Sieć Szerokopasmowa Polski Wschodniej Studium Wykonalności

Sieć Szerokopasmowa Polski Wschodniej Studium Wykonalności Projekt realizowany w ramach Programu Operacyjnego Rozwój Polski Wschodniej 12-05-2010 SSPW 1

Program prezentacji Sposób podejścia do interwencji Współbieżność budowanej sieci, w tym możliwość wykorzystania istniejącej infrastruktury operatorów Zasady korzystania z wybudowanej infrastruktury, w szczególności kwestie odpłatności, ewentualnych ograniczeń w świadczeniu usług detalicznych Występowanie pomocy publicznej, procedura notyfikacji Model współpracy operatorów z samorządami Usługi świadczone w sieci Dalsze kroki w ramach projektu (orientacyjny harmonogram działań) 12-05-2010 SSPW 2

Studium Wykonalności Studium jako model uzasadnienia biznesowego projektu Demografia Logika interwencji UE Analiza finansowa Analiza otoczenia Gospodarka Rynek pracy Problemy regionu Analiza popytu Wyznaczenie obszarów interwencji Analiza techniczna Analiza środowiskowa Analiza prawna i organizacyjna Analiza ekonomiczna Działania wspierające: - promocja i szkolenia - model realizacji projektu Uwarunkowania Środowiskowe Prawne Organizacyjne Problemy regionu 12-05-2010 Analiza podaży SSPW Trendy Rynkowe Technologiczne Dobre praktyki Studium Wykonalności = Uzasadnienie Biznesowe Projektu 3

Sposób podejścia do interwencji 12-05-2010 SSPW 4

Analiza zasadności i sposobu interwencji Czy są zaspokojone potrzeby? Czy jest szansa że te potrzeby zaspokoi rynek? Jak rynkowi pomóc? Możliwe sposoby interwencji: pobudzenie popytu pobudzenie podaży wsparcie inwestycji operatorskich Przygotowanie interwencji wymaga zbadania stanu rynku i konsultacji z działającymi na nim podmiotami 12-05-2010 SSPW 5

Poziom interwencji budowa infrastruktury wsparcie rynku np. przy okazji budowy infrastruktury komunalnej budowa infrastruktury własnej świadczenie usług 12-05-2010 SSPW 6

Otwarty dostęp Projekt będzie zgodny z: Dyrektywą (2002/21/EC) w sprawie jednolitej struktury regulacji dla sieci i usług komunikacji elektronicznej, Ustawą Prawo telekomunikacyjne (które jest zgodna z tą dyrektywą) zasadami konkurencji (zasady udzielania pomocy przez państwo i przepisy antymonopolowe, w tym wytyczne KE z 30.9.2009). Zapewniony zostanie wszystkim operatorom na tych samych warunkach zgodnie z regulacjami krajowymi i warunkami wolnego rynku - dostęp do sieci bez nierównego traktowania. Lokalizacja i wymogi techniczne punktów dostępu do nowej infrastruktury nie powinny faworyzować żadnego operatora ani zakłócać warunków na innych rynkach. 12-05-2010 SSPW 7

Pozostałe wytyczne Przejrzystość alokacji kosztów i monitoring Jasne określenie kwalifikowalności kosztów, wykorzystanie odrębnych rachunków w przypadku obecności innych działań i stały monitoring rezultatów finansowych zapewni wysoki stopień przejrzystości. Minimalne naruszenie polityki cenowej Ustalenie właściwej ceny usług dostępu do wybudowanej infrastruktury ma zapewnić, aby użytkownicy korzystający z wyników Projektu nie byli postawieni w pozycji korzystniejszej niż ich konkurenci działający na obszarach, gdzie podobnie zaawansowane usługi szerokopasmowe są dostępne na warunkach rynkowych. 12-05-2010 SSPW 8

Obniżanie barier inwestycyjnych Realizowane projekty przewodowe mają przybliżyć węzły sieci dystrybucyjnej do klienta końcowego Budowa pętli abonenckiej pozostaje w gestii operatorów usług, którzy mogą rozpocząć działalność na nowych rynkach poprzez: budowę własnej pętli abonenckiej korzystanie z umów LLU Rynek pętli abonenckiej otwiera się na nowych obszarach dla wielu operatorów konkurencja Realizacja projektów bezprzewodowych ma zwiększyć zasięg sieci i możliwości dostępu 12-05-2010 SSPW 9

Wpływ na rynek (konkurencyjność) Analiza wpływu na konkurencyjność musi być dokonana dla rynku detalicznego i hurtowego Trudność z pozyskaniem danych porównawczych Powszechnie dostępne są jedynie dane o cenach detalicznych Informacja o cenach hurtowych jest wyrywkowa i na ogół z drugiej ręki (tajemnica handlowa operatorów) Wykonano analizę wariancji Analiza ta powinna wykazywać wzrost, a co najmniej nie pogorszenie, konkurencyjności Poprawnie wykonana analiza jest bardzo ważna z punktu widzenia decyzji KE w sprawie zatwierdzenia projektu Realizacja projektu SSPW przyczyni się do poprawy konkurencyjności na rynku usług telekomunikacyjnych poprzez zapewnienie konkurencji na rynku hurtowej transmisji danych oraz otwartego dostępu do infrastruktury pasywnej. 12-05-2010 SSPW 10

Analiza zasadności interwencji -założenia interwencji Analiza aktualnego stanu dostępności usług szerokopasmowych na terenie Polski Wschodniej pozwala stwierdzić, że nie jest on wystarczający do potrzeb ani nie zapewnia właściwego środowiska dla rozwoju, przyjęcia wykorzystywania technologii informacyjnokomunikacyjnych (TIK) w gospodarce i społeczeństwie. Za cel interwencji przyjęto wsparcie na rzecz podstawowej infrastruktury szerokopasmowej, zaplanowanej w taki sposób, by umożliwić również rozwój sieci NGA. Definicja szerokopasmowości - dostęp można określić jako szerokopasmowy, jeżeli wydajność łącza nie jest czynnikiem ograniczającym możliwość uruchamiania aplikacji dostępnych w sieci. 12-05-2010 SSPW 11

