Kutno - Cieszyn, 2017 r.

Opracowanie: Gmina Kutno Stowarzyszenie Wspierania Inicjatyw Gospodarczych DELTA PARTNER www.deltapartner.org.pl Kutno - Cieszyn, 2017 r.

Spis treści Wprowadzenie... 5 1. Podstawa prawna... 7 2. Zgodność dokumentu... 8 2.2 Opis powiązań GPR z dokumentami strategicznymi gminy... 8 3. Diagnoza obszarów zdegradowanych... 14 3.1 Położenie i układ funkcjonalny... 14 3.2 Metodyka wyznaczania obszaru zdegradowanego... 15 3.2.1 Wyniki badania sondażowego... 15 3.2.2 Wyróżnione jednostki statystyczne... 22 3.3 Sfera społeczna... 28 3.4 Sfera gospodarcza... 40 3.5 Sfera środowiskowa... 42 3.6 Sfera przestrzenno-funkcjonalna... 45 3.7 Sfera techniczna... 51 3.8 Podsumowanie wyznaczenie obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji... 53 4. Analiza pogłębiona obszaru rewitalizacji... 60 4.1 Podobszar Leszczynek... 60 4.2 Podobszar Malina... 63 4.3 Podobszar Raciborów... 66 5. Analiza SWOT dla obszaru rewitalizacji... 70 6. Wizja stanu obszaru po przeprowadzeniu rewitalizacji... 72 7. Cele rewitalizacji, kierunki działań i przedsięwzięcia rewitalizacyjne... 73 7.1 Cele rewitalizacji i kierunki działań... 73 7.2 Przedsięwzięcia rewitalizacyjne... 75 7.3 Charakterystyka pozostałych rodzajów przedsięwzięć rewitalizacyjnych... 82 8. Komplementarność i mechanizmy integrowania działań rewitalizacyjnych... 83 Strona 3

8.1 Komplementarność przestrzenna... 83 8.2. Komplementarność problemowa... 83 8.3. Komplementarność proceduralno-instytucjonalna... 84 8.4. Komplementarność międzyokresowa... 84 8.5. Komplementarność źródeł finansowania... 84 9. Indykatywne ramy finansowe... 85 10. Uspołecznienie dokumentu i proces partycypacji społecznej... 88 11.Wdrażanie, monitoring i ewaluacja... 90 11.1 System wdrażania i monitoringu... 90 11.2 Opis struktury zarządzania Zintegrowanym Programem Rewitalizacji... 90 11.2 Procedura prowadzenia monitoringu i ewaluacji oraz weryfikacji i oceny postępów realizacji Programu.... 91 11.3 Wskaźniki... 92 11.4 Ewaluacja ex post Ewaluacja po zakończeniu realizacji Zintegrowanego Programu Rewitalizacja dla Gminy Kutno... 93 11.5 Uspołecznienie monitoringu, ewaluacji oraz wdrażania aktualizacji Zintegrowanego Programu Rewitalizacji... 93 Spis tabel i rysunków... 95 Strona 4

Wprowadzenie Zintegrowany Program Rewitalizacji dla Gminy Kutno został opracowany na podstawie Wytycznych w zakresie rewitalizacji w programach operacyjnych na lata 2014-2020. Przedmiotowe opracowanie zawiera szczegółową analizę gminy Kutno, szczególnie uwzględniając obszar zdegradowany będący zarazem obszarem rewitalizacji. Z punktu widzenia zapisów wytycznych koniecznie jest podkreślenie czynników mających kluczowe znaczenie dla procesu wyznaczenia obszaru zdegradowanego oraz planowanego procesu rewitalizacji, a w szczególności przyczyn, dla których ten proces jest niezbędny z punktu widzenia rozwoju gminy Kutno. Opracowanie planu rewitalizacji na mocy w/w wytycznych, koordynowanie jego wdrożenia oraz tworzenie warunków do skutecznego prowadzenia procesu rewitalizacji stanowi zadanie własne gminy. Gmina Kutno przystępując do przeprowadzenia rewitalizacji, zgodnie z wytycznymi, zobowiązana jest do wyznaczenia obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji. Proces wskazania tych terytoriów obwarowany jest konkretnymi wymogami. Rewitalizacja stanowi proces wyprowadzania ze stanu kryzysowego obszaru zdegradowanego, prowadzona w sposób kompleksowy, poprzez zintegrowane działania na rzecz lokalnej społeczności, przestrzeni i gospodarki, skoncentrowane terytorialnie, prowadzone przez interesariuszy rewitalizacji na podstawie programu rewitalizacji. Stąd pierwszym etapem opracowania Zintegrowanego Programu Rewitalizacji dla Gminy Kutno jest delimitacja, czyli wyznaczenie obszaru zdegradowanego. Obszar może zostać wskazany jako obszar zdegradowany, jeśli znajduje się w stanie kryzysowym z powodu koncentracji negatywnych zjawisk społecznych, w szczególności bezrobocia, ubóstwa, przestępczości, niskiego poziomu edukacji lub kapitału społecznego, a także niewystarczającego poziomu uczestnictwa w życiu publicznym i kulturalnym oraz gdy występuje na nim co najmniej jedno z następujących negatywnych zjawisk: gospodarczych (w szczególności niski stopień przedsiębiorczości, słaba kondycja lokalnych przedsiębiorstw), środowiskowych (w szczególności przekroczenie standardów jakości środowiska, obecność odpadów stwarzających zagrożenie dla życia, zdrowia ludzi lub stanu środowiska), przestrzenno-funkcjonalnych (w szczególności niewystarczające wyposażenie w infrastrukturę techniczną i społeczną lub jej zły stan techniczny, brak dostępu do podstawowych usług lub ich niska jakość, niedostosowanie rozwiązań urbanistycznych do zmieniających się funkcji obszaru, niski poziomu obsługi komunikacyjnej, niedobór lub niska jakość terenów publicznych), technicznych (w szczególności degradacja stanu technicznego obiektów budowlanych, w tym o przeznaczeniu mieszkaniowym, oraz niefunkcjonowanie rozwiązań technicznych Strona 5

