INFORMATOR O DOSTĘPNYCH W WOJEWÓDZTWIE LUBUSKIM FORMACH OPIEKI NAD OSOBAMI Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI

Transkrypt

1 INFORMATOR O DOSTĘPNYCH W WOJEWÓDZTWIE LUBUSKIM FORMACH OPIEKI NAD OSOBAMI Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI Urząd Marszałkowski Województwa Lubuskiego w Zielonej Górze Zielona Góra, grudzień 2012 rok

2

3 SPIS TREŚCI JAK KORZYSTAĆ Z PRZEWODNIKA?... 4 ZAKRES POMOCY DLA OSÓB Z ZABURZENIAMI PSYCHICZYMI... 5 POMOC MEDYCZNA... 6 ZASADY PRZYZNAWANIA RENTY Z TYTUŁU NIEZDOLNOŚCI DO PRACY... 6 ZASADY PRZYZNAWANIA RENTY SOCJALNEJ... 7 ORZEKANIE O NIEPEŁNOSPRAWNOŚCI... 8 ZASADY PRZYZNAWANIA POMOCY SPOŁECZNEJ POMOC SPOŁECZNA POZA MIEJSCEM ZAMIESZKANIA Środowiskowe domy samopomocy Specjalistyczne usługi opiekuńcze Domy pomocy społecznej Mieszkanie chronione PORADNICTWO ZAWODOWE I AKTYWIZACJA ZAWODOWA DLA OSÓB Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI POWIAT GORZOWSKI M.NP.P. GORZÓW WIELKOPOLSKI POWIAT KROŚNIEŃSKI POWIAT MIĘDZYRZECKI POWIAT NOWOSOLSKI POWIAT SŁUBICKI POWIAT STRZELECKO - DREZDENECKI POWIAT SULĘCIŃSKI POWIAT ŚWIEBODZIŃSKI POWIAT WSCHOWSKI POWIAT ZIELONOGÓRSKI M.NP.P. ZIELONA GÓRA POWIAT ŻAGAŃSKI POWIAT ŻARSKI ZAKŁADY PRACY CHRONIONEJ W WOJEWÓDZTWIE LUBUSKIM WYKAZ STOWARZYSZEŃ I FUNDACJI... 75

4 JAK KORZYSTAĆ Z PRZEWODNIKA? Przewodnik zawiera o dostępnych formach pomocy dla osób z zaburzeniami psychicznymi dla każdego powiatu w województwie lubuskim. Poszczególnym powiatom przyporządkowano dostępne na ich obszarze jednostki ochrony zdrowia, instytucje pomocy społecznej, instytucje zajmujące się aktywizacją zawodową oraz dane właściwego terenowo Oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i Powiatowego Zespołu ds. Orzekania o Niepełnosprawności, a także stowarzyszenia i fundacje udzielające wsparcia i opieki osobom. Powyższe jednostki zostały podzielone na kategorie: pomoc społeczna, opieka zdrowotna, aktywizacja zawodowa. W pierwszej kolejności wymienione zostały instytucje pomocy społecznej, których zadaniem jest udzielanie wsparcia, w tym wsparcia finansowego oraz oferujące pomoc poza miejscem zamieszkania. Do tej kategorii zaliczono: Ośrodki Pomocy Społecznej i Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie będące pierwszym miejscem kontaktu w przypadku zamiaru uzyskania świadczeń opiekuńczych, pomocy poza miejscem zamieszkania czy wsparcia w życiu codziennym, Domy Pomocy Społecznej świadczące pomoc poza miejscem zamieszkania, Oddziały ZUS decydujące o przyznaniu renty, właściwy dla danego powiatu Powiatowy Zespół ds. Orzekania o Niepełnosprawności, który przyznaje ulgi i uprawnienia, mieszkanie chronione, stowarzyszenia i fundacje udzielające wsparcia i opieki. W kategorii opieka zdrowotna zamieszczono podmioty lecznicze, które w 2012 roku zawarły Kontrakt z Narodowym Funduszem Zdrowia w rodzaju opieka psychiatryczna, leczenie uzależnień ze wskazaniem zakresu świadczeń. Trzecia w kolejności kategoria - aktywizacja zawodowa, zawiera o: Powiatowych Urzędach Pracy, Warsztatach Terapii Zajęciowej, Zakładach Pracy Chronionej, Klubach Integracji Społecznej, Centrach Integracji Społecznej. Informator zawiera dane teleadresowe, umożliwiające wyszukanie właściwej formy wsparcia i pomocy. Departament Ochrony Zdrowia Urzędu Marszałkowskiego Województwa Lubuskiego w Zielonej Górze 4

