Kraków, Bunkier Sztuki Czerwiec 2017

Analiza warunków gruntowo wodnych Kraków, Bunkier Sztuki Czerwiec 2017 SPIS TREŚCI: 1. WSTĘP... 2 2. ZAKRES PRAC... 2 3. CHARAKTERYSTYKA WARUNKÓW NATURALNYCH... 3 3.1. POŁOŻENIE, MORFOLOGIA I HYDROGRAFIA... 3 3.2. ZARYS BUDOWY GEOLOGICZNEJ... 4 4. WARUNKI HYDROGEOLOGICZNE... 5 5. WARUNKI GEOLOGICZNO - INŻYNIERSKIE... 5 6. PODSUMOWANIE I WNIOSKI... 6 SPIS ZAŁĄCZNIKÓW: Zał. 1.1. Zał. 1.2. Zał. 1.3. Zał. 1.4. Zał. 2.1. Zał. 3.1. Usytuowanie rejonu analizowanego obszaru Fragment Szczegółowej Mapy Geologicznej Polski Arkusz Kraków Mapa topograficzna z lokalizacją archiwalnych otworów badawczych Mapa topograficzna z lokalizacją archiwalnych otworów badawczych i rzędnymi stropu osadów podczwartorzędowych Mapa topograficzna z mapą podczwartorzędowego podłoża Przekrój geologiczny Prawdopodobny profil otworu badawczego 1 GEOMAX Kamil Wroński

Analiza warunków gruntowo wodnych Kraków, Bunkier Sztuki Czerwiec 2017 1. WSTĘP Celem opracowania jest analiza dostępnych materiałów archiwalnych pod kątem wstępnego rozpoznania warunków gruntowo-wodnych panujących w podłożu projektowanej rozbudowy istniejącego budynku Galerii Sztuki Współczesnej Bunkier Sztuki przy pl. Szczepańskim 3a w Krakowie. Szczególną uwagę położono na analizę dostępnych materiałów dokumentujących budowę podczwartorzędowego podłoża. 2. ZAKRES PRAC Opracowanie powstało na podstawie analizy materiałów archiwalnych, wyszczególnionych poniżej. W szczególności posiłkowano się następującymi materiałami: - dane zawarte na Szczegółowej Mapie Geologicznej Polski Arkusz Kraków - dane zawarte w platformie internetowej Centralna Baza Danych Geologicznych - dane pozyskane z archiwum Urzędu Miasta Krakowa - dane pozyskane z własnych zasobów oraz udostępnione przez osoby trzecie Za podstawę niniejszego opracowania posłużyło 12 archiwalnych otworów badawczych, których lokalizacja przedstawiona została w zał. 1.2. 1.4. Dane te posłużyły do stworzenia modelu budowy geologicznej podłoża analizowanego obszaru. W niniejszym opracowaniu nie zamieszczano szczegółowych informacji, dotyczących profilu każdego z otworów. Wykorzystano jedynie dane opisujące orientacyjne miąższości i głębokości zalegania poszczególnych serii osadów. Należy mieć na uwadze, iż wykorzystane profile otworów pochodzą z okresu obejmującego kilkadziesiąt lat, stąd podane rzędne terenu oraz głębokości występowania zwierciadła wód gruntowych mogą różnić się od stanu obecnego. Miąższości poszczególnych serii osadów należy traktować wiążąco (z wyjątkiem grubości pokrywy nasypów). W czasie opracowywania niniejszej dokumentacji skorzystano z następujących materiałów archiwalnych: 1. Jerzy Kondracki: Geografia Regionalna Polski, PWN Warszawa 2002 2. J. Rutkowski: Szczegółowa Mapa Geologiczna Polski, arkusz Kraków, skala 1:50 000, Wyd. Geol.1992 GEOMAX Kamil Wroński 2

