Wrocław 14 maja 2011 r.

Wrocław 14 maja 2011 r.

Zapobiegawczy Nadzór Sanitarny Przed planowanym otworzeniem nowego gabinetu lekarskiego naleŝy: 1. Zlecić architektowi opracowanie projektu gabinetu, 2. Architekt winien uzgodnić projekt z Powiatową Stacją Sanitarno- Epidemiologiczną lub rzeczoznawcą do spraw sanitarnohigienicznych, 3. Inwestor winien złoŝyć do starosty (lub prezydenta miasta) wniosek o wydanie decyzji o pozwoleniu na budowę,

Po wykonaniu prac budowlanych naleŝy gabinet zgłosić do odbioru składając między innymi wniosek do Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej dołączając : 1. Oświadczenie kierownika robót o zakończeniu prac, 2. Opinię kominiarską, 3. Wyniki pomiarów działania wentylacji mechanicznej lub klimatyzacji, 4. Wyniki badania wody, 5. Wyniki pomiarów hałasu od urządzeń (np. klimatyzatory) 6. Ewentualne odstępstwa od przepisów tec echniczno-budowlanych wydane przez Dolnośląskiego Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego we Wrocławiu.

Pracownik pionu ZNS dokonuje odbioru technicznego gabinetu, następnie odbioru dokonuje pion epidemiologii, którego postanowienie jest jednym z dokumentów warunkujących rozpoczęcie działalności gabinetu lekarskiego. Przy zmianie nazwy lub zakresu działalności gabinetu naleŝy równieŝ zwrócić się z wnioskiem o odbiór do Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej, przy czym w większości sprawa załatwiana będzie tylko przez pion nadzoru bieŝącego epidemiologię.

Podstawowe przepisy związane z indywidualną praktyką wykorzystywane przez pion zapobiegawczego nadzoru sanitarnego. 1. Rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać pomieszczenia, urządzenia i sprzęt medyczny słuŝące wykonywaniu indywidualnej praktyki lekarskiej, indywidualnej specjalistycznej praktyki lekarskiej i grupowej praktyki lekarskiej Dz. U. z 2000 r. Nr 20, poz. 254. 2. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie Dz. U. z 2002 r. Nr 75, poz. 690 z późn. zm. 3. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy Dz. U. z 2003 r. Nr 169, poz. 1650 z późn. zm. 4. Ustawa o Państwowej Inspekcji Sanitarnej Dz. U. z 2006 r. Nr 122, poz. 851 z późn. zm. 5. Ustawa Prawo budowlane Dz. U. z 2006 r. Nr 156, poz. 1118 z późn. zm.

Ponadto waŝnym przepisem jest Rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać pod względem fachowym i sanitarnym pomieszczenia i urządzenia zakładu opieki zdrowotnej Dz. U. z 2011 r. Nr 31, poz. 158.

Higiena Komunalna. W przypadku otwierania gabinetu lekarskiego w nowym obiekcie budowlanym, przed wydaniem opinii o spełnieniu warunków umoŝliwiających udzielanie w danym pomieszczeniu określonych świadczeń zdrowotnych, właściwy państwowy powiatowy inspektor sanitarny będzie wymagał przedstawienia do oceny wyników badań laboratoryjnych jakości wody do spoŝycia. Zgodnie 45 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. z 2002 r. Nr 75, poz. 690, ze zm.) wymagane jest, aby w lokalu przeznaczonym na pobyt ludzi była dostępna woda do spoŝycia przez ludzi. Woda taka powinna spełniać wymagania określone w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 29 marca 2007 r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spoŝycia przez ludzi (Dz. U. Nr 61, poz. 417, ze zm.).

Badania wody wymagane są równieŝ w przypadku nowo otwartego gabinetu w pomieszczeniu budynku mieszkalnego, przy zmianie sposobu uŝytkowania pomieszczenia. Zgodnie z art. 71, pkt 5, ust. 3 lit. a, lit. c ustawy Prawo budowlane (Dz. U. z 2010 r. Nr 243, poz. 1623), właściwy organ wnosi sprzeciw, jeŝeli zamierzona zmiana sposobu uŝytkowania obiektu budowlanego lub jego części moŝe spowodować niedopuszczalne zagroŝenie bezpieczeństwa ludności lub pogorszenie warunków zdrowotno- sanitarnych. Brak takiego zagroŝenia potwierdzają m.in. badania jakości wody do spoŝycia.

Podczas wykonywania praktyki w gabinecie lekarskim (juŝ dopuszczonym do uŝytkowania), zaopatrywanym w wodę do spoŝycia z wodociągu sieciowego (nie dot. wody z ujęcia własnego), lekarz nie ma obowiązku prowadzenia okresowej wewnętrznej kontroli jakości wody. Nadzór nad jakością wody w sieci wodociągowej prowadzą organy PIS oraz przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne w ramach kontroli wewnętrznej (art. 5, ust.4 ustawy z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków - Dz. U. z 2006 r. Nr 123, poz.858, ze. zm.). JeŜeli gabinet jest zaopatrywany z własnego ujęcia organy PIS będą wymagały, wg częstotliwości określonej przez właściwego PPIS, przedkładania wyników badania jakości wody do spoŝycia.

Badania próbek wody do spoŝycia przez ludzi mogą wykonać laboratoria Państwowej Inspekcji Sanitarnej lub inne laboratoria o udokumentowanym systemie jakości prowadzonych badań wody, zatwierdzonym przez Państwową Inspekcję Sanitarną (art. 12, ust.4 ustawy z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków. Zlecając badania wody do laboratorium Stacji Sanitarno- Epidemiologicznej naleŝy: uzgodnić z właściwą komórką Stacji termin pobrania próbek wody, ustalić kierunki badania wody (parametry bakteriologiczne / fizykochemiczne), omówić sposób ewentualnego przygotowania instalację do badania, przesłać zlecenie badania. Wynik badania otrzymywane są po ok. 7 dniach. W przypadku stwierdzenia jakości wody niezgodnej z wymaganiami sanitarnymi badanie powtarza się po przepłukaniu sieci lub przeprowadzeniu jej dezynfekcji chemicznej.

