. w sprawie klasyfikacji ekologicznego, potencjału ekologicznego i chemicznego jednolitych części wód powierzchniowych ( Dz. U. Nr 122/2009 poz. 1018), Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 20 sierpnia 2008 r. w sprawie sposobu klasyfikacji jednolitych części wód powierzchniowych (Dz. U. Nr 162/2008 poz.1008). Na podstawie ww. rozporządzeń dokonano klasyfikacji elementów biologicznych, fizykochemicznych i chemicznych z grupy specyficznych zanieczyszczeń syntetycznych i niesyntetycznych, ekologicznego i chemicznego wód oraz oceny jednolitych części wód. Prezentowana klasyfikacja wód obejmuje oceny w punktach pomiarowych i w jednolitych częściach wód powierzchniowych. Ocena jakości wód w zakresie elementów fizykochemicznych oraz specyficznych zanieczyszczeń syntetycznych i niesyntetycznych Ocena polega na określeniu stężeń substancji fizykochemicznych i stężeń substancji specyficznych syntetycznych i niesyntetycznych oraz porównaniu ich ze standardami określonymi w cytowanym powyżej rozporządzeniu (załączniki nr 1 i 5). Elementy fizykochemiczne obejmują grupy wskaźników charakteryzujących: stan fizyczny, warunki tlenowe i zanieczyszczenia organiczne, zasolenie, zakwaszenie, substancje biogenne. W roku 2009 ocena jakości wód w punktach pomiarowych w zakresie elementów fizykochemicznych wykazała: - stan we wszystkich przebadanych punktach w obrębie powiatu dąbrowskiego ze względu na wskaźniki biogenne, które nie spełniły wymagań klasy I i II. Ponadto w punktach: Breń-Słupiec oraz Nieczajka-Sutków stan osiągnęły również warunki tlenowe i zanieczyszczenia organiczne. Inne wskaźniki charakteryzujące warunki termiczne oraz warunki tlenowe i zanieczyszczenia organiczne, zasolenie, zakwaszenie spełniły wymagania klasy I i II. Specyficzne zanieczyszczenia syntetyczne i niesyntetyczne były w dwóch punktach: Kanał Zyblikiewicza-Zagórskie Błonie oraz Nieczajka-Sutków, w pozostałych punktach nie przekraczały wartości granicznych dla i wyższego niż dobry.

18 18 Mapa. Klasyfikacja elementów fizykochemicznych w punktach pomiarowych w 2009 roku

19 19 Mapa. Klasyfikacja substancji szczególnie szkodliwych specyficzne zanieczyszczenia syntetyczne i niesyntetyczne w punktach pomiarowych w 2009 roku Ocena ekologicznego wód W celu wykonania klasyfikacji ekologicznego wód dokonano interpretacji wyników badań wskaźników jakości wód dla elementów biologicznych i wskaźników fizykochemicznych wspierających elementy biologiczne oraz wskaźników chemicznych z grupy specyficznych zanieczyszczeń syntetycznych i niesyntetycznych. Klasyfikacja elementów biologicznych polega na nadaniu im jednej z pięciu klas jakości wód, stanowiących określenie tych elementów. Klasyfikacja elementów fizykochemicznych polega na przypisaniu każdemu z nich jednej z dwóch klas jakości.

20 20 Oceny ekologicznego dokonano w tych punktach, w których istniała możliwość oceny zarówno elementów biologicznych jak i elementów fizykochemicznych. W 2009 roku stan ekologiczny wód powierzchniowych przedstawiał się następująco: - w żadnym z badanych punktów nie stwierdzono bardzo ani ekologicznego wód, - umiarkowany stan ekologiczny stwierdzono w wodach rzeki Breń w punktach Łężce oraz Słupiec, - słaby stan ekologiczny wód stwierdzono w punkcie Żabnica Grądy. Ocena chemicznego wód Klasyfikacja chemicznego polega na określeniu stężeń substancji priorytetowych i innych substancji zanieczyszczających stanowiących zagrożenie dla środowiska wodnego (grupa wskaźników chemicznych charakteryzujących występowanie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego) i porównaniu ich ze standardami określonymi w cytowanym powyżej rozporządzeniu (załącznik nr 8). Klasyfikacja chemicznego wód obejmuje 2 stany jakości wód (stan dobry i stan ). W 2009 roku w punktach pomiarowych: Żabnica Grądy oraz Breń-Słupiec elementy chemiczne odpowiadały stanowi dobremu. Nie stwierdzono w tych punktach ponadnormatywnych przekroczeń elementów chemicznych. W punkcie Breń Łężce elementy chemiczne nie osiągnęły, ze względu na ponadnormatywną zawartość kadmu.

