WOJEWÓDZTWO WIELKOPOLSKIE X KONKURS WIEDZY OBYWATELSKIEJ I EKONOMICZNEJ ETAP REJONOWY, 8 STYCZNIA 2013 R. ARKUSZ ZADAŃ 1. Sprawdź, czy otrzymany arkusz z zadaniami zawiera 6 stron. 2. Masz 75 minut na rozwiązanie zadań i przeniesienie odpowiedzi na kartę odpowiedzi. 3. W każdym zadaniu tylko jedna odpowiedź jest poprawna. Otrzymasz 0 punktów za zadanie, jeśli wskażesz w nim więcej niż jedną odpowiedź. 4. Ocenie podlega tylko karta odpowiedzi. 5. Prawidłową odpowiedź zaznacz poprzez dokładne zamalowanie kratki wg wzoru: np. gdy wybrałeś A: 1. A B C D 6. Otrzymujesz dwie karty odpowiedzi: 1 i 2 (zapasową). Odpowiedzi zaznaczaj na karcie 1. 7. Jeśli się pomylisz, przenieś wszystkie odpowiedzi na kartę zapasową. Kartę 1 przekreśl tylko wtedy nie będzie ona brana pod uwagę w ocenie. 8. Uwaga! Poprawianie odpowiedzi na tej samej karcie jest zabronione i będzie skutkowało przyznaniem za zadanie 0 punktów. 9. Jeśli masz pytanie, podnieś rękę i poczekaj, aż organizator udzieli ci głosu. Zadanie 1. (0-1) Wskaż odpowiedź zawierającą wyłącznie konstytucyjne obowiązki obywatela RP. 1) udział w wyborach 2) płacenie podatków 3) przestrzeganie prawa 4) nauka do 18 roku życia Strona 1 z 6 5) udzielanie pierwszej pomocy 6) dbanie o środowisko naturalne A. 1, 2, 4 B. 2, 4, 5 C. 2, 3, 6 D. 3, 4, 5 Zadanie 2. (0-1) W skład której kategorii praw wchodzi prawo do ochrony zdrowia? A. prawa socjalne B. prawa osobiste C. prawa ekonomiczne Zadanie 3. (0-1) Którą zasadę prawa wprowadza zapis: Odpowiedzialności karnej podlega ten tylko, kto dopuścił się czynu zabronionego pod groźbą kary przez ustawę obowiązującą w czasie jego popełnienia? A. prawo nie działa wstecz B. twarde prawo, ale prawo C. domniemanie niewinności D. nieznajomość prawa nie usprawiedliwia jego przekraczania Zadanie 4. (0-1) Wskaż odpowiedź będącą przykładem bezpośredniego sprawowania władzy przez Naród suwerena. A. udział w wyborach do Sejmu C. złożenie obywatelskiego projektu ustawy B. złożenie skargi konstytucyjnej D. skorzystanie z dostępu do informacji publicznej Zadanie 5. (0-1) Kto stwierdza ważność wyborów na urząd Prezydenta RP? A. Sąd Najwyższy B. Trybunał Konstytucyjny C. Naczelny Sąd Administracyjny D. Państwowa Komisja Wyborcza Zadanie 6. (0-1) W jakim wieku uzyskasz prawo do kandydowania w wyborach do Sejmu? A. 18 lat B. 21 lat C. 25 lat D. 30 lat
Zadanie 7. (0-1) Wskaż odpowiedź, w której wybory są uszeregowane w kolejności zgodnej z wiekiem nabywania czynnego prawa wyborczego. Zacznij od najniższego wieku. A. 1. wybory do rady powiatu i do Sejmu 2. wybory do Senatu 3. wybory Prezydenta RP B. 1. wybory do rady powiatu 2. wybory do Senatu 3. wybory do Sejmu 4. wybory Prezydenta RP C. 1. wybory do rady powiatu 2. wybory do Sejmu 3. wybory do Senatu 4. wybory Prezydenta RP D. 1. wybory do rady powiatu, wybory do Sejmu, wybory do Senatu, wybory Prezydenta RP wszystkie na tym samym poziomie Zadanie 8. (0-1) Czy poniższe zdanie jest prawdziwe? Były Prezydent Aleksander Kwaśniewski może zgodnie z obowiązującą Konstytucją RP ubiegać się o fotel Prezydenta RP w najbliższych wyborach prezydenckich. Zadanie 9. (0-1) Wskaż obecnego Ministra Finansów. A B C D Źródła (w kolejności przypadkowej): strona Leszka Balcerowicza, www.balcerowicz.pl; Ministerstwo Finansów, www.mf.gov.pl; NBP, www.nbp.pl; strona Dariusza Rosatiego, facebook.pl/dariusz.rosati; dostęp z dn. 09.11.2012. Zadanie 10. (0-1) Na podstawie danych z tabeli i art. 121. ust. 3. Konstytucji RP odpowiedz, czy czternasta poprawka Senatu do ustawy o izbach lekarskich została odrzucona przez Sejm. Art. 121. ust. 3.: Uchwałę Senatu odrzucającą ustawę albo poprawkę zaproponowaną w uchwale Senatu, uważa się za przyjętą, jeżeli Sejm nie odrzuci jej bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów. Głosowanie nad odrzuceniem 14. poprawki Senatu do ustawy o izbach lekarskich z dnia 2.12.2009. Za odrzuceniem Przeciw odrzuceniu Wstrzymujących się ŁĄCZNIE Liczba oddanych głosów 210 186 29 425 głosów Zadanie 11. (0-1) Marian Wilk był stroną postępowania, które prowadził Wojewódzki Sąd Administracyjny (WSA). Po wydaniu orzeczenia przez WSA, Marian Wilk uznał, że postępowanie w jego sprawie przebiegało w sposób nieprawidłowy. Co może zrobić Marian Wilk w takiej sytuacji? A. może złożyć wniosek o kasację do Sądu Najwyższego B. nie może już nic zrobić, gdyż orzeczenie WSA jest ostateczne C. może złożyć pozew do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka D. może złożyć wniosek o kasację do Naczelnego Sądu Administracyjnego Zadanie 12. (0-1) Które z poniższych konstytucyjnych praw przysługuje 15-letniemu Wojtkowi? A. prawo do stałego zatrudnienia C. prawo do członkostwa w partii politycznej B. prawo do działania w stowarzyszeniach D. prawo do sprawowania urzędów państwowych Strona 2 z 6
Zadanie 13. (0-1) Co obowiązująca Konstytucja RP gwarantuje kobietom i mężczyznom? 1) równość w dostępie do edukacji 2) prawo do jednakowego wynagrodzenia za tę samą pracę 3) prawo do posiadania minimum 35-procentowej reprezentacji na listach wyborczych 4) prawo do posiadania 50-procentowej reprezentacji na wysokich stanowiskach państwowych A. 1, 2 B. 1, 3 C. 1, 2, 3 D. 1, 2, 4 Zadanie 14. (0-1) Wskaż instytucję, która pełni w UE podobną funkcję, jak Najwyższa Izba Kontroli w Polsce. A. Komisja Europejska B. Parlament Europejski C. Trybunał Obrachunkowy D. Trybunał Sprawiedliwości Zadanie 15. (0-1) Czy poniższe zdanie jest prawdziwe? Członkiem Unii Europejskiej może zostać wyłącznie państwo demokratyczne. Zadanie 16. (0-1) Opinia publiczna w Grecji ma obecnie negatywny stosunek do Angeli Merkel. Co jest powodem tego stanu? A. Niemcy dążą do usunięcia Grecji ze strefy euro. B. Niemcy częściowo finansują programy pomocowe dla Grecji. C. Obywatele Niemiec zaczęli rzadziej przyjeżdżać do Grecji na wakacje. D. Niemcy uzależniają pomoc UE dla Grecji od ograniczenia greckich wydatków publicznych. Zapoznaj się z mapami, a następnie wykonaj zadania 17-18. Każda mapa przedstawia trasę pewnej wycieczki. Przerywaną linią zaznaczono fragmenty wycieczki odbywane samolotem. 1 2 3 Mapy opracowane na podstawie Wikimedia Commons, http://commons.wikimedia.org/wiki/file:blankmap-world6.svg z dn. 02.08.2011. Zadanie 17. (0-1) Maja chce zwiedzić wszystkie kraje, które weszły do Wspólnot Europejskich/UE w latach 1982-2002. Niestety Maja nie ma paszportu. Wybierz trasę podróży, którą chce i może odbyć Maja. A. mapa nr 1 B. mapa nr 2 C. mapa nr 3 Zadanie 18. (0-1) Michał jedzie na wycieczkę, której trasa jest przedstawiona na mapie nr 1. W każdym odwiedzonym kraju Michał chce kupić pamiątkę. Jakie waluty powinien zabrać ze sobą Michał? A. euro, złotówka, marka fińska, korona czeska B. euro, złotówka, marka fińska, szyling austriacki C. euro, złotówka, korona czeska, korona szwedzka D. euro, złotówka, drachma grecka, korona szwedzka Strona 3 z 6
