Erasmus w Polsce w roku akademickim 2007/08

Erasmus w Polsce w roku akademickim 27/8 27 8 Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji Warszawa 29

Erasmus w Polsce w roku akademickim 27/8 Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji Narodowa Agencja Programu Uczenie się przez całe życie Warszawa 29

Druk sfinansowano przy wsparciu Komisji Europejskiej ze środków programu Uczenie się przez całe życie. Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji Fundacja ponosi całkowitą odpowiedzialność za treść niniejszej publikacji Opracowanie: Zespół programu Erasmus w Fundacji Rozwoju Systemu Edukacji Redakcja: Małgorzata Członkowska-Naumiuk Projekt graficzny i skład: Eliza Goszczyńska ISSN: 1734-9427 ISBN: 978-83-658-6-2 Narodowa Agencja Programu Uczenie się przez całe życie ul. Mokotowska 43-551 Warszawa tel.: 22 46 31 321 fax: 22 46 31 21 www.frse.org.pl www.llp.org.pl www.erasmus.org.pl

Spis treści Wstęp 5 Informacje ogólne i terminologia 6 Erasmus 27/8 w pigułce 8 Budżet programu w roku 27/8 9 Działania typu mobilność w roku akademickim 27/8 w Polsce 11 Wymiana studentów w Europie 13 Wymiana studentów w Polsce 3 Wyjazdy polskich studentów 3 Wyjazdy na studia 36 Wyjazdy na praktykę 46 Przyjazdy studentów z innych krajów 52 Przyjazdy na studia 56 Przyjazdy na praktykę 57 Wymiana pracowników uczelni w Europie 58 Wymiana pracowników uczelni w Polsce 7 Wyjazdy polskich nauczycieli akademickich w celu prowadzenia zajęć dydaktycznych dla studentów zagranicznych uczelni 72 Wyjazdy pracowników uczelni na szkolenia 75 Przyjazdy pracowników zagranicznych uczelni do Polski 79 Kursy intensywne Erasmusa (IP) 82 Intensywne kursy językowe Erasmusa (EILC) 89 Projekty centralne programu Erasmus 95 Information for foreign readers 1 3

Wstęp Program Erasmus, uruchomiony w roku 1987 w celu wspierania i promowania mobilności studentów i pracowników europejskich uczelni, realizowany jest w latach 27-213 jako część unijnego programu Uczenie się przez całe życie. Ideą przyświecającą tej kompleksowej inicjatywie państw członkowskich UE jest zwrócenie uwagi społeczeństw naszego kontynentu na rolę edukacji i kształcenia na każdym etapie życia człowieka. Program Erasmus wspiera podnoszenie jakości kształcenia poprzez ułatwianie szkołom wyższym współpracy i wymiany doświadczeń, w której kluczowe miejsce zajmuje mobilność studentów i pracowników. Celem publikowanych corocznie raportów na temat rezultatów Erasmusa w Polsce jest ukazanie aktywności polskich uczelni w programie. Aby umożliwić czytelnikom porównywanie danych z poszczególnych lat akademickich, struktura raportów dotyczących lat 27/8 213/14 będzie odzwierciedlać strukturę samego programu. Tam, gdzie to będzie możliwe, zostaną zamieszczone informacje archiwalne o programie z okresów, kiedy był on realizowany jako samodzielna inicjatywa (1987 1995) lub jako część programu Socrates (1995 26). Dane zamieszczane w raporcie pochodzą głównie z dwóch źródeł: sprawozdań końcowych z realizacji działań zdecentralizowanych Erasmusa, składanych przez uczelnie do Narodowej Agencji programu Uczenie się przez całe życie ; opracowań statystycznych Komisji Europejskiej powstających na podstawie raportów składanych przez poszczególne kraje uczestniczące w programie. Niniejsza publikacja zawiera jedynie podstawowe dane statystyczne odnoszące się do roku akademickiego 27/8. Natomiast szczegółowe zestawienia pokazujące udział poszczególnych uczelni w Erasmusie znajdują się w tabelach dostępnych jedynie na stronie internetowej www.erasmus.org.pl. Ich wykaz został zamieszczony na końcu tekstu. Zestawienia statystyczne zawarte w publikacji prezentują dane dostępne we wrześniu 29 r. Mogą one być jeszcze korygowane przez poszczególne kraje, na przykład w konsekwencji podejmowanych działań kontrolnych, jednak korekty te nie powinny być znaczące. Czytelników zachęcamy do wyrażania opinii na temat Erasmusa i jego realizacji przez polskie szkoły wyższe; opinie te można przesyłać pod adres erasmus@frse.org.pl. Państwa uwagi i komentarze mogą się przyczynić do usprawnienia realizacji programu w naszym kraju. Zespół programu Erasmus w Fundacji Rozwoju Systemu Edukacji składa podziękowania wszystkim entuzjastom programu, mobilności i umiędzynarodowienia kształcenia, do których niewątpliwie należą koordynatorzy Erasmusa w uczelniach, za zaangażowanie, kreatywność i wytrwałość w pracy związanej z realizacją programu w Polsce. 5

Informacje ogólne i terminologia Erasmus w programie Uczenie się przez całe życie Erasmus program Unii Europejskiej adresowany do sektora szkolnictwa wyższego wspiera międzynarodową współpracę szkół wyższych, umożliwia wyjazdy studentów za granicę na część studiów i praktykę, ułatwia mobilność pracowników uczelni, stwarza uczelniom liczne możliwości udziału w międzynarodowych projektach wraz z partnerami zagranicznymi. Od roku akademickiego 27/28 Erasmus jest częścią programu Uczenie się przez całe życie (LLP the Lifelong Learning Programme), którego celem jest podnoszenie jakości i atrakcyjności kształcenia oraz ułatwianie międzynarodowej współpracy i wymiany w dziedzinie edukacji. Kraje uczestniczące w programie Erasmus: 27 krajów członkowskich UE: Austria, Belgia, Bułgaria, Cypr, Czechy, Dania, Estonia, Finlandia, Francja, Grecja, Hiszpania, Holandia, Irlandia, Luksemburg, Litwa, Łotwa, Malta, Niemcy, Polska, Portugalia, Rumunia, Słowacja, Słowenia, Szwecja, Węgry, Wielka Brytania, Włochy; 3 kraje Europejskiego Obszaru Gospodarczego: Islandia, Lichtenstein, Norwegia; kraj kandydujący: Turcja. Możliwości dla poszczególnych grup odbiorców Uczelnie Warunkiem udziału szkoły wyższej w programie jest przyznanie jej przez Komisję Europejską Karty Uczelni Erasmusa (Erasmus University Charter), która uprawnia do ubiegania się o fundusze na dofinansowanie konkretnych działań przewidzianych w programie. Uczelnie mogą prowadzić wymianę studentów i pracowników, a także koordynować kursy intensywne Erasmusa (Intensive Programmes) lub brać w nich udział jako partnerzy. Mogą też koordynować lub uczestniczyć w projektach wielostronnych Erasmusa, administrowanych bezpośrednio przez Komisję Europejską. Projekty tego typu mogą dotyczyć opracowywania nowych programów nauczania, w tym nauczania na odległość, modernizowania uczelni, współpracy z przemysłem itp. Ponadto uczelnie mają możliwość udziału w sieciach tematycznych Erasmusa ogólnoeuropejskich projektach współpracy w danej dziedzinie. Studenci Warunkiem ubiegania się studenta o wyjazd w programie Erasmus jest udział jego macierzystej uczelni w tym programie. W ramach Erasmusa studenci mogą wyjechać do uczelni w innym kraju uczestniczącym w programie na część studiów (na okres od 3 miesięcy do jednego roku akademickiego) lub do zagranicznego przedsiębiorstwa na praktykę (3-12 miesięcy). Obowiązuje zasada jednokrotnego wyjazdu student może wyjechać jeden raz w celu studiowania i jeden raz w celu odbycia praktyki, niezależnie od tego, na ilu kierunkach studiuje. Studenci mają też inne okazje skorzystania z wymiany i współpracy międzynarodowej. Mogą wziąć udział w kursie intensywnym Erasmusa jeżeli w projekcie tego typu uczestniczy ich wydział, a kurs dotyczy ich dziedziny studiów. Mogą także uczęszczać na wykłady lub innego rodzaju zajęcia prowadzone przez zagranicznych wykładowców przyjeżdżających na ich uczelnię w ramach Erasmusa. Kurs intensywny Kurs intensywny programu Erasmus to projekt realizowany przez grupę uczelni z różnych krajów, polegający na opracowaniu i przeprowadzeniu intensywnego cyklu zajęć dotyczących 6

