OBYCZAJE KOMUNIJNE W POLSCE

K.040/12 OBYCZAJE KOMUNIJNE W POLSCE Warszawa, czerwiec 2012 roku W sondażu przeprowadzonym przez Zespół Badań Społecznych OBOP w TNS Polska zbadano niektóre obyczaje komunijne w Polsce. Doświadczenie bycia na pierwszej komunii jest w Polsce powszechne, nigdy nie było na niej tylko 5% badanych. Badani bywają na komunii w różnych rolach i w różnym charakterze. Biedniejsi i niżej wykształceni wyraźnie rzadziej proszeni są o bycie rodzicami chrzestnymi i z tego tytułu potem rzadziej pojawiają się w tej roli na komuniach. 58% przyjęć komunijnych, na których byli ostatnio badani odbyło się w domach, a 28% w restauracjach; 7% odbyło się w domach weselnych, remizach i podobnych lokalnych; a 3% sakramentów komunii nie towarzyszyło przyjęcie. 56% tych przyjęć odbywa się w gronie do 20 osób, 32% w gronie 21-30 osób, ale 5% gromadzi ponad 40 osób. Na 59% przyjęć komunijnych na których ostatnio byli badani, wedle ich własnych relacji nie było żadnego alkoholu, a na 8% podawany był tylko symboliczny szampan. W 11% przypadków pito wino, a w 16% wódkę. 46% badanych dało dziecku na prezent pieniądze, a 19% dało prezenty rzeczowe, reszta nic nie dała. Najczęściej dawano rower; łańcuszek (sam lub z krzyżykiem albo medalik), inną biżuterię (kolczyki, pierścionek, bransoletkę) oraz sprzęt komputerowy (komputer, laptop, drukarka, monitor, tablet). Ludzie zwykle dają kilkaset, 200-500 zł; sumy z tego przedziału dało 73% obdarowujących dzieci pieniędzmi; średnia suma wyniosła 395 zł. NIP: 526-02-11-819; REGON: 011003524 BNP Paribas Bank Polska S.A. nr konta: 17 1600 1127 0003 0127 9804 6001 Sąd Rejonowy dla M.St. Warszawy XIII Wydział, KRS 0000059619, Kapitał zakładowy: 500.000 zł, w pełni opłacony

Cytowanie, publiczne odtwarzanie, kopiowanie oraz wykorzystywanie w innej formie danych, informacji i opracowań zawartych w tej publikacji jest dozwolone pod warunkiem podania źródła: Zespół Badań Społecznych OBOP w TNS Polska. Maj był w Polsce tradycyjnym miesiącem komunii. Termin ten oznacza zarówno sakrament (być u komunii), jak i uroczystość (być na komunii). Sam sakrament nie ulega zmianie, natomiast uroczystość po nim następująca nabiera w Polsce wystawności, czasem nawet przysłania sam sakrament. W przeprowadzonym w dn. 14-17 czerwca 2012 sondażu Zespół Badań Społecznych OBOP w TNS Polska próbował zbadać niektóre elementy tej obrzędowości 1. KTO I KIM BYWA NA KOMUNIACH Doświadczenie bycia na pierwszej komunii jest w Polsce powszechne, nigdy nie było na niej tylko 5% badanych. Badani bywają na komunii w różnych rolach i w różnym charakterze. Na ostatniej uroczystości komunijnej respondenci byli w następujących rolach: 12% rodzice dziecka przystępującego do pierwszej komunii; 8% rodzice chrzestni; 37% najbliższa rodzina; 20% dalsza rodzina; 6% z innego tytułu; 6% było w charakterze osoby przystępującej do pierwszej komunii. Jedyne zróżnicowanie, którego moglibyśmy oczekiwać w tych danych to zależność między statusem a występowaniem w roli rodzica chrzestnego. Z życia wiadomo, że na rodziców chrzestnych własnego dziecka rodzice chętniej wybierają osoby w lepszej sytuacji życiowej, zamożniejsze itd. oraz że osoby mniej zamożne mniej chętnie przyjmują taki wybór, chcąc uniknąć kosztów związanych z przyszłymi prezentami (chrzest, komunia, kolejne urodziny, ślub). Oczywiście dzieje się to w pewnych granicach, gdyż pierwszym wyznacznikiem takich decyzji jest bliskość pokrewieństwa, preferowani są wujkowie i ciotki, bracia i siostry rodziców dziecka. Oczekiwanie to potwierdza się. 1 Sondaż zrealizowano w dniach 14-17 czerwca 2012 r. na ogólnopolskiej, losowej, reprezentatywnej próbie 1000 mieszkańców Polski w wieku 15 i więcej lat. Maksymalny statystyczny błąd pomiaru dla tej wielkości próby wynosi +/- 3,1%, przy wiarygodności oszacowania równej 95%.

Na ostatniej komunii był(a) rodzicem Na ostatniej komunii był(a) jako rodzic chrzestnym Wykształcenie podstawowe 9 1 zasadnicze zawodowe 17 7 średnie i pomaturalne 10 9 licencjat i wyższe 13 13 Ocena własnej sytuacji materialnej dobra 14 10 średnia 11 7 zła 12 3 Odp. w proc. Ludzie chrzczą swoje dzieci i posyłają je do chrztu i pierwszej komunii w zasadzie niezależnie od sytuacji, w jakiej się znajdują, ale bywają proszeni i godzą się na trzymanie dziecka do chrztu zależnie od swego statusu i zamożności. Na ostatniej komunii, na której byli badani, biedniejsi byli o wiele rzadziej niż zamożniejsi z tego tytułu, że wcześniej byli chrzestnymi. Chodzi tu o zamożność subiektywną, ale występuje ona także wtedy, gdy zamożność mierzy się dochodem na głowę (zob. tabele aneksowe). Równie charakterystyczne jest, że na ostatniej komunii, na której byli badani, respondenci z niższym wykształceniem byli tam w charakterze rodziców chrzestnych znacznie rzadziej niż pozostali. Zależności te są wyraźne, mimo że status mierzony jest obecnie, komunia mogła być dobre parę lat temu, a chrzest, oczywiście, jeszcze dawniej niż komunia. W DOMU I W RESTAURACJI Choć uwagę obserwatorów polskiej obyczajowości przyciągają wystawne przyjęcia komunijne w restauracjach, to rzeczywistość jest bardziej tradycyjna. 58% przyjęć, na których byli ostatnio badani odbyło się w domach, a 28% (dwa razy mniej) w restauracjach; 7% odbyło się w domach weselnych, remizach i podobnych lokalach; a 3% sakramentów nie towarzyszyło przyjęcie. Gdzie odbyło się przyjęcie po komunii? w domu 58% w restauracji 28% w innym lokalu, np. w domu weselnym, 7% w remizie nie było przyjęcia 3% trudno powiedzieć 4%

