Aktywizacja osób starszych Julia Sołyga
Spis treści Liczba osób starszych w Polsce Jak osoby starsze spędzają czas wolny? Formy aktywności społecznej Aktywność społeczna, a wykształcenie Przynależność do organizacji Aktywność społeczna, a zadowolenie z miejsca zamieszkania Aktywność nieformalna Aktywność społeczna polskich seniorów, w odniesieniu do zagranicznych Bariery aktywności społeczno-kulturalnej Z czego wynika niska aktywność Polskich seniorów? Sytuacja finansowa Zdrowie Rządowy Program na rzecz Aktywności Społecznej Osób Starszych 2014-2020
Liczba osób starszych w Polsce Zmiany stanów ludności według biologicznych grup wieku w latach 2013-2050 (w tys.) Źródło: GUS Prognoza ludności na lata 2014-2050
Jak osoby starsze w Polsce spędzają wolny czas? Raz na miesiąc lub częściej Rzadziej niż raz w miesiącu Nigdy lub prawie nigdy 14,9 tys. gospodarstw domowych 13,9 tys. Kwestionariusz indywidualny Źródło: GUS Jak się żyje osobom starszym w Polsce? (2012) str.8
Raz na miesiąc lub częściej Rzadziej niż raz w miesiącu Nigdy lub prawie nigdy Źródło: GUS Jak się żyje osobom starszym w Polsce? (2012) str.8
Formy aktywności społecznej Działanie na rzecz lokalnej społeczności Udział w wyborach Udział w działaniach różnych organizacji: Hobbistycznych Upowszechniających wiedzę Religijnych Aktywność nieformalna (np.. na rzecz rodziny)
Aktywność społeczna, a wykształcenie Procent seniorów deklarujących udział w wyborach samorządowych w 2010 r. ze względu na wiek i wykształcenie Źródło: GUS Aktywność społeczna osób starszych w kontekście percepcjii Polaków. Diagnoza społeczna 2013, str.66
Przynależność do organizacji Źródło: GUS Jak się żyje osobom starszym w Polsce? (2012)
Przynależność do organizacji Źródło: GUS Jak się żyje osobom starszym w Polsce? (2012)
Typowo męskie Źródło: GUS Aktywność społeczna osób starszych w kontekście percepcjii Polaków. Diagnoza społeczna 2013, str.67
Aktywność społeczna, a zadowolenie z miejsca zamieszkania Procent respondentów w wieku 60+ według płci i zadowolenia ze swojej miejscowości Źródło: GUS Aktywność społeczna osób starszych w kontekście percepcjii Polaków. Diagnoza społeczna 2013, str.11
Aktywność społeczna, a zadowolenie z miejsca zamieszkania Procent respondentów w wieku 60+ angażujących się w działania na rzecz społeczności lokalnej według zadowolenia z miejscowości zamieszkania Źródło: GUS Aktywność społeczna osób starszych w kontekście percepcjii Polaków. Diagnoza społeczna 2013, str.12
Aktywność nieformalna Procent respondentów, którzy w ostatnich miesiącach czuli się odpowiedzialni za zapewnienie opieki i dobre samopoczucie rodzinie według wieku i płci Źródło: GUS Aktywność społeczna osób starszych w kontekście percepcjii Polaków. Diagnoza społeczna 2013, str.67
Aktywność społeczna polskich seniorów, w odniesieniu do zagranicznych Źródło: AAI 2016
Bariery aktywności społecznokulturalnej: Wśród barier aktywności społeczno-kulturalnej seniorów trzeba zwrócić uwagę na następujące obszary: niedostateczne przygotowanie społeczności lokalnych do wspierania aktywności osób starszych punktowe działania, brak systemu wieloletniego wspierania i ewaluacji inicjatyw adresowanych do seniorów brak programów przygotowujących do aktywnego działania na emeryturze brak lokalnych systemów informujących o inicjatywach kierowanych do osób starszych zamknięcie organizacji i instytucji lokalnych na współdziałanie zamknięcie aktywności organizacji seniorskich we własnym kręgu trudności w angażowaniu pewnych grup seniorów stereotypowe postrzeganie osób starszych jako odbiorców usług, a nie kreatorów działań dystans pokoleniowy, niedostateczna komunikacja między osobami w różnym wieku stan zdrowia bariery ekonomiczne
