INFORMATOR O DOSTĘPNYCH W WOJEWÓDZTWIE LUBUSKIM FORMACH OPIEKI NAD OSOBAMI Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI

INFORMATOR O DOSTĘPNYCH W WOJEWÓDZTWIE LUBUSKIM FORMACH OPIEKI NAD OSOBAMI Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI Urząd Marszałkowski Województwa Lubuskiego w Zielonej Górze Zielona Góra, grudzień 2012 rok

SPIS TREŚCI JAK KORZYSTAĆ Z PRZEWODNIKA?... 4 ZAKRES POMOCY DLA OSÓB Z ZABURZENIAMI PSYCHICZYMI... 5 POMOC MEDYCZNA... 6 ZASADY PRZYZNAWANIA RENTY Z TYTUŁU NIEZDOLNOŚCI DO PRACY... 6 ZASADY PRZYZNAWANIA RENTY SOCJALNEJ... 7 ORZEKANIE O NIEPEŁNOSPRAWNOŚCI... 8 ZASADY PRZYZNAWANIA POMOCY SPOŁECZNEJ... 11 POMOC SPOŁECZNA POZA MIEJSCEM ZAMIESZKANIA... 11 Środowiskowe domy samopomocy... 11 Specjalistyczne usługi opiekuńcze... 12 Domy pomocy społecznej... 12 Mieszkanie chronione... 13 PORADNICTWO ZAWODOWE I AKTYWIZACJA ZAWODOWA DLA OSÓB Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI... 14 POWIAT GORZOWSKI... 17 M.NP.P. GORZÓW WIELKOPOLSKI... 21 POWIAT KROŚNIEŃSKI... 26 POWIAT MIĘDZYRZECKI... 30 POWIAT NOWOSOLSKI... 36 POWIAT SŁUBICKI... 39 POWIAT STRZELECKO - DREZDENECKI... 42 POWIAT SULĘCIŃSKI... 45 POWIAT ŚWIEBODZIŃSKI... 48 POWIAT WSCHOWSKI... 55 POWIAT ZIELONOGÓRSKI... 58 M.NP.P. ZIELONA GÓRA... 62 POWIAT ŻAGAŃSKI... 66 POWIAT ŻARSKI... 70 ZAKŁADY PRACY CHRONIONEJ W WOJEWÓDZTWIE LUBUSKIM... 74 WYKAZ STOWARZYSZEŃ I FUNDACJI... 81

JAK KORZYSTAĆ Z PRZEWODNIKA? Przewodnik zawiera o dostępnych formach pomocy dla osób z zaburzeniami psychicznymi dla każdego powiatu w województwie lubuskim. Poszczególnym powiatom przyporządkowano dostępne na ich obszarze jednostki ochrony zdrowia, instytucje pomocy społecznej, instytucje zajmujące się aktywizacją zawodową oraz dane właściwego terenowo Oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i Powiatowego Zespołu ds. Orzekania o Niepełnosprawności, a także stowarzyszenia i fundacje udzielające wsparcia i opieki osobom. Powyższe jednostki zostały podzielone na kategorie: pomoc społeczna, opieka zdrowotna, aktywizacja zawodowa. W pierwszej kolejności wymienione zostały instytucje pomocy społecznej, których zadaniem jest udzielanie wsparcia, w tym wsparcia finansowego oraz oferujące pomoc poza miejscem zamieszkania. Do tej kategorii zaliczono: Ośrodki Pomocy Społecznej i Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie będące pierwszym miejscem kontaktu w przypadku zamiaru uzyskania świadczeń opiekuńczych, pomocy poza miejscem zamieszkania czy wsparcia w życiu codziennym, Domy Pomocy Społecznej świadczące pomoc poza miejscem zamieszkania, Oddziały ZUS decydujące o przyznaniu renty, właściwy dla danego powiatu Powiatowy Zespół ds. Orzekania o Niepełnosprawności, który przyznaje ulgi i uprawnienia, mieszkanie chronione, stowarzyszenia i fundacje udzielające wsparcia i opieki. W kategorii opieka zdrowotna zamieszczono podmioty lecznicze, które w 2012 roku zawarły Kontrakt z Narodowym Funduszem Zdrowia w rodzaju opieka psychiatryczna, leczenie uzależnień ze wskazaniem zakresu świadczeń. Trzecia w kolejności kategoria - aktywizacja zawodowa, zawiera o: Powiatowych Urzędach Pracy, Warsztatach Terapii Zajęciowej, Zakładach Pracy Chronionej, Klubach Integracji Społecznej, Centrach Integracji Społecznej. Informator zawiera dane teleadresowe, umożliwiające wyszukanie właściwej formy wsparcia i pomocy. Departament Ochrony Zdrowia Urzędu Marszałkowskiego Województwa Lubuskiego w Zielonej Górze 4

Departament Ochrony Zdrowia Urzędu Marszałkowskiego Województwa Lubuskiego w Zielonej Górze opracował przedmiotowy informator na podstawie materiałów Lubuskiego Oddziału Wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia, Lubuskiego Urzędu Wojewódzkiego, Regionalnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Zielonej Górze oraz Powiatowych Urzędów Pracy. ZAKRES POMOCY DLA OSÓB Z ZABURZENIAMI PSYCHICZYMI Według definicji WHO (Światowej Organizacji Zdrowia) zdrowie psychiczne jest stanem dobrego samopoczucia, w którym człowiek wykorzystuje swoje zdolności, radzi sobie ze stresem w codziennym życiu, wydajnie i owocnie pracuje oraz jest w stanie wnieść wkład w życie danej wspólnoty. Można je ujmować poprzez dwa wymiary: pozytywne zdrowie psychiczne to dobrostan jednostki i takie zasoby, które umożliwiają radzenie sobie z trudnościami i unikanie załamania stanu zdrowia. Przykładowe zmienne charakteryzujące ten wymiar: wysoka samoocena, poczucie panowania nad sytuacją (mastery), optymizm, poczucie koherencji, poczucie skuteczności, odporność (hardiness). negatywne zdrowie psychiczne wiąże się z objawami negatywnymi określanymi jako psychologiczny dystres i występowaniem zaburzeń psychicznych (klasyfikowanych według ICD-10 lub DSM-IV). Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 28 grudnia 2010 r. w sprawie Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego (Dz. U. z 2011 r. Nr 24 poz. 128.) oraz Ustawa o ochronie zdrowia psychicznego z dnia 19 sierpnia 1994 roku (Dz. U. z 1994 roku Nr 111 poz. 535, z późn. zm.) określają działania, jakie powinny być realizowane na rzecz osób przez instytucje do tego powołane oraz organy administracji rządowej i samorządowej. Do zadań tych zalicza się m.in.: promocję zdrowia psychicznego i zapobiegania zaburzeniom psychicznym, zapewnienie osobom wielostronnej i powszechnie dostępnej opieki zdrowotnej oraz innych form opieki i pomocy niezbędnych do życia w środowisku rodzinnym i społecznym, kształtowanie wobec osób właściwych postaw społecznych, a zwłaszcza zrozumienia, tolerancji, życzliwości, a także przeciwdziałania ich dyskryminacji. W realizacji powyższych zadań uczestniczyć mogą również organizacje społeczne, stowarzyszenia i fundacje, samorządy zawodowe, kościoły i inne związki wyznaniowe oraz grupy samopomocy pacjentów i ich rodzin, a także inne osoby fizyczne i prawne. Zgodnie z założeniami Rozporządzenia Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności (Dz. U. z 2003 r. Nr 138, poz.1328 z późn. Departament Ochrony Zdrowia Urzędu Marszałkowskiego Województwa Lubuskiego w Zielonej Górze 5