specjalistycznego zagadnienia w danej dziedzinie albo tematyki interdyscyplinarnej. Wyjątkowy, międzynarodowy charakter kursu wynika stąd, że zarówno prowadzący go nauczyciele akademiccy, jak i studenci uczestnicy kursu pochodzą z różnych krajów. Pracownicy uczelni Nauczyciele akademiccy mogą wyjeżdżać do partnerskich uczelni za granicą w celu prowadzenia tam zajęć dydaktycznych. Natomiast wszyscy pracownicy uczelni mogą się ubiegać o wyjazdy szkoleniowe do zagranicznych uczelni lub instytucji. Inne możliwości udziału pracowników w Erasmusie to m.in. uczestnictwo w projektach typu kursy intensywne oraz w projektach wielostronnych i sieciach tematycznych, w które są zaangażowane macierzyste jednostki pracowników. Terminologia związana z programem Erasmus Mobilność w programach europejskich: wyjazdy do innych krajów (pobyt czasowy) w celu studiowania, podjęcia pracy, odbycia praktyki, udziału w szkoleniach, prowadzenia zajęć dla studentów itp.; często synonim wymiany lub wyjazdów zagranicznych. Działania zdecentralizowane programu Erasmus to działania programu Erasmus, za których koordynację są odpowiedzialne narodowe agencje programu w poszczególnych krajach, a nie centralnie Komisja Europejska. Działania zdecentralizowane Erasmusa obejmują: wymianę studentów (Student mobility), wymianę pracowników uczelni (Staff mobility), realizację projektów typu kursy intensywne Erasmusa (Intensive Programmes, IP), organizację kursów językowych Erasmusa (Erasmus Intensive Language Courses, EILC). Działania (zdecentralizowane) typu mobilność :: wyjazdy studentów na część studiów, wyjazdy studentów na praktykę, wyjazdy nauczycieli akademickich w celu prowadzenia zajęć dydaktycznych w zagranicznych uczelniach, wyjazdy pracowników uczelni na szkolenia. Działania scentralizowane podlegają bezpośredniemu nadzorowi Komisji Europejskiej; obsługę techniczną tych działań zapewnia powołana przez Komisję Agencja Wykonawcza ds. Edukacji, Kultury i Sektora Audiowizualnego (the Education, Audiovisual and Culture Executive Agency EACEA). Działania scentralizowane obejmują: Projekty wielostronne (Multilateral Projects) dotyczące: opracowywania programów nauczania (Curriculum Development/CD); modernizacji szkolnictwa wyższego (Modernisation of Higher Education); rozwoju współpracy uczelni z przedsiębiorstwami (Cooperation between Higher Education Institutions and Enterprises); tworzenia wirtualnych kampusów (Virtual Campuses); Sieci (Networks): akademickie (academic); strukturalne (structural); Działania towarzyszące (Accompanying Measures). 7

Erasmus 27/8 w pigułce Wszystkie kraje uczestniczące Ponad 2 5 uczelni biorących udział w programie 182 697 wyjazdów studentów, w tym 162 695 wyjazdów na studia 2 2 wyjazdy na praktykę 32 4 wyjazdów pracowników uczelni, w tym 27 157 wyjazdów nauczycieli akademickich w celu prowadzenia zajęć 4 883 wyjazdy pracowników uczelni na szkolenia 252 projekty typu kursy intensywne programu Erasmus (IP) Polska 256 uczelni z przyznaną Kartą Uczelni Erasmusa 217 uczelni realizujących konkretne działania przewidziane w programie Erasmus w ramach umowy finansowej podpisanej z Narodową Agencją 12 854 wyjazdy studentów, w tym 11 879 wyjazdów na studia 975 wyjazdów na praktykę 4 446 przyjazdów zagranicznych studentów, w tym 4 135 przyjazdów na studia 311 przyjazdów na praktykę 2 46 wyjazdów nauczycieli akademickich w celu prowadzenia zajęć w zagranicznych uczelniach 651 wyjazdów pracowników uczelni na szkolenia 1 596 przyjazdów nauczycieli akademickich w celu prowadzenia zajęć w polskich uczelniach 155 przyjazdów pracowników zagranicznych uczelni na szkolenia w Polsce Ogółem w latach 1998-28: 66 384 wyjazdy polskich studentów w ramach Erasmusa 18 76 przyjazdów zagranicznych studentów 11 896 wyjazdów nauczycieli akademickich 8

Budżet programu w roku 27/8 Rok akademicki 27/8 był pierwszym rokiem realizacji Erasmusa jako jednego z programów sektorowych programu Uczenie się przez całe życie. Decyzją Parlamentu Europejskiego i Rady na finansowanie programu Uczenie się przez całe życie w okresie 27-213 przeznaczono 6,97 miliarda euro, a programu Erasmus mniej więcej 4% tej kwoty. W budżecie Erasmusa na rok akademicki 27/8 ogółem w Europie przeznaczono na działania zdecentralizowane (tj. zarządzane przez narodowe agencje programu w poszczególnych krajach) nieco ponad 372 miliony euro. Poniższa tabela przedstawia podział budżetu na poszczególne kraje. Tabela 1. Fundusze z budżetu programu Erasmus przyznane na działania zdecentralizowane poszczególnym krajom w roku akademickim 27/8. Erasmus funds for decentralised actions allocated to the participating countries in 27/8. Fundusze przyznane, w euro Allocated funds (EUR) 1 Niemcy DE 43 119 712 2 Francja FR 43 1 276 3 Hiszpania ES 41 26 788 4 Włochy IT 34 3 18 5 Wielka Brytania UK 31 945 468 6 Polska PL 31 92 911 7 Turcja TR 22 559 31 8 Holandia NL 1 628 47 9 Portugalia PT 9 636 231 1 Rumunia RO 9 487 586 11 Grecja GR 9 486 481 12 Belgia BE 9 93 939 13 Szwecja SE 7 786 853 14 Czechy CZ 7 712 74 15 Finlandia FI 7 486 566 16 Węgry HU 7 377 889 17 Austria AT 6 751 123 18 Bułgaria BG 4 974 899 19 Dania DK 4 584 62 2 Irlandia IRL 4 554 679 21 Litwa LT 4 478 199 22 Norwegia NO 4 334 613 23 Słowacja SK 3 871 462 24 Łotwa LV 3 146 325 9

Fundusze przyznane, w euro Allocated funds (EUR) 25 Słowenia SI 2 866 894 26 Estonia EE 2 495 428 27 Cypr CY 1 112 919 28 Islandia IS 728 526 29 Malta MT 639 927 3 Luksemburg LU 529 81 31 Liechtenstein LI 12 667 Ogółem (Total) 372 2 996 Polska z budżetem przekraczającym 31 milionów euro plasuje się na szóstej pozycji wśród państw uczestniczących w programie. Taka wysokość kwoty dla naszego kraju jest wypadkową czynników uwzględnianych w algorytmie służącym do obliczania środków finansowych. Algorytm uwzględnia liczbę studentów, liczbę nauczycieli akademickich w przeliczeniu na pełne etaty, lokalizację kraju (średnio-ważona kwota ponoszona na sfinansowanie podróży), liczbę studentów i pracowników, którzy byli beneficjantami programu Erasmus w ostatnim okresie sprawozdawczym, liczbę projektów typu kurs intensywny koordynowanych przez uczelnie z danego kraju oraz liczbę kursów EILC zorganizowanych w ostatnim okresie sprawozdawczym i liczbę uczestniczących w nich studentów. Kwota przyznana Polsce na działania zdecentralizowane programu Erasmus została powiększona o 232 47 euro dzięki przesunięciom z innego programu sektorowego. Łączna kwota po przesunięciu funduszy wyniosła 32 134 958 euro, z czego wykorzystano 31 97 485 euro, tj. 99,3%. Poniższa tabela prezentuje rozkład środków, które nie zostały wykorzystane przez polskie uczelnie lub podlegały zwrotowi w roku 27/8; środki te stanowiły niecałe,7% przyznanych funduszy. Tabela 2. Środki niewykorzystane w ramach poszczególnych działań programu Erasmus w Polsce w roku 27/8. Erasmus funds not used by the beneficiaries in Poland in 27/8. Rodzaj działania Symbol działania Kwota zadeklarowana w sprawozdaniu końcowym jako niewykorzystana lub należna do zwrotu w wyniku przeprowadzonej kontroli (w euro) Wyjazdy studentów na część studiów SMS 23 196 Wyjazdy studentów na praktykę SMP 69 564 Wyjazdy nauczycieli akademickich w celu prowadzenia zajęć dydaktycznych STA 82 643 Wyjazdy pracowników w celach szkoleniowych STT 2 73 Organizacja wymiany (zwrot był należny jeżeli liczba zrealizowanych wyjazdów była mniejsza niż liczba wyjazdów, na jaką przyznano dofinansowania OM OM 13 14 Projekty typu kurs intensywny IP 26 289 Kursy językowe EILC EILC Ogółem (Total) 235 535 1

