Świat w II poł. XIX w. Ekspansja kolonialna
Przyczyny ekspansji kolonialnej Ekonomiczne źródło surowców tania siła robocza rynek zbytu Militarne bazy wojskowe Prestiżowe - wizerunkowe Działalność Kompanii handlowych Brytyjska Kompania Wschodnioindyjska
Kolonizacja Afryki Rozpoczęła się w XIX w. Zajmowano ziemie połążone w głębi lądu Podział Afryki konferencja w Berlinie 1885 r.
Azja Państwa o wielowiekowej tradycji państwowej np. Chiny, Indie, Chiny podzielone na strefy wpływów Indie, Birma opanowane przez Brytyjczyków Indochiny (Wietnam, Laos, Kambodża) opanowane przez Francuzów. Indonezja pod panowaniem Holenderskim
Brytyjskie imperium kolonialne Indie Kanada Australia Egipt Kraj Przylądkowy
USA i Niemcy Przystąpiły do ekspansji kolonialnej pod koniec XIX w.
Japonia Była jednym z nielicznych państw, które oparły się ekspansji kolonialnej - reformy cesarza Matsuhito
Kolonializm - skutki Wojny i powstania - powstanie Sipajów w Indiach, powstanie Mahdiego w Sudanie 1881 1898, wojny opiumowe w Chinach Hongkong dla Anglii Podniesienie poziomu cywilizacyjnego Eksploatacja i wyniszczenie opanowanych terenów
Wiek wynalazków Postęp naukowo techniczny w XIX i na pocz. XX w.
Odkrycia naukowe Teoria ewolucji Karola Darwina 1859 r. rośliny i zwierzęta ulegają ewolucji czyli stopniowym zmianom Darwinizm rodowód człowieka Podstawy genetyki, proces dziedziczenia Gregor Mendel Tablica pierwiastków Dymitra Mendelejewa 1869 Promieniotwórczość nowa dziedzina nauki Maria Skłodowska - Curie
Odkrycia naukowe Odkrycie nowego typu promieniowania promieniowanie X Wilhelm Roentgen 1895 Ogłoszenie teorii względności 1905 Albert Einstein
Zdobycze techniki Od lat 80 XIX w rozwija się motoryzacja Karl Benz 1885-3 kołowy automobil Gottlieb Daimler silnik benzynowy 1883 i 4 kołowy pojazd 1885 Rudolf Diesel - wysokoprężny silnik spalinowy
Zdobycze techniki 1876 telefon - Graham Bell Fonograf zapisuje i odtwarza dźwięk 1879 skonstruowanie żarówki Thomas Edison 1902 r. Marconi - radio 1903 r. pierwszy lot samolotu silnikowego bracia Wright
W stronę demokracji
Demokratyzacja życia politycznego w II poł. XIX w. Wprowadzano trójpodział władzy Ograniczeniu ulegały rządy absolutne przez zwiększanie roli parlamentów Nowa, rynkowa forma gospodarki powoduje zmiany społeczne (feudalizm i społeczeństwo stanowe) tworzy się społeczeństwo industrialne. Powstają pierwsze partie polityczne
Francja Szwajcaria Portugalia Wielka Brytania Włochy Niemcy Rosja Turcja Republika Monarchie parlamentarne Absolutyzm Demokratyzacja życia politycznego w II poł. XIX w.
Rozwój ruchu robotniczego walka o poprawę warunków życia i pracy 1. 2. Związki zawodowe Partie polityczne: komunistyczne rewolucja proletariatu Socjaldemokratyczne walka za pomocą legalnych środków Anarchizm całkowita likwidacja państwa
Chrześcijańska demokracja - chadecja 1. 2. Ruch społeczno polityczny oparty na społecznej nauce Kościoła. Encyklika papieża Leona XIII Rerum Novarum Krytyka komunizmu i liberalizmu Propagowanie solidaryzmu społecznego Poszanowanie godności człowieka
Nowoczesny nacjonalizm Narody powinny tworzyć odrębne państwa Antysemityzm Syjonizm - żydowski nacjonalizm Prawa dla kobiet Emancypacja kobiet Ruch sufrażystek
Kultura przełomu wieków XIX i XX
Literatura Realizm odzwierciedla elementy życia codziennego Naturalizm wierne przedstawianie rzeczywistości Ukazywał życie prostych ludzi i ich pracę bez upiększania
Malarstwo i architektura I poł. XIX w. Klasycyzm Romantyzm
Malarstwo II poł. XIX w. Realizm Sceny z życia codziennego Impresjonizm Subiektywne utrwalenie wrażeń twórcy
Claud Monet Impresja wschód słońca Tematyka: Pejzaże Martwe natury Sceny rodzajowe Portrety
Architektura Historyzm Styl neoromański Styl neobarokowy Styl neorenesansowy Styl neoklasycystyczny Secesja
Kultura masowa
Idea olimpizmu W 1896 r. z inicjatywy Pierre a de Coubertain a odbyły się pierwsze nowożytne igrzyska olimpijskie w Atenach.