zm.) osobom przysługuje prawo do wielu ulg i uprawnień, a także renty z tytułu niezdolności do pracy lub renty socjalnej. POMOC MEDYCZNA System psychiatrycznej ochrony zdrowia w województwie lubuskim tworzą publiczne i niepubliczne podmioty realizujące świadczenia zdrowotne w zakresie opieki ambulatoryjnej, stacjonarnej i dziennej dla osób, uzależnionych od alkoholu oraz uzależnionych od środków psychoaktywnych. Obok tradycyjnych form specjalistycznej opieki nad osobami z zaburzeniami psychicznymi ambulatoryjnej i stacjonarnej, funkcjonują także pośrednie formy opieki, do których zalicza się zespoły leczenia środowiskowego, odziały dzienne i hostele. Zgodnie z Ustawą z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2008 r. Nr 164, poz,1027 z późn. zm.) osobom z zaburzeniami psychicznymi przysługują nieodpłatne świadczenia opieki zdrowotnej udzielane przez świadczeniodawców, którzy zawarli kontrakt z NFZ. W celu uzyskania pomocy lekarskiej osoby powinny zgłosić się do poradni zdrowia psychicznego. Korzystanie ze świadczeń poradni dla dorosłych oraz dla dzieci i młodzieży nie wymaga skierowania od lekarze podstawowej opieki zdrowotnej. ZASADY PRZYZNAWANIA RENTY Z TYTUŁU NIEZDOLNOŚCI DO PRACY Według Ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (jednolity tekst z 2009 r., Dz. U. nr 153 poz.1227 z późn. zm.) prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który spełnia łącznie następujące warunki: został uznany za niezdolnego do pracy, ma wymagany stosowny do wieku, w którym powstała niezdolność do pracy okres składkowy i nieskładkowy, niezdolność do pracy powstała w okresach składkowych (np. ubezpieczenia, zatrudnienia) lub nieskładkowych (np. w okresie pobierania zasiłku chorobowego, opiekuńczego, świadczenia rehabilitacyjnego) lub nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów. Wymóg powstania niezdolności do pracy w określonym ustawą emerytalną czasie nie obowiązuje w stosunku do osoby, która spełnia łącznie następujące warunki: Departament Ochrony Zdrowia Urzędu Marszałkowskiego Województwa Lubuskiego w Zielonej Górze 6

została uznana za całkowicie niezdolną do pracy, spełnia warunek posiadania wymaganego okresu składkowego i nieskładkowego, legitymuje się co najmniej 20-letnim (w przypadku kobiety) i 25-letnim (w przypadku mężczyzny) okresem składkowym i nieskładkowym. W celu uzyskania renty z tytułu niezdolności do pracy osoba zainteresowana lub jej pełnomocnik powinien złożyć na piśmie lub ustnie wniosek do protokołu (druk ZUS Rp-1R). Wniosek o rentę z tytułu niezdolności do pracy może być zgłoszony u płatnika składek lub w innej jednostce uprawnionej do przyjmowania wniosków, a następnie przekazany do odpowiedniego organu rentowego. Może też być zgłoszony bezpośrednio w organie rentowym, właściwym ze względu na miejsce zamieszkania osoby zainteresowanej, który zobowiązany jest wydać decyzję. Do wniosku o przyznanie renty należy dołączyć: kwestionariusz dotyczący okresów składkowych i nieskładkowych (druk ZUS Rp-6), dokumenty na potwierdzenie przebytych okresów składkowych i nieskładkowych, zaświadczenie pracodawcy o wysokości osiąganego wynagrodzenia (druk ZUS Rp-7) lub legitymację ubezpieczeniową, zawierającą wpisy dotyczące zarobków, zaświadczenie o stanie zdrowia (formularz ZUS N-9) wydane przez lekarza prowadzącego leczenie, wystawione nie wcześniej niż na miesiąc przed datą złożenia wniosku, inną dokumentację medyczną będącą w posiadaniu osoby ubiegającej się o rentę, która może mieć znaczenie dla wydania orzeczenia przez lekarza orzecznika ZUS, wywiad zawodowy (formularz ZUS N-10), kartę wypadku w drodze do pracy lub z pracy, jeśli ubezpieczony zgłasza wniosek o rentę z tytułu niezdolności do pracy spowodowanej wypadkiem w drodze do pracy lub z pracy. Druki potrzebne do wystąpienia o ustalenie renty z tytułu niezdolności do pracy dostępne są nieodpłatnie w każdej jednostce organizacyjnej ZUS oraz na stronie internetowej www.zus.pl. ZASADY PRZYZNAWANIA RENTY SOCJALNEJ Na podstawie ustawy z dnia 27 czerwca 2003 r. o rencie socjalnej (Dz. U. nr 135, poz. 1268 z póżn. zm.) od 1 października 2003 r. organem przyznającym i wypłacającym renty socjalne jest właściwa jednostka organizacyjna Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. W szczególnych przypadkach ten rodzaj renty wypłacany jest także przez inne organy emerytalno-rentowe, np. KRUS. Renta socjalna przysługuje osobom spełniającym następujące kryteria: pełnoletniość, Departament Ochrony Zdrowia Urzędu Marszałkowskiego Województwa Lubuskiego w Zielonej Górze 7

o o o całkowita niezdolność do pracy z powodu naruszenia sprawności organizmu, która powstała: przed ukończeniem 18. roku życia, w trakcie nauki w szkole lub w szkole wyższej - przed ukończeniem 25. roku życia, w trakcie studiów doktoranckich lub aspirantury naukowej. Podstawę do przyznania renty socjalnej, na wniosek zgłoszony po raz pierwszy po dniu 30.09.2003 r., stanowi także: orzeczenie o stopniu niepełnosprawności, orzeczenie komisji lekarskiej do spraw inwalidztwa i zatrudnienia o zaliczeniu do I lub II grupy inwalidów, orzeczenie lekarza orzecznika, wydane przed dniem 1 października 2003 r., uprawniające do renty socjalnej na podstawie ustawy o pomocy społecznej. ORZEKANIE O NIEPEŁNOSPRAWNOŚCI Postępowanie o wydanie orzeczenia o niepełnosprawności, stopniu niepełnosprawności, wskazaniu do ulg oraz organizację Zespołów ds. Orzekania regulują następujące przepisy: Ustawa z dnia 27 sierpnia 1997r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz.U. z 2008 r. Nr 14 poz 92 z późn. zm.), Rozporządzenie Rady Ministrów z dn. 23 grudnia 1998r., w sprawie wykazu powiatowych zespołów ds. orzekania o niepełnosprawności i ich właściwości miejscowej (Dz. U. Nr 162, poz. 1148), Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dn. 1 lutego 2002 r., w sprawie kryteriów oceny niepełnosprawności u osób w wieku do 16 roku życia (Dz. U. Nr 17, poz. 162), Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dn. 15 lipca 2003r., w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności (Dz. U. Nr 139, poz. 1328). Wśród rodzajów orzecznictwa o niepełnosprawności wyróżnia się: Orzecznictwo o niezdolności do pracy do celów rentowych - regulowane Ustawą z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2004r. Nr 39, poz. 353 z późn. zm.) realizowane przez: o o Lekarzy Orzeczników i Komisje Lekarskie ZUS (Zakład Ubezpieczeń Społecznych), Lekarzy Rzeczoznawców i Komisje Lekarskie KRUS (Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego)- dotyczy rolników i ich rodzin, Departament Ochrony Zdrowia Urzędu Marszałkowskiego Województwa Lubuskiego w Zielonej Górze 8

