KONTRAKT między nauczycielem a uczniem " Wiedza o społeczeństwie"

PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z WIEDZY O SPOŁECZEŃSTWIE dla klasy I realizowany w ZSO Nr 1 I LO im. ppor. Emilii Gierczak w Nowogardzie nauczyciel IRENA BASZUK KONTRAKT między nauczycielem a uczniem " Wiedza o społeczeństwie" 1. Sprawdziany przeprowadzane są po zakończeniu poszczególnych działów programowych /minimum dwa w ciągu semestru/. 2. Sprawdzian, test jest zapowiedziany z tygodniowym wyprzedzeniem, omówiony jego zakres. 3. Sprawdziany, testy są obowiązkowe. Jeżeli uczeń opuścił sprawdzian, test z przyczyn losowych, usprawiedliwionych powinien go napisać w terminie nieprzekraczającym dwóch tygodniom powrotu do szkoły. W szczególnych przypadkach (np. dłuższy okres choroby, wyjazd), uczeń ustala z nauczycielem indywidualny sposób zaliczenia materiału programowego. 4. Uczeń ma prawo do poprawy każdej oceny ze sprawdzianu, testu w ciągu dwóch tygodni od dnia oddania sprawdzonych prac. Kryteria ocen przy poprawie nie zmieniają się. W późniejszym terminie nie ma możliwości poprawy ocen. 5. Otrzymana ocena z poprawy wpisana jest do dziennika, a przy ustalaniu oceny śródrocznej i końcoworocznej brana jest pod uwagę ocena z poprawy danego sprawdzianu. 6. Kartkówki są obowiązkowe, są niezapowiedziane, podlegają poprawie. Uczniowie nieobecni piszą kartkówki w najbliższym terminie. 7. Uczeń ma prawo do poprawienia jednej odpowiedzi ustnej. 8. Nie ma możliwości poprawiania ocen tydzień przed klasyfikacją. 9. Za aktywny udział na lekcji uczeń otrzymuje "plus", brak aktywności, unikanie odpowiedz "minus"/odnotowanie w dzienniku/. Uzyskanie pięciu "plusów" jest równoznaczne z oceną bardzo dobrą, pięciu "minusów" z oceną niedostateczną. Oceny wpisane są do dziennika pod odpowiednią rubryką. 10. Za przygotowanie pomocy dydaktycznych., referatu uczeń otrzymuje pozytywną ocenę. 11. Uczeń ma prawo jeden raz (przy jednej godzinie w tygodniu) lub dwa razy (przy dwóch godzinach w tygodniu) w semestrze zgłosić nieprzygotowanie do lekcji. Fakt ten zostanie odnotowany w dzienniku w rubryce oznaczonej NP - wpisana data. 12. Uczeń uzyskuje preferencje za udział w konkursach, olimpiadach organizowanych w zakresie przedmiotu: 1

- za udział w eliminacjach - ocena cząstkowa bardzo dobry, - zakwalifikowanie się do eliminacji na szczebel wyższy - podwyższenie oceny śródrocznej lub końcoworocznej o jeden stopień, - laureaci, finaliści konkursów, olimpiad na szczeblu woj., okręgowym, centralnym ocena końcoworoczna - celujący. 13. Celujący uczeń posiada wiadomości i umiejętności z wiedzy o społeczeństwie na ocenę bardzo dobrą; z prac klasowych otrzymuję oceny celujące; czynnie uczestniczy w lekcji; wykorzystuje wiadomości i umiejętności z pokrewnych przedmiotów starannie wykonuje zadania; uczestniczy w szkolnych pozaszkolnych konkursach i olimpiadach i osiąga w nich sukcesy. 14. Uczeń może poprawić proponowaną ocenę śródroczną i końcoworoczną na ocenę wyższą w formie sprawdzianów pisemnych lub testów wg poniższych kryteriów. Temat lekcji 1. Obywatelstwo polskie i unijne Plan wynikowy z wymaganiami na poszczególne oceny z wiedzy o społeczeństwie w kl. I Wymagania podstawowe: oceny dopuszczająca i dostateczna Wymagania ponadpodstawowe: oceny dobra, bardzo dobra, celująca Uwaga dotycząca oceniania na każdym poziomie wymagań Aby uzyskać kolejną, wyższą ocenę, uczeń musi opanować zasób wiedzy i umiejętności z poprzedniego poziomu. Wymagania na poszczególne oceny Zagadnienia dopuszczająca dostateczna dobra bardzo dobra celująca - istota obywatelstwa - nabywanie i uzyskiwanie obywatelstwa - obywatelstwo polskie - obywatelstwo unijne - obywatelstwo a narodowość - społeczeństwo obywatelstwo, społeczeństwo obywatelskie, państwo, dwa podstawowe sposoby nabywania obywatelstwa (prawo krwi, prawo Rozdział I: Obywatel terminu: obywatelskość, pluralizm nieposłuszeństwo polityczny, obywatelskie decentralizacja władzy państwowej między obywatelstwem a sposób nabywania narodowością obywatelstwa w i opisuje inne niż prawo krwi i prawo ziemi - zna postać H.D. Thoreau znaczenie terminu: subsydiarność - wskazuje uprawnienia wynikające z posiadania obywatelstwa unijnego - ocenia korzyści płynące z posiadania obywatelstwa, w tym obywatelstwa unijnego - ocenia, czy społeczeństwo polskie spełnia kryteria społeczeństwa obywatelskiego 2