Definicja obszarów interwencji obszary białe : całkowity brak infrastruktury szkieletowo-dystrybucyjnej (punktów dystrybucyjnych), niezbędnej do zapewnienia podaży usług szerokopasmowego dostępu do Internetu na założonym poziomie, a także brak przedsiębiorców telekomunikacyjnych świadczących takie usługi; obszary szare : istnieje infrastruktura szkieletowo-dystrybucyjna tylko jednego operatora telekomunikacyjnego (zazwyczaj operatora zasiedziałego ), co oznacza istnienie punktów dystrybucyjnych tylko jednego operatora na danym terenie i brak konkurencji na poziomie infrastruktury szkieletowo-dystrybucyjnej; w poszczególnych miejscowościach usługi szerokopasmowego dostępu do Internetu są oferowane przez jednego przedsiębiorcę telekomunikacyjnego, albo przez dwóch lub więcej przedsiębiorców, korzystających jednak z usług hurtowych tego samego operatora infrastruktury szkieletowo-dystrybucyjnej; obszary czarne : istnieje infrastruktura szkieletowo-dystrybucyjna co najmniej dwóch operatorów telekomunikacyjnych, umożliwiająca zapewnienie podaży usług szerokopasmowego dostępu do Internetu na założonym poziomie (istnieją tam zatem co najmniej dwa punkty dystrybucyjne różnych operatorów), a usługi szerokopasmowego dostępu do Internetu są oferowane poprzez konkurujących ze sobą przedsiębiorców telekomunikacyjnych. 12-05-2010 SSPW 12

Algorytm określania koloru miejscowości 1. Na podstawie Inwentaryzacji wyznaczana jest lista miejscowości, w których znajdują się punkty dystrybucyjne istniejących operatorów telekomunikacyjnych; 2. Zgodnie z powyższymi definicjami określane są kolory poszczególnych miejscowości w odniesieniu do lokalizacji infrastruktury szkieletowodystrybucyjnej; 3. Na podstawie Inwentaryzacji określana jest lista operatorów sieci dostępowych, oferujących usługi dostępu do Internetu o założonej przepływności oraz miejscowości, w których świadczą takie usługi; 4. Kolory miejscowości będących proponowanymi lokalizacjami węzłów dystrybucyjnych SSPW są weryfikowane w oparciu o wyniki analizy sieci dostępowych dokonanej w kroku 3; w rezultacie część z miejscowości białych lub szarych może zostać przemianowana na miejscowości szare lub czarne ; 5. Miejscowości czarne, które pojawiły się w kroku 4 poddawane są weryfikacji mającej na celu sprawdzenie, czy operatorzy działających w nich szerokopasmowych sieci dostępowych są od siebie niezależni. 12-05-2010 SSPW 13

Miejscowości w obszarach BSC -przykład klasyfikowania W miejscowościach A i C oferowane są usługi dostępowe jednak wyłącznie przez przedsiębiorców telekomunikacyjnych korzystających z węzła dostępowego w miejscowości A. W miejscowościach B, D i E oferowane są usługi dostępowe jednak wyłącznie przez przedsiębiorców telekomunikacyjnych korzystających z węzła dostępowego w miejscowości B. W miejscowości F nie są świadczone usługi dostępowe. W miejscowości G usługi dostępowe oferowane są przez dwóch niezależnych operatorów telekomunikacyjnych. 12-05-2010 SSPW 14

Przewidywane wyniki projektu W wyniku realizacji projektu wybudowana zostanie ponadregionalna sieć szerokopasmowa składająca się z pięciu regionalnych sieci szerokopasmowych (pięć projektów wojewódzkich) na obszarach najbardziej zagrożonych wykluczeniem cyfrowym w województwach Polski Wschodniej. Budowa nowoczesnej infrastruktury teleinformatycznej zwiększy atrakcyjność województw Polski Wschodniej dla operatorów telekomunikacyjnych świadczących usługę tzw. ostatniej mili. Otwarcie niedostępnego dotąd rynku spowoduje wzrost liczby inwestycji związanych z doprowadzeniem infrastruktury do odbiorcy końcowego, co wpłynie na zwiększenie dostępu do Internetu dla instytucji, przedsiębiorstw i mieszkańców obszarów peryferyjnych zagrożonych wykluczeniem cyfrowym. Realizacja projektu, zwiększając dostępność mediów elektronicznych dla mieszkańców i firm województw Polski Wschodniej, podniesie atrakcyjność gospodarczą województwa i całej Polski Wschodniej. 12-05-2010 SSPW 15

Aktualne wartości wskaźników produktu dla całego projektu Nazwa wskaźnika produktu Jednostka miary Rok bazowy 2010 Rok 2011 Rok 2012 Rok 2013 Rok docelowy 2014 Wskaźniki dla całego projektu liczba projektów zrealizowanych z zakresu społeczeństwa informacyjnego szt. 0 0 0 0 1 długość zainstalowanej sieci Internetu szerokopasmowego km 0 1 755 7 522 10 129 10 599 liczba zainstalowanych węzłów szt. 0 40 747 761 1 057 12-05-2010 SSPW 16

Aktualne wartości wskaźników rezultatu dla całego projektu Nazwa wskaźnika rezultatu Jednostka miary Rok bazowy 2012 Rok 2013 Rok docelowy 2014 Wskaźniki dla całego projektu obszar, na którym stworzono możliwość dostępu do Internetu szerokopasmowego % 0 41,87 53,43 12-05-2010 SSPW 17

Sposób utworzenia sieci i wykorzystanie istniejącej infrastruktury 12-05-2010 SSPW 18

Koncepcja technologiczna sieci Sieć jest budowana w technologii światłowodowej Architektura sieci zawiera warstwę aktywną Sieć przewidziana jest do eksploatacji w okresie 20-30 lat (światłowody), musi więc zapewnić odpowiednią przepustowość Architektura sieci jest siecią nowej generacji (NGN) Gęstość rozmieszczenia sieci przeanalizowana w trzech wariantach: zasięg punktu dystrybucyjnego r = 2 km ( wariant 2km ), zasięg punktu dystrybucyjnego r = 4 km ( wariant 4km ), zasięg punktu dystrybucyjnego r = 6 km ( wariant 6km ). gdzie: r oznacza promień obszaru wyznaczony jako odległość logistyczna wzdłuż dróg publicznych, operatorów dostępowych przyłączonych do danego punktu dystrybucyjnego. Węzły nie są rozmieszczane co 6 km ale z gęstością pozwalającą na objęcie 90% populacji, przy założeniu zasięgu 6 km. 12-05-2010 SSPW 19