Analiza warunków gruntowo wodnych Kraków, Bunkier Sztuki Czerwiec 2017 3. I. Kmietowicz - Drathowa: Szczegółowa Mapa Geologiczna Polski, (bez utworów czwartorzędowych) arkusz Kraków, skala 1:50 000; wydanie tymczasowe; Wyd. Geol.1966 4. Mapa topograficzna M-34-64-D-d-1 Kraków-Nowa Wieś, Główny Geodeta Kraju,1996. 5. Mapa topograficzna M-34-64-D-d-2 Kraków, Główny Geodeta Kraju,1996 6. E. Stupnicka: Geologia regionalna Polski, Wyd. UW 2007 7. Tyczyńska, M. 1974. Rzeźba terytorium miasta Krakowa. Folia Geogr., ser. Geogr.-Phys. 8: 19-42. 8, M. Baścik, B. Degórska i inni: Środowisko Przyrodnicze Krakowa zasoby ochrona kształtowanie. Wyd. IGiGPUJ w Krakowie, 2015. 9. Materiały konferencyjne: Budowa geologiczna, warunki hydrogeologiczne i geotechniczne podłoża Krakowa. Wyd. AGH, Kraków 1991. 10. R. Gradziński Przewodnik geologiczny po okolicach Krakowa. Wyd. geol. 1972. 11. K. Wroński: Opinia geotechniczna określająca warunki gruntowo wodne w rejonie projektowanej rozbudowy istniejącego budynku Galerii Sztuki Współczesnej Bunkier Sztuki, Kraków Pl. Szczepański 3a. Wyk. GEOMAX Kamil Wroński I/II 2016. 12. Centralna Baza Danych Geologicznych (CBDG) http://bazagis.pgi.gov.pl/website/cbdg/viewer.htm 13. K. Mirosławski: Opinia geologiczno inżynierska Kraków Stare Miasto. Geoprojekt Kraków, 1980 3. CHARAKTERYSTYKA WARUNKÓW NATURALNYCH 3.1. POŁOŻENIE, MORFOLOGIA I HYDROGRAFIA Teren projektowanej inwestycji znajduje się w silnie zurbanizowanym centrum miasta Krakowa w centrum zwartej zabudowy Starego Miasta i okalających plant. Powierzchnia terenu jest płaska. Rzędne terenu wynoszą ok. 212,0 m npm. Pod względem geograficzno-regionalnym przedmiotowy teren przynależy do makroregionu Brama Krakowska, mezoregionu Pomost Krakowski, stanowiącego rejon przejściowy między kotlinami: Oświęcimską i Sandomierską. Pomost krakowski to obszar mozaikowych wzniesień wapiennych i obniżeń tektonicznych, pomiędzy którymi przepływa Wisła. Na powierzchni terenu odsłaniają się np. wzniesienia Tyńca, Sowińca, Pychowic, Krzemionek, Wawelu i Skałki [1]. Geomorfologicznie obszar usytuowany jest w płaskiej dolinie Pra- 3 GEOMAX Kamil Wroński

