Załącznik nr 8 Sprawozdani z konsultacji społecznych Sprawozdanie z przebiegu konsultacji społecznych do Regionalnego Planu Działań na rzecz Zatrudnienia na lata 2005-2006 1. Otrzymane ankiety zwrotne Ogółem w ramach konsultacji społecznych do Regionalnego Planu Działań na rzecz Zatrudnienia w okresie od 12.10.2004 r. do 8.12.2004 r. otrzymano 55 ankiet, z wysłanych 262. Stopa zwrotu ankiet wyniosła zatem 20,9%. Biorąc pod uwagę dotychczasowe doświadczenia przy podobnych konsultacjach społecznych, jak również pewną obserwowaną dotychczas nieufność instytucji i niechęć do uczestniczenia w tego typu badaniach, można uznać ten wynik za zadowalający. Największą aktywność wykazały Powiatowe Urzędy Pracy województwa zachodniopomorskiego spośród 33 urzędów i ich filii, 16 placówek nadesłało ankiety (stanowi to 48%). Ponadto nadesłano: o 11 ankiet z 5 szkół wyższych, w tym 7 oddziałów Politechniki Szczecińskiej (odpowiedziało 38% instytucji), o 10 ankiet z jednostek samorządu terytorialnego (głównie Urzędy Gmin, którym ankietę przekazali starostowie), o 8 ankiet z organizacji pozarządowych (odpowiedziało tylko 9,6% instytucji); o 10 ankiet z innych instytucji (m.in. OHP, instytucje szkoleniowe, firmy prywatne i instytucje wspierające przedsiębiorczość) 2. Ocena sytuacji na rynku pracy w województwie Sytuacja na rynku pracy w województwie zachodniopomorskim oceniana jest negatywnie przez zdecydowaną większość respondentów. Rozkład odpowiedzi przedstawia się następująco: o 40% respondentów ocenia sytuację jako złą; o 29,09% respondentów ocenia sytuację jako bardzo złą; o 18,18% respondentów ocenia sytuację jako raczej złą; o 12,73% respondentów ocenia sytuację jako średnią. Spośród poszczególnych grup respondentów najbardziej pesymistyczne spojrzenie na aktualną sytuację na rynku mają szkoły wyższe (aż 54% respondentów ocenia sytuację jako 1
bardzo złą, podczas gdy tylko 9% jako średnią ). Najbardziej optymistycznie (w sposób najbardziej umiarkowany) aktualną sytuację oceniły Powiatowe Urzędy Pracy (b. zła 18,75%, zła 18,75%, raczej zła 40,3%, średnia - 18,75%). 3. Porównanie obecnej sytuacji z rokiem poprzednim W porównaniu z innymi podobnymi badaniami, przeprowadzanymi w latach poprzednich (np. Stan i prognoza rozwoju gospodarczego województwa zachodniopomorskiego w ramach Programu Aktywizacji Obszarów Wiejskich), ocena różnicy między obecnym, a poprzednim rokiem wypada korzystniej. Nadal więcej instytucji ocenia sytuację jako gorszą, jednak największa liczba respondentów (43,64%) ocenia, iż sytuacja jest taka sama jak w roku poprzednim. Ponadto: o 27,27% respondentów ocenia sytuację jako raczej gorszą niż w poprzednim roku; o 23, 64 % respondentów ocenia sytuację jako raczej złą; o tylko 5,43% respondentów ocenia sytuację jako zdecydowanie gorszą niż w 2003 r.; Najbardziej optymistycznych odpowiedzi dotyczące porównania z rokiem poprzednim udzieliły organizacje pozarządowe i Powiatowe Urzędy Pracy. Według 37,50% tych instytucji, sytuacja w 2004 r. jest lepsza niż rok temu. Najgorzej zmiany w porównaniu z rokiem poprzednim oceniają szkoły wyższe: ponad 63% uważa, że sytuacja jest gorsza (45%) lub zdecydowanie gorsza (18%) niż rok temu. Ani jedna szkoła wyższa nie udzieliła odpowiedzi, iż sytuacja jest lepsza niż w roku poprzednim. 4. Prognoza sytuacji na rynku pracy Respondenci udzielili także odpowiedzi na pytanie o prognozę sytuacji na rynku pracy na rok przyszły. Wskaźnik ten ukazuje większy optymizm instytucji. Co prawda większość ocenia, iż sytuacja w 2005 r. będzie taka sama (50,91%), jednakże większa liczba respondentów (25,45%) ocenia, iż sytuacja będzie lepsza niż w 2004 r. (odpowiedzi gorsza i zdecydowanie gorsza udzieliło łącznie 23,64% ankietowanych). Największy wskaźnik optymizmu wykazują organizacje pozarządowe. Aż 50% z nich prognozuje, iż sytuacja w przyszłym roku będzie lepsza. Wynik ten jednakże może nie odzwierciedlać ogólnej tendencji ze względu na małą ilość ankiet nadesłanych przez organizacje pozarządowe. Stosunkowo wysoki wskaźnik optymizmu wykazują także jednostki samorządu terytorialnego i Powiatowe Urzędy Pracy (odpowiednio 30% i 31,25% tych instytucji odpowiedziało, iż sytuacja w przyszłym roku będzie wg ich prognozy lepsza niż w obecnym). 2