5 Departament Ochrony Zdrowia Urzędu Marszałkowskiego Województwa Lubuskiego w Zielonej Górze opracował przedmiotowy informator na podstawie materiałów Lubuskiego Oddziału Wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia, Lubuskiego Urzędu Wojewódzkiego, Regionalnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Zielonej Górze oraz Powiatowych Urzędów Pracy. ZAKRES POMOCY DLA OSÓB Z ZABURZENIAMI PSYCHICZYMI Według definicji WHO (Światowej Organizacji Zdrowia) zdrowie psychiczne jest stanem dobrego samopoczucia, w którym człowiek wykorzystuje swoje zdolności, radzi sobie ze stresem w codziennym życiu, wydajnie i owocnie pracuje oraz jest w stanie wnieść wkład w życie danej wspólnoty. Można je ujmować poprzez dwa wymiary: pozytywne zdrowie psychiczne to dobrostan jednostki i takie zasoby, które umożliwiają radzenie sobie z trudnościami i unikanie załamania stanu zdrowia. Przykładowe zmienne charakteryzujące ten wymiar: wysoka samoocena, poczucie panowania nad sytuacją (mastery), optymizm, poczucie koherencji, poczucie skuteczności, odporność (hardiness). negatywne zdrowie psychiczne wiąże się z objawami negatywnymi określanymi jako psychologiczny dystres i występowaniem zaburzeń psychicznych (klasyfikowanych według ICD-10 lub DSM-IV). Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 28 grudnia 2010 r. w sprawie Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego (Dz. U. z 2011 r. Nr 24 poz. 128.) oraz Ustawa o ochronie zdrowia psychicznego z dnia 19 sierpnia 1994 roku (Dz. U. z 1994 roku Nr 111 poz. 535, z późn. zm.) określają działania, jakie powinny być realizowane na rzecz osób przez instytucje do tego powołane oraz organy administracji rządowej i samorządowej. Do zadań tych zalicza się m.in.: promocję zdrowia psychicznego i zapobiegania zaburzeniom psychicznym, zapewnienie osobom wielostronnej i powszechnie dostępnej opieki zdrowotnej oraz innych form opieki i pomocy niezbędnych do życia w środowisku rodzinnym i społecznym, kształtowanie wobec osób właściwych postaw społecznych, a zwłaszcza zrozumienia, tolerancji, życzliwości, a także przeciwdziałania ich dyskryminacji. W realizacji powyższych zadań uczestniczyć mogą również organizacje społeczne, stowarzyszenia i fundacje, samorządy zawodowe, kościoły i inne związki wyznaniowe oraz grupy samopomocy pacjentów i ich rodzin, a także inne osoby fizyczne i prawne. Zgodnie z założeniami Rozporządzenia Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności (Dz. U. z 2003 r. Nr 138, poz.1328 z późn. Departament Ochrony Zdrowia Urzędu Marszałkowskiego Województwa Lubuskiego w Zielonej Górze 5

6 zm.) osobom przysługuje prawo do wielu ulg i uprawnień, a także renty z tytułu niezdolności do pracy lub renty socjalnej. POMOC MEDYCZNA System psychiatrycznej ochrony zdrowia w województwie lubuskim tworzą publiczne i niepubliczne podmioty realizujące świadczenia zdrowotne w zakresie opieki ambulatoryjnej, stacjonarnej i dziennej dla osób, uzależnionych od alkoholu oraz uzależnionych od środków psychoaktywnych. Obok tradycyjnych form specjalistycznej opieki nad osobami z zaburzeniami psychicznymi ambulatoryjnej i stacjonarnej, funkcjonują także pośrednie formy opieki, do których zalicza się zespoły leczenia środowiskowego, odziały dzienne i hostele. Zgodnie z Ustawą z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2008 r. Nr 164, poz,1027 z późn. zm.) osobom z zaburzeniami psychicznymi przysługują nieodpłatne świadczenia opieki zdrowotnej udzielane przez świadczeniodawców, którzy zawarli kontrakt z NFZ. W celu uzyskania pomocy lekarskiej osoby powinny zgłosić się do poradni zdrowia psychicznego. Korzystanie ze świadczeń poradni dla dorosłych oraz dla dzieci i młodzieży nie wymaga skierowania od lekarze podstawowej opieki zdrowotnej. ZASADY PRZYZNAWANIA RENTY Z TYTUŁU NIEZDOLNOŚCI DO PRACY Według Ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (jednolity tekst z 2009 r., Dz. U. nr 153 poz.1227 z późn. zm.) prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który spełnia łącznie następujące warunki: został uznany za niezdolnego do pracy, ma wymagany stosowny do wieku, w którym powstała niezdolność do pracy okres składkowy i nieskładkowy, niezdolność do pracy powstała w okresach składkowych (np. ubezpieczenia, zatrudnienia) lub nieskładkowych (np. w okresie pobierania zasiłku chorobowego, opiekuńczego, świadczenia rehabilitacyjnego) lub nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów. Wymóg powstania niezdolności do pracy w określonym ustawą emerytalną czasie nie obowiązuje w stosunku do osoby, która spełnia łącznie następujące warunki: Departament Ochrony Zdrowia Urzędu Marszałkowskiego Województwa Lubuskiego w Zielonej Górze 6