Analiza warunków gruntowo wodnych Kraków, Bunkier Sztuki Czerwiec 2017 Wisły, ograniczonego od strony zachodniej i północnej progiem Wyżyny Krakowsko- Częstochowskiej, a od południa progiem Karpat. W odległości około 950 metrów na południe od miejsca przeprowadzonych prac przepływa Wisła. Analizowany obszar śródmieścia, około 1000 lat temu miał charakter piaszczystego wzniesienia, o kilkumetrowej wysokości, górującego nad otaczającymi z trzech stron terenami bagiennymi. Pozostałości skarpy wzniesienia widoczne są również dzisiaj, zaznaczając się widocznym spadkiem terenu wzdłuż linii plant od ulicy Szewskiej, w kierunku Wawelu oraz dalej między ul. Mikołajską i Wawelem. Wzniesienia śródmieścia połączone było wąskim przesmykiem z zrębowym wzgórzem Wawelu[10]. Lokalizację terenu badań na tle fragmentu mapy topograficznej w skali 1: 10 000 zamieszczono w załączniku 1.2. 3.2. ZARYS BUDOWY GEOLOGICZNEJ Obszar Krakowa znajduje się na pograniczu monokliny śląsko- krakowskiej, niecki miechowskiej i zapadliska przedkarpackiego. Jest to rejon silnie zaburzony tektonicznie. Przedmiotowy teren usytuowany jest w obrębie Zapadliska Przedkarpackiego, które ma charakter rowu tektonicznego, wypełnionego morskimi osadami miocenu oraz wodno- lodowcowymi i rzecznymi osadami czwartorzędu. Zapadlisko rozciąga się równoleżnikowo z zachodu na wschód i graniczy od południa z Karpatami. Starsze podłoże zbudowane jest z morskich osadów mioceńskich (trzeciorzęd), reprezentowanych przez iły barwy szarej lub szaro-zielonej. Iły morza mioceńskiego wypełniają rowy tektoniczne powstałe w wapieniach jury w wyniku ruchów górotwórczych. Lokalnie wapienie jury przebijają osady miocenu i występują na powierzchni terenu (Wawel, Wzg. Św. Bronisławy - Sowiniec itp.). Strop miocenu jest nierówny, pofalowany wskutek erozji rzecznej Pra-Wisły i jej dopływów. Powyżej utworów mioceńskich zalegają czwartorzędowe osady rzeczne i rzecznolodowcowe, które są reprezentowane przez piaski, w górnej części profilu pylaste i drobnoziarniste, przechodzące z głębokością w piaski średnie i grube, lokalnie ze żwirami wapiennymi. Przedmiotowy rejon położony jest w obrębie tzw. zrębu śródmieścia (zrębu staromiejskiego). Budują go wapienie jury przykryte marglami kredy, oraz lokalnie iłami 4 GEOMAX Kamil Wroński

Analiza warunków gruntowo wodnych Kraków, Bunkier Sztuki Czerwiec 2017 miocenu. Strop kredy położony jest na wysokości ok. 190 m n.p.m. a jury przypuszczalnie kilka(naście) metrów niżej. Wg materiałów archiwalnych granica zrębu śródmieścia położona jest w odległości około 80 100 m na wschód, jednak jest to granica nie pewna. W zał. zał. 1.2.-.1.4. zamieszczono archiwalny przekrój geologiczny, na którym odwzorowano również niewielkie zręby jurajskie przebijające margle kredy. Zręby takie o nierozpoznanym zasięgu opisano wg materiałów archiwalnych w obrębie wykopów w rejonie ul. Sławkowskiej, Gołębiej i Szpitalnej. Od zachodu i północnego zachodu zrąb Śródmieścia ograniczają zapadliska wypełnione iłami miocenu, a zrzut uskoków wynosi 70 30 m. [9]. 4,5 m. W strefie przypowierzchniowej zalegają nasypy antropogeniczne o miąższości 4,0 4. WARUNKI HYDROGEOLOGICZNE W trakcie wykonywania wiercenia otworów badawczych w okresie styczeń/ luty 2016 [11] odnotowano obecność jednego poziomu wodonośnego związanego z piaszczystymi osadami czwartorzędu. Zwierciadło wody o charakterze swobodnym położone jest na rzędnej około 202,24-201,82 m n.p.m.. Pomiary poziomu zwierciadła wody wykonano w ok. 2 3 tygodniowym odstępie. Poziom wodonośny związany z osadami piaszczystymi jest bardzo zasobny w wody a piaski zalicza się do gruntów dobrze przepuszczalnych. Wg danych literaturowych współczynniki filtracji szacunkowo wynoszą: - piaski drobne i pylaste- k = 10-5 10-6 m/s - piaski średnie i grube- k = 10-4 10-5 m/s - pospółki i rumosze k= > 10-3 m/s Przewiduje się, iż wahania poziomu wód mogą dochodzić do ok. 1,0 2,0 m. 5. WARUNKI GEOLOGICZNO - INŻYNIERSKIE Na podstawie zebranych materiałów sporządzono prawdopodobny profil otworu badawczego - zał. 3.1. Przewiduje się, iż w obrębie analizowanego obszaru, do głębokości około 4,0 4,5 m ppt zalegają nasypy niebudowlane. Nasypy te charakteryzują się przypadkowym składem i trudną do przewidzenia zmiennością parametrów geotechnicznych. Poniżej nasypów, do głębokości około 6-7 m ppt zalegają grunty piaszczyste o granulacji 5 GEOMAX Kamil Wroński