100,00% Z czego wynika niska aktywność Polskich seniorów? Zadowolenie z różnych aspektów życia 90,00% 80,00% 77,40% 82,90% 70,00% 66,30% 65% 60,00% 50,00% 40,00% 30,00% 20,00% 10,00% 14,30% 4,80% 31,80% 38,50% 52,50% 19,10% 5% 10,20% 23,50% 47,50% 0,00% Ze swojej obecnej sytuacji rodzinnej Z relacji z innymi ludźmi Ze swojej obecnej sytuacji finansowej Ze swoich Z ilości wolnego czasu Ze sposobu spędzania materialnych warunków życia (poza dochodami) do dyspozycji wolnego czasu Ze swojego zdrowia Zadowoleni Niezadowoleni Źródło: GUS Jak się żyje osobom starszym w Polsce? (2012) str.8
Sytuacja finansowa średnia emerytura 2015 1698,09 2481,11 2016,81 Kobieta Mężczyzna Ogółem Źródło: ZUS 2015 Respondenci badania IPSS według oceny swoich dochodów i płci (w %) Źródło: IPSS Raport na temat sytuacji osób starszych w Polsce(2012)
Zdrowie Struktura wieku pacjentów zakładów opieki długoterminowej Źródło: Instytucje wobec potrzeb osób starszych
Procent seniorów według grup wieku i częstości występowania dolegliwości fizycznych utrudniających poruszanie się poza domem Źródło: GUS Aktywność społeczna osób starszych w kontekściea percepcjii Polaków. Diagnoza społeczna 2013, str.67
Samoocena stanu zdrowia osób w wieku 60+ (w%)
Rządowy Program na rzecz Aktywności Społecznej Osób Starszych 2014-2020 Włączanie w różne formy edukacji oraz współpracy międzypokoleniowej Program służy wsparciu ofert organizacji oraz instytucji działających na rzecz osób starszych przy wykorzystaniu istniejącej infrastruktury społecznej oraz ścisłej współpracy z jednostkami samorządowymi Priorytetowe obszary: Edukacja osób starszych Aktywność społeczna promująca integrację wewnątrz- i międzypokoleniową Partycypacja społeczna osób starszych Usługi społeczne dla osób starszych (usługi zewnętrzne) Budżet: 280mln
Edukacja osób starszych Zajęcia edukacyjne z zakresu różnych dziedzin (m.in. prawo, gospodarka, zdrowie, w tym profilaktyka zdrowotna, sport, turystyka, edukacja, wizyty studyjne, języki obce, umiejętności interpersonalne, nowe technologie) Programy edukacyjne i warsztaty o starzeniu, osobach starszych i aktywnym starzeniu Zajęcia przygotowujące do usług wolontariackich Kształcenie opiekunów Promowanie wolontariatu kompetencji Promocja oferty edukacyjnej wśród osób starszych
Aktywność społeczna promująca integrację wewnątrz- i międzypokoleniową Aktywność społeczna, w tym wolontariat osób starszych Aktywność fizyczna osób starszych, aktywność turystyczno-rekreacyjna osób starszych Zajęcia w obszarze kultury i sztuki, w tym angażujące różne pokolenia Budowanie sieci społecznych, w tym wolontariat wewnątrz i międzypokoleniowy Przeciwdziałanie e-wykluczeniu
Partycypacja społeczna osób starszych Formy aktywności osób starszych wobec społeczności lokalnych (rozwój społeczeństwa obywatelskiego) Aktywność wspierająca uczestnictwo i integrację w życiu społecznym/publicznym Sieć pomocowo-informacyjna (budowanie pozytywnego wizerunku starości, pomoc obywatelska) Aktywna obecność w procesie tworzenia i funkcjonowania grup obywatelskich oraz organizacji pożytku publicznego.
Usługi społeczne dla osób starszych (usługi zewnętrzne) Szkolenia dla wolontariuszy i opiekunów (z zakresu pomocy osobom starszym) Wspieranie różnych form samopomocy Wspieranie rodzin w opiece nad osobą starszą poprzez rozwój usług opartych na działalności wolontariuszy Rozszerzanie dostępności do usług społecznych m.in. opiekuńczych, kulturalnych, edukacyjnych, poradniczodoradczych, sportowych i turystycznych.
Bibliografia GUS: Stan zdrowia ludności Polski w 2014 r. GUS: Jak się żyje osobom starszym w Polsce? Libertowska Andżelika Ludzie starsi we współczesnym społeczeństwie GUS: O sytuacji ludzi starszych IRSS: Instytucje wobec potrzeb ludzi starszych IPSS: Raport na temat sytuacji osób starszych w Polsce GUS: Ludność w wieku 60+. Struktura demograficzna i zdrowie Diagnoza społeczna 2013: Aktywność społeczna osób starszych w kontekście percepcji Polaków Monitor Polski: Rządowy Program na rzecz Aktywności Społecznej Osób Starszych na lata 2014 2020 Active Ageing Index: Participation in Society
Dziękuję za uwagę