Michał PIASECKI Kryteria oceny wyrobów i obiektów budowlanych pod kątem zgodności z wymaganiami zrównoważonego rozwoju Seminarium ITB Wyroby budowlane na rynku europejskimwymagania i kierunki zmian, 16 marca 2010 Warszawa

ROZWÓJ ZRÓWNOWAŻONY IDEA OCENY Produkt/usługa spełniające zasady zrównoważonego rozwoju Produkt/usługa nie spełniające zasad zrównoważonego rozwoju

ROZWÓJ ZRÓWNOWAŻONY WYZWANIA ZATRZYMANIE POSTĘPUJĄCEJ DEGRADACJI ŚRODOWISKA RACJONALIZACJA ZUŻYCIA SUROWCÓW NATURALNYCH POPRAWA EFEKTYWNOŚCI WYTWARZANIA POPRAWA KOMFORTU ŻYCIA ZAPEWNIENIE POTRZEB ROZWOJU NASZYCH I PRZYSZŁYCH POKOLEŃ WZROST GOSPODARCZY MOŻLIWE POPRZEZ OPRACOWANIE NARZĘDZI, KTÓRE UMOŻLIWIĄ REALIZACJĘ POSTULATU

Rozwój zrównoważony Inicjatywy/Narzędzia Odniesienia do prac normalizacyjnych Komitetu Technicznego CEN TC 350 w innych inicjatywach europejskich REACH EKO- PROJEKT Etykietowanie ekologiczne Etykieta energetyczna Zielone zamówienia publiczne oznakowanie CE wyrobów CPR Inicjatywa Rynków Pionierskich LMI deklaracje Normy wyrobów Normy CEN TC 350 Ramowa dyrektywa dot. odpadów Normy CEN TC 351 Dyrektywa dot. efektywności energetycznej budynków EPBD

ROZWÓJ J ZRÓWNOWA WNOWAŻONYONY NARZĘDZIA Certyfikaty energetyczne (EPBD, Energy Star ) Kryteria ekologiczne dla wyrobów w i usług ug w zamówieniach publicznych (GPP) Znaki ekologiczne (ISO, CEN, EU FLOWER) Certyfikacja systemów w zarządzania środowiskowego (EMAS, ISO 14001) Deklaracje środowiskowe wyrobów w i budynków w EPD Certyfikacja środowiskowa budynków w (CEN, inne ) Nowe normy, specyfikacje techniczne uwzględniaj dniające 7 i 3 wymaganie podstawowe CPR

ROZWÓJ J ZRÓWNOWA WNOWAŻONYONY CPR Wymaganie nr 7 Zrównoważone wykorzystanie zasobów naturalnych Obiekty budowlane muszą być zaprojektowane, wykonane i rozebrane w taki sposób, aby wykorzystanie zasobów naturalnych było zrównoważone i zapewniało: -możliwość ponownego wykorzystania obiektów budowlanych oraz wchodzących w ich skład materiałów i części po rozbiórce; -Wykorzystanie w obiektach budowlanych przyjaznych środowisku surowców i materiałów wtórnych. Wymaganie nr 3 Budynki nie mogą być źródłem zanieczyszczeń,, których ilość może e zagrażać zdrowiu, higienie mieszkańców w w całym cyklu istnienia obiektu, od wydobycia surowców poprzez produkcję wyrobów, w, wznoszenie, użytkowanie, u rozbiórk rkę i likwidację obiektu.

KRAJOWY PLAN DZIAŁAŃ W ZAKRESIE ZIELONYCH ZAMÓWIE WIEŃ PUBLICZNYCH GPP Ministerstwo Gospodarki we współpracy z przemysłem, Urzędem Zamówień Publicznych oraz ITB pracuje nad kryteriami związanymi z budownictwem zrównoważonym na podstawie wytycznych opracowanych przez Komisję Europejską ITB opiniuje karty dla wyrobów i usług

NORMALIZACJA CEN BUDYNKI WYROBY ITB prowadzi sekretariat grupy lustrzanej PKN TC 307 ds. Zrównoważonego Rozwoju

ANALIZA ILOŚCIOWA BUDYNKU LCA ZGODNA Z pren 15978 BUDYNEK ROZUMIANY JAKO SUMA WYROBÓW KTÓRYCH ODDZIAŁYWANIA ŚRODOWISKOWE SUMUJĄ SIĘ

DEKLARACJA ŚRODOWISKOWA JAKO ELEMENT ISO 14001 PN EN ISO 14040:2009 PN EN ISO 14044:2009 PN EN ISO 14001:2006 PN EN ISO 14004:2006 ISO 14020:2000 ISO 14021:1999 ISO 14024:1999 ISO 14025:2006 Komunikacja zagadnień środowiskowych ISO 14063:2006 Terminologia ISO 14050:2009

