P R Z E D M I O T O W Y S Y S T E M O C E N I A N I A ( P S O ) Z C H E M I I G i m n a z j u m w W i e l i c z c e O p r a c o w a n i e I l o n a D z i u b a PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z CHEMII (klasy 2c, 2g, 2h) Nazwa szkoły GIMNAZJUM W WIELICZCE IM. KAZIMIERZA WIELKIEGO Data obowiazywania 1 września 2012r.
Wyróżnia się wymagania: konieczne na ocenę dopuszczającą; konieczne + podstawowe na ocenę dostateczną; W Y M A G A N I A E D U K A C Y J N E konieczne + podstawowe + rozszerzające na ocenę dobrą; konieczne + podstawowe + rozszerzające + dopełniające na ocenę bardzo dobrą. Na każdą kolejną wyższą ocenę uczeń musi także spełnić wymagania przyporządkowane ocenie niższej. Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który ma utrwalone wiadomości i umiejętności znacznie wykraczające poza program nauczania, wykorzystuje je w sytuacjach problemowych, dokonuje analizy i syntezy nowych zjawisk, jak również osiąga sukcesy w konkursach chemicznych wyższego stopnia niż szkolny. Dla uczniów posiadających opinię lub orzeczenie Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej wymagania są dostosowane indywidualnie do wskazań (vide KIPU lub IPET). Wymagania edukacyjne na poszczególne oceny dołączono na końcu dokumentu. F O R M Y P O M I A R U O S I Ą G N I Ę Ć U C Z N I Ó W Ocenianiu podlegać będą: Odpowiedzi ustne (pod względem rzeczowości, stosowania języka przedmiotu, umiejętności formułowania dłuższych wypowiedzi, kreatywności ucznia). Sprawdziany pisemne wiadomości i umiejętności przeprowadzane po zakończeniu każdego działu, zapowiadane tydzień wcześniej (nauczyciel podaje ustnie lub pisemnie zakres obowiązującego materiału). Kartkówki obejmujące zakres tematyki ostatnich lekcji. Zeszyt przedmiotowy i zeszyt ćwiczeń: - uczeń jest zobowiązany posiadać na lekcjach zeszyt przedmiotowy i zeszyt do ćwiczeń, - brak zeszytu przedmiotowego lub zeszytu ćwiczeń powinien być odnotowany, - nauczyciel może kontrolować i oceniać zeszyt przedmiotowy i zeszyt do ćwiczeń. Zadania domowe. Aktywność merytoryczna w czasie lekcji. Praca w zespole (organizacja pracy, sposób komunikowania się, sposób prezentacji). Prace dodatkowe (np. referaty, plakaty, zadania i doświadczenia chemiczne dla chętnych,... ). Wyniki akcji sprawdzających i egzaminów próbnych. Prace długoterminowe. Egzaminy próbne i akcje sprawdzające. S P O S O B Y P O Z Y S K I W A N I A O C E N ( O C E N I A N I E B I E Ż Ą C E ) 1. Uczeń powinien: a) przygotowywać się systematycznie do lekcji, b) posiadać i prowadzić systematycznie zeszyt przedmiotowy (format B5) i ćwiczenia, c) być aktywnym merytorycznie na lekcjach bieżących i powtórzeniowych, d) napisać wszystkie sprawdziany kończące poszczególne działy programu z chemii, uwaga: - w przypadku usprawiedliwionej nieobecności uczeń pisze sprawdzian w uzgodnionym terminie (nie dalszym niż 3 tygodnie od momentu przyjścia do szkoły),