Analiza warunków gruntowo wodnych Kraków, Bunkier Sztuki Czerwiec 2017 wzrastającej wraz z głębokością; charakteryzują się one stanem średnio zagęszczonym. Grunty te podścielone są materiałem gruboziarnistym żwirami i pospółkami w stanie zagęszczonym. Szacuje się, iż strop osadów mioceńskich będzie występował tutaj na głębokości około 21,0 22,0 m ppt, co odpowiada rzędnej około 188,0 187,0 m n.p.m. Miąższość iłów w tym rejonie może wynosić kilkanaście/ kilkadziesiąt metrów. Grunty te w stropie mogą charakteryzować się stanem twardoplastycznym, jednak po ok. 1-2 m przechodzą w stan półzwarty i zwarty. 6. PODSUMOWANIE I WNIOSKI 1) Teren przeprowadzonych prac usytuowany jest w centrum Krakowa w rejonie pl. Szczepańskiego 3a. Zamierzeniem inwestycyjnym jest przebudowa istniejącego budynku Galerii Sztuki Współczesnej Bunkier Sztuki 2) Warunki gruntowe podłoże analizowanego terenu budują nasypy niebudowlane, pokrywające kompleks piaszczysto żwirowy. Na głębokości około 21,0 22,0 m ppt zalegają iły trzeciorzędu. 3) Warunki wodne- w rejonie planowanej inwestycji występuje poziom wodonośny o swobodnym zwierciadle, związany z kompleksem gruntów piaszczysto żwirowych, położony na głębokości około 7,0 m ppt, tj. ok. 202,0 m n.p.m. 4) Należy zwrócić uwagę, iż budowa geologiczna śródmieścia jest urozmaicona. Dokładne granice jednostek zrębowych nie są do końca rozpoznane i należy liczyć się z niewielką możliwością, iż w części wschodniej planowanej inwestycji, w podłożu podczwartorzędowym mogą wystąpić osady skaliste kredy/ jury lub ilaste osady o niewielkiej miąższości zalegające na skalistych zrębach mezozoicznych. Osady te nie gwarantują zachowania szczelności w przypadku zastosowania np. ścianki szczelnej zakotwionej w podczwartorzędowym podłożu. Zwraca się również uwagę na upad stropu iłów mioceńskich w kierunku zrębu zbudowanego z osadów mezozoiku. Może okazać się, iż w kierunku wschodnim występuje on znacznie głębiej, niż wynika to z ekstrapolacji pozyskanych danych. GEOMAX Kamil Wroński 6

Analiza warunków gruntowo wodnych Kraków, Bunkier Sztuki Czerwiec 2017 Znane są przypadki z rejonu Śródmieścia (np. rejon ul. Rajskiej), gdzie na przestrzeni ok 10 m, strop iłów zapadał o kilkanaście metrów. 5) W świetle obowiązujących przepisów warunki gruntowo-wodne podłoża należy zaliczyć do warunków złożonych. W przypadku konieczności uzyskania pozwolenia na budowę konieczne będzie sporządzenie dokumentacji geologiczno inżynierskiej, poprzedzonej projektem robót geologicznych zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki morskiej z dnia 25 kwietnia 2012 r. w sprawie ustalenia geotechnicznych warunków posadowienia obiektów budowlanych (Dz. U. 27 kwietnia 2012 poz. 463). GEOMAX Kamil Wroński 7

