Walka z chrabąszczami wyzwania i szanse The control of cockchafers challenges and chances Lidia Sukovata Instytut Badawczy Leśnictwa, Zakład Ochrony Lasu, Polska Forest Research Institute, Forest Protection Department, Poland
Wstęp/Introduction Sukovata L. www.inra.fr VII-VIII, rok/year 4 imagines i pędraki polifagiczne IV V rok/year 1 V-VI, rok/year 1 VI-VII rok/year 2 i 3 L2 L3 VI-VII, rok/year 3 i 4 D. Miarka L1 VI, rok/year 1 i 2
Wstęp/Introduction Sukovata L. Powierzchnia występowania i zwalczania chrząszczy Area of beetles occurrence and control
Wstęp/Introduction Sukovata L. Powierzchnia występowania i zwalczania pędraków Area of grubs occurrence and control
Wstęp/Introduction Sukovata L. Dostępność insektycydów do zwalczania Melolontha spp. Availability of insecticides to control Melolontha spp. Preparat Mospilan 20 SP można stosować na chrząszcze Insecticide Mospilan 20SP is available to control adults Brak zarejestrowanych insektycydów do walki z pędrakami No registered insecticides are available to control grubs
Wstęp/Introduction Sukovata L. Najlepsza strategia ochrony upraw przed pędrakami: The best strategy to protect young plantations from grubs: Krok 1 - nie dopuścić do składania jaj przez samice, (Step 1 - to not allow females to lay eggs), Krok 2 jeśli się nie udało lub udało częściowo, należy skupić się na ograniczaniu liczebności najbardziej wrażliwych, młodocianych pędraków L1. (Step 2 if it was not successful or was partially successfyl, it is necessary to focus on reducing the number of the most succeptible, young L1 grubs).
Metody/Methods Sukovata L. www.ibles.pl Doradztwo i usługi oraz w Intranecie LP Szkółki: wyłączanie z produkcji szkółkarskiej powierzchni zagrożonych przez pędraki, stosowanie orki głębokiej przy uprawie gleby, wysiewanie gryki i gorczycy białej roślin ograniczających żerowanie pędraków, przykrywanie kwater materiałami (typu agrowłóknina, siatki ochronne itp.) stanowiącymi bariery zapobiegające składaniu jaj przez samice do gleby w czasie rójki chrabąszczy. Uprawy: preferowanie gatunków lasotwórczych mniej wrażliwych na żery pędraków, wprowadzanie zwiększonych norm sadzenia w zakładanych uprawach, wykorzystanie sadzonek z dobrze wykształconym systemem korzeniowym, np. sadzonki z zakrytym systemem korzeniowym, mykoryzowane, szkółkowane, na terenach, na których jest to możliwe, rozproszenie ryzyka powstawania szkód przez: - preferowanie siewów sztucznych zamiast sadzeń, - preferowanie odnowień naturalnych, w tym obsiewu bocznego sosny, - wysiew zbóż, dostosowanie terminu odnowienia ( ) do okresu najmniejszego zagrożenia ze strony pędraków chrabąszczy, tj. jesienią w roku poprzedzającym rójkę lub wiosną w roku rójki, stosowanie orki głębokiej na gruntach porolnych przeznaczonych do zalesień.