Założenia technologiczne Medium transmisyjne: światłowód jednomodowy Sieć hierarchiczna Sieć szkieletowa Topologia: pierścień Transmisja z wykorzystaniem zwielokrotnienia falowego DWDM Sieć dystrybucyjna Topologia: drzewo Nie planuje się wykorzystania zwielokrotnienia falowego DWDM 12-05-2010 SSPW 20

Założenia technologiczne Protokół transmisyjny MPLS Sieć budowana zgodnie z zasadą neutralności technologicznej Komisja Europejska zakłada wykorzystanie technologii światłowodowych jako technologii podstawowych Warstwa dystrybucyjna i jej parametry mają kluczowe znaczenie w kontekście umożliwienia budowy sieci typu NGA przez operatorów sieci dostępowych Wydajność sieci dystrybucyjnej nie może być ograniczeniem dla korzystających z sieci dostępowych 12-05-2010 SSPW 21

Sieć szkieletowa SSPW 12-05-2010 SSPW 22

Założenia technologiczne Na terenach miejskich kanalizacja teletechniczna będzie składała się z kanalizacji pierwotnej oraz kanalizacji wtórnej. Na terenach podmiejskich kanalizacja teletechniczna zostanie zrealizowana w postaci rurociągu kablowego. Wprowadzono połączenia skrośne w szkielecie sieci. Optymalizacja sieci pod kątem wykorzystania istniejącej infrastruktury: optymalizację sieci pod kątem możliwie największego wykorzystania istniejącej infrastruktury; optymalizację sieci z punktu widzenia jej planowanego przebiegu uwzględniającego m.in. optymalizację długości połączeń, a następnie w miarę możliwości wykorzystanie istniejącej infrastruktury. Zastosowano to drugie podejście. 12-05-2010 SSPW 23

Warstwy sieci SSPW warstwa dystrybucyjna warstwa szkieletowa 12-05-2010 SSPW 24

Algorytm wymiarowania sieci lokalizacja węzłów warstwy szkieletowej sieci długość relacji warstwy szkieletowej sieci obszary inwestycyjne (wraz z przypisaniem gmin) Wymiarowanie sieci szkieletowej analiza wariantowa Wymiarowanie warstwy dystrybucyjnej sieci (lokalizacjawęzłów) lokalizacja punktów dystrybucyjnych Wymiarowanie warstwy dystrybucyjnej sieci (relacje) długości relacji warstwy dystrybucyjnej sieci dane z Inwentaryzacji identyfikacja obszarów interwencji (definicja BSC) w wyniku realizacji algorytmu wymiarowania warstwy szkieletowej sieci uzyskiwane są: lokalizacje węzłów warstwy szkieletowej SSPW (lista miejscowości, będących siedzibami powiatów), długości relacji pomiędzy tymi węzłami (w km), lista obszarów inwestycyjnych, które podlegać będą dalszej analizie (wraz z przypisaniem do nich poszczególnych gmin danego województwa); w pierwszym kroku wymiarowania warstwy dystrybucyjnej sieci, określane są lokalizacje punktów dostępowych SSPW: lokalizacje te określane są w odniesieniu do poszczególnych obszarów inwestycyjnych (zgodnie z przyjętą metodyką), lokalizacje te obejmują jedynie miejscowości niebędące miejscowościami czarnymi (przyjęte definicje obszarów czarnych, szarych i białych znajdują się w Rozdziale 3.1), proces określania lokalizacji punktów dystrybucyjnych realizowany jest w oparciu o kilka wariantów opisanych w rozdziale 7.4.3; w drugim kroku wymiarowania warstwy dystrybucyjnej sieci, określane są długości relacji łączących punkty dostępowe SSPW: relacje te określane są tak, aby ich łączna długość była jak najkrótsza (dla całego obszaru inwestycyjnego i wszystkich punktów), relacje wytyczane są wzdłuż dróg publicznych, długości relacji określane są oddzielnie dla każdego wariantu analizy SSPW. 12-05-2010 SSPW 25

Warianty budowy sieci Województwo Parametr Wariant I - 2 km Wariant II - 4 km Wariant III - 6 km świętokrzyskie Całkowite nakłady inwestycyjne netto 342 211 229 226 680 923 161 549 896 FNPV/C z dotacją -101 012 029-30 459 766-14 584 087 ENPV/C z dotacją 92 187 100 170 341 813 191 572 518 lubelskie Całkowite nakłady inwestycyjne netto 644 024 632 456 093 972 316 389 977 FNPV/C z dotacją -153 224 159-62 059 725-21 755 037 ENPV/C z dotacją 91 314 118 194 797 586 245 724 417 podkarpackie Całkowite nakłady inwestycyjne netto 374 458 259 297 738 327 237 617 705 FNPV/C z dotacją -54 281 478-22 864 631 12 702 390 ENPV/C z dotacją 287 170 197 324 387 591 364 053 658 podlaskie Całkowite nakłady inwestycyjne netto 423 327 769 281 854 260 201 806 299 FNPV/C z dotacją -100 703 815-34 645 178-16 127 976 ENPV/C z dotacją 38 635 804 115 178 123 140 419 420 warmińskomazurskie Całkowite nakłady inwestycyjne netto 462 824 583 315 684 362 254 101 608 FNPV/C z dotacją -84 761 318-22 245 264 13 305 805 ENPV/C z dotacją 492 163 736 593 831 083 652 058 920 12-05-2010 SSPW 26

Wariant optymalny dla sieci SSPW -cz. I Koncepcją techniczną, która zapewni dostarczenie zakładanych w projekcie usług, jest budowa warstwy szkieletowej sieci z wykorzystaniem multiplekserów drop&insert DWDM jako warstwy transportowej dla routerów MPLS wyposażonych w interfejsy 10 lub 40 Gigabit Ethernet. Wariant ten zapewni podział funkcjonalny sieci na dwie warstwy: transportową (bazującą na DWDM) oraz agregującą (opartą na technologii MPLS). Model ten posiada następujące zalety w stosunku do innych modeli: najlepiej spełnia kryterium otwartości sieci; zastosowanie interfejsów z asynchronicznym próbkowaniem w warstwie transportowej pozwala na transmisję dowolnych protokołów (zarówno tych, stosowanych obecnie, jak i przyszłych); wspiera najszerszą listę usług; obecność domeny transportowej zapewnia obsługę przyszłościowych usług takich jak optyczne lambdy; zastosowanie protokołu MPLS w warstwie agregującej pozwala na stosowanie wszystkich najważniejszych technologii (ATM, FrameRelay, Ethernet i IP) oraz umożliwia realizację usług IP o najwyższej jakości i bezpieczeństwie (MPLS IP VPN). Rekomendowana koncepcja sieci zapewnia korzystny ekonomicznie model wdrożenia oraz rozwoju w przyszłości (pod kątem zasobów/pojemności, jak również oferowanych usług). Oznacza to: wsparcie dla oferowanych usług w najbardziej ekonomiczny sposób podział na warstwy transportową oraz agregującą umożliwia mapowanie usług ze względu na kryterium zaawansowania usługi, nie zaś poprzez kryterium zwykłych technicznych możliwości; umożliwia to znalezienie ekonomicznie optymalnego sposobu realizacji usługi niezależnie od jej zaawansowania; 12-05-2010 SSPW 27

