Dorota Kotwicka pedagog W grupie wiekowej 15-19 lat Internet jest najważniejszym medium.
Zagadnienia związane ze zjawiskiem cyberprzemocy na terenie szkoły: przemoc werbalna w sieci (wulgarne wyzywanie, poniżanie, ośmieszanie, straszenie, szantaż), rejestrowanie filmów i zdjęć wbrew woli ucznia, publikowanie w sieci filmów, zdjęć i informacji ośmieszających ucznia, podszywanie się w sieci pod ucznia
Inne zjawiska: Uzależnienie Internet, komunikatory, portale społecznościowe, gry online, pornografia, hazard
Efekty tych zjawisk Uzależnienie: Absencja Spanie na lekcjach Otępienie Brak kontaktu Unikanie rozmowy
Efekty Cyberprzemoc: przemoc werbalna sprawca - wulgarnego wyzywanie, poniżanie, ośmieszanie i upokarzanie, straszenie, szantażowanie) ofiara - zdenerwowanie, strach, wstyd Statystyki: połowa dzieci nie informuje nikogo o takich przypadkach. Jedynie co dziesiąte dziecko zawiadamia o takich przypadkach swoich rodziców lub nauczyciela.
Efekty tych zjawisk cd. Zdjęcia i filmy Kompromitujące materiały Podszywanie się
Procedury postępowania Szkolny system zapobiegania i reagowania na zjawiska cyberprzemocy
Rolę szkoły, zadania dyrektora i nauczycieli w tym obszarze regulują przepisy prawa oświatowego, administracyjnego, cywilnego, karnego i pracy
Aby interwencja była skuteczna, warto zadbać 1) wprowadzić działania profilaktyczne w szkole, uświadamiające całej społeczności szkolnej (uczniom, rodzicom, nauczycielom i innym pracownikom szkoły) zasady korzystania i zagrożenia płynące z użytkowania różnych technologii komunikacyjnych
Aby interwencja była skuteczna, warto zadbać 2) opracować procedurę reagowania w szkole na zjawisko cyberprzemocy;
Aby interwencja była skuteczna, warto zadbać 3) podejmować interwencję w każdym przypadku ujawnienia lub podejrzenia cyberprzemocy (procedura nie będzie wówczas tylko martwym zapisem w dokumentach szkolnych)
Działania profilaktyczne w szkole Warsztaty psychologiczne prowadzone we wszystkich klasach przez specjalistów zewnętrznych Lekcje związane z cyberprzemocą prowadzone przez nauczycieli informatyków w każdej klasie Informacje na szkolnej stronie internetowej dot. zjawiska i możliwości zyskania pomocy ( dzieci w sieci )
Działania profilaktyczne w szkole cd. Psycholog i pedagog przeszkolony w tym zakresie i gotowy do udzielania profesjonalnej pomocy na terenie szkoły Nauczyciele po szkoleniu podczas Rady Pedagogicznej Rodzice corocznie przechodzą szkolenie w ramach szkoły dla rodziców
Procedura reagowania w szkole w sytuacji cyberprzemocy udzielenie wsparcia ofierze przemocy; zabezpieczenie dowodów i ustalenie okoliczności zdarzenia; wyciągnięcie konsekwencji wobec sprawcy przemocy oraz praca nad zmianą postawy ucznia.
Ustalenie okoliczności zdarzenia 1. Jeśli wiedzę o zajściu posiada nauczyciel niebędący wychowawcą, powinien przekazać informację wychowawcy klasy, który informuje o fakcie pedagoga szkolnego i dyrektora. 2. Powołany zespół wychowawczy dokonuje analizy i planuje dalsze postępowanie. 3. Zespół ustala okoliczności zdarzenia i ewentualnych świadków. 4. W zespole podczas procedury interwencyjnej jest zawsze nauczyciel informatyki, szczególnie na etapie zabezpieczania dowodów i ustalania tożsamości sprawcy cyberprzemocy.
