Jerzy Wańke ul. Szkolna 12/13 77-400 Złotów Tel. 67/265-23-68 Sz. Pan Jan Pikulik W związku z Pańską prezentacją multimedialną w gminie Zakrzewo na spotkaniu z mieszkańcami dnia 14 października 2014 o godzinie 16:00 w budynku Urzędu Gminy w Zakrzewie, jako przedstawiciela oddziału doradztwa Rolniczego w Poznaniu, Polski Klub Ekologiczny po wysłuchaniu prelekcji wnosi co następuje: 1. Taka techniczne trudna wykładnia na temat siłowni wiatrowych kwalifikuje się na wykłady na politechnice, a nie dla rolników. 2. Pańskie sugestie uwzględniają tylko interesy Waszej spółki. 3. Polski klub ekologiczny nigdy nie pozwoli na stawianie siłowni wiatrowych na terenie parków krajobrazowych i obszarze Natura 2000. 4. Zbyt mało branych jest pod uwagę czynników ludzkich w zakresie oddziaływania na zdrowie. Według naszych propozycji do nowej ustawy sejmowej o siłowniach wiatrowych powinna być odległość 2-4 km od osady ludzkiej. W Programie TVP Info Dyrektor Departamentu Ochrony Środowiska poinformował społeczeństwo, że Polska przyjmie kompromis odległości, który wyniesie od 2 do 3 km w zależności od mocy danego wiatraka. 5. P.K.E. złoży doniesienie do Ministra Spraw Wewnętrznych Niemiec, Holandii i Wielkiej Brytanii, że prowadzi Pan na terenie tych krajów Unii Europejskiej działalność szpiegowską dotyczącą spraw energetycznych. 6. Dołączamy opinie ekspertów lekarzy dotyczących spraw oddziaływania elektrowni na zdrowie ludzkie. Reasumując: Polski Klub Ekologiczny jest to stowarzyszenie Ogólnopolskie, z kontaktami ekologów całej Unii Europejskiej. Szanowny Pan nie będzie nam publicznie wciskał głupot, które jako doradca zaprezentował na spotkaniu w Gminie Zakrzewo. W odpowiedzi na pański wyraz pogardy dla naszego stowarzyszenia, jaki zaprezentował Pan na tymże spotkaniu, oświadczam że zrobimy wszystko co tylko możliwe, by odpowiedział Pan prawnie za swoje występki, oraz za dezinformację i wprowadzanie w błąd prostych ludzi. Z Poważaniem Jerzy Wańke Do wiadomości: 1. Wójt Gminy Zakrzewo 2. Wójt Gminy Tarnówka 3. Starosta Złotowski 4. Powiatowy Sanepid Złotowski 5. a/a
ZAŁĄCZNIK NR 1. Pismo Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Elblągu z dnia 30.12.2011 roku: Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Elblągu w odpowiedzi na zapytania dotyczące negatywnego oddziaływania elektrowni wiatrowych informuje, iż zgodnie z obecnym stanem wiedzy technicznej oddziaływanie siłowni wiatrowych może mieć negatywny wpływ na zdrowie ludzi na obszarze o promieniu nawet do 2-3 km. Siłownie wiatrowe będące źródłem niepokoju mieszkańców to instalacje o mocy do 2 MW, wysokości całkowitej ok. 140 m (w stanie wzniesienia śmigła, wysokość słupa konstrukcji ok. 100 m), i mocy akustycznej ok. 103 db. Praca turbin wiatrowych powoduje emisję m.in.. hałasu i infradźwięków oraz migotanie, czyli tzw. efekt stroboskopowy. Hałasem przyjęto określać wszelkie niepożądane, nieprzyjemne, dokuczliwe, uciążliwe lub szkodliwe dźwięki oddziałujące na narząd słuchu i inne zmysły oraz części organizmu człowieka. Ze względu na zakres częstotliwości rozróżnia się hałas słyszalny dźwięki oddziałujące na narząd słuchu i inne zmysły oraz części organizmu człowieka, oraz hałas niesłyszalny tj. hałas infradźwiękowy i hałas ultradźwiękowy. Unormowania prawne określają dopuszczalny poziom hałasu nie uwzględniając ukształtowania terenu, parametrów powietrza (temperatury, ciśnienia, wilgotności) rozmieszczenia źródeł hałasu, ich stanu technicznego (np. powierzchnia łopat w trakcie eksploatacji może ulegać erozji powodowanej pyłem, piaskiem cząstkami organicznymi. Obowiązujące przepisy regulują jedynie zagadnienia związane z ochroną środowiska przed hałasem słyszalnym w skali A (dźwięk słyszalny przez ucho zdrowego człowieka 20 20 000 Hz). W załączniku do rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 14.06.2007 r (Dz U. Nr 