Psotnik i różne media Materiał opracowany na podstawie scenariusza Ten same historie, różne media. Co słychać w Laboratorium Dzieci uporały się z lekcjami w sam raz, aby zdążyć na ulubiony serial Kuby. Ale gdy tylko włączyły telewizor, okazało się, że nic nie widać. Nie ma obrazu, jest tylko dźwięk. To dlatego, że Psotnik chciał się dostać do kanału bajkowego Kuba był wyraźnie zawiedziony, ale Julka zaczęła go pocieszać. Ma przecież bujną wyobraźnię, słysząc tylko dźwięk może sobie wyobrazić przygody swojego ulubionego bohatera Super Mistrza. Pomysł na lekcję Poruszając się w świecie mediów możemy zaobserwować, że te same treści pojawiają się w nich w bardzo różnych formach. Czym różnią się między sobą? Jak powinny być przygotowane? Czy ten sam przekaz, który usłyszymy w radiu sprawdzi się np. w telewizji? Dzieci będą miały szansę nie tylko poszukać odpowiedzi na powyższe pytania, ale i sprawdzić swoje siły w przełożeniu treści usłyszanej bajki na zupełnie inny środek przekazu, a dokładnie dokonać komiksowej interpretacji fragmentu audiobooka. Cele operacyjne Dzieci: rozpoznają różne środki przekazu; potrafią wskazać podstawowe różnice pomiędzy środkami przekazu np. czym różni się książka od audiobooka; potrafią przełożyć prostą treść na inną formę przekazu.
Pomoce zalecane do przeprowadzenia zajęć tablica kreda lub marker ilustracje środków przekazu miniatury ilustracji Materiał pomocniczy Zdjęcia mediów taśma klejąca magnesy Materiał pomocniczy Symbole patafix komputer z głośnikami podłączony do rzutnika/ekranu link do nagrania meczu : https://www.youtube.com/watch?v=gk4kotregxi kartki A3 (po 4 na grupę) markery i kredki Instrukcja dla prowadzącego Calineczkowy komiks Przebieg zajęć Kuba: Lekcje zrobione, czas na rozrywkę. Julka: Świetnie nam poszło. Dzięki Waszej pomocy Kuba może obejrzeć swój serial. Kuba: Tak! Obejrzę tylko nowy odcinek i znowu ruszymy na poszukiwanie Psotnika. Super Mistrz to najlepszy serial na świe Zaraz, zaraz. Włączyłem telewizor, ale nie ma obrazu. Tylko dźwięk. Julka: Może Psotnik coś namieszał? Albo niechcący zablokowaliśmy też TvBajkowa? Kuba: O nie! NIE! I co teraz zrobimy?
Krok 1. Julka namówiła Kubę, by słuchał swojego serialu i spróbował sobie wyobrazić co robi Super Mistrz. Kuba wpadł na pomysł, by wyciągnąć wszystkie swoje gadżety związane z serialem. Są przecież książki o Super Mistrzu, komiksy, plakaty itp... Kuba: O rany Mam audiobooka o Super Mistrzu, ale wolę obejrzeć jego przygody w telewizji! Julka: Z samym dźwiękiem wszystko możesz sobie wyobrazić tak, jak chcesz. Kuba: Może i tak Wiem! Przyniosę wszystkie moje rzeczy związane z Super Mistrzem. Mam książki, komiksy, muzykę z serialu, a nawet plakat! Julka: Świetny pomysł! A Wy pomożecie nam je pogrupować, na te które się czyta, ogląda albo słucha Pomożecie? Przed zajęciami zapisz na tablicy słowo media i narysuj dziewięć odchodzących od niego strzałeczek, a na ich końcach wypisz poszczególne środki przekazu (kino, telewizja, radio, prasa, Internet, książka drukowana, e book, audiobook, plakat). Następnie rozwieś w sali ilustracje przedstawiające każdy z nich (Materiał pomocniczy Zdjęcia mediów ). Przed wejściem do sali wręcz uczniom miniaturki tych ilustracji. Kilku z nich może dostać tę samą ilustrację (jeśli w klasie jest np. 18 dzieci, po dwie osoby dostaną tę samą miniaturkę ilustracji). Poproś, by każdy poszukał swojej miniaturki wśród tych rozwieszonych w sali i przy niej stanął. Zwróć uwagę dzieci na wypisane na tablicy media. Wyczytaj je głośno. Poproś, by uczniowie naradzili się w parach/grupach; zdecydowali, które z mediów przedstawia ich ilustracja i za pomocą magnesu przyczepili tę ilustrację pod odpowiednim napisem na tablicy. Powiedz, że media innymi słowy są to środki, za pomocą których przekazujemy różne informacje. Poproś, by uczniowie opowiedzieli krótko o każdym z nich. Czym się charakteryzuje? Jeśli mieliby kłopot z odpowiedzią, postaraj się naprowadzić ich zadając dodatkowe pytania, np.: Czego musimy użyć, by skorzystać z tego medium komputera, czytnika, odbiornika radiowego? Czas: 5 min Metoda: rozmowa Pomoce: tablica, kreda lub marker, ilustracje środków przekazu, miniatury ilustracji, Materiał pomocniczy Zdjęcia mediów, taśma klejąca, magnesy