o Komisje Lekarskie MON (Ministerstwa Obrony Narodowej) i MSWiA (Ministerstwa Służb Wewnętrznych i Administracji - dotyczy pracowników tzw. służb mundurowych (żołnierze, policjanci, celnicy) oraz ich rodzin. Orzecznictwo o niepełnosprawności do celów pozarentowych - regulowane ustawą z dnia 27 sierpnia 1997 roku o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2008r. Nr 14 poz.92 z późn. zm.) realizowane przez Powiatowe lub Miejskie Zespoły do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności. Dwuinstancyjność orzecznictwa obowiązuje od 1997 roku. Osoby posiadające ważne, wydane przed wejściem w życie Ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 roku o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2008r. Nr 14 poz.92 z późn. zm.) orzeczenia ustalone przez: Komisję ds. Inwalidztwa i Zatrudnienia (o jednej z trzech grup inwalidzkich), Lekarzy Orzeczników ZUS (o niezdolności do pracy), Lekarzy Rzeczoznawców KRUS (o niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym) mogą, lecz nie muszą, wystąpić do Powiatowego Zespołu ds. Orzekania o Niepełnosprawności z wnioskiem o ustalenie stopnia niepełnosprawności, który w dużym stopniu ułatwia korzystanie z różnego rodzaju ulg i uprawnień, gdyż orzeczenia lekarzy wyżej wymienionych Orzeczników nie zawierają tych informacji. Powiatowy Zespół ds. Orzekania o Niepełnosprawności znaczny stopień niepełnosprawności umiarkowany stopień niepełnosprawności lekki stopień niepełnosprawności Zakład Ubezpieczenia Społecznego (ZUS) całkowita niezdolność do pracy oraz samodzielnej całkowita niezdolność do pracy częściowa niezdolność do pracy Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (KRUS) stała lub długotrwała niezdolność do pracy z prawem do zasiłku nie występuje długotrwała niezdolność do pracy bez prawa do zasiłku pielęgnacyjnego Źródło: http://www.zielona-gora.pl/pl/1471/604/powiatowy_zespol_ds Orzekania_o_Niepelnosprawnosci/ Komisja Lekarska ds. Inwalidztwa i Zatrudnienia (dawny system orzekania) I grupa inwalidzka II grupa inwalidzka III grupa inwalidzka Powiatowy Zespół ds. Orzekania o Niepełnosprawności orzeka o niepełnosprawności do celów pozarentowych, umożliwiających: znalezienie zatrudnienia w zakładach pracy chronionej, aktywności zawodowej, znajdujących się na otwartym rynku pracy i posiadających stanowiska przystosowane do niepełnosprawności, Departament Ochrony Zdrowia Urzędu Marszałkowskiego Województwa Lubuskiego w Zielonej Górze 9

podjęcia szkolenia, uczestnictwa w warsztatach terapii zajęciowej, uzyskania ulg w opłatach za bilety PKP, PKS MZK oraz w zakresie opłat za abonament radiowo - telewizyjny i abonament telefoniczny, dofinansowania do udziału w turnusie rehabilitacyjnym, dofinansowania do likwidacji barier architektonicznych oraz zakupu sprzętu rehabilitacyjnego i środków pomocniczych, dofinansowania składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, uzyskania ulg podatkowych, uzyskania wskazania do dodatkowej powierzchni oraz wskazania do otrzymania karty parkingowej. Powiatowy Zespół ds. Orzekania o Niepełnosprawności poza ustaleniem niepełnosprawności osób poniżej 16 roku życia bądź stopnia niepełnosprawności osób powyżej 16 roku życia, określa również wskazania dotyczące: odpowiedniego zatrudnienia, szkolenia, w tym specjalistycznego, zatrudnienia w Zakładzie Aktywności Zawodowej, uczestnictwa w terapii zajęciowej, konieczności zaopatrzenia w przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze oraz pomoce techniczne ułatwiające funkcjonowanie danej osoby, korzystania z systemu środowiskowego wsparcia w samodzielnej egzystencji, przez co rozumie się korzystanie z usług socjalnych, opiekuńczych, terapeutycznych i rehabilitacyjnych świadczonych przez sieć instytucji pomocy społecznej, organizacje pozarządowe oraz inne placówki, konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji, konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji, spełnienia przez osobę z niepełnosprawnością przesłanek określonych w art.8 ust. 1 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. prawo o ruchu drogowym (Dz. U. z 2005r. Nr 108, poz.908 tekst jedn. z późn.zm) dotyczy karty parkingowej, prawa do zamieszkania w oddzielnym pokoju. Departament Ochrony Zdrowia Urzędu Marszałkowskiego Województwa Lubuskiego w Zielonej Górze 10

ZASADY PRZYZNAWANIA POMOCY SPOŁECZNEJ Pomoc społeczna dla osób opiera się głównie na: podtrzymywaniu i rozwijaniu umiejętności niezbędnych do samodzielnego aktywnego życia, organizowaniu w środowisku społecznym pomocy ze strony rodziny, innych osób, grup, organizacji społecznych i instytucji, udzielaniu pomocy finansowej, rzeczowej oraz innych świadczeń na zasadach określonych w ustawie o pomocy społecznej. Zgodnie z ustawą o ochronie zdrowia psychicznego organami powołanymi do niesienia pomocy społecznej są Gminne Ośrodki Pomocy Społecznej oraz Powiatowe Centra Pomocy Rodzinie, których zadaniem jest kierowanie do środowiskowego domu samopomocy, świadczenie specjalistycznych usług opiekuńczych oraz podejmowanie działań na rzecz wspierania osób. Poza wskazanymi ustawowo formami pomocy, jak skierowanie do środowiskowego domu samopomocy czy świadczenie specjalistycznych usług opiekuńczych jednostki te zobowiązane są podejmować inne działania służące realizacji wyżej wskazanych celów pomocy społecznej. W celu skorzystania z tej formy pomocy dla osób, zainteresowani zobowiązani są przedstawić zaświadczenie lekarskie o stanie zdrowia, uzasadniające korzystanie z pomocy społecznej. Organ udzielający wsparcia, w celu określenia jego zakresu zobowiązany jest do wysłania do osoby, która stara się o przyznanie opieki pracownika socjalnego w celu oceny jej sytuacji życiowej POMOC SPOŁECZNA POZA MIEJSCEM ZAMIESZKANIA Do dostępnych form pomocy społecznej poza miejscem zamieszania w województwie lubuskim należą: środowiskowe domy samopomocy, specjalistyczne usługi opiekuńcze, domy pomocy społecznej oraz mieszkania chronione. Środowiskowe domy samopomocy Działalność środowiskowych domów samopomocy ma na celu zwiększenie zaradności, samodzielności oraz integracji osób, które w wyniku upośledzenia niektórych Departament Ochrony Zdrowia Urzędu Marszałkowskiego Województwa Lubuskiego w Zielonej Górze 11

funkcji organizmu lub zdolności adaptacyjnych wymagają pomocy w przystosowaniu do życia w środowisku rodzinnym i społecznym. Specjalistyczne usługi opiekuńcze Do tej formy pomocy społecznej należą usługi dostosowane do potrzeb osób z zaburzeniami psychicznym, które świadczone są przez osoby wykwalifikowane w tym zakresie. Specjaliści ci uczą i rozwijają umiejętności niezbędnych do samodzielnego życia, świadczą usługi z zakresu rehabilitacji fizycznej i usprawniania zaburzonych funkcji organizmu oraz usługi pielęgnacyjne. Domy Pomocy Społecznej Dom Pomocy Społecznej jest miejscem, w którym świadczone są usługi: bytowe, opiekuńcze, wspomagające oraz edukacyjne. Oferta tej pomocy przeznaczona jest dla osób, które z powodu wieku, choroby bądź niepełnosprawności nie są w stanie samodzielnie funkcjonować w codziennym życiu, a usługi opiekuńcze w miejscu zamieszkania tych osób nie są dla nich wystarczającą formą wsparcia. Osoby, które spełniają powyższe kryteria kierowane są przez Ośrodek Pomocy Społecznej do Domu Pomocy Społecznej znajdującego się jak najbliżej miejsca ich zamieszkania, w którym czas oczekiwania na wolne miejsce jest krótszy niż 3 miesiące. Decyzję o umieszczeniu wydaje organ prowadzący Dom Pomocy Społecznej. Osoby w województwie lubuskim mogą korzystać z placówek o określonych typach: dla osób przewlekle psychicznie chorych, dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych intelektualni oraz dla dorosłych niepełnosprawnych intelektualnie. W celu skorzystania z tej formy pomocy osoba ubiegająca się o skierowanie do Domu Pomocy Społecznej powinna złożyć pisemny wniosek do Ośrodka Pomocy Społecznej właściwego ze względu na miejsce zamieszkania lub pobyt tej osoby w dniu jej kierowania. Do złożenia wniosku uprawnione są: osoba ubiegająca się o przyznanie miejsca w domu pomocy społecznej, przedstawiciel ustawowy powyższej osoby, inna osoba fizyczna lub prawna, powiatowe centrum pomocy rodzinie oraz ośrodek pomocy rodzinie za zgodą osoby ubiegającej się lub jej przedstawiciela ustawicznego. Do wniosku należy dołączyć dokumenty wymagane w 8 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 23 sierpnia 2012r. (Dz.U. z 2012r., poz. 964). Obowiązkiem Ośrodka Pomocy Społecznej jest przyjęcie wniosku o skierowanie do Domu Pomocy Społecznej oraz zakończenie wszczętej sprawy poprzez wydanie decyzji administracyjnej, od której można Departament Ochrony Zdrowia Urzędu Marszałkowskiego Województwa Lubuskiego w Zielonej Górze 12

