Podstawy moralności Prawo moralne
Po co mi prawo? Prawo drogowe (kodeks drogowy) chroni użytkowników pojazdów i dróg przed wypadkami. Prawo karne zabezpiecza przed przestępczością, a przynajmniej przed nią odstrasza potencjalnych "zainteresowanych". Prawo pracy zabezpiecza godziwe warunki pracy i wynagrodzenie pracowników. 2
Po co mi prawo moralne? Prawo moralne ochrania godność ludzkiej osoby. Działanie, które sprzyja rozwojowi ludzkiej osoby (wzbogaca ją duchowo, intelektualnie, osobowościowo), jest moralnie dobre, a jeżeli ogranicza ten rozwój osobowy - jest moralnie złe. 3
Prawo moralne 4 Prawo moralne można nazwać normą lub zasadą moralną, która nakazuje działać zgodnie z porządkiem moralnym, zawartym w naturze człowieka i w jego osobowej godności. Wyraża ona wolę Bożą, która porządkuje wolne działanie człowieka, nakazując szanować porządek ogólny, czyli ład świata, i szczegółowy, czyli ład w ludzkiej istocie. Jeśli prawo to nakłada Bóg, zwie się ono prawem Boskim, jeśli nakłada je autorytet ludzki zwie się prawem ludzkim.
Podział prawa moralnego 2. Prawo moralne Wskazania Boże dotyczące ludzkiego powołania a tym samym takiego, a nie innego zachowania i postępowania zostały przez Niego samego ukazane: w prawie naturalnym w prawie Bożym w prawie stanowionym w ramach społeczności nadprzyrodzonej i naturalnej Podział prawa moralnego: Prawo moralne: - naturalne - pozytywne: - boskie - ludzkie: - kościelne - świeckie 7
Prawo naturalne 8 Prawo naturalne jest to podstawowe prawo moralne, wypisana przez Boga w sercu każdego człowieka (por. Rz 2, 15). Prawo naturalne wynika bowiem z natury człowieka, stworzonej przez Boga. Prawo naturalne wyraża pierwotny zmysł moralny człowieka, który pozwala rozpoznać mu, czym jest dobro i zło, prawda i kłamstwo (KKK 1954). Dzięki niemu człowiek może wznieść budowlę zasad moralnych, kierujących jego osobistymi decyzjami. Prawo naturalne stanowi też niezbędną podstawę moralną do budowania wspólnoty ludzkiej (KKK 1959).
Prawo naturalne 9 Pośród najważniejszych zasad prawa naturalnego wskazuje się zasadniczo trzy ich rodzaje: Zasady pierwszorzędne są to najpowszechniejsze i najbardziej oczywiste reguły postępowania: "Należy czynić dobro, a zła unikać", "Nie czyń drugiemu, co tobie niemiłe". Zasady drugorzędne wyprowadza się je w sposób jasny i logiczny z poprzednich. Do grupy tej należy zasada sprawiedliwości "Należy dać każdemu to, co mu się należy" oraz przykazania Dekalogu. Zasady działania są wnioskami wyprowadzonymi z zasad pierwszo i drugorzędnych, np. "nie należy się mścić", "należy zwrócić to, co się pożyczyło", "małżeństwo jest nierozerwalne".
Prawo naturalne Właściwości prawa naturalnego: powszechne niezmienne obowiązujące (nie dopuszcza dyspensy) poznawalne 10
Prawo Boże Prawo Starego Przymierza (Starego Testamentu) Prawo Mojżeszowe (Dekalog i Torah) Prawo Chrystusa (Nowego Testamentu) Zostało ono ogłoszone przez Chrystusa podczas Kazania na Górze (Mt 5 7) Jego sercem jest przykazanie miłości Przykazanie miłości (Mt 22, 34-40) 11
Prawo ludzkie Stanowione prawo ludzkie jest to prawo uchwalone przez prawowitą władzę dla dobra wspólnego. Aby prawo było moralnie zobowiązujące musi spełniać warunki: Musi być rozumne; Ustalone przez prawomocną władzę w ramach jej kompetencji; Skierowane ku dobru wspólnemu; Ogłoszone (promulgowane) Sprawiedliwe (zgodne z prawem naturalnym) 12 Prawo ludzkie obowiązuje w sumieniu. Gdy jednak sprzeciwia się prawu naturalnemu, nie należy go słuchać, gdyż jest to prawo niesprawiedliwe.
Prawo ludzkie W zależności od powołania człowieka do dwojakiego rodzaju społeczności mianowicie: przyrodzonej i nadprzyrodzonej, odróżnia się dwa zasadnicze rodzaje stanowionego prawa ludzkiego: prawo kościelne prawo świeckie. 13
Prawo kościelne Prawo kościelne: przykazania kościele Kodeks Prawa Kanonicznego Wzory świętości Znaki czasu 14
Prawo świeckie Prawo świeckie prawo państwowe prawo zwyczajowe 15
Zagrożenia Prawo jest zasadniczo dobrodziejstwem człowieka i powinno człowiekowi służyć. Jego używania wiąże się jednak z pewnymi zagrożeniami, których powinno się unikać: a) Legalizm; b) Laksyzm; c) Faryzeizm. 17