Krok 2. Kuba rozłożył swoje skarby związane z Super Mistrzem, a wtedy telewizor zaczął wariować. Nagle pojawił się obraz, ale nie serialu, tylko meczu. Choć dźwięk wciąż dotyczył filmu. To musi być sprawka Psotnika. Kuba: Och, popatrz, telewizor mruga. Julka: Jest obraz! Kuba: Ale co to? To nie mój serial, to mecz. Tylko dźwięk jest z Super Mistrza. Julka: Może to Psotnik?! Kuba: Wiesz co? Coś czuję, że Psotnik próbuje się wydostać z telewizora. Musimy go szybko schwytać! Bo inaczej nie zobaczę ani kawałeczka Super Mistrza. Julka: Jeśli uda nam się zgrać obraz z dźwiękiem, będzie mógł wyjść, a wtedy go złapiemy. Pomożecie nam? Odtwórz dwa fragmenty nagrania transmisji z meczu piłki nożnej (np. Gwiazdy Wisły Kraków kontra aktualny zespół Wisły). Pierwszy fragment (47 MIN. 04 SEK. 47 MIN. 33 SEK.) odsłuchajcie, jak transmisji radiowej nie uruchamiając rzutnika, bez obrazu. Drugi natomiast (47 MIN. 33 SEK. 48 MIN. 10 SEK.) odtwórz już z obrazem. Zapytaj dzieci, jaka jest różnica. Oczywiście w pierwszym przypadku jedynie słyszymy komentarz (jak np. w radiu), a w drugim możemy również zobaczyć, co dzieje się na boisku (jak np. w telewizji). Powiedz, że różne media odbieramy różnymi zmysłami. Pokaż uczniom przygotowane wcześniej (wydrukowane i wycięte) symbole oka i ucha (Materiał pomocniczy "Symbole"). Wyczytuj pojedynczo kolejne media i każdorazowo poproś, by wszyscy pokazali za pomocą gestów (np. układając ręce w kształt okularów i przykładając do oczu, pokazując palcami wskazującymi swoje uszy), które z tych środków przekazu odbieramy za pomocą wzroku lub/i słuchu. Przyczep przy nich patafixem albo magnesami odpowiedni symbol lub symbole. Zwróć uwagę uczniów na fakt, że czasami te same treści są przedstawiane przez różne media np. zaprezentowany na początku zadania mecz piłkarski komentowany w radiu i mecz transmitowany w telewizji lub historia z komiksu przełożona na film. Czy są jednak prezentowane w ten sam sposób (np. komentarz meczu sportowego musi uwzględniać, że słuchacz nie widzi, co dzieje się na boisku; a komiksowe postacie muszą w filmie ożyć poruszać się, mówić, mieć mimikę etc.)? Zapytaj, czy dzieci znają jakieś przykłady komiksów, które doczekały się ekranizacji; bohaterów książek, których mogliśmy później oglądać w kinie; a może bajek/legend wykorzystanych w grach komputerowych. Czas: 7 min Metoda: rozmowa Pomoce: Materiał pomocniczy "Symbole", magnesy lub patafix, komputer z głośnikami podłączony do rzutnika/ekarnu
link do nagrania meczu: https://www.youtube.com/watch?v=gk4kotregxi Krok 3. Błyskawicznie udało się pogrupować poszczególne typy mediów i ustalić, czym się charakteryzują. Udało się też, z małą pomocą Psotnika, naprawić telewizor. Powrócił i serial i odpowiedni dźwięk. Gdy Kuba skończył oglądać, Julka zwróciła się do niego z nietypową prośbą. Julka:: Uff, telewizor naprawiony. Psotnik chciał nam z tym pomóc, to miło z jego strony. Kuba: No bardzo miło, ale ten odcinek był naprawdę super! Widziałaś, jak Super Mistrz Julka: Tak, tak. Widziałam. Ale skupmy się lepiej na schwytaniu Psotnika! Teraz musimy jakoś zwabić go do nas. Kuba: Raczej wywabić z telewizora. Julka: Dokładnie o to mi chodzi! Słuchaj, mam pomysł. Wiesz, że najbardziej na świecie kocham opowieść o Calineczce. Kuba: Wiem. Miałaś