2. Proces wyborczy obywatelskie - obywatelskie nieposłuszeństwo - relacje władzaobywatel - formy sprawowania władzy przez obywateli - rola wyborów we współczesnej demokracji - prawo wyborcze - cenzus wyborczy - przymiotniki wyborcze - charakterystyka wyborów w - referendum ogólnokrajowe i lokalne ziemi) podstawowe i obowiązki obywatela zapisane w Konstytucji RP demokracja pośrednia, demokracja bezpośrednia, czynne prawo wyborcze, bierne prawo wyborcze między demokracją pośrednią a bezpośrednią - określa cenzus wyborczy obowiązujący w posiadania obywatelstwa polskiego i unijnego, i opisuje warunki rozwoju społeczeństwa obywatelskiego suwerenność narodu, prawo wyborcze, kodeks wyborczy, referendum rolę wyborów w państwie demokratycznym przymiotniki wyborcze rodzaje referendum przyjęte w prawodawstwie sposoby uzyskania obywatelstwa sposób nadawania obywatelstwa polskiego i zrzekania się go - opisuje cechy społeczeństwa obywatelskiego cele, przedstawia cechy obywatelskiego nieposłuszeństwa zasady przeprowadzania wyborów w zasady głosowania poza miejscem zamieszkania zasady przeprowadzania referendum lokalnego i ogólnokrajowego - wskazuje przykłady obywatelskiego nieposłuszeństwa znaczenie terminu: uczestnictwo polityczne formy partycypacji obywateli w życiu politycznym państwa - ocenia znaczenie wyborów dla współczesnej demokracji 3

3. Życie publiczne - życie publiczne - inicjatywa obywatelska - petycja, skarga i list otwarty - manifestacje, demonstracje i pikiety - strajki 4. Jak załatwić sprawę w urzędzie? 5. Informacja publiczna i e-urząd - administracja publiczna i jej struktura - administracja rządowa - administracja samorządowa - kompetencje urzędów w - podstawowe dokumenty współczesnego obywatela ( dowód osobisty, paszport, prawo jazdy) - zasady rejestracji pojazdu - informacja publiczna i jej charakterystyka inicjatywa obywatelska, petycja, list otwarty - pisze petycję według wzoru - wie, gdzie i w jaki sposób uzyskać dowód osobisty, paszport i prawo jazdy oraz zarejestrować pojazd - wypełnia wniosek o wydanie dowodu osobistego terminu: informacja polskim życie publiczne, skarga, zgromadzenie, strajk - opisuje zasady i sposób zalegalizowania zgromadzenia cele i rodzaje strajku (ostrzegawczy, zakładowy) - zna zasady prawidłowego wypełniania formularzy administracja publiczna, administracja rządowa, administracja samorządowa organy administracji publicznej w terminu: urząd między petycja, skargą i listem otwartym oraz wymienia elementy tych pism i charakteryzuje inne niż ostrzegawczy i zakładowy formy strajku terminu: służba cywilna, jaką funkcję pełni dowód osobisty sposób odwoływania się od - opisuje przebieg procesu legislacyjnego obywatelskiego projektu ustawy strukturę i zadania administracji rządowej i samorządowej rodzaje paszportów i ich cechy przykłady spraw i - ocenia wpływ aktywności obywatelskiej na kształtowanie się życia publicznego - ocenia stopień znajomości procedur podejmowania decyzji administracyjnych - ocenia działalność urzędów w - ocenia znaczenie dostępu do informa- 4

