Centrum Informacji o Środowisku UNEP/GRID-Warszawa ul. Sobieszyńska 8, 00-764 Warszawa Sprawozdanie z realizacji I etapu prac Umowy z dnia 24 lipca 2012 (nr 192/2012), której przedmiotem jest: 1) Opracowanie programu komputerowego w postaci elektronicznego kwestionariusza ankiety online, 2) Przeprowadzenie badania ankietowego online Land use w gminach, 3) Opracowanie metodyki prognozowania danych, umożliwiającej wyliczenie wskaźników dla tematu zagospodarowanie przestrzenne dla całej Polski. Warszawa, wrzesień 2012
Zespół realizujący: Koordynator: mgr Maria Andrzejewska mgr Barbara Hejłasz Piotr Królak mgr Monika Rusztecka mgr inż. Daniel Starczewski Opracowanie jest sprawozdaniem z prac wykonanych w ramach Umowy z dnia 24 lipca 2012 roku (nr 192/2012) w Warszawie pomiędzy: Skarbem Państwa - Ministrem Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej Zamawiającym, a Narodową Fundacją Ochrony Środowiska - Centrum Informacji o Środowisku UNEP/GRID-Warszawa Wykonawcą. Strona 2 z 13
Zakres opracowania: Niniejsze opracowanie obejmuje sprawozdanie z prac z etapu pierwszego przedmiotowej umowy. Celem etapu pierwszego było pozyskanie danych do prac badawczych, dalszego przetwarzania i analizowania. Dane zostały pozyskane na drodze badanie ankietowego przeprowadzonego za pomocą specjalnie utworzonego kwestionariusza online, skierowanego do gmin w całej Polsce. Wyniki badania zostały zgromadzone w bazie danych. Prace realizowano od 24 lipca do 18 września 2012 roku. Wprowadzenie Głównym celem przeprowadzonego badania ankietowego jest pozyskanie informacji na temat oceny stanu tworzenia infrastruktury informacji przestrzennej na szczeblu gmin w zakresie tematu zagospodarowania przestrzennego, w rozumieniu Ustawy o infrastrukturze informacji przestrzennej, wraz z wypracowaniem metodyki dla potrzeb przeprowadzania monitoringu wdrażania krajowej infrastruktury informacji przestrzennej i związanej z tym sprawozdawczości. Tym samym zakres informacyjny badania skupił się na pozyskaniu danych dotyczących obowiązujących dokumentów planistycznych, sporządzanych na szczeblu gminy, określających obecne i przyszłe zagospodarowanie przestrzenne w rozumieniu przepisów ustawy o infrastrukturze informacji przestrzennej, jak również rejestrów prowadzonych w gminie w oparciu o przepisy ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. 1. Opracowaniu programu komputerowego w postaci elektronicznego kwestionariusza ankiety online z uwzględnieniem celu tworzenia bazy obowiązujących dokumentów planistycznych w gminach. W ramach wykonanych prac utworzona została aplikacja internetowa obsługująca proces gromadzenia danych za pomocą ankiety online. Aplikacja ankietowa umieszczona została na stronie wykonawcy pod adresem http://planowanie.gridw.pl/. Zbudowana została w taki sposób aby możliwe było poprawne i kompletne wypełnienie ankiety nawet przez urzędy gmin lub miast dysponujące połączeniem internetowym niskiej jakości. Kwestionariusz ankiety dotyczy różnych typów dokumentów planistycznych dlatego też został on podzielony na działy tematyczne umożliwiające wypełnienie informacji dla każdego typu dokumentu. Wyróżniono cztery części tematyczne ankiety, z których w każdej gromadzone są informacje o odrębnych kategoriach dokumentów planistycznych. W ramach każdego z działów tematycznych utworzono również dodatkowe działy uszczegóławiające o ile była taka potrzeba. Wyróżniono następujące działy tematyczne: dział informacji ogólnych wraz zestawieniem ilościowym wszystkich dokumentów podzielony na zakładki: Dokumenty planistyczne informacje ogólne; Dokumenty planistyczne dane przestrzenne; Strona 3 z 13