Zadanie 19. (0-1) Karol, obywatel Polski, na stałe mieszka w Londynie. Nie ma obywatelstwa brytyjskiego, jednak chce zagłosować w wyborach do Izby Gmin (izby niższej brytyjskiego parlamentu). Czy może to zrobić? Zadanie 20. (0-1) Część projektów budowy autostrad w Polsce, które realizują instytucje rządowe, jest współfinansowana ze środków Funduszu Spójności. Jest to przejawem realizowania przez Unię Europejską A. zasady centralizmu. B. procesu lizbońskiego. C. zasady pomocniczości. D. zasady równości państw. Zadanie 21. (0-1) Wybierz działanie będące przykładem realizacji polityki regionalnej UE, które jest finansowane z funduszy strukturalnych. A. wypłata dotacji bezpośrednich dla rolników B. współpraca rozwojowa z krajami Afryki Płn. C. wymiany edukacyjne w programie Comenius D. organizacja kursów i szkoleń dla bezrobotnych Zadanie 22. (0-1) W którym mieście został podpisany traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Gospodarczą? A. w Paryżu B. w Rzymie C. w Brukseli D. w Maastricht Zadanie 23. (0-1) Kto ustala wysokość cła na import zabawek z Chin do Polski? A. Chiny B. Polska C. Unia Europejska Zadanie 24. (0-1) Czy poniższe zdanie jest prawdziwe? Część budżetu UE stanowią wpływy z podatku od towarów i usług (podatku od wartości dodanej) pobieranego przez państwa członkowskie. Zapoznaj się z wykresem, a następnie wykonaj zadania 25-27. Kurs PLN/EUR* 5 4,6 4,2 3,8 3,4 A 3 *Wykres przedstawia kurs średni złotówki (PLN) do euro (EUR) Europejskiego Banku Centralnego. Kurs jest podany w kwotowaniu bezpośrednim (tzn. ile złotych kosztuje jedno euro). Zapis 2007 oznacza 1 stycznia 2007 itd. Źródło: Europejski Bank Centralny, www.ecb.int/stats/exchange/eurofxref/html/eurofxref-graph-pln.en.html, dostęp z dn. 20.11.2012. Zadanie 25. (0-1) Czy w czasie odpowiadającym punktowi A zaznaczonemu na wykresie można było kupić euro w kantorze po kursie odpowiadającym punktowi A? Zadanie 26. (0-1) Eliza chciała wyjechać na wakacje do Portugalii w lipcu 2012. W tym celu kupiła euro w grudniu 2011. W Portugalii Eliza nie wydała wszystkich pieniędzy, dlatego chciała je z powrotem wymienić na złotówki. Zrobiła to w listopadzie 2012. Ile złotówek otrzymała Eliza za sprzedane euro? A. mniej niż wydała na zakup euro B. więcej niż wydała na zakup euro C. nie można tego stwierdzić, gdyż kantory stosują kursy kupna i sprzedaży różniące się wysokością Strona 4 z 6
Zadanie 27. (0-1) Określ, jak zmieniła się sytuacja polskich eksporterów w ciągu roku po wstąpieniu Polski do UE (weź pod uwagę tylko kurs walutowy). A. Poprawiła się, gdyż złoty osłabił się wobec euro. B. Pogorszyła się, gdyż złoty osłabił się wobec euro. C. Poprawiła się, gdyż złoty umocnił się wobec euro. D. Pogorszyła się, gdyż złoty umocnił się wobec euro. Zadanie 28. (0-1) Która z czynności powiększa polskie PKB (liczony metodą wydatkową)? A. zapłata podatku PIT C. kupno kanapki w szkolnym sklepiku B. sprzątanie mieszkania D. kupno e-book a w sklepie internetowym za granicą Zadanie 29. (0-1) WIBOR to oprocentowanie, jakie banki stosują pożyczając sobie nawzajem pieniądze. Wskaż konsekwencję sytuacji, w której oprocentowanie kredytu w danym banku jest niższe niż WIBOR. A. Udzielanie kredytów klientom banku jest mniej opłacalne niż pożyczanie środków innym bankom. B. Udzielanie kredytów klientom banku jest równie opłacalne co pożyczanie środków innym bankom. C. Udzielanie kredytów klientom banku jest bardziej opłacalne niż pożyczanie środków innym bankom. Zadanie 30. (0-1) Podstawowe usługi oferowane przez banki to przyjmowanie depozytów i udzielanie kredytów. Oprocentowanie której usługi jest z zasady wyższe (w tym samym banku)? A. oprocentowanie kredytów B. oprocentowanie depozytów Zadanie 31. (0-1) Państwo Nowakowie zaciągnęli kredyt na budowę domu. Podpisali umowę, która pozwala bankowi na sprzedaż ich domu w przypadku, gdy nie będą oni spłacali kredytu. Jaki kredyt wzięli państwo