Działania typu mobilność w roku akademickim 27/8 w Polsce Wnioski o dofinansowanie działań związanych z mobilnością złożyło do Narodowej Agencji 221 szkół wyższych, w tym 16 uczelni publicznych oraz 115 niepublicznych. We wniosku składanym do Narodowej Agencji, uczelnie mogły planować realizację jednego, kilku lub wszystkich wymienionych poniżej działań: wyjazdy studentów na studia, wyjazdy studentów na praktykę, wyjazdy nauczycieli akademickich w celu prowadzenia zajęć dydaktycznych, wyjazdy pracowników uczelni w celach szkoleniowych. Cztery uczelnie trzy niepubliczne i jedna państwowa wyższa szkoła zawodowa zrezygnowały z realizacji działań jeszcze przed podpisaniem umowy. W ramach podpisanych umów: 26 uczelni planowało organizację wyjazdów studentów na studia; 122 uczelnie planowały organizację wyjazdów studentów na praktykę; 23 uczelnie planowały organizację wyjazdów nauczycieli akademickich w celu prowadzenia zajęć dydaktycznych; 165 uczelni planowało organizację wyjazdów pracowników w celach szkoleniowych. Dane te dotyczą oddzielnie każdej kategorii wyjazdów, ale wiele uczelni prowadziło zarówno wymianę studentów, jak i pracowników. Wyjazdy studentów na praktyki mogły organizować jedynie uczelnie, które uzyskały tzw. rozszerzoną Kartę Uczelni Erasmusa, uprawniającą nie tylko do prowadzenia standardowej wymiany studentów, lecz także do organizacji wyjazdów na praktyki. Wyjazdy studentów na praktykę za granicą oraz wyjazdy pracowników w celach szkoleniowych, wprowadzone do oferty programu Erasmus dopiero w roku 27/8, powinny zyskiwać na popularności w kolejnych latach. Można oczekiwać, że tego typu wyjazdy będą organizowane przez wszystkie lub ogromną większość uczelni uczestniczących w programie. Tabela 3. Stopień realizacji planowanych działań Erasmusa typu mobilność przez polskie uczelnie zestawienie ogólne. Implementation of planned mobility type activities by Polish universities in 27/8, an overview. Ogółem Total number of HEIs Publiczne Public HEIs Niepubliczne Non-public HEIs Liczba uczelni ubiegających się o dofinansowanie na realizację mobilności. Number of HEIs which planned mobility activities. 221 16 115 11

Ogółem Total number of HEIs Publiczne Public HEIs Niepubliczne Non-public HEIs Liczba uczelni, które podpisały umowę finansową na realizację mobilności. Number of HEIs which signed the Financial Agreement with the NA. Liczba uczelni, które zorganizowały co najmniej jeden wyjazd. Number of HEIs which organised at least one mobility flow. 217 15 112 23 15 98 12

Wymiana studentów w Europie SM Student mobility W roku akademickim 27/8 pierwszym roku realizacji Erasmusa w ramach programu Uczenie się przez całe życie z wyjazdów na część studiów lub na praktykę skorzystało 182 697 studentów ze wszystkich krajów uczestniczących w programie. Około 56% tej liczby stanowili studenci studiów pierwszego stopnia lub pierwszych 3-4 lat studiów jednolitych (undergaduate students), 42% to studenci studiów drugiego stopnia lub ostatnich lat studiów jednolitych, a 2% doktoranci. Około 66% ogółu stypendystów stanowiły kobiety. Jak pokazuje poniższy wykres, liczba studentów korzystających z wymiany Erasmusa wciąż wzrasta. Wykres 1. Łączna liczba wyjazdów studentów w ramach programu Erasmus w latach 1987/88-27/8. Erasmus student mobility 1987/88 27/8. 2 18 16 14 12 1 8 6 4 2 3 244 9 914 1987/88 1988/89 19 456 27 96 36 314 51 694 62 362 73 47 1989/9 199/91 1991/92 1992/93 Erasmus 1987/88 89/9: Erasmus 199/91 1994/95: Socrates I Erasmus 1995/96 1999/2: Socrates II Erasmus 2/1 26/7: 84 642 1993/94 1994/95 1995/96 1996/97 32 614 wyjazdów studentów, 251 683 wyjazdy studentów, 455 782 wyjazdy studentów, 943 849 wyjazdów studentów. 79 874 85 999 97 61 17 666 111 92 115 432 123 957 135 586 1997/98 1998/99 1999/2 2/1 21/2 22/3 23/4 144 37 154 421 159 324 182 697 Liczba wyjazdów studentów w ramach Erasmusa Number of Erasmus students 24/5 25/6 26/7 27/8 Wyjazdy studentów Jeśli wziąć pod uwagę łączną liczbę studentów wyjeżdżających na część studiów i na praktykę w roku 27/8, to wzrost liczby wyjeżdżających wyniósł 14,7%, a więc był dość wysoki między innymi dzięki wprowadzeniu nowej kategorii wyjazdów na praktykę. Poniższe zestawienie przedstawia porównanie liczby studentów, którzy wyjechali na stypendium Erasmusa z poszczególnych krajów w roku 26/7 i 27/8. 13

Tabela 4. Wyjazdy studentów w programie Erasmus w roku 26/7 i 27/8. Outgoing Erasmus students in Europe in 26/7 and in 27/8. Kraj Country 26/27 27/28* Wzrost lub spadek w stosunku do r. 26/7 Rate of increase as compared with 26/7 Austria AT 4 32 4 68 14,3% Belgia BE 5 119 5 386 5,2% Bułgaria BG 938 1 14 21,5% Cypr CY 129 152 17,8% Czechy CZ 5 79 5 587 1,% Dania DK 1 587 1 996 25,8% Estonia EE 572 717 25,3% Finlandia FI 3 773 3 952 4,7% Francja FR 22 981 25 945 12,9% Grecja GR 2 465 2 468,1% Hiszpania ES 22 322 24 984 11,9% Holandia NL 4 52 5 986 33,% Irlandia IE 1 524 1 817 19,2% Islandia IS 189 216 14,3% Lichtenstein LI 44 45 2,3% Litwa LT 2 82 2 653 27,4% Luksemburg LU 17 372 118,8% Łotwa LV 87 1 187 47,1% Malta MT 125 117-6,4% Niemcy DE 23 884 26 286 1,1% Norwegia NO 1 257 1 154-8,2% Polska PL 11 219 12 854 14,6% Portugalia PT 4 424 4 753 7,4% Rumunia RO 3 35 3 379,9% Słowacja SK 1 346 1 697 26,1% Słowenia SI 972 1 192 22,6% Szwecja SE 2 532 2 541,4% Turcja TR 4 438 7 119 6,4% Węgry HU 3 28 3 752 23,9% Wielka Brytania UK 7 235 1 278 42,1% Włochy IT 17 195 18 364 6,8% Ogółem (Total) 159 324 182 697 14,7% *Liczba wyjazdów na studia i na praktyki. Prawie we wszystkich krajach z wyjątkiem Malty i Norwegii nastąpił wzrost liczby wyjazdów w stosunku do roku 26/7. Najwyższy wzrost miał miejsce w Luksemburgu (o ponad 1%), 14