Higiena Radiacyjna: Ustawa Prawo Atomowe z dnia 29 listopada 2000 r. (Dz. U. z 2007 r. Nr 42, poz. 276, z późn. zm.), Art. 5, pkt. 4: Zezwolenie na uruchamianie i stosowanie aparatów rentgenowskich do celów diagnostyki medycznej, radiologii zabiegowej, radioterapii powierzchniowej i radioterapii schorzeń nienowotworowych oraz uruchamianie pracowni stosujących takie aparaty wydaje Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny. Wynika stąd, Ŝe stosowanie aparatów rentgenowskich stomatologicznych wymaga zezwolenia DPWIS.

Art. 3. Ustawy Prawo Atomowe: Pracownikiem jest osoba wykonująca pracę nie tylko w rozumieniu przepisów prawa pracy, ale równieŝ osoba wykonująca działalność na własny rachunek.

Art. 123. Ustawy Prawo Atomowe: Kierownikowi jednostki organizacyjnej, który bez wymaganego zezwolenia podejmuje działalność, polegającą na stosowaniu urządzeń wytwarzających promieniowanie jonizujące, albo zatrudnia osoby bez wymaganych kwalifikacji i uprawnień - wymierza się karę pienięŝną w wysokości nieprzekraczającej pięciokrotności kwoty przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej w roku kalendarzowym poprzedzającym popełnienie czynu, ogłaszanego przez Prezesa GUS. Karę nakłada PWIS w formie decyzji, której nadaje się rygor natychmiastowej wykonalności.

Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 21 sierpnia 2006 r (Dz. U. z 2006 r. Nr 180, poz. 1325), w sprawie szczegółowych warunków bezpiecznej pracy z urządzeniami radiologicznymi. 22.1 Dokumenty wymagane do wniosku o wydanie zezwolenia: 1. Projekt pracowni lub gabinetu (rzuty pomieszczeń) wraz z projektem i opisem osłon stałych oraz wentylacji, zatwierdzony przed uruchomieniem aparatu rentgenowskiego przez właściwego PWIS przy uzgadnianiu dokumentacji projektowej. 2. Ewidencja: 1) osób zatrudnionych w warunkach naraŝenia na promieniowanie, 2) orzeczeń lekarskich stwierdzających brak przeciwwskazań do pracy pracowników na określonym stanowisku, (zaświadczenie lekarskie podpisane przez lekarza medycyny pracy z uprawnieniem "J").

3. Wyniki pomiarów testów odbiorowych aparatów rentgenowskich (dla aparatów rentgenowskich stomatologicznych od 1 marca 2011 roku - wyniki testów specjalistycznych). 4. Imię nazwisko inspektora ochrony radiologicznej. 5. Program szkolenia pracowników, zatwierdzony przed uruchomieniem aparatu i pracowni przez DPWIS. 6. Informacja o sposobie kontroli naraŝenia pracowników (dozymetria środowiskowa lub indywidualna).

Epidemiologia Warunki wykonywania indywidualnej praktyki lekarskiej Prowadzenie: indywidualnej praktyki lekarskiej, indywidualnej specjalistycznej praktyki lekarskiej, grupowej praktyki lekarskiej, indywidualnej praktyki lekarskiej w miejscu wezwania jest działalnością regulowaną w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej Podstawa prawna: art.49a ustawy z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty (Dz. U. z 2008 r. Nr 136, poz.857 z późn. zm.)

Lekarz moŝe wykonywać indywidualną praktykę lekarską, indywidualną praktykę lekarską wyłącznie w miejscu wezwania, indywidualną specjalistyczną praktykę lekarską lub indywidualną specjalistyczną praktykę lekarską wyłącznie w miejscu wezwania, po uzyskaniu wpisu odpowiednio do rejestru indywidualnych praktyk lekarskich, indywidualnych specjalistycznych praktyk lekarskich, prowadzonego przez okręgową radę lekarską właściwą ze względu na miejsce wykonywania praktyki. Podstawa prawna: art.50 ust.1 ustawy z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty (Dz. U. z 2008 r. Nr 136, poz.857. z późn. zm.)

W celu uzyskania wpisu do rejestru, lekarz jest obowiązany złoŝyć wniosek do okręgowej rady lekarskiej, który zawiera następujące dane: 1) imię i nazwisko lekarza; 2) dane zawarte w dokumencie "Prawo wykonywania zawodu lekarza" lub "Prawo wykonywania zawodu lekarza dentysty"; 3) dane o przebiegu pracy zawodowej w ciągu ostatnich 5 lat; 4) dane dotyczące pomieszczenia i jego urządzenia, wyposaŝenia w produkty lecznicze i wyroby medyczne, sprzęt i aparaturę medyczną, rodzaju i zakresu udzielanych świadczeń zdrowotnych, w tym równieŝ w zakresie udzielania pomocy lekarskiej w kaŝdym przypadku, gdy zwłoka w jej udzieleniu mogłaby spowodować niebezpieczeństwo utraty Ŝycia, cięŝkiego uszkodzenia ciała lub cięŝkiego rozstroju zdrowia, oraz w innych przypadkach niecierpiących zwłoki;

5) adres siedziby indywidualnej praktyki lekarskiej lub indywidualnej specjalistycznej praktyki lekarskiej lub adres miejsca przyjmowania wezwań i przechowywania dokumentacji medycznej, sprzętu medycznego, w tym równieŝ w przypadku wykonywania praktyki lekarskiej wyłącznie w miejscu wezwania; 6) numer ewidencji działalności gospodarczej. Podstawa prawna: art. 30 i 50 ust.8 ustawy z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty (Dz. U. z 2008 r. Nr 136, poz.857 z późn. zm.)