7 została uznana za całkowicie niezdolną do pracy, spełnia warunek posiadania wymaganego okresu składkowego i nieskładkowego, legitymuje się co najmniej 20-letnim (w przypadku kobiety) i 25-letnim (w przypadku mężczyzny) okresem składkowym i nieskładkowym. W celu uzyskania renty z tytułu niezdolności do pracy osoba zainteresowana lub jej pełnomocnik powinien złożyć na piśmie lub ustnie wniosek do protokołu (druk ZUS Rp-1R). Wniosek o rentę z tytułu niezdolności do pracy może być zgłoszony u płatnika składek lub w innej jednostce uprawnionej do przyjmowania wniosków, a następnie przekazany do odpowiedniego organu rentowego. Może też być zgłoszony bezpośrednio w organie rentowym, właściwym ze względu na miejsce zamieszkania osoby zainteresowanej, który zobowiązany jest wydać decyzję. Do wniosku o przyznanie renty należy dołączyć: kwestionariusz dotyczący okresów składkowych i nieskładkowych (druk ZUS Rp-6), dokumenty na potwierdzenie przebytych okresów składkowych i nieskładkowych, zaświadczenie pracodawcy o wysokości osiąganego wynagrodzenia (druk ZUS Rp-7) lub legitymację ubezpieczeniową, zawierającą wpisy dotyczące zarobków, zaświadczenie o stanie zdrowia (formularz ZUS N-9) wydane przez lekarza prowadzącego leczenie, wystawione nie wcześniej niż na miesiąc przed datą złożenia wniosku, inną dokumentację medyczną będącą w posiadaniu osoby ubiegającej się o rentę, która może mieć znaczenie dla wydania orzeczenia przez lekarza orzecznika ZUS, wywiad zawodowy (formularz ZUS N-10), kartę wypadku w drodze do pracy lub z pracy, jeśli ubezpieczony zgłasza wniosek o rentę z tytułu niezdolności do pracy spowodowanej wypadkiem w drodze do pracy lub z pracy. Druki potrzebne do wystąpienia o ustalenie renty z tytułu niezdolności do pracy dostępne są nieodpłatnie w każdej jednostce organizacyjnej ZUS oraz na stronie internetowej ZASADY PRZYZNAWANIA RENTY SOCJALNEJ Na podstawie ustawy z dnia 27 czerwca 2003 r. o rencie socjalnej (Dz. U. nr 135, poz z póżn. zm.) od 1 października 2003 r. organem przyznającym i wypłacającym renty socjalne jest właściwa jednostka organizacyjna Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. W szczególnych przypadkach ten rodzaj renty wypłacany jest także przez inne organy emerytalno-rentowe, np. KRUS. Renta socjalna przysługuje osobom spełniającym następujące kryteria: pełnoletniość, Departament Ochrony Zdrowia Urzędu Marszałkowskiego Województwa Lubuskiego w Zielonej Górze 7

8 o o o całkowita niezdolność do pracy z powodu naruszenia sprawności organizmu, która powstała: przed ukończeniem 18. roku życia, w trakcie nauki w szkole lub w szkole wyższej - przed ukończeniem 25. roku życia, w trakcie studiów doktoranckich lub aspirantury naukowej. Podstawę do przyznania renty socjalnej, na wniosek zgłoszony po raz pierwszy po dniu r., stanowi także: orzeczenie o stopniu niepełnosprawności, orzeczenie komisji lekarskiej do spraw inwalidztwa i zatrudnienia o zaliczeniu do I lub II grupy inwalidów, orzeczenie lekarza orzecznika, wydane przed dniem 1 października 2003 r., uprawniające do renty socjalnej na podstawie ustawy o pomocy społecznej. ORZEKANIE O NIEPEŁNOSPRAWNOŚCI Postępowanie o wydanie orzeczenia o niepełnosprawności, stopniu niepełnosprawności, wskazaniu do ulg oraz organizację Zespołów ds. Orzekania regulują następujące przepisy: Ustawa z dnia 27 sierpnia 1997r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz.U. z 2008 r. Nr 14 poz 92 z późn. zm.), Rozporządzenie Rady Ministrów z dn. 23 grudnia 1998r., w sprawie wykazu powiatowych zespołów ds. orzekania o niepełnosprawności i ich właściwości miejscowej (Dz. U. Nr 162, poz. 1148), Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dn. 1 lutego 2002 r., w sprawie kryteriów oceny niepełnosprawności u osób w wieku do 16 roku życia (Dz. U. Nr 17, poz. 162), Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dn. 15 lipca 2003r., w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności (Dz. U. Nr 139, poz. 1328). Wśród rodzajów orzecznictwa o niepełnosprawności wyróżnia się: Orzecznictwo o niezdolności do pracy do celów rentowych - regulowane Ustawą z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2004r. Nr 39, poz. 353 z późn. zm.) realizowane przez: o Lekarzy Orzeczników i Komisje Lekarskie ZUS (Zakład Ubezpieczeń Społecznych), o Lekarzy Rzeczoznawców i Komisje Lekarskie KRUS (Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego)- dotyczy rolników i ich rodzin, Departament Ochrony Zdrowia Urzędu Marszałkowskiego Województwa Lubuskiego w Zielonej Górze 8