umożliwiających efektywne korzystanie z obiektów budowlanych, w szczególności w zakresie energooszczędności i ochrony środowiska). Obszar cechujący się szczególną koncentracją wyżej wymienionych zjawisk, na którym gmina zamierza prowadzić rewitalizację z uwagi na istotne znaczenie dla rozwoju lokalnego, wyznacza się jako obszar rewitalizacji. Może on obejmować całość lub część obszaru zdegradowanego, ale nie może być większy niż 20% powierzchni gminy ani zamieszkały przez więcej niż 30 % liczby jej mieszkańców. Zarówno obszar zdegradowany, jak i obszar rewitalizacji mogą być podzielone na podobszary, które nie muszą posiadać wspólnych granic, pod warunkiem stwierdzenia na każdym z nich występowania koncentracji opisanych wyżej negatywnych zjawisk. Obszar zdegradowany, jak i rewitalizacji mogą stanowić to samo terytorium, które w drodze uchwały wprowadza Rada Gminy w Kutnie. W celu zebrania obiektywnych i weryfikowalnych mierników niezbędnych do opracowania diagnozy skorzystano z pomocy podmiotów i instytucji, które zajmują się gromadzeniem i przetwarzaniem danych (Policja, PUP, OPS). Efektem prac analitycznych i badawczych było wyłonienie obszaru rewitalizacji, który jest zbieżny ze zdelimitowanym obszarem zdegradowanym i podzielony na następujące podobszary: 1. Leszczynek (1,99% powierzchni gminy oraz 5,26% ludności), 2. Malina (2,00% powierzchni gminy oraz 2,80% ludności), 3. Raciborów (11,05% powierzchni gminy oraz 7,11% ludności). Wyznaczony obszar rewitalizacji obejmuje zatem łącznie 15,04% powierzchni gminy Kutno oraz 15,18% ogółu mieszkańców, dzięki czemu spełnia kryterium przewidziane w limitach określonych w ustawie o rewitalizacji. W dokumencie zaprezentowano również wizję stanu obszaru po przeprowadzeniu rewitalizacji, cele rewitalizacji i kierunki działań, przedsięwzięcia rewitalizacyjne oraz ramy finansowe planowanych przedsięwzięć, metody wdrażania, monitorowania i ewaluacji. Tym samym dokument w sposób kompleksowy opisuje realizację procesu rewitalizacji gminy Kutno. Strona 6

