Gmina Płaska położona jest w rejonie przygranicznym północno - wschodniej części kraju w województwie podlaskim, w powiecie augustowskim, na części funkcjonalnego obszaru Zielonych Płuc Polski. Wschodnia granica gminy jest przyległa do granicy państwa z Republiką Białorusi.
Gmina Płaska obejmuje swoim obszarem 373,19 km 2. Obszar gminy wg danych z 31 grudnia 2009 roku zamieszkuje 2597 osób. Teren gminy to w większości obszar leśny stanowiący 82, 2 % terenu gminy, znajduje się tu też 16 jezior. Gęstość zaludnienia to 7 mieszkańców na km 2.
Na obszarach wiejskich mówi się o społeczeństwie informacyjnym, ale wciąż brakuje najważniejszego - dostępu do Internetu. Na obszarach słabiej zaludnionych do których zalicza się również gmina Płaska, umożliwienie mieszkańcom dostępu do Internetu jest dla operatorów komercyjnych nieopłacalne, a to za sprawą zbyt dużych obszarów leśnych i małej gęstości zaludnienia.
Dlatego też Urząd Gminy podjął działania w tym obszarze i złożył w miesiącu październiku 2009 wniosek aplikacyjny w ramach Działania 8.3 Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka pt.: DOSTĘP DO INTERNETU SZANSA NA DYNAMICZNY ROZWÓJ GMINY PŁASKA
-projekt budowy sieci szerokopasmowej obejmował: podwieszenie światłowodu na liniach energetycznych - zachowano racjonalność wydatków, gdyż ze względu na ukształtowanie terenu i duży koszt budowy tradycyjnej kanalizacji teletechnicznej odstąpiono od jej budowy, -wynegocjowano bezpłatne użyczenie słupów energetycznych okalających obszar gminy, budowę PON - to sieć, w której, jako medium przekazywania danych, wykorzystuje się światłowód jednomodowy. Pojemność światłowodu może być dzielona na max. 32 punkty końcowe. Światłowodowa sieć dostępowa to przede wszystkim zapewnienie wysokiej jakości, ogromnych przepustowości gotowych na przyszłe, nawet jeszcze nie zdefiniowane usługi. Pasywna sieć światłowodowa w architekturze drzewiastej, bez względu na stosowany standard to znaczne obniżenie kosztów budowy i zminimalizowanie koszta operacyjne w trakcie użytkowania. PON umożliwia dostarczanie abonentom m.in.: usług szerokopasmowej transmisji danych, usług telefonicznych w technologii Voice over IP, usług RF Video (analogowej rozsiewczej telewizji kablowej), usług Video over IP (telewizja rozsiewcza czy też telewizja na żądanie), - montaż urządzeń sieci radiowej na wieży telefonii komórkowej.
Sieć szerokopasmowa ma poprawić bezpieczeństwo mieszkańców Gminy Płaska oraz obsługę komunikacyjną mieszkańców w zakresie dostępu do Internetu. W ramach projektu gmina zapewniła zaprojektowanie kompletnej infrastruktury telekomunikacyjnej i informatycznej przedsięwzięcia polegającego na budowie optycznej sieci szkieletowej, systemu GEPON, stacji bazowej WiMAX, serwerowni i uruchomienia Internetu u 200 gospodarstw domowych i 5 publicznych instytucji kultury i 2 szkół.
Najtańszym i najszybszym rozwiązaniem była by budowa sieci opartej na technologii radiowej, jednakże zalesienie znacząco zagłusza transmisję radiową, która jest możliwa tylko na nieznacznym obszarze gminy. Problemem jest także kondycja sieci energetycznej, która charakteryzuje się okresowymi przerwami w dostarczaniu prądu. Kłopotliwy jest brak infrastruktury ICT spowodowany nieopłacalnością rynkowych inwestycji w naszym regionie.
Podwieszanie kabli światłowodowych jest już pewnym standardem. Istotne jest to, że pole elektromagnetyczne wytwarzane przez linię elektroenergetyczną nie ma żadnego wpływu na transmisję danych po światłowodzie. Zastosowanie tej metody pozwala skrócić czas realizacji przedsięwzięcia oraz zmniejszyć nakłady inwestycyjne, wskutek rezygnacji z bardzo kosztownych prac ziemnych.