- w sytuacji nieusprawiedliwionej nieobecności uczeń pisze sprawdzian podczas pierwszej lekcji chemii, na którą przyjdzie, - w przypadku odmowy napisania sprawdzianu uczeń otrzymuje ocenę niedostateczną, e) zawsze znać symbolikę i wartościowość wyznaczonych pierwiastków chemicznych, f) odrabiać zadania domowe. 2. Uczeń może zgłosić swoje nieprzygotowanie do lekcji w ilości ustalonej przez nauczyciela uczącego. Za każde następne otrzymuje ocenę niedostateczną. 3. W przypadku kluczowych dla chemii wiadomości i umiejętności będą stosowane elementy oceniania kształtującego. 4. Sposoby informowania o osiągnięciach i postępach: a) uczniów : - ustne uzasadnienie oceny (np. podczas lekcji i dyżurów specjalnie przeznaczonych dla uczniów), - krótkie recenzje (np. ustne) prac pisemnych (np. podczas lekcji i dyżurów specjalnie przeznaczonych dla uczniów), - rozmowy indywidualne w uzgodnionym czasie (np. dłuższe przerwy, gdy nauczyciel nie ma dyżuru na korytarzu szkolnym), - publikowanie wyników różnego typu konkursów. b) rodziców: - rozmowy indywidualne (np. podczas tzw. dni otwartych, wywiadówek), - udostępnienie prac pisemnych do wglądu (np. podczas tzw. dni otwartych, wywiadówek). W A R U N K I P O P R A W I A N I A O C E N C Z Ą S T K O W Y C H 1. Uczeń ma prawo poprawić ocenę wyłącznie ze sprawdzianów i ważnych wg nauczyciela kartkówek jeden raz w ciągu dwóch tygodni po oddaniu sprawdzianu przez nauczyciela. Jeżeli zostało zastosowane ocenianie kształtujące nie ma możliwości poprawy uzyskanej oceny. 2. W sytuacji, gdy podczas pracy pisemnej (krótkiej i długiej) będzie sprawdzana umiejętność kluczowa dla chemii konieczność poprawy oceny ustala nauczyciel. 3. Dla wszystkich chętnych ustala się jeden termin poprawy. 4. Do dziennika obok oceny uzyskanej poprzednio wpisuje się ocenę z poprawy. S P O S Ó B U S T A L A N I A O C E N Y K L A S Y F I K A C Y J N E J Ś R Ó D R O C Z N E J I R O C Z N E J 1. Wystawienie oceny śródrocznej i rocznej jest dokonywane na podstawie ocen cząstkowych, przy czym największą wagę mają oceny ze sprawdzianów, w drugiej kolejności są odpowiedzi ustne i kartkówki. Pozostałe oceny są wspomagające. 2. Ocena śródroczna ma charakter informacyjny. 3. Przed rocznym klasyfikacyjnym zebraniem rady pedagogicznej nauczyciele chemii zobowiązani są do: a) poinformowania ucznia i wychowawcy klasy o przewidywanych dla niego ocenach klasyfikacyjnych z chemii z co najmniej tygodniowym wyprzedzeniem, ma to formę wpisu, w odpowiednią rubrykę, do dziennika, ocena przewidywana może ulec zmianie, b) ustalenia oceny klasyfikacyjnej trzy dni robocze przed zebraniem rady pedagogicznej zatwierdzającej wyniki klasyfikacji. 4. W sytuacji nieobecności dziecka w szkole obowiązkiem rodzica jest skontaktowanie się z wychowawcą w terminie do 7 dni przed konferencją klasyfikacyjną, jeśli rodzic (prawny opiekun) nie skontaktuje się z wychowawcą w wyznaczonym terminie, aby zapoznać się z przewidywanymi ocenami klasyfikacyjnymi, traci prawo do odwołania o ponowne ustalenie przewidywanych rocznych ocen klasyfikacyjnych z zajęć edukacyjnych.