złożyć odwołanie do Samorządowego Kolegium Odwoławczego za pośrednictwem jednostki wydającej wyżej wymienioną decyzję w terminie 14 dni od dnia jej doręczenia. Pobyt w Domu Pomocy Społecznej jest odpłatny i nie przekracza wysokości średniego miesięcznego kosztu utrzymania. Od 1 stycznia 2004r. obowiązuje w Polsce trójskładowy system odpłatności za pobyt mieszkańca w Domu Pomocy Społecznej w następującej kolejności: mieszkaniec nie więcej niż 70% dochodu, małżonek, zstępni przed wstępnymi (oraz inne osoby)- zgodnie z umową zawartą pomiędzy kierownikiem ośrodka pomocy społecznej, a osobą zobowiązaną do opłat (jeśli spełniają określone kryteria dochodowe) w formie dobrowolnej umowy stron, jeśli spełnia kryteria wskazane w ustawie z dnia 12 marca 2004r. ustawie o pomocy społecznej (art. 61 cyt. ustawy), gmina, z której osoba została skierowana do Domu Pomocy Społecznej - w wysokości różnicy między średnim kosztem utrzymania w domu pomocy społecznej, a opłatami wnoszonymi przez mieszkańca i osoby zobowiązane do opłat. W województwie lubuskim działają 24 Domy Pomocy Społecznej, oferujące łącznie 2340 miejsc - wszystkie posiadają zezwolenie Wojewody Lubuskiego tzn. spełniają wymagany standard usług. Mieszkanie chronione Celem tworzenia mieszkań chronionych jest przygotowanie osób korzystających z tej formy pomocy społecznej do prowadzenia samodzielnego życia, zastąpienia pobytu w placówce z całodobową opieką. Zgodnie z obowiązującymi przepisami decyzję o możliwości przebywania pełnoletnich osób w mieszkaniu chronionym wydaje się na czas określony. Tylko w uzasadnionych przypadkach tj. niezdolność do pracy z tytułu wieku, niepełnosprawność, stwierdzone zaburzenie psychiczne jest podstawą do wydania decyzji o pobycie na czas nieokreślony. W województwie lubuskim funkcjonuje obecnie jedno mieszkanie chronione przy ul. Sulęcińskiej 51 w Gorzowie Wlkp. prowadzone przez Polskie Stowarzyszenie na Rzecz Osób z Upośledzeniem Umysłowym Koło w Gorzowie Wlkp. (tel. 95-723-99-13). Osoby mają ponadto prawo ubiegać się o pomoc na ogólnych zasadach pomocy społecznej. Departament Ochrony Zdrowia Urzędu Marszałkowskiego Województwa Lubuskiego w Zielonej Górze 13

PORADNICTWO ZAWODOWE I AKTYWIZACJA ZAWODOWA DLA OSÓB Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI Z uwagi na szczególną sytuację osób niepełnosprawnych na rynku pracy podejmuje się szereg działań ułatwiających osobom podjęcie pracy. W celu zainteresowania pracodawców, ale również przedsiębiorców oraz instytucji publicznych, zatrudnieniem osób z zaburzeniami psychicznymi, został opracowany program kampanii szkoleniowo informacyjnej promującej zatrudnienie tych osób. Bardzo istotnym okazuje się bowiem dostarczenie pracodawcom informacji na temat specyfiki chorób psychicznych. Powiatowe Urzędy Pracy w ramach Powiatowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego na lata 2011-2015 zajmują się aktywizacją zawodową osób poprzez: 1. Organizowanie i finansowanie aktywnych form przeciwdziałania bezrobociu polegających na: realizowaniu usług na rzecz osób bezrobotnych, dających możliwość przeanalizowania problemu zawodowego i zapoznania się z ofertą skierowaną do takich osób: poradnictwo zawodowe indywidualne i grupowe, zajęcia aktywizacyjne, wsparcie ze strony doradców zawodowych, pośredników pracy oraz lidera klubu pracy, realizowaniu instrumentów na rzecz osób bezrobotnych: staże, prace interwencyjne, szkolenia (zawodowe i z zakresu umiejętności poszukiwania pracy), 2. Pozyskiwanie środków PFRON i EFS na aktywizację zawodową, w tym staże, szkolenia, jednorazowe środki na rozpoczęcie działalności gospodarczej, studia podyplomowe. 3. Upowszechnianie informacji na stronie internetowej urzędu i tablicach ogłoszeń o realizowanych usługach. 4. Udostępnianie materiałów informacyjnych osobom niepełnosprawnym (ulotki, czasopisma np. INTEGRACJA, informatory), a także udzielanie informacji o ich prawach (m.in. prawie do dodatkowych dni urlopu, krótszego czasu pracy) wynikających z ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2011 r. nr 127, poz. 721 z późn. zm.). 5. Nawiązanie i utrzymywanie kontaktów z pracodawcami, zachęcanie do zatrudnienia osób niepełnosprawnych (wydawanie skierowań do pracy, szkolenia, organizowanie giełd pracy) oraz działania informacyjne pośredników pracy adresowane do pracodawców promujące zatrudnienie osób z orzeczonym stopniem niepełnosprawności, w tym, a także przedstawienie korzyści Departament Ochrony Zdrowia Urzędu Marszałkowskiego Województwa Lubuskiego w Zielonej Górze 14

wynikających z zatrudnienia takich osób np. możliwości ubiegania się o środki PFRON na wyposażenie stanowiska pracy. 6. Udzielanie wsparcia finansowego poprzez: dokonywanie zwrotów kosztów: - poniesionych przez pracodawcę w związku z przystosowaniem tworzonych lub istniejących stanowisk pracy, stosownie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności osób na nich zatrudnionych oraz z rozpoznawaniem przez służby medycyny pracy tych potrzeb, - zatrudnienia osób pomagających pracownikom niepełnosprawnym w pracy w zakresie czynności niemożliwych lub trudnych do samodzielnego wykonania przez pracownika niepełnosprawnego na stanowisku pracy, - poniesionych przez pracodawcę na szkolenie zatrudnionych osób niepełnosprawnych, - na usługi i instrumenty określone w ustawie z dn. 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2008 r. nr 69, poz. 415 z późn. zm.), w tym m.in. szkolenia, staże, prace interwencyjne, przygotowanie zawodowe dorosłych, badania lekarskie lub psychologiczne, studia podyplomowe. dofinansowanie do 50% wysokości oprocentowania kredytu bankowego zaciągniętego na kontynuowanie działalności gospodarczej, udzielanie jednorazowo środków na podjęcie działalności gospodarczej, rolniczej albo na wniesienie wkładu do spółdzielni socjalnej, finansowanie kosztów szkolenia i przekwalifikowania zawodowego osób niepełnosprawnych. 7. Realizację lokalnych programów w zakresie wspierania zawodowego. Kolejnym działaniem zmierzającym do aktywizacji osób chorych psychicznie jest wspieranie ich i informowanie o dostępnych możliwościach rozwoju zawodowego. Pracownicy świadczący usługi na rynku pracy mogą podnosić umiejętności poszukiwania zatrudnienia, nabycia umiejętności związanych z korzystaniem z sieci teleinformatycznych oraz udzielać indywidualnych porad, ułatwiając w ten sposób wybór zawodu, zmianę kwalifikacji czy podjęcie zatrudnienia. Możliwe jest także zapewnienie osobom zarejestrowanymi jako osoby bezrobotne konsultacji indywidualnych z psychologiem oraz objęcie ich Indywidualnym Planem Działania (IPD). Plan ten określa w sposób szczegółowy działania urzędu oraz tej osoby zmierzające do podjęcia zatrudnienia. W ramach lokalnych programów rozwoju zróżnicowanych form wspierania zatrudnienia i przedsiębiorczości społecznej dostosowanych do potrzeb osób oraz lokalnego rozwoju form wspomagania aktywności zawodowej osób niepełnosprawnych funkcjonują: Warsztaty Terapii Zajęciowej (WTZ), Centrum Integracji Społecznej (CIS), Zakłady Aktywności Zawodowej Departament Ochrony Zdrowia Urzędu Marszałkowskiego Województwa Lubuskiego w Zielonej Górze 15