1. Podstawa prawna Do momentu uchwalenia przedmiotowego opracowania przez Radę Gminy Kutno, dokumentem, który wyznaczał kierunki działań w zakresie rewitalizacji w gminie był Zintegrowany Program rewitalizacji dla Gminy Kutno (dokument został przyjęty Uchwałą Nr IX/53/2015 z dnia 26 sierpnia 2015 roku). Uprzednie opracowania nie spełniało kryteriów regionalnych i krajowych związanych z prowadzeniem procesu rewitalizacji w perspektywie finansowej UE na lata 2014-2020. Przedmiotowe opracowanie jest aktualizacją Zintegrowanego Programu Rewitalizacji. Według ustawowej definicji rewitalizacja stanowi proces wyprowadzania ze stanu kryzysowego obszarów zdegradowanych, prowadzony w sposób kompleksowy, poprzez zintegrowane działania na rzecz lokalnej społeczności, przestrzeni i gospodarki, skoncentrowane terytorialnie, prowadzone przez interesariuszy rewitalizacji na podstawie Programu Rewitalizacji. Pierwszym etapem opracowania zintegrowanego programu rewitalizacji jest delimitacja, czyli wyznaczenie obszaru zdegradowanego. Obszar zdegradowany został wyznaczony na podstawie szczegółowych badań czynników mających wpływ na rozwój poszczególnych części gminy, badania sondażowego przeprowadzonego wśród mieszkańców, wywiadów, wizyt studyjnych, spotkań konsultacyjnych oraz konsultacji społecznych (szczegółowe informacje w tym zakresie zostały przedstawione w rozdziale 10. Uspołecznienie dokumentu i proces partycypacji społecznej). Kolejnym krokiem jest wyznaczenie obszaru rewitalizacji biorąc pod uwagę m.in. kryteria powierzchniowe, ludnościowe i przede wszystkim badania jakościowe oraz analizę potencjałów. Na podstawie pozyskanych danych przyjęto, że obszarem rewitalizacji (podzielonym na trzy podobszary), na którym koncentruje się najwięcej negatywnych zjawisk są: Leszczynek, Malina i Raciborów. Strona 7

2. Zgodność dokumentu W niniejszym rozdziale przedstawiony zostanie zakres zgodności przedmiotowego opracowania z dokumentami strategicznymi europejskimi, krajowymi, regionalnymi i lokalnymi. Zintegrowany Program Rewitalizacji dla Gminy Kutno jest zgodny ze strategicznym dokumentem Komisji Europejskiej Europa 2020. Na poziomie krajowym opracowanie wpisuje się w wytyczne następujących dokumentów: Programowanie perspektywy finansowej 2014-2020 Umowa Partnerstwa, Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030, Długookresowa Strategia Rozwoju Kraju - Polska 2030. Trzecia fala nowoczesności, Strategia Rozwoju Kraju 2020 Aktywne społeczeństwo, konkurencyjna gospodarka, sprawne państwo, Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego 2010-2020: Regiony, Miasta, Obszary Wiejskie, Strategia Rozwoju Kapitału Ludzkiego 2020, Strategia Rozwoju Kapitału Społecznego 2020. Na poziomie regionalnym stwierdza się zgodność Zintegrowanego Programu Rewitalizacji dla Gminy z poniższymi opracowaniami: Strategia Rozwoju Województwa Łódzkiego 2020, Aktualizacją Planu Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Łódzkiego. Ponadto prezentowany dokument jest zgodny ze Strategią Rozwoju Powiatu Kutnowskiego na lata 2015-2020. 2.2 Opis powiązań GPR z dokumentami strategicznymi gminy Zintegrowany Program Rewitalizacji dla Gminy Kutno jest wyrazem potrzeb społeczności lokalnej i samorządu Gminy Kutno. Przedmiotowe opracowanie zostało poddane analizie oraz kompleksowej weryfikacji w zestawieniu z kluczowymi dokumentami lokalnymi. Zakres pogłębionej analizy celowo ograniczono do poziomu lokalnego, ponieważ proces rewitalizacji ma właśnie taki charakter. Powinien on kreować rozwój na poziomie poszczególnych jednostek samorządu gminnego i następnie pośrednio realizować cele i założenia programów na poziomie regionalnym i ponadregionalnym. Przedstawione powiązania dokumentów lokalnych zostały ułożone według gradacji od najistotniejszych z punktu widzenia planowania i realizowania przedsięwzięć rewitalizacyjnych. W pierwszej kolejności scharakteryzowano powiązania ze Strategią Rozwoju Gminy Kutno na lata 2014-2020, następnie poddano analizie dokumenty dotyczące kwestii społecznych, kolejno dokumenty związane z zagospodarowaniem przestrzennym. Ostatnią część podrozdziału poświęcono opisowi powiązań Strona 8