nawet kiedyś komiks o niej. Ale zgubiłaś chyba Julka: Właśnie. Psotnik też uwielbia Calineczkę! Czytaliśmy tę baśń chyba ze 100 razy, a on potrafi ją recytować nawet od tyłu. Pomyślałam, że gdybyśmy posłuchali Calineczki, moglibyśmy razem narysować o niej komiks i w ten sposób zwabimy go do nas. Kuba: To szalony pomysł! Ale pewnie gdy Psotnik usłyszy Calineczkę, to nie wytrzyma z ciekawości. Najpierw zastanówmy się, jak mogłyby wyglądać postacie z tej bajki, pomożecie nam w tym? Podziel dzieci na trzy grupy. Zapowiedz, że za chwilę posłuchacie fragmentu bajki Calineczka Hansa Christiana Andersena, a następnie zadaniem każdej z grup będzie stworzenie na jej podstawie autorskiego komiksu. Poproś, by uczniowie wyobrazili sobie podczas słuchania, jak mogłaby wyglądać tytułowa Calineczka oraz inne pojawiające się w bajce postacie. Odtwórz zapowiadany fragment (00 MIN. 00 SEK. 06 MIN. 06 SEK.): "Calineczka". Czas: 10 Metoda: praca w grupach Pomoce: link do audiobooka "Calineczka" https://wolnelektury.pl/katalog/lektura/calineczka/audiobook/ komputer z głośnikami podłączony do rzutnika/ekarnu
Krok 4. Kuba i Julka zabrali się za wymyślanie wyglądu postaci z Calineczki. Psotnik zaczął łypać na nich z telewizora i kręcić się niespokojnie na ogonie. Potem bliźniaki zabrały się za trudniejszą część zadania rysowanie komiksu. Kuba: Gotowe! Postacie wyglądają świetnie! Julka: Jak w moim starym komiksie. Kuba: Julka spójrz na Psotnika jak się wierci, zaraz wyskoczy z tego telewizora jak sprężyna. Kuba: Nasz calineczkowy plan działa! To teraz narysujmy poszczególne fragmenty komiksu. Julka: Dobra, od czego zaczynamy? Kuba: Mam pomysł, podzielmy się pracą. Uwaga! Każdy rysuje jeden fragment z bajki. W ten sposób szybko powstanie cały komiks. Gotowi? Do dzieła! Rozdaj wszystkim trzem grupom po 4 kartki A 3, markery i kredki. Poproś, by każda z nich zilustrowała jedną część bajki zgodnie ze wskazówkami z Instrukcji dla prowadzącego Calineczkowy komiks". Powiedz, że jeśli chcą, mogą w tzw. dymkach zapisać dialogi wypowiadane przez bohaterów i uzupełniające opowieść. Nie jest to jednak obowiązkowe. Zaproś reprezentantów poszczególnych grup do powieszenia na tablicy wykonanych przez siebie fragmentów bajki, a wszystkich do obejrzenia tej komiksowej wystawy. Czas: 20 min Metoda: praca w grupach Pomoce: kartki A 3 (po 4 na grupę), markery, kredki, magnesy, Instrukcja dla prowadzącego Calineczkowy komiks"
Krok 5. Komiks był zachwycający. Julka natychmiast zaczęła go czytać. Kuba chodził dumny jak paw, gdy nagle dostrzegł, że przed telewizorem siedzi Psotnik i wpatruje się w calineczkowy komiks. Julka: Dziękuję! Komiks jest przecudowny. Jesteście super. Lecę poczytać. Kuba: Hej, a co z Psotnikiem. Zupełnie o nim zapomnieliśmy! Nie tak szybko, trzeba go Julka: O rany! Kuba, popatrz Psotnik siedzi przed telewizorem. Kuba: Szybko, musimy go schwytać, zanim znów gdzieś czmychnie. Julka: Dobrze, ale dajmy mu zerknąć chociaż na komiks. Zobacz, jak na niego patrzy. Kuba: No tak, w końcu to jego ulubiona bajka. Każdy ma przecież swojego Super Mistrza! Julka: Gotowe. Psotnik przeczytał komiks! Uruchamiam procedurę zgrywania go do macierzystego komputera 3 2 1... Kuba: Jeeeest! Udało się! Julka: O popatrz, to dziwne, razem z Psotnikiem zgrało się jakieś nagranie! Próbował zrobić film o Calineczce, ale wszystko pomieszał. Raz to film, raz komiks. Pomożecie nam to jakoś uporządkować? Na koniec zwróć uwagę uczniów na media, które zostały wypisane na tablicy na początku zajęć. Zapytaj, za pomocą których z nich można jeszcze przedstawić bajkę o Calineczce (telewizja, kino, Internet). O czym musieliby pomyśleć twórcy tej historii np. w wersji filmowej lub internetowej gry komputerowej (głosy, sposób poruszania się bohaterów, ich mimika)? Czas: 3 min Metoda: rozmowa Pomoce: tablica, kreda lub marker