Do wniosku lekarz dołącza następujące dokumenty: 1) dokument potwierdzający prawo lekarza do korzystania z pomieszczenia, w którym ma być wykonywana indywidualna praktyka lekarska lub indywidualna specjalistyczna praktyka lekarska; 2) dokumenty potwierdzające prawo lekarza do korzystania z pomieszczenia i środków łączności, w którym będą przyjmowane wezwania, będzie przechowywana dokumentacja medyczna, sprzęt medyczny, w przypadku gdy lekarz ma zamiar wykonywać indywidualną praktykę lekarską lub indywidualną specjalistyczną praktykę lekarską wyłącznie w miejscu wezwania; 3) opinię o spełnieniu warunków umoŝliwiających udzielanie w danym pomieszczeniu określonych świadczeń zdrowotnych wydaną odpowiednio przez państwowego powiatowego inspektora sanitarnego albo wojskowego inspektora sanitarnego, właściwego ze względu na miejsce, w którym ma być wykonywana indywidualna praktyka lekarska lub indywidualna specjalistyczna praktyka lekarska;

4) umowę z podmiotem świadczącym usługi w zakresie sterylizacji, w przypadku gdy pomieszczenie nie jest wyposaŝone w sprzęt do sterylizacji, a lekarz ma zamiar udzielać świadczeń zdrowotnych przy uŝyciu narzędzi i sprzętu medycznego wymagającego sterylizacji; 5) zaświadczenie o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej, 6) oświadczenie, Ŝe dane zawarte we wniosku o wpis do rejestru indywidualnych praktyk lekarskich lub rejestru indywidualnych specjalistycznych praktyk lekarskich są kompletne i zgodne z prawdą.

Do wniosku w sprawie wydania opinii o spełnieniu warunków umoŝliwiających udzielanie w danym pomieszczeniu określonych świadczeń zdrowotnych, kierowanego do właściwego ze względu na siedzibę indywidualnej praktyki lekarskiej, państwowego powiatowego inspektora sanitarnego, naleŝy dołączyć: dane wnioskodawcy lub przedstawiciela spółki w przypadku praktyki grupowej, w tym dokładne dane teleadresowe, szkic sytuacyjny pomieszczeń lub składana w DIL część B wniosku o wpis do rejestru kierowanego do ORL,dane dotyczące pomieszczenia i jego urządzenia, wyposaŝenia w sprzęt i aparaturę medyczną, rodzaju i zakresu udzielanych świadczeń zdrowotnych,

dokumenty potwierdzające prawo lekarza do korzystania z pomieszczenia (umowa najmu, podnajmu, uŝyczenia, akt własności)właściwy), umowa w sprawie utylizacji odpadów medycznych raport z aktualnej kontroli wewnętrznej procesów sterylizacji wskaźnikami biologicznymi (autoklawu), umowa na wykonywanie sterylizacji w przypadku braku urządzenia do sterylizacji. Podstawa prawna: 50 ust.9 i 10 ustawy z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty (Dz. U. z 2008 r. Nr 136, poz.857 z późn. zm.)

Badania sanitarno-epidemiologiczne Lekarz zobowiązany jest do posiadania obowiązkowych badań do celów sanitarno-epidemiologicznych, w tym ksiąŝeczki zdrowia dla celów sanitarno-epidemiologicznych. Podstawa prawna: art.6 ust.1 pkt 5 i ust.2 pkt.3 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakaŝeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz. U. Nr 234, poz.1570 z późn. zm.), oraz rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 2 lutego 2006 r. w sprawie badań do celów sanitarno-epidemiologicznych (Dz. U. Nr 25, poz.191)

Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 10 lipca 2006 r. w sprawie wykazu prac, przy wykonywaniu których istnieje moŝliwość przeniesienia zakaŝenia na inne osoby (Dz. U. Nr 133, poz. 939) Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 10 lipca 2006 r. w sprawie wykazu czynników chorobotwórczych oraz stanów chorobowych spowodowanych tymi czynnikami, którymi zakaŝenie wyklucza wykonywanie niektórych prac, przy wykonywaniu których istnieje moŝliwość przeniesienia zakaŝenia na inne osoby (Dz. U. Nr 132, poz. 928)

Przed podjęciem świadczeń konieczne jest posiadanie procedur odpowiednich do zakresu działalności słuŝących zapobieganiu szerzeniu się zakaŝeń i chorób zakaźnych, obejmujących: 1) ocenę ryzyka wystąpienia zakaŝenia związanego z wykonywaniem świadczeń zdrowotnych; 2) monitorowanie czynników alarmowych i zakaŝeń związanych z udzielaniem świadczeń zdrowotnych w zakresie wykonywanych świadczeń; 3) opracowanie, wdroŝenie i nadzór nad procedurami zapobiegającymi zakaŝeniom i chorobom zakaźnym związanym z udzielaniem świadczeń zdrowotnych, w tym dekontaminacji:

skóry i błon śluzowych lub innych tkanek, wyrobów medycznych, wyrobów medycznych do diagnostyki in vitro, wyposaŝenia wyrobów medycznych, wyposaŝenia wyrobów medycznych do diagnostyki in vitro i aktywnych wyrobów medycznych do implantacji, w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 20 maja 2010 r. o wyrobach medycznych (Dz. U. Nr 107, poz. 679), oraz powierzchni pomieszczeń i urządzeń; 4) stosowanie środków ochrony indywidualnej i zbiorowej w celu zapobieŝenia przeniesieniu na inne osoby biologicznych czynników chorobotwórczych; 5) wykonywanie badań laboratoryjnych oraz analizę lokalnej sytuacji epidemiologicznej w celu optymalizacji profilaktyki i terapii antybiotykowej; 6) prowadzenie kontroli wewnętrznej w zakresie realizacji działań związanych z wykonywaniem świadczeń zdrowotnych