Do podwieszania na słupach przeznaczone są specjalnie wzmacniane kable światłowodowe. Uzgodniono z właścicielem słupów energetycznych Spółką PGE w Białymstoku możliwość zawieszenia kabli światłowodowych, gmina uzyskała prawo dostępu i montażu swoich urządzeń na liniach energetycznych.
Finalnie powstał szkielet sieci o długości 70,250 km i sieć dostępowa światłowodowa o długości 40,952 km. Celem projektu była modernizacja infrastruktury niezbędnej do dostarczania Internetu o przepustowości kanału nie mniejszej niż 1 Kbit/s na terenie Gminy Płaska w okresie realizacji projektu, budowa i modernizacja infrastruktury niezbędnej do dostawy Internetu dla 200 gospodarstw i 7 jednostek podległych, rozlokowanych w różnych częściach Gminy Płaska, dostarczenie 200 zestawów komputerowych (komputer, monitor, peryferia, oprogramowanie) umożliwiających dostęp do Internetu beneficjentom ostatecznym zgodnie z wytycznymi POIG 8.3 -Wyposażenie i modernizacja sprzętu ICT (80 zestawów komputerowych i 7 drukarek sieciowych) oraz dostęp do Internetu w okresie realizacji i trwałości projektu w 7 jednostkach podległych Wnioskodawcy (ZSO w Płaskiej, SP Gruszki, świetlice wiejskie w Dalnym Lesie, Strzelcowiźnie, Mołowistym, Rudawce, GOK w Płaskiej), wzrost wiedzy i kompetencji 200 BO przez organizację 300 godz. certyfikowanych szkoleń i utworzenie portalu z e-learning dla BO zamieszkałych na terenie Gminy Płaska, przeciwdziałanie wykluczeniu cyfrowemu osób niepełnosprawnych przez dostosowanie strony www i e-learning w okresie trwania projektu.
Grupa docelowa: ZSO w Płaskiej, SP Gruszki, świetlice wiejskie w Dalnym Lesie, Strzelcowiźnie, Mołowistym, Rudawce, GOK w Płaskiej i 200 wytypowanych indywidualnych gospodarstw domowych. W ramach grupy docelowej zgodnie z wytycznymi POIG 8.3: - gospodarstwa domowe spełniające kryterium dochodowe upoważniające do wsparcia w ramach systemu pomocy społecznej - gospodarstwa domowe spełniające kryterium dochodowe upoważniające do wsparcia w ramach systemu świadczeń rodzinnych - dzieci i młodzież ucząca się z rodzin w trudnej sytuacji materialnej i społecznej uprawniona do uzyskania stypendiów socjalnych, typowana do uzyskania wsparcia we współpracy ze szkołą oraz/lub ośrodkami pomocy społecznej - osoby niepełnosprawne ze znacznym lub umiarkowanym stopniem niepełnosprawności lub z orzeczeniem równoważnym - rodziny zastępcze.
Trwałość projektu zostanie zapewniona przez 5 lat od momentu zakończenia projektu poprzez sfinansowanie dostępu do szerokopasmowego Internetu dla 200 gospodarstw domowych i 7 pracowni komputerowych przez gminę i utrzymanie portalu www przyjaznego osobom niepełnosprawnym i zawierającego e-learning. Dzięki utrzymaniu strony www zostanie podtrzymany poziom wiedzy BO, gdyż będą oni mieli dostęp do materiałów e-learning i forum internetowego.
200 zestawów komputerowych zostało przekazanych w celu bezpłatnego użytkowania w okresie trwałości projektu wszystkim BO, którzy nie posiadają własnych komputerów i tym samym są narażeni na marginalizację informacyjną, cyfrową, zawodową i społeczną. Właścicielem zestawów będzie Gmina Płaska, która zakupiła urządzenia w toku przetargu nieograniczonego. 80 zestawów komputerowych i 7 drukarek sieciowych zostało przekazanych 7 BO będących podległymi jednostkami organizacyjnymi: 2 szkołom publicznym, 4 publicznym placówkom opiekuńczo-wychowawczym i 1 publicznej instytucji kultury. Placówki te pełnią kluczową rolę w procesie edukacyjnym dzieci z terenu Gminy Płaska. Ich informatyzacja bezpośrednio wpisuje się w wytyczne POIG 8.3 i przyczynia się do przeciwdziałania wykluczeniu cyfrowemu.