W A R U N K I I T R Y B U Z Y S K A N I A W Y Ż S Z E J N I Ż P R Z E W I D Y W A N A R O C Z N E J O C E N Y K L A S Y F I K A C Y J N E J Z C H E M I I 1. Ocena przewidywana może ulec podwyższeniu w wyniku decyzji nauczyciela chemii. 2. Jeżeli nauczyciel chemii nie podwyższył przewidywanej oceny z chemii rodzice (prawni opiekunowie) mogą zwrócić się z wnioskiem w tym względzie do dyrektora. 3. Rodzice (prawni opiekunowie) mogą w terminie do 3 dni roboczych przed klasyfikacyjnym posiedzeniem rady pedagogicznej zwrócić się z pisemnym wnioskiem do dyrektora szkoły o ponowne ustalenie rocznej oceny klasyfikacyjnej z chemii. 4. Nauczyciel chemii (w przypadku nieobecności - nauczyciel danego zespołu przedmiotowego) analizuje oceny ucznia w danym roku szkolnym, uwzględniając w szczególności sytuację: rodzinną, zdrowotną ucznia oraz okoliczności, o których szkoła wcześniej nie była informowana, a także ustala zasadność prawa ucznia do uzyskania wyższej niż przewidywana rocznej oceny klasyfikacyjnej z zajęć edukacyjnych. 5. Prawo to przysługuje uczniowi, który (zasady szczegółowe zawarte w przedmiotowych systemach oceniania): a) spełnił wymagania zawarte w przedmiotowych systemach oceniania w danej klasie, b) systematycznie uczęszczał na lekcje (wyjątek choroba), nie wagarował, c) terminowo napisał (wykonał) wszystkie obowiązkowe prace, udzielił odpowiedzi ustnych, d) systematycznie odrabia zadania domowe, e) posiada i systematycznie prowadzi zeszyt przedmiotowy lub notatki, f) wykonuje polecenia nauczyciela podczas lekcji, pracuje w grupie - nie utrudnia jej prac, g) podejmuje się wykonywania prac dodatkowych proponowanych przez nauczyciela, h) korzystał z możliwości poprawy ocen cząstkowych. 6. Aby uzyskać wyższą ocenę od przewidywanej uczeń musi napisać (wykonać) sprawdzian na ocenę o którą się ubiega, obejmujący wiedzę i umiejętności ucznia z zakresu całego roku szkolnego, zgodnie z wymaganiami edukacyjnymi danej klasy. 7. Sprawdzian przeprowadza się w terminie ustalonym przez nauczyciela. 8. Uzyskana niższa ocena ze sprawdzianu nie powoduje zmiany rocznej oceny klasyfikacyjnej ustalonej pierwotnie. (-) Ilona Dziuba
Wymagania edukacyjne niezbędne do uzyskania poszczególnych śródrocznych i rocznych ocen z chemii, które obowiązują uczniów klas 2: DZIAŁ IV. KWASY podstawowe WYMAGANIA PROGRAMOWE POZIOMY WYMAGAŃ ponadpodstawowe Konieczne K + Podstawowe K + P + Rozszerzające K + P + R + Dopełniające OCENA dopuszczająca dostateczna dobra bardzo dobra wymienia zasady bhp dotyczące obchodzenia się z kwasami definiuje pojęcia: elektrolit i nieelektrolit wyjaśnia, co to jest wskaźnik i wymienia trzy przykłady wskaźników opisuje zastosowania wskaźników odróżnia kwasy od innych substancji chemicznych za pomocą wskaźników definiuje pojęcie kwasy opisuje budowę kwasów beztlenowych i tlenowych odróżnia kwasy tlenowe od beztlenowych wskazuje wodór i resztę kwasową we wzorze kwasu wyznacza wartościowość reszty kwasowej zapisuje wzory sumaryczne kwasów: HCl, H 2 S, H 2 SO 4, H 2 SO 3, HNO 3, H 2 CO 3, H 3 PO 4 podaje nazwy poznanych kwasów opisuje właściwości kwasów: chlorowodorowego, azotowego(v) i siarkowego(vi) opisuje podstawowe zastosowania kwasów: chlorowodorowego, azotowego(v) i siarkowego(vi) wyjaśnia, na czym polega dysocjacja jonowa (elektrolityczna) kwasów definiuje pojęcia jon, kation i anion dysocjacji jonowej kwasów (proste przykłady) wyjaśnia pojęcie kwaśne opady wymienia wspólne właściwości kwasów wyjaśnia, z czego wynikają wspólne właściwości kwasów zapisuje wzory strukturalne poznanych kwasów wyjaśnia pojęcie tlenek kwasowy wskazuje przykłady tlenków kwasowych wymienia metody otrzymywania kwasów tlenowych i beztlenowych otrzymywania poznanych kwasów opisuje właściwości poznanych kwasów