a w ujęciu szczegółowym: higienicznego mycia rąk, postępowania poekspozycyjnego, dezynfekcji, mycia narzędzi i sprzętu medycznego, sprzątania i dezynfekcji pomieszczeń, postępowania z brudną bielizną, postępowania z odpadami medycznymi, chirurgicznego mycia rąk (dla chirurgii jednego dnia), dezynfekcji, mycia endoskopów, akcesoriów, narzędzi i sprzętu medycznego (dotyczy pracowni endoskopii, postępowania z materiałem sterylnym (dotyczy pracowni endoskopii). Ww. działania powinny odpowiadać zakresowi udzielanych świadczeń zdrowotnych i obejmuje okresową analizę i weryfikację procedur stosowanych w celu zapobieŝenia szerzeniu się zakaŝeń i chorób zakaźnych oraz dokumentacji ich realizacji.

Podstawa prawna: art.11,12 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakaŝeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz. U. Nr 234, poz.1570 z późn. zm.) oraz Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 27 maja 2010 r. w sprawie sposobu dokumentowania realizacji działań zapobiegających szerzeniu się zakaŝeń i chorób zakaźnych oraz warunków i okresu przechowywania tej dokumentacji (Dz. U. Nr 100, poz. 645)

Zgłaszanie zakaŝeń i chorób zakaźnych Lekarz, w tym indywidualnie praktykujący, który podejrzewa lub rozpoznaje zakaŝenie, chorobę zakaźną lub zgon z powodu zakaŝenia lub choroby zakaźnej, określonej w załączniku do ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakaŝeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz. U. Nr 234, poz.1570 z późn. zm.) ma obowiązek, w ciągu 24 godzin od momentu rozpoznania lub powzięcia podejrzenia zakaŝenia, choroby zakaźnej lub zgonu z powodu zakaŝenia lub choroby zakaźnej, zgłoszenia tego faktu właściwemu dla miejsca rozpoznania zakaŝenia lub choroby zakaźnej Państwowemu Powiatowemu Inspektorowi Sanitarnemu właściwemu lub dla miejsca rozpoznania zakaŝenia lub choroby zakaźnej lub Państwowemu Wojewódzkiemu Inspektorowi Sanitarnemu.

Lekarz indywidualnie praktykujący powinien prowadzić rejestr zgłoszeń podejrzeń lub rozpoznań zakaŝeń, chorób zakaźnych lub zgonów z powodu zakaŝenia lub choroby zakaźnej. Podstawa prawna: art.11, 12, 20, 27, 68 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakaŝeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz. U. Nr 234, poz.1570 z późn. zm.), Oraz Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 22 kwietnia 2003 r. w sprawie wzorów formularzy zgłoszeń podejrzenia zakaŝenia lub zachorowania na chorobę zakaźną, rozpoznania zachorowania na chorobę zakaźną oraz podejrzenia lub stwierdzenia zgonu z powodu choroby zakaźnej oraz sposobu ich przekazywania (Dz. U. Nr 90, poz.853 z późn. zm.) Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 27 maja 2010 r. w sprawie sposobu dokumentowania realizacji działań zapobiegających szerzeniu się zakaŝeń i chorób zakaźnych oraz warunków i okresu przechowywania tej dokumentacji (Dz. U. Nr 100, poz. 645)

Zgłaszanie chorób zakaźnych i ich podejrzeń, zgonów z powodu chorób zakaźnych w województwie dolnośląskim w roku 2011 Co zgłaszać? Choroby zakaźne, zakaŝenia, podejrzenia chorób zakaźnych Zgony z powodu chorób zakaźnych z wyjątkiem: HIV/AIDS Chorób szerzących się drogą płciową Zachorowania na gruźlicę i inne mykobakteriozy Zachorowania (podejrzenia zachorowań) na chorobę przenoszoną drogą płciową (kiła, rzeŝączka, nierzeŝączkowe zakaŝenia dolnych odcinków narzadów moczowopłciowych i inne chlamydiozy oraz rzęsistkowica ZakaŜenia HIV Zachorowania na AIDS Grypa - podejrzenia zachorowań oraz zachorowania na grypę Komu? PPIS właściwy dla miejsca postawienia rozpoznania, (podejrzenia zachorowania), zgonu DPWIS we Wrocławiu PPIS właściwy dla miejsca postawienia rozpoznania, (podejrzenia zachorowania), zgonu * 1) Na jakim formularzu? Załącznik Nr 1 i 5 Załącznik Nr 2 Załącznik Nr 3 Załącznik Nr 4 * 2) W formie raportów zbiorczych (MZ-55), których wzór określają przepisy o statystyce publicznej Jak adresować? Zgodnie z danymi teleadresowymi podanymi w BIP WSSE we Wrocławiu oraz na stronach internetowych PSSE województwa dolnośląskiego Wojewódzka Stacja Sanitarno-Epidemiologicznej we Wrocławiu ul. M. Curie-Skłodowskiej 73/77 50-950 Wrocław, skr.poczt.1366 z dopiskiem Dział Epidemiologii Zgodnie z danymi teleadresowymi podanymi w BIP WSSE we Wrocławiu oraz na stronach internetowych PSSE województwa dolnośląskiego Uwagi załącznik Wykaz ZakaŜeń i Chorób Zakaźnych do ustawy z dnia 5 grudnia 2008 roku o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakaŝeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz.U. Nr 234,poz.1570 z późn.zm.) tel. centrali (71) 328-70-55,(71) 328-71-25, (71) 328-70-08 w.107 faks (71) 328 83 14 e-mail: epidemiologia@wsse.wroc.pl tel. centrali (71) 328-70-55, (71) 328-71-25 (71) 328-70-08 w.159 faks (71) 328 83 14 e-mail: epidemiologia@wsse.wroc.pl tel/faks (71) 328 83 14 e-mail: epidemiologia@wsse.wroc.pl tel/faks (71) 328 83 14 e-mail: epidemiologia@wsse.wroc.pl

Epidemiologia Przepisy sanitarno epidemiologiczne w zakresie postępowania z odpadami medycznymi. Odpady medyczne rozumie się przez to odpady powstające w związku z udzielaniem świadczeń zdrowotnych oraz prowadzeniem i doświadczeń naukowych w zakresie medycyny. Podstawa prawna: art. 3 ust. 2 pkt 4 i 5 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach Dz. U. z 2010 r. Nr 185, poz. 1243, ze zm.)