Dystrybucja nastąpiła proporcjonalnie do rozmiaru placówki: Szkoły publiczne: -ZSO w Płaskiej: 20 zestawów i 1 drukarka sieciowa -SP we wsi Gruszki: 10 zestawów i 1 drukarka sieciowa Publiczne placówki opiekuńczo-wychowawcze: -Świetlica wiejska w Dalnym Lesie: 10 zestawów i 1 drukarka sieciowa -Świetlica wiejska w Strzelcowiźnie: 10 zestawów i 1 drukarka sieciowa -Świetlica wiejska w Mołowistym : 10 zestawów i 1 drukarka sieciowa -Świetlica wiejska w Rudawce: 10 zestawów i 1 drukarka sieciowa Publiczna instytucja kultury: Gminny Ośrodek Kultury w Płaskiej: 10 zestawów i 1 drukarka sieciowa
Wydatki na realizację projektu określone zostały w wysokości 4 485 461,00 zł., z czego dofinansowanie ze środków publicznych w ramach działania 8.3. PO IG stanowi 85,00% projektu i wyniosło 3 812 641,85 zł. wkład własny stanowił 15 % inwestycji i wynosił 672 819,15 zł. Wykonano również przyłącze telekomunikacyjne w relacji Płaska (Placówka Straży Granicznej) - rzeczne przejście graniczne Rudawka-Lesnaja w ramach porozumienia pomiędzy Urzędem Gminy Płaska, a Podlaskim Urzędem Wojewódzkim w Białymstoku, za cenę uzyskaną w przetargu w wysokości 1.135.820 zł brutto.
Pod koniec stycznia 2013 r. do Urzędu Gminy dotarł aneks do umowy na budowę sieci internetowej w naszej Gminie. Władza Wdrażająca Programy Europejskie w Warszawie przyznała Gminie Płaska zwrot udziału własnego w projekcie Dostęp do Internetu szansą na dynamiczny rozwój Gminy Płaska w całości. Oznaczało to, że 662 tys. złotych, które dopłaciła Gmina Płaska do realizacji tego projektu wróci w całości do gminnej kasy. Decyzja o zwrocie udziału własnego Gminie Płaska, oznacza, że projekt został zrealizowany w całości za pieniądze z Działania 8.3 Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka 2007-2013
Dzięki projektowi została wybudowana infrastruktura szerokopasmowej sieci szkieletowej, 200 zakwalifikowanych gospodarstw domowych otrzymało bezpłatny sprzęt komputerowy i bezpłatny dostęp do Internetu, zostali przeszkoleni w zakresie ICT, co pozwoliło skutecznie przeciwdziałać wykluczeniu cyfrowemu na terenie Gminy Płaska. Nie przewidywano też pobierania opłat od BO (beneficjenci ostateczni) na żadnym z etapów realizacji, ani trwałości projektu. Na utrzymywanie rezultatów projektu przez okres pięciu lat od zakończenia inwestycji przeznaczona będzie dotacja z budżetu gminy, gdyż gmina będzie odpowiedzialna za utrzymanie wskaźników projektu. Projekt zakończono w dniu 30 października 2013 r. Projekt ten był wyjątkowo trudnym do realizacji zadaniem. Niewiele gmin z województwa podlaskiego skorzystało z pieniędzy Programu POIG 8.3. Gmina Płaska okazała się liderem nowoczesnych technologii wśród gmin wiejskich województwa podlaskiego. Dziś Płaska dysponuje nowoczesną siecią internetową i to wybudowaną w całości za zewnętrzne środki.
Ukończenie realizacji projektu Dostęp do Internetu szansa na dynamiczny rozwój gminy Płaska nie oznacza, że gmina może spocząć na laurach, gdyż głównym jej zamierzeniem jest zapewnienie wszystkim mieszkańcom dostępu do Internetu, realizacja usług i dalsze przeciwdziałanie wykluczeniu cyfrowemu społeczeństwa, ale też zachęcenie dostawców usług do inwestowania w rozwój sieci na terenie gminy.