Dysponujemy też informacjami o wielkości tych przyjęć: Ile mniej więcej osób było na przyjęciu po komunii? do 10 8% 11-20 48% 21-30 32% 31-40 7% 41-50 3% 50 i więcej 2% Ponad połowa tych przyjęć odbywa się w gronie do 20 osób, czyli w niewielkim gronie rodzinnym, ale kilka (5%) gromadzi duże grono, bo ponad 40 osób. Gdy w Polsce rozpowszechniła się moda na przyjęcia komunijne, pojawił się problem... picia tam alkoholu, a potem kampania kościoła na rzecz powstrzymania się od picia lub ograniczenia picia na komunii. Sondaż pokazuje polską obyczajowość pod tym względem. Czy i jaki alkohol był podawany? tylko symboliczny szampan 8% piwo 2% wino 11% wódka 16% nie było żadnego alkoholu 59% trudno powiedzieć 4% Na więcej niż połowie (59%) przyjęć komunijnych, na których ostatnio byli badani, wedle ich własnych relacji nie było żadnego alkoholu, a na dodatkowych 8% podawany był tylko symboliczny szampan. W 11% przypadków pito wino, a w 16% wódkę. Trzeba wziąć pod uwagę, że takie grzeszne zachowanie jak picie alkoholu na komunii jest z pewnością przez część badanych ukrywane, ale nie wiadomo przez jaką część; te 11% i 16% to granica dolna. PIENIĄDZE I PREZENTY Prezenty na komunię, pieniężne i rzeczowe, są istotnym elementem uroczystości, a dla dzieci przystępujących do komunii są często ważniejsze niż sam sakrament. Prezenty są wypełnieniem wzbudzonych oczekiwań dziecka i jego rodziców. Są przedmiotem starannego wyboru, gdyż są potem społecznie porównywane, a obdarowujący bywają oceniani na podstawie tego, ile kto dał. Z badania wiemy, co i ile teraz ludzie dają.

Co Pan(i) dał(a) dziecku na prezent? Wykształcenie pieniądze prezent nic nie pamiętam podstawowe 49 13 15 23 zasadnicze zawodowe 43 19 12 26 średnie i pomaturalne 47 20 13 20 licencjat i wyższe 45 25 9 21 Ogółem 46 19 13 22 Odp. w proc. Większość (46%) daje pieniądze, część (19%) daje prezenty, niektórzy nic nie dają (13%). Pieniądze badani dają jednakowo często bez względu na wykształcenie, ale prezenty dają częściej ludzie z wyższym wykształceniem (regularny wzrost z 13% do 25%). Najczęściej wymienianymi prezentami rzeczowym, którymi obdarowywano dzieci z okazji pierwszej komunii były: rower (21%), łańcuszek z medalikiem lub sam łańcuszek albo sam medalik (17%) oraz inna biżuteria (10%). Co Pan(i) dał(a) dziecku na prezent? (N=174 osoby, które dały prezent rzeczowy) Rower 21% Łańcuszek, sam lub z krzyżykiem/ medalikiem, 17% medalik Inna biżuteria (kolczyki, pierścionek, bransoletka) 10% Sprzęt komputerowy (komputer, laptop, drukarka, 9% monitor, tablet) Zegarek 7% Książki 7% Aparat fotograficzny/ cyfrowy 6% Gra komputerowa 3% Ubranie 3% Biblia 3% Telefon komórkowy 3% Wieża 2% Słodycze 2% Różaniec 1% Prezent (ogólnie) 13% Coś innego 5%

W tabeli pokazano, ile pieniędzy ludzie dają na komunię. Co Pan(i) dał(a) dziecku na prezent? (N=413 osoby, które dały pieniądze) 50 zł 1% 100 zł 10% 150 zł 2% do 200 zł 36% 200 zł 23% 250 zł 2% 300 zł 22% 400 zł 9% 150 zł i więcej 50% 500 zł 17% 600 zł 1% 700 zł 1% 800 zł 1% 600 zł i więcej 10% 1000 zł 4% więcej 3% nie pamiętam/ odmowa 4% nie pamiętam/ odmowa 4% Ludzie zwykle dają więc kilkaset, 200-500 zł; sumy z tego przedziału dało 62% obdarowujących dzieci pieniędzmi. Średnia suma wyniosła 395, czyli prawie 400 zł. Ciekawe jest zróżnicowanie tej sumy między obdarowującymi z różnych grup wykształcenia i subiektywnej zamożności. Co Pan(i) dał(a) dziecku na prezent? (N=413 osoby, które dały pieniądze) średnia Wykształcenie podstawowe 329 zł zasadnicze zawodowe średnie i pomaturalne licencjat i wyższe 350 zł 460 zł 402 zł Ocena własnej sytuacji materialnej dobra 409 zł średnia zła 386 zł 422 zł Zwraca uwagę, że osoby lepiej wykształcone dają więcej, ale osób z wyższym wykształceniem to nie dotyczy a być może uważają, że nie muszą się stawiać. Zwraca też uwagę, że osoby w złej sytuacji materialnej nie dają mniej, ale więcej niż wszystkie pozostałe może nie chcą się wydać biedakami. Ciekawe jest też bardzo małe zróżnicowanie miedzy grupami subiektywnej zamożności widocznie istnieje

społecznie ustalona stawka na komunię, wszyscy ją znają albo się dowiadują, ile się daje i normie tej się podporządkowują bez względu na to, czy ich na to stać czy nie.