Turcji (o 6%), na Łotwie (o 47%) i w Wielkiej Brytanii (o 42%). W Polsce liczba wyjazdów wzrosła o 14,6%, czyli była bliska średniej europejskiej. Wykres 2. Wyjazdy studentów z poszczególnych krajów na studia i na praktykę. Mobility for studies and placements outgoing students per country. 27/8. 3 25 2 15 1 5 Niemcy DE Francja FR 26 286 25 945 24 984 18 364 12 854 1 278 7 119 Hiszpania ES Włochy IT Polska PL Wielka Brytania UK Turcja TR Holandia NL Czechy CZ Belgia BE 5 986 5 587 5 386 4 753 4 68 3 952 3 752 3 379 2 653 2 541 Portugalia PT Austria AT Finlandia FI Węgry HU Rumunia RO Litwa LT 2 468 1 996 1 817 Szwecja SE Grecja GR Dania DK Irlandia IE Słowacja SK Słowenia SI 1 697 1 192 1 187 Łotwa LV Norwegia NO Bułgaria BG Estonia EE Lichtenstein LI Luksemburg LU Islandia IS Cypr CY Malta MT Jak pokazuje powyższy wykres, w roku 27/8 Polska znajdowała się wśród krajów wysyłających najwięcej studentów do zagranicznych uczelni lub przedsiębiorstw w ramach Erasmusa. Niemcy, Francja i Hiszpania, czołówka na liście, to jednocześnie kraje, które wysłały na stypendia Erasmusa największą liczbę studentów od początku trwania programu (od 1987 r.). W roku 27/8 studenci Erasmusa stanowili ok.,85% populacji studentów krajów uczestniczących w programie. W 2 krajach proporcja ta była równa lub wyższa od średniej europejskiej. Polska znalazła się poniżej średniej wraz z 9 innymi państwami (Bułgaria, Grecja, Cypr, Norwegia, Rumunia, Słowacja, Szwecja, Wielka Brytania). Studenci, którzy wyjechali w ramach Erasmusa w roku 27/8 stanowili,6% populacji studentów w naszym kraju. 1 154 1 14 717 372 216 152 117 45 Wykres 3. Procentowy udział studentów Erasmusa wyjeżdżających na część studiów i na praktykę w populacji studentów, 27/8. Share of Erasmus students (studies, placements) in student population, 27/8. 7,% 6,% 5,% 4,% 3,% 2,% 1,% 6,43% 1,77% 1,54% 1,41% 1,37% 1,37% 1,33% Lichtenstein LI Austria AT Czechy CZ Hiszpania ES Islandia IS Belgia BE Litwa LT Portugalia PT Finlandia FI Malta MT 1,3% 1,28% 1,19% 1,19% 1,15% Francja FR Niemcy DE Estonia EE Słowenia SI Procent studentów Erasmusa w danym kraju, 27/8 Share of Erasmus students in student population per country Średnia w roku 27/8. Average in 27/8 (,85%) 1,4% 1,3% 1,1%,95%,92%,9%,87%,86%,78%,68%,61%,6% Holandia NL Irlandia IE Łotwa LV Włochy IT Węgry HU Dania DK Słowacja SK Cypr CY Szwecja SE Polska PL Norwegia NO Bułgaria BG,54%,44%,43%,41%,36%,29% Wielka Brytania UK Grecja GR Rumunia RO Turcja TR 15

Zakładając, że program studiów trwa średnio 4-5 lat, można oszacować, że studenci Erasmusa w Europie stanowili ok. 4% studentów jednego rocznika (lub absolwentów), a w Polsce ok. 3%. Odsetek ten jest wciąż niższy od założeń strategicznych odnoszących się do mobilności Erasmusa. Tabela 5. Wyjazdy studentów z poszczególnych krajów na część studiów i na praktykę w roku 27/8. Student mobility for studies and placements outgoing students per country, 27/8. Kraj Country Liczba studentów wyjeżdżających na część studiów Number of outgoing students studies Liczba studentów wyjeżdżających na praktykę Number of outgoing students placements Łączna liczba studentów wjeżdżających na część studiów i na praktykę Number of outgoing students studies and placements Austria AT 4 133 475 4 68 Belgia BE 4 781 65 5 386 Bułgaria BG 1 78 62 1 14 Cypr CY 148 4 152 Czechy CZ 5 335 252 5 587 Dania DK 1 674 322 1 996 Estonia EE 595 122 717 Finlandia FI 3 265 687 3 952 Francja FR 22 556 3 389 25 945 Grecja GR 2 38 16 2 468 Hiszpania ES 23 17 1 877 24 984 Holandia NL 4 699 1 287 5 986 Irlandia IRL 1 514 33 1 817 Islandia IS 21 6 216 Liechtenstein LI 3 15 45 Litwa LT 2 392 261 2 653 Luksemburg LU 367 5 372 Łotwa LV 968 219 1 187 Malta MT 17 1 117 Niemcy DE 23 553 2 733 26 286 Norwegia NO 1 13 51 1 154 Polska PL 11 879 975 12 854 Portugalia PT 4 471 282 4 753 Rumunia RO 2 953 426 3 379 Słowacja SK 1 452 245 1 697 Słowenia SI 1 18 174 1 192 Szwecja SE 2 348 193 2 541 Turcja TR 6 274 845 7 119 Węgry HU 3 292 46 3 752 Wielka Brytania UK 7 523 2 755 1 278 Włochy IT 17 562 82 18 364 Ogółem (Total) 162 695 2 2 182 697 16

Wykres 4. Porównanie liczby wyjazdów studentów na część studiów i na praktykę. Share of student mobility for studies and for practical placements. 27/8. 3 25 2 15 1 5 Austria AT Belgia BE Bułgaria BG Cypr CY Czechy CZ Dania DK Estonia EE Finlandia FI Francja FR Grecja GR Hiszpania ES Holandia NL Irlandia IE Islandia IS Lichtenstein LI Litwa LT Luksemburg LU Łotwa LV Malta MT Niemcy DE Norwegia NO Polska PL Portugalia PT Rumunia RO Słowacja SK Słowenia SI Szwecja SE Turcja TR Węgry HU Wielka Brytania UK Włochy IT Liczba studentów wyjeżdżających na część studiów. Number of outgoing students studies Liczba studentów wyjeżdżających na praktykę. Number of outgoing students placements Wyjazdy na praktykę Erasmusa były najbardziej popularnie w Lichtensteinie (33% ogółu wyjazdów z tego kraju), Wielkiej Brytanii (27%), Holandii (21,5%), na Łotwie (18%) i w Finlandii (17%). W Polsce studenci wyjeżdżający na praktykę stanowili 7,6% ogółu naszych studentów wyjeżdżających w programie Erasmus. Proporcjonalnie najmniej studentów wysłały na praktykę Luksemburg (1,3% ogółu wyjeżdżających), Cypr (2,6%), Islandia (2,8%), Włochy (4,4%) i Norwegia (4,4%). Z uwagi na to, iż rok 27/8 był pierwszym rokiem realizacji praktyk w programie Erasmus, proporcje te w kolejnych latach mogą się zmienić na korzyść wyjazdów na praktyki. Przyjazdy Trzy kraje wysyłające najwięcej studentów były jednocześnie krajami, które przyjęły największą liczbę studentów z innych państw. Najbardziej popularnym krajem docelowym dla studentów była tak jak w poprzednich latach Hiszpania. 17