Gmina Płaska wychodzi z założenia, iż infrastruktura zbudowana ze środków publicznych powinna być wykorzystywana w jak najszerszym stopniu. Gmina wybudowała infrastrukturę i jest jej właścicielem, dlatego też zwracała się niejednokrotnie z prośbą do Władzy Wdrażającej Programy Europejskie o akceptację dalszych działań w okresie trwałości projektu. Dlatego też Gmina chciałaby zlecić na podstawie stosownej umowy, firmie zewnętrznej (operatorowi telekomunikacyjnemu) posiadającemu odpowiednie doświadczenie w budowie, utrzymaniu i eksploatacji sieci światłowodowej, utrzymanie, rozwój i eksploatację sieci gminnej. Jest to rozwiązanie w miarę korzystne i najtańsze dla właściciela sieci światłowodowej i najkorzystniejsze dla utrzymania wskaźników projektu. Rozwiązanie to nie zdejmuje odpowiedzialności z beneficjenta projektu (zarazem właściciela sieci) jednak umożliwia lepszą, profesjonalną obsługę sieci i obsługę jej użytkowników (jest ich w tej chwili 207) oraz daje szansę na dostęp do sieci internetowej innym mieszkańcom Gminy Płaska, wykluczonym cyfrowo nie z powodu ubóstwa, ale z braku dostępu do jakiejkolwiek infrastruktury internetowej.
W proponowanym modelu operator świadczył by usługi na zasadzie otwartej, innym dostawcom usług telekomunikacyjnych, jak i usługi na rzecz użytkowników końcowych. Świadczyłby usługi we własnym imieniu i na własny rachunek. Operator ponosił by koszty związane z eksploatacją i utrzymaniem sieci, faktury były by wystawiane na jego rzecz. Operator infrastruktury będzie płacił na rzecz gminy czynsz dzierżawny. Gmina Płaska będzie ponosiła koszty utrzymania wskaźników projektu i grupy docelowej, tj. pokryje koszty dostępu do Internetu i utrzymania sprzętu w okresie trwałości projektu, jak też pokryje wszelkie zobowiązania wynikające z zawartych umów. Gmina nie uzyska korzyści majątkowych z tytułu świadczenia usług przez operatora na rzecz osób trzecich. Nie uzyska też dochodu netto, który przewiduje się jako zerowy. Będzie prowadzić ewidencję w sposób umożliwiający odrębne obliczanie kosztów i przychodów, zysków i strat w zakresie nabywania praw do infrastruktury telekomunikacyjnej i sieci telekomunikacyjnych, a także działalności telekomunikacyjnej. Powstanie odrębna ewidencja księgowa kosztów, wydatków i przychodów umożliwiających identyfikację wszystkich transakcji i poszczególnych operacji bankowych związanych z projektem, jak też z okresem jego trwałości oraz dokonywania księgowania środków zgodnie z obowiązującymi przepisami. Proponowane rozwiązanie dotyczące utrzymania wskaźników projektu Dostęp do Internetu szansa na dynamiczny rozwój gminy Płaska w zakresie telekomunikacji prowadzone będzie w sposób przejrzysty i niezakłócający rozwoju równoprawnej i skutecznej konkurencji na rynku telekomunikacyjnym, gdyż ze względu na warunki ekonomiczne nie jest możliwe na obszarze gminy prowadzenie przez przedsiębiorcę telekomunikacyjnego opłacalnej finansowo działalności inwestycyjnej w zakresie telekomunikacji.
Zdecydowanie tak, gdyż powstała sieć szkieletowa i sieć abonencka stanowiąca połączenie z optymalnie przemyślanymi rozwiązaniami łącząca model sieci światłowodowej GEPON, WiMAX i Wifi, realizacji której żaden z operatorów komercyjnych nigdy by się nie podjął z przyczyn uzyskania jakiejkolwiek opłacalności. 200 beneficjentów projektu uzyskało nieodpłatnie sprzęt komputerowy i nieodpłatnie dostęp do Internetu, ale tak naprawdę jest to 743 osoby w rodzinie, czyli niemalże 1/3 mieszkańców gminy. Niewątpliwie wadą zrealizowanego projektu w ramach działania 8.3 Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka pt.: DOSTĘP DO INTERNETU SZANSA NA DYNAMICZNY ROZWÓJ GMINY PŁASKA jest niestety fakt wąskiej grupy docelowej oraz to, że gmina w okresie 5 lat od jego zakończenia utrzymując wskaźniki projektu nie podejmie żadnych działań, aby zapewnić usługi dostępu do Internetu mieszkańcom wykluczonym cyfrowo z powodu braku dostępu do jakiejkolwiek infrastruktury internetowej.