120, poz. 826) w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku określono dopuszczalny poziom hałasu na terenach akustycznie chronionych, do których zaliczają się w szczególności m.in. tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej, tereny szpitali, uzdrowisk tereny związane z czasowym pobytem dzieci i młodzieży, tereny mieszkaniowo-usługowe, oraz tereny zabudowy zagrodowej i wynosi on dla omawianych źródeł hałasu w zależności od pory (noc lub dzień) od 40 db do 55 db, przy czym są to dopuszczalne wartości hałasu dla obszarów. Dopuszczalne wartości poziomu dźwięku przenikającego do pomieszczeń przeznaczonych do przebywania ludzi, w tym w pomieszczeniach mieszkalnych określa norma PN-B-02151-02:1987 Akustyka budowlana. Ochrona przed hałasem pomieszczeń w budynkach. Dopuszczalne wartości poziomu dźwięku w pomieszczeniach. Dopuszczalny równoważny poziom dźwięku A hałasu przenikającego do pomieszczeń mieszkalnych od wszystkich źródeł hałasu łącznie nie może przekraczać wartości 40 db w ciągu dnia oraz 30 db w ciągu nocy. Powyższa norma została przywołana w rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. (Dz.U. Nr 75 poz. 690 z późn. zm). W/w obowiązujące przepisy nakładają obowiązek zachowania wymaganej jakość klimatu akustycznego w budynkach mieszkalnych zapewniającą użytkownikom pracę, odpoczynek i sen w zadowalających warunkach. Ponadto wartości normatywne określone w tej normie są zbliżone do granicznych wartości poziomu hałasu zalecanych przez Międzynarodową Organizację Normalizacji (International Standardisation Organisation ISO) ISO 1996-1971 określających graniczne poziomy hałasu w społeczności lokalnej zamieszkałej przez ludzi. Badania naukowe potwierdzają, że praca turbin wiatrowych jest też źródłem infradźwięków (hałas niesłyszalny). Aktualnie w prawodawstwie polskim brak jest przepisów regulujących kwestię wpływu infradźwięków na środowisko. Brak jest również wartości normatywnych określających dopuszczalne wielkości drgań przenoszonych do środowiska. Negatywny wpływ wibracji na zdrowie ludzi nie pozostawia wątpliwości. W sposób formalny jest on dostrzeżony w regulacjach prawnych dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach pracy. Wartości normatywne zostały określone w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29.11.2002 r., w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz. U. Nr 217 poz. 1833) dotyczą one jednak jedynie środowiska pracy. Wyniki międzynarodowych badań naukowych oddziaływania na organizmy ludzkie dźwięków niskich częstotliwości, w tym infradźwięków generowanych przez turbiny wiatrowe, opublikowane przez polskich naukowców prof. dr hab. n. med. Marię Podolak-Dawidziak, członka PAN, prof. dr hab. inż. Adama Janiaka członka PAN, dr. inż. Mateusza Gorczycę, dr. inż. Andrzeja Kozika, mgr inż. Rafała Januszkiewicza i mgr inż. Bartosza Tomeczko, luty 2010 r. pod tytułem Elektrownie wiatrowe i a zdrowie potwierdzają, że hałas niskich
częstotliwości emitowany przez turbiny wiatrowe może prowadzić do powstania tzw. Choroby wibroakustycznej. Początkowe objawy tej choroby (czas ekspozycji 1-4 lata) to m.in. zaburzenia nastroju, migreny, depresja, agresywność, irytacja (zwłaszcza w kontakcie z codziennym hałasem), nietolerancja na hałas, zaburzenia równowagi (u ok. 57% badanych), uporczywe infekcje narządów oddechowych. Następnie (czas ekspozycji 4-10 lat) mogą występować patologie całego organizmu, w tym osłabienie układu odpornościowego, alergie, patologie kardiologiczne (w przypadku serca oddziaływanie turbin może powodować zgrubienie włókien i utrudniać pracę narządu oraz rozrusznika serca), padaczkę, bóle kręgosłupa oraz bóle w klatce piersiowej. Następnie (ponad 10 lat) pojawić się mogą patologie neurologiczne, a także inne konsekwencje, taki jak bóle głowy, bóle stawów, intensywne bóle mięśni, wrzody żołądka