Wariant optymalny dla sieci SSPW -cz. II koncepcję najbardziej otwartą na usługi przyszłościowe ze względu na zastosowanie MPLS (technologii uznanej za najbardziej przyszłościową technologię w telekomunikacji); oferowanie największej skalowalności dla pasma i usług dzięki dwuwarstwowości proponowanego modelu oraz realizacji warstwy agregującej w oparciu o MPLS. Ze względu na horyzont czasowy powstawania SSPW, na etapie prac przedprojektowych należy dokonać przeglądu rozwiązań sieciowych dostępnych na rynku. Należy zauważyć, że w krótkim okresie czasu może nastąpić upowszechnienie rozwiązań integrujących transmisję optyczną i urządzenia transmisyjne, obejmujących eliminację elementów systemu transportowego (transpondery) i dołączanie urządzeń IP/MPLS bezpośrednio do multiplekserów optycznych. Wymaga to oczywiście obsługi odpowiednich interfejsów optycznych (tzw. kolorowych, umożliwiających bezpośrednią transmisję na odpowiedniej długości fali) przez urządzenia warstwy rdzeniowej. W chwili obecnej tego typu rozwiązania są domeną jednego z wiodących producentów urządzeń sieciowych, jednak pozostali producenci deklarują upowszechnienie tego typu rozwiązań w najbliższych latach. 12-05-2010 SSPW 28

Podłączenie operatorów sieci dostępowych Do każdego punktu dystrybucyjnego doprowadzony zostanie kabel o pojemności 12 włókien 2 włókna na potrzeby Operatora Infrastruktury 2 włókna rezerwowe 8 włókien na potrzeby dzierżawy Urządzenia zainstalowane w punktach dystrybucyjnych powinny obsługiwać następujące technologie transmisji Ethernet: 10Gbit/s (10GE), 1 Gbit/s (GE), 100Mbit/s (FE) W punktach dystrybucyjnych przewidziano miejsce do instalacji urządzeń operatorów sieci dostępowych (kolokacja). 12-05-2010 SSPW 29

Model Małego Operatora Operator Sieci Dostępowej (OSD): w obszarach szarych OSD budując sieć jest w stanie dowiązać się światłowodem (FO) do punktu dystrybucyjnego na odległość do 6 km uzyskując po 3 latach zwrot z tej inwestycji, w obszarach białych bez dofinansowania 8.4 POIG, OSD może dowiązać się jedynie na odległość do 4 km inwestując pieniądze w okresie 5-letnim, co jest już praktyczną granicą opłacalności dla jego biznesu, w obszarach białych z dofinansowaniem z 8.4 POIG, OSD może dowiązać się nawet na odległość 6 km uzyskując zwrot z inwestycji w czasie krótszym niż 3 lata, w obszarach mieszanych OSD może dowiązać się na odległość do 6 km uzyskując zwrot z inwestycji w czasie poniżej 5 lat. Uważamy za zasadne zwiększenie ilości węzłów (dogęszczenie) w miejscowościach objętych interwencją, w miarę możliwości inwestycyjnych. 12-05-2010 SSPW 30

Model Małego Operatora Dobrany dla sieci SSPW promień 6 km oddziaływania węzła dystrybucyjnego, jest promieniem optymalnym dla tej sieci, co dodatkowo zostało wzmocnione poprzez weryfikację z wykorzystaniem rzeczywistego OSD z centralnej Polski przeniesionego na rzeczywistość rynkową obszarów objętych programem RPW SSPW. OSD na terenie oddziaływania projektu SSPW bez dofinansowania może uzyskać zwrot z inwestycji w czasie 3-5 lat w zależności od tego, w jakich obszarach wybuduje sieć. Jeśli natomiast uzyska dofinansowanie w ramach POIG 8.4, może dowiązać się na odległość 6 km uzyskując zwrot w czasie krótszym niż 3 lata. Tym samym zdefiniowana w SSPW sieć spełnia również wymagania OSD. Średnia liczba gospodarstw domowych w promieniu 2km wokół węzła SSPW Województwo Obszary białe Obszary szare lubelskie 230 420 podkarpackie 450 700 podlaskie 160 570 świętokrzyskie 230 540 warmińsko mazurskie 140 680 12-05-2010 SSPW 31

Wykorzystanie istniejącej infrastruktury Projekt SSPW polega na stworzeniu infrastruktury szerokopasmowej uzupełniającej istniejące zasoby, zakłada więc: budowę nowych odcinków sieci wykorzystanie istniejącej infrastruktury wszędzie tam, gdzie wzdłuż planowanego przebiegu SSPW istnieją relację innych operatorów, które można wykorzystać: poprzez dzierżawę istniejącej kanalizacji teletechnicznej poprzez dzierżawę włókien światłowodowych W trakcie prac nad Studium Wykonalności Wykonawca wysłał do przedstawicieli Operatorów Telekomunikacyjnych pytanie o posiadaną infrastrukturę telekomunikacyjną Operatorzy na tym etapie nie udzielili wiążących odpowiedzi, znane są jedynie informacje o istniejących relacjach ujawnionych w inwentaryzacji. 12-05-2010 SSPW 32

Wykorzystanie istniejącej infrastruktury Wykorzystanie istniejącej infrastruktury jest zakładane w Studium Studium wymaga, aby wykonawca projektu technicznego wziął pod uwagę istniejącą infrastrukturę zgodnie z podanym w Studium algorytmem Opierając się na obecnej dostępności infrastruktury oraz planach operatorów, można optymistycznie założyć, iż wynikające z dzierżawy oszczędności w CAPEX pozwolą dodatkowo zbudować od 200 400 km sieci jest to wystarczająca ilość na wykonanie (sugerowanych w Studium i opartych na sugestiach ekspertów wojewódzkich ) punktowych dogęszczeń sieci, jednak nie pozwoli na zaprojektowanie infrastruktury SSPW o siatce 3km 12-05-2010 SSPW 33

