Wykorzystanie kontrolera Behringer X-Touch w Avid Pro Tools Krzysztof Maszota Pierwszą rzeczą, jaką należy sprawdzić po rozpakowaniu urządzenia, to wersja jego firmware u. Firma Behringer specjalnie w tym celu przygotowała dla użytkowników X-Touch film instruktażowy. Strona 1 z 6
Do aktualizacji niezbędna jest darmowa aplikacja snoize SysEx Librarian na komputer Mac (Rys. 1) lub SendSX (albo MIDI-OX) na PC. Rys. 1. Plik aktualizacji w programie sterownika SysEx Librarian. Aby urządzenie współpracowało z aplikacją Avid Pro Tools, należy włączyć je w trybie HUI (Human User Interface). Dokonujemy tego poprzez uruchomienie urządzenia z wciśniętym przyciskiem Select kanału 1 (Rys. 2). Po uruchomieniu X-Touch w trybie konfiguracji uzyskujemy dostęp do wyboru trybu pracy (Mackie Control, HUI lub MIDI) oraz portów MIDI. HUI jest to protokół mapowania MIDI umożliwiający komunikację pomiędzy sterownikiem sprzętowym i oprogramowaniem Digital Audio Workstation (DAW). Został on stworzony przez Mackie oraz Digidesign (obecnie Avid) w 1997 roku na potrzeby pracy kontrolera Mackie (Rys. 4) z aplikacją Digidesign Pro Tools. Rys. 2. Przycisk Select kanału 1. Obecnie stosowany jest bardzo szeroko przez wielu producentów sterowników sprzętowych, jak np. Tascam FW- 1082, Novation Launchkey, Mackie Control Universal, Yamaha 01X, Alesis MasterControl, czy SSL AWS900. Wiele aplikacji DAW wdrożyło obsługę tego protokołu, dzięki czemu są kompatybilne ze sterownikami pracującymi w protokole HUI. Protokół ten jest nadal obsługiwany od strony sprzętowej, jednak większość programów, poza Pro Toolsem stosuje format Mackie Control (MC). Po wyborze trybu pracy kontrolera należy go skomunikować z programem poprzez wybór protokołu oraz odpowiednich portów wejściowych i wyjściowych w aplikacji Pro Tools. W tym celu uruchamiamy okno Peripherals w menu Setup i w zakładce MIDI Controllers w pierwszym wolnym polu (przykładowy slot na ilustracji oznaczony jest poprzez symbol #1) wskazujemy format HUI. Następnie należy wybrać porty do odbierania (Receive From) oraz wysyłania (Send To) komunikatów pomiędzy aplikacją i sterownikiem (Rys. 3). Strona 2 z 6
Rys. 5. Mapowanie paska kanałowego. Rys. 4. Ilustracja funkcji kontrolera X-Touch dla trybu HUI. Z powyższej ilustracji (Rys. 4) prezentującej mapowanie sterownika w protokole HUI możemy dowiedzieć się, że podstawowe funkcje paska kanałowego sterują opcjami tłumika, selekcji, wyciszenia, solo oraz uzbrojenia do nagrywania w mikserze Pro Tools. Działa również wskaźnik poziomu sygnału oraz opis ścieżek na kolorowym wyświetlaczu (Rys. 5). Wyświetlacz obrazuje parametry lub nazwę ścieżki Strona 3 z 6
Przypisywanie enkoderów w sekcji V-POT Assignment Panorama Wybór opcji PAN/SURROUND z sekcji V-POT Assignment (opisanej na urządzeniu, jako ENCODER ASSIGN) powoduje przypisanie enkoderów obrotowych znajdujących się nad poszczególnymi kanałami do regulacji panoramy. Jeśli kanał jest stereofoniczny należy naprzemiennie wciskać przycisk PAN/SURROUND (na Rys. 6 opisany jako PAN), aby regulować raz położenie panoramy lewego, a za drugim razem prawego kanału ścieżki stereo. Wysyłki W tej samej sekcji V-POT Assignment znajdziemy przycisk SEND (na ilustracji nr 6 opisany, jako Send A), jego wciśnięcie spowoduje przypisanie regulacji poziomu wysyłki w danym kanale na enkoder obrotowy. Przyciski opisane na ilustracji jako Send B (na urządzeniu X-Touch, jako PLUG-IN) oraz Send C (na urządzeniu X-Touch, jako INST) sterują wysyłkami w kolejnych slotach wysyłek programu Pro Tools (Send), czyli w drugim i trzecim. Kolejne przyciski funkcyjne Przyciski Mix (na urządzeniu oznaczony jako GLOBAL VIEW) oraz Edit (na urządzeniu oznaczony jako MIDI TRACKS) służą, jak wskazują ich nazwy na ilustracji mapowania (Rys. 6) do przełączania pomiędzy widokami miksera oraz okna edycyjnego programu Pro Tools. Natomiast przycisk Transp (na urządzeniu opisany jako INPUTS) służy do włączania widoku okienka transportu (Rys. 6) aplikacji Pro Tools. Rys. 6. Okienko pływające Transport aplikacji Pro Tools. Przyciski z sekcji Automation Enable włączają lub deaktywują opcje automatyki, które możemy znaleźć w Menu Window > Automation aplikacji Pro Tools (Rys. 7). Oznaczenie z Rys. 6 Oznaczenie z Rys. 8 PLUG FADER PAN MUTE SEND PLUG IN VOL PAN MUTE S VOL Rys. 7. Okienko pływające Automation. Strona 4 z 6
SND MUTE S MUTE Rys. 8. Tabela mapowania oznaczeń z ilustracji 6 oraz z okienka pływającego Automation (Rys. 8). Zmiana narzędzia edycyjnego Za pomocą przycisku F8 możemy przełączać narzędzia edycyjne aplikacji pomiędzy wszystkimi dostępnymi trybami. W celu zmiany narzędzia wystarczy cyklicznie naciskać przycisk F8, aż do pojawienia się pożądanego (Rys. 9). Rys. 9. Narzędzia aplikacji Pro Tools. Undo oraz Save Przycisk Save służy do zapisywania bieżących ustawień sesji, w takiej lokalizacji, w jakiej jest ona zapisana i pod bieżącą nazwą. Przycisk Undo służy do cofania ostatnio wykonanej operacji lub wielu operacji wykonanych chronologicznie. Pro Tools oferuje do 64 kroków Undo. Ich ilość można ograniczyć w menu Setup > Preferences > Editing. Przycisk Enter na kontrolerze X-Touch powoduje wpisanie wartości numerycznych, np. przy wyborze opcji Repeat trzykrotne wciśnięcie Enter spowoduje wpisanie wartości 111 powtórzeń. Przycisk Marker przełącza tryb nagrywania ze standardowego w QuickPunch i z powrotem. Rys. 10. Okno funkcji Repeat. Przycisk Cycle, zgodnie z nazwą aktywuje i wyłącza opcję odtwarzania w pętli (Loop Playback). Przycisk Click uruchamia opcję odtwarzania w trybie Online. Online Loop Playback Rys. 11. Tryby pracy transportu. Quick Punch Przycisk Solo zmienia narzędzie programowe Pro Tools w tryb Shuttle oraz umożliwia powrót do poprzedniego przez jego ponowne wciśnięcie. Shuttle umożliwia szybkie przewijanie z równoczesnym podsłuchem dźwięku przy użyciu kółka Jog. Po wyborze przycisku Scrub możemy za pomocą tegoż samego kółka Jog przewijać bardzo powoli, tak, jakbyśmy przesuwali ręcznie taśmę magnetofonu analogowego po głowicy w poszukiwaniu pożądanego dźwięku lub ciszy magnetycznej. Te opcje ułatwiają pracę osobom z wadami wzroku, które głównie kierują się słuchem podczas pracy edycyjnej. Kontroler typu X-Touch to szczególnie pomocne rozwiązanie właśnie dla osób z wadami wzroku. Strona 5 z 6
Przyciski Fader Bank oraz Channel przełączają warstwy ścieżek kontrolowanych przez tłumiki. Natomiast znajdująca się pod nimi sekcja pięciu przycisków służy do powiększania i zmniejszania widoku horyzontalnie oraz widoku zawartości regionów (waveform, MIDI) w pionie (wertykalnie). Przyciski transportu działają zgodnie z przeznaczeniem; REW oraz FFW przewijają płynnie głowicę w tył i do przodu, a ich naciskanie powoduje jej skokowe przeskakiwanie. REW FFW STOP PLAY RECORD Rys. 12. Przyciski transportu X-Touch. Licznik prezentuje wskazanie głównego licznika, wybranego w programie Pro Tools. Zmieniając go w aplikacji zmienimy jego wskazania również w sterowniku X-Touch. Ponadto po wyborze opcji solo na dowolnym kanale w sekcji licznika miga żółta dioda, wskazująca aktywowanie trybu Solo. W sekcji licznika znajdziemy również przycisk RecRdyAll (opisany na urządzeniu jako DISPLAY), który na wszystkich ścieżkach audio uzbraja tryb zapisu. Rys. 13. Wskaźnik numeryczny X-Touch. Rys. 14. Wskaźnik numeryczny Pro Tools. Strona 6 z 6