9 o Komisje Lekarskie MON (Ministerstwa Obrony Narodowej) i MSWiA (Ministerstwa Służb Wewnętrznych i Administracji - dotyczy pracowników tzw. służb mundurowych (żołnierze, policjanci, celnicy) oraz ich rodzin. Orzecznictwo o niepełnosprawności do celów pozarentowych - regulowane ustawą z dnia 27 sierpnia 1997 roku o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2008r. Nr 14 poz.92 z późn. zm.) realizowane przez Powiatowe lub Miejskie Zespoły do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności. Dwuinstancyjność orzecznictwa obowiązuje od 1997 roku. Osoby posiadające ważne, wydane przed wejściem w życie Ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 roku o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2008r. Nr 14 poz.92 z późn. zm.) orzeczenia ustalone przez: Komisję ds. Inwalidztwa i Zatrudnienia (o jednej z trzech grup inwalidzkich), Lekarzy Orzeczników ZUS (o niezdolności do pracy), Lekarzy Rzeczoznawców KRUS (o niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym) mogą, lecz nie muszą, wystąpić do Powiatowego Zespołu ds. Orzekania o Niepełnosprawności z wnioskiem o ustalenie stopnia niepełnosprawności, który w dużym stopniu ułatwia korzystanie z różnego rodzaju ulg i uprawnień, gdyż orzeczenia lekarzy wyżej wymienionych Orzeczników nie zawierają tych informacji. Powiatowy Zespół ds. Orzekania o Niepełnosprawności znaczny stopień niepełnosprawności umiarkowany stopień niepełnosprawności lekki stopień niepełnosprawności Zakład Ubezpieczenia Społecznego (ZUS) całkowita niezdolność do pracy oraz samodzielnej całkowita niezdolność do pracy częściowa niezdolność do pracy Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (KRUS) stała lub długotrwała niezdolność do pracy z prawem do zasiłku nie występuje długotrwała niezdolność do pracy bez prawa do zasiłku pielęgnacyjnego Źródło: Orzekania_o_Niepelnosprawnosci/ Komisja Lekarska ds. Inwalidztwa i Zatrudnienia (dawny system orzekania) I grupa inwalidzka II grupa inwalidzka III grupa inwalidzka Powiatowy Zespół ds. Orzekania o Niepełnosprawności orzeka o niepełnosprawności do celów pozarentowych, umożliwiających: znalezienie zatrudnienia w zakładach pracy chronionej, aktywności zawodowej, znajdujących się na otwartym rynku pracy i posiadających stanowiska przystosowane do niepełnosprawności, Departament Ochrony Zdrowia Urzędu Marszałkowskiego Województwa Lubuskiego w Zielonej Górze 9

10 podjęcia szkolenia, uczestnictwa w warsztatach terapii zajęciowej, uzyskania ulg w opłatach za bilety PKP, PKS MZK oraz w zakresie opłat za abonament radiowo - telewizyjny i abonament telefoniczny, dofinansowania do udziału w turnusie rehabilitacyjnym, dofinansowania do likwidacji barier architektonicznych oraz zakupu sprzętu rehabilitacyjnego i środków pomocniczych, dofinansowania składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, uzyskania ulg podatkowych, uzyskania wskazania do dodatkowej powierzchni oraz wskazania do otrzymania karty parkingowej. Powiatowy Zespół ds. Orzekania o Niepełnosprawności poza ustaleniem niepełnosprawności osób poniżej 16 roku życia bądź stopnia niepełnosprawności osób powyżej 16 roku życia, określa również wskazania dotyczące: odpowiedniego zatrudnienia, szkolenia, w tym specjalistycznego, zatrudnienia w Zakładzie Aktywności Zawodowej, uczestnictwa w terapii zajęciowej, konieczności zaopatrzenia w przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze oraz pomoce techniczne ułatwiające funkcjonowanie danej osoby, korzystania z systemu środowiskowego wsparcia w samodzielnej egzystencji, przez co rozumie się korzystanie z usług socjalnych, opiekuńczych, terapeutycznych i rehabilitacyjnych świadczonych przez sieć instytucji pomocy społecznej, organizacje pozarządowe oraz inne placówki, konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji, konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji, spełnienia przez osobę z niepełnosprawnością przesłanek określonych w art.8 ust. 1 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. prawo o ruchu drogowym (Dz. U. z 2005r. Nr 108, poz.908 tekst jedn. z późn.zm) dotyczy karty parkingowej, prawa do zamieszkania w oddzielnym pokoju. Departament Ochrony Zdrowia Urzędu Marszałkowskiego Województwa Lubuskiego w Zielonej Górze 10