Zakończenie Julka i Kuba, dzięki pomocy dzieci, schwytali Psotnika i uporządkowali informacje o sposobach przedstawienia historii o Calineczce. Czas na kolejną nagrodę za świetnie wykonaną misję. Tym razem Kuba i Julka chcą dać dzieciom ze świetlicy możliwości wybrania koloru dla swojego Psotnika. Julka: Wspaniale! Wiemy już jak opowiedzieć historię Calineczki na milion sposobów, a przy okazji odkryliśmy kolejną możliwość przemiany Psotnika możemy wybrać jego kolor! Kuba: Właśnie! Nadal nie wiem jak on na to wpadł, ale wymyślił sposób, żeby raz być fioletowym, a raz zielonym albo pomarańczowym. Julka: Dlatego teraz Wy możecie wybrać kolor swojego Psotnika. Kuba: Ty pewnie byś chciała żeby był różowy, co? Julka: Nieprawda, ja wolę filetowy, ale to nie my wybieramy tylko Wy! No to do dzieła! Ewaluacja Czy po przeprowadzeniu zajęć dzieci: wiedzą co, to są media i potrafią je wymienić, rozumieją, jakie są podstawowe różnice między nimi, potrafią przełożyć prostą treść na wybraną formę przekazu. Opcje dodatkowe Jeśli masz więcej czasu, poproś dzieci o stworzenie portretów tytułowej Calineczki, jako bohaterki gry komputerowej albo filmu animowanego. Zaproś chętnych do przedstawienia swoich prac na forum klasy. Informacje Scenariusz: Anna Walczak Konsultacja merytoryczna: Dorota Górecka Konsultacja metodyczna: Joanna Góral Wojtalik Opracowanie fabuły: Robert Ogłodziński we współpracy z Fundacją Highlight/inaczej
Materiały Materiał pomocniczy Zdjęcia mediów Poniżej znajdziesz miniatury zdjęć, które możesz wykorzystać w tym zadaniu. Pod każdym z nich znajdziesz link do strony, z której możesz pobrać większe zdjęcie do wydrukowania i powieszenia w sali. Kino, Saiko, Wikimedia Commons, CC0 Telewizja, Pixabay, CC0 Radio, Johny Magnusson, CC0 Prasa, Magrealthkoo, Wikimedia Commons, CC BY SA Komputer, Pixabay, CC0 Książka drukowana, Wikinade, Wikimedia Commons, CC BY SA Ebook, Martouf, Wikimedia Commons, CC0 Audiobook, Jeff Golden, Flickr, CC BY SA Plakat, Kulturanieboli, Wikimedia Commons, CC BY SA
Materiał pomocniczy "Symbole"
Instrukcja dla prowadzącego Calineczkowy komiks" Podziel uczniów na trzy grupy i rozdaj im po 4 kartki A 3 (czyli po jednej na jedno okienko komiksowe), markery oraz kredki. Poproś, by każda grupa stworzyła fragment komiksu ilustrującego usłyszaną historię Calineczki. Każdej w grup wskaż też część bajki, którą powinni narysować. Jeśli to konieczne, podpowiedz, co może znajdować się w poszczególnych komiksowych okienkach. Zachęć do dorysowania dymków i dopisania dialogów bohaterów. Powiedz, że nie jest to jednak obowiązkowe. Zaproś reprezentantów poszczególnych grup do zawieszenia wszystkich komiksowych rysunków na tablicy oraz ich omówienia. I GRUPA 1. Kobieta, która pragnie mieć maleńkie dziecko, prosi o pomoc czarownicę. Ta daje jej ziarnko jęczmienia. 2. Kobieta zasadza je w doniczce od kwiatów. 3. Z ziarnka zaraz wyrasta piękny kwiat. 4. Po otwarciu płatków kwiatka widać w środku śliczną, małą dziewczynkę Calineczkę. II GRUPA 1. Dziewczynka śpi w łupince od orzecha okryta płatkiem kwiatka. 2. W nocy zakrada się do niej ropucha. Przygląda się Calineczce. Uznaje, że będzie to doskonała żona dla jej syna. 3. Porywa dziewczynkę przenosząc ją razem z kołyską. 4. Pokazuje ją synowi i umieszcza na środku strumienia na liściu lilii wodnej. III GRUPA 1. Dziewczynka budzi się rano i jest przestraszona. Zaczyna płakać. 2. Zjawiają się przy niej ropucha i jej syn i oświadczają, że dziewczynka zostanie jego żoną. Wszystkiemu przysłuchują się pływające nieopodal rybki. 3. Robi im się szkoda dziewczynki i przegryzają łodyżkę listka lilii. 4. Calineczka odpływa z prądem strumienia na listku lilii daleko od ropuchy i jej syna.