Temat: Gąbki i parzydełkowce. 1. Gąbki zwierzęta beztkankowe. To bardzo proste zwierzęta żyjące wyłącznie w wodzie głównie w morzach i oceanach, rzadziej w wodach słodkich. Zasiedlają zazwyczaj strefę przybrzeżną. Prowadzą osiadły tryb życia. Występują głównie w koloniach, choć niektóre osobniki żyją samotnie. Ich ciało bywa pięknie ubarwione, a wysokość ich ciał sięga od 1cm do 2m.
a) Ogólna budowa ciała. Ciało pojedynczej gąbki ma najczęściej kształt worka (może być rurka lub kielich), którego dolna część jest przytwierdzona do podłoża. Część górna kończy się otworem wrzutowym. Wnętrze ciała zajmuje obszerna jama. W ciele gąbek nie wyróżnia się tkanek. Ich ciało składa się z kilkunastu typów komórek o różnej budowie, pełniących różne funkcje, zanurzonych w galaretowatej substancji.
a) Ogólna budowa ciała. Większość gąbek wytwarza szkielet wewnętrzny. Tworzą go mineralne igły, składające się z soli wapnia lub krzemionki (sole krzemu) lub substancji o charakterze białkowym. b) Czynności życiowe gąbek. Odżywianie gąbki odfiltrowują z wody drobne cząstki pokarmu (bakterie, protisty, martwą materię organiczną). Wymiana gazowa i usuwanie szkodliwych produktów przemiany materii możliwa jest dzięki stałemu przepływowi wody przez ciało gąbki. Rozmnażanie bezpłciowe: przez fragmentację, podział lub pączkowanie; płciowe występuje bardzo rzadko. Gąbki zaliczamy do zwierząt określanych mianem filtratorów.
c) Znaczenie gąbek Uczestniczą w procesie samooczyszczania wód, poprzez stałe odfiltrowywanie wody. Stanowią wskaźniki stanu czystości wód są bioindykatorami. Stanowią pokarm dla niektórych bezkręgowców np. ślimaków. Są wykorzystywane jako gąbki kąpielowe (te ze szkieletami białkowymi). Szkielety białkowe (sponginowe) stosuje się w leczeniu chorób tarczycy, ze względu na dużą zawartość jodu. Nadecznik stawowy
2. Parzydełkowce dwuwarstwowe zwierzęta tkankowe. Parzydełkowce zawdzięczają swoją nazwę, charakterystycznym tylko dla tej grupy zwierząt, komórkom parzydełkowym, które służą do obrony lub do atakowania potencjalnych ofiar. Żyją wyłącznie w środowisku wodnym, głównie w czystych morzach i oceanach. Tworzą kolonie lub żyją pojedynczo.
a) Budowa parzydełkowców. Ciało parzydełkowców ma symetrię promienistą, co oznacza, że można przez nie przeprowadzić wiele osi symetrii. Parzydełkowce są zwierzętami tkankowymi, u których wyróżnia się dwie warstwy komórek: Ektodermę warstwę zewnętrzną Endodermę warstwę wewnętrzną. Pomiędzy ektodermą i endodermą występuje galaretowata substancja mezoglea.
b) Czynności życiowe parzydełkowców. Odżywianie się Parzydełkowce są zazwyczaj drapieżnikami. Ofiarę chwytają za pomocą ramion lub czułków i obezwładniają ją jadem. Następnie wprowadzają ją, przez otwór gębowy, do jamy chłonąco-trawiącej. Tam następuje trawienie zewnętrzne, a następnie, w komórkach endodermy trawienie wewnętrzne. Niestrawione resztki pokarmu są usuwane przez otwór gębowy.
Odbieranie i przewodzenie bodźców Parzydełkowce mają najniższy stopień rozwoju układu nerwowego tkankowców. Tworzą go specjalne komórki (gwiaździste), występujące w ektodermie i endodermie, tworzące sieć. Komórki te odbierają ze środowiska różne bodźce: ruchy wody, zmiany natężenia światła. Posiadają także komórki odpowiadające za zachowanie równowagi. Rozmnażanie się Parzydełkowce rozmnażają się bezpłciowo i płciowo. Rozmnażanie bezpłciowe: Przez pączkowanie młody osobnik rozwija się ze ściany osobnika dorosłego. Poprzeczny podział polipa na liczne krążki, które stopniowo przekształcają się w młode meduzy. Rozmnażanie płciowe: spotykane u meduz, polegające na tzw. przemianie pokoleń.
Poruszanie się parzydełkowców Choć polipy to zwierzęta osiadłe, niekiedy mogą się przemieszczać, pełzając lub koziołkując. Meduzy poruszają się wykorzystując siłę odrzutu. Spodnia część ciała zostaje wypełniona wodą, a następnie wypchnięta dzięki komórkom mięśniowym na brzegach ciała meduzy. www.youtube.com/watch?v=uhvog4-tyhs
c) Przegląd parzydełkowców. Stułbiopławy żyją w wodach słodkich i słonych. Mogą mieć postać polipa lub meduzy. Często występują w koloniach, w których poszczególne osobniki specjalizują się w wypełnianiu określonych funkcji np. pobieraniu pokarmu czy rozmnażaniu. Krążkopławy żyją wyłącznie w wodach słonych. Formą dominującą jest meduza, która osiąga znacznie większe rozmiary.
Koralowce to organizmy występujące wyłącznie w ciepłych wodach morskich i wyłącznie w postaci polipów. Większość koralowców wytwarza zewnętrzny lub wewnętrzny szkielet wapienny, rogowy lub mieszany. Ukwiały nie posiadają szkieletu i występują wyłącznie pojedynczo. Mogą się przemieszczać dzięki skurczom dolnej, rozszerzonej części ciała. Kostkomeduzy żyją w ciepłych wodach morskich. Mają ciało w formie kwadratu.