21 PPK zamykający JCW (T/N) Fitoplankton - chlorofil "a" Fitobentos (IO) Makrofity (MIR) Klasa el. biologicznych Temeratura wody Zawiesina Tlen rozpuszczony BZT5 ChZT-Mn Ogólny węgiel organiczny Przewodność w 20 Substancje rozpuszczone Siarczany Chlorki Wapń Magnez Odczyn ph Azot amonowy Azot Kjeldahla (Norg+NH4) Azot azotanowy Azot ogólny Fosfor ogólny Zakwaszenie Klasa elementów fizykochemicznych Substancje szczególnie szkodliwe-specyficzne zanieczyszczenia syntetyczne i niesyntetyczne 21 Tabela. Klasyfikacja wskaźników i elementów jakości wód w punktach pomiarowych badanych w 2009 roku, w oparciu o które przeprowadzono klasyfikację jakości wód dla powiatu dąbrowskiego w 2009 roku ELEMENTY FIZYKOCHEMICZNE ELEMENTY BIOLOGICZNE Stan fizyczny Warunki tlenowe Zasolenie Substancje biogenne Nazwa JCW Nazwa punktu pomiarowego STAN EKOLOGICZNY STAN CHEMICZNY Kanał Zyblikiewicza Zagórskie Błonie - Kanał Zyblikiewicza T I I I I II II I II I I I II Żabnica do Żymanki Grądy - Żabnica T IV IV I I II II II I I I I II Breń-Żabnica do Żabnicy Łężce - Breń T III III I I I II II I I I I II Breń-Żabnica od Żymanki do ujścia Słupiec - Breń T III III I I II Nieczajka Upust Sutków - Nieczajka T I I I I I I I II I I I Suchy Grunt - Upust T I II I II II II I I I II II II II II II II II II PONIŻEJ STANU DOBREGO PONIŻEJ STANU DOBREGO PONIŻEJ STANU DOBREGO PONIŻEJ STANU DOBREGO PONIŻEJ STANU DOBREGO PONIŻEJ STANU DOBREGO dobry SŁABY DOBRY dobry UMIARKOWANY PONIŻEJ DOBREGO dobry UMIARKOWANY DOBRY dobry Źródło: WIOŚ Kraków Delegatura Tarnów

22 22 Ocena jednolitych części wód powierzchniowych Stan jednolitych części wód powierzchniowych ocenia się, porównując wyniki klasyfikacji ekologicznego jednolitych części wód powierzchniowych z wynikami klasyfikacji chemicznego jednolitych części wód powierzchniowych. Klasyfikacja wód jest możliwa również wtedy, gdy elementy biologiczne lub fizykochemiczne lub chemiczne osiągają stan. W przypadku braku badań elementów biologicznych lub fizykochemicznych oceny ekologicznego nie wykonuje się. Stan wód powierzchniowych jest ogólnym wyrażeniem części wód powierzchniowych, określonym przez gorszy ze stanów ekologiczny lub chemiczny. Klasyfikacji jednolitych części wód w obszarze powiatu dąbrowskiego w 2009 roku dokonano dla 6 badanych jednolitych części wód w 6 punktach pomiarowych zamykających JCW. W roku 2009 w punkcie pomiarowym Żabnica Grądy zamykającym JCW o nazwie Żabnica do Żymanki stan ekologiczny wód był słaby, a stan chemiczny dobry. Na tej podstawie stwierdza się, iż w jednolitej części wód Żabnica do Żymanki stan wód był zły. W punkcie Breń Słupiec zamykającym JCW o nazwie Breń-Żabnica od Żymanki do ujścia stan ekologiczny wód był umiarkowany, a stan chemiczny dobry. Stwierdzono, iż w jednolitej części wód Breń-Żabnica od Żymanki do ujścia stan wód był zły. W punkcie pomiarowym Breń - Łężce zamykającym JCW o nazwie Breń-Żabnica do Żabnicy stan ekologiczny był umiarkowany, a stan chemiczny. Na tej podstawie stwierdza się, iż w jednolitej części wód Breń-Żabnica do Żabnicy stan wód był zły. W jednolitych częściach wód o nazwach: Kanał Zyblikiewicza, Nieczajka oraz Upust stan wód był zły.