Wykres 5. Przyjazdy studentów na studia i na praktykę do poszczególnych krajów. Mobility for studies and placementns incoming students per country. 27/8. 35 3 25 2 15 1 5 31 129 23 172 2 822 19 12 Hiszpania ES Francja FR Niemcy DE Wielka Brytania UK Włochy IT Szwecja SE 8 162 7 712 6 374 6 155 5 583 5 29 4 522 4 446 16 277 Holandia NL Finlandia FI Belgia BE Portugalia PT Dania DK Irlandia IE 4 419 3 719 2 847 2 299 2 16 Polska PL Austria AT Czechy CZ Norwegia NO Grecja GR Węgry HU Turcja TR 1 982 Rumunia RO Litwa LT 1 13 1 53 876 Słowenia SI Słowacja SK 745 619 468 445 Estonia EE Malta MT Bułgaria BG Łotwa LV 392 323 Islandia IS Cypr CY 42 314 28 Luksemburg LU Lichtenstein LI Liczba studentów wyjeżdżających była wyższa od liczby przyjeżdżających w 18 krajach, przy czym największą dysproporcję można było zaobserwować w Turcji, gdzie liczba przyjazdów stanowiła tylko ok. 28% liczby wyjazdów, w Rumunii (33%), na Łotwie (33%) i w Polsce (35%). Z kolei liczba przyjeżdżających studentów przewyższała liczbę wyjeżdżających w 13 krajach. Największa dysproporcja między bardzo dużą liczbą przyjeżdżających i znacznie mniejszą liczbą wyjeżdżających wystąpiła na Malcie (przyjazdy stanowiły 4% wyjazdów), w Szwecji (321%), w Danii (261%) i w Irlandii (249%). Wymiana studentów była najbardziej zrównoważona w Austrii, Grecji i Lichtensteinie, gdzie liczba przyjazdów stanowiła odpowiednio 96%, 93,3% i 93,2% liczby wyjazdów. Tabela 6. Wyjazdy z poszczególnych krajów i przyjazdy do poszczególnych krajów w ramach programu Erasmus (łączna liczba wyjazdów/przyjazdów na część studiów i na praktykę). Erasmus student mobility in Europe in 27/8: outgoing and incoming students per country (studies and practical placements). Kraj Country Liczba studentów wyjeżdżających Number of outgoing students Liczba studentów przyjeżdżających Number of incoming students Różnica między liczbą wyjazdów a liczbą przyjazdów Difference Stosunek liczby przyjeżdżających do wyjeżdżających (%) Incoming/outgoing students ratio (%) Austria AT 4 68 4 419 189 95,9% Belgia BE 5 386 6 155-769 114,3% Bułgaria BG 1 14 445 695 39,% Cypr CY 152 314-162 26,6% Czechy CZ 5 587 3 719 1 868 66,6% Dania DK 1 996 5 29-3 213 261,% 18

Estonia EE 717 619 98 86,3% Finlandia FI 3 952 6 374-2 422 161,3% Francja FR 25 945 23 172 2 773 89,3% Grecja GR 2 468 2 299 169 93,2% Hiszpania ES 24 984 31 129-6 145 124,6% Holandia NL 5 986 7 712-1 726 128,8% Irlandia IRL 1 817 4 522-2 75 248,9% Islandia IS 216 323-17 149,5% Lichtenstein LI 45 42 3 93,3% Litwa LT 2 653 1 53 1 6 39,7% Luksemburg LU 372 28 164 55,9% Łotwa LV 1 187 392 795 33,% Malta MT 117 468-351 4,% Niemcy DE 26 286 2 822 5 464 79,2% Norwegia NO 1 154 2 847-1 693 246,7% Polska PL 12 854 4 446 8 48 34,6% Portugalia PT 4 753 5 583-83 117,5% Rumunia RO 3 379 1 13 2 276 32,6% Słowacja SK 1 697 745 952 43,9% Słowenia SI 1 192 876 316 73,5% Szwecja SE 2 541 8 162-5 621 321,2% Turcja TR 7 119 1 982 5 137 27,8% Węgry HU 3 752 2 16 1 592 57,6% Wielka Brytania UK 1 278 19 12-8 842 186,% Włochy IT 18 364 16 277 2 87 88,6% 19

Wyjazdy na studia SMS Student mobility for studies Ogólne podsumowanie danych statystycznych z krajów uczestniczących Łącznie na część studiów w ramach programu Erasmus wyjechało 162 695 studentów; liczba wyjazdów wzrosła w stosunku do roku 26/7 o 2,1%; wzrost liczby wyjeżdżających był nieco niższy niż w poprzednim roku, w którym wyniósł 3,2%. Około 56% stypendystów wyjeżdżających na studia stanowili studenci studiów pierwszego stopnia (lub pierwszych 3-4 lat studiów jednolitych, undergaduate students), 42% studenci studiów drugiego stopnia (lub ostatnich lat studiów jednolitych, graduate students), a 2% doktoranci. Niemcy były krajem wysyłającym największą liczbę studentów; na kolejnych miejscach znalazły się Hiszpania, Francja, Włochy i Polska. Spadek liczby wyjeżdżających studentów odnotowano w Niemczech, Francji, Belgii, Grecji, Szwecji, Rumunii, Norwegii, Finlandii, na Malcie i w Lichtensteinie. Wzrost liczby wyjeżdżających studentów w stosunku do roku 26/7 był najwyższy w Luksemburgu i Turcji. Wzrost liczby wyjeżdżających studentów w krajach, które przystąpiły do Unii Europejskiej w roku 24 i 27 wyniósł średnio 5%. Hiszpania była nadal krajem przyjmującym najwięcej studentów zagranicznych, na kolejnych miejscach uplasowały się Francja, Niemcy, Wielka Brytania i Włochy. Liczba przyjeżdżających studentów wzrosła w 23 krajach; wzrostu nie odnotowały: Belgia, Niemcy, Grecja, Francja, Irlandia, Łotwa, Wielka Brytania i Islandia. W wielu krajach obserwowano ogromną dysproporcję między liczbą wyjeżdżających i przyjeżdżających studentów; największą dysproporcję odnotowały m.in. Luksemburg, Turcja i Rumunia. Polska ma największą dysproporcję na niekorzyść przyjazdów w liczbach bezwzględnych (przyjazdów o 7 744 mniej niż wyjazdów). W Austrii i w Estonii stosunek liczby studentów wyjeżdżających i przyjeżdżających był najbardziej zrównoważony. Największa grupa studentów Erasmusa reprezentowała nauki społeczne, biznes i prawo; kolejne reprezentowane dziedziny to nauki humanistyczne, sztuka, nauki inżynieryjne, technologia produkcji. Natomiast dziedzinami niedoreprezentowanymi były nauki przyrodnicze, matematyka, inżynieria komputerowa, nauki medyczne, pedagogika/kształcenie nauczycieli i usługi. Pobyt studenta w uczelni zagranicznej trwał średnio 6,5 miesiąca. 62% stypendystów Erasmusa stanowiły kobiety. Dzięki wspólnym wysiłkom krajów uczestniczących średnie miesięczne stypendium Erasmusa wzrosło w stosunku do roku poprzedniego o 26% i wyniosło 242 euro (średnia europejska). Z wyjazdów Erasmusa skorzystało 161 studentów niepełnosprawnych, tj. o 14,2% więcej niż w roku 26/7. Studenci decydujący się na wyjazd bez stypendium (tzw. studenci z zerowym stypendium, zero- -grant students) stanowili 2,84% wszystkich wyjeżdżających studentów. 2

Tabela 7. Wyjazdy z poszczególnych krajów i przyjazdy do poszczególnych krajów na studia w roku 27/8. Erasmus outgoing and incoming students per country (student mobility for studies). Kraj Country Liczba studentów wyjeżdżających Number of outgoing students Liczba studentów przyjeżdżających Number of incoming students Różnica między liczbą wyjazdów a liczbą przyjazdów Difference Stosunek liczby przyjeżdżających do wyjeżdżających Incoming/outgoing students ratio (%) Austria AT 4 133 3 983 15 96,4% Belgia BE 4 781 5 254-473 19,9% Bułgaria BG 1 78 367 711 34,% Cypr CY 148 228-8 154,1% Czechy CZ 5 335 3 48 1 927 63,9% Dania DK 1 674 4 966-3 292 296,7% Estonia EE 595 546 49 91,8% Finlandia FI 3 265 6 64-2 799 185,7% Francja FR 22 556 2 53 2 53 9,9% Grecja GR 2 38 1 811 497 78,5% Hiszpania ES 23 17 27 831-4 724 12,4% Holandia NL 4 699 7 2-2 33 149,% Irlandia IRL 1 514 3 877-2 363 256,1% Islandia IS 21 274-64 13,5% Liechtenstein LI 3 36-6 12,% Litwa LT 2 392 989 1 43 41,3% Luksemburg LU 367 45 322 12,3% Łotwa LV 968 354 614 36,6% Malta MT 17 367-26 343,% Niemcy DE 23 553 17 81 5 752 75,6% Norwegia NO 1 13 2 648-1 545 24,1% Polska PL 11 879 4 135 7 744 34,8% Portugalia PT 4 471 5 267-796 117,8% Rumunia RO 2 953 934 2 19 31,6% Słowacja SK 1 452 693 759 47,7% Słowenia SI 1 18 825 193 81,% Szwecja SE 2 348 7 751-5 43 33,1% Turcja TR 6 274 1 799 4 475 28,7% Węgry HU 3 292 1 98 1 312 6,1% Wielka Brytania UK 7 523 15 975-8 452 212,3% Włochy IT 17 562 14 982 2 58 85,3% Ogółem (Total) 162 695 162 695 21