Ziemie polskie po Wiośnie Ludów Powstanie Styczniowe
Polskie powstania narodowe Powstanie Kościuszkowskie Powstanie Listopadowe Powstanie Krakowskie Powstanie Styczniowe
Powstanie Styczniowe 1. Rosja w połowie XIX w. Dążenie do podporządkowania Półwyspu Bałkańskiego Wojna z Turcją 1853 r.(wojna krymska) Klęska Rosji Odwilż posewastopolska Wojna krymska ukazała słabość systemu rządów carskich. Od nowego cara Aleksandra II oczekiwano reform i liberalizacji państwa Car Mikołaj I
Powstanie Styczniowe 2. Reformy Aleksandra II Zniesienie poddaństwa chłopów w Rosji Rozpoczęcie procesu uwłaszczenia Złagodzenie polityki wobec Polaków zniesienie stanu wojennego, amnestia, polonizowane są urzędy i szkoły.
Powstanie Styczniowe Żadnych marzeń panowie, żadnych marzeń.
Powstanie Styczniowe 3. Wzrost nastrojów niepodległościowych w społeczeństwie polskim: manifestacje z okazji rocznic ważnych wydarzeń historycznych oraz pogrzebów zasłużonych Polaków od 1860 r. Rosjanie zaniepokojeni radykalizacją nastrojów podczas jednej z manifestacji w lutym 1861 r. wojsko otwiera ogień - padli pierwsi zabici
Powstanie Styczniowe 4. Polak margrabia Aleksander Wielopolski staje na czele Komisji Wyznań Religijnych i Bezpieczeństwa Publicznego. Ma zgodę Rosjan na przywrócenie polskiej administracji i szkolnictwa próba złagodzenia konfliktu. Wielopolski prowadzi politykę całkowitej lojalności wobec cara.
Powstanie Styczniowe 5. W 1861 r. po kolejnej krwawo stłumionej manifestacji (w kwietniu zginęło ponad 100 osób) władze rosyjskie wprowadziły stan wojenny.
Powstanie Styczniowe Wprowadzenie stanu wojennego przyspieszyło proces kształtowania się dwóch obozów politycznych Obozy polityczne Biali - przeciwnicy powstania, należy czekać na sprzyjające warunki międzynarodowe Leopold Kronenberg Czerwoni - walka zbrojna o niepodległość Jednym z przywódców Jarosław Dąbrowski
Powstanie Styczniowe 6. Branka (przymusowy pobór do wojska) stała się bezpośrednią przyczyną wybuchu powstania miała na celu rozbicie obozu przygotowującego powstanie.
Przedstawioną na rysunku biżuterię wykorzystywano do manifestowania uczuć patriotycznych przed wybuchem powstania styczniowego.
Powstanie Styczniowe 7. Wybuch powstania 22 stycznia 1863 r. Czerwoni powołują Tymczasowy Rząd Narodowy, który w wydanym manifeście wzywa naród polski do walki.
Powstanie Styczniowe 8. Wobec przewagi liczebnej wojsk rosyjskich powstańcy prowadzili działania partyzanckie. Dyktatorzy powstania: Ludwik Mierosławski Marian Langiewicz Romuald Traugutt
Powstanie Styczniowe 9. Dekret cara o uwłaszczeniu chłopów w Królestwie Polskim z marca 1864 r. 10. Upadek powstania 1864 r. Aresztowanie Traugutta
Zamach na Aleksandra II 13 marca 1881 r. (Polski student Ignacy Hryniewiecki rzuca drugi ładunek)
Polacy po Powstaniu Styczniowym 1864-1914
Skutki powstania Aresztowania Konfiskaty majątków Zsyłki na Syberię ok.38 tys. Polaków Terror na Litwie Rusyfikacja szkolnictwa i administracji Likwidacja autonomii i odrębności Królestwa Zmiana nazwy Królestwa na Kraj Przywiślański
Aleksander Sochaczewski Pożegnanie Europy 1894 r.