23 Typ abiotyczny Ppk zamyka JCW (T/N) Klasa elementów biologicznych Klasa elementów fizykochemicznych wspierających elementy biologiczne Substancje szczególnie szkodliwe -specyficzne zanieczyszczenia syntetyczne i niesyntetyczne 23 Tabela. Klasyfikacja jednolitych części wód powierzchniowych w obszarze powiatu dąbrowskiego w 2009 roku Lp Nazwa rzeki Nazwa JCW Kod JCW Kod ppk Nazwa punktu pomiarowe go STAN EKOLOGICZNY STAN CHEMICZNY STAN JEDNOLITYCH CZĘŚCI WÓD Dorzecze: Górna Wisła; kod: 2000 Zlewnia: Wisła od Dunajca do Wisłoki; kod: Kanał Zyblikiewicza Kanał Zyblikiewicza PLRW PL01S1501_1832 Zagórskie Błonie 26 T 2 Żabnica Żabnica do Żymanki PLRW PL01S1501_1829 Grądy 17 T IV 3 Breń 4 Breń Breń-Żabnica do Żabnicy Breń-Żabnica od Żymanki do ujścia PLRW PL01S1501_1830 Łężce 17 T III PLRW PL01S1501_1831 Słupiec 19 T III 5 Nieczajka Nieczajka PLRW PL01S1501_2194 Sutków 17 T 6 Upust Upust PLRW PL01S1501_2193 Suchy Grunt 17 T ZŁY dobry SŁABY DOBRY ZŁY dobry UMIARKOWANY PONIŻEJ STANU DOBREGO ZŁY dobry UMIARKOWANY DOBRY ZŁY dobry ZŁY ZŁY Objaśnienia: Typ abiotyczny: 17 - Potok nizinny piaszczysty, 19 - Rzeka nizinna piaszczysto- gliniasta, 26 - Ciek w dolinie wielkiej rzeki nizinnej Źródło: WIOŚ Kraków Delegatura Tarnów

24 24 Mapa. Ocena chemicznego jednolitych części wód powierzchniowych w 2009 roku

25 25 Mapa. Ocena ekologicznego jednolitych części wód powierzchniowych w 2009 roku

26 26 Mapa. Ocena jednolitych części wód powierzchniowych w 2009 roku

27 27 W wyniku przeprowadzonej w 2009 roku klasyfikacji jednolitych części wód dla powiatu dąbrowskiego stwierdzono, że: - we wszystkich badanych jednolitych częściach wód stwierdzono zły stan wód, - żadna spośród sklasyfikowanych jednolitych części wód nie osiągnęła bardzo i ekologicznego wód, umiarkowany stan ekologiczny wód stwierdzono w dwóch jednolitych częściach, a słaby stan ekologiczny wód w jednej jednolitej części, - stan chemiczny jednej jednolitej części wód nie osiągnął, - specyficzne zanieczyszczenia syntetyczne i niesyntetyczne w dwóch jednolitych częściach wód były Stan elementów biologicznych Stan elementów fizykochemicznych Specyficzne zanieczyszczenia syntetyczne i niesyntetyczne 50% 33% 17% 100% 33% 67% I klasa III klasa V klasa II klasa IV klasa nie badano I klasa II klasa dobry Stan chemiczny Stan ekologiczny Stan jednolitych części wód powierzchniowych 50% 33% 17% 50% 33% 17% 100% dobry nieosiągający nieznany bardzo dobry umiarkowany zły dobry słaby nieznany dobry zły Wykres. Jakość wód w jednolitych częściach wód objętych monitoringiem w powiecie dąbrowskim w 2009 roku 3.2. Jakość wód według wymagań, jakim powinny odpowiadać wody śródlądowe będące środowiskiem życia ryb w warunkach naturalnych Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 4 października 2002 r. w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać wody śródlądowe będące środowiskiem życia ryb w warunkach naturalnych (Dz. U. Nr 176/2002, poz. 1455). W roku 2009 w powiecie dąbrowskim monitorowano w tym zakresie wody: Kanału Zyblikiewicza w punkcie Zagórskie Błonie Nieczajki w punkcie Sutków Upustu w punkcie Suchy Grunt

