KODEKS KAPITANA STOWARZYSZENIE KAPITANÓW ŻEGLUGI WIELKIEJ GDYNIA 2008
Z Akademii Morskiej wychodzą od 1920 roku kolejne pokolenia kadr morskich Rzeczypospolitej, oficerowie floty handlowej i kadry menedżerskie dla lądowego zaplecza gospodarki morskiej. Stowarzyszenie Kapitanów Żeglugi Wielkiej istnieje 30 lat, miało też poprzednika Klub Kapitanów Marynarki Handlowej w Gdyni, zarejestrowany w roku przeniesienia Państwowej Szkoły Morskiej z Tczewa do Gdyni w 1930. Jednym z głównych celów statutowych SKŻW jest kultywowanie i propagowanie najlepszych tradycji polskiej bandery, a tradycja to wspaniała, gdyż gdyńscy kapitanowie, absolwenci naszej szkoły, zapisali piękne karty w historii zarówno czasu pokoju jak i wojny, gdy patriotyzm szedł często w parze z bohaterstwem. W Akademii Morskiej rodzą się kapitanowie i tu po latach wracają w mury swej Alma Mater by kształcić kolejne roczniki. Wśród nich był kpt. Karol Olgierd Borchardt, którego 100-lecie urodzin obchodziliśmy w 2006 roku, autor książki Znaczy kapitan, który jako wykładowca Państwowej Szkoły Morskiej wpajał uczniom dewizę kpt. Mamerta Stankiewicza: Znaczy, wszystko musi być zrobione PORZĄDNIE znaczy tak jak UMÓWILIŚMY SIĘ. Niech ten Kodeks Kapitana łączy dobre tradycje polskiego szkolnictwa morskiego z etosem kapitana żeglugi wielkiej. Rektor Akademii Morskiej prof. Józef Lisowski
WIERNI OJCZYŹNIE I MORZU STOWARZYSZENIE KAPITANÓW ŻEGLUGI WIELKIEJ w GDYNI K odeks Kapitana Zostając kapitanem, przekraczasz conradowską smugę cienia. Od tej pory musisz mieć świadomość tego, że obejmując funkcję kapitana statku, masz obowiązek pozostać najlepszym, gdyż nieprzeciętnej wiedzy, pracy i poświęcenia wymagać będą od Ciebie zarówno przełożeni, jak i morze. Stale musisz dbać o wysoki poziom swej wiedzy zawodowej, a pierwszym krokiem na drodze do samodoskonalenia będzie poznanie Kodeksu Kapitana, stanowiącego zbiór elementarnych zasad etycznozawodowych, których powinność przestrzegania będzie Ci towarzyszyć jako dowódcy statku przez całe życie. Niniejszy Kodeks - nie będący instrukcją pracy i nie pretendujący do definitywnych ocen - został opracowany na podstawie przemyśleń i własnych doświadczeń kapitanów, członków Stowarzyszenia Kapitanów Żeglugi Wielkiej. Jego treść była konsultowana z członkami Klubu Kapitanów Żeglugi Wielkiej w Szczecinie. Intencją autorów tego drugiego wydania Kodeksu jest jedynie chęć przypomnienia reguł i zasad postępowania wszystkim tym, którzy są Pierwszymi po Bogu oraz przyjścia z pomocą młodym, którzy po raz pierwszy stanęli na mostku w charakterze kapitana statku. Pierwsza edycja kodeksu była publikowana w 1988 Wydano dla upamiętnienia trzydziestej rocznicy powstania Stowarzyszenia Kapitanów Żeglugi Wielkiej w Gdyni
Tajemnica doskonałości wielu statków zawarta jest w ich dowódcach Joseph Conrad-Korzeniowski Kapitan Kapitan statku, będąc z mocy prawa przedstawicielem armatora, sprawuje jednoosobowe kierownictwo i jest przełożonym całej załogi, a także innych osób przebywających na statku. Pełnienie tej ważnej i odpowiedzialnej funkcji wymaga pełnej wiedzy zawodowej, a także predyspozycji do jej sprawowania. Kapitan powinien posiadać: staranne wykształcenie morskie oraz praktyczną wiedzę zawodową, świadomość potrzeby podnoszenia poziomu swoich kwalifikacji poprzez dokształcanie i stałe dążenie do osiągnięcia zawodowej perfekcji, zdolność do samooceny, krytycznego stosunku do własnych poczynań i przezwyciężania własnych słabości, odwagę cywilną i odporność na stres; winien być zrównoważonym i spokojnym w działaniach, cechy osoby skromnej, a jednocześnie pewnej swoich racji i zdeterminowanej w realizacji obranych celów, umiejętność analitycznego myślenia, szybkiego podejmowania decyzji oraz przewidywania skutków swego postępowania, a zwłaszcza w sytuacjach ekstremalnych wymagających opanowania i konsekwentnego działania, umiejętność kierowania zespołami ludzi, wyrażającą się w zachowaniu właściwych relacji pomiędzy nim a załogą oraz innymi osobami nie będącymi załogą a znajdującymi się na statku, zarówno dla utrzymania dyscypliny, jak i dobrej atmosfery pracy i współżycia,
krytyczny stosunek do wszelkiego rodzaju przejawów lekkomyślności, niedbalstwa, a zwłaszcza rozluźnienia dyscypliny. Kapitan w swej pracy zawsze powinien kierować się zasadą przestrzegania norm prawa, a także przepisów armatora. Kapitan dba o honor, godność i wygląd zewnętrzny. Jego cechy osobowości i postawa mają być wzorem dla innych, a zwłaszcza dla załogi. Kapitan winien okazywać swą tożsamość zawodową i brać udział w przedsięwzięciach podejmowanych przez środowisko ludzi morza.
