BIOLOGICZNE MECHANIZMY ZACHOWANIA II ZABURZENIA PSYCHICZNE DEPRESJA van Gogh 1890
DEPRESJA CHARAKTERYSTYKA ZABURZENIA Epizod depresyjny rozpoznaje się gdy pacjent jest w stanie obniżonego nastroju, anhedonii oraz występują przynajmniej 4 z poniższych objawów: Poczucie przygnębienia, bezradności, anhedonia Zmiany apetytu, snu, aktywności psychomotorycznej Poczucie winy i bezużyteczności Trudności z zebraniem myśli podejmowaniem decyzji Powracające myśli samobójcze, wymyślanie planów samobójstwa Objawy muszą się utrzymywać przez większość dnia, codziennie w okresie co najmniej kilku tygodni
DEPRESJA CHARAKTERYSTYKA ZABURZENIA Kobiety 10-25% Mężczyźni 5-12% Początek zachorowania w każdym wieku, większość około 20 roku życia Jeden epizod => 50% szans na drugi Drugi epizod => 70% szans na trzeci Trzeci epizod => 90% szans na czwarty Depresja jest 1,5 do 3 razy częstsza u dzieci osób z depresją niż w populacji generalnej Nie zidentyfikowano jednoznacznych korelatów genetycznych (do tej pory)
DEPRESJA PODŁOŻE MÓZGOWE UKŁAD DOPAMINERGICZNY Spadek transmisji dopaminergicznej z brzusznej nakrywki śródmózgowia
DEPRESJA PODŁOŻE MÓZGOWE UKŁAD NORADRENERGICZNY Spadek transmisji noradrenergicznej z miejsca sinawego i jąder szwu
DEPRESJA PODŁOŻE MÓZGOWE UKŁAD SEROTONINERGICZNY Spadek transmisji serotoninergicznej z jąder szwu
DEPRESJA PODŁOŻE MÓZGOWE
DEPRESJA PODŁOŻE MÓZGOWE OBSZARY O ZWIĘKSZONEJ AKTYWNOŚCI
DEPRESJA PODŁOŻE MÓZGOWE OBSZARY O ZWIĘKSZONEJ AKTYWNOŚCI CIAŁO MIGDAŁOWATE
DEPRESJA PODŁOŻE MÓZGOWE OBSZARY O ZMNIEJSZONEJ AKTYWNOŚCI
DEPRESJA FARMAKOLOGIA ANTYDEPRESANTY Leki blokujące wychwyt zwrotny monoamin Inhibitory monoaminooksydazy (Fenelzyna) NIESELEKTYWNE Selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny (Fluoksetyna, Sertralina) Trójcykliczne antydepresanty (Imipramina i Amitryptylina) Druga generacja (NDRI) (Bupropion) Trzecia generacja (SNRI) (Wenlafaksyna, Nefadozon) Blokuje NA i 5-HT Blokuje DA i NA Blokuje 5-HT i NA
DEPRESJA FARMAKOLOGIA
DEPRESJA FARMAKOLOGIA
DEPRESJA FARMAKOLOGIA
DEPRESJA FARMAKOLOGIA INHIBITORY MAO Inhibitory MAO (monoaminooksydazy) przede wszystkim NA i 5-HT Iproniazyd, Izokarboksazyd Efekty uboczne: podniesienie ciśnienia krwi zwiększenie ilości NA która pobudza mięsień sercowy Efekty hepatotoksyczne Kilka generacji leków generacje selektywne i odwracalne stosowane do dziś (np. selelgilina, moklobemid) efekty uboczne zróżnicowane Leki z tej grupy wchodzą w interakcję z bardzo różnymi substancjami np. tyramina, opioidy, SSRI itd