Świadczeniem zdrowotnym są działania słuŝące zachowaniu, ratowaniu, przywracani i poprawie zdrowia oraz inne działania medyczne wynikające z procesu leczenia lub przepisów odrębnych regulujących zasady ich wykonywania, w szczególności związane z: 1. badaniem i poradą lekarską; 2. leczeniem; 3. badaniem i terapią psychologiczną; 4. rehabilitacją leczniczą; 5. opieką nad kobietą cięŝarną i jej płodem, porodem, połogiem oraz nad noworodkiem; 6. opieką nad zdrowym dzieckiem; 7. badaniem diagnostycznym, w tym z analityką medyczną; 8. pielęgnacją chorych; 9. pielęgnacją niepełnosprawnych i opieką nad nimi; 10. opieką paliatywno-hospicyjną;

11. orzekaniem i opiniowaniem o stanie zdrowia; 12. zapobieganiem powstawaniu urazów i chorób poprzez działania profilaktyczne oraz szczepienia ochronne; 13. czynnościami technicznymi z zakresu protetyki i ortodoncji; 14. czynnościami z zakresu zaopatrzenia w przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze. Podstawa prawna: art. 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładzie opieki zdrowotnej (Dz. U. z 2007 r. Nr 14, poz. 89, ze zm.)

Świadczenie zdrowotne działanie słuŝące profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu lub poprawie zdrowia oraz inne działanie medyczne wynikające z procesu leczenia lub przepisów odrębnych regulujących zasady ich udzielania; Podstawa prawna: art.5 pkt 40 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2008 r. Nr 164, poz.1027, ze zm.)

GRUPY, PODGRUPY I RODZAJE ODPADÓW MEDYCZNYCH Podstawa prawna: ustawa z dnia 27 września 2001 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz. U. Nr. 112, poz.1206)

KOD GRUPY, PODGRUPY I RODZAJE ODPADÓW 18 Odpady medyczne i weterynaryjne 18 01 Odpady z diagnozowania, leczenia i profilaktyki medycznej 18 01 01 Narzędzia chirurgiczne i zabiegowe oraz ich resztki (z wyłączeniem 18 01 03) 18 01 02* 18 01 03* Części ciała i organy oraz pojemniki na krew i konserwanty słuŝące do jej przechowywania (z wyłączeniem 18 01 03) Inne odpady, które zawierają Ŝywe drobnoustroje chorobotwórcze lub ich toksyny raz inne formy zdolne do przeniesienia materiału genetycznego, o których wiadomo lub co do których istnieją wiarygodne podstawy do sądzenia, Ŝe wywołują choroby u ludzi i zwierząt (np. zainfekowane pieluchomajtki, podpaski, podkłady), z wyłączeniem 18 01 80 i 18 01 82 18 01 04 Inne odpady niŝ wymienione w 18 01 03 18 01 06* Chemikalia, w tym odczynniki chemiczne, zawierające substancje niebezpieczne 18 01 07 Chemikalia, w tym odczynniki chemiczne, inne niŝ wymienione w 18 01 06 18 01 08* Leki cytotoksyczne i cytostatyczne 18 01 09 Leki inne niŝ wymienione w 18 01 08 18 01 10* Odpady amalgamatu dentystycznego 18 01 82* Pozostałości zŝywienia pacjentów oddziałów zakaźnych

Zasady zbierania odpadów medycznych Odpady medyczne zbiera się w miejscach ich powstawania, uwzględniając ich właściwości, sposób ich unieszkodliwiania lub odzysku. Wyjątek stanowią odpady medyczne powstałe w wyniku udzielania świadczeń zdrowotnych w miejscu wezwania, które powinny zostać usunięte przez osoby udzielające świadczeń zdrowotnych i z zachowaniem odpowiednich środków ostroŝności oraz bezzwłocznie przekazane do pomieszczenia lub urządzenia do magazynowania odpadów medycznych. Odpady medyczne, z wyjątkiem odpadów o ostrych końcach i krawędziach, zbiera się do worków jednorazowego uŝycia z folii polietylenowej, nieprzezroczystych, wytrzymałych, odpornych na działanie wilgoci i środków chemicznych, z moŝliwością jednokrotnego zamknięcia. koloru czerwonego - o kodach 18 01 02*, 18 01 03* i 18 01 82*, koloru Ŝółtego - o kodach 18 01 06*, 18 01 08*, 18 01 10*; koloru inny niŝ czerwony lub Ŝółty - o kodach 18 01 01, 18 01 04, 18 01 07, 18 01 09;

Worki jednorazowego uŝycia umieszcza się na stelaŝach lub w sztywnych pojemnikach (jednorazowego lub wielokrotnego uŝycia) w sposób pozwalający na uniknięcie zakaŝenia osób mających kontakt z workiem lub pojemnikiem; Odpady medyczne o ostrych końcach i krawędziach zbiera się w pojemnikach jednorazowego uŝycia, sztywnych, odpornych na działanie wilgoci, mechanicznie odpornych na przekłucie bądź przecięcie, zasady oznaczania kolorami poszczególnych rodzajów odpadów medycznych stosuje się odpowiednio; Pojemniki lub worki naleŝy zapełniać do 2/3 ich objętości w sposób umoŝliwiający ich bezpieczne zamknięcie; Niedopuszczalne jest otwieranie raz zamkniętych pojemników lub worków jednorazowego uŝycia; Pojemniki lub worki powinny być wymieniane tak często, jak pozwalają na to warunki przechowywania oraz właściwości odpadów medycznych w nich gromadzonych, nie rzadziej niŝ co 72 godziny;