11 ZASADY PRZYZNAWANIA POMOCY SPOŁECZNEJ Pomoc społeczna dla osób opiera się głównie na: podtrzymywaniu i rozwijaniu umiejętności niezbędnych do samodzielnego aktywnego życia, organizowaniu w środowisku społecznym pomocy ze strony rodziny, innych osób, grup, organizacji społecznych i instytucji, udzielaniu pomocy finansowej, rzeczowej oraz innych świadczeń na zasadach określonych w ustawie o pomocy społecznej. Zgodnie z ustawą o ochronie zdrowia psychicznego organami powołanymi do niesienia pomocy społecznej są Gminne Ośrodki Pomocy Społecznej oraz Powiatowe Centra Pomocy Rodzinie, których zadaniem jest kierowanie do środowiskowego domu samopomocy, świadczenie specjalistycznych usług opiekuńczych oraz podejmowanie działań na rzecz wspierania osób. Poza wskazanymi ustawowo formami pomocy, jak skierowanie do środowiskowego domu samopomocy czy świadczenie specjalistycznych usług opiekuńczych jednostki te zobowiązane są podejmować inne działania służące realizacji wyżej wskazanych celów pomocy społecznej. W celu skorzystania z tej formy pomocy dla osób, zainteresowani zobowiązani są przedstawić zaświadczenie lekarskie o stanie zdrowia, uzasadniające korzystanie z pomocy społecznej. Organ udzielający wsparcia, w celu określenia jego zakresu zobowiązany jest do wysłania do osoby, która stara się o przyznanie opieki pracownika socjalnego w celu oceny jej sytuacji życiowej POMOC SPOŁECZNA POZA MIEJSCEM ZAMIESZKANIA Do dostępnych form pomocy społecznej poza miejscem zamieszania w województwie lubuskim należą: środowiskowe domy samopomocy, specjalistyczne usługi opiekuńcze, domy pomocy społecznej oraz mieszkania chronione. Środowiskowe domy samopomocy Działalność środowiskowych domów samopomocy ma na celu zwiększenie zaradności, samodzielności oraz integracji osób, które w wyniku upośledzenia niektórych Departament Ochrony Zdrowia Urzędu Marszałkowskiego Województwa Lubuskiego w Zielonej Górze 11

12 funkcji organizmu lub zdolności adaptacyjnych wymagają pomocy w przystosowaniu do życia w środowisku rodzinnym i społecznym. Specjalistyczne usługi opiekuńcze Do tej formy pomocy społecznej należą usługi dostosowane do potrzeb osób z zaburzeniami psychicznym, które świadczone są przez osoby wykwalifikowane w tym zakresie. Specjaliści ci uczą i rozwijają umiejętności niezbędnych do samodzielnego życia, świadczą usługi z zakresu rehabilitacji fizycznej i usprawniania zaburzonych funkcji organizmu oraz usługi pielęgnacyjne. Domy Pomocy Społecznej Dom Pomocy Społecznej jest miejscem, w którym świadczone są usługi: bytowe, opiekuńcze, wspomagające oraz edukacyjne. Oferta tej pomocy przeznaczona jest dla osób, które z powodu wieku, choroby bądź niepełnosprawności nie są w stanie samodzielnie funkcjonować w codziennym życiu, a usługi opiekuńcze w miejscu zamieszkania tych osób nie są dla nich wystarczającą formą wsparcia. Osoby, które spełniają powyższe kryteria kierowane są przez Ośrodek Pomocy Społecznej do Domu Pomocy Społecznej znajdującego się jak najbliżej miejsca ich zamieszkania, w którym czas oczekiwania na wolne miejsce jest krótszy niż 3 miesiące. Decyzję o umieszczeniu wydaje organ prowadzący Dom Pomocy Społecznej. Osoby w województwie lubuskim mogą korzystać z placówek o określonych typach: dla osób przewlekle psychicznie chorych, dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych intelektualni oraz dla dorosłych niepełnosprawnych intelektualnie. W celu skorzystania z tej formy pomocy osoba ubiegająca się o skierowanie do Domu Pomocy Społecznej powinna złożyć pisemny wniosek do Ośrodka Pomocy Społecznej właściwego ze względu na miejsce zamieszkania lub pobyt tej osoby w dniu jej kierowania. Do złożenia wniosku uprawnione są: osoba ubiegająca się o przyznanie miejsca w domu pomocy społecznej, przedstawiciel ustawowy powyższej osoby, inna osoba fizyczna lub prawna, powiatowe centrum pomocy rodzinie oraz ośrodek pomocy rodzinie za zgodą osoby ubiegającej się lub jej przedstawiciela ustawicznego. Do wniosku należy dołączyć dokumenty wymagane w 8 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 23 sierpnia 2012r. (Dz.U. z 2012r., poz. 964). Obowiązkiem Ośrodka Pomocy Społecznej jest przyjęcie wniosku o skierowanie do Domu Pomocy Społecznej oraz zakończenie wszczętej sprawy poprzez wydanie decyzji administracyjnej, od której można Departament Ochrony Zdrowia Urzędu Marszałkowskiego Województwa Lubuskiego w Zielonej Górze 12