niniejszego opracowania z dokumentami poświęconymi szeroko rozumianym sprawom środowiskowym. Strategia Rozwoju Gminy Kutno na lata 2014 2020 zawiera szereg kierunków spójnych z proponowanymi działaniami rewitalizacyjnymi. Misją Strategii jest gmina atrakcyjna dla mieszkańców, aktywnie chroniąca zasoby rolne, przyrodnicze i kulturowe zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju. Działania zawarte w Zintegrowanym Programie Rewitalizacji są w pełni zgodne z następującymi celami (priorytetami rozwoju) Gminy Kutno: I Cel strategiczny Zrównoważony rozwój środowiska naturalnego. Ład przestrzenny. Cel szczegółowy 5. Edukacja ekologiczna, w szczególności następujące kierunki działań: 5.1. Edukacja ekologiczna dzieci i młodzieży (m. in.: upowszechnianie ścieżki edukacyjnej w lesie w Raciborowie oraz w parku w Leszczynku; edukacja w zakresie poszanowania zasobów przyrody oraz znajomości zasobów przyrodniczych na terenie Gminy Kutno; 5.2. Edukacja ekologiczna dorosłych mieszkańców Gminy Kutno (m. in. organizacja spotkań, polityka informacyjna). II Cel strategiczny Poprawa jakości zamieszkania na terenie Gminy Kutno rozwój infrastruktury technicznej. Cel szczegółowy 1. Rozwój gospodarki ściekowej, w szczególności następujące kierunki działań: 1.1. Budowa sieci kanalizacji sanitarnej z przykanalikami w poszczególnych sołectwach (m. in.: Leszczynek, Piwki, Boża Wola, Nowa Wieś, Florek, Gołębiewek Nowy, Gołębiewek Stary, Bielawki, Malina, Wierzbie, Komadzyn, Żurawieniec, Strzegocin); Cel szczegółowy 3. Rozwój i modernizacja infrastruktury drogowej wraz z infrastrukturą towarzyszącą, w szczególności następujące kierunki działań: 3.1. Modernizacja i poprawa stanu dróg będących w zarządzie Wójta Gminy; 3.2. Modernizacja i poprawa stanu dróg niebędących w zarządzie Wójta Gminy we współpracy ze Starostwem Powiatowym oraz Urzędem Miasta Kutno w ramach partnerstwa; 3.3. Budowa chodników na terenach osiedli mieszkalnych; 3.4. Modernizacja oświetlenia z możliwością wykorzystania odnawialnych źródeł energii. III Cel strategiczny Rozwój infrastruktury społecznej na terenie Gminy Kutno. Gmina Kutno przyjazna mieszkańcom. Cel szczegółowy 1. Propagowanie kultury i kształtowanie warunków sprzyjających asymilacji społeczności lokalnej, w szczególności następujące kierunki działań: 1.1. Przebudowa, rozbudowa i remont trzech istniejących budynków dla potrzeb Ośrodka Kultury Gminy Kutno wraz z zagospodarowaniem terenu w Leszczynku (w tym Strona 9

budowa boiska, placu zabaw); 1.2. Wsparcie dla OKGK w Leszczynku w zakresie propagowania i rozwoju kultury oraz inwestycji w kapitał ludzki; 1.3. Stworzenie warunków dla rozwoju twórczości, edukacji regionalnej i kultury Gminy Kutno; 1.4. Ochrona dziedzictwa narodowego; 1.5. Wsparcie dla inicjatywy Odyseja historyczna ; 1.6. Zainicjowanie i upowszechnianie ścieżki edukacyjno-historycznej tworzącej stały element wsparcia i promocji Odysei historycznej ; 1.8. Organizacja festynów rodzinnych dla mieszkańców gminy; 1.9. Aktywizowanie życia społecznego i mobilizowanie społeczności lokalnych m.in. poprzez włączanie się instytucji i szkół w organizację zajęć dla mieszkańców (w tym w świetlicach wiejskich). Cel szczegółowy 3. Promocja Gminy Kutno, w szczególności następujące kierunki działań: 3.1. Wykorzystanie zasobów przyrodniczych Gminy Kutno (obszary Natura 2000, dolina Ochni i Głogowianki, pomniki przyrody, ścieżka edukacyjna w lesie w Raciborowie oraz w parku w Leszczynku), kulturowych (np. zespół dworkowoparkowy w Leszczynku, obiekty sakralne w Głogowcu) oraz wydarzeń o zasięgu lokalnym i ogólnopolskim (np. Odyseja historyczna ) w celach promocji gminy (zarówno dla mieszkańców jak i turystów) stworzenie informatora w formie elektronicznej i drukowanej; 3.3. Promocja gminy podczas cyklicznie organizowanych imprez o zasięgu ogólnopolskim np. Odyseja historyczna ; 3.4. Wyłonienie marki gminy (stworzenie jasnego wizerunku gminy). Cel szczegółowy 5. Wzmocnienie atrakcyjności i podniesienie jakości oferty edukacyjnej szkół, dostosowanie ofert i usług edukacyjnych do potrzeb mieszkańców, w szczególności następujące kierunki działań: 5.8. Wsparcie dla Ośrodka Kultury Gminy Kutno w realizacji dodatkowych zajęć i innych usług edukacyjnych adresowanych do dzieci, młodzieży oraz dorosłych. Cel szczegółowy 6. Zapewnienie poziomu bezpieczeństwa i porządku publicznego, w szczególności następujące kierunki działań: 6.2. Poprawa poczucia bezpieczeństwa oraz zapobieganie przestępczości (współpraca z Komendą Powiatową Policji w Kutnie oraz Komendą Powiatową Państwowej Straży Pożarnej w Kutnie). Cel szczegółowy 8. Współpraca z innymi jednostkami w celu poprawy jakości życia mieszkańców, w szczególności następujące kierunki działań: Współpraca z jednostkami (głównie GOPS) celem udzielania wsparcia rodzinom i przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu. Cel szczegółowy 9. Wsparcie inicjatyw sprzyjających przedsiębiorczości mieszkańców oraz mających na celu ograniczanie bezrobocia, w szczególności następujące kierunki Strona 10