dział charakterystyk dla dokumentów Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego podzielony na zakładki: Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego; Zmiana Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego; dział charakterystyk dla dokumentów Miejscowego Planu Zagospodarowania Przestrzennego i Zmian Miejscowego Planu Zagospodarowania Przestrzennego podzielony na zakładki: Miejscowe Plany Zagospodarowania Przestrzennego i Zmiany Miejscowych Planów Zagospodarowania Przestrzennego obowiązkowe, wskazane w SUiKZP; Miejscowe Plany Zagospodarowania Przestrzennego i Zmiany Miejscowych Planów Zagospodarowania Przestrzennego obowiązkowe w wyniku zmiany ustawy (art. 33 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym); Miejscowe Plany Zagospodarowania Przestrzennego i Zmiany Miejscowych Planów Zagospodarowania Przestrzennego sporządzone w wyniku uchwały nt. oceny aktualności; Miejscowe Plany Zagospodarowania Przestrzennego i Zmiany Miejscowych Planów Zagospodarowania Przestrzennego zadeklarowane w Studium z zamiarem sporządzenia, związane m. in. ze zmianą przeznaczenia gruntów rolnych i leśnych; dział informacji o Rejestrach dokumentów planistycznych. Strona 4 z 13
Ryc. 1 Widok okna z poszczególnymi działami tematycznymi ankiety na stronie http://planowanie.gridw.pl/ Aplikacja bazuje na następujących komponentach informatycznych: 1) środowisko programistyczne: PHP, JavaScript, biblioteka jquery oraz HTML, 2) baza danych: MySQL. W tym etapie prac została również przesłana informacja o prowadzanym badaniu ankietowym. Wykonano elektroniczny biuletyn newsletter, który został wysłany do 2479 gmin w Polsce (w tym 1571 gmin wiejskich, 602 gmin wiejsko-miejskich oraz 306 gmin miejskich). W wysłanym mailu umieszone zostały główne informacje o celu badania, instytucji zlecającej i realizującej badanie a także informacje o lokalizacji aplikacji ankietowej wraz z danymi niezbędnymi do zalogowania się na stronie ankiety. Dostęp do ankiety możliwy jest poprzez specjalne okno logowania. Dla każdej z 2479 gmin utworzone zostało indywidualne konto do którego login i hasło gminy otrzymały w mailu Strona 5 z 13
informacyjnym. Po zalogowaniu użytkownik ma możliwość wypełnienia poszczególnych działów/zakładek ankiety. Na każdym etapie wypełniania ankiety możliwe jest zapisanie wprowadzonych do tej pory informacji z jednoczesną możliwości ich dalszej edycji. Opcja ta pozwala na opuszczenie strony ankiety oraz ponowne zalogowanie w dowolnym momencie bez ryzyka utraty dotychczas wprowadzonych danych. Oprócz opcji zapisu do dalszej edycji w każdym dziale ankiety dostępny jest także przycisk umożliwiający wysłanie wypełnionej i gotowej ankiety do bazy danych. 2. Utworzenie bazy danych dla potrzeb gromadzenia wyników badania ankietowego, ich analizy porównawczej i wygenerowania wskaźników dla potrzeb wypełnienia przez Ministerstwo Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej formularza monitorowania wdrażania i wykorzystywania krajowych infrastruktur informacji przestrzennej w części dotyczącej zbiorów danych przestrzennych (land use w gminach) bez usług danych przestrzennych i badania zgodności z zasadami implementowania dla specyfikacji. W ramach powyższych prac opracowana została struktura tabeli zapisu w bazie danych informacji pozyskanych od gmin. Koncepcja struktury tabeli została skonsultowana z ekspertami z Instytutu Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania Państwowej Akademii Nauk (IGiPZ PAN). W dalszym etapie prac podczas spotkania z zespołem Ministerstwa Transportu Budownictwa i Gospodarki Morskiej (MTBiGM) w siedzibie MTBIGM uzgodniona została ostateczna postać struktury tabeli zapisu danych w bazie danych, która znajduje się w załączniku nr 1 do niniejszego sprawozdania. Ta struktura stanowiła podstawę do rozpoczęcia prac informatycznych. 