1. Prawo i jego funkcje - sposoby udostępniania informacji publicznej - obywatela wobec urzędu - skuteczne załatwianie sprawy - odwołanie od decyzji - Elektroniczna Platforma Usług Administracji Publicznej (epuap). - pojęcie i funkcje - charakter i rodzaje norm społecznych - norma prawna a przepis prawny - prawo naturalne i pozytywne - praworządność - rodziny - cechy systemu prawnego - zasady - kultura prawna i postawy obywateli wobec publiczna - wskazuje elementy składowe podania - pisze podanie prawo, praworządność rodzaje norm społecznych postawy obywateli wobec elektroniczny - opisuje cechy informacji publicznej sposoby udostępniania informacji publicznej obywatela wobec rządu ułatwienia, jaki niesie obywatelom e-urząd Rozdział II: Prawo norma prawna, przepis prawny, kultura prawna - opisuje rodzaje norm społecznych funkcje i opisuje najczęściej stosowane zasady wywodzące się z rzymskiego postawy obywateli wobec decyzji urzędu - pisze odwołanie od decyzji urzędu prawo naturalne, prawo pozytywne, prawo stanowione - opisuje cechy norm społecznych rodziny i podaje ich przykłady - opisuje cechy systemu prawnego opisuje sposób ich załatwiania za pośrednictwem epuap - wypełnia wniosek o udostępnienie informacji publicznej znaczenie prawo zwyczajowe, prawo powszechne zwyczajowe - rozpoznaje części składowe normy prawnej między prawem naturalnym a pozytywnym cji publicznej dla funkcjonowanie demokratycznego społeczeństwa - ocenia postawy obywateli wobec - ocenia kulturę prawną społeczeństwa w 5

2. Źródła i obszary 3. Gałęzie wewnętrznego - źródła - źródła poznania - hierarchia aktów prawnych w - prawo wspólnotowe jako źródło w - podział - stosowanie - gałęzie polskiego wewnętrznego - prawo karne i jego zasady - prawo cywilne - prawo administracyjne - inne ważniejsze gałęzie w i ich cechy. źródła obowiązujące w podział kodeks, przestępstwo, grzywna rodzaje kar przewidzianych w polskim Kodeksie karnym źródła, prawo wewnętrzne, prawo międzynarodowe, prawo publiczne, prawo prywatne, prawo materialne, prawo formalne - opisuje podział - opisuje etapy działalności prawnej osoba fizyczna, osoba prawna, akt administracyjny źródła karnego, cywilnego i administracyjnego cechy karnego, cywilnego i administracyjnego inne niż prawo karne, cywilne i źródła obowiązujące w i zna ich hierarchię cechy wewnętrznego, międzynarodowego, publicznego, prywatnego, materialnego i formalnego - opisuje zasady obowiązujące w prawie karnym różnicę między zdolnością prawną a zdolnością do czynności prawnych - opisuje podział cywilnego inne niż prawo karne, cywilne i administracyjne gałęzie w znaczenie terminu: prawo wspólnotowe - rozróżnia i opisuje źródła wspólnotowego między poszczególnymi rodzajami relacje prawne przewidziane w prawie administracyjnym podział aktów administracyjnych i wskazuje ich przykłady - ocenia problem zależności między prawem unijnym a prawem polskim - ocenia problem nadmiernej ilości regulacji prawnych w - ocenia problem zaostrzania kar za najcięższe przestępstwa 6

4. Władza sądownicza w 5. Postępowanie sądowe - charakterystyka władzy sądowniczej - dwuinstancyjność sądownictwa - struktura władzy sądowniczej w - Krajowa Rada Sądownictwa - Sąd Najwyższy - sądy powszechne - sędziowie sądów powszechnych - ławnicy - sądy administracyjne i wojskowe - Trybunał Konstytucyjny - Trybunał Stanu - postępowanie sądowe - sprawy cywilne - sprawy karne -sprawy administracyjne - proces cywilny - pozew w procesie sędzia, ławnik strukturę władzy sądowniczej w postępowanie sądowe, strona powodowa (powód), strona pozwana (pozwany), administracyjne gałęzie w kasacja, apelacja, skarga konstytucyjna - omawia zasady funkcjonowania wymiaru sprawiedliwości w, na czym polega immunitet sędziowski oraz konstytucyjne zasady niezawisłości i nieusuwalności sędziów - omawia zadania ławników przestępstwo, wykroczenie, mediacja, sąd polubowny - wskazuje przykłady - omawia zasady, jakimi powinni kierować się sędziowie i członkowie trybunałów warunki, jakie musi spełniać kandydat na ławnika i sposób jego wyboru - opisuje zadania Sądu Najwyższego, sądów powszechnych, wojskowych i administracyjnych uprawnienia Trybunału Konstytucyjnego i Trybunału Stanu przebieg procesu cywilnego i procesu karnego między procesem cywilnym i karnym skład i zadania Krajowej Rady Sądownictwa - opisuje strukturę Sądu Najwyższego, Trybunału Konstytucyjnego i Trybunału Stanu procedurę wszczynania postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym i Trybunałem Stanu znaczenie postępowanie procesowe, postępowanie nieprocesowe, - ocenia rolę ławników w systemie sądownictwa polskiego - ocenia rolę mediacji w postępowaniu sądowym - ocenia świadomość prawną społeczeństwa polskiego 7