działań: 9.1. Wspieranie i promocja przedsiębiorczości; 9.2. Wsparcie regionalnych przedsiębiorców i produktów; 9.3. Wspieranie rozwoju organizacji pozarządowych; 9.4. Współpraca z Powiatowym Urzędem Pracy, Miastem Kutno oraz instytucjami otoczenia biznesu w celu wspierania przedsiębiorczości mieszkańców; 9.5. Kooperacja z Powiatowym Urzędem Pracy oraz Miastem Kutno w celu aktywizacji zawodowej ludności i pośrednio zmniejszania bezrobocia. Istotnym elementem procesu odnowy obszaru zdegradowanego jest interwencja zmierzająca do zahamowania negatywnych zjawisk społecznych. Proponowane rozwiązania wpisują się w następujące cele wyznaczone przez Strategię rozwiązywania Problemów Społecznych dla Gminy Kutno na lata 2016-2021: aktywne formy pomocy osobom bezrobotnym, budowa systemu profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych dla osób uzależnionych i ich rodzin, przeciwdziałanie narkomanii poprzez profilaktykę, stworzenie Gminnego Forum Współpracy instytucji i organizacji pozarządowych działających na obszarze polityki społecznej, podniesienie poziomu infrastruktury GOPS. Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Kutno przyjęte na podstawie uchwały Nr LV/280/2014 Rady Gminy Kutno z dnia 5 września 2014 roku definiuje wartości rozwojowe Gminy Kutno: stopniowe przekształcanie rozproszonej zabudowy, różne formy aktywności gospodarczej wspomagające rozwój społeczno-gospodarczy, uaktywnienie gospodarcze wyznaczonych terenów usługowych i przemysłowych. Dla ochrony i kształtowania ładu przestrzennego uznaje się za celowe: zachowanie ciągłości historycznej w kształtowaniu struktur przestrzennych, utrzymanie skali przestrzennej zespołów i obiektów oraz czytelnych granic w strukturze krajobrazu, ochronę uznanych za charakterystyczne form krajobrazu naturalnego, w tym: zachowania ciągów ekologicznych (trwałych użytków zielonych), zadrzewień śródpolnych, alei przydrożnych, zachowanie charakterystycznych form tradycyjnej zabudowy wiejskiej, cechujących się nachyleniem połaci dachowych, ukształtowaniem części wejściowej, oraz ich barwą, zachowanie nagromadzonych obiektów kultu religijnego (kapliczek), zachowanie historycznej struktury ruralistycznej. Strona 11