3. Umieszczeniu na stronie internetowej Wykonawcy kwestionariusza do pobrania z objaśnieniami i przykładami wraz z pismem Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej kierowanym do wójtów, burmistrzów oraz prezydentów miast w sprawie wypełnienia kwestionariusza online. Zgodnie z założeniem projektu utworzona została strona internetowa http://planowanie.gridw.pl/ na której oprócz aplikacji ankietowej znajdują się następujące elementy: Przycisk WYPELNIJ ANKIETĘ przywołujący okno logowania, w którym przy użyciu danych w postaci loginu i hasła (otrzymanych mailem) możliwy jest dostęp do ankiety. Strona 6 z 13
Ryc. 2 Widok okna logowania na stronie http://planowanie.gridw.pl/ Zakładka Cel ankiety, prezentuje wyjaśnienie przedmiotu badania ankietowego, informacje o jednostkach zlecającej i realizującej badanie (wraz z ich logotypami), odniesienie do pisma Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej kierowanego do wójtów, burmistrzów oraz prezydentów miast w sprawie wypełnienia kwestionariusza online, odniesienie do tzw. niezbędnika z objaśnieniami pomocnymi wskazówkami przy wypełnianiu ankiety a także informacja o punkcie kontaktowym oraz końcowym terminie wypełniania ankiet. Ryc. 3 Cel ankiety informacje na stronie dotyczącej ankiety Strona 7 z 13
Zakładka Niezbędnik prezentuje szczegółową informację dotyczącą treści ankiety, jej struktury, sposobu logowania i wypełniania określonych jej części. W zakładce umieszczone zostały również w formule FAQ czyli najczęściej zadawanych pytań, odpowiedzi na najczęstsze problemy i wątpliwości jakie można napotkać w trakcie wypełniania ankiety. W niezbędniku umieszczony został również odnośnik do pliku z ankietą w wersji offline umożliwiający przeprowadzenie badania w przypadku wystąpienia problemów z wypełnieniem ankiety przez Internet. Aby wypełnić ankietę offline należy pobrać plik w formacie Microsoft Excel znajdujący się, zapisać go na dysku komputera, a następnie otworzyć plik i wypełnić ankietę zgodnie z instrukcją dostępną w Niezbędniku. Następnie uzupełnioną i zapisaną ankietę należy odesłać na adres kontaktowy podany również w Niezbędniku. Ryc. 4 Zakładka Niezbędnik na stronie http://planowanie.gridw.pl/ Strona 8 z 13
Zakładka Pismo MTBiGM, w której znajduje się pismo Podsekretarza Stanu w Ministerstwie Transportu Budownictwa i Gospodarki Morskiej Pana Piotra Stycznia. Pismo to zostało również wysłane do wszystkich jednostek szczebla gminnego w kraju za pomocą biuletynu. W zakładce znajduje się również załącznik do pisma prezentujący założenia merytoryczne przeprowadzenia ankiety oraz zastosowania jej wyników w analizach na potrzeby prac Ministerstwa Transportu Budownictwa i Gospodarki Morskiej, dotyczących zagospodarowania przestrzennego w rozumieniu Ustawy o infrastrukturze informacji przestrzennej. Ryc. 5 Zakładka Pismo MTBiGM na stronie http://planowanie.gridw.pl/ R y c. 6 W zakładce Kontakt znajduje się informacja o jednostkach prowadzących badanie ankietowe (wraz z adresami stron internetowych jednostek) a także szczegółowe dane kontaktowe do osoby odpowiedzialnej po stronie Wykonawcy za prowadzenie badania. Z a k ł a d ka Kontakt na stronie http://planowanie.gridw.pl/ Strona 9 z 13