FRAGMENT SZCZEGÓŁOWEJ MAPY GEOLOGICZNEJ POLSKI Arkusz Kraków Skala 1 : 50 000 Nasypy - położenie analizowanego obszaru FRAGMENT SZCZEGÓŁOWEJ MAPY GEOLOGICZNEJ POLSKI Arkusz Kraków (bez utworów czwartorzędowych) Skala 1 : 50 000 GEO MAX Kamil Wroński ul. Wygoda 47, 32-020 Wieliczka Zał. 1.1. tel. 0604 968 427 e-mail: biuro@geomax.info.pl Obiekt: Kraków, pl. Szczepański 3a Bunkier Sztuki Nazwa rysunku: Usytuowanie rejonu analizowanego obszaru Data: VI - 2017 Skala: 1 : 50 000 Opracował: K. Wroński

Objaśnienia -otwory na podstawie SMGP Arkusz Kraków [2] -otwory na podstawie CBDG [12] -otwory na podstawie materiałów archiwalnych [9] -otwory pozyskane z UMK (archiwalne Dok. Geol-Inż) -otwory pozyskane z materiałów własnych -otwory na podstawie materiałów archiwalnych [13] 448B_208,5 M18,5(4,5 m) 57_209,8 M21, J26,5 D_214,8 M25 (2m) UMK_207,05 M16,8 (0,7 m) A_208,3 M16,6 (1,4m) A_208,3 - oznaczenie otworu_rzędna terenu M16,6 (1,4m) głębokość nawiercenia miocenu, miąższość zawiercenia w obrębie miocenu (M-miocen, Cr-kreda, J-jura) 4_208,7 M20,8 (2,2m) OW5_207 M~17,J~97 B_207,0 M18,2 (17,8m) C_204,5 M13,4 (1,6m) - położenie analizowanego obszaru OW5_207 M~17,J~97 62_210,0 Cr20,1 62_210,0 Cr20,1 61_206,5 Cr15,7 63_210,7 M23,7,J64,8 Archiwalny przekrój geologiczny [9] J. Rutkowski 1989 skala pozioma 1:~20 000 GEO MAX Kamil Wroński ul. Wygoda 47, 32-020 Wieliczka Zał. 1.2. tel. 0604 968 427 e-mail: biuro@geomax.info.pl Obiekt: Kraków, pl. Szczepański 3a Bunkier Sztuki Mapa topograficzna z lokalizacją archiwalnych otworów badawczych Data: VI - 2017 Skala: 1 : 50 000 Opracował: K. Wroński

Objaśnienia -otwory na podstawie SMGP Arkusz Kraków [2] -otwory na podstawie CBDG [12] -otwory na podstawie materiałów archiwalnych [9] -otwory pozyskane z UMK (archiwalne Dok. Geol-Inż) -otwory pozyskane z materiałów własnych -otwory na podstawie materiałów archiwalnych [13] - położenie analizowanego obszaru M 190,0 M188,8 J183,3 M189,8 M190 J110 M190,25 - rzędna stropu [m n.p.m.] (M-miocen, Cr-kreda, J-jura) - linia archiwalnego przekroju geologicznego M187,9 M191,7 M190 J110 M188,8 Cr189,9 M191,1 M190 J110 Cr189,9 Cr190,8 M187 J145,9 Archiwalny przekrój geologiczny [9] J. Rutkowski 1989 skala pozioma 1:~20 000 GEO MAX Kamil Wroński ul. Wygoda 47, 32-020 Wieliczka Zał. 1.3. tel. 0604 968 427 e-mail: biuro@geomax.info.pl Obiekt: Kraków, pl. Szczepański 3a Bunkier Sztuki Mapa topograficzna z lokalizacją archiwalnych otworów badawczych i rzędnymi stropu osadów podczwartorzędowych Data: VI - 2017 Skala: 1 : 50 000 1 : 20 000 Opracował: K. Wroński