Wymienione powyżej zalecenia wpisują się w każdą z analizowanych w niniejszym dokumencie sfer a zaplanowane w Zintegrowanym Programie Rewitalizacji dla Gminy Kutno zadania są zgodne z wyznaczonym kierunkiem działań opisywanych w Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Kutno. Gmina Kutno dysponuje szeregiem dokumentów z zakresu ochrony środowiska. Są to między innymi: 1. Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Kutno (uchwała Nr XXIV/141/2016 Rady Gminy Kutno z dnia 27 października 2016 r. w sprawie przyjęcia Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Kutno ), 2. Program Ochrony Środowiska Gminy Kutno na lata 2014-2017 z perspektywą na lata 2018 2021, (uchwała Nr LVI/286/2014 Rady Gminy w Kutnie z dnia 3 października 2014 r. w sprawie przyjęcia Programu Ochrony Środowiska Gminy Kutno na lata 2014 2017 z perspektywą na lata 2018-2021, 3. Program usuwania wyrobów zawierających azbest z terenu gminy Kutno na lata 2015 2018, (uchwała Nr XIV/72/2015 Rady Gminy Kutno z dnia 01 grudnia 2015 r. w sprawie przyjęcia Programu usuwania wyrobów zawierających azbest z terenu gminy Kutno na lata 2015-2018. Szczegółowe cele artykułowane w pierwszym dokumencie zgodne z Zintegrowanym Programem Rewitalizacji dla Gminy Kutno to: Cel III Zmniejszenie energochłonności budynków użyteczności publicznej, Cel IV Poprawa stanu infrastruktury technicznej, Cel V Wzrost udziału odnawialnych źródeł energii w finalnym zużyciu energii. W ramach Programu Ochrony Środowiska Gminy Kutno na lata 2014-2017 z perspektywą na lata 2018-2021 wyodrębniono cztery priorytety ekologiczne tożsame z założeniami Zintegrowanego Programu Rewitalizacji dla Gminy Kutno, są nimi: 1. Optymalizacja systemu gospodarki odpadami, 2. Sprawnie działający system gospodarki wodno-ściekowej, 3. Ochrona powietrza i zabezpieczenie przed hałasem, 4. Edukacja ekologiczna mieszkańców i ochrona przyrody. Podstawowym celem zdefiniowanym w Programie usuwania wyrobów zawierających azbest z terenu gminy Kutno na lata 2015 2018 jest bezpieczne usunięcie azbestu i wyrobów zawierających azbest z obszaru gminy Kutno. Cel ten pokrywa się z założeniami Zintegrowanego Programu Rewitalizacji dla Gminy Kutno, a zostanie osiągnięty poprzez realizację następujących zadań wskazanych w dokumencie: Zwiększenie zakresu wiedzy mieszkańców na temat azbestu, jego bezpiecznego użytkowania i usuwania, Strona 12

Stworzenie właściwych warunków do wdrożenia obowiązujących przepisów prawnych oraz dobrych praktyk związanych z wyrobami azbestowymi, Stworzenie sprzyjających warunków do wdrożenia obowiązujących przepisów prawnych oraz dobrych praktyk związanych z wyrobami azbestowymi. Stworzenie sprzyjających warunków usuwania wyrobów azbestowych w całym okresie działania programu. Strona 13

3. Diagnoza obszarów zdegradowanych 3.1 Położenie i układ funkcjonalny Gmina Kutno usytuowana jest w środkowej Polsce, w województwie łódzkim, w powiecie kutnowskim. Gmina Kutno graniczy z następującymi gminami: od zachodu z gminą miejsko-wiejską Krośniewice, gminą wiejską Nowe Ostrowy, od północy z gminami wiejskimi Łanięta i Strzelce, od wschodu z gminami wiejskimi Oporów i Krzyżanów, od południa z gminami wiejskimi Witonia oraz Daszyna z powiatu łęczyckiego. Gmina Kutno otacza gminę miejską miasto powiatowe Kutno od strony zachodniej, północnej i wschodniej. Grafika 1 Lokalizacja Gminy Kutno Źródło: opracowanie własne Strona 14