5. Przyczyny problemów na rynku pracy Kolejne pytanie dotyczyło najważniejszych wg respondentów przyczyn problemów na rynku pracy w województwie zachodniopomorskim. Respondenci mogli wybrać trzy najważniejsze ich zdaniem czynniki. Wyniki przedstawiają się następująco: o najwięcej, bo 72,73% respondentów wskazało na brak inwestycji w województwie; o 67,27% respondentów wskazało na wysokie koszty zatrudnienia; o 65,45% - na wysokie koszty prowadzenia działalności gospodarczej; o 36,36% - na złą sytuację ekonomiczną przedsiębiorstw; o 21,82 % - na niedostosowanie systemu edukacji do potrzeb rynku pracy; o 9,09% - na niskie kwalifikacje pracowników; o 7,27% - na niskie wydatki państwa na walkę z bezrobociem; o 5,45 na brak nowych technologii; o 3,64 - na edsiębiorstw;ałalności gospodarczej; o 1,82 na niską jakość usług instytucji rynku pracy. Rozkład odpowiedzi był podobny wśród większości instytucji. Na uwagę zasługuje fakt, iż organizacje pozarządowe i inne instytucje zwracają szczególną uwagę na brak kwalifikacji pracowników (powyżej 20% takich odpowiedzi), brak ten nie jest natomiast przyczyną problemów wg szkół wyższych (ani jedna instytucja nie dokonała takiego wyboru). Grupa tzw. innych instytucji (m.in. instytucje szkoleniowe, instytucje wspierania przedsiębiorczości, firmy prywatne) położyła szczególny nacisk na niedostosowanie systemu edukacji do potrzeb rynku pracy (30% odpowiedzi). 6. Metody rozwiązywania problemów Respondenci zapytani o działania, które mogłyby najlepiej przyczynić się do spadku bezrobocia i aktywizacji zawodowej odpowiadali następująco: o 78% - obniżenie kosztów zatrudnienia; o 44% - dotowane, tanie kredyty; o 36% - obniżenie opłat i podatków; o 29% - preferencyjne warunki dla absolwentów; o 22% - zatrudnienie subsydiowane; o 20% - inkubatory przedsiębiorczości; o 20% - szkolenia zawodowe; 3
o 13% - pomoc psychologiczna i doradztwo; o 13% - staże i praktyki; o 7% - doradztwo i szkolenia z prowadzenia działalności gospodarczej; o 4% - usprawnienie pośrednictwa pracy. Większość instytucji opowiedziała się szczególnie za działaniami mającymi na celu obniżenie kosztu zatrudnienia (opłat, podatków). Jednakże pozostałe odpowiedzi są znacząco zróżnicowane pomiędzy poszczególnymi rodzajami instytucji: o Aż 70% jednostek samorządu terytorialnego uznało za najlepszą metodę rozwiązania problemów na rynku pracy dotowane, tanie kredyty. o W przypadku szkół wyższych, najczęściej wybieraną metodą były preferencyjne warunki dla absolwentów (63%). Jest to jedyny przypadek, w którym pierwsze miejsce uzyskała odpowiedź inna niż obniżenie kosztów zatrudnienia). Szkoły wyższe przypisują także większą niż inne instytucje wartość pomocy psychologicznej (27%). o Organizacje pozarządowe częściej niż inne instytucje wybierały szkolenia zawodowe (37,50%), natomiast żadna z nich nie wskazała na inkubatory przedsiębiorczości i doradztwo/szkolenia z prowadzenia działalności gospodarczej; o Zatrudnienie subsydiowane najczęściej wybierane było przez jednostki samorządu terytorialnego (30%). 7. Wnioski a. niechęć NGO do udziału w konsultacjach społecznych - wynik ten może świadczyć o niedostatecznym zaangażowaniu regionalnych i lokalnych organizacji pozarządowych w proces konsultacji społecznych; b. większy optymizm niż wcześniej, szczególnie w prognozie na przyszłość UE? c. generalnie wszyscy dostrzegają problemy związane z wysokimi kosztami obciążającymi pracodawcę, jednakże mało kto wie, że tego nie da się zrobić na poziomie regionalnym, tu podatki lokalne i tak są niskie, wszystko tak naprawdę zależy od decyzji polityków i trzeba się skupić na tych rozwiązaniach, które odnoszą się do zasobów ludzkich; 4
d. stworzyły się dwie grupy pesymistów i optymistów; ci co są optymistycznie nastawieni i wysoko oceniają sytuację, są też skłonni mieć nadzieję na dobre zmiany w przyszłym roku 5