W przypadku uszkodzenia worka lub pojemnika naleŝy go w całości umieścić w innym większym nieuszkodzonym worku lub pojemniku; KaŜdy pojemnik i kaŝdy worek z odpadami medycznymi powinien posiadać widoczne oznakowanie identyfikujące zawierające: kod odpadów w nich przechowywanych; adres zamieszkania lub siedzibę wytwórcy odpadu; datę zamknięcia;

Dopuszczalne jest magazynowanie odpadów medycznycho kodach 18 01 02*, 18 01 03*, 18 01 82*, 18 01 06*, 18 01 08*, 18 01 10*; w odpowiednio przystosowanych do tego celu pomieszczeniach albo stacjonarnych lub przenośnych urządzeniach chłodniczych, przeznaczonych wyłącznie do magazynowania odpadów medycznych. Przenośne urządzenie chłodnicze jest przeznaczone do magazynowania niewielkiej ilości odpadów.

Pomieszczenie do magazynowania odpadów medycznych powinno: posiadać niezaleŝne wejście, być zabezpieczone przed dostępem osób nieupowaŝnionych, posiadać ściany i podłogi wykonane z materiałów gładkich, łatwo zmywalnych i umoŝliwiających dezynfekcję, być zabezpieczone przed dostępem owadów, gryzoni oraz innych zwierząt, posiadać drzwi wejściowe bez progu, których szerokość i wysokość powinna gwarantować swobodny dostęp, posiadać wydzielone boksy i miejsca w zaleŝności od rodzajów magazynowanych odpadów medycznych, zgodne z zasadami ich sortowania w miejscach powstawania, posiadać wentylację zapewniającą podciśnienie, z zapewnieniem filtracji odprowadzanego powietrza; dopuszcza się zastosowanie wentylacji grawitacyjnej pod warunkiem magazynowania odpadów w szczelnie zamkniętych pojemnikach lub kontenerach i oznakowanych w zaleŝności od rodzaju magazynowanych odpadów medycznych;

stacjonarne urządzenie chłodnicze do magazynowania odpadów medycznych powinno: być zabezpieczone przed dostępem osób nieupowaŝnionych; posiadać ściany i podłogi wykonane z materiałów gładkich, łatwo zmywalnych i umoŝliwiających dezynfekcję; być zabezpieczone przed dostępem owadów, gryzoni oraz innych zwierząt; posiadać drzwi wejściowe bez progu, których szerokość i wysokość powinna gwarantować swobodny dostęp; być wyposaŝone w termometr wewnętrzny, posiadać zamknięcie drzwi wejściowych umoŝliwiające ich otwarcie od wewnątrz, posiadać pomieszczenie izolujące przed wejściem do urządzenia.

Przenośne urządzenie chłodnicze powinno: posiadać wnętrze wykonane z materiałów gładkich, łatwo zmywalnych i umoŝliwiających dezynfekcję, być zabezpieczone przed dostępem owadów, gryzoni oraz innych zwierząt, być zabezpieczone przed dostępem osób nieupowaŝnionych. W sąsiedztwie pomieszczenia lub stacjonarnego urządzenia chłodniczego powinna znajdować się umywalka z ciepłą i zimną wodą, wyposaŝona w dozowniki z mydłem i środkiem do dezynfekcji rąk oraz ręczniki jednorazowego uŝytku.

magazynowanie odpadów medycznych o kodzie 18 01 02* moŝe odbywać się tylko w temperaturze do 10 C, a czas ich przechowywania nie moŝe przekroczyć 72 godzin; magazynowanie odpadów medycznych o kodach 18 01 03*, 18 01 06*, 18 01 08*, 18 01 10* i 18 01 82* w temperaturze od 10 C d o 18 C moŝe odbywać się tak długo, jak pozwalają na to ich właściwości, jednak nie dłuŝej niŝ 72 godziny, natomiast w temperaturze do 10 C - nie dłuŝej niŝ 30 dni; odpady medyczne o kodach o kodach 18 01 01, 18 01 04, 18 01 07, 18 01 09 mogą być magazynowane tak długo, jak pozwalają na to ich właściwości, jednak nie dłuŝej niŝ 30 dni; po kaŝdym usunięciu odpadów medycznych o kodzie 18 01 02*, pomieszczenie lub urządzenie powinno być poddane dezynfekcji, a następnie umyte.

Zasady transportu wewnętrznego odpadów medycznych Transport wewnętrzny odpadów medycznych z miejsca powstawania do miejsca magazynowania, unieszkodliwiania lub odbioru odbywa się środkami transportu przeznaczonymi wyłącznie do tego celu; do transportu wewnętrznego odpadów medycznych o kodzie 18 01 02*, uŝywa się wózków zamykanych lub wózków przewoŝących pojemniki zamykane. W przypadku niewielkich ilości odpadów do transportu wewnętrznego moŝna uŝywać transportowych pojemników zamykanych; transport wewnętrzny odpadów medycznych wykonuje się w sposób uniemoŝliwiający uszkodzenie worka lub pojemnika; środki transportu wewnętrznego odpadów medycznych i pojemniki wielokrotnego uŝycia naleŝy zdezynfekować i umyć po kaŝdym uŝyciu;

transport wewnętrzny odpadów medycznych odbywa się w sposób uniemoŝliwiający naraŝenie na bezpośredni kontakt z tymi odpadami; w obiektach, gdzie udzielane są świadczenia zdrowotne lub prowadzone są badania i doświadczenia naukowe w zakresie medycyny, naleŝy wyznaczyć miejsce przeznaczone do dezynfekcji, mycia i przechowywania wewnątrzzakładowych środków transportu wewnętrznego odpadów medycznych i pojemników wielokrotnego uŝycia;

Miejsce przeznaczone do dezynfekcji, mycia i przechowywania wewnątrzzakładowych środków transportu wewnętrznego odpadów medycznych i pojemników wielokrotnego uŝycia powinno posiadać: ściany i podłogi wykonane z materiałów gładkich, łatwo zmywalnych i umoŝliwiających dezynfekcję, dostęp do wody bieŝącej z moŝliwością jej odprowadzenia do kanalizacji, moŝliwość swobodnego wjazdu i wyjazdu środka transportu wewnętrznego odpadów medycznych oraz dostępu pracowników obsługi.