4. Funkcjonowanie punktu kontaktowego, w trakcie trwania badania ankietowego. Zadaniem Wykonawcy było udzielania wsparcia technicznego oraz merytorycznego wszystkim respondentom. Udzielano wszelkich informacji co do sposobu wypełnienia kwestionariusza ankiety. Informacje o punkcie kontaktowym tj. numer telefonu oraz adres email dołączone zostały do wiadomości mailowych informujących o projekcie rozesłanych do gmin, jak również umieszczone zostały na stronie internetowej z ankietą oraz w samej ankiecie. Od momentu uruchomienia badania ankietowego na stronie otrzymywaliśmy dziennie średnio 20 telefonów i emaili z pytaniami od urzędów gmin i miast. Były to zazwyczaj pytania i wątpliwości natury technicznej dotyczące m.in. sposobu logowania się na stronie, zapisywania pracy do dalszej edycji i obaw o utratę dotychczas wypełnionych części ankiety. Zanotowaliśmy również pytania natury merytorycznej dotyczące głównie dokumentów Miejscowych Planów Zagospodarowania Przestrzennego oraz Zmian Miejscowych Planów. Pojawiały się wątpliwości przy wyborze zakładki, do której wpisane miały być dane charakteryzujące określony dokument MPZP. Wątpliwości dotyczyły zazwyczaj dokumentów sporządzonych i uchwalonych przed 2003 rokiem kiedy to weszła w życie Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym definiująca podział dokumentów MPZP na kategorie, które zamieszczone są również w ankiecie. Pojawiały się także pytania o zbiory danych przestrzennych i metadane a dokładnej czym charakteryzują się te elementy. Spis uwag, problemów i wątpliwości jakie napotykały gminy podczas wypełniania ankiety online zebrano w odrębnym dokumencie stanowiącym załącznik nr 5 do niniejszego sprawozdania. 5. Odbiór nadsyłanych drogą elektroniczną wypełnionych kwestionariuszy ankiety, gromadzenie i wygenerowanie zbioru danych na podstawie wypełnionych kwestionariuszy Kolejnym zadaniem było zgromadzenie danych jakie zasiliły bazę danych z odpowiedziami na pytania zamieszczone w ankiecie. Dane jakie zostały pozyskane w wyniku ankiet zostały zgromadzone w bazie danych MySQL oraz w pliku eksportowym *csv. Każda z części ankiety generowała wyniki w postaci zestawienia w pliku *csv. Są one do pobrania pod następującym adresem: http://planowanie.gridw.pl/_csv3/. W plikach tych dane są zapisane w formie źródłowej, a więc odpowiednio zakodowane, zgodnie z przyjętym wzorem struktury formularza ankiety. Utworzona została zbiorcza baza danych w formacie CSV gromadząca wyniki wypełnionych kwestionariuszy ankiety w postaci kolejnych rekordów bazy. Zasoby bazy danych będą stanowiły podstawę dla prac nad metodyką prognozowania informacji o zasobach danych w kolejnym etapie prac badawczych. Strona 10 z 13
Po wstępnym przeanalizowaniu bazy uzyskaliśmy następujące informacje: 355 gmin przystąpiło do wypełniania ankiety (uruchomiło ankietę poprzez zalogowanie się na swoje konto); 274 gminy wypełniły całą ankietę; Zbiory danych przestrzennych w gminach 76 gmin posiada w swoim zasobie zbiory danych przestrzennych dotyczących planowania i zagospodarowania przestrzennego; 3933 zbiory danych przestrzennych dotyczące planowania i zagospodarowania przestrzennego posiadają w swoim zasobie gminy, które wypełniły ankietę; Metadane 5 gmin posiada w swoim zasobie zbiory danych przestrzennych dotyczących planowania i zagospodarowania przestrzennego z opracowanymi w całości metadanymi; 41 zbiorów danych przestrzennych dotyczących planowania i zagospodarowania przestrzennego z opracowanymi w całości metadanymi posiadają w swoim zasobie gminy, które wypełniły ankietę; 7 gmin posiada w swoim zasobie zbiory danych przestrzennych dotyczących planowania i zagospodarowania przestrzennego z opracowanymi częściowo metadanymi; 663 zbiory danych przestrzennych dotyczące planowania i zagospodarowania przestrzennego z opracowanymi