cywilnym - proces karny - zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa - sądy polubowne 6. Organy ścigania - prokuratura i jej struktury - zadania prokuratury - Krajowa Rada Prokuratury - policja struktura i zadania - działalność i uprawnienia policji - zadania innych służb mundurowych - dzielnicowy - prokuratura i policja w postępowaniu karnym - formy postępowania uczestników procesu cywilnego i procesu karnego - omawia cele i strukturę policji - opisuje zadania policji i innych służb mundurowych uprawnienia policjantów spraw rozpatrywanych przez sądy cywilne, karne i administracyjne ofiary, świadka i oskarżonego w procesie karnym - omawia cele i strukturę prokuratury zadania prokuratorów formy działania i zadania dzielnicowych rolę policji i prokuratury w postępowaniu karnym sposób postępowania po złożeniu zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa cechy dobrego mediatora - sporządza według wzoru pozew w procesie cywilnym i zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa - opisuje strukturę prokuratury - opisuje sposób powoływania i uprawnienia prokuratora generalnego, jakie znaczenie dla działalności prokuratury ma jej hierarchiczność różne sfery działalności policji postępowanie przygotowawcze między postępowaniem procesowym a nieprocesowym - omawia sposób postępowania przed sądem polubownym - omawia zadania Krajowej Rady Prokuratorów między śledztwem a dochodzeniem - omawia skutki postępowania przygotowawczego - opisuje strukturę i zadania Interpolu - ocenia poziom i poczucie bezpieczeństwa współczesnych Polaków 8

przygotowawczego - Interpol 7. Nieletni wobec - przestępczość nieletnich - odpowiedzialność prawna nieletnich - sądy rodzinne - środki stosowane przez sądy rodzinne wobec nieletnich - przepisy prawne dotyczące sprzedaży narkotyków i alkoholu nieletnim oraz palenia w miejscach publicznych - konsekwencje zażywania alkoholu i narkotyków oraz palenia papierosów - proces resocjalizacji - rozumie pojęcia: nieletniego w prawie cywilnym i karnym przejawy demoralizacji nieletnich i popełniane przez nich czyny karalne - omawia konsekwencje zażywania alkoholu i narkotyków oraz palenia papierosów - rozumie pojęcie: procesu resocjalizacji - określa granice prawnej odpowiedzialności nieletnich - omawia zadania sądów rodzinnych środki stosowane przez sądy rodzinne wobec nieletnich przepisy prawne dotyczące sprzedaży narkotyków i alkoholu nieletnim oraz palenia w miejscach publicznych sposób funkcjonowania sądów rodzinnych w sch przestępczości nieletnich - opisuje środki stosowane przez sądy rodzinne wobec nieletnich - omawia zasady niezbędne w skutecznym procesie resocjalizacji - omawia przestępczość nieletnich na przykładzie wybranych artykułów z Kodeksu wykroczeń uwarunkowania rozstrzygania spraw nieletnich przez organy państwowe - ocenia poziom przestępczości wśród nieletnich i problem zaostrzenia kar wobec nich 1. Czym są? - i ich charakter - historia praw - Powszechna deklaracja praw terminu: - omawia charakter Rozdział III: Prawa zapisane w Powszechnej deklaracji praw oraz dziecka przynależne do konkretnej generacji - omawia strukturę i zadania instytucji - opisuje historię historyczne akty prawne, które miały wpływ na - ocenia problem tzw. czwartej generacji 9