i dwunastnicy, zespół jelita nadwrażliwego, obniżenie ostrości wzroku, krwawienia z błony śluzowej nosa spojówek narządów układu pokarmowego. Po ekspozycji przekraczającej 10 lat mogą pojawić się patologie neuropsychiatryczne, w tym: zmniejszenie zdolności poznawczych, znaczące obniżenie ilorazu pamięci, pogłębione zaburzenia psychiczne zaburzenia neurologiczne charakterystyczne dla rozległego uszkodzenia mózgowia (podobne do objawów choroby Parkinsona, stwardnienia rozsianego i AIDS). Przyczyną tych wszystkich chorób (stanów) są zmiany na poziomie molekularnym w komórkach wywoływane przez infradźwięki i dźwięki niskich częstotliwości. Choroba wibroakustyczna jest związana z nadzwyczajnym rozrostem macierzy zewnątrzkomórkowej (tj. substancji międzykomórkowej tkanki łącznej: kolagen i elastyna), przy jednoczesnym braku procesu zapalnego. Popularne metody diagnozowania takie jak EKG i EEG oraz analizy krwi mogą nie wykazać odchyleń od normy, jednak badania echokardiografii, rezonansu magnetycznego mózgu lub badania histologiczne wykazują zmiany strukturalne. W opracowaniu tematycznym Kancelarii Senatu Biuro Analiz i Dokumentacji Energetyka wiatrowa a społeczności lokalne kwiecień 2011, stwierdzono, iż obecnie ilość badań i publikacji jest na tyle wystarczająca, aby nie kwestionować szkodliwego i uciążliwego wpływu infradźwięków wytwarzanych przez turbiny wiatrowe. W powyższym opracowaniu powołano się m.in. na badania dr Niny Pierpont w USA badającej osoby mieszkające w pobliżu farm wiatrowych i uskarżające się różnego rodzaju dolegliwości. Na podstawie zespołu powtarzających się objawów wyodrębniono nową jednostkę chorobową syndrom turbiny wiatrowej charakteryzującą się zaburzeniami snu, bólami i zawrotami głowy, szumem lub uciskiem w uszach, różnego rodzaju zawrotami głowy, nudnościami, pogorszeniem ostrości widzenia, tachykardią, rozdrażnieniem oraz problemami z koncentracją i pamięcią. Objawy te ustępowały po opuszczeniu miejsca zamieszkania i pojawiały się ponownie po powrocie do tych miejsc. Przywołano także wyniki badań specjalisty od zaburzeń snu dr Ch. Hanninga, który prowadził badania w celu ustalenia potencjalnych skutków oddziaływania hałasu turbin wiatrowych, a w szczególności ich wpływu na sen i zdrowie mieszkańców. Na podstawie własnych badań oraz przeglądu literatury naukowej w tej dziedzinie dr Hanning stwierdził, że hałas wytwarzany przez turbiny wiatrowe jest bardzo specyficzny i jest najbardziej dokuczliwym i uciążliwym, jeżeli, chodzi o oddziaływanie na sen okolicznych mieszkańców, nawet w odległości 2-3 km od źródła hałasu. Autor opracowania potwierdza, iż poziom hałasu odczuwalnego w czasie snu może zaburzać sen lub skutecznie obudzić śpiącego. Taki zakłócony sen powoduje następnego dnia senność, zmęczenie, bóle głowy i słabą koncentrację oraz wiele innych objawów należących do syndromu turbin wiatrowych. Pobudzenia nie są związane tylko ze wzrostem aktywności mózgu, ale także ze zmianami fizjologicznymi, zwiększeniem częstości akcji serca, ciśnienia krwi, co uważa się za przyczynę oraz wzrost ryzyka sercowo-naczyniowego. Niewystarczający sen jest przyczyną nie tylko zmęczenia, senności i zaburzeń poznawczych, ale także zwiększenia ryzyka cukrzycy, otyłości, wysokiego ciśnienia krwi, chorób serca, raka i depresji. Zgodnie z zaleceniami ekspertów minimalna odległość farm wiatrowych od zabudowy przeznaczonej na pobyt ludzi powinna wynikać z wiarygodnych pomiarów poziomu hałasu. Jak wynika z przytoczonych opracowań w ocenie lokalizacji siłowni wiatrowych powinno się brać pod uwagę nie tylko hałas słyszalny, ale hałas niskiej częstotliwości. Według autorów w/w publikacji rozwiązaniem problemu może być ustalenie lokalizacji siłowni wiatrowych od najbliższej zabudowy w odległości, która będzie zabezpieczała przed tymi uciążliwościami (wg źródeł powyżej 2000 m).