Wykres 6. Wyjazdy studentów z poszczególnych krajów na studia. Student mobility for studies outgoing students per country. 27/8. 25 23 553 23 17 22 556 2 17 562 15 11 879 1 5 7 523 Niemcy DE Hiszpania ES Francja FR Włochy IT Polska PL Wielka Brytania UK Turcja TR 6 274 5 335 Czechy CZ Belgia BE Holandia NL 4 781 4 699 4 471 4 133 Portugalia PT Austria AT 3 292 3 265 2 953 2 392 2 348 2 38 Węgry HU Finlandia FI Rumunia RO Litwa LT Szwecja SE Grecja GR Dania DK 1 674 1 514 1 452 Irlandia IE Słowacja SK Norwegia NO Bułgaria BG 1 13 1 78 1 18 Słowenia SI Łotwa LV 968 595 367 21 Estonia EE Luksemburg LU Islandia IS Cypr CY Malta MT Lichtenstein LI Wykres 7. Przyjazdy studentów do poszczególnych krajów na studia. Student mobility for studies incoming students per country. 27/8. 3 148 17 3 27 831 25 2 15 2 53 17 81 15 975 14 982 1 5 7 751 7 2 6 64 5 267 5 254 4 966 4 135 3 983 3 877 3 48 2 648 1 98 1 811 1 799 Hiszpania ES Francja FR Niemcy DE Wielka Brytania UK Włochy IT Szwecja SE Holandia NL Finlandia FI Portugalia PT Belgia BE Dania DK Polska PL Austria AT Irlandia IE Czechy CZ Norwegia NO Węgry HU Grecja GR Turcja TR 989 934 825 693 Litwa LT Rumunia RO Słowenia SI Słowacja SK Estonia EE Bułgaria BG 546 367 367 354 274 228 45 36 Malta MT Łotwa LV Islandia IS Cypr CY Luksemburg LU Lichtenstein LI 22

Średnie stypendium Tabela 8. Średnie miesięczne stypendium Erasmusa wypłacane studentom wyjeżdżającym na studia. Average monthly student grant student mobility for studies. Kraj Country Średnie miesięczne stypendium (wyjazdy na studia) Average monthly grant (studies) Austria AT 185 Belgia BE 218 Bułgaria BG 564 Cypr CY 545 Czechy CZ 165 Dania DK 23 Estonia EE 447 Finlandia FI 28 Francja FR 181 Grecja GR 428 Hiszpania ES 161 Holandia NL 257 Irlandia IRL 233 Islandia IS 418 Liechtenstein LI 326 Litwa LT 249 Luksemburg LU 268 Łotwa LV 48 Malta MT 659 Niemcy DE 194 Norwegia NO 353 Polska PL 338 Portugalia PT 279 Rumunia RO 412 Słowacja SK 334 Słowenia SI 342 Szwecja SE 374 Turcja TR 242 Węgry HU 316 Wielka Brytania UK 44 Włochy IT 21 23

Wykres 8. Średnie miesięczne stypendium w Europie wyjazdy studentów na studia. Average monthly grant in Europe student mobility for studies. 27/8. 7 659 6 564 545 Średnie stypendium w Europie 242 euro Average in Europe 5 4 447 44 428 418 412 48 374 353 342 338 334 326 316 3 2 1 279 268 257 249 242 233 218 21 28 23 194 185 181 165 161 Malta MT Bułgaria BG Cypr CY Estonia EE Wielka Brytania UK Grecja GR Islandia IS Rumunia RO Łotwa LV Szwecja SE Norwegia NO Słowenia SI Polska PL Słowacja SK Lichtenstein LI Węgry HU Portugalia PT Luksemburg LU Holandia NL Litwa LT Turcja TR Irlandia IE Belgia BE Włochy IT Finlandia FI Dania DK Niemcy DE Austria AT Francja FR Czechy CZ Hiszpania ES Wykres 9. Średnie miesięczne stypendium w Europie w kolejnych latach wyjazdy studentów na studia. Average monthly student grant, by year mobility for studies. 3 25 242 2 192 15 14 138 135 124 14 157 1 5 2/1 21/2 22/3 23/4 24/5 25/6 26/7 27/8 24

Wyjazdy na praktykę SMP Student mobility for placements W programie Erasmus wyjazdy studentów na praktykę do przedsiębiorstw lub organizacji w innych krajach uczestniczących w programie były oferowane po raz pierwszy w roku 27/8. Praktyka Erasmusa może trwać od 3 do 12 miesięcy, musi być ściśle związana z dziedziną studiów i zostać zaliczona przez macierzystą uczelnię studenta jako praktyka obowiązkowa lub nieobowiązkowa. Ogólne podsumowanie danych statystycznych z krajów uczestniczących W roku 27/8 na praktyki Erasmusa wyjechało łącznie 2 2 studentów, co stanowiło 11% ogółu studentów Erasmusa w tym roku. Około 58% studentów, którzy wyjeżdżali na praktykę stanowili studenci studiów I stopnia (undergraduate students), 39% studenci studiów II stopnia (graduate students), a 2% doktoranci. Najwięcej studentów wyjechało na praktykę z Francji (prawie 17% ogółu wyjazdów studentów na praktykę w Europie), a następnie z Wielkiej Brytanii (13,8%) i z Niemiec (13,7%). Tak, jak w przypadku wyjazdów na studia, Hiszpania była najbardziej popularnym krajem docelowym dla studentów wyjeżdżających na praktykę, do hiszpańskich przedsiębiorstw przyjechało 3 298 zagranicznych studentów, co stanowi 16,5% ogółu studentów, którzy wyjechali na praktykę w Europie; Wielka Brytania i Niemcy znalazły się na kolejnych miejscach; przyjęły odpowiednio: 3145 (15,7%) i 321 (15,1%) osób. W wielu krajach wystąpiła nierównowaga między liczbą studentów wyjeżdżających i przyjeżdżających na praktyki. Wymiana studentów odbywających praktykę była najbardziej zrównoważona w Austrii, Niemczech i Portugalii. Średni czas trwania praktyki wyniósł 4,3 miesiąca. 62% stypendystów Erasmusa wyjeżdżających na praktykę stanowiły kobiety. Średnie miesięczne stypendium przyznawane na wyjazd na praktykę wyniosło 49 euro. Zagraniczną praktykę odbyło tylko 4 studentów niepełnosprawnych. 1 39 studentów wyjechało na praktykę bez stypendium (tzw. studenci z zerowym stypendium, zero-grant students), co stanowiło 6,94% wszystkich wyjazdów na praktykę w Erasmusie. Studentów Erasmusa przyjęło na praktykę około 15 przedsiębiorstw w Europie; małe przedsiębiorstwa stanowiły 44% ogółu firm przyjmujących studentów Erasmusa, średnie przedsiębiorstwa stanowiły 33% ogółu firm, a duże 22%. 25