(ZAZ), Zakłady Pracy Chronionej (ZPCh) i Spółdzielnie Socjalne. W województwie lubuskim działalność powyższych podmiotów wpisuje się w realizację założeń ekonomii społecznej, mających na celu dążenie do aktywizacji osób wykluczonych społecznie oraz zagrożonych wykluczeniem społecznym, w tym również osób niepełnosprawnych, poprzez reintegrację zawodową oraz społeczną. Najczęściej zakładanym podmiotem ekonomii społecznej są spółdzielnie socjalne, które można zdefiniować jako: podmiot ekonomii społecznej, który prowadzi działalność łączącą cele gospodarcze i społeczne. Wg Ustawy o Spółdzielniach Socjalnych tworzą je w większości osoby zagrożone marginalizacją ze względu na bezrobocie, niepełnosprawność, bezdomność itp. Członkowie spółdzielni tworzą dla siebie miejsca pracy, zapewniając sobie oraz swoim najbliższym zaplecze finansowe a co najważniejsze uczą się wspólnego działania, odpowiedzialności oraz czują się potrzebni. Doskonałym przykładem ukazującym działalność spółdzielni socjalnej w woj. lubuskim jest Odrzańska Spółdzielnia Socjalna. Kolejnym przykładem działalności podmiotów ekonomii społecznej są Centra Integracji Społecznej (CIS), które nie prowadzą działalności gospodarczej, a jedynie wspierają osoby zagrożone wykluczeniem społecznym. Działalność Centrów Integracji Społecznych to przede wszystkim reintegracja zawodowa i społeczna. Reintegracja zawodowa to przede wszystkim nauka w jednej z kilu grup zawodowych o określonym profilu. Bardzo często są to grupy: gastronomiczne, porządkowe, remontowo budowlane, krawieckie oraz wiele innych w zależności od placówki. Podczas zajęć w ww. grupach uczestnicy nabywają nowych umiejętności, doskonalą już posiadane lub podwyższają kwalifikacje zawodowe. Reintegracja społeczna odbywa się w różny sposób. Bardzo często są to wszelkie działania skierowane na kształtowanie umiejętności pozwalających na pełnienie prawidłowych ról społecznych oraz uczestnictwo w życiu społecznym, kulturalnym (kino, teatr). Departament Ochrony Zdrowia Urzędu Marszałkowskiego Województwa Lubuskiego w Zielonej Górze 16

POWIAT GORZOWSKI POMOC SPOŁECZNA Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej Ośrodek Pomocy Społecznej Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej Ośrodek Pomocy Społecznej Leśna 11, 66-450 Bogdaniec 95 75 10 061 95 75 10 209 nr 23A, 66-446 Deszczno 95 72 87 659 95 72 87 673 Kościelna 10, 66-415 Kłodawa 95 72 16 663 95 73 10 046 Niepodległości 17, 66-470 Kostrzyn 95 75 23 033 o usługach opiekuńczych zasiłkach, rodzajach pomocy poza miejscem zamieszkania Departament Ochrony Zdrowia Urzędu Marszałkowskiego Województwa Lubuskiego w Zielonej Górze 17

95 75 23 033 Gminny Ośrodek Pomocy Dworcowa 30F, 66-433 Lubiszyn Społecznej 95 72 05 557 95 72 87 214 Ośrodek Pomocy Społecznej Gorzowska 19, 66-431 Santok 95 72 87 527 95 72 87 528 Miejsko - Gminny Ośrodek Rutkowskiego 9, 66-460 Witnica Pomocy Społecznej 95 75 15 183 95 75 15 183 Powiatowe Centrum Pomocy Pankiewicza 5-7, Rodzinie 66-400 Gorzów Wielkopolski 95 73 30 458 do 461 95 73 30 459 Dom Pomocy Społecznej Narutowicza 4a; Seniora 66-470 Kostrzyn nad Odrą Typ: 95 75 24 658 dla kobiet i mężczyzn, dla osób w podeszłym wieku. Dom Pomocy Społecznej Stawowa 40, 66-460 Witnica w Kamieniu Wielkim 95 75 15 828 Typ: 95 75 15 828 dla kobiet i mężczyzn, dla osób przewlekle psychicznie chorych. Mieszkanie chronione patrz strona 13 ZUS Oddział w Gorzowie Sikorskiego 42, Wielkopolskim 66-400 Gorzów Wielkopolski Zasięg terytorialny: 95 73 95 200, Miasto: Gorzów Wielkopolski, 95 73 95 300, Gminy: Bogdaniec, Deszczno, 95 73 95 400, o usługach opiekuńczych zasiłkach, rodzajach pomocy poza miejscem zamieszkania co zrobić, Departament Ochrony Zdrowia Urzędu Marszałkowskiego Województwa Lubuskiego w Zielonej Górze 18

Kłodawa, Lubiszyn, Santok, Witnica. 95 73 95 454 aby otrzymać rentę Powiatowy Zespół ds. Orzekania o Niepełnosprawności nr 2 Walczaka 110, 66 400 Gorzów Wielkopolski 95 73 60 680 95 73 60 680 o orzecznictwie pozarentowym stowarzyszenia i fundacje patrz strona 75-83 OPIEKA ZDROWOTNA wsparcie i opiekę Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej "Specjalista" Poradnia Zdrowia Psychicznego dla Dorosłych. Ośrodek Dla Osób Uzależnionych Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej,,Nowy Dworek" Program Leczenia Substytucyjnego. Powiatowy Urząd Pracy Filia w Witnicy Powiatowy Urząd Pracy Filia w Kostrzynie nad Odrą Wyszyńskiego 23A, 66-470 Kostrzyn nad Odrą 95 75 25 000 Wyszyńskiego 23, 66-470 Kostrzyn nad Odrą 95 72 84 659 68 38 10 167 wewn. 11 AKTYWIZACJA ZAWODOWA Kosynierów Mirosławskich 1, 66 460 Witnica 95 75 15 032 95 75 15 032 Graniczna 4, 66 470 Kostrzyn 95 7 522 188 Tu otrzymasz pomoc medyczną Departament Ochrony Zdrowia Urzędu Marszałkowskiego Województwa Lubuskiego w Zielonej Górze 19

95 75 22 188 Centrum Integracji Społecznej Rozwój w Lubiszynie Klub Integracji Społecznej w Lubiszynie Klub Integracji Społecznej w Kostrzynie nad Odrą Warsztaty Terapii Zajęciowej Warsztaty Terapii Zajęciowej Zakłady Pracy Chronionej Łazienki 6, 66-400 Gorzów Wielkopolski 95 73 80 061 95 73 80 062 Dworcowa 30f, 66-433 Lubiszyn 51 95 13 153, 95 72 87 214 Niepodległości 17, 67-470 Kostrzyn nad Odrą 95 75 23 033 Stawna 40, 66 460 Kamień Wielki 95 751 58 28 Lipowa 38, 66 415 Chwalęcice 95 72 23 383 patrz strona 68-75 o możliwościach zatrudnienia o możliwościach zatrudnienia Departament Ochrony Zdrowia Urzędu Marszałkowskiego Województwa Lubuskiego w Zielonej Górze 20