DEPRESJA FARMAKOLOGIA TCA BLOKOWANIE WYCHWYTU ZWROTNEGO MONOAMIN Blokery wychwytu zwrotnego NA i 5-HT TCA-trójcykliczne antydepresanty Imipramina Amitryptylina Nortryptylina Efekty uboczne: Blokada receptora α1 dla NA = obniża ciśnienie i powoduje zawroty głowy (hipotonia ortostatyczna) Blokada M1 dla Ach = suchość w ustach, zaburzenia widzenia, senność Blokada rec. H1 dla histaminy = tycie i senność
DEPRESJA FARMAKOLOGIA SSRI BLOKOWANIE WYCHWYTU ZWROTNEGO SEROTONINY Selektywne inhibitory wychwytu 5-HT (Fluoksetyna-Prozac Sertalina-Zoloft Fluoxamina-Luvox) Efekty uboczne: nudności, bezsenność lub nadmierna senność, anoreksja, anhedonia, apatia, stany lękowe, zaburzenie wagi ciała, bardzo wyraziste sny, zaburzenia popędu płciowego
CHOROBA AFEKTYWNA DWUBIEGUNOWA NAPRZEMIENNE EPIZODY DEPRESJI I MANII Epizody maniakalne: Okres nienaturalnie podwyższonego nastroju + przynajmniej 3 objawy z poniższych: Przyspieszona mowa, przymus mówienia, gadatliwość Zwiększone poczucie własnego znaczenia Zmniejszone zapotrzebowanie na sen Podniesiona aktywność psychomotoryczna (hiperbulia) Gonitwa myśli (myślotok) Odhamowanie seksualne Zawyżona samoocena, zmniejszenie samokrytycyzmu Objawy musza się utrzymywać co najmniej tydzień
CHOROBA AFEKTYWNA DWUBIEGUNOWA ODZIEDZICZALNOŚĆ bliźnięta monozygotyczne bliźnięta monozygotyczne, wychowywane osobno (n = 12) Bliźnięta heterozygotyczne (n = 52) 79% 69% 24%
CHOROBA AFEKTYWNA DWUBIEGUNOWA ODZIEDZICZALNOŚĆ
CHOROBA DWUBIEGUNOWA PODŁOŻE MÓZGOWE UKŁAD DOPAMINERGICZNY W fazie maniakalnej wzrost transmisji dopaminergicznej
CHOROBA DWUBIEGUNOWA PODŁOŻE MÓZGOWE UKŁAD NORADRENERGICZNY W fazie maniakalnej wzrost transmisji noradrenergicznej
CHOROBA DWUBIEGUNOWA PODŁOŻE MÓZGOWE UKŁAD SEROTONINERGICZNY W fazie maniakalnej wzrost transmisji serotoninergicznej
CHOROBA DWUBIEGUNOWA PODŁOŻE MÓZGOWE
CHOROBA DWUBIEGUNOWA PODŁOŻE MÓZGOWE Stan depresyjny Stan maniakalny Stan depresyjny
CHOROBA DWUBIEGUNOWA FARMAKOLOGIA SOLE LITU
CHOROBA DWUBIEGUNOWA FARMAKOLOGIA SOLE LITU (Lithium Carbonate) - szybko wchłaniane oraz dystrybuowane w organizmie, wydzielane przez nerki - wąski margines bezpieczeństwa (silnie toksyczne w dużych dawkach) - hamują przemianę trifosforanu inozytolu (IP3) do inozytolu Ponadto, leki przeciwpadaczkowe (kwas walproinowy), karbamazepina, leki przeciwpsychotyczne (np. haloperidol), benzodiazepiny Mechanizm działania soli litu: 1. wpływaja na poziom elektrolitów oraz transport jonowy - lit obniża przepuszczalność błony komórkowej dla jonów Na+ 2. wpływają na neurotransmisję - zwiększają wpływ serotoniny (zwiększenie wrażliwości receptorów) - zmniejszają obrót NA oraz DA (nasilenie wychwytu zwrotnego) 3. wpływaja na przekaźnictwo wtórne - hamują wiele enzymów modulujących przekaźnictwo wtórne w synapsach NA oraz Ach (muskarynowych)