opisuje zastosowania poznanych kwasów wyjaśnia pojęcie dysocjacja jonowa zapisuje i odczytuje wybrane równania reakcji dysocjacji jonowej kwasów definiuje pojęcie odczyn kwasowy zapisuje obserwacje do przeprowadzanych doświadczeń wyjaśnia, dlaczego podczas pracy ze stężonymi roztworami kwasów należy zachować szczególną ostrożność wymienia poznane tlenki kwasowe otrzymywania wskazanego kwasu wykazuje doświadczalnie żrące właściwości kwasu siarkowego(vi) podaje zasadę bezpiecznego rozcieńczania stężonego roztworu kwasu siarkowego(vi) wyjaśnia, dlaczego kwas siarkowy(vi) pozostawiony w otwartym naczyniu zwiększa swą objętość planuje doświadczalne wykrycie białka w próbce żywności (w serze, mleku, jajku) opisuje reakcję ksantoproteinową reakcji dysocjacji jonowej (elektrolitycznej) kwasów określa odczyn roztworu kwasowego na podstawie znajomości jonów obecnych w badanym roztworze analizuje proces powstawania kwaśnych opadów i skutki ich działania rozwiązuje chemografy opisuje doświadczenia przeprowadzane na lekcjach (schemat, obserwacje, wniosek) zapisuje wzór strukturalny dowolnego kwasu nieorganicznego o podanym wzorze sumarycznym projektuje doświadczenia, w których wyniku można otrzymywać kwasy identyfikuje kwasy, na podstawie podanych informacji odczytuje równania reakcji chemicznych potrafi rozwiązywać trudniejsze chemografy proponuje sposoby ograniczenia powstawania kwaśnych opadów
DZIAŁ IV. WODOROTLENKI podstawowe WYMAGANIA PROGRAMOWE POZIOMY WYMAGAŃ ponadpodstawowe Konieczne K + Podstawowe K + P + Rozszerzające K + P + R + Dopełniające OCENA dopuszczająca dostateczna dobra bardzo dobra wymienia zasady bhp dotyczące obchodzenia się z zasadami odróżnia zasady od innych substancji chemicznych za pomocą wskaźników definiuje pojęcia wodorotlenek i zasada opisuje budowę wodorotlenków podaje wartościowość grupy wodorotlenowej zapisuje wzory sumaryczne wodorotlenków: NaOH, KOH, Ca(OH) 2, Al(OH) 3 opisuje właściwości oraz zastosowania wodorotlenków: sodu, potasu i wapnia wyjaśnia, na czym polega dysocjacja jonowa (elektrolityczna) zasad zapisuje równania dysocjacji jonowej zasad (proste przykłady) podaje nazwy jonów powstałych w wyniku dysocjacji odróżnia zasady od kwasów za pomocą wskaźników wymienia rodzaje odczynu roztworów określa zakres ph i barwy wskaźników dla poszczególnych odczynów wymienia wspólne właściwości zasad wyjaśnia, z czego wynikają wspólne właściwości zasad definiuje pojęcie tlenek zasadowy podaje przykłady tlenków zasadowych wymienia dwie główne metody otrzymywania wodorotlenków otrzymywania wodorotlenku sodu, potasu i wapnia wyjaśnia pojęcia woda wapienna, wapno palone i wapno gaszone określa rozpuszczalność wodorotlenków na podstawie tabeli rozpuszczalności odczytuje proste równania dysocjacji jonowej (elektrolitycznej) zasad definiuje pojęcie odczyn zasadowy omawia skalę ph bada odczyn i ph roztworu zapisuje obserwacje do przeprowadzanych doświadczeń rozróżnia pojęcia wodorotlenek i zasada wymienia przykłady wodorotlenków i zasad wyjaśnia, dlaczego podczas pracy z zasadami należy zachować szczególną ostrożność wymienia poznane tlenki zasadowe otrzymywania wybranego wodorotlenku planuje doświadczenia, w których wyniku, można otrzymać wodorotlenek: sodu, potasu lub wapnia planuje sposób otrzymywania wodorotlenków trudno rozpuszczalnych w wodzie dysocjacji jonowej (elektrolitycznej) zasad określa odczyn roztworu zasadowego na podstawie znajomości jonów obecnych w badanym roztworze rozwiązuje chemografy opisuje doświadczenia przeprowadzane na lekcjach (schemat, obserwacje, wniosek) wymienia przyczyny odczynu kwasowego, zasadowego, obojętnego roztworów interpretuje wartość ph w ujęciu jakościowym (odczyn kwasowy, zasadowy, obojętny) opisuje zastosowania wskaźników planuje doświadczenie, które umożliwi zbadanie wartości ph produktów używanych w życiu codziennym zapisuje wzór sumaryczny wodorotlenku dowolnego metalu planuje doświadczenia, w których wyniku można otrzymać różne wodorotlenki, także trudno rozpuszczalne otrzymywania różnych wodorotlenków identyfikuje wodorotlenki na podstawie podanych informacji odczytuje równania reakcji chemicznych rozwiązuje chemografy o większym stopniu trudności wyjaśnia pojęcie skala ph