2. Międzynarodowy system ochrony - generacje praw - - dokumenty - - instytucje. - Konwencja praw dziecka - system ochrony (Organizacja Narodów Zjednoczonych, Rada Europy, Unia Europejska) - Europejski Trybunał Praw Człowieka w Strasburgu i jego zadania - Europejska Karta Społeczna - Urząd Komisarza Praw Człowieka Rady Europy - Unia Europejska a - Organizacja Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie fundamentalne dla dokumenty stworzone przez Radę Europy i ONZ uregulowane w Europejskiej Karcie Społecznej oraz Karcie praw podstawowych ważniejsze organizacje pozarządowe działające na rzecz ochrony praw zapisane w Konwencji praw dziecka - rozróżnia i charakteryzuje generacje praw instytucje, które stoją na straży praw, jak funkcjonuje system ochrony praw - omawia zadania ONZ, Rady Europy i Unii Europejskiej w dziedzinie praw zadania OBWE wpływ organizacji pozarządowych na przestrzeganie praw stojących na straży zadania Europejskiego Trybunału Praw Człowieka - omawia wpływ Unii Europejskiej na kształtowanie europejskiego systemu ochrony - omawia strukturę ONZ, Rady Europy i Unii Europejskiej i jej wpływ na przestrzeganie praw zasady funkcjonowania Europejskiego Trybunału Praw kształtowanie się treść dokumentów dotyczących praw, uchwalonych przez Radę Europy i ONZ - opisuje zasady i sposób składania skargi do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka - wypełnia formularz skargi do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka według wzoru - omawia zadania Komisarza Praw Człowieka Rady Europy okoliczności powstania OBWE i jej strukturę - ocenia sposoby i skuteczność metod walki z łamaniem 10

- Prawa a organizacje pozarządowe (Amnesty International, Międzynarodowy Komitet Czerwonego Krzyża, Helsińska Fundacja Praw Człowieka, Human Rights Watch) Człowieka cele i zadania ważniejszych organizacji pozarządowych działających na rzecz ochrony praw 3. Ochrona praw i wolności w - w Konstytucji RP - Urząd Rzecznika Praw Obywatelskich - Urząd Rzecznika Praw Dziecka - prawo do prywatności - jednostki w kontaktach z mediami - skarga konstytucyjna oraz wolności i obywatela zapisane w Konstytucji RP, na czym polega prawo do prywatności i wskazuje jego zakres - określa jednostki w kontaktach z mediami, jakie są prawne uwarunkowania ograniczenia praw i wolności zapisanych w Konstytucji RP zadania rzecznika i rzecznika praw dziecka - opisuje sposób powoływania oraz funkcjonowania rzecznika praw i rzecznika praw dziecka zasady składania skargi konstytucyjnej zasady i procedury zwracania się z wnioskiem do rzecznika praw obywatelskich i rzecznika praw dziecka - pisze skargę do rzecznika praw obywatelskich według wzoru - wskazuje elementy skargi konstytucyjnej oraz skutki prawne jej uznania przez Trybunał Konstytucyjny - ocenia problem ochrony praw i wolności w 11

4. Łamanie praw 1. System edukacji w - przyczyny łamania - międzynarodowe prawo humanitarne konfliktów zbrojnych - łamanie praw kobiet - łamanie praw dziecka - wolność wyznania - problem uchodźców - łamanie praw w Europie (nacjonalizm, szowinizm, rasizm, antysemityzm, ksenofobia) - dopuszczalne ograniczenie praw - charakterystyka polskiego systemu edukacji - zadania MEN i samorządów - zadania szkoły - statut i inne nacjonalizm, rasizm, antysemityzm przyczyny łamania zadania szkoły i obowiązki ucznia, jakie są konsekwencje szowinizm, ksenofobia przyczyny łamania - wskazuje przykłady państw, w których nie przestrzega się lub są one zagrożone - omawia przykłady łamania praw kobiet i dzieci - podaje przykłady łamania wolności wyznania przyczyny uchodźstwa we współczesnym świecie Rozdział IV: Edukacja i praca system edukacji w, jaką rolę w szkole pełni statut, na czym polega międzynarodowe prawo humanitarne konfliktów zbrojnych cele i zasady konwencji genewskich i uzupełniających je protokołów - omawia sytuację uchodźców we współczesnym świecie przejawy nacjonalizmu, szowinizmu, rasizmu, antysemityzmu, ksenofobii, w jakich okolicznościach można ograniczyć zadania MEN i samorządów lokalnych w dziedzinie edukacji inne niż statut dokumenty w przestrzeganiu między rozwiniętymi krajami demokratycznymi a państwami, które powstały w XX w. i nie mają tradycji demokratycznych - opisuje działalność Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych do spraw Uchodźców, na czym polegają zadania szkoły w zakresie nauczania i pracy opiekuńczo- - uzasadnia, że nacjonalizm, szowinizm, rasizm, antysemityzm i ksenofobia stanowią przykłady łamania - ocenia przejawy nacjonalizmu, szowinizmu, rasizmu, antysemityzmu, ksenofobii - ocenia skuteczność polskiego systemu edukacji 12