LICZBA OSÓB P13. W maju odbywały się pierwsze komunie. Proszę sobie teraz przypomnieć, kiedy ostatni raz był(a) Pan(i) na pierwszej komunii. W jakim charakterze Pan(i) tam był(a)? ojciec lub matka ojciec lub matka chrzestna najbliższej rodziny (rodzeństwo, dziadkowie), ale nie rodzic ktoś z dalszej rodziny, ale nie rodzic chrzestny inna osoba, ale nie rodzic chrzestny ja sam (a) byłem(am) wtedy u komunii nigdy nie byłem(am) trudno powiedzieć PŁEĆ WIEK STAN CYWILNY WYKSZTAŁCENIE AKTYWNOŚĆ GRUPA SPOŁECZNO OGÓŁEM 1000 12 8 37 20 6 6 5 7 mężczyzna 479 9 8 36 20 5 7 7 7 kobieta 521 14 7 37 20 7 4 3 7 15 19 lat 73 1 0 41 23 4 15 11 4 20 29 lat 190 3 6 32 27 9 10 8 5 30 39 lat 179 22 17 25 19 3 5 4 6 40 49 lat 145 23 10 34 17 4 3 5 3 50 59 lat 179 16 6 37 20 8 3 3 8 60 lat i więcej 234 4 4 50 18 6 3 4 12 kawaler\ panna 264 3 6 31 25 6 14 10 6 żonaty\ zamężna\ związek partnerski rozwiedziony(a)\ w separacji wdowiec\ wdowa 566 14 8 38 20 6 2 4 7 68 31 9 24 15 7 3 4 7 102 9 6 51 16 7 2 3 7 podstawowe 188 9 1 47 20 5 6 6 7 zasadnicze zawodowe średnie i pomaturalne licencjat i wyższe pracuje zawodowo nie pracuje zawodowo kierownicy / specjaliści prywatni przedsiębiorcy pracownicy administracji i usług 271 17 7 36 15 4 5 7 8 368 10 9 35 23 7 6 4 7 173 13 13 29 23 8 6 5 3 505 15 10 30 21 6 5 5 6 495 8 5 43 20 6 6 5 7 93 19 16 31 18 6 3 3 2 41 12 12 22 17 12 7 7 10 114 11 12 32 23 7 7 3 4 robotnicy 219 16 7 30 21 4 5 7 10 gosp. domowe / nie pracuje zajmuje się domem emeryci / renciści uczniowie i studenci rolnicy 38 13 5 37 24 11 5 5 0 54 24 13 30 15 6 6 0 7 268 5 3 49 18 7 3 4 10 94 1 1 41 24 6 12 10 4 bezrobotni 79 18 9 32 23 1 8 8 3 OCENA dobra 245 14 10 32 22 8 7 3 4

SYTUACJI MATERIALNEJ DOCHÓD GOSP. WIELKOŚĆ GOSP. DZIECI W GOSP. DOMOWYM NAJWIĘKSZY WKŁAD W BUDŻET DOMOWY DECYDOWANIE O MARKACH MIEJSCE ZAMIESZKANIA REGION średnia 616 11 7 39 20 5 5 6 7 zła 139 12 3 35 20 7 8 6 9 do 1500 zł 120 16 6 42 18 6 4 3 6 1501-2500 zł 164 13 4 38 25 5 7 7 1 2501+ zł 308 14 9 39 21 8 3 2 5 Odmowa odpowiedzi 408 9 8 32 18 5 8 8 11 1 2 osoby 464 8 7 40 21 7 6 5 7 3 osoby 212 10 12 30 20 7 6 7 8 4 osoby 194 18 7 31 21 7 5 6 5 5 osób i więcej 130 21 4 43 17 2 5 2 6 1 dziecko 176 16 13 30 19 5 5 3 9 2 dzieci 98 23 6 38 16 3 5 5 3 3 dzieci i więcej 31 48 0 39 6 0 0 6 0 nie ma dzieci 695 8 7 38 22 7 6 6 7 respondent 540 14 8 38 19 5 5 4 7 ktoś inny 460 10 7 35 21 7 7 6 7 głównie respondent po równo: respondent i ktoś inny głównie ktoś inny 423 16 9 34 18 7 5 4 8 328 10 9 36 23 7 4 5 6 249 6 4 42 21 4 9 8 6 wieś 380 9 6 42 21 6 4 6 5 do 20 tys. 130 13 7 37 17 2 6 5 14 20 100 tys. 195 14 12 34 17 6 6 6 5 100 500 tys. 175 17 7 27 24 7 5 6 6 500 tys. + 120 9 5 35 20 9 11 2 9 północny 105 13 7 42 19 2 5 8 5 wschodni 175 10 7 31 23 10 7 8 4 zachodni 170 14 8 45 18 2 5 5 4 centralny 240 10 8 34 23 8 4 5 8 południowy 310 13 8 35 18 5 7 3 10 P14. Gdzie odbyło się przyjęcie po komunii? PŁEĆ WIEK LICZBA OSÓB w domu w restauracji w innym lokalu, np. w domu weselnym, w remizie nie było przyjęcia trudno powiedzieć OGÓŁEM 892 58 28 7 3 4 mężczyzna 412 57 30 7 3 3 kobieta 480 59 26 8 2 5 15 19 lat 54 54 37 6 0 4 20 29 lat 155 52 35 8 2 3 30 39 lat 163 50 35 12 1 2