DZIAŁ V. SOLE podstawowe WYMAGANIA PROGRAMOWE POZIOMY WYMAGAŃ ponadpodstawowe Konieczne K + Podstawowe K + P + Rozszerzające K + P + R + Dopełniające OCENA dopuszczająca dostateczna dobra bardzo dobra opisuje budowę soli wskazuje metal i resztę kwasową we wzorze soli zapisuje wzory sumaryczne soli (chlorków, siarczków) tworzy nazwy soli na podstawie wzorów sumarycznych i zapisuje wzory sumaryczne soli na podstawie ich nazw, np. wzory soli kwasów: chlorowodorowego, siarkowodorowego i metali, np. sodu, potasu i wapnia wskazuje wzory soli wśród zapisanych wzorów związków chemicznych opisuje, w jaki sposób dysocjują sole dysocjacji jonowej soli (proste przykłady) dzieli sole ze względu na ich rozpuszczalność w wodzie określa rozpuszczalność soli w wodzie na podstawie tabeli rozpuszczalności wodorotlenków i soli podaje sposób otrzymywania soli trzema podstawowymi metodami (kwas + zasada, metal + kwas, tlenek metalu + kwas) zapisuje cząsteczkowo równania reakcji otrzymywania soli (najprostsze) definiuje pojęcia reakcje zobojętniania i reakcje strąceniowe odróżnia zapis cząsteczkowy od zapisu jonowego równania reakcji chemicznej określa związek ładunku jonu z wartościowością metalu i reszty kwasowej wymienia zastosowania najważniejszych soli, np. chlorku sodu wymienia cztery najważniejsze sposoby otrzymywania soli podaje nazwy i wzory soli (typowe przykłady) otrzymywania soli (reakcja zobojętniania) w postaci cząsteczkowej, jonowej oraz jonowej skróconej odczytuje równania reakcji otrzymywania soli wyjaśnia pojęcia reakcja zobojętniania i reakcja strąceniowa otrzymywania soli (reakcja strąceniowa) w postaci cząsteczkowej korzysta z tabeli rozpuszczalności wodorotlenków i soli zapisuje i odczytuje wybrane równania reakcji dysocjacji jonowej soli dzieli metale ze względu na ich aktywność chemiczną (szereg aktywności metali) wymienia sposoby zachowania się metali w reakcji z kwasami (np. miedź lub magnez w reakcji z kwasem chlorowodorowym) zapisuje obserwacje z przeprowadzanych na lekcji doświadczeń podaje nazwy i wzory dowolnych soli dysocjacji jonowej (elektrolitycznej) soli stosuje metody otrzymywania soli wyjaśnia przebieg reakcji zobojętniania otrzymywania soli w postaci cząsteczkowej i jonowej określa, korzystając z szeregu aktywności metali, które metale reagują z kwasami według schematu: metal + kwas sól + wodór wymienia przykłady soli występujących w przyrodzie projektuje doświadczenia umożliwiające otrzymywanie soli w reakcjach strąceniowych formułuje wniosek dotyczący wyniku reakcji strąceniowej na podstawie analizy tabeli rozpuszczalności soli i wodorotlenków podaje zastosowania soli opisuje doświadczenia przeprowadzane na lekcjach (schemat, obserwacje, wniosek) wskazuje substancje, które mogą ze sobą reagować, tworząc sól podaje metody otrzymywania soli identyfikuje sole na podstawie podanych informacji wyjaśnia, jakie zmiany zaszły w odczynie roztworów poddanych reakcji zobojętniania przewiduje, czy zajdzie dana reakcja chemiczna proponuje reakcję tworzenia soli trudno rozpuszczalnej określa zastosowanie reakcji strąceniowej reakcji otrzymywania dowolnej soli w postaci cząsteczkowej i jonowej projektuje doświadczenia otrzymywania soli przewiduje efekty zaprojektowanych doświadczeń formułuje wniosek do zaprojektowanych doświadczeń