13 złożyć odwołanie do Samorządowego Kolegium Odwoławczego za pośrednictwem jednostki wydającej wyżej wymienioną decyzję w terminie 14 dni od dnia jej doręczenia. Pobyt w Domu Pomocy Społecznej jest odpłatny i nie przekracza wysokości średniego miesięcznego kosztu utrzymania. Od 1 stycznia 2004r. obowiązuje w Polsce trójskładowy system odpłatności za pobyt mieszkańca w Domu Pomocy Społecznej w następującej kolejności: mieszkaniec nie więcej niż 70% dochodu, małżonek, zstępni przed wstępnymi (oraz inne osoby)- zgodnie z umową zawartą pomiędzy kierownikiem ośrodka pomocy społecznej, a osobą zobowiązaną do opłat (jeśli spełniają określone kryteria dochodowe) w formie dobrowolnej umowy stron, jeśli spełnia kryteria wskazane w ustawie z dnia 12 marca 2004r. ustawie o pomocy społecznej (art. 61 cyt. ustawy), gmina, z której osoba została skierowana do Domu Pomocy Społecznej - w wysokości różnicy między średnim kosztem utrzymania w domu pomocy społecznej, a opłatami wnoszonymi przez mieszkańca i osoby zobowiązane do opłat. W województwie lubuskim działają 24 Domy Pomocy Społecznej, oferujące łącznie 2340 miejsc - wszystkie posiadają zezwolenie Wojewody Lubuskiego tzn. spełniają wymagany standard usług. Mieszkanie chronione Celem tworzenia mieszkań chronionych jest przygotowanie osób korzystających z tej formy pomocy społecznej do prowadzenia samodzielnego życia, zastąpienia pobytu w placówce z całodobową opieką. Zgodnie z obowiązującymi przepisami decyzję o możliwości przebywania pełnoletnich osób w mieszkaniu chronionym wydaje się na czas określony. Tylko w uzasadnionych przypadkach tj. niezdolność do pracy z tytułu wieku, niepełnosprawność, stwierdzone zaburzenie psychiczne jest podstawą do wydania decyzji o pobycie na czas nieokreślony. W województwie lubuskim funkcjonuje obecnie jedno mieszkanie chronione przy ul. Sulęcińskiej 51 w Gorzowie Wlkp. prowadzone przez Polskie Stowarzyszenie na Rzecz Osób z Upośledzeniem Umysłowym Koło w Gorzowie Wlkp. (tel ). Osoby mają ponadto prawo ubiegać się o pomoc na ogólnych zasadach pomocy społecznej. Departament Ochrony Zdrowia Urzędu Marszałkowskiego Województwa Lubuskiego w Zielonej Górze 13

14 PORADNICTWO ZAWODOWE I AKTYWIZACJA ZAWODOWA DLA OSÓB Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI Z uwagi na szczególną sytuację osób niepełnosprawnych na rynku pracy podejmuje się szereg działań ułatwiających osobom podjęcie pracy. W celu zainteresowania pracodawców, ale również przedsiębiorców oraz instytucji publicznych, zatrudnieniem osób z zaburzeniami psychicznymi, został opracowany program kampanii szkoleniowo informacyjnej promującej zatrudnienie tych osób. Bardzo istotnym okazuje się bowiem dostarczenie pracodawcom informacji na temat specyfiki chorób psychicznych. Powiatowe Urzędy Pracy w ramach Powiatowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego na lata zajmują się aktywizacją zawodową osób poprzez: 1. Organizowanie i finansowanie aktywnych form przeciwdziałania bezrobociu polegających na: realizowaniu usług na rzecz osób bezrobotnych, dających możliwość przeanalizowania problemu zawodowego i zapoznania się z ofertą skierowaną do takich osób: poradnictwo zawodowe indywidualne i grupowe, zajęcia aktywizacyjne, wsparcie ze strony doradców zawodowych, pośredników pracy oraz lidera klubu pracy, realizowaniu instrumentów na rzecz osób bezrobotnych: staże, prace interwencyjne, szkolenia (zawodowe i z zakresu umiejętności poszukiwania pracy), 2. Pozyskiwanie środków PFRON i EFS na aktywizację zawodową, w tym staże, szkolenia, jednorazowe środki na rozpoczęcie działalności gospodarczej, studia podyplomowe. 3. Upowszechnianie informacji na stronie internetowej urzędu i tablicach ogłoszeń o realizowanych usługach. 4. Udostępnianie materiałów informacyjnych osobom niepełnosprawnym (ulotki, czasopisma np. INTEGRACJA, informatory), a także udzielanie informacji o ich prawach (m.in. prawie do dodatkowych dni urlopu, krótszego czasu pracy) wynikających z ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2011 r. nr 127, poz. 721 z późn. zm.). 5. Nawiązanie i utrzymywanie kontaktów z pracodawcami, zachęcanie do zatrudnienia osób niepełnosprawnych (wydawanie skierowań do pracy, szkolenia, organizowanie giełd pracy) oraz działania informacyjne pośredników pracy adresowane do pracodawców promujące zatrudnienie osób z orzeczonym stopniem niepełnosprawności, w tym, a także przedstawienie korzyści Departament Ochrony Zdrowia Urzędu Marszałkowskiego Województwa Lubuskiego w Zielonej Górze 14