M.NP.P. GORZÓW WIELKOPOLSKI POMOC SPOŁECZNA Gorzowskie Centrum Pomocy Rodzinie i Polityki Społecznej Dom Pomocy Społecznej Nr 1 Typ: dla chłopców i dziewcząt, dla osób przewlekle somatycznie chorych, dla osób niepełnosprawnych fizycznie. Dom Pomocy Społecznej Nr 2 z filią Dom w Połowie Drogi Walczaka 42, 66-400 Gorzów Wielkopolski 95 71 51 360 95 71 51 387 95 73 39 260 95 73 39 287 Podmiejska Boczna 10, 66-400 Gorzów Wielkopolski 95 73 23 522 95 73 24 122 Walczaka 42, 66-400 Gorzów Wielkopolski 95 73 58 613 o usługach opiekuńczych zasiłkach, rodzajach pomocy poza miejscem zamieszkania Departament Ochrony Zdrowia Urzędu Marszałkowskiego Województwa Lubuskiego w Zielonej Górze 21

Typ: dla kobiet i mężczyzn, 95 73 58 613 dla osób przewlekle psychicznie chorych. Mieszkanie chronione Sulęcińska 51, 66 400 Gorzów Wielkopolski 95 72 39 913 ZUS Oddział w Gorzowie Wielkopolskim Zasięg terytorialny: Miasto: Gorzów Wielkopolski, Gminy: Bogdaniec, Deszczno, Kłodawa, Lubiszyn, Santok, Witnica. Powiatowy Zespół ds. Orzekania o Niepełnosprawności Sikorskiego 42, 66-400 Gorzów Wielkopolski 95 73 95 200, 95 73 95 300, 95 73 95 400, 95 73 95 454 Walczaka 42 blok 2, 66 400 Gorzów Wielkopolski 95 71 51 360 95 71 51 387 co zrobić, aby otrzymać rentę o orzecznictwie pozarentowym stowarzyszenia i fundacje patrz strona 75-83 OPIEKA ZDROWOTNA wsparcie i opiekę Hospicjum Św. Kamila Poradnia Psychiczna. Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej Ośrodek Terapeutyczny "Szansa" Świadczenia Dzienne Terapii od Alkoholu, Stilonowa 21, 66 400 Gorzów Wielkopolski 95 72 82 25 Mieszka I 57/3, 66 400 Gorzów Wielkopolski 95 72 05 074 Tu otrzymasz pomoc medyczną Departament Ochrony Zdrowia Urzędu Marszałkowskiego Województwa Lubuskiego w Zielonej Górze 22

Poradnia Terapii Uzależnienia i Współuzależnienia od Alkoholu, Poradnia Terapii Uzależnienia od Substancji Psychoaktywnych Innych niż Alkohol. Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej Poradnia Zdrowia Psychicznego Marta Szczygielska - Dzwończyk Poradnia Zdrowia Psychicznego dla Dorosłych. Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej Ośrodek Terapii Uzależnień S.C. Obrońców Pokoju 31a, 66 400 Gorzów Wielkopolski 79 66 22 221 Drzymały 11, 66 400 Gorzów Wielkopolski 95 72 04 526 Poradnia Terapii Uzależnienia i Współuzależnienia od Alkoholu, Świadczenia Antynikotynowe. Tu otrzymasz pomoc medyczną Ośrodek Profilaktyki I Wczesnej Terapii "Monar" Poradnia Leczenia Uzależnień, Poradnia Uzależnień od Alkoholu dla Dzieci i Młodzieży. Samodzielny Publiczny Szpital Wojewódzki w Gorzowie Wielkopolskim Ogińskiego 43, 66 400 Gorzów Wielkopolski 95 73 67 171 Dekerta 1, 66 400 Gorzów Wielkopolski 95 73 31 890 Departament Ochrony Zdrowia Urzędu Marszałkowskiego Województwa Lubuskiego w Zielonej Górze 23

Poradnia Zdrowia Psychicznego dla Dorosłych, Leczenie Środowiskowe (Domowe), Oddział Leczenia Alkoholowych Zespołów Abstynencyjnych (Detoksykacja), Świadczenia Odwykowe w Warunkach Wzmocnionego Zabezpieczenia dla Dorosłych, Świadczenia Opiekuńczo- Lecznicze Psychiatryczne dla Dorosłych, Świadczenia w Izbie Przyjęć Szpitala, Świadczenia Psychiatryczne na Oddziale dla Dorosłych, Świadczenia w Psychiatrii Sądowej w Warunkach Wzmocnionego Zabezpieczenia dla Dorosłych. Samodzielny Publiczny ZOZ Pn. Obwód Lecznictwa Kolejowego Poradnia Zdrowia Psychicznego dla Dorosłych. Wojskowa Specjalistyczna Przychodnia Lekarska Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej Poradnia Zdrowia 95 73 31 221 Dworcowa 4, 66 400 Gorzów Wielkopolski 95 72 18 465 Sienkiewicza 10-11, 66 400 Gorzów Wielkopolski 95 722 86 67 Tu otrzymasz pomoc medyczną Departament Ochrony Zdrowia Urzędu Marszałkowskiego Województwa Lubuskiego w Zielonej Górze 24

Psychicznego dla Dorosłych. AKTYWIZACJA ZAWODOWA Powiatowy Urząd Pracy w Gorzowie Wielkopolskim Centrum Integracji Społecznej w Gorzowie Wielkopolskim Centrum Aktywizacji Zawodowej Warsztaty Terapii Zajęciowej Zakłady Pracy Chronionej Walczaka 110, 66 400 Gorzów Wielkopolski 95 73 60 640 95 73 60 669 Teatralna 26, 66 400 Gorzów Wielkopolski 95 72 04 600 95 72 05 033 95 72 04 533 Walczaka 110, 66 400 Gorzów Wielkopolski 95 73 60 643 Kościuszki 1a/9, 66-400 Gorzów Wielkopolski 95 72 58 776 95 72 57 772 patrz strona 68-75 o możliwościach zatrudnienia Departament Ochrony Zdrowia Urzędu Marszałkowskiego Województwa Lubuskiego w Zielonej Górze 25

POWIAT KROŚNIEŃSKI POMOC SPOŁECZNA Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej Ośrodek Pomocy Społecznej Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej Miejsko-Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej nr 131, 66-627 Bobrowice 68 39 13 225 68 39 13 284 nr 125, 66-022 Bytnica 68 39 15 979 68 39 15 888 Szeroka 6C, 66-615 Dąbie 68 38 31 298 68 38 32 148 Obrońców Pokoju 20, 66-620 Gubin 68 47 84 320 (24) 68 35 91 640 Gdańska 17, 66-620 Gubin 68 45 58 150 65 45 58 210 o usługach opiekuńczych zasiłkach, rodzajach pomocy poza miejscem zamieszkania Departament Ochrony Zdrowia Urzędu Marszałkowskiego Województwa Lubuskiego w Zielonej Górze 26

Ośrodek Pomocy Społecznej Piastów 10H, 66-600 Krosno Odrzańskie 68 38 33 360 Ośrodek Pomocy Społecznej Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie Dom Pomocy Społecznej w Szczawnie Typ: dla kobiet, dla osób przewlekle psychicznie chorych. 68 38 33 361 nr 71, 66-614 Maszewo 68 38 31 321 68 38 31 376 Piastów 10B, 66-600 Krosno Odrzańskie 68 38 30 202 68 38 30 202 Parkowa 2, 66-615 Dąbie Lubuskie 50 94 13 169 o usługach opiekuńczych zasiłkach, rodzajach pomocy poza miejscem zamieszkania Mieszkanie chronione patrz strona 13 ZUS Inspektorat w Krośnie Odrzańskim Zasięg terytorialny: Gminy: Bobrowice, Bytnica, Dąbie, Krosno Odrzańskie, Maszewo. ZUS Biuro Terenowe w Gubinie Zasięg terytorialny: Miasto: Gubin, Gminy: Gubin. Obrońców Stalingradu 1, 66-600 Krosno Odrzańskie 68 38 38 746 do 748 68 38 35 175 Słowackiego 2, 66-620 Gubin 68 35 95 629 68 35 93 195 co zrobić, aby otrzymać rentę Departament Ochrony Zdrowia Urzędu Marszałkowskiego Województwa Lubuskiego w Zielonej Górze 27