28 28 Zgodnie z wykazami wód sporządzonymi przez Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Krakowie z 2007 roku wody Kanału Zyblikiewicza, Nieczajki oraz Upustu przeznaczone są do bytowania ryb karpiowatych. Ocena przydatności wód do bytowania ryb, wykonana na podstawie badań monitoringowych wód w 2009 roku wykazała, że wody Kanału Zyblikiewicza, Nieczajki oraz Upustu nie spełniały wymagań przydatności do bytowania ryb, ze względu na ponadnormatywne stężenia substancji biogennych. Tabela. Ocena przydatności wód dla bytowania ryb wraz ze wskaźnikami decydującymi o jakości wody w 2009 roku Rzeka Kanał Zyblikiewicza Nazwa punktu pomiarowego Zagórskie Błonie Km biegu rzeki Przeznaczenie wód wg wykazów RZGW 0,1 do bytowania ryb karpiowatych Nieczajka Sutków 3,4 do bytowania ryb karpiowatych Upust Suchy Grunt 6,1 do bytowania ryb karpiowatych Przydatność wód dla bytowania ryb nie spełnia wymagań nie spełnia wymagań nie spełnia wymagań Wskaźniki degradujące o jakości wody Jednostka Średnioroczna Maksymalna Minimalna tlen rozpuszczony mg/l 7,992 12,5 5,1 azotyny mg/l 0,062 0,154 0,004 fosfor ogólny mgpo4/l 0,293 0,92 0,092 tlen rozpuszczony mg/l ,2 BZT5 mg/l 3, ,3 azot amonowy mg/l 2,633 9,7 0,1 niezjonizowany amoniak mg/l 0,0861 0,31 0,001 azotyny mg/l 0,637 1,7 0,056 fosfor ogólny mgpo4/l 1,44 5,211 0,215 azot amonowy mg/l 0,348 1,1 0,05 niezjonizowany amoniak mg/l 0,0114 0,033 0,0005 azotyny mg/l 0,28 0,69 0,085 fosfor ogólny mg PO4/l 0,566 1,625 0,215 Źródło: WIOŚ Kraków Delegatura Tarnów 3.3. Ocena wód według kryteriów wyznaczania wód wrażliwych na zanieczyszczenie substancjami biogennymi - ocena eutrofizacji w latach Wody oceniono również pod kątem eutrofizacji tj. wzbogacania wody biogenami, w szczególności związkami azotu i fosforu, powodującymi przyspieszony wzrost glonów oraz wyższych form życia roślinnego, w wyniku którego następują niepożądane zakłócenia biologicznych stosunków w środowisku wodnym oraz pogorszenie jakości tych wód. Ocenę stopnia eutrofizacji wód w latach sporządzono w oparciu o Wytyczne w sprawie dokonania oceny stopnia eutrofizacji wód powierzchniowych z dnia r. znak: DM/ /13/10/PG opracowane przez Głównego Inspektora Ochrony Środowiska w oparciu o Wytyczne Komisji Europejskiej w sprawie oceny stopnia eutrofizacji wód powierzchniowych. Stężenia wskaźników obliczano zgodnie z metodyką określoną w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 20 sierpnia 2008 r. w sprawie sposobu klasyfikacji jednolitych części wód powierzchniowych (Dz. U. Nr 162/2008, poz.1008). Jako wartości graniczne przyjęto granicę między stanem dobrym a umiarkowanym.