IRU - korzyści dla inwestora możliwość pozyskania zasobów na wiele lat w bardzo krótkim czasie ( market (time to jednorazowa opłata za zasób za okres np. 20 lat jest niższa od kosztów budowy własnej infrastruktury ( CAPEX ) koszt ten jest kosztem inwestycyjnym może być amortyzowany 12-05-2010 SSPW 34

IRU - korzyści dla dysponenta jednorazowa opłata za zasób za okres np. 20 lat skraca czas zwrotu inwestycji jednorazowy wysoki zastrzyk gotówki uzyskane środki można przeznaczyć na rozwój w innych obszarach sieci nawet jeśli dysponent nie posiada w danej chwili zasobów, a posiada prawo drogi (kanalizacja, maszty) może je w krótkim czasie wybudować uzyskując w krótkim czasie zwrot inwestycji 12-05-2010 SSPW 35

Budowa sieci 12-05-2010 SSPW 36

Organizacja Centrów Zarządzania Siecią Przygotowane Studium Wykonalności nie wyklucza możliwości realizacji całego przedsięwzięcia w układzie z jednym podstawowym i jednym zapasowym Centrum Zarządzania Siecią. Od strony organizacyjnej oraz strategicznej takie podejście wymaga formalnego porozumienia pomiędzy samorządami. Porozumienie takie powinno regulować: Sposób podejmowania wiążących decyzji, Sposób podziału kosztów, Wybór lokalizacji CZS i ZCZS. Z uwagi na rolę jaką pełni CZS w sieci, wybranie modelu z jednym CZS pociąga za sobą kolejne decyzje między innymi decyzje co do sposobu obsługi i zarządzania siecią a mianowicie wyboru jednego OI dla pięciu województw. 12-05-2010 SSPW 37

Organizacja Centrów Zarządzania Siecią Oszczędność wynikająca z budowy jednego podstawowego Centrum Zarządzania Siecią i jednego zapasowego niesie ze sobą oszczędności po stronie inwestycyjnej na poziomie 16 mln PLN, co stanowi 1% całości środków inwestycyjnych. Po stronie operacyjnej oszczędności kształtują się na poziomie 10-12 mln PLN rocznie. Działania zmierzające do budowy jednego CZS należy uznać za racjonalne. Na uwadze, jednak trzeba mieć fakt, że budowa jednego CZS możliwa jest jedynie po uprzednim porozumieniu się Beneficjentów, co do wspólnego prowadzenia całej inwestycji. Działania zmierzające do budowy jednego CZS należy uznać za racjonalne. Na uwadze, jednak trzeba mieć fakt, że budowa jednego CZS możliwa jest jedynie po uprzednim porozumieniu się Beneficjentów, co do wspólnego prowadzenia całej inwestycji. 12-05-2010 SSPW 38

Planowana inwestycja - województwo warmińsko-mazurskie 12-05-2010 SSPW 39

Planowana inwestycja - województwo świętokrzyskie 12-05-2010 SSPW 40

Planowana inwestycja - województwo podlaskie 12-05-2010 SSPW 41

Planowana inwestycja - województwo podkarpackie 12-05-2010 SSPW 42

Planowana inwestycja - województwo lubelskie 12-05-2010 SSPW 43

Zasady korzystania z wybudowanej infrastruktury 12-05-2010 SSPW 44

Warstwy sieci 12-05-2010 SSPW 45

Zasady korzystania z wybudowanej infrastruktury uwarunkowania prawne (cz. I) Korzystanie z infrastruktury i świadczenie usług dostępu telekomunikacyjnego odbywa się za pośrednictwem Operatora Infrastruktury. Operator Infrastruktury świadczy usługi na podstawie zatwierdzonych przez Województwo umów dostępowych. Operator Infrastruktury określa opłaty z tytułu dostępu telekomunikacyjnego dla każdej z grup usług telekomunikacyjnych w granicach korytarzy cenowych zaakceptowanych przez Województwo. 12-05-2010 SSPW 46

Zasady korzystania z wybudowanej infrastruktury uwarunkowania prawne (cz. II) Operator Infrastruktury jest zobowiązany do uwzględniania wniosków innych przedsiębiorców telekomunikacyjnych o zapewnienie im dostępu telekomunikacyjnego, w tym użytkowania elementów sieci oraz udogodnień towarzyszących, w szczególności biorąc pod uwagę poziom konkurencyjności rynku detalicznego i interes użytkowników końcowych. Operator Infrastruktury jest zobowiązany do równego traktowania przedsiębiorców telekomunikacyjnych, w szczególności przez oferowanie jednakowych warunków w porównywalnych okolicznościach, a także oferowania usług oraz udostępniania informacji na warunkach nie gorszych od stosowanych w ramach własnego przedsiębiorstwa lub w stosunkach z podmiotami powiązanymi. 12-05-2010 SSPW 47

Zasady korzystania z wybudowanej infrastruktury uwarunkowania prawne (cz. III) Operator Infrastruktury jest zobowiązany do nieprzerwanego świadczenia operatorom sieci dostępowych, na przejrzystych i nie dyskryminujących zasadach, usług i udogodnień towarzyszących, umożliwiających lub wspierających świadczenie usług dostępu telekomunikacyjnego. Operator Infrastruktury, na swojej stronie internetowej lub w innej formie umożliwiającej jednakowy dostęp do informacji każdemu zainteresowanemu, ogłasza niezbędne dla zawarcia umowy dostępowej informacje dotyczące wymogów formalnych, jakie spełniać powinien odbiorca, specyfikacji technicznej oraz charakterystyki sieci i urządzeń telekomunikacyjnych, zasad i warunków świadczenia usług oraz korzystania z sieci. 12-05-2010 SSPW 48

Zasady korzystania z wybudowanej infrastruktury uwarunkowania prawne (cz. IV) Operator Infrastruktury nie może świadczyć na obszarze Województwa usług telekomunikacyjnych detalicznych zarówno z wykorzystaniem Infrastruktury teleinformatycznej, jak również w oparciu o infrastrukturę własną jak i innych operatorów telekomunikacyjnych. Operator Infrastruktury nie jest uprawniony do świadczenia usług dostępu do sieci użytkownikom końcowym. 12-05-2010 SSPW 49