Rusyfikacja Proces wynaradawiania Polaków poprzez: narzucanie kultury i języka rosyjskiego usuwanie języka polskiego ze szkół, który został uznany za przedmiot nadobowiązkowy i był nauczany po rosyjsku.
Polityka władz pruskich wobec Polaków Germanizacja zniemczenie Politykę wynaradawiania wobec Polaków w zaborze pruskim prowadził kanclerz Otto von Bismarck: Usunięto język polski z urzędów i szkół (z wyjątkiem religii) Kulturkampf walka o kulturę polegająca na ograniczeniu wpływów Kościoła katolickiego
Polityka władz pruskich wobec Polaków Rugi pruskie 1885-1890 Działalność Komisji Kolonizacyjnej 1886 Działalność HAKATY 1894 Niemiecki Związek Kresów Wschodnich Rugi pruskie Wojciech Kossak
Michał Drzymała stał się symbolem walki z germanizacją w zaborze pruskim W latach 1904 1909 prowadził spór z władzami pruskimi o pozwolenie na budowę domu na zakupionej działce
Replika wozu Drzymały
Strajk szkolny we Wrześni kwiecień 1901 r.
Polityka władz austriackich autonomia galicyjska Przebudowa monarchii w państwo dualistyczne Austro Węgry 1867 r. Rozszerzono autonomię Galicji: polskie szkolnictwo podstawowe, średnie i wyższe Sejm Krajowy we Lwowie od 1861 r. swobodnie rozwijała się kultura polska
Polacy wobec polityki zaborców trójlojalizm - postawa części społeczeństwa po upadku powstania styczniowego, polegająca na wyrzeczeniu się dążeń niepodległościowych za cenę ekonomicznych i kulturalnych ustępstw ze strony zaborców
Partie polityczne na ziemiach polskich
Ruch robotniczy Wielki Proletariat 1882 r. w Warszawie Ludwik Waryński
Dwa nurty polityczne w polskim ruchu robotniczym Nurt rewolucyjny SDKPiL 1893/1900 Nurt niepodległościowy PPS 1892 r.
1906 r. podział w PPS PPS PPS- Frakcja Rewolucyjna nurt niepodległościowy PPS Lewica odrzuciła niepodległość
Na zdjęciu: przywódcy Polskiej Partii Socjalistycznej w Londynie. Od lewej: Ignacy Mościcki, Bolesław Jędrzejowski, Józef Piłsudski, Aleksander Dębski; stoją Bolesław Miklaszewski i Witold Jodko Narkiewicz, 1896 rok
Narodowa Demokracja Liga Polska 1887 Liga Narodowa 1893 Stronnictwo Narodowo Demokratyczne 1897 Narodowa Demokracja Walka o niepodległość Polski. Nacjonalizm, Antysemityzm
Ruch Ludowy Powstanie Stronnictwa Ludowego 1895 r. Walka o poprawę warunków życia mieszkańców wsi. W 1903 r. przekształca się w Polskie Stronnictwo Ludowe
Rozłam w PSL 1913 r. PSL Lewica Jan Strapiński PSL Piast Wincenty Witos
Pierwsza wojna światowa przyczyny wybuchu 1914-1918
Nowe mocarstwa Niemcy Stany Zjednoczone Japonia
Rywalizacja między mocarstwami narusza zasadę równowagi sił miedzy nimi Zjednoczone Niemcy dążą do nowego podziału kolonii Niemcy się zbroją rozbudowa floty niepokoi Anglię Austria i Niemcy rozszerzają wpływy na Półwyspie Bałkańskim co nie podoba się Rosji i Anglii Francja obawia się rosnącej potęgi Niemiec i chce rewanżu za 1870 r.
Bałkany punktem zapalnym
Powstają dwa bloki mocarstw - sojuszy W II poł. XIX w. na tle nasilającej się rywalizacji o kolonie oraz kryzysu porządku ustalonego po kongresie wiedeńskim kształtują się w Europie dwa bloki polityczno militarne.
TRÓJPOROZUMIENIE (Ententa) 7 19 0 Tr ój po 04 19 ale ro zu m i rd ien Co ie e nt te En Wielka Brytania Rosja Francja Dwójporozumienia 1892/1893
Trójprzymierze (państwa Centralne) Dwójprzymierze 1879 r. Niemcy Austro - Węgry Trójprzymierze 1882 r. Włochy
Wyścig zbrojeń
Kocioł Bałkański punkt zapalny, miejsce wielu napięć na tle narodowościowym I wojna bałkańska 1912 r. Czarnogóra, Bułgaria, Serbia i Grecja walczą z Turcją Traktat pokojowy w Londynie 1913 r. II wojna bałkańska 1913 r. Nieporozumienia w bloku zwycięzców na tle kształtu granic. Przeciwko Bułgarii stają Serbia, Czarnogóra, Rumunia, Grecja i Turcja.