29 29 Ocena stopnia eutrofizacji wód powierzchniowych obejmowała wody w 5 punktach pomiarowych: Kanał Zyblikiewicza Zagórskie Błonie Żabnica Grądy Breń Łężce Breń Słupiec Upust Suchy Grunt

30 30 Tabela. Ocena wód według kryteriów wyznaczania wód wrażliwych na eutrofizację w latach w powiecie dąbrowskim Okres objęty oceną Nazwa punktu pomiarowego Chlorofil a (ug/l) 1) Fitobentos (wskaźnik okrzemkowy IO) 1) Pięciodobowe zapotrzebowanie tlenu BZT5 (mg O2/l) Ogólny węgiel organiczny (mg C/l) Azot amonowy (mg N-NH4/l) Azot Kjeldahla (mg N/l) Azot azotanowy (mg N-NO3/l) Azot ogólny (mg N/l) Fosfor ogólny (mg P/l) Fosforany (mg PO4/l) OGÓLNA OCENA EUTROFIZACJI 3) średnie stężenie wartość do oceny 2) wartość do oceny 2) wartość do oceny 2) wartość do oceny 2) wartość do oceny 2) wartość do oceny 2) wartość do oceny 2) wartość do oceny 2) wartość do oceny 2) 2008, 2009 Zagórskie Błonie - Kanał Zyblikiewicza - - 1,40 11,16 0,14 0,99 3,66 4,92 0,24 0,26 NIE 2007, 2008, 2009 Grądy - Żabnica - 0,29 2,65 10,85 0,74 1,70 6,74 8,10 0,27 0,36 TAK 2007, 2008, 2009 Łężce - Breń - 0,35 5,35 10,42 4,34 5,50 6,04 9,70 0,89 2,26 TAK 2007, 2008, 2009 Słupiec - Breń 4,78 0,32 2,35 13,25 0,22 1,40 6,30 7,60 0,28 0,42 TAK 2008, 2009 Suchy Grunt - Upust - - 3,16 16,38 0,58 2,47 4,15 5,40 0,36 0,45 TAK Wartości graniczne D/U 4) 35/50 0,5/0, , ,40 0,31 Źródło: WIOŚ Kraków Delegatura Tarnów Objaśnienia: 1) Wybór elementu biologicznego w zależności od typu cieku 2) Stężenie maksymalne lub odpowiedni percentyl, w zależności od ilości prób; wg Wytycznych do oceny eutrofizacji za lata ) TAK (jeśli występuje eutrofizacja) lub NIE (jeśli nie występuje eutrofizacja) 4) D/U (dobry/umiarkowany) - wartości graniczne wskaźnika