40 49 lat 133 61 26 7 3 3 50 59 lat 168 64 21 7 3 5 60 lat i więcej 219 62 22 5 4 7 STAN CYWILNY kawaler\ panna 200 51 32 10 4 4 żonaty\ zamężna\ związek partnerski 532 58 29 7 2 4 rozwiedziony(a)\ w separacji 63 65 24 6 3 2 wdowiec\ wdowa 97 67 18 4 5 6 podstawowe 166 66 21 7 2 4 WYKSZTAŁCENIE zasadnicze zawodowe 238 60 25 7 4 5 średnie i pomaturalne 333 54 31 8 2 5 licencjat i wyższe 155 55 35 6 2 3 AKTYWNOŚĆ pracuje zawodowo 452 57 29 8 2 3 nie pracuje zawodowo 440 59 27 7 3 5 kierownicy / specjaliści 87 51 33 10 3 2 prywatni przedsiębiorcy 35 51 40 6 0 3 pracownicy administracji i usług 103 62 29 6 2 1 GRUPA SPOŁECZNO gosp. domowe / nie pracuje zajmuje się domem robotnicy 193 60 26 7 2 6 rolnicy 34 50 29 18 3 0 51 59 25 10 2 4 emeryci / renciści 248 60 24 5 4 7 uczniowie i studenci 74 54 34 8 0 4 bezrobotni 67 60 28 9 1 1 OCENA SYTUACJI MATERIALNEJ dobra 222 53 33 7 3 3 średnia 551 59 28 7 1 4 zła 119 61 19 8 6 6 do 1500 zł 112 67 18 6 6 3 DOCHÓD GOSP. 1501-2500 zł 142 58 27 10 4 1 2501+ zł 293 60 29 8 1 2 Odmowa odpowiedzi 345 53 31 6 2 8 1 2 osoby 416 59 26 7 3 5 WIELKOŚĆ GOSP. 3 osoby 184 59 28 6 2 4 4 osoby 172 52 33 9 2 4 5 osób i więcej 120 62 28 6 1 3 1 dziecko 161 57 30 7 2 4 DZIECI W GOSP. DOMOWYM NAJWIĘKSZY WKŁAD W BUDŻET DOMOWY DECYDOWANIE O MARKACH 2 dzieci 88 50 40 8 2 0 3 dzieci i więcej 29 72 21 7 0 0 nie ma dzieci 614 59 26 7 3 5 respondent 490 59 26 7 4 4 ktoś inny 402 56 30 7 1 5 głównie respondent 385 62 23 8 3 4 po równo: respondent i ktoś inny 300 53 32 7 3 5 głównie ktoś inny 207 57 30 7 2 3

wieś 343 59 27 9 1 3 MIEJSCE ZAMIESZKANIA do 20 tys. 116 56 28 8 2 7 20 100 tys. 172 53 31 9 3 3 100 500 tys. 156 66 27 2 3 3 500 tys. + 105 51 27 7 6 10 północny 92 66 24 7 1 2 wschodni 149 67 21 7 2 2 REGION zachodni 153 50 41 7 1 1 centralny 218 56 24 10 3 7 południowy 280 56 29 6 3 6 LICZBA OSÓB P15. Ile mniej więcej osób było na przyjęciu po komunii? do 10 11-20 21-30 31-40 41-50 ponad 50 OGÓŁEM 832 8 48 32 7 3 2 PŁEĆ mężczyzna 388 8 51 29 6 4 3 kobieta 444 9 47 34 7 2 1 15 19 lat 52 6 46 35 8 4 2 20 29 lat 147 10 41 29 11 5 3 WIEK 30 39 lat 158 6 46 38 6 2 1 40 49 lat 125 6 52 29 6 6 1 50 59 lat 154 8 51 34 4 2 2 60 lat i więcej 196 11 52 29 6 1 2 STAN CYWILNY kawaler\ panna 185 8 45 32 9 4 2 żonaty\ zamężna\ związek partnerski 501 7 48 34 7 3 2 rozwiedziony(a)\ w separacji 60 12 60 20 5 2 2 wdowiec\ wdowa 86 16 51 28 2 1 1 podstawowe 155 9 52 32 5 1 1 WYKSZTAŁCENIE zasadnicze zawodowe 218 10 49 29 4 5 3 średnie i pomaturalne 311 6 47 32 9 3 2 licencjat i wyższe 148 11 46 36 6 1 1 AKTYWNOŚĆ pracuje zawodowo 427 7 48 32 7 4 2 nie pracuje zawodowo 405 9 49 32 6 2 1 kierownicy / specjaliści 82 9 45 34 7 4 1 prywatni przedsiębiorcy 34 12 38 32 9 9 0 pracownicy administracji i usług 100 5 48 40 4 2 1 GRUPA SPOŁECZNO gosp. domowe / nie pracuje zajmuje się domem robotnicy 178 9 51 25 8 3 4 rolnicy 33 0 45 39 9 6 0 48 6 44 40 10 0 0 emeryci / renciści 221 10 54 29 5 1 2 uczniowie i studenci 71 7 42 34 11 4 1 bezrobotni 65 12 45 35 3 3 2 OCENA dobra 208 10 41 35 7 4 3