ZAŁĄCZNIK NR 2. 1. Brak ustaw sejmowych dotyczących budowy siłowni wiatrowych. 2. Brak rozporządzenia Ministerstwa Gospodarki określające uwarunkowania techniczne. 3. Nie ma umowy z ENEĄ a inwestorem w sprawie odbioru energii- budowa kilometrów linii kablowych, oraz budowy stacji GPZ (Głównych Punktów Zasilających). 4. Wszelkie decyzje administracyjne na szczeblu powiatu i gminy nie mają usatysfakcjonowania w związku z powyższym. 5. Nie są brane pod uwagę czynniki oddziaływające na organizmy ludzki i zwierzęce, zwłaszcza, a przede wszystkim czynniki zdrowotne. 6. Montowanie urządzeń starych po 10 latach eksploatacji, czyli szrot z Niemiec i Holandii. 7. Siłownie wiatrowe są przeważnie zlokalizowane na działkach decydentów- lokalnych- wójt, radny, czy burmistrz- co oznacza tylko zysk finansowy dla dzierżawcy ziemi pod siłownię wiatrową. 8. Brak raportu na temat oddziaływania siłowni wiatrowych na środowisko. Sanepid Powiatowy w Złotowie nie ma uprawnień do wystawienia opinii, ponieważ kadrowo, merytorycznie i sprzętowo nie jest przygotowany do przeprowadzenia takich badań.
ZAŁĄCZNIK NR 3. Opracowanie Prof. Jerzego Jurkiewicza z 2012 roku, dostępne w Internecie, pt.: Oddziaływanie farm wiatrowych na środowisko naturalne i zdrowie człowieka. http://www.malawies.pl/attachments/article/170/prof-jurkiewicz-wiatraki-czerwiec2012.pdf Fragment powyższej publikacji opisujący wpływ elektrowni na zdrowie człowieka. Cytuję za opracowaniem- ELEKTROWNIE WIATROWE A ZDROWIE - wyniki międzynarodowych badań (2010) autorstwa /6/ prof. dr hab. n. med. Maria Podolak-Dawidziak, członek Komitetu Patofizjologii PAN prof. dr hab. inż. Adam Janiak, członek Polskiej Akademii Nauk dr inż. Mateusz Gorczyca, dr inż. Andrzej Kozik, mgr inż. Rafał Januszkiewicz, mgr inż. Bartosz Tomeczko 1) Początkowe objawy (1-4 lata) zaburzenia nastroju, migreny, depresja, agresywność, irytacja (zwłaszcza w kontakcie z codziennym hałasem), nietolerancja na hałas, zaburzenia równowagi (u ok. 57 % badanych), uporczywe infekcje narządów oddechowych (gardła, oskrzeli), bronchit, spowodowane uszkodzeniem pęcherzyków w oskrzelikach i płucach. 2. Następnie (4-10 lat) prowadzi do patologii całego organizmu, rozprzestrzeniając się na wiele organów i powoduje: osłabienie układu odpornościowego organizmu, alergie, patologie kardiologiczne, padaczka (epilepsja) 10 % populacji, bóle kręgosłupa oraz w klatce piersiowej 3. Po upływie ponad 10 lat pojawiają się patologie neurologiczne, a także: bóle głowy, poważne bóle stawów intensywne bóle mięśni wrzody żołądka i dwunastnicy zespół jelita nadwrażliwego obniżenie ostrości wzroku krwawienia z błony śluzowej nosa, spojówek narządów układu pokarmowego oraz hemoroidy 4. Przy dalszym trwaniu ekspozycji ponad 10 lat pojawiają się także patologie neuropsychiatryczne, w tym : zmniejszenie zdolności poznawczych znaczące obniżenie ilorazu pamięci pogłębione zaburzenia psychiczne zaburzenia neurologiczne charakterystyczne dla rozległego uszkodzenia mózgowia -podobne do objawów choroby Parkinsona, stwardnienia rozsianego i AIDS.
Fragment powyższego opracowania odwołujący się do innego opracowania naukowego, opisujący wpływ na zdrowie ludzi, oraz na gospodarkę w sąsiedztwie wiatraków. Z opracowania prof. A. Janiaka i dr. inż. H. Wojciechowskiego (2) wynika, że ujemne skutki (straty i zagrożenia) instalacji elektrowni wiatrowych dotyczą także 1. szkodliwość dla ludzi i zwierząt poprzez a. emisje szkodliwego hałasu b. emisje niesłyszalnych infradźwięków c. szkodliwe migotanie światła d. szkodliwy efekt disco e. mogą wpływać na lokalne zmiany klimatu f. zniszczenie krajobrazu i walorów turystycznych, leczniczych i rekreacyjnych terenów zajętych na farmy wiatrowe g. istotny spadek cen gruntów h. istotny spadek dochodów gminy i jej mieszkańców (na przykładzie Kotliny Kłodzkiej) i. zagrożenie procesami sądowymi o odszkodowania dla sąsiednich gmin i mieszkańców z racji utraconych dochodów i wartości gruntów j. gmina będzie zmuszona wyremontować zniszczone drogi k. gmina poniesie koszty rekultywacji