Zasady korzystania z wybudowanej infrastruktury uwarunkowania prawne (cz. V) Kontrolę bieżącą nad zachowaniem przez Operatora Infrastruktury wszystkich powyższych zasad sprawuje Województwo. Ma ono w tym zakresie szereg kompetencji kontrolnych zagwarantowanych w umowie o partnerstwie publiczno-prywatnym zawieranej z Operatorem Infrastruktury. Umowa zawiera również mechanizmy gwarantujące ich realne egzekwowanie, w szczególności kary umowne. 12-05-2010 SSPW 50

Występowanie pomocy publicznej 12-05-2010 SSPW 51

Występowanie pomocy publicznej Finansowanie budowy sieci szerokopasmowej w ramach projektu SSPW będzie pochodziło ze środków publicznych. Transakcje, w których wystąpi transfer zasobów publicznych: umowa między PARP a Województwem Urzędem Marszałkowskim Województwa o dofinansowaniu projektu nie stanowi aktu udzielenia pomocy publicznej, umowa między Województwem Urzędem Marszałkowskim Województwa, a Operatorem Infrastruktury (OI) partnerstwie publiczno-prywatnym będzie aktem udzielenia pomocy publicznej. to samo dotyczy umów o dostępie do sieci zawieranych między OI a operatorami telekomunikacyjnymi oraz umów między operatorami telekomunikacyjnymi a tymi spośród użytkowników końcowych, którzy wykonują działalność gospodarczą. 12-05-2010 SSPW 52

Model współpracy operatorów z samorządami 12-05-2010 SSPW 53

Sposób realizacji projektu 12-05-2010 SSPW 54

Model technologiczny i biznesowy Wybór modelu technologicznego sieci implikuje model biznesowy przedsięwzięcia Konkurencja Polityka cenowa Inwestycje Koszty (CAPEX i OPEX) Operatorzy dążą do ograniczania kosztów wynikających z posiadania sieci Model sieci a całkowity koszt posiadania (TCO) Sieć współdzielona (shared networks) Operatorzy są bardziej zainteresowani dzierżawą przepływności a nie dzierżawą usług Darmowy Internet nie motywuje do rozwoju własnej infrastruktury 12-05-2010 SSPW 55

SSPW podstawowy model eksploatacji Sieciszkieletowe Operatorzysieci szkieletowej Istniejąca lub planowana infrastruktura operatorów telekomunikacyjnych Regionalne Sieci szkieletowe Właściciel infrastruktury Operator infrstrukury Infrastruktura budowana w ramach projektu SSPW Siecidostępowe Operatorzysieci dostępowych Użytkownicy końcowi usług Sieci przyłączone do RSS, budowane po zakończeniu realizacji projektu SSPW 12-05-2010 SSPW 56

Operator infrastruktury Zarządza powstałą infrastrukturą Nie obsługuje użytkowników końcowych Sprzedaje na równych zasadach usługi wszystkim chętnym operatorom Jest wyłaniany na poziomie województwa Może operować w kilku województwach Czy może równolegle prowadzić usługi hurtowe (nie detaliczne)? Czy może posiadać własną infrastrukturę? (czemu nie?) Na jakich zasadach może budować punkty styku z siecią samorządową? 12-05-2010 SSPW 57

Operator infrastruktury wzajemne uregulowania umowne umowy będą miały charakter ramowy (reference offer), których zakres będzie obejmował warunki SLA (Service Level Agreement), Specjalne Warunki Umowy (SLA) określają szczegółowo parametry dostępności oraz rekompensat, jeśli gwarantowany poziom wydajności nie zostanie dotrzymany. metodyka tworzenia taryf która będzie uwzględniać konieczność zachowania trwałości infrastruktury / projektu (nakłady odtworzeniowe i modernizacyjne) i konkurencyjności na rynku lokalnym. Cena za usługi będzie określana w sposób zapewniający pokrycie niezbędnych kosztów operacyjnych, w tym kosztów finansowych oraz amortyzacji sieci. 12-05-2010 SSPW 58

Eksploatacja sieci 12-05-2010 SSPW 59

Eksploatacja analiza rynku Czynniki kształtujące rentowność Operatora Infrastruktury Koszty eksploatacji sieci Koszty dostępu do Internetu Renta dzierżawna płacona właścicielowi sieci Przychody z eksploatacji sieci Operator Infrastruktury powinien być rentowny, jednak nie przekraczając dopuszczalnego poziomu rentowności Renta dzierżawna głównym mechanizmem sterowania Wpływ na konkurencyjność zastosowanie testu 3 kryteriów 12-05-2010 SSPW 60

Zasady współpracy obowiązki samorządu województwa oddanie operatorowi do używania na czas oznaczony infrastruktury teleinformatycznej ponoszenie w okresie trwania umowy części kosztów obowiązki operatora infrastruktury używanie przedmiotu umowy zgodnie z przeznaczeniem zachowanie przedmiotu umowy w stanie nie pogorszonym (konserwacja i naprawy) uzupełnienie infrastruktury własnymi zasobami świadczenie nieprzerwanie innym operatorom, na przejrzystych i nie dyskryminujących zasadach, usług stosowanie wobec innych operatorów zatwierdzonych przez województwo wzorów umów i taryf opłata czynszu dzierżawnego 12-05-2010 SSPW 61

Model - etom Strategia, Infrastruktura i Produkt Strategia i Zarządzanie Zarządzanie Zobowiązani cyklem życia cyklem życia a infrastruktury produktu/usługi Marketing i zarządzanie ofertą Klient Działania, wspomaganie, gotowość Działania Operacyjne Zapewnienie Działania Realizacja Zarządzanie relacjami z klientem (CRM) Billing Zarządzanie i rozwój usług Utrzymanie i zarządzanie usługami Zarządzanie i rozwój zasobów Zarządzanie i rozwój łańcucha dostaw Utrzymanie i zarządzanie zasobami Zarządzanie relacjami z dostawcami i partnerami Zarządzanie przedsiębiorstwem Strategia i Planowanie Zarządzanie finansami i aktywami Zarządzanie marką, badania rynkowe i reklama Zarządzanie zasobami ludzkimi Zarządzanie relacjami zewnętrznymi i i inwestorskimi Badania, rozwój i akwizycje technologii Zarządzanie bezpieczeństwem sieci, przeciwdziałanie wyłudzeniom, nadużyciom,, przypadkom losowym Zarządzanie Jakością Przedsiębiorstwa, procesy, planowanie i i architektura IT 12-05-2010 SSPW 62