W skład gminy wchodzi 31 sołectw, są to: Bielawki, Boża Wola, Byszew, Florek, Gołębiew, Grabków, Gnojno, Julinki, Komadzyn, Kotliska, Krzesin, Leszczynek, Leszno, Malina, Marianki, Nagodów, Nowa Wieś, Gołębiewek Nowy, Piwki, Podczachy, Raciborów, Sieciechów, Sieraków, Stanisławów, Gołębiewek Stary, Strzegocin, Wierzbie, Woźniaków, Wroczyny, Wysoka Wielka, Żurawieniec o łącznej powierzchni 122,33 km². Gminę zamieszkuje 8 645 osób. Dominującą funkcją gminy jest funkcja rolnicza związaną z dużym zasobem przestrzeni produkcyjnej, oraz tradycjami rejonu. Gmina odznacza się stosunkowo niską lesistością terenów. Położona na szlaku dróg krajowych o dużym znaczeniu nie tylko w skali krajowej, ale i międzynarodowej (droga krajowa nr 2 i 60) oraz na ważnych szlakach kolejowych (relacji krajowej i międzynarodowej Wsch. Zach., Pn. Pd.). Gmina uchodzi za dobrze skomunikowaną przez wzgląd na obecność dróg: krajowej nr 2 łączącej Warszawę z Poznaniem, zaś na północ łącząc Kutno z Płockiem prowadzi droga krajowa nr 60. Ponadto gmina posiada połączenie z Łodzią poprzez drogę wojewódzką nr 702 oraz z Łęczycą drogą wojewódzką nr 701. Skrzyżowanie wyżej wymienionych dróg kołowych sprawia, iż gmina staje się dość istotnym obszarem tranzytowym środkowej Polski. W Krośniewicach wspomniana droga krajowa nr 2 krzyżuje się z drogą krajową nr 1 łączącą Cieszyn z Gdańskiem. Ponadto należy wspomnieć o fakcie lokalizacji gminy w odległości około 20 km od geometrycznego środka Polski, który mieści się w położonym na południe Piątku. Od Łodzi centrum gminy oddalone jest o 53 km, od Warszawy o 123 km, od Poznania o 175 km, od Katowic 260 km zaś od Gdańska o 300 km. Sieć osadnicza gminy jest zróżnicowana pod względem formy zabudowy mieszkaniowej, gospodarczej (od zabudowy zagrodowej, poprzez charakterystyczną dla byłych gospodarstw państwowych, do zabudowy indywidualnej) i zaludnienia miejscowości. 3.2 Metodyka wyznaczania obszaru zdegradowanego 3.2.1 Wyniki badania sondażowego Na potrzeby opracowania Zintegrowanego Programu Rewitalizacji Gminy Kutno przeprowadzone zostało badanie ankietowe wśród mieszkańców i interesariuszów gminy, które służyło pozyskaniu opinii na temat rewitalizacji w gminie. Badanie społeczne poprzedziło prace związane z diagnozą obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji. W ramach badania ankietowego zaproponowano trzy obszary zdegradowane z możliwością wskazania innych jednostek. Obszary te podlegały ocenie respondentów. Kwestionariusz ankiety dostępny był w formie elektronicznej na stronie internetowej http://deltapartner.pl/webroot/ankiety/kutno/ oraz tradycyjnej w Urzędzie Gminy w Kutnie. Mieszkańcy mieli możliwość złożenia wypełnionej ankiety od 6 lutego do 12 lutego 2017 roku. Łącznie wpłynęło 372 wypełnionych formularzy. Uzyskane informacje oraz opinie stanowią ważny punkt odniesienia podczas konstruowania Zintegrowanego Programu Rewitalizacji. Strona 15

Wśród osób ankietowanych liczniejszą grupę stanowiły kobiety (50,4%). Wykres 1 Płeć respondentów 2,5% Brak odpowiedzi Kobieta Meżczyzna 49,6% 50,4% Źródło: wyniki badań ankietowych Wśród respondentów znajdują się przedstawiciele wszystkich grup wiekowych. Najliczniejszą grupę stanowią osoby pomiędzy 46 a 55 rokiem życia (32,8%) oraz osoby pomiędzy 36 a 45 rokiem życia (23,0%). Świadczy to o zainteresowaniu rozwojem Gminy głównie przez osoby, o skonkretyzowanej sytuacji na rynku pracy, co determinuje w dużym stopniu postrzeganie działań rozwojowych w gminie. Wykres 2 Rozkład grup wiekowych respondentów 4,1% 5,7% 46_55 36_45 26_35 56_66 67_i_wiecej 16_25 14,8% 19,7% 32,8% 23,0% Źródło: wyniki badań ankietowych Status na rynku pracy mieszkańców Gminy Kutno może stanowić istotny czynnik determinujący wybór odpowiedzi i formułowane opinie dotyczące planowanych działań rewitalizacyjnych. Dlatego warto się przyjrzeć, jak przedstawia się przekrój ankietowanych w kontekście tego kryterium. Zdecydowanie Strona 16

przeważającą grupę wśród ankietowanych stanowiły osoby pracujące (60,5%). Osoby bezrobotne i uczące się stanowiły odpowiednio 20,2 oraz 5,9% respondentów. Wykres 3 Status respondentów na rynku pracy 5,9% Pracujący Bezrobotny 13,4% Inne Uczący się 20,2% 60,5% Źródło: wyniki badań ankietowych, Również poziom wykształcenia respondentów może być czynnikiem wpływającym na opiniowanie sytuacji w gminie, w kontekście planowanej rewitalizacji. Największe zainteresowanie działaniami rozwojowymi Gminy Kutno odnotowano w grupie osób z wykształceniem średnim (40,3%). Kolejną grupę stanowią osoby posiadające wykształcenie zawodowe (27,4%). Strona 17