Objaśnienia -otwory na podstawie SMGP Arkusz Kraków [2] -otwory na podstawie CBDG [12] -otwory na podstawie materiałów archiwalnych [9] -otwory pozyskane z UMK (archiwalne Dok. Geol-Inż) -otwory pozyskane z materiałów własnych -otwory na podstawie materiałów archiwalnych [13] I - linia przekroju geologicznego 190,0 189,0 188,0 1,0 19 I - izolinie stropu miocenu [m n.p.m.] - orientacyjny zasięg zrębu kredowo - jurajskiego M190 J110 Cr189,9 0 19 1890,0 188,0,0, 191 Archiwalny przekrój geologiczny [9] J. Rutkowski 1989 skala pozioma 1:~20 000 GEO MAX Kamil Wroński ul. Wygoda 47, 32-020 Wieliczka Zał. 1.4. tel. 0604 968 427 e-mail: biuro@geomax.info.pl Obiekt: Kraków, pl. Szczepański 3a Bunkier Sztuki Mapa topograficzna z mapą stropu podczwartorzędowego podłoża Data: VI - 2017 Skala: 1 : 50 000 Opracował: K. Wroński

ZAŁ. 2.1. PRZEKRÓJ GEOLOGICZNY I - I Skala 1 : 2000/200 orientacyjna lokalizacja planowanej inwestycji 448B 208.50 UMK 207.05 4 208.70 209.00 208.00 207.00 206.00 205.00 204.00 203.00 202.00 201.00 200.00 199.00 198.00 197.00 196.00 195.00 194.00 193.00 192.00 191.00 190.00 189.00 188.00 187.00 186.00 185.00 [m n.p.m.] 204.45 szg szg/zg pzw/zw 1.2 6.5 nn 18.5 23.0 Ps/Po Po/Ż J Piaski 203.65 szg/zg pzw/zw 2.0 9.5 nn P Po.J 16.8 17.0 Iły (Miocen) Nasypy Żwiry/ Pospółki 202.70 tpl/pzw 3.5 6.0 nn P 20.8 22.0 Po/Ż J Zrąb śródmieścia Margle (Kreda) Wapienie (Jura) Kraków, "Bunkier Sztuki". Wyk. GEOMAX Kamil Wroński, VI-2017. [m] 0 20 40 60 80 100 120 140 160 180 200 220 240 260 280 300 320 340 360 380 400 420 440 460 480 500

GEO MAX Kamil Wroński ul. Wygoda 47 32-020 Wieliczka tel. 0604 968 427 e-mail: biuro@geomax.info.pl PRAWDOPODOBNY PROFIL OTWORU BADAWCZEGO Obiekt: Bunkier Sztuki Miejscowość: Kraków, pl. Szczepański 3a 1 ZAŁ. 3.1. Głębokość: 23.00 m Wysokość Z = 209.00 Współrzędne: X = Y = w układzie m npm Zleceniodawca: Wykonawca: Aparat, system wiercenia: Data wiercenia: Dozór: Dokumentator: Kamil Wroński 10 Rodzaj świdra Objaśnienia: cyfry z lewej strony znaków oznaczają kolumny, których znaki dotyczą 10.0 ustalony nawiercony Skala pionowa Profil litologiczny NU/NW NNS wody mw - mało wilgotny w - wilgotny m - mokry nw - nawodniony pł - płynny tpl - twardoplastyczny ln - luźny Li - skała lita ST - skała twarda mpl - miękkoplastyczny pzw - półzwarty szg - średnio zagęszczony Ms - skała mało spękana SM - skała miękka pl - plastyczny zw - zwarty zg - zagęszczony Ss - skała srednio spękana bzg - bardzo zagęszczony Bs - skała bardzo spękana O p i s m a k r o s k o p o w y R o d z a j g r u n t u Numer warstwy geotechnicznej Stratygrafia 0.0 1.0 2.0 nn nasypy niebudowlane 3.0 7.00 4.0 5.0 6.0 7.0 8.0 9.0 10.0 11.0 12.0 P 4.5 6.5 piaski szg c z w a r t o r z ę d 13.0 14.0 Po/Ż pospółki/ żwiry zg 15.0 16.0 17.0 18.0 19.0 20.0 NS 21.0 22.0 23.0 J 21.5 23.0 iły tpl/pzw Tr