częściowo metadanymi posiadają w swoim zasobie gminy, które wypełniły ankietę; 3 gminy posiadają w swoim zasobie zbiory danych przestrzennych dotyczących planowania i zagospodarowania przestrzennego z opracowanymi metadanymi zgodnymi z Rozporządzeniem Komisji (WE) nr. 1205/2008 z dnia 3 grudnia 2008 r. ws. wykonania dyrektywy 2007/2/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w zakresie metadanych; 11 zbiorów danych przestrzennych dotyczących planowania i zagospodarowania przestrzennego z opracowanymi metadanymi zgodnymi z Rozporządzeniem Komisji (WE) nr. 1205/2008 z dnia 3 grudnia 2008 r. ws. wykonania dyrektywy 2007/2/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w zakresie meta danych i składającymi się z sekcji meta danych wyróżnionych w powyższym Rozporządzeniu posiadają w swoim zasobie gminy, które wypełniły ankietę; Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego 305 gmin posiada w swoim zasobie dokument SUiKZP; 49 gmin posiada w swoim zasobie dokument SUiKZP w formie rastrowej; Strona 11 z 13
7 gmin posiada w swoim zasobie dokument SUiKZP w formie wektorowej graficznej; 17 gmin posiada w swoim zasobie dokument SUiKZP w formie GIS/CAD; 305 dokumentów SUiKZP posiadają gminy, które wypełniły ankietę (z czego 37 stanowią dokumenty Zmian SUiKZP opracowanych dla obszaru całej gminy i traktowanych jako obowiązujący dokumenty SUiKZP); 119 gmin posiada w swoim zasobie dokumenty Zmian SUiKZP; 18 gmin posiada w swoim zasobie dokumenty Zmian SUiKZP w formie GIS/CAD; 221 dokumentów Zmian SUiKZP posiadają gminy, które wypełniły ankietę; 26 dokumentów Zmian SUiKZP w formie GIS/CAD posiadają gminy, które wypełniły ankietę; Miejscowe Plany Zagospodarowania Przestrzennego 223 gminy posiadają w swoim zasobie dokumenty MPZP. 149 gmin posiada w swoim zasobie dokumenty MPZP w formie rastrowej; 38 gmin posiada w swoim zasobie dokumenty MPZP w formie wektorowej graficznej; 34 gminy posiadają w swoim zasobie dokumenty MPZP w formie GIS/CAD; 2826 dokumentów MPZP posiadają gminy, które wypełniły ankietę; 1686 dokumentów MPZP w formie rastrowej posiadają gminy, które wypełniły ankietę; 218 dokumentów MPZP w formie wektorowej - graficznej posiadają gminy, które wypełniły ankietę; 86 dokumentów MPZP w formie GIS/CAD posiadają gminy, które wypełniły ankietę; Rejestry 53 gminy posiadają Rejestr miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego w formie elektronicznej; 16 gmin posiada Rejestr wniosków o sporządzenie lub zmianę miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego w formie elektronicznej; 22 gminy posiadają Rejestr wydanych decyzji o warunkach zabudowy w formie elektronicznej; 21 gmin posiada Rejestr wydanych decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego o znaczeniu powiatowym i gminnym w formie elektronicznej; 10 gmin posiada w formie elektronicznej wszystkie typy Rejestrów dokumentów planistycznych; Strona 12 z 13
Lista Załączników: 1) Plik 01Akcept_Badanie_ankietowe_MTBiGM_10-08-2012.xls prezentujący uzgodnioną strukturę kwestionariusza ankiety 2) Pliki 02PISMO-Land use w gminach.pdf oraz 02Zalacznik2-ZalozeniaBadania.pdf kopie pism skierowanych do gmim jak również opublikowanych na stronie ankiety. 3) Pliki 03OFFlineMTBiGM_badanie_ankietowe.xls oraz 03OFFlineinstrukcja_makro.pdf z wersją off-line ankiety i instrukcją użytkowania scenariusza. 4) Pliki 04BIULETYN-MTBiGM - ocena stanu tworzenia IIP.pdf oraz 04BIULETYN- MTBiGM - ocena stanu tworzenia IIP-przypomnienie.pdf z kopią biuletynów, jakie wysłano do gmin-respondentów. 5) Plik 05UwagiKomentarzeGmin.pdf, w którym zgromadzono uwagi od gminrespondentów. Strona 13 z 13