SYTUACJI MATERIALNEJ DOCHÓD GOSP. WIELKOŚĆ GOSP. DZIECI W GOSP. DOMOWYM NAJWIĘKSZY WKŁAD W BUDŻET DOMOWY DECYDOWANIE O MARKACH MIEJSCE ZAMIESZKANIA REGION średnia 519 7 51 32 7 3 1 zła 105 13 51 26 6 2 2 do 1500 zł 102 15 51 25 4 2 4 1501-2500 zł 135 7 51 29 9 1 3 2501+ zł 283 5 49 35 6 4 0 Odmowa odpowiedzi 312 10 46 33 7 3 2 1 2 osoby 383 10 53 27 5 3 2 3 osoby 172 9 45 37 7 2 1 4 osoby 162 6 43 36 6 5 4 5 osób i więcej 115 4 46 37 10 2 0 1 dziecko 151 7 44 38 8 2 1 2 dzieci 86 6 41 36 10 3 3 3 dzieci i więcej 29 7 45 34 14 0 0 nie ma dzieci 566 9 51 30 5 3 2 respondent 454 10 49 30 6 2 2 ktoś inny 378 6 47 34 8 3 1 głównie respondent 358 11 50 29 5 3 1 po równo: respondent i ktoś inny 278 6 44 35 10 3 2 głównie ktoś inny 196 5 52 33 6 2 2 wieś 329 5 43 37 9 4 2 do 20 tys. 106 9 47 29 7 4 4 20 100 tys. 160 9 52 30 5 2 3 100 500 tys. 148 11 55 26 5 1 1 500 tys. + 89 11 52 29 4 3 0 północny 89 4 56 31 3 1 3 wschodni 143 10 54 27 7 2 0 zachodni 149 5 38 38 9 6 4 centralny 196 6 46 38 7 3 2 południowy 255 13 51 27 6 2 1 PŁEĆ WIEK LICZBA OSÓB tylko symboliczny szampan P16. Czy i jaki alkohol był podawany? piwo wino wódka nie było żadnego alkoholu trudno powiedzieć OGÓŁEM 832 8 2 11 16 59 4 mężczyzna 388 7 4 12 20 54 4 kobieta 444 9 1 11 12 64 4 15 19 lat 52 12 2 6 15 60 6 20 29 lat 147 13 4 16 18 48 1 30 39 lat 158 6 3 13 13 60 4 40 49 lat 125 6 2 11 17 62 2 50 59 lat 154 7 2 6 15 68 2 60 lat i więcej 196 7 1 11 16 58 7

STAN CYWILNY kawaler\ panna 185 12 3 15 17 50 4 żonaty\ zamężna\ związek partnerski 501 6 3 10 17 62 2 rozwiedziony(a)\ w separacji 60 8 2 12 13 58 7 wdowiec\ wdowa 86 9 0 8 7 65 10 podstawowe 155 5 3 8 20 58 6 WYKSZTAŁCENIE zasadnicze zawodowe 218 6 4 7 18 62 3 średnie i pomaturalne 311 11 2 13 14 58 3 licencjat i wyższe 148 8 1 17 10 59 5 AKTYWNOŚĆ pracuje zawodowo 427 7 3 12 16 59 3 nie pracuje zawodowo 405 8 2 11 16 59 5 kierownicy / specjaliści 82 4 4 13 7 71 1 GRUPA SPOŁECZNO prywatni przedsiębiorcy 34 9 3 9 9 62 9 pracownicy administracji i usług gosp. domowe / nie pracuje zajmuje się domem 100 7 2 17 13 57 4 robotnicy 178 8 3 10 20 57 3 rolnicy 33 12 3 6 30 48 0 48 6 0 8 19 67 0 emeryci / renciści 221 7 2 11 15 59 6 uczniowie i studenci 71 17 1 11 15 51 4 bezrobotni 65 6 3 9 15 62 5 OCENA SYTUACJI MATERIALNEJ dobra 208 9 2 12 12 63 3 średnia 519 8 3 12 17 58 3 zła 105 6 1 7 19 60 8 do 1500 zł 102 8 0 8 15 63 7 DOCHÓD GOSP. 1501-2500 zł 135 6 4 13 17 58 2 2501+ zł 283 11 2 12 17 57 1 Odmowa odpowiedzi 312 6 2 11 14 61 6 1 2 osoby 383 7 2 13 15 57 5 WIELKOŚĆ GOSP. 3 osoby 172 12 2 15 15 54 2 4 osoby 162 5 4 6 19 62 4 5 osób i więcej 115 9 2 8 13 68 1 1 dziecko 151 11 3 9 11 64 3 DZIECI W GOSP. DOMOWYM NAJWIĘKSZY WKŁAD W BUDŻET DOMOWY DECYDOWANIE O MARKACH MIEJSCE ZAMIESZKANIA 2 dzieci 86 3 5 8 21 62 1 3 dzieci i więcej 29 3 0 7 7 83 0 nie ma dzieci 566 8 2 12 17 56 5 respondent 454 7 3 12 16 57 5 ktoś inny 378 9 2 11 15 61 3 głównie respondent 358 8 2 11 13 61 5 po równo: respondent i ktoś inny 278 8 3 10 17 61 1 głównie ktoś inny 196 9 2 12 18 53 6 wieś 329 8 2 9 19 60 2 do 20 tys. 106 10 3 15 14 52 6 20 100 tys. 160 9 2 9 13 63 4

100 500 tys. 148 7 3 16 12 57 5 500 tys. + 89 4 0 12 16 62 6 północny 89 4 3 8 6 65 13 wschodni 143 8 1 10 8 70 3 REGION zachodni 149 5 1 12 9 70 3 centralny 196 7 3 14 34 40 3 południowy 255 12 3 10 13 59 2 LICZBA OSÓB P17. Co Pan(i) dał dziecku "na prezent"? pieniądze prezent nic nie pamiętam OGÓŁEM 892 46 20 13 22 PŁEĆ mężczyzna 412 47 17 13 25 kobieta 480 46 22 13 21 15 19 lat 54 22 11 46 22 20 29 lat 155 46 20 18 17 WIEK 30 39 lat 163 45 23 14 18 40 49 lat 133 48 24 11 18 50 59 lat 168 46 17 10 27 60 lat i więcej 219 52 18 3 29 kawaler\ panna 200 39 16 27 20 STAN CYWILNY żonaty\ zamężna\ związek partnerski 532 50 21 9 21 rozwiedziony(a)\ w separacji 63 30 27 16 27 wdowiec\ wdowa 97 52 15 3 32 podstawowe 166 49 14 15 23 WYKSZTAŁCENIE zasadnicze zawodowe 238 43 18 12 26 średnie i pomaturalne 333 47 20 14 20 licencjat i wyższe 155 45 25 9 21 AKTYWNOŚĆ pracuje zawodowo 452 47 21 12 20 nie pracuje zawodowo 440 45 18 13 25 kierownicy / specjaliści 87 45 24 13 20 prywatni przedsiębiorcy 35 34 29 17 20 pracownicy administracji i usług 103 46 25 12 17 GRUPA SPOŁECZNO gosp. domowe / nie pracuje zajmuje się domem robotnicy 193 48 18 11 24 rolnicy 34 68 12 18 3 51 35 27 10 29 emeryci / renciści 248 50 18 5 28 uczniowie i studenci 74 30 12 41 19 bezrobotni 67 52 16 13 18 OCENA SYTUACJI MATERIALNEJ dobra 222 42 22 17 20 średnia 551 49 19 11 22 zła 119 42 17 12 31 DOCHÓD GOSP. do 1500 zł 112 46 21 14 21