Powiatowy (od 01.01.2013 Miejski) Zespół ds. Orzekania o Niepełnosprawności Dąbrowskiego 1, 65-021 Zielona Góra 68 458 05 30 o orzecznictwie pozarentowym stowarzyszenia i fundacje patrz strona 75-83 OPIEKA ZDROWOTNA wsparcie i opiekę Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej Ośrodek Terapii "Horyzont Bis" Poradnia Leczenia Uzależnień, Poradnia Psychologiczna, Poradnia Terapii Uzależnienia i Współuzależnienia od Alkoholu, Poradnia Zdrowia Psychicznego dla Dorosłych, Świadczenia Dzienne Terapii Uzależnienia od Alkoholu. Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej Specjalistyczna Przychodnia Lekarska "Medyk" Poradnia Terapii Uzależnienia i Współuzależnienia od Alkoholu, Poradnia Zdrowia Psychicznego dla Dorosłych. Bohaterów WP 24, 66-600 Krosno Odrzańskie 68 38 35 500 Słoneczna 1/3, 66-600 Krosno Odrzańskie 69 76 98 975 Tu otrzymasz pomoc medyczną Departament Ochrony Zdrowia Urzędu Marszałkowskiego Województwa Lubuskiego w Zielonej Górze 28

Ośrodek Terapii Grunwald Grunwaldzka 16, 66-620 Gubin Stanisław Bojkowski 68 45 10 000 Poradnia Terapii Uzależnienia i Współuzależnienia od Alkoholu, Poradnia Zdrowia Psychicznego dla Dorosłych, Poradnia Psychologiczna, Leczenie Środowiskowe Domowe. AKTYWIZACJA ZAWODOWA Powiatowy Urząd Pracy w Krośnie Bohaterów WP 24, Odrzańskim 66 600 Krosno Odrzańskie 68 38 35 609 68 38 35 455 Gdańska 17, 66 620 Gubin Warsztaty Terapii Zajęciowej 68 45 58 160 B. Krzywoustego 2, Warsztaty Terapii Zajęciowej 66 600 Krosno Odrzańskie 68 38 39 725 o możliwościach zatrudnienia Zakłady Pracy Chronionej patrz strona 68-75 Departament Ochrony Zdrowia Urzędu Marszałkowskiego Województwa Lubuskiego w Zielonej Górze 29

POWIAT MIĘDZYRZECKI POMOC SPOŁECZNA Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej Kościuszki 16, 66-350 Bledzew 95 74 36 623 95 74 36 624 Ośrodek Pomocy Społecznej Wojska Polskiego 13B, 66-300 Międzyrzecz 95 74 27 827 o usługach Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej Ośrodek Pomocy Społecznej Ośrodek Pomocy Społecznej 95 74 27 821 Główna 1A, 66-340 Przytoczna 95 74 94 333 95 74 94 333 Zamkowa 20, 66-330 Pszczew 95 74 92 328 95 74 92 329 Batorego 15, 66-440 Skwierzyna 95 71 70 928 opiekuńczych zasiłkach, rodzajach pomocy poza miejscem zamieszkania Departament Ochrony Zdrowia Urzędu Marszałkowskiego Województwa Lubuskiego w Zielonej Górze 30

Ośrodek Pomocy Społecznej Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie Dom Pomocy Społecznej dla Dzieci Prowadzony przez Siostry Felicjanki w Szarczu Typ: dla dziewcząt, dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych intelektualnie. Dom pomocy Społecznej w Międzyrzeczu Typ: dla mężczyzn, dla osób dorosłych niepełnosprawnych intelektualnie. Dom Pomocy Społecznej Rokitna Nr 38 Typ: dla dziewcząt i chłopców, dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych intelektualnie. Dom Pomocy Społecznej Rokitna Nr 58 Typ: 95 71 70 928 Poznańska 28, 66-320 Trzeciel 95 74 31 414 95 74 31 414 Przemysłowa 2, 66-300 Międzyrzecz 95 74 28 471 95 74 28 471 Szarcz 30, 66-330 Pszczew 95 74 91 009 95 74 91 009 dr T Podbielskiego 2, 66 300 Międzyrzecz 95 74 11 792 Rokitno 38, 66-341 Rokitno 95 74 93 059 95 74 93 059 Rokitno 58, 66-341 Rokitno 95 74 93 024 95 74 93 024 o usługach opiekuńczych zasiłkach, rodzajach pomocy poza miejscem zamieszkania Departament Ochrony Zdrowia Urzędu Marszałkowskiego Województwa Lubuskiego w Zielonej Górze 31

dla mężczyzn, dla osób dorosłych niepełnosprawnych intelektualnie. Dom Pomocz Społecznej Przemysłowa 42, 66-440 Skwierzyna w Skwierzynie 95 71 70 431 Typ: 95 71 70 431 dla kobiet i mężczyzn, dla osób dorosłych niepełnosprawnych intelektualnie. Dom Pomocy Społecznej Dom Jasieniec 69, 66 320 Trzciel Leśna Polana w Jasieńcu 95 74 31 275 Typ: 95 74 31 275 dla kobiet i mężczyzn, dla osób przewlekle psychicznie chorych. Mieszkanie chronione patrz strona 13 ZUS Biuro Terenowe Przemysłowa 2, 66-300 Międzyrzecz w Międzyrzeczu 95 74 28 540 do 43, 74 21 316 Zasięg terytorialny: 95 74 21 319 Gminy: Bledzew, Międzyrzecz, Przytoczna, Pszczew, Skwierzyna, Trzciel. Żaków 3, 66-200 Świebodzin Powiatowy Zespół ds. Orzekania o Niepełnosprawności 68 47 55 348 w Świebodzinie 68 47 55 349 o usługach opiekuńczych zasiłkach, rodzajach pomocy poza miejscem zamieszkania co zrobić, aby otrzymać rentę o orzecznictwie pozarentowym stowarzyszenia i fundacje patrz strona 75-83 OPIEKA ZDROWOTNA wsparcie i opiekę Departament Ochrony Zdrowia Urzędu Marszałkowskiego Województwa Lubuskiego w Zielonej Górze 32

Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej Szpital Im. Dr N. Med. Radzimira Śmigielskiego Poradnia Zdrowia Psychicznego dla Dorosłych. NZOZ Katolicki Ośrodek Rehabilitacyjno - Readaptacyjny Dla Młodzieży "Anastasis" Świadczenia dla Uzależnionych od Substancji Psychoaktywnych Innych niż Alkohol w Hostelu. NZOZ Katolicki Ośrodek Rehabilitacyjno - Readaptacyjny Dla Młodzieży "Anastasis" Oddział Rehabilitacyjny dla Uzależnionych od Substancji Psychoaktywnych. Samodzielny Publiczny Szpital Dla Nerwowo I Psychicznie Chorych W Międzyrzeczu Poradnia Leczenia Uzależnień. Samodzielny Publiczny Szpital Dla Nerwowo I Psychicznie Chorych W Międzyrzeczu Szpitalna 5, 66-440 Skwierzyna 95 717 02 96 Kościelna 2, 66 350 Bledzew 69 57 40 058 nr 42, 66 342 Strychy 95 74 93 073 Konstytucji 3 Maja 24, 66-300 Międzyrzecz 95 74 28 756 Poznańska 109, 66-300 Międzyrzecz 95 74 18 700 Tu otrzymasz pomoc medyczną Tu otrzymasz pomoc medyczną Departament Ochrony Zdrowia Urzędu Marszałkowskiego Województwa Lubuskiego w Zielonej Górze 33