Procedury. podmioty udzielające świadczeń zdrowotnych lub prowadzące badania i doświadczenia naukowe w zakresie medycyny opracują szczegółową procedurę postępowania z odpadami medycznymi na stanowiskach pracy, gdzie wytwarza się odpady medyczne; procedura postępowania z odpadami medycznymi przez osoby udzielające świadczeń zdrowotnych w miejscu wezwania powinna takŝe zawierać oznaczenie miejsca magazynowania odpadów medycznych przez te osoby. Podstawa prawna: rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 30 lipca 2010 r. w sprawie szczegółowego sposobu postępowania z odpadami medycznymi.

Dezynfekcja i sterylizacja Ryzyko wystąpienia infekcji występuje we wszystkich placówkach medycznych niezaleŝnie od wielkości i profilu świadczonych usług. Osoby udzielające świadczeń zdrowotnych są obowiązane do podejmowania działań zapobiegających szerzeniu się zakaŝeń i chorób zakaźnych i do prowadzenia kontroli wewnętrznej w zakresie realizacji tychŝe działań. (art. 11 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 roku o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakaŝeń i chorób zakaźnych u ludzi.)

Brak procedur w dalszym ciągu częściej odnotowuje się w gabinetach indywidualnej praktyki lekarskiej, w których lekarze prowadzący gabinet nie dostrzegają potrzeby ich posiadania i dostosowania do realiów własnej praktyki. Niejednokrotnie korzystają z instrukcji, przygotowanych przez dystrybutorów środków dezynfekcyjnych lub procedur dostępnych na stronach internetowych, których treść tylko częściowo znajduje zastosowania w danym gabinecie, a niejednokrotnie zupełnie odbiega od zakresu świadczonych usług. Pomimo, iŝ nie istnieją przepisy regulujące od strony merytorycznej procesy dezynfekcji i sterylizacji, to wymagania dotyczące jakości procesów dezynfekcji i sterylizacji zarówno w zakładach opieki zdrowotnej jak i w indywidualnej praktyce lekarskiej, indywidualnej specjalistycznej praktyce lekarskiej oraz grupowej praktyce lekarskiej, niczym się nie róŝnią. Wymagania powyŝsze opierają się na standardach wytycznych i rekomendacjach wielu środowisk.

Dezynfekcja Do stosowania w obszarze medycznym, mogą być stosowane wszelkie preparaty dezynfekcyjne zarejestrowane i dopuszczone do obrotu na podstawie: Przepisów ustawy z dnia 6 września 2001 roku Prawo Farmaceutyczne (Dz. U. Nr 126, poz. 1381 z późn. zm.) jeśli słuŝą do bezpośredniego kontaktu z tkankami człowieka (są to tak naprawdę środki antyseptyczne, a nie środki dezynfekcyjne); Przepisów ustawy z dnia 13 września 2002 roku o produktach biobójczych (Dz. U. Nr 175, poz. 1433 z późn. zm.) oraz rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 17 stycznia 2003 roku w sprawie kategorii i grup produktów biobójczych według ich przeznaczenia (Dz.U. Nr 16, poz.150).

Przepisów ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 roku o wyrobach medycznych (Dz. U. Nr 93, poz. 896) i rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 30 kwietnia 2004 roku w sprawie klasyfikacji wyrobów medycznych do róŝnego przeznaczenia (Dz. U. Nr 100, poz.1027) w odniesieniu do środków dezynfekcyjnych stanowiących wyposaŝenie wyrobu medycznego.

Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 17 stycznia 2003 roku w sprawie kategorii i grup produktów biobójczych według ich przeznaczenia (Dz.U. Nr 16, poz.150) - ustala 4 kategorie produktów biobójczych według ogólnego zakresu przeznaczenia oraz grupy produktów biobójczych według szczegółowego przeznaczenia w danej kategorii, które określone są w załączniku do rozporządzenia. Produkty stosowane w obszarze medycznym naleŝą do Kategorii I Produkty dezynfekujące i produkty biobójcze o ogólnym zastosowaniu z tej kategorii wyłącza się produkty czyszczące, w tym płyny i proszki do prania i produkty podobne, których przeznaczeniem nie jest działanie biobójcze:

Nie istnieją przeszkody prawne do stosowania preparatów nie posiadających pozytywnej opinii PZH lub pozytywnie zaopiniowanych przez inny miarodajny ośrodek naukowobadawczy w kraju lub zagraniczny, pod warunkiem, Ŝe preparaty te zostały wpisane do Rejestru Produktów Leczniczych Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych, prowadzonego przez Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych.