WIELKOŚĆ GOSP. DZIECI W GOSP. DOMOWYM 1501-2500 zł 142 52 20 7 22 2501+ zł 293 48 22 14 16 Odmowa odpowiedzi 345 43 17 13 28 1 2 osoby 416 48 20 8 25 3 osoby 184 47 21 14 20 4 osoby 172 45 22 14 20 5 osób i więcej 120 43 13 27 18 1 dziecko 161 45 19 19 17 2 dzieci 88 47 23 17 16 3 dzieci i więcej 29 21 28 38 14 nie ma dzieci 614 48 19 9 25 NAJWIĘKSZY respondent 490 49 20 9 23 WKŁAD W BUDŻET DOMOWY ktoś inny 402 44 19 17 21 DECYDOWANIE O MARKACH MIEJSCE ZAMIESZKANIA REGION głównie respondent 385 44 23 9 25 po równo: respondent i ktoś inny 300 52 18 11 19 głównie ktoś inny 207 43 15 22 22 wieś 343 54 15 13 17 do 20 tys. 116 41 20 11 29 20 100 tys. 172 46 17 14 24 100 500 tys. 156 41 26 12 22 500 tys. + 105 36 27 10 28 północny 92 50 14 16 22 wschodni 149 43 19 19 21 zachodni 153 49 32 5 14 centralny 218 45 15 12 28 południowy 280 46 18 13 24

P17. Ile? PŁEĆ WIEK STAN CYWILNY WYKSZTAŁCENIE AKTYWNOŚĆ GRUPA SPOŁECZNO LICZBA OSÓB ŚREDNIA 50 100 150 200 250 300 400 500 600 700 800 900 1000 1200 1500 2000 4000 5000 odmowa / nie pamiętam OGÓŁEM 413 395,21 1 10 2 23 2 22 9 17 1 1 1 0 4 0 2 1 0 0 4 mężczyzna 194 405,05 0 9 2 24 2 20 12 19 1 1 1 0 5 0 2 1 0 1 3 kobieta 219 386,36 2 10 3 21 3 24 5 16 1 0 1 0 4 0 1 1 0 0 5 15 19 lat 12 200,00 0 17 8 50 8 0 8 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 8 20 29 lat 71 374,26 0 11 4 27 3 25 6 7 1 0 1 0 6 0 3 1 0 0 4 30 39 lat 74 433,10 0 3 1 15 3 26 16 22 1 1 0 1 4 0 0 3 0 0 4 40 49 lat 64 421,31 0 8 3 22 0 23 9 20 0 2 2 0 3 2 0 0 2 0 5 50 59 lat 78 404,61 0 12 3 22 4 24 8 18 0 0 1 0 4 0 1 0 0 1 3 60 lat i więcej 114 382,27 4 12 1 24 2 18 5 20 2 0 1 0 5 0 3 1 0 0 4 kawaler\ panna 78 300,68 0 14 6 36 3 12 9 8 0 1 1 0 1 0 3 0 0 0 6 żonaty\ zamężna\ związek partnerski rozwiedziony(a)\ w separacji wdowiec\ wdowa 266 413,81 0 7 2 18 3 25 9 21 1 0 1 0 6 0 1 2 0 0 3 19 900,00 0 5 0 26 0 11 5 21 5 0 0 0 5 0 5 0 5 5 5 50 253,06 8 18 2 24 2 26 4 12 0 0 2 0 0 0 0 0 0 0 2 podstawowe 82 329,27 4 13 4 27 2 23 9 11 1 0 1 0 1 0 2 1 0 0 0 zasadnicze zawodowe średnie i pomaturalne licencjat i wyższe pracuje zawodowo nie pracuje zawodowo kierownicy / specjaliści prywatni przedsiębiorcy 103 349,49 1 12 2 29 3 20 8 16 0 0 1 0 4 0 0 0 1 0 4 158 458,39 0 8 3 21 3 20 9 18 2 1 1 0 6 0 3 2 0 1 6 70 402,99 0 7 1 13 1 29 9 26 0 0 1 1 6 1 0 0 0 0 4 213 396,60 0 8 3 20 2 25 9 20 1 1 1 0 5 0 0 0 0 0 3 200 393,72 2 12 2 26 3 19 8 15 1 0 1 0 4 0 3 2 0 1 5 39 394,44 0 5 3 8 3 31 8 28 3 0 0 3 0 3 0 0 0 0 8 12 366,67 0 0 0 25 0 25 8 42 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