Oddział Leczenia Alkoholowych Zespołów Abstynencyjnych (Detoksykacja), Oddział Leczenia Zaburzeń Nerwicowych dla Dorosłych, Oddział Rehabilitacji Psychiatrycznej, Oddział Terapii Uzależnienia od Alkoholu, Poradnia Zdrowia Psychicznego dla Dorosłych, Świadczenia Opiekuńczo- Lecznicze Psychiatryczne dla Dorosłych, Świadczenia w Izbie Przyjęć Szpitala, Świadczenia w Oddziale Psychiatrycznym dla Dorosłych, Świadczenia w Psychiatrii Sądowej w Warunkach Wzmocnionego Zabezpieczenia dla Nieletnich. Tu otrzymasz pomoc medyczną Powiatowy Urząd Pracy w Międzyrzeczu Powiatowy Urząd Pracy Filia w Skwierzynie Warsztaty Terapii Zajęciowej AKTYWIZCJA ZAWODOWA Pl. Powstańców Wielkopolskich 1, 66 300 Międzyrzecz 95 74 12 066 95 74 12 625 ul. Rynek 11, 66 440 Skwierzyna 95 71 70 869 Podbielskiego 2, 66-300 Międzyrzecz 95 74 11 792 o możliwościach Departament Ochrony Zdrowia Urzędu Marszałkowskiego Województwa Lubuskiego w Zielonej Górze 34

95 74 11 113 zatrudnienia Zakłady Pracy Chronionej patrz strona 68-75 Departament Ochrony Zdrowia Urzędu Marszałkowskiego Województwa Lubuskiego w Zielonej Górze 35

POWIAT NOWOSOLSKI POMOC SPOŁECZNA Miejsko-Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej Ośrodek Pomocy Społecznej Ośrodek Pomocy Społecznej Ośrodek Pomocy Społecznej Miejsko-Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej Rynek 1, 67-115 Bytom Odrzański 68 38 84 022 68 38 84 023 Piastowska 12, 67-415 Kolsko 68 35 24 177 68 35 24 355 Słowackiego 20, 67-120 Kożuchów 68 35 53 376 68 35 53 377 Moniuszki 3, 67-100 Nowa Sól 68 35 61 690 68 35 61 690 Muzealna 46, 67-100 Nowa Sól 68 45 82 500 68 45 82 508 o usługach opiekuńczych zasiłkach, rodzajach pomocy poza miejscem zamieszkania Departament Ochrony Zdrowia Urzędu Marszałkowskiego Województwa Lubuskiego w Zielonej Górze 36

Ośrodek Pomocy Społecznej 22 Lipca 1, 67-124 Nowe Miasteczko 68 38 88 947 68 38 88 461 Ośrodek Pomocy Społecznej Plac Zamkowy 6, 67-112 Siedlisko 68 38 83 230 68 38 83 230 Gminny Ośrodek Pomocy Chrobrego 18, 67-106 Otyń Społecznej 68 35 50 600 68 35 50 600 Powiatowe Centrum Pomocy Piłsudskiego 65, 67-100 Nowa Sól Rodzinie 68 457 43 30 68 457 43 31 Do Pomocy Społecznej Szprotawska 19, 67 120 Korzuchów w Korzuchowie 68 45 99 391 Typ: 68 45 99 393 dla kobiet i mężczyzn, dla osób przewlekle somatycznie chorych, dla osób niepełnosprawnych fizycznie. Mieszkanie chronione patrz strona 13 o usługach opiekuńczych zasiłkach, rodzajach pomocy poza miejscem zamieszkania ZUS Inspektorat w Nowej Soli Zasięg terytorialny: Miasto: Nowa Sól, Gminy: Nowa Sól, Bytom Odrzański, Kolsko, Kożuchów, Nowe Miasteczko, Otyń, Siedlisko, Sława, Szlichtyngowa. Powiatowy Zespół ds. Orzekania o Niepełnosprawności w Nowej Kościuszki 29, 67-100 Nowa Sól 68 38 75 237/38 68 38 79 894 Marszałka Józefa Piłsudskiego 65, 67-100 Nowa Sól co zrobić, aby otrzymać rentę Departament Ochrony Zdrowia Urzędu Marszałkowskiego Województwa Lubuskiego w Zielonej Górze 37

Soli 68 45 86 730 o orzecznictwie pozarentowym stowarzyszenia i fundacje patrz strona 75-83 wsparcie i opiekę OPIEKA ZDROWOTNA Nzoz,,Spec-Med" Specjalistyczny Ośrodek Higieny I Terapii Psychicznej Poradnia Zdrowia Psychicznego dla Dorosłych, Poradnia Leczenia Uzależnień. Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej Międzyrzecz Poradnia Psychologiczna. Witosa 18, 67-100 Nowa Sól 68 38 73 040 Konst. 3 maja 35, 66 300 Międzyrzecz 95 74 28 290 Tu otrzymasz pomoc medyczną AKTYWIZACJA ZAWODOWA Powiatowy Urząd Pracy w Nowej Soli Zamiejscowy Punkt Obsługi osób bezrobotnych PUP w Kożuchowie Warsztaty Terapii Zajęciowej Zakłady Pracy Chronionej Staszica 1C, 67 100 Nowa Sól 68 38 73 242 68 38 80 301 Słowackiego 20, 67 120 Kożuchów 68 35 52 244 Wróblewskiego 9, 67-100 Nowa Sól 68 38 74 273 patrz strona 68-75 o możliwości zatrudnienia Departament Ochrony Zdrowia Urzędu Marszałkowskiego Województwa Lubuskiego w Zielonej Górze 38

POWIAT SŁUBICKI POMOC SPOŁECZNA Gminny Ośrodek Pomocy Słubicka 30, 69-108 Cybinka Społecznej 68 39 11 116 68 39 11 116 Ośrodek Pomocy Społecznej Kostrzyńska 13A, 69-113 Górzyca 95 75 91 527 o usługach Miejsko-Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej Ośrodek Pomocy Społecznej Ośrodek Pomocy Społecznej 95 75 91 141 Rybacka 3C, 69-220 Ośno Lubuskie 95 75 71 342 95 75 71 342 Plac Ratuszowy 1, 69-110 Rzepin 95 75 96 590 95 75 96 478 Plac Wolności 17F, 69-100 Słubice 95 75 82 394 opiekuńczych zasiłkach, rodzajach pomocy poza miejscem zamieszkania Departament Ochrony Zdrowia Urzędu Marszałkowskiego Województwa Lubuskiego w Zielonej Górze 39

95 75 82 394 Powiatowe Centrum Pomocy Sienkiewicza 28, 69-100 Słubice Rodzinie 95 75 82 140 95 75 88 404 Mieszkanie chronione patrz strona 13 ZUS Inspektorat w Słubicach Kościuszki 2, 69-100 Słubice Zasięg terytorialny: 95 75 92 711/28 Miasto: Kostrzyn nad Odrą, 95 75 82 486 Gminy: Cybinka, Górzyca, Ośno Lubuskie, Rzepin, Słubice. Powiatowy Zespół ds. Orzekania Walczaka 42 blok 2, o Niepełnosprawności 66 400 Gorzów Wielkopolski 95 71 51 360 95 71 51 387 co zrobić, aby otrzymać rentę o orzecznictwie pozarentowym stowarzyszenia i fundacje patrz strona 75-83 wsparcie i opiekę OPIEKA ZDROWOTNA Przedsiębiorstwo Podmiotu Leczniczego "Źródło" Ośrodek Terapii Uzależnień s.c. Poradnia Leczenia Uzależnień. Nadodrzańska 6, 69 100 Słubice AKTYWIZACJA ZAWODOWA Powiatowy Urząd Pracy Piłsudskiego 19, 69 100 Słubice w Słubicach 95 75 83 608 95 75 83 609 Klub Integracji Społecznej Plac Wolności 17F, 69-100 Słubice 95 75 82 394 78 05 84 248 Tu otrzymasz pomoc medyczną o możliwości Departament Ochrony Zdrowia Urzędu Marszałkowskiego Województwa Lubuskiego w Zielonej Górze 40