31 31 W latach w wodach rzek: Żabnica, Breń, Upust występowało zjawisko eutrofizacji. Wskaźniki decydujące o ocenie to: fitobentos, ogólny węgiel organiczny, azot amonowy, azot Kjeldahla, azot azotanowy, fosfor ogólny i fosforany. W wodach Kanału Zyblikiewicza nie stwierdzono eutrofizacji. Porównanie ocen stopnia eutrofizacji wód w latach oraz wykazało utrzymywanie się zjawiska eutrofizacji w wodach Brnia i Żabnicy (punkty pomiarowe: Żabnica- Grądy, Breń-Łężce, Breń-Słupiec). 4. Podsumowanie Ocena zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego w 2009 roku w powiecie dąbrowskim została wykonana w oparciu o wyniki badań monitoringowych prowadzonych na dwóch stanowiskach pomiarowych: w Dąbrowie Tarnowskiej, ul. Zaręby - pomiary metodą pasywną (wskaźnikową) oraz w Tuchowie, ul. Chopina - w stałej stacji pomiarowej. W 2009 roku na stanowisku pomiarowym w Tuchowie stężenie średnioroczne z pomiarów 24-godzinnych pyłu zawieszonego PM10 przekroczyło poziom dopuszczalny ze względu na ochronę zdrowia ludzi. Odnotowano 91 dni z przekroczoną normą dobową zapylenia ( na 35 dopuszczalnych w roku kalendarzowym). Stężenie benzo/a/pirenu przekroczyło poziom docelowy. Wartości średnioroczne stężeń ołowiu, kadmu, niklu, arsenu nie przekraczały wartości dopuszczalnych dla ochrony zdrowia ludzi. W 2009 roku na stanowisku pomiarowym w Dąbrowie Tarnowskiej średnioroczne wartości stężeń zanieczyszczeń: SO 2, NO 2, benzenu nie przekraczają wartości dopuszczalnych. Ocena jakości powietrza w 2009 roku klasyfikacja stref wykazała, że dla kryterium ochrony zdrowia powiat dąbrowski, który leży w strefie dąbrowsko-tarnowskiej, za rok 2009 został zakwalifikowany do klasy C z uwagi na: przekroczenie dopuszczalnej częstości przekraczania poziomu dopuszczalnego 24- godzinnych stężeń pyłu zawieszonego PM10 w roku kalendarzowym, przekroczenie dopuszczalnego poziomu pyłu zawieszonego PM10 w roku kalendarzowym przekroczenie poziomu docelowego benzo/a/pirenu w roku kalendarzowym. Zakwalifikowanie do klasy C wymaga podejmowania szczególnych działań (planów i programów naprawczych). Wiąże się to z określeniem obszarów przekroczeń wartości dopuszczalnych stężeń oraz wartości dopuszczalnych powiększonych o margines tolerancji oraz podjęcia działań na rzecz poprawy jakości powietrza opracowanie i skuteczne wdrożenie programu ochrony powietrza ( POP). Wstępna ocena zanieczyszczenia powietrza pyłem PM 2.5 obejmująca lata wykazała, ze wszystkie strefy województwa małopolskiego ( tj. aglomeracja krakowska, miasto Tarnów i strefa małopolska) zostały zakwalifikowane do klasy 3b. Dla strefy małopolskiej, do której należy powiat dąbrowski obliczone maksymalne średnie roczne stężenie PM2.5 wyniosło 53µg/m 3 i było wyższe od poziomu dopuszczalnego. Na terenie powiatu dąbrowskiego w 2009 roku przeprowadzono badania monitoringowe poziomu hałasu drogowego w punkcie pomiarowym Dąbrowa Tarnowska, ul.

32 32 Piłsudskiego oraz długookresowego hałasu drogowego w punkcie pomiarowym Dąbrowa Tarnowska, ul. Kościuszki. Badania wykazały przekroczenia wartości dopuszczalnych hałasu we wszystkich punktach, zarówno w porze dnia jak i nocy. Klasyfikacja jednolitych części wód powierzchniowych przeprowadzona w 2009 roku wykazała, że dla obszaru powiatu dąbrowskiego: - we wszystkich badanych jednolitych częściach wód stwierdzono zły stan wód, - żadna spośród sklasyfikowanych jednolitych części wód nie osiągnęła bardzo i ekologicznego wód, umiarkowany stan ekologiczny wód stwierdzono w dwóch jednolitych częściach, a słaby stan ekologiczny wód w jednej jednolitej części, - stan chemiczny jednej jednolitej części wód nie osiągnął, - specyficzne zanieczyszczenia syntetyczne i niesyntetyczne w dwóch jednolitych częściach wód były. Ocena przydatności wód do bytowania ryb, wykonana na podstawie badań monitoringowych wód w 2009 roku wykazała, że wody Kanału Zyblikiewicza, Nieczajki oraz Upustu nie spełniały wymagań przydatności do bytowania ryb, ze względu na ponadnormatywne stężenia substancji biogennych. Ocena stopnia eutrofizacji wód powiatu dąbrowskiego za okres wykazała występowanie zjawiska eutrofizacji w wodach rzek: Żabnica, Breń, Upust. W wodach Kanału Zyblikiewicza eutrofizacji nie stwierdzono. Porównanie ocen stopnia eutrofizacji wód w latach oraz wykazało utrzymywanie się zjawiska eutrofizacji w wodach Brnia i Żabnicy.