OCENA SYTUACJI MATERIALNEJ DOCHÓD GOSP. WIELKOŚĆ GOSP. DZIECI W GOSP. DOMOWYM NAJWIĘKSZY WKŁAD W BUDŻET DOMOWY DECYDOWANIE O MARKACH pracownicy administracji i usług 47 444,68 0 4 4 26 0 19 9 17 0 4 2 0 13 0 2 0 0 0 0 robotnicy 92 380,11 0 13 2 24 1 23 10 15 1 0 1 0 3 0 0 1 1 0 4 gosp. domowe / nie pracuje zajmuje się domem emeryci / renciści uczniowie i studenci rolnicy 23 380,43 0 4 4 9 9 35 13 17 0 0 0 0 9 0 0 0 0 0 0 18 462,50 0 0 0 22 0 28 22 6 0 0 0 0 6 0 0 6 0 0 11 125 370,66 2 10 2 26 3 18 6 19 2 0 1 0 4 0 2 1 0 0 3 22 300,00 0 18 5 45 5 5 5 5 0 0 5 0 0 0 5 0 0 0 5 bezrobotni 35 504,55 3 20 3 14 3 26 6 9 0 0 0 0 3 0 3 3 0 3 6 dobra 94 408,52 0 11 1 18 4 20 7 19 1 0 1 0 9 0 1 1 0 0 6 średnia 269 385,58 1 8 3 24 2 24 9 16 1 1 1 0 3 0 1 1 0 0 3 zła 50 422,45 2 16 4 26 2 14 8 18 0 0 0 0 2 0 2 2 2 0 2 do 1500 zł 51 421,43 6 16 2 29 2 22 8 4 2 0 2 0 0 0 0 0 2 2 4 1501-2500 zł 74 342,96 1 11 5 24 5 23 5 12 1 0 0 0 4 0 1 1 0 0 4 2501+ zł 141 369,20 0 9 2 23 1 21 10 22 1 1 1 1 4 1 1 0 0 0 2 Odmowa odpowiedzi 147 438,49 0 7 1 20 2 22 9 20 1 0 1 0 7 0 3 2 0 0 5 1 2 osoby 198 400,52 1 11 2 23 2 20 8 21 2 0 1 0 5 0 2 1 0 1 3 3 osoby 86 384,38 2 6 6 19 2 21 10 16 0 1 1 0 6 1 0 1 0 0 7 4 osoby 78 409,33 0 9 1 24 1 28 10 10 1 1 1 1 4 0 0 1 1 0 4 5 osób i więcej 51 370,41 0 14 0 27 6 24 4 14 0 0 0 0 2 0 4 2 0 0 4 1 dziecko 73 451,45 0 7 3 21 1 25 10 16 0 1 0 0 7 1 0 1 1 0 5 2 dzieci 41 413,75 2 7 0 15 0 29 15 17 2 0 0 2 5 0 0 2 0 0 2 3 dzieci i więcej 6 260,00 0 17 0 17 33 0 0 17 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 17 nie ma dzieci 293 381,27 1 11 3 25 2 21 8 17 1 0 1 0 4 0 2 1 0 0 3 respondent 238 397,15 2 9 2 20 2 23 10 20 1 0 0 0 4 0 1 0 0 0 4 ktoś inny 175 392,60 0 10 3 26 3 21 7 13 1 1 2 1 5 1 2 2 0 0 3 głównie respondent 168 392,19 2 13 4 24 1 15 8 22 1 1 1 0 3 0 1 0 1 1 5

MIEJSCE ZAMIESZKANIA REGION po równo: respondent i ktoś inny głównie ktoś inny 157 395,72 0 7 3 21 3 31 7 13 1 1 1 1 6 1 1 2 0 0 3 88 400,00 1 9 0 24 3 20 13 15 1 0 1 0 5 0 3 1 0 0 3 wieś 184 389,66 1 11 4 20 2 26 8 16 1 1 1 1 4 0 2 1 0 1 3 do 20 tys. 48 310,23 2 10 2 31 2 19 6 15 0 0 2 0 0 0 2 0 0 0 8 20 100 tys. 79 506,49 0 9 0 19 3 24 10 15 1 0 1 0 9 0 1 4 1 0 3 100 500 tys. 64 341,80 2 11 3 27 3 13 6 23 3 0 0 0 3 2 0 0 0 0 5 500 tys. + 38 379,17 0 3 0 26 3 18 16 21 0 0 3 0 5 0 0 0 0 0 5 północny 46 343,02 0 15 2 30 0 20 4 13 2 0 0 0 2 0 4 0 0 0 7 wschodni 64 330,17 2 9 9 25 0 23 6 8 2 0 0 0 3 2 0 2 0 0 9 zachodni 75 419,01 1 8 3 24 5 23 5 16 0 0 0 0 7 0 1 0 0 1 5 centralny 99 378,87 0 6 1 23 4 22 14 16 2 2 2 0 3 0 2 0 0 0 2 południowy 129 441,41 2 12 0 18 2 22 9 25 0 0 2 1 5 0 1 2 1 0 1

LICZBA OSÓB P17. Jaki prezent? aparat fotograficzny / cyfrowy Biblia łańcuszek z krzyżykiem/ medalikiem/ łańcuszek/ medalik pozostała biżuteria - kolczyki / pierścionki / bransoletki gra komputerowa sprzęt komputerowy - komputer, laptop, drukarka, monitor, tablet książki zorganizowałam/em przyjęcie prezent (ogólnie) rower telefon komórkowy ubranie słodycze zegarek wieża różaniec coś innego OGÓŁEM 174 6 3 17 10 3 9 7 3 13 21 3 3 2 7 2 1 5 PŁEĆ mężczyzna 69 4 3 12 9 4 7 10 3 12 28 4 1 0 6 3 0 3 kobieta 105 7 4 20 10 2 10 6 4 13 17 3 4 4 9 1 2 7 WIEK 15 19 lat 6 0 0 17 17 17 0 33 0 17 17 0 17 0 0 0 0 17 20 29 lat 31 13 3 13 10 3 3 10 0 13 10 10 0 3 13 0 0 10 30 39 lat 38 13 5 13 11 5 21 5 0 5 24 5 3 0 8 0 0 0 40 49 lat 32 3 0 9 9 3 13 3 9 13 25 3 3 0 0 0 0 13 50 59 lat 28 0 4 21 11 0 7 4 7 14 21 0 4 4 14 11 0 4 60 lat i więcej 39 0 5 26 8 0 3 10 3 18 26 0 3 5 5 0 5 0 STAN CYWILNY kawaler\ panna 31 6 3 16 16 6 6 19 0 6 23 0 3 0 3 0 0 6 żonaty\ zamężna\ związek partnerski rozwiedziony(a)\ w separacji wdowiec\ wdowa 111 7 3 14 10 2 12 5 2 14 23 5 2 2 6 2 0 5 17 0 6 24 0 6 6 6 6 24 12 0 0 0 18 6 6 6 15 0 7 27 7 0 0 7 20 7 13 0 13 13 13 0 7 0 WYKSZTAŁCENIE podstawowe 23 4 4 22 9 4 4 9 9 13 17 4 9 9 9 0 4 0 zasadnicze zawodowe średnie i pomaturalne licencjat i wyższe 44 9 0 20 2 0 7 0 0 16 30 5 5 0 7 2 0 5 68 3 1 18 13 6 9 7 4 18 16 4 0 0 3 3 0 1 39 8 10 8 13 0 15 15 3 0 23 0 3 5 15 0 3 15