Zabezpieczenie dowodów 1. Wszelkie dowody cyberprzemocy powinny zostać zabezpieczone i zarejestrowane ułatwia dalsze postępowanie (odnalezienie sprawcy, usunięcie szkodliwych treści z serwisu), stanowi materiał, z którym powinny się zapoznać wszystkie zaangażowane w sprawę osoby: dyrektor i pedagog szkolny, rodzice, policja
Identyfikacja sprawcy Jak pokazuje praktyka, w większości przypadków identyfikacja agresora nie jest zbyt trudna. Ofiary cyberprzemocy często potrafią wskazać sprawcę, którym najczęściej okazuje się być kolega ze szkoły, bądź przynajmniej mają przypuszczenie, kto może nim być
Działania wobec sprawcy cyberprzemocy Rozmowa z uczniem - sprawcą przemocy o jego zachowaniu: ustalenie okoliczności zajścia, wspólne zastanowienie się nad jego przyczynami i poszukanie rozwiązania sytuacji konfliktowej; sprawca otrzymuje jasny komunikat, że szkoła nie akceptuje żadnych form przemocy; należy omówić z uczniem skutki jego postępowania i poinformować o konsekwencjach regulaminowych, które zostaną wobec niego zastosowane
Działania wobec sprawcy cyberprzemocy cd. sprawca zostaje zobowiązany do zaprzestania swojego działania i usunięcia z sieci szkodliwych materiałów; określenie sposobów zadośćuczynienia wobec ofiary cyberprzemocy; jeśli w zdarzeniu brała udział większa grupa uczniówrozmawiać z każdym z nich z osobna, zaczynając od lidera grupy; nie należy konfrontować sprawcy i ofiary cyberprzemocy.
Działania wobec sprawcy cyberprzemocy cd. rodzice sprawcy powinni zostać poinformowani o przebiegu zdarzenia i zapoznani z materiałem dowodowym, a także z decyzją w sprawie dalszego postępowania i podjętych przez szkołę środkach dyscyplinarnych wobec ich dziecka;
Działania wobec sprawcy cyberprzemocy cd. warto wspólnie z rodzicami opracować projekt kontraktu dla dziecka, określającego zobowiązania ucznia, rodziców i przedstawiciela szkoły oraz konsekwencje nieprzestrzegania przyjętych wymagań i terminy realizacji zadań zawartych w umowie.
Działania wobec sprawcy cyberprzemocy cd Objęcie sprawcy opieką psychologicznopedagogiczną: praca ze sprawcą powinna zmierza w kierunku zrozumienia konsekwencji swojego zachowania, w zmianie postawy; pomoc psychologiczna może być udzielona sprawcy na terenie szkoły;
Działania wobec ofiary cyberprzemocy Wsparcie psychiczne Zapewnienie, że dobrze zrobił, mówiąc o tym Zapewnienie, że postaramy się pomóc, uruchamiając odpowiednie procedury interwencyjne. (uwaga na pozawerbalne przejawy uczuć ucznia zażenowanie, skrępowanie, wstyd, lęk, przerażenie, smutek, poczucie winy).
Porada Nie utrzymuj kontaktu ze sprawcą, nie odpowiadał na maile, telefony itp. Nie kasuj dowodów: e-maili, SMS-ów, MMS-ów, zdjęć, filmów i pokazuj je osobie dorosłej. Zastanów się nad zmianą swoich danych kontaktowych w komunikatorach, zmianą adresu e-mail, numeru telefonu komórkowego itp.
Monitoring sprawdzaj, czy nie są podejmowane dalsze działania przemocowe, odwetowe ze strony sprawcy Rodzice ofiary otrzymują wsparcie i pomoc ze strony szkoły - pedagog lub wychowawca przedstawiają podjęte kroki,
Ochrona świadków zgłaszających zdarzenie postępować tak, by działaniem nie narazić świadka zgłaszającego problem Nie konfrontować świadka ze sprawcą
Sporządzenie dokumentacji z zajścia Pedagog szkolny sporządza notatkę służbową z rozmów ze sprawcą, poszkodowanym, ich rodzicami oraz świadkami zdarzenia. Dokument zawiera datę i miejsce rozmowy, personalia osób biorących w niej udział i opis ustalonego przebiegu wydarzeń zabezpieczone dowody włączyć do dokumentacji pedagogicznej (wydruki, opis itp.).
Współpraca szkoły z policją i sądem rodzinnym Większość przypadków nie wymaga powiadamiania sądu rodzinnego czy policji i powinna być rozwiązywana przy użyciu dostępnych szkole środków wychowawczych
sytuacje, kiedy zgłaszamy na policję, sąd rodzinny jeśli rodzice sprawcy odmawiają współpracy, a uczeń nie zaniechał postępowania, gdy szkoła wykorzysta wszystkie dostępne jej środki wychowawcze a to nie przynosi pożądanych rezultatów,
Dziękuję Dorota Kotwicka pedagog Ośrodek Psychologiczno-Pedagogiczny RAZEM ul. Pomorska 39/41, Gdynia 58 620 91 99 www.razem.pl