15 wynikających z zatrudnienia takich osób np. możliwości ubiegania się o środki PFRON na wyposażenie stanowiska pracy. 6. Udzielanie wsparcia finansowego poprzez: dokonywanie zwrotów kosztów: - poniesionych przez pracodawcę w związku z przystosowaniem tworzonych lub istniejących stanowisk pracy, stosownie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności osób na nich zatrudnionych oraz z rozpoznawaniem przez służby medycyny pracy tych potrzeb, - zatrudnienia osób pomagających pracownikom niepełnosprawnym w pracy w zakresie czynności niemożliwych lub trudnych do samodzielnego wykonania przez pracownika niepełnosprawnego na stanowisku pracy, - poniesionych przez pracodawcę na szkolenie zatrudnionych osób niepełnosprawnych, - na usługi i instrumenty określone w ustawie z dn. 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2008 r. nr 69, poz. 415 z późn. zm.), w tym m.in. szkolenia, staże, prace interwencyjne, przygotowanie zawodowe dorosłych, badania lekarskie lub psychologiczne, studia podyplomowe. dofinansowanie do 50% wysokości oprocentowania kredytu bankowego zaciągniętego na kontynuowanie działalności gospodarczej, udzielanie jednorazowo środków na podjęcie działalności gospodarczej, rolniczej albo na wniesienie wkładu do spółdzielni socjalnej, finansowanie kosztów szkolenia i przekwalifikowania zawodowego osób niepełnosprawnych. 7. Realizację lokalnych programów w zakresie wspierania zawodowego. Kolejnym działaniem zmierzającym do aktywizacji osób chorych psychicznie jest wspieranie ich i informowanie o dostępnych możliwościach rozwoju zawodowego. Pracownicy świadczący usługi na rynku pracy mogą podnosić umiejętności poszukiwania zatrudnienia, nabycia umiejętności związanych z korzystaniem z sieci teleinformatycznych oraz udzielać indywidualnych porad, ułatwiając w ten sposób wybór zawodu, zmianę kwalifikacji czy podjęcie zatrudnienia. Możliwe jest także zapewnienie osobom zarejestrowanymi jako osoby bezrobotne konsultacji indywidualnych z psychologiem oraz objęcie ich Indywidualnym Planem Działania (IPD). Plan ten określa w sposób szczegółowy działania urzędu oraz tej osoby zmierzające do podjęcia zatrudnienia. W ramach lokalnych programów rozwoju zróżnicowanych form wspierania zatrudnienia i przedsiębiorczości społecznej dostosowanych do potrzeb osób oraz lokalnego rozwoju form wspomagania aktywności zawodowej osób niepełnosprawnych funkcjonują: Warsztaty Terapii Zajęciowej (WTZ), Centrum Integracji Społecznej (CIS), Zakłady Aktywności Zawodowej Departament Ochrony Zdrowia Urzędu Marszałkowskiego Województwa Lubuskiego w Zielonej Górze 15