AKTYWNOŚĆ GRUPA SPOŁECZNO OCENA SYTUACJI MATERIALNEJ DOCHÓD GOSP. WIELKOŚĆ GOSP. pracuje zawodowo nie pracuje zawodowo kierownicy / specjaliści prywatni przedsiębiorcy pracownicy administracji i usług 96 7 2 15 9 2 11 7 4 8 25 4 1 2 7 2 0 6 78 4 5 19 10 4 6 8 3 18 17 3 5 3 8 1 3 4 21 5 10 5 14 0 14 10 5 0 38 5 5 5 10 0 0 10 10 20 0 10 0 0 10 0 0 10 60 0 0 0 0 0 0 0 26 8 0 23 19 0 12 12 0 4 8 4 0 0 4 4 0 12 robotnicy 35 6 0 11 0 6 11 6 9 14 23 6 0 3 11 3 0 3 gosp. domowe / nie pracuje zajmuje się domem emeryci / renciści uczniowie i studenci rolnicy 4 0 0 50 25 0 0 0 0 25 0 0 0 0 0 0 0 0 14 7 0 7 14 0 21 0 7 14 36 0 0 0 14 0 0 7 44 2 7 27 9 0 5 7 2 16 16 0 5 5 7 2 5 0 9 0 11 22 22 22 0 33 0 11 11 0 11 0 0 0 0 0 bezrobotni 11 9 0 0 0 9 0 0 0 36 0 18 9 0 9 0 0 18 dobra 49 4 6 16 12 4 12 14 0 4 31 4 0 0 8 0 2 6 średnia 105 7 2 14 9 3 10 6 6 16 19 3 4 4 6 1 0 6 zła 20 5 5 30 10 0 0 0 0 15 10 5 5 0 15 10 5 0 do 1500 zł 23 9 9 35 4 0 0 4 0 9 13 4 4 9 17 4 4 0 1501-2500 zł 28 7 4 18 14 7 7 4 7 14 18 0 4 4 7 0 0 4 2501+ zł 64 3 5 11 16 5 11 9 3 8 23 2 3 0 6 2 0 6 Odmowa odpowiedzi 59 7 0 15 3 0 12 8 3 19 24 7 2 2 5 2 2 7 1 2 osoby 84 5 5 20 14 1 6 8 4 12 18 2 4 4 11 1 2 4 3 osoby 38 13 3 18 3 8 11 8 5 13 24 3 3 0 3 0 0 3 4 osoby 37 3 3 11 11 0 19 8 0 5 30 5 0 3 8 3 0 8 5 osób i więcej 15 0 0 7 0 7 0 0 7 33 13 7 7 0 0 7 0 13

DZIECI W GOSP. DOMOWYM NAJWIĘKSZY WKŁAD W BUDŻET DOMOWY DECYDOWANIE O MARKACH MIEJSCE ZAMIESZKANIA 1 dziecko 30 17 7 17 3 0 3 7 0 7 33 7 0 0 3 0 0 13 2 dzieci 20 0 0 5 0 5 25 5 5 10 25 10 0 5 10 5 0 5 3 dzieci i więcej 8 0 0 13 0 13 0 0 0 38 25 0 13 0 0 0 0 0 nie ma dzieci 116 4 3 19 14 3 9 9 4 13 17 2 3 3 9 2 2 3 respondent 98 4 4 17 10 2 8 6 5 12 24 2 1 3 8 2 2 6 ktoś inny 76 8 3 16 9 4 11 9 1 13 17 5 5 1 7 1 0 4 głównie respondent po równo: respondent i ktoś inny głównie ktoś inny 90 6 3 17 6 2 10 6 2 14 23 2 3 3 10 2 2 7 53 9 4 17 15 2 9 8 6 13 8 8 0 2 8 2 0 4 31 0 3 16 13 6 6 13 3 6 39 0 6 0 0 0 0 3 wieś 53 2 2 17 17 2 13 6 4 13 15 0 4 2 8 0 2 6 do 20 tys. 23 9 0 17 4 9 9 4 9 9 26 0 9 0 4 0 0 4 20 100 tys. 30 7 3 7 3 3 3 10 0 7 40 10 0 3 7 3 0 7 100 500 tys. 40 10 5 23 10 3 8 3 3 25 10 8 0 0 8 3 3 3 500 tys. + 28 4 7 18 7 0 11 18 4 4 25 0 4 7 11 4 0 7 REGION północny 13 0 0 31 0 0 0 8 0 15 38 8 0 0 0 0 0 8 wschodni 28 4 14 21 11 7 7 4 7 14 14 0 0 4 14 0 4 0 zachodni 49 6 0 8 12 2 6 14 2 6 27 4 6 2 6 4 0 6 centralny 33 9 3 18 6 0 24 6 0 6 24 0 3 6 12 3 3 12 południowy 51 6 2 18 12 4 6 4 6 22 14 6 2 0 4 0 0 2