Tabela 9. Wyjazdy studentów z poszczególnych krajów i przyjazdy do poszczególnych krajów na praktykę w roku 27/8. Erasmus outgoing and incoming students per country student mobility for placements. Kraj Country Liczba studentów wyjeżdżających Number of outgoing students Liczba studentów przyjeżdżających Number of incoming students Różnica między liczbą wyjazdów a liczbą przyjazdów Difference Stosunek liczby przyjeżdżających do wyjeżdżających Incoming/outgoing students ratio (%) Austria AT 475 436 39 91,8% Belgia BE 65 91-296 148,9% Bułgaria BG 62 78-16 125,8% Cypr CY 4 86-82 215,% Czechy CZ 252 311-59 123,4% Dania DK 322 243 79 75,5% Estonia EE 122 73 49 59,8% Finlandia FI 687 31 377 45,1% Francja FR 3 389 2 669 72 78,8% Grecja GR 16 488-328 35,% Hiszpania ES 1 877 3 298-1 421 175,7% Holandia NL 1 287 71 577 55,2% Irlandia IRL 33 645-342 212,9% Islandia IS 6 49-43 816,7% Liechtenstein LI 15 6 9 4,% Litwa LT 261 64 197 24,5% Luksemburg LU 5 163-158 326,% Łotwa LV 219 38 181 17,4% Malta MT 1 11-91 11,% Niemcy DE 2 733 3 21-288 11,5% Norwegia NO 51 199-148 39,2% Polska PL 975 311 664 31,9% Portugalia PT 282 316-34 112,1% Rumunia RO 426 169 257 39,7% Słowacja SK 245 52 193 21,2% Słowenia SI 174 51 123 29,3% Szwecja SE 193 411-218 213,% Turcja TR 845 183 662 21,7% Węgry HU 46 18 28 39,1% Wielka Brytania UK 2 755 3 145-39 114,2% Włochy IT 82 1 295-493 161,5% Ogółem (Total) 2 2 2 2 26

Wykres 1. Wyjazdy studentów z poszczególnych krajów na praktykę. Student mobility for placements outgoing students per country. 27/8. 4 3 5 3 2 5 2 1 5 1 5 3 389 2 755 2 733 1 877 1 287 975 845 82 687 65 475 46 426 322 33 282 261 252 245 219 193 174 16 122 62 51 15 Francja FR Wielka Brytania UK Niemcy DE Hiszpania ES Holandia NL Polska PL Turcja TR Włochy IT Finlandia FI Belgia BE Austria AT Węgry HU Rumunia RO Dania DK Irlandia IE Portugalia PT Litwa LT Czechy CZ Słowacja SK Łotwa LV Szwecja SE Słowenia SI Grecja GR Estonia EE Bułgaria BG Norwegia NO 1 6 Lichtenstein LI Malta MT 5 4 Islandia IS Luksemburg LU Cypr CY Wykres 11. Przyjazdy studentów na praktykę do poszczególnych krajów. Student mobility for placements incoming students per country. 27/8. 3 5 3 3 298 3 145 3 21 2 669 2 5 2 1 5 1 295 1 91 5 71 645 488 436 Hiszpania ES Wielka Brytania UK Niemcy DE Francja FR Włochy IT Belgia BE Holandia NL Irlandia IE Grecja GR 411 316 311 311 31 243 199 Austria AT Szwecja SE Portugalia PT Czechy CZ Polska PL Finlandia FI Dania DK Norwegia NO Turcja TR 183 18 169 Węgry HU Rumunia RO Luksemburg LU 163 11 86 78 73 64 Malta MT Cypr CY Bułgaria BG Estonia EE 52 51 49 38 6 Litwa LT Słowacja SK Słowenia SI Islandia IS Łotwa LV Lichtenstein LI Średnie stypendium Średnie miesięczne stypendium wypłacane studentom wyjeżdżającym na praktykę Erasmusa wyniosło 49 euro. Poniższy wykaz przedstawia średnie stypendia w poszczególnych krajach. 27

Tabela 1. Średnie miesięczne stypendium wypłacone w poszczególnych krajach studentom wyjeżdżającym na praktykę. Average monthly student grant student mobility for placements. Kraj Country Średnie miesięczne stypendium (praktyki) Average monthly grant (placements) Austria AT 24 Belgia BE 56 Bułgaria BG 877 Cypr CY 714 Czechy CZ 637 Dania DK 321 Estonia EE 478 Finlandia FI 394 Francja FR 437 Grecja GR 717 Hiszpania ES 499 Holandia NL 298 Irlandia IRL 713 Islandia IS 72 Liechtenstein LI 496 Litwa LT 647 Luksemburg LU 717 Łotwa LV 463 Malta MT 925 Niemcy DE 359 Norwegia NO 568 Polska PL 515 Portugalia PT 381 Rumunia RO 584 Słowacja SK 727 Słowenia SI 483 Szwecja SE 74 Turcja TR 835 Węgry HU 422 Wielka Brytania UK 258 Włochy IT 588 28

Wykres 12. Średnie miesięczne stypendium w Europie wyjazdy studentów na praktykę. Average monthly grant in Europe student mobility for placements. 27/8. 1 9 8 7 6 925 877 835 74 727 72 717 717 714 713 647 637 588 584 568 Średnie stypendium w Europie 49 euro Average in Europe 515 56 499 496 483 5 478 463 437 422 4 3 2 394 381 359 321 298 258 24 1 Malta MT Bułgaria BG Turcja TR Szwecja SE Słowacja SK Islandia IS Grecja GR Luksemburg LU Cypr CY Irlandia IE Litwa LT Czechy CZ Włochy IT Rumunia RO Norwegia NO Polska PL Belgia BE Hiszpania ES Lichtenstein LI Słowenia SI Estonia EE Łotwa LV Francja FR Węgry HU Finlandia FI Portugalia PT Niemcy DE Dania DK Holandia NL Wielka Brytania UK Austria AT Źródło: raport Komisji Europejskiej pt. Statistical Overview of the Implementation of the Decentralised Actions in the Erasmus Programme in 27/28 (oparty na danych ze sprawozdań złożonych przez narodowe agencje), wrzesień 29 29

Wymiana studentów w Polsce SM Student mobility, Poland Wyjazdy polskich studentów Od początku udziału w Erasmusie (1998/99) do roku 27/8 włącznie z polskich uczelni wyjechało na stypendia Erasmusa 66 384 studentów, przy uwzględnieniu łącznej liczby wyjazdów na studia i na praktyki w roku 27/8. Wykres 13. Liczba wyjazdów polskich studentów w programie Erasmus w kolejnych latach. Polish outgoing Erasmus students, by year. 14 12 1 8 6 4 2 1 426 2 813 3 691 4 322 5 419 6 278 8 388 9 974 11 219 12 854 1998/99 1999/ 2/1 21/2 22/3 23/4 24/5 25/6 26/7 27/8 Tabela 11. Wyjazdy studentów polskich uczelni do poszczególnych krajów od 2 do 28 r. i łącznie w okresie 1998/99-27/8. Polish outgoing students from 2 to 28, and in the period 1998/99-27/8, by country of destination. 2 /1 21 /2 22 /3 23 /4 24 /5 25 /6 26 /7 27 /8* Ogółem w latach 1998 28 Austria AT 61 73 131 159 229 293 286 324 1 624 Belgia BE 218 23 294 358 436 475 52 561 3 378 Bułgaria BG 18 49 66 93 226 Cypr CY 7 38 3 75 Czechy CZ 84 247 353 423 1 17 3

2 /1 21 /2 22 /3 23 /4 24 /5 25 /6 26 /7 27 /8* Ogółem w latach 1998 28 Dania DK 159 197 241 362 48 541 629 71 3 559 Estonia EE 14 2 38 53 125 Finlandia FI 174 188 28 31 376 423 459 482 2 871 Francja FR 529 624 745 857 1 86 1 116 1 188 1 21 7 857 Grecja GR 77 96 16 122 167 182 184 393 1 388 Hiszpania ES 245 319 442 546 764 968 1 171 1 521 6 24 Holandia NL 27 243 292 294 45 44 453 476 3 167 Irlandia IRL 35 5 51 74 98 136 167 161 797 Islandia IS 2 7 14 22 45 Liechtenstein LI Litwa LT 42 84 12 137 383 Luksemburg LU 1 1 3 5 Łotwa LV 11 36 42 52 141 Malta MT 3 4 9 11 27 Niemcy DE 1 19 1 392 1 682 1 87 2 235 2 329 2 384 2 466 17 2 Norwegia NO 73 1 154 153 48 Portugalia PT 119 152 192 222 298 371 478 619 2 534 Rumunia RO 2 22 24 34 82 Słowacja SK 41 19 16 182 492 Słowenia SI 28 76 11 115 32 Szwecja SE 143 192 246 286 336 375 373 362 2 442 Turcja TR 21 13 191 332 647 Węgry HU 35 7 19 155 369 Wielka Brytania UK 281 262 314 337 475 567 627 727 3 968 Włochy IT 252 34 43 481 628 824 881 1 47 5 51 Ogółem (Total) 3 691 4 322 5 419 6 278 8 388 9 974 11 219 12 854 66 384 *Dane z roku 27/8 obejmują wyjazdy na studia i na praktyki łącznie. 31