Na pewno bowiem wielka to rzecz wiedzieć, że dowodziło się garstką ludzi godnych nieprzemijającego szacunku Joseph Conrad-Korzeniowski Kapitan - Załoga Pamiętaj, że życie ludzi, których Ci powierzono, jest dobrem najwyższym. Nic więc nie może usprawiedliwiać kapitana, który podejmuje niepotrzebne ryzyko, mogące zagrozić ludzkiemu życiu. Kapitan w sprawowaniu swej funkcji, jest zależny od załogi jej wiedzy, doświadczenia i sumienności. Ta zależność powoduje, że kapitan powinien traktować swoją załogę w sposób przyjazny i życzliwy, z takim samym szacunkiem, jakiego oczekuje w stosunku do siebie. Kapitan powinien znać wszystkich członków załogi oraz ich przydatność do pełnienia określonych funkcji na statku, a krytyczne opinie odnośnie kwalifikacji zawodowych poszczególnych członków winien zgłaszać armatorowi. Kapitan winien egzekwować od swojej załogi sumienne wypełnianie obowiązków, wymagać wiele, ale nigdy więcej niż od siebie i pamiętać o granicach ludzkich możliwości. Kapitan, sprawując kierownictwo statku, powinien być dla załogi jednocześnie nauczycielem i wychowawcą - dzielić się swoją wiedzą, umiejętnościami i doświadczeniem. Wszelkiego rodzaju pouczania, wskazywanie błędów i niedoskonałości w pracy zawodowej muszą posiadać cechy taktownej rozmowy, a w stosunku do oficerów odbywać się zawsze i wyłącznie w cztery oczy. Kapitan powinien wymagać od załogi pozytywnej postawy angażowania się w pracę zawodową, wiary we własne siły, życzliwości dla innych oraz przestrzegania zasad etyczno-moralnych.
Kapitan powinien dbać o załogę, pomagać podwładnym w kłopotach osobistych, a w trudnych chwilach być dla niej oparciem. Winien postępować tak, aby załoga uważała go za przełożonego, na którym można polegać. Kapitan w rozpatrywaniu spraw dyscyplinarnych oraz konfliktowych zawsze powinien być obiektywny, sprawiedliwy, spokojny i opanowany. Kapitan - mając załogę składającą się z ludzi różnych narodowości, kultur i ras - powinien być ponad podziałami, układami i intrygami oraz unikać kierowania się osobistymi uprzedzeniami. Winna go cechować rozwaga w wydawaniu opinii o ludziach i sprawach. Kapitan, jako przełożony załogi, powinien unikać poufałości, okazywania słabości i niezdecydowania. Przy podejmowaniu decyzji personalnych, wyrażaniu opinii i ocen dotyczących podległych mu osób powinien zachować powściągliwość oraz rozwagę, a zwłaszcza zachować postawę wolną od wpływów osób trzecich.
Nic tak nie nęci, nie rozczarowuje i nie zniewala jak życie na morzu Joseph Conrad - Korzeniowski Kapitan - Statek Kapitan jest przedstawicielem interesów handlowych armatora oraz innych osób fizycznych i prawnych związanych z eksploatacją jego statku i powinien względem nich zachować lojalność, uczciwość i dbałość o ich interesy. Jako kapitan statku uprawiającego żeglugę międzynarodową, współpracując z ludźmi różnych narodowości, ras, kultur i profesji, zawsze reprezentuje kraj, którego banderę nosi jego statek. Współczesna globalizacja oczekuje od niego otwarcia na świat oraz przestrzegania międzynarodowych uregulowań prawnych, jak i norm prawnych kraju, w którym aktualnie znajduje się jego statek. Kapitan powinien zawsze pamiętać, że statek jest podstawowym instrumentem pracy armatora, a wyniki ekonomiczne uzyskane przez jego statek istotnie wpływają na kondycję finansową całego przedsiębiorstwa. Kapitan powinien czuć się moralnie zobowiązany do sumiennego realizowania każdej umowy handlowej związanej z jego statkiem. Kapitan nie przyjmuje innych form gratyfikacji poza uzgodnionymi z armatorem i osobą zajmującą się eksploatacją statku. Nadrzędną sprawą we wszelkich poczynaniach kapitana winno być zapewnienie bezpieczeństwa pasażerom, załodze i statkowi wraz z ładunkiem. Kapitan jest niezależny w podejmowaniu decyzji, które w jego profesjonalnej ocenie są konieczne dla zapewnienia bezpiecznej żeglugi, szczególnie w trudnych warunkach pogodowych.
Kapitan winien znać wszystkich członków załogi oraz ich przydatność do pełnienia określonych funkcji. Swe krytyczne opinie w kwestiach składu i kwalifikacji zawodowych załogi powinien zgłaszać armatorowi. Wygląd statku oraz jego stan techniczny stanowi wizytówkę armatora i dlatego kapitan winien należycie dbać o jego stan techniczny, staranną konserwację, porządek na pokładach i we wszystkich pomieszczeniach statku. Kapitan powinien posiadać pełną znajomość dzielności morskiej swego statku, pełną znajomość jego wyposażenia, urządzeń technicznych, a zwłaszcza oprzyrządowania awaryjnego oraz sprzętu awaryjnego i ratunkowego. Kapitan jest obowiązany nieść wszelką pomoc ludziom znajdującym się w niebezpieczeństwie na morzu - przebieg i skuteczność akcji ratowniczej świadczy o wiedzy i kunszcie zawodowym kapitana. Kapitan zawsze opuszcza statek ostatni, czuwając nad ocaleniem ludzi, dzienników, dokumentów, map, kosztowności i kasy statku. Przy wszystkich czynnościach służbowych kapitan powinien wykazywać się starannością sumiennego kapitana oraz kierować się prawem i dobrą praktyka morską.