2. Polskie szkoły wyższe szkolne dokumenty - i obowiązki uczniów - postępowanie w sytuacji złamania praw ucznia - konsekwencje niedopełniania obowiązków szkolnych - organizacja studiów system boloński - zalety i wady systemu bolońskiego - wybór kierunków studiów - zasady przyjmowania kandydatów na uczelnie wyższe - warunki przyjęć na uczelnie - charakterystyka wybranych kierunków studiów - kształcenie ustawiczne - edukacyjne programy unijne - program Comenius niedopełniania obowiązków szkolnych - określa kryteria wyboru kierunku studiów, na czym polega kształcenie ustawiczne, na czym polega system boloński w organizacji studiów wyższych zasady i warunki przyjęć na wyższe uczelnie edukacyjne programy unijne obowiązujące w szkole - opisuje procedurę postępowania w przypadku złamania praw ucznia wybrane kierunki studiów, na czym polega istota programu Comenius wychowawczej przebieg postępowania kwalifikacyjnego na wybrany kierunek studiów i sposób obliczania ilości punktów ofertę edukacyjnych programów unijnych 3. Kształcenie za - możliwości - ocenia system boloński wskazując jego zalety i wady - ocenia znaczenie kształcenia ustawicznego dla gospodarki i społeczeństwa 13

granicą 4. Podróżowanie po Europie i świecie 5. Praca w i za granicą kształcenia za granicą - charakterystyka kształcenia wyższego w wybranych krajach UE - matura międzynarodowa - program matury międzynarodowej - obywatel w podróży - utrata dokumentów za granicą - Europejska Karta Ubezpieczenia Zdrowotnego - strefa Schengen i jej granice - charakterystyka zjawiska terroryzmu - praca młodzieży w UE - dziecko i młodociany a problem podejmowania pracy zasady podejmowania studiów wyższych za granicą strefa Schengen, terroryzm, w jaki sposób Ministerstwo Spraw Zagranicznych dba o interesy Polaków przebywających za granicą umowazlecenie, umowa o dzieło, umowa o pracę zasady podejmowania studiów wyższych i warunki kształcenia się za granicą procedurę postępowania w przypadku utraty dokumentów lub problemów zdrowotnych podczas pobytu za granicą, jak funkcjonuje strefa Schengen cechy zjawiska terroryzmu terminu: Europass uwarunkowania podejmowania pracy przez, na czym polega program matury międzynarodowej korzyści, jaki daje uczniom realizowanie programu matury międzynarodowej - opisuje dokumenty zdrowotne, niezbędne podczas pobytu za granicą - opisuje zasady przekraczania granic zewnętrznych i wewnętrznych strefy Schengen miejsca szczególnie narażone na terroryzm formalności związane z rejestracją i podejmowaniem pracy za granicą na szkolnictwo wyższe w wybranych krajach UE okoliczności powstania strefy Schengen - omawia zasady przewozu żywności i leków w komunikacji samolotowej - opisuje sytuacje, które powinny wzbudzić obawy zagrożenia atakiem terrorystycznym, jaką rolę dla młodych ludzi mają uregulowania prawne Europejskiego - ocenia problem tzw. drenażu mózgów z punktu widzenia interesów Polski - ocenia rolę strefy Schengen dla obywateli Unii Europejskiej - ocenia problem emigracji ludzi młodych w poszukiwaniu pracy 14

- praca młodocianych w - praca w Wielkiej Brytanii - podatki i umowy - Europass - powrót do kraju obowiązki pracodawcy zatrudniającego młodocianych pracowników młodocianych zasady zatrudniania młodocianych w rolę Europass w podejmowaniu pracy za granicą przez młodych ludzi przykładzie Wielkiej Brytanii różnice w umowach podpisywanych z młodymi pracownikami ułatwienia w powrocie do kraju Polaków pracujących za granicą paktu na rzecz młodzieży dokumenty wchodzące w skład Europass - sporządza Europass-CV według wzoru 15