TYPY DEKLARACJI I typu tzw. EKOZNAKI, wieloparametrowe (ISO 14024) II typu- jednoparametrowe stwierdzenia środowiskowe (ISO 14021) ETYKIETY III typu w oparciu o ocenę cyklu życia wyrobu LCA (ISO 14040-44, 14025, 21930, pr EN 15804) EPD

DEKLARACJA I TYPU (ISO 14024) EKOZNAK Informacja o spełnieniu przez wyrób ustalonych, kryteriów ekologicznych Promuje wyroby pro-ekologiczne zwiększając ich konkurencyjność Identyfikuje wyroby które spełniają ściśle określone kryteria ekologiczne Ma udział w zmniejszeniu wpływów na środowisko poprzez kształtowanie ekologicznej konsumpcji, podnosi świadomość konsumentów Posiadanie będzie dokumentowało spełnienie wymagań przepisów (ekoprojekt, zielone zamówienia publiczne) REFUNDOWANY W 50% Z FUNDUSZU ROZWOJU REGIONALNEGO EU Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 8 stycznia 2009 r. w sprawie udzielania pomocy de minimis na wsparcie systemów zarządzania środowiskowego w ramach POIŚ

DEKLARACJA II TYPU (ISO 14021) ETYKIETA Jednoelementowa informacja o spełnieniu przez wyrób wymagania ekologicznego Idealna do podkreślenia jednej ekologicznej cechy Nie daje pełnego obrazu o cechach środowiskowych wyrobu, lecz może wskazywać na pojedyncze, pozytywne cechy pro-środowiskowe wyrobu. DEGRADOWALNY DO ROZMONTOWANIA PRZEDŁUŻONE ŻYCIE ODZYSKANA ENERGIA RECYKLINGOWALNY ZAWARTOŚĆ Z RECYKLINGU

DEKLARACJA II TYPU - przykład np. producent wełny mineralnej szklanej deklaruje, że 65% materiału wsadowego do produkcji pochodzi z recyklingu (stłuczka szklana) np. deweloper deklaruje, że 10% materiału pod budowę drogi pochodzi z recyklingu betonu Informacja ta może być weryfikowana i na jej podstawie przyznawany jest znak rekomendacji

DEKLARACJA III TYPU EPD (ISO 14025, pren 15804) Opracowana w oparciu o analizę cyklu życia LCA Zawiera zestawienie wszystkich istotnych oddziaływa ywań na środowisko wynikających z całego, lub częś ęściowego cyklu życia wyrobu takich jak m.in. emisja gazów w cieplarnianych, zużycie zasobów energetycznych Jednostka Oddziaływanie odniesienia Jedn. 2000 w praktyce 2004 2008 jest to Cel 1 m 2 wyrobu Efekt cieplarniany budowlanego, kg CO 2 lub 6,40 1 Mg. 4,18 2,52 1,00 Toksyczne działania Daje na ludzi emisje możliwo liwość porównywania wyrobów do powietrza kg tox 0,029 0,026 0,018 0,003 Zakwaszenie kg SO 2 0,019 0,009 0,006 0,001

ZNOWELIZOWANE KATEGORIE OCENY LCA E zużycie zasobów energii nieodnawialnej, M zużycie zasobów surowców nie energetycznych, W zużycie zasobów wody, GWP emisja gazów cieplarnianych, ODP emisja substancji niszczących stratosferyczną warstwę ozonową, POCP emisja substancji wpływających na fotochemiczne powstawanie ozonu, AP emisja substancji zakwaszających środowisko, EP emisja substancji powodujących eutrofizację środowiska, R emisja promieniowania jonizującego (opcjonalnie). TYLKO METODY LCA DOSTARCZAJĄ PEŁNEJ INFORMACJI O EMISJI DWUTLENKU WĘGLA W CYKLU ŻYCIA WYROBU I BUDYNKU

FAZY CYKLU ŻYCIA W OCENIE Faza cyklu istnienia Fazy cyklu istnienia Jednostka deklarowana Jednostka deklarowana z dodatkowymi opcjami Jednostka funkcyjna Faza wyrobu Surowce Obowiązkowe Obowiązkowe Obowiązkowe Transport do wytwórcy Obowiązkowe Obowiązkowe Obowiązkowe Wytwarzanie Obowiązkowe Obowiązkowe Obowiązkowe Faza budynku Transport na plac budowy Opcjonalne Obowiązkowe Instalacja w budynku Opcjonalne Obowiązkowe Użytkowanie Opcjonalne Obowiązkowe Zabiegi eksploatacyjne Opcjonalne Obowiązkowe Faza likwidacji Rozbiórka Opcjonalne Obowiązkowe Transport Opcjonalne Obowiązkowe Poużytkowe zagospodarowanie Opcjonalne Obowiązkowe Dodatkowe fazy cyklu istnienia powinny być uzasadnione i opisane zgodnie z zastosowanym scenariuszem. Dla fazy cyklu istnienia obejmującej użytkowanie i zabiegi eksploatacyjne, scenariusz powinien uwzględniać informacje dotyczące czasu użytkowania