Model realizacji przedsięwzięcia Właściciel Opcja 1 Właściciel JST Nadzór JST Sprzedaż i obsługa klienta Nadzór Klient Operator Techniczny Opcja 2 Właściciel JST. Nadzór wydzielona jednostka Regulator 12-05-2010 SSPW 63

Obsługa własna Właściciel Nadzór Sprzedaż i obsługa klienta Operator Techniczny Klient 12-05-2010 SSPW 64

Podmiot zewnętrzny Właściciel Tworzy się Operator Infrastruktury Nadzór Sprzedaż i obsługa klienta Operator Techniczny Klient 12-05-2010 SSPW 65

Serwisowanie (obsługa techniczna) Właściciel Nadzór Sprzedaż i obsługa klienta Operator Techniczny Klient 12-05-2010 SSPW 66

Obszary działania Obszar działania Operatora Komercyjnego ERP/Administracja Obszar działania Operatora Technicznego Zarządzanie Relacjami Obsługa klienta Billing, taryfikacja, fakturowanie i rozliczenia Zapewnienie świadczenia usług Sprzedaż Marketing Zarządzanie naprawami Billing dla klientów Rozliczenia interkonektowe Zarządzanie reklamacjami /skargami klientów Zarządzanie elementami, zarządzanie siecią 12-05-2010 SSPW 67

Etap budowy i ekspoloatacji sieci ETAP BUDOWY SIECI ETAP EKSPLOATACJI SIECI Proces wyboru Operatora Infrastruktury Działania Operatora Technicznego Start inwestycji Działania Operatora Komercyjnego ETAP BUDOWY SIECI ETAP EKSPLOATACJI SIECI Eksploatacja sieci nie wymaga znaczących zmian Eksploatacja sieci wymaga rozbudowy lub zmian technologicznych 12-05-2010 SSPW 68

Pełnienie roli Operatora Infrastruktury zasady ogólne (cz. I) Korzystanie z wybudowanej infrastruktury odbywa się za pośrednictwem Operatora Infrastruktury. Współpraca Województwa jako podmiotu publicznego i Operatora Infrastruktury jako partnera prywatnego oparta jest o model partnerstwa publiczno-prywatnego. Partner Prywatny przyjmując na siebie obowiązki określone umową jest uprawniony do korzystania i pobierania pożytków z przedmiotu partnerstwa wyłącznie w granicach w niej określonych świadczenie usług. Operator Infrastruktury zostanie wyłoniony w konkurencyjnym postępowaniu z zastosowaniem przepisów ustawy o koncesji na roboty budowlane lub usługi. 12-05-2010 SSPW 69

Pełnienie roli Operatora Infrastruktury zasady ogólne (cz. II) Przedmiotem wspólnego przedsięwzięcia jest: przygotowanie Infrastruktury teleinformatycznej do świadczenia usług telekomunikacyjnych, jej utrzymanie, zarządzanie i eksploatacja oraz dokonywanie niezbędnych nakładów i inwestycji dla zachowania celu w jakim ta infrastruktura została wybudowana, poprzez udostępnienie na warunkach dzierżawy przez Województwo, jako podmiot publiczny, Operatorowi Infrastruktury składnika majątkowego, stanowiącego wkład własny, w postaci Infrastruktury teleinformatycznej. 12-05-2010 SSPW 70

Pełnienie roli Operatora Infrastruktury zakres obowiązków (cz. I) Używanie wkładu własnego Podmiotu Publicznego zgodnie z jego społeczno-gospodarczym przeznaczeniem i wymaganiami prawidłowej gospodarki. Ubezpieczenie na swój koszt, przez cały okres trwania umowy, infrastruktury teleinformatycznej oraz innych składników sieci. Przygotowanie Infrastruktury teleinformatycznej do świadczenia usług. Dokonywanie nakładów na infrastrukturę teleinformatyczną, zgodnie z harmonogramem; wysokość nakładów w toku obowiązywania umowy partner prywatny określa w ofercie. 12-05-2010 SSPW 71

Pełnienie roli Operatora Infrastruktury zakres obowiązków (cz. II) Nieprzerwane świadczenie operatorom sieci dostępowych, na przejrzystych i nie dyskryminujących zasadach, usług i udogodnień towarzyszących. Przedstawienie Województwu przewidzianego przez Prawo telekomunikacyjne planu działań przedsiębiorcy telekomunikacyjnego w sytuacjach szczególnych zagrożeń; Stosownie do stanu realizacji Przedsięwzięcia Operator Infrastruktury zobowiązany jest przedstawiać Województwu zaktualizowane wersje tego planu. 12-05-2010 SSPW 72

Wkład własny podmiotu publicznego Wkład własny Podmiotu Publicznego stanowi zespół składników majątkowych składających się na Infrastrukturę teleinformatyczną wraz z ich dokumentacją oraz przysługujące Województwu prawa do korzystania z nieruchomości gruntowych i budynkowych, udostępniony Operatorowi Infrastruktury na podstawie umowy o ppp. Wkład własny Podmiotu Publicznego stanowi również obowiązek ponoszenia części wydatków na realizację przedsięwzięcia w kwocie równej wysokości podatku od nieruchomości, który obciąży Operatora Infrastruktury jako posiadacza zależnego Infrastruktury teleinformatycznej, w okresie trwania umowy o ppp. 12-05-2010 SSPW 73

Wkład własny partnera prywatnego Wkład własny Partnera Prywatnego stanowi, zgodne z jego ofertą, wysokość nakładów jakie zobowiązany będzie ponieść w całym okresie obowiązywania umowy o ppp, a także ponoszone w trakcie trwania umowy koszty operacyjne realizacji wspólnego przedsięwzięcia. Zakończenie obowiązywania umowy nakłada na Województwo obowiązek rozliczenia z Operatorem Infrastruktury składników majątkowych stanowiących jego własność oraz nakładów, przy czym jeżeli składnik majątkowy był własnością Partnera Prywatnego, przysługuje mu zwrot wartości składnika majątkowego według stanu z chwili przekazania. 12-05-2010 SSPW 74