W celu osiągnięcia oczekiwanego poziomu czystości mikrobiologicznej w otoczeniu pacjenta naleŝy przestrzegać następujących zasad: Wszystkie procedury, schematy postępowania powinny znajdować się w miejscu znanym i dostępnym wszystkim wykonującym procedurę pracownikom; Konieczne jest bezwzględne przestrzeganie czasu dezynfekcji zbyt krótki powoduje, Ŝe preparat nie osiąga swoich parametrów bójczych i proces jest nieskuteczny, zbyt długi, prowadzi do niszczenia dezynfekowanych powierzchni; W jednym roztworze roboczym nie wolno mieszać róŝnych preparatów myjących lub preparatu myjącego i preparatu dezynfekcyjnego;

Z uwagi na efektywne wykorzystanie czasu i pracy, podczas wykonywania dezynfekcji zalecane jest stosowanie preparatów o właściwościach myjąco-dezynfekujących (jedna zamiast dwóch procedur); Nie moŝna zmieniać zalecanego przez producenta sposobu wykonania procedury np. preparatów przeznaczonych do dezynfekcji metodą zanurzeniową stosować na powierzchnię, lub rozcieńczać preparatów, które producent przeznaczył do uŝycia w postaci stęŝonej; Nie moŝna zmieniać zdefiniowanych i obowiązujących w danej jednostce organizacyjnej procedur w zakresie parametrów procesu (czas, stęŝenie, zastosowanie preparatu) oraz zalecanych objętości roztworów roboczych; Nie moŝna stosować innych niŝ podane przez producenta podczas rejestracji produktu parametrów procesu - czas, stęŝenie, zastosowanie;

Z uwagi na organizację pracy i skuteczność działania roztworów roboczych, preferowane są preparaty łatwe w uŝyciu w postaci tabletek, gotowych do uŝycia saszetek, posiadające dozowniki lub miareczki umoŝliwiające szybkie i precyzyjne odmierzanie właściwych stęŝeń roboczych.

WaŜne: Preparaty bakteriobójcze standardowo nie wykazują działania prątkobójczego, co oznacza, Ŝe podczas dezynfekcji sprzętu i aparatury medycznej wykorzystywanej w terapii oddechowej lub powierzchni naraŝonych na zanieczyszczenie plwociną, naleŝy uŝywać preparatów prątkobójczych (Tbc). Najwięcej problemów wiąŝe się z zastosowaniem preparatów wirusobójczych, poniewaŝ określenie, Ŝe preparat wykazuje działanie w kierunku HBV, HCV, HIV nie jest równoznaczne ze stwierdzeniem, Ŝe inaktywuje on wszystkie pozostałe wirusy, zarówno osłonkowe (np. wirus cytomegalii, wirus wirusowego zapalenia wątroby B i typu C, wirus róŝyczki, wirus HIV) jak i bezosłonkowe (wirus Rota, Adenowirus, wirus Herpes, wirus wirusowego zapalenia wątroby typu A).

W przypadku zastosowania preparatów dezynfekcyjnych w obszarze medycznym, w którym występuje skaŝenie ludzkim materiałem biologicznym, istotna jest takŝe informacja, czy ich właściwości bójcze były badane z obciąŝeniem organicznym właściwym dla warunków brudnych. W strefie dotykowej z uwagi na ryzyko kontaminacji materiałem biologicznym nie naleŝy stosować preparatów alkoholowych (szczególnie w postaci aerozolu). Do strefy dotykowej zaliczona się m.in. klamki, uchwyty, kontakty, słuchawki telefoniczne, poręcze krzeseł, blaty robocze, strefę wokół umywalek. Dodatkowo obszar ten obejmuje takŝe zewnętrzne powierzchnie sprzętu i aparatury medycznej.

Nie istnieją uniwersalne preparaty dezynfekcyjne, słuŝące do dezynfekcji w kaŝdym obszarze i w odniesieniu do wszystkich rodzajów przedmiotów i powierzchni. Ostateczna decyzja o rodzaju i oczekiwanej skuteczności stosowanych podczas dekontaminacji preparatów zaleŝy od osoby odpowiedzialnej za bezpieczeństwo epidemiologiczne pacjenta.

Sterylizacja: Proces sterylizacji przeprowadza się po skończonym wcześniej procesie dezynfekcji. Sterylizacja moŝe odbywać się we własnym zakresie w gabinecie lub moŝna wykonanie sterylizacji zlecić innej jednostce podpisując umowę z podmiotem świadczącym usługi w zakresie sterylizacji spełniającym wymagania określone w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 2 lutego 2011 roku w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać pod względem fachowym i sanitarnym pomieszczenia i urządzenia zakładu opieki zdrowotnej, przy zapewnieniu bezpiecznego transportu narzędzi tj. pojemnika transportowego twardościennego eliminującego moŝliwość przebicia opakowań sterylizacyjnych.

Wybór metody sterylizacji zaleŝy od rodzaju i właściwości sterylizowanych materiałów. W gabinetach lekarskich preferowana jest sterylizacja parą wodną pod ciśnieniem - metoda uniwersalna, pewna, szybka, nietoksyczna i ekonomiczna. Jednym z zasadniczych warunków osiągnięcia skuteczności sterylizacji jest pełna sprawność urządzeń sterylizujących oraz stosowanie właściwych parametrów procesu ustalonych dla poszczególnych materiałów i sprzętu medycznego.

Podstawowe zasady dotyczące sterylizacji: Narzędzia muszą być idealnie czyste, suche, odpowiednio opakowane i ułoŝone w komorze sterylizatora; Wszystkie wysterylizowane w opakowaniach wyroby musza być przed wyjęciem ze sterylizatora dobrze wysuszone. Sprzęt w opakowaniach mokrych nie moŝe być uwaŝany za sterylny i nie moŝe być przechowywany; Parametry sterylizacji muszą być rygorystycznie przestrzegane i udokumentowane, a dokumentacja przechowywana przez 10 lat; Kontrola sterylizacji musi być prowadzona na bieŝąco i okresowo; Warunki przechowywania muszą wykluczać moŝliwość ewentualnego wtórnego zanieczyszczenia wysterylizowanego materiału.

Nie moŝna sterylizować duŝej liczby narzędzi nieopakowanych celem wybierania zestawów z komory sterylizatora. Obowiązuje zasada: Jeden pacjent = jeden zabieg = jeden zestaw narzędzi

Jacek Klakočar Dolnośląski Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny we Wrocławiu Wrocław 11 maja 2011 r.