Metody/Methods Sukovata L. Krok 1. Niedopuszczenie do składania jaj przez samice Step. 1. To deter females from laying eggs ograniczając liczebność samic przy użyciu insektycydu Mospilan 20SP do oprysku koron drzew żywicielskich w trakcie żeru uzupełniającego i rójki chrząszczy (ale nie wszędzie jest to możliwe), zakładając przed rójką na chronioną powierzchnię agrowłókninę lub inny materiał, który, z jednej strony, zapewni osłonę gleby przed nadlatującymi samicami, a z drugiej, będzie przepuszczalny dla wody opadowej (informacje o wpływie siatek zebrał Malinowski (2009)),
PLN / ha Wyniki/Results Sukovata L. 3500 3000 2500 2000 1500 1000 500 0 2012 2013 Zabieg - każdego roku, obecnie zakończyła się rejestracja i nie możliwości stosowania Treatment - each year, currently the registration ended and it is not allowed to use Koszty / Costs Dursban agrowłóknina / non-wooven fabric 1 raz / 4 lata ew. 2-krotnego użytku, różne szerokości i kolory once per 4 years, eventually could be re-used, different widths and colours
Metody/Methods Sukovata L. Krok 1. Niedopuszczenie do składania jaj przez samice, c.d. Step 1. To deter females from laying eggs, cont. ograniczając bazę pokarmową chrząszczy przez usunięcie przed rójką roślin żywicielskich w drzewostanach zaplanowanych do wycięcia w roku rójki lub w kolejnych 2-3 latach (dotyczy to głównie drzewostanów sosnowych z podszytem z gatunków liściastych preferowanych przez chrabąszcze) (patrz Zalecenia dla praktyki, BLP-335); w przypadku konieczności wprowadzenia podszytu liściastego w monolitach sosnowych należy wykorzystywać sadzonki dębu i buka pochodzące z nasion zebranych z drzew późnych form rozwojowych lub sadzonki drzew mało preferowanych przez imagines patrz Strategia 2013, https://www.ibles.pl/web/guest/uslugi/strategiapostepowania-przeciwko-chrabaszczom),
Metody/Methods Sukovata L. Krok 1. Niedopuszczenie do składania jaj przez samice, c.d. Step 1. To deter females from laying eggs, cont. usuwając pokrywę roślinną i, w miarę możliwości, przeorując przed rozpoczęciem rójki całą powierzchnię przeznaczoną pod uprawę (patrz Zalecenia dla praktyki, BLP-335; Švestka 2007). Nadl. Kozienice N pędraków (grubs) / 0,15 m 3 20 18 16 14 12 10 8 6 4 2 0 Mediana 25%-75% Min-Maks po rójce (after the flight) przed rójką, jesienią (before flight, in autumn) Wariant / Variant
Metody/Methods Sukovata L. Krok 2. Ograniczanie liczebności pędraków L1 Step 2. To reduce the number of the L1 grubs po zakończeniu rójki niszczenie roślinności runa na powierzchni przeznaczonej pod uprawę przez utrzymywanie jej w czarnym ugorze lub przy użyciu herbicydów, a założenie uprawy przełożyć na jesień tego samego roku lub wiosnę następnego (patrz Strategia 2013), wysiew gorczycy sarepskiej, Brassica juncea, lub gryki zwyczajnej, Fagopyrum esculentum, na powierzchni przeznaczonej pod uprawę; należy podkreślić, że gryka ma negatywny wpływ raczej tylko na pędraki w stadium L1, ew. L2 (patrz Sukovata et al. w druku* i Strategia) * Turkish Journal of Agriculture and Forestry
Wyniki/Results L1 Sukovata et al. (w druku) Sukovata et al. Warunki pół-naturalne / Semifield conditions L2 P>0,05 Weight gain, g 0.40 0.35 0.30 0.25 0.20 0.15 0.10 0.05 0.00 a a b a b b b F = 11.7 df = 9,31 P < 0.0001 b P>0,05 T.vulgare L.polyphyllus M.sativa T.repens S.alba B.rapa var. silvestris B.rapa ssp. rapifera B.napus F.esculentum P.sylvestris b b Plant species