Ograniczenia w świadczeniu usług Operator Infrastruktury nie jest uprawniony do świadczenia usług dostępu do sieci użytkownikom końcowym. Operator Infrastruktury nie może świadczyć na obszarze Województwa usług telekomunikacyjnych detalicznych zarówno z wykorzystaniem powierzonej infrastruktury teleinformatycznej, jak również w oparciu o infrastrukturę własną jak i innych operatorów telekomunikacyjnych. 12-05-2010 SSPW 75

Czynsz dzierżawny, clawback Miesięczny czynsz dzierżawny z tytułu oddania Infrastruktury Teleinformatycznej do używania i pobierania pożytków oraz z tytułu korzystania z pomieszczeń i urządzeń, płatny jest z dołu w wysokości x % osiągniętych w danym miesiącu przychodów. Partner Prywatny - dopłata do wysokości czynszu dzierżawnego gdy w danym roku obrachunkowym osiągnięty wskaźnik EBITDA, wyrażony w wartości procentowej, będzie większy niż średnia wartość wskaźnika EBITDA, obliczonego dla spółek notowanych na Giełdzie Papierów Wartościowych ujętych w subindeksie sektorowym WIG-telekomunikacja dla tego samego okresu czasu (klauzula claw-back). Ewentualna dopłata następuje po zamknięciu roku obrachunkowego. 12-05-2010 SSPW 76

Partnerzy - współpraca Kluczowym czynnikiem determinującym powodzenie projektu jest współpraca ze wszystkimi zainteresowanymi stronami. Zainteresowane strony: samorząd szczebla wojewódzkiego, powiatowego i gminnego operatorzy i przedsiębiorcy telekomunikacyjni inni dysponenci infrastruktury teleinformatycznej Konsultacje - uzgodnienie zakresu rzeczowego koniecznej rozbudowy sieci. Zdefiniowanie terenów, na których wymagana jest interwencja z pieniędzy publicznych. Wsparcie obszarów, na których inwestycje są dla firm telekomunikacyjnych nieopłacalne. 12-05-2010 SSPW 77

Usługi świadczone w sieci 12-05-2010 SSPW 78

Oferowane usługi Przewidywane są różne kategorie usług, różnicowane wieloma parametrami, m.in. Przepływnością Gwarancją pasma Opóźnieniem (istotne dla zastosowań głosowych i wideo) Fluktuacją opóźnienia (istotne dla zastosowań głosowych i wideo) Dodatkowymi wymaganiami QoS Konieczność rozwijania usług w miarę dojrzewania rynku Operator Infrastruktury jest też odpowiedzialny za rozwój produktów. 12-05-2010 SSPW 79

Usługi hurtowe usługi transmisyjne dzierżawa kanalizacji teletechnicznej dzierżawa ciemnych włókien światłowodowych usługa kolokacji 12-05-2010 SSPW 80

Przykładowe usługi usługa głosowa (świadczona w technologii VoIP), usługi multimedialne, obejmujące: Web TV; IPTV (w standardzie zwykłym oraz wysokiej rozdzielczości (HD); wideo na zamówienie (VoD). usługi sterowania, zarządzania i kontroli urządzeń, działające automatycznie bez bezpośredniego udziału użytkownika (M2M maszyna do maszyny ang. Machine to Machine), także różnego rodzaju monitoring, aplikacje i inne usługi o wartości dodanej (ang. VAS Value Added Services) o różnej specyfice, które będą się pojawiać w przyszłości w miarę rozwoju rynku. 12-05-2010 SSPW 81

Propozycje dla operatorów rynku masowego możliwość pojawienia się w nowych obszarach budowa własnej pętli abonenckiej budowa nowych węzłów LLU, BSA, WLR możliwość świadczenia usług mniejszym ISP budowa POP sprzedaż usług hurtowych w PS 12-05-2010 SSPW 82

Propozycja dla ISP możliwość łączenia własnych sieci możliwość dostępu do wielu dostawców Internetu w PS możliwość dostępu do wielu dostawców treści w PS możliwość agregacji popytu i hurtowego zakupu usług w PS 12-05-2010 SSPW 83

Dalsze kroki 12-05-2010 SSPW 84

Fazy projektu Zarządzanie projektem Inżynier Kontraktu Eksploatacja infrastruktury Operator Infrastruktury Określenie Podaży Wyznaczenie obszarów kandydatów do interwencji Szczegółowe określenie sposobów interwencji (koncepcja techniczna) Oszacowanie kosztów inwestycji Analiza rynku i dopuszczalności interwencji Analiza pomocy publicznej Wyznaczenie dopuszczalnego poziomu dofinansowania Przygotowanie wymagań przetargowych Wyłonienie wykonawcy (wykonawców) Wybudowanie infrastruktury pasywnej Dostawa, instalacja i integracja infrastruktury aktywnej Odbiór i przekazanie do eksploatacji Przygotowanie wymagań i warunków eksploatacji Wyłonienie Operatora Infrastruktury Udostępnienie infrastruktury odbiorcom Rozliczenie wykorzystania infrastruktury 12-05-2010 SSPW 85

Harmonogram -cz. I Terminy zadań polegających na formalno-prawnym przygotowaniu inwestycji (projektowanie, pozyskanie praw do nieruchomości, decyzje środowiskowe, decyzje o lokalizacji inwestycji celu publicznego, pozwolenia na budowę) = 24 miesiące. Czas trwania postępowań w sprawie wyboru Inżyniera Kontraktu, dostawcy sprzętu aktywnego i Operatora Infrastruktury - trzy kwartały. 12-05-2010 SSPW 86

Harmonogram -cz. II Rozpoczęto procedurę notyfikacji - czas trwania I kw. 2010 - I kw. 2011 (czas przewidywany, ale zależy on od decyzji KE). Przygotowanie wniosku o dofinansowanie I kw. III kw. 2010 Wybór Inżyniera Kontraktu w województwie I kw. IV kw. 2010 Wybór wykonawców infrastruktury pasywnej w obszarach inwestycyjnych - IV kw. 2010 - III kw. 2011 Wykonanie infrastruktury pasywnej w obszarach inwestycyjnych - III kw. 2011 - IV kw. 2013 Wybór dostawcy infrastruktury aktywnej - IV kw. 2010 - III kw. 2011 Dostawa i instalacja infrastruktury aktywnej - III kw. 2011 - IV kw. 2013 Wybór Operatora Infrastruktury - II kw. 2011 - I kw. 2012 Działania promocyjne i edukacyjne - II kw. 2011 - IV kw. 2014 12-05-2010 SSPW 87

Dziękuję za uwagę Krzysztof Heller 12-05-2010 SSPW 88