DEKLARACJA III TYPU EPD (ISO 14025, pren 15804)

WSPÓŁPRACA UEAtc PROJEKT LCA.EXE Wspólna Grupa Robocza (Joint Working Group LCA) Europejskiej Unii ds. Aprobat Technicznych w Budownictwie UEAtc. Harmonizacja i akceptacja metod określania charakterystyki środowiskowej wyrobu EPD w oparciu o pren 15804. SPEŁNIENIE WYMAGANIA PODSTAWOWEGO NR 7

Przykładowe technologie budynków jutra Kotły na biomasę i panele słoneczne Turbiny wiatrowe Maksymalizacja użycia światła naturalnego Wentylacja naturalna/limitowanie wentylacji mechanicznej Pozyskiwanie deszczówki/poszanowanie zużycia Materiały budowlane o niskim oddziaływaniu na środowisko Brak klimatyzacji=brak płynów chłodniczych Materiały łatwe do odzysku oraz pochodzące z recyklingu System kontroli oświetlenia oraz zużycia mediów BMS inteligentny budynek FSC certyfikowane drewno Izolacja: ODP zero; GWP<5 Przynajmniej 25% poprawy wartości U dla przegród Poprawa jakości środowiska zróżnicowania gatunkowego Plan zielonej komunikacji transport publiczny oraz poprawa komunikacji rowerowej Intensywne i rozważne zazielenienie obiektu PROJEKTY ITB: BUDYNEK JUTRA MBJ2030 ZAPRASZAMY DO KOOPERACJI

Przegląd metod oceny budynków System Środowisko Socjalne aspekty Ekonomiczne aspekty Szeroki udział europejskich podmiotów WADY EU Flower TAK NIE NIE TAK W opracowaniu, mocno krytykowany BREEAM TAK Częściowo NIE NIE Głównie ocena pod kątem środowiskowym LEED TAK Częściowo NIE NIE Amerykański, nieprzystosowany do warunków EU LENSE TAK TAK Częściowo Częściowo Niedostępny ITB TAK TAK w opracowaniu NIE W opracowaniu DGNB TAK TAK Częściowo NIE Wdrażany tylko w Niemczech OPEN HOUSE w opracowaniu w opracowaniu w opracowaniu TAK W opracowaniu

OCENA ŚRODOWISKOWA BUDYNKU OCENA W SKALI (1-5): BDB, (3) DST, NDST Środowisko wewnętrzne: Zasoby Środowisko i materiały: zewnętrzne: Hałas as i akustyka (rola wyrobów) w) Zasoby Ochrona wody biotopu - zużycie Komfort termiczny (rola wyrobów) w) Ekologiczne Relacja z krajobrazem materiały Recykling Wygląd zewnętrzny Oświetlenie Aspekt urbanizacyjny Oddziaływania na środowisko: Energia: Emisje Jakość powietrza (rola wyrobów) w) Jakość Energochłonno Hałas, użytkowa: wibracja, onność (rola zapach wyrobów) w) Funkcjonalność ZWIĘKSZENIE WARTOŚCI Użycie Efekty I ATRAKCYJNOŚCI energii wiatrowe naturalnej BUDYNKU POTWIERDZENIE I PROMOCJA PODJĘTYCH ZABIEGÓW Trwałość (rola wyrobów) w) SKALA PORÓWNAWCZA BUDYNKÓW PRESTIŻ MEDIALNY Możliwości adaptacyjne DOKUMENTOWANIE Zarządzanie PROGRESU Efekty świetlne, ŚRODOWISKOWEGO zacienienie SPEŁNIENIE NOWYCH WYMAGAŃ NOWE NARZĘDZIE PROJEKTOWE Sprawność Wyspa ciepła instalacji (rola wyrobów) w)

EFEKTYWNOŚĆ ŚRODOWISKOWA PRZYKŁADOWA OCENA OBECNIE WZNOSZONE BUDYNKI MIESZKALNE NIE SPEŁNIAJĄ KRYTERIÓW ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU

Projekt FP7- Metoda oceny budynków pod kątem zrównoważonego budownictwa- od modelu do implementacji

EUROPEJSKA HARMONIZACJA OCEN Uszczuplenie zasobów Jakość środowiska wewnętrznego Emisje z budynku Energia pierwotna Gazy cieplarniane Wytwarzanie odpadów Komfort termiczny Jakość powietrza Woda, ścieki,

Ewolucja znaku ITB-EKO CERTYFIKOWANE REKOMENDACJE ITB WYROBY BUDYNKI TECHNOLOGIE

PODSUMOWANIE Wdrożenie zrównoważonego rozwoju w praktyce poprzez opracowanie miar postępu Powiązanie budownictwa z ochroną środowiska Świadoma promocja nowych rozwiązań Podnoszenie świadomości konsumentów (GPP) Stymulacja rynku w celu polepszenia jakości wyrobów i komfortu życia w budynkach Optymalizowanie zysków technicznych, finansowych i ekologicznych

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