Wykres 14. Łączna liczba wyjazdów polskich studentów do poszczególnych krajów w latach 1998-28. Total number of outgoing Erasmus students in Poland, by host country, 1998-28. Niemcy DE Francja FR Hiszpania ES 6 24 7 857 17 2 Włochy IT Wielka Brytania UK 5 51 3 968 Dania DK 3 559 Belgia BE 3 378 Holandia NL 3 167 Finlandia FI 2 871 Portugalia PT 2 534 Szwecja SE 2 442 Austria AT 1 624 Grecja GR 1 388 Czechy CZ 1 17 Irlandia IE 797 Turcja TR 674 Słowacja SK 492 Norwegia NO 48 Litwa LT 383 Węgry HU 369 Słowenia SI 32 Bułgaria BG 226 Łotwa LV 141 Estonia EE 125 Rumunia RO 82 Cypr CY 75 Islandia IS 45 Malta MT 27 Luksemburg LU 5 Lichtenstein LI 2 4 6 8 1 12 14 16 18 W zestawieniu krajów, do których wyjeżdżali polscy studenci w okresie 1998/99 27/8 pierwsze miejsce zajmują Niemcy, które przyjmują największą grupę studentów, a dalej plasują się: Francja, Hiszpania, Włochy, Wielka Brytania, Dania i Belgia. Nowe państwa członkowskie UE znajdują się na dalszych miejscach głównie z uwagi na fakt, iż wymiana studentów między tymi krajami do których należy Polska rozpoczęła się dopiero po ich wejściu do Unii Europejskiej. 32

W roku akademickim 27/8 polskie uczelnie wykorzystały łącznie na wyjazdy studentów na studia i na praktyki kwotę 27,4 mln euro z programu Erasmus. Z wyjazdów Erasmusa skorzystało 12 854 studentów ze 182 szkół wyższych. Tabela 12. Uczelnie, które wysłały najwięcej studentów na studia i na praktyki Erasmusa (łączna liczba wyjazdów). Polish universities with the highest number of outgoing Erasmus students (for studies and placements). Uczelnia Łączna liczba wyjazdów studentów na część studiów i na praktykę Number of outgoing students (studies and placements) Uniwersytet Warszawski PL WARSZAW1 1 97 Uniwersytet Jagielloński PL KRAKOW1 865 Uniwersytet im. Adama Mickiewicza PL POZNAN1 856 Uniwersytet Wrocławski PL WROCLAW1 63 Uniwersytet Łódzki PL LODZ1 39 Uniwersytet Mikołaja Kopernika PL TORUN1 341 Politechnika Warszawska PL WARSZAW2 329 Politechnika Łódzka PL LODZ2 327 Uniwersytet Śląski w Katowicach PL KATOWIC1 317 Szkoła Główna Handlowa PL WARSZAW3 313 Uniwersytet Gdański PL GDANSK1 293 Politechnika Wrocławska PL WROCLAW2 264 Politechnika Gdańska PL GDANSK2 247 Akademia Ekonomiczna w Krakowie PL KRAKOW4 244 Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego PL WARSZAW5 242 Politechnika Śląska w Gliwicach PL GLIWICE1 24 Politechnika Poznańska PL POZNAN2 236 Akademia Ekonomiczna w Poznaniu PL POZNAN3 226 Wyższa Szkoła Hotelarstwa i Gastronomii w Poznaniu PL POZNAN1 211 Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie PL KRAKOW2 174 Poniższe zestawienie przedstawia liczbę wyjazdów studentów polskich uczelni do poszczególnych krajów. 33

Tabela 13. Wyjazdy studentów polskich uczelni na studia i na praktykę do poszczególnych krajów w roku 27/8. Polish outgoing students in 27/8 student mobility for studies and for practical placements, by host country. Kraj docelowy Host country Liczba wyjazdów studentów na część studiów Number of received Polish students (studies) Liczba wyjazdów studentów na praktykę Number of received Polish (placements) Łączna liczba wyjazdów studentów na część studiów i na praktykę Total number of received Polish students (studies and placements), 27/8 Procent łącznej liczby wyjazdów Proportion of the total number of outgoing Polish students Austria AT 31 14 324 2,5% Belgia BE 532 29 561 4,4% Bułgaria BG 85 7 92,7% Cypr CY 29 1 3,2% Czechy CZ 46 17 423 3,3% Dania DK 698 12 71 5,5% Estonia EE 51 2 53,4% Finlandia FI 461 21 482 3,7% Francja FR 1 149 61 1 21 9,4% Grecja GR 194 199 393 3,1% Hiszpania ES 1 392 129 1 521 11,8% Holandia NL 456 2 476 3,7% Irlandia IRL 128 33 161 1,3% Islandia IS 2 2 22,2% Liechtenstein LI b.d. b.d. b.d.,% Litwa LT 13 7 137 1,1% Luksemburg LU 2 2,% Łotwa LV 51 3 54,4% Malta MT 1 1 11,1% Niemcy DE 2 261 25 2 466 19,2% Norwegia NO 149 4 153 1,2% Portugalia PT 61 9 619 4,8% Rumunia RO 33 1 34,3% Słowacja SK 179 3 182 1,4% Słowenia SI 14 11 115,9% Szwecja SE 348 14 362 2,8% Turcja TR 316 16 332 2,6% Węgry HU 15 5 155 1,2% Wielka Brytania UK 643 84 727 5,7% Włochy IT 984 63 1 47 8,1% Ogółem (Total) 11879 975 12854 34

Wykres 15. Łączna liczba wyjazdów polskich studentów na studia i na praktykę. Student mobility for studies and placements - outgoing students, Poland. 27/8. 3 2 5 2 466 2 1 5 1 5 1 521 1 21 1 47 727 71 619 561 482 476 423 393 362 332 324 Niemcy DE Hiszpania ES Francja FR Włochy IT Wielka Brytania UK Dania DK Portugalia PT Belgia BE Finlandia FI Holandia NL Czechy CZ Grecja GR Szwecja SE 182 161 155 153 137 115 93 53 52 Turcja TR Austria AT Słowacja SK Irlandia IE Węgry HU Norwegia NO Litwa LT Słowenia SI Bułgaria BG Estonia EE Łotwa LV Rumunia RO 34 3 22 11 3 Cypr CY Islandia IS Malta MT Luksemburg LU Lichtenstein LI Najwięcej polskich studentów Erasmusa wyjechało w 27/8 roku do Niemiec, Francji, Hiszpanii, Włoch, Wielkiej Brytanii i Danii. Niemcy, które od początku uczestnictwa Polski w programie Erasmus zajmują niezmiennie pierwsze miejsce pod względem liczby przyjmowanych studentów, z roku na rok przyjmują jednak coraz mniejszy procent ogólnej liczby polskich studentów Erasmusa (np. 1998/99 35%, 24/5 27%; 27/8 19%). Tabela 14. Wyjazdy studentów polskich uczelni w roku 27/8 porównanie z rokiem 26/7. Polish outgoing students in 26/7 and 27/8. Kraj docelowy Host country Liczba wyjazdów studentów w roku 26/7 (studia) Outgoing students in 26/7 (only studies) Łączna liczba wyjazdów studentów na część studiów i na praktykę, 27/8 Outgoing students (studies and placements), 27/8 Wzrost lub spadek w stosunku do roku 26/7 r. Increase/decrease in comparison with 26/7 Austria AT 286 324 13,29% Belgia BE 52 561 7,88% Bułgaria BG 66 92 39,39% Cypr CY 38 3-21,5% Czechy CZ 353 423 19,83% Dania DK 629 71 12,88% Estonia EE 38 53 39,47% Finlandia FI 459 482 5,1% Francja FR 1 188 1 21 1,85% Grecja GR 184 393 113,59% 35