Wyniki/Results Nadl. Świerczyna N pędraków / 0,15 m 3 N grubs / 0.15 m 3 2,2 2,0 1,8 1,6 1,4 1,2 1,0 0,8 0,6 0,4 0,2 0,0 Nadl. Świerczyna N pędraków / grubs, 0,15 m 3 16 14 12 10 8 6 4 2 2009 - L1 2010 - L2 nietraktowana / untreated Sukovata et al. Warunki terenowe / Field conditions L1 L2 Wariant / Variant 2011 - L1 2012 - L2 0 zadarniona / untreated B. juncea ugór czarny / plowed Wariant / Variant P>0,05 F. esculentum F. esculentum Nadl. Świerczyna N pędraków (grubs) / 0,15 m 3 Nadl. Narol 6 5 4 3 2 1 0 N pędraków / grubs, 0,15 m 3 22 20 18 16 14 12 10 8 6 4 2 2009 - L2 2010 - L3 F. esculentum nietraktowana / untreated Wariant / Variant P>0,05 0 nietraktowana / untreated F.esculentum - 100 kg/ha F.esculentum - 60 kg/ha Wariant / Variant 23.VI (L2) 19.X (L3)
Wyniki/Results Warunki terenowe / Field conditions 10 Nadl. Świerczyna Sukovata et al. N pędraków / grubs, 0,15 m 3 8 6 4 2 2012 - L2 2013 - L3 0 B. juncea - 1 F. esculentum B. juncea - 2 nietraktowana / untreated Wariant / Variant
Metody/Methods Sukovata L. Krok 2. Ograniczanie liczebności pędraków L1 Step 2. To reduce the number of the L1 grubs zwiększenie udziału olszy czarnej lub szarej w nowo zakładanych uprawach lub przy wprowadzaniu poprawek (patrz Strategia 2013); wskazane jest sadzenie olszy w pasach co najmniej 2-3-rzędowych ukierunkowanych zarówno wzdłuż, jak i w poprzek uprawy (Rożyński 1926), lub wykorzystanie upraw olszowych jako przedplonu,
Wyniki/Results Alnus glutinosa Sukovata L. 2009 2010 Bardzo suche lato Very dry summer % sadzonek / saplings 100 80 60 40 20 H=9,325 df=4 P=0,0535 ab ab ab a Średnia +Błąd st. b 0 So SA2+So/2009 Alnus SA1+So/2009 SA2+So/2009-2010 Wariant Sadzonki zamarłe z powodu żeru pędraków / Saplings died due to grubs feeding
Wyniki/Results Alnus glutinosa Sukovata L. 2011 2014
Metody/Methods Sukovata L. Krok 2. Ograniczanie liczebności pędraków L1 Step 2. To reduce the number of the L1 grubs ograniczenie migracji pędraków z drzewostanów, w których one występują, na uprawę przez okopanie uprawy rowkiem izolacyjnym o głębokości co najmniej 30 cm (Janeczko 1906) ) lub wkopanie na tę głębokość folii budowlanej (z doświadczenia ZOL w Krakowie). Krok 1 i 2. Step 1 and 2. Utrzymywanie pełnego (silnego) zwarcia drzewostanów na obszarach wzmożonego występowania chrabąszczy; z jednej strony, słaby dostęp światła do dna lasu ogranicza rozwój runa leśnego jako bazy pokarmowej dla pędraków, a z drugiej strony, podwyższona wilgotność gleby sprzyja przetrwaniu i rozwojowi entomopatogenów, które mogą znacznie ograniczyć liczebność populacji szkodnika (Strategia 2013)
Podziękowania/Acknowledgments Sukovata L. Podziękowania/Acknowledgments Pracownikom Zespołów Ochrony Lasu (w szczególności ZOL w Szczecinku, ZOL w Radomiu, ZOL w Krakowie i ZOL w Łodzi) i regionalnych dyrekcji LP, a także nadleśnictwom, na terenie których przeprowadzono doświadczenia, Pracownikom Zakładu Ochrony Lasu i innych zakładów IBL, a także innych instytucji, którzy tworzyli zespoły badawcze zajmujące się poszczególnymi zagadnieniami.
Podziękowania/Acknowledgments Sukovata L. Badania przeprowadzono w ramach projektów finansowanych przez: Lasy Państwowe, Narodowe Centrum Badań i Rozwoju (nr umowy N R12 0096 10) i Narodowe Centrum Nauki (nr decyzji 4299/B/P01/2010/38). Bardziej szczegółową informację można znaleźć na stronie LP (Zalecenia dla praktyki, temat BLP-335) i na stronie IBL (https://www.ibles.pl/web/guest/uslugi/strategiapostepowania-przeciwko-chrabaszczom) oraz opublikowanych lub przygotowanych do publikacji artykułach