Nowakowie? A. hipoteczny B. lombardowy C. gospodarczy D. konsumpcyjny Zadanie 32. (0-1) Wskaż produkt sprzedawany na rynku, na którym panuje pełna konkurencja. A. obuwie sportowe B. jabłko antonówka C. telewizje naziemne D. telefony komórkowe Zadanie 33. (0-1) Firma X produkuje sok z bambusa. X działa na rynkach dwóch krajów i chce na każdym z nich mieć jak największy zysk. Jedyna różnica między rynkiem kraju A i rynkiem kraju B polega na tym, że w kraju A ta firma ma wielu konkurentów, zaś w kraju B jest jedynym sprzedającym. Wskaż zdanie prawdziwe. A. Cena soku z bambusa w obu krajach będzie taka sama. B. Cena soku z bambusa w kraju A będzie niższa niż w kraju B. C. Cena soku z bambusa w kraju A będzie wyższa niż w kraju B. Zadanie 34. (0-1) Spośród podanych sposobów inwestowania wybierz ten, który jest najbezpieczniejszym sposobem lokowania pieniędzy. A. inwestycja w złoto B. zakup akcji jednej firmy na GPW C. zakup obligacji wyemitowanych przez kilka państw D. wykupienie jednostek uczestnictwa w agresywnym funduszu inwestycyjnym Strona 5 z 6
Zadanie 35. (0-1) Grając w Monopol Janek wylosował kartę Szansa, na której było napisane: Bank wypłaca ci dywidendę w wysokości 50 zł. Czym było 50 zł, które otrzymał Janek? A. Była to wartość kwoty, jaką winni byli wierzyciele Jankowi. B. Była to wartość odsetek z lokaty, w którą zainwestował Janek. C. Była to część zysku, jaką spółka podzieliła się z akcjonariuszem Jankiem. D. Było to odszkodowanie z ubezpieczenia za straty poniesione przez spółkę Janka. Zadanie 36. (0-1) Akcje fińskiej Nokii notowane na giełdzie w Sztokholmie tracą obecnie na wartości. Analitycy, którym wierzysz, prognozują, że trend ten utrzyma się w całym 2013 roku. Władze Nokii podjęły decyzję, że wszystkie środki firmy zostaną przeznaczone na rozwój nowych produktów. W jaki sposób możesz osiągnąć zysk w takich warunkach? A. Nie mogę osiągnąć zysku. B. Mogę osiągnąć zysk dzięki dywidendzie wypłacanej przez Nokię. C. Mogę osiągnąć zysk kupując akcje obecnie i sprzedając je za pół roku. D. Mogę osiągnąć zysk sprzedając akcje obecnie i odkupując je pod koniec 2013 r. Zadanie 37. (0-1) Co pokazuje wysokość stopy inflacji? A. tempo zmiany cen B. zmianę kursu walutowego C. tempo wzrostu gospodarczego D. wysokość zmiany stóp procentowych Zadanie 38. (0-1) Akcyza to A. dotacja dla przedsiębiorców sprzedających towary za granicę. B. opłata pobierana przez państwo za wszystkie towary importowane. C. maksymalna ilość danego towaru, którą można sprowadzić z zagranicy. D. podatek pobierany m.in. od sprzedaży towarów szkodliwych dla zdrowia. Zadanie 39. (0-1) Minh płaci podatki w kraju, który ma system podatkowy taki jak w Polsce. Jedynie skala podatkowa w kraju Minh jest nieco inna (porównanie w tabeli poniżej). W 2012 r. Minh uzyskała 50 000 zł dochodu. Wskaż kwotę podatku PIT, który zapłaciła Minh za 2012 r.? w Polsce w kraju Minh dochód wolny do podatku w 2012 r. 3 091 zł 10 000 zł próg podatkowy 85 528 zł 60 000 zł stopa podatku dla dochodu poniżej progu 18% stopa podatku dla dochodu powyżej progu 32% A. 0 zł B. 7 200 zł C. 9 000 zł D. 12 800 zł Zadanie 40. (0-1) Pan Tomasz w wieku 60 lat zrezygnował z pracy, aby opiekować się swoimi wnukami. Nie pobiera przy tym żadnych świadczeń od państwa ani nie jest zarejestrowany w Urzędzie Pracy. Na podstawie tego opisu można stwierdzić, że pan Tomasz jest A. rencistą. B. emerytem. C. bezrobotnym. D. bierny zawodowo. Odpowiedzi do powyższego testu znajdziesz dzisiaj o godzinie 17:00 na stronie Międzyszkolnych Klubów Olimpijskich, www.facebook.pl/ceo.mkol. Strona 6 z 6