16 (ZAZ), Zakłady Pracy Chronionej (ZPCh) i Spółdzielnie Socjalne. W województwie lubuskim działalność powyższych podmiotów wpisuje się w realizację założeń ekonomii społecznej, mających na celu dążenie do aktywizacji osób wykluczonych społecznie oraz zagrożonych wykluczeniem społecznym, w tym również osób niepełnosprawnych, poprzez reintegrację zawodową oraz społeczną. Najczęściej zakładanym podmiotem ekonomii społecznej są spółdzielnie socjalne, które można zdefiniować jako: podmiot ekonomii społecznej, który prowadzi działalność łączącą cele gospodarcze i społeczne. Wg Ustawy o Spółdzielniach Socjalnych tworzą je w większości osoby zagrożone marginalizacją ze względu na bezrobocie, niepełnosprawność, bezdomność itp. Członkowie spółdzielni tworzą dla siebie miejsca pracy, zapewniając sobie oraz swoim najbliższym zaplecze finansowe a co najważniejsze uczą się wspólnego działania, odpowiedzialności oraz czują się potrzebni. Doskonałym przykładem ukazującym działalność spółdzielni socjalnej w woj. lubuskim jest Odrzańska Spółdzielnia Socjalna. Kolejnym przykładem działalności podmiotów ekonomii społecznej są Centra Integracji Społecznej (CIS), które nie prowadzą działalności gospodarczej, a jedynie wspierają osoby zagrożone wykluczeniem społecznym. Działalność Centrów Integracji Społecznych to przede wszystkim reintegracja zawodowa i społeczna. Reintegracja zawodowa to przede wszystkim nauka w jednej z kilu grup zawodowych o określonym profilu. Bardzo często są to grupy: gastronomiczne, porządkowe, remontowo budowlane, krawieckie oraz wiele innych w zależności od placówki. Podczas zajęć w ww. grupach uczestnicy nabywają nowych umiejętności, doskonalą już posiadane lub podwyższają kwalifikacje zawodowe. Reintegracja społeczna odbywa się w różny sposób. Bardzo często są to wszelkie działania skierowane na kształtowanie umiejętności pozwalających na pełnienie prawidłowych ról społecznych oraz uczestnictwo w życiu społecznym, kulturalnym (kino, teatr). Departament Ochrony Zdrowia Urzędu Marszałkowskiego Województwa Lubuskiego w Zielonej Górze 16

17 POWIAT GORZOWSKI POMOC SPOŁECZNA Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej Ośrodek Pomocy Społecznej Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej Ośrodek Pomocy Społecznej Leśna 11, Bogdaniec nr 23A, Deszczno Kościelna 10, Kłodawa Niepodległości 17, Kostrzyn o usługach opiekuńczych zasiłkach, rodzajach pomocy poza miejscem zamieszkania Departament Ochrony Zdrowia Urzędu Marszałkowskiego Województwa Lubuskiego w Zielonej Górze 17

18 Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej Ośrodek Pomocy Społecznej Dworcowa 30F, Lubiszyn Gorzowska 19, Santok Miejsko - Gminny Ośrodek Rutkowskiego 9, Witnica Pomocy Społecznej Powiatowe Centrum Pomocy Pankiewicza 5-7, Rodzinie Gorzów Wielkopolski do Dom Pomocy Społecznej Seniora Narutowicza 4a; Typ: Kostrzyn nad Odrą dla kobiet i mężczyzn, dla osób w podeszłym wieku. Dom Pomocy Społecznej Stawowa 40, Witnica w Kamieniu Wielkim Typ: dla kobiet i mężczyzn, dla osób przewlekle psychicznie chorych. Mieszkanie chronione patrz strona 13 ZUS Oddział w Gorzowie Sikorskiego 42, Wielkopolskim Gorzów Wielkopolski Zasięg terytorialny: , Miasto: Gorzów Wielkopolski, , Gminy: Bogdaniec, Deszczno, , Kłodawa, Lubiszyn, Santok, Witnica. Powiatowy Zespół ds. Orzekania Walczaka 110, o Niepełnosprawności nr Gorzów Wielkopolski o usługach opiekuńczych zasiłkach, rodzajach pomocy poza miejscem zamieszkania co zrobić, aby otrzymać rentę Departament Ochrony Zdrowia Urzędu Marszałkowskiego Województwa Lubuskiego w Zielonej Górze 18

19 stowarzyszenia i fundacje patrz strona o orzecznictwie pozarentowym wsparcie i opiekę Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej "Specjalista" Poradnia Zdrowia Psychicznego dla Dorosłych. Ośrodek Dla Osób Uzależnionych Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej,,Nowy Dworek" Program Leczenia Substytucyjnego. Powiatowy Urząd Pracy Filia w Witnicy Powiatowy Urząd Pracy Filia w Kostrzynie nad Odrą Centrum Integracji Społecznej Rozwój w Lubiszynie Klub Integracji Społecznej w Lubiszynie OPIEKA ZDROWOTNA Wyszyńskiego 23A, Kostrzyn nad Odrą Wyszyńskiego 23, Kostrzyn nad Odrą wewn. 11 AKTYWIZACJA ZAWODOWA Kosynierów Mirosławskich 1, Witnica Graniczna 4, Kostrzyn Łazienki 6, Gorzów Wielkopolski Dworcowa 30f, Lubiszyn , Tu otrzymasz pomoc medyczną o możliwościach zatrudnienia Departament Ochrony Zdrowia Urzędu Marszałkowskiego Województwa Lubuskiego w Zielonej Górze 19

20 Klub Integracji Społecznej w Kostrzynie nad Odrą Warsztaty Terapii Zajęciowej Warsztaty Terapii Zajęciowej Zakłady Pracy Chronionej Niepodległości 17, Kostrzyn nad Odrą Stawna 40, Kamień Wielki Lipowa 38, Chwalęcice patrz strona o możliwościach zatrudnienia Departament Ochrony Zdrowia Urzędu Marszałkowskiego Województwa Lubuskiego w Zielonej Górze 20