Pierwsza wojna światowa wybuch wojny 1914-1918
Zamach w Sarajewie Iskra, która wywołała wybuch I wojny światowej. Zamach na życie austriackiego następcy tronu arcyksięcia Franciszka Ferdynanda 28 czerwca 1914 r. Zamachowcem był Gawriło Pricip członek serbskiej organizacji terrorystycznej
Wojna 28 lipca 1914 r. Austro-Węgry wypowiadają wojnę Serbii. W ciągu następnych dni mają miejsce kolejne wypowiedzenia wojny. Rosja przeprowadza mobilizację Niemcy 1 sierpnia wypowiadają jej wojnę Po stronie Rosji staje Francja Niemcy ruszają na Paryż wkraczają do neutralnej Belgii (3.08.) Wielka Brytania staje po stronie Francji (4.08)
Niemcy Przerzucenie wojsk na wschód by pokonać Rosję Pokonanie Francji w 6 tygodni Francja Rosja Plan wojny błyskawicznej Wojna Plan Schlieffena
Wojna pozycyjna Bitwa nad rzeką Marną wrzesień 1914 r. Klęska koncepcji wojny błyskawicznej Koniec 1914 r. obie armie okopały się na swoich pozycjach
Wojna 1914-1916 Rosjanie ruszają na Prusy Wschodnie Bitwa pod Tannenbergiem 1915 - pod Ypres Niemcy użyli gazów bojowych 1915 Włochy przystępują do wojny 1916 - Bitwa pod Verdun 1916 - Bitwa nad rzeką Sommą (czołgi brytyjskie) Nieograniczona wojna podwodna Niemcy na pokładach zatapianych przez Niemców okrętów zaczęli ginąć
Wojna 1917-1918 Przystąpienie USA do wojny po stronie Ententy 6.04.1917 r. 1917 - rewolucje w Rosji - rewolucja lutowa obala cara Mikołaja II - okres dwuwładzy (Rząd Tymczasowy i Rady Delegatów Robotniczych i Żołnierskich) - Bolszewicy przejmują władzę w X 1917r. rewolucja październikowa 24/25 X Piotrogród. - Powstaje bolszewicki rząd Rada Komisarzy Ludowych
Wojna - 1918 r. Rosja podpisuje traktat pokojowy z państwami centralnym w Brześciu marzec 1918 r. Protesty społeczne i rewolucje w Austro Węgrzech (Karol I Habsburg zrzeka się władzy 3.11. rozpad państwa) i w Niemczech (cesarz Wilhelm II abdykuje 9.11.) Podpisanie Rozejmu na froncie zachodnim 11 listopada 1918 r. Compiegne pod Paryżem Koniec wojny
Europa po wojnie Od 18 stycznia do 28 czerwca 1919 r. trwa w Paryżu międzynarodowa konferencja pokojowa 28 czerwca 1919 r. zawarty zostaje pokój z Niemcami (traktat wersalski).
Sprawa polska w czasie I wojny światowej
Polacy wobec wojny Wojna między zaborcami szansą na zdobycie niepodległości Polacy u boku Austro - Węgier - Józef Piłsudski orientacja proaustriacka Polacy u boku Rosji Roman Dmowski orientacja prorosyjska.
Organizacje niepodległościowe w zaborze austriackim Związek Walki Czynnej 1908 r. Związki Strzeleckie I Kompania Kadrowa 6 sierpnia 1914 r. Legiony Polskie walczyły po stronie państw centralnych.
Formacje polskie u boku ententy Legion Puławski Rosja Błękitna armia gen Józefa Hallera-Francja
Zaborcy a sprawa polska Zachęcanie Polaków do poparcia stron konfliktu odezwy z mglistymi obietnicami Akt 5 listopada - 1916 r. wydany przez cesarzy Niemiec i A W, zapowiadał powołanie Królestwa Polskiego z dziedziczną monarchią konstytucyjną, nie określał granic
Zaborcy a sprawa polska W grudniu 1916 r. car Rosji zapowiada utworzenie państwa polskiego ze wszystkich trzech zaborów. Orędzie prezydenta USA Thomasa Woodrowa Wilsona, w którym zakładał utworzenie niepodległego państwa polskiego z dostępem do morza styczeń 1918 r.