Wykres 4 Poziom wykształcenia respondentów 8,1% Średnie Zawodowe Wyższe Podstawowe 21,8% 40,3% 27,4% Źródło: wyniki badań ankietowych Respondenci zostali poproszeni o ocenę wyboru obszaru przewidzianego do rewitalizacji. 45,5% wskazało na Leszczynek, 24,2% na Malinę, 21,0% na Raciborów a 9,7% wyszczególniło inne miejsca, które według nich powinny być rewitalizowane. Poniżej zaprezentowano procentowy udział propozycji, jakie zostały wskazane przez mieszkańców: Leszno, Strzegocin, Byszew, Głogowiec. Wykres 5 Proszę wskazać, który obszar gminy Pana (i) zdaniem powinien być poddany procesowi rewitalizacji? 9,7% Leszczynek Malina Raciborów Inny 21,0% 45,2% 24,2% Źródło: wyniki badań ankietowych Powiązanie respondentów z obszarem wyznaczonym do rewitalizacji wynika głównie z funkcji mieszkaniowej (71,8%). Dla 12,9% respondentów związek z obszarem wynika z miejsca rekreacji, wypoczynku. Najmniej respondentów uzasadniło swój wybór miejscem pracy (3,2%). Strona 18

Wykres 6 Proszę podać związek z terenem wskazanym do rewitalizacji Miejsce zamieszkania 71,8% Miejsce rekreacji, wypoczynku 12,9% Inne Miejsce prowadzenia działalności gospodarczej Miejsce pracy 4,8% 3,2% 7,3% Źródło: Wyniki badań ankietowych Ankietowani ocenili poszczególne czynniki wpływające na jakość życia na wskazanym przez nich do rewitalizacji obszarze. Najniżej spośród wszystkich czynników oceniony został stan boisk i placów zabaw - 91,9% respondentów oceniło go jako niski. Ponad połowa respondentów oceniła jako niską jakość czynnika jakim jest infrastruktura drogowa oraz ciągi dla pieszych (63,7%), aktywność ośrodków kulturalno-rekreacyjnych i sportowych (61,3%), samoorganizacja społeczna i współpraca między mieszkańcami a władzami publicznymi (60,5%). Ponad połowa zwróciła także uwagę na zdewastowane i opuszczone obiekty (54,8%) oraz estetykę otoczenia (36,71%). Wykres 7 Proszę ocenić wymienione elementy związane z jakością życia na wskazanym przez Pana(nią) obszarze rewitalizacji Stan boisk, placów zabaw itp. 0,8% 91,9% 0,8% 6,5% Stan techniczny obiektów 46,0% 53,2% 0,8% Infrastruktura drogowa oraz ciągi dla pieszych 63,7% 32,3% 4,0% Samoorganizacja społeczna i współpraca między mieszkańcami a władzami publicznymi 0,8% 60,5% 34,7% 4,0% Estetyka otoczenia0,8% 52,4% 41,9% 4,8% Zdewastowane i opuszczone obiekty 1,6% 54,8% 37,9% 5,6% Poczucie bezpieczeństwa w okolicy0,8% 49,2% 43,5% 6,5% Aktywność ośrodków kulturalno-rekreacyjnych i sportowych 61,3% 32,3% 6,5% Brak odpowiedzi Niska Średnia Wysoka Źródło: wyniki badań ankietowych Na wybranych przez respondentów obszarach pozycję dominującą pośród wskazanych problemów zajmują: stan zabytków - aż 59,7% respondentów oceniło ten czynnik jako wysoce zagrożony. Wśród pozostałych zagrożeń wymieniono: zanieczyszczone środowisko, alkoholizm, przestępczość, bezrobocie. Strona 19

Wykres 8 Jakie problemy Pana(i) zdaniem występują na wybranym przez Pana(ią) obszarze? Narkomania 4,8% 20,2% 50,8% 16,1% 8,1% Przemoc w rodzinie 1,6% 9,7% 33,9% 41,1% 13,7% Brak podstawowych mediów0,8% 25,0% 36,3% 23,4% 14,5% Stan budynków kubaturowych 2,4% 5,6% 31,5% 44,4% 16,1% Połączenia komunikacyjne, ilość dróg0,8% 12,9% 32,3% 35,5% 18,5% Brak dostępu do nowoczesnej technologii 1,6% 13,7% 33,9% 27,4% 23,4% 4,8% Stan dróg 1,6% 28,2% 39,5% 25,8% Bieda 1,6% 29,0% 43,5% 25,8% Bezrobocie 0,8% 19,4% 54,0% 25,8% Przestępczość młodocianych 4,0% 21,8% 47,6% 26,6% Przestępczość 3,2% 18,5% 51,6% 26,6% Alkoholizm 2,4% 21,0% 46,8% 29,8% 1,6% Zanieczyszczenie środowiska 1,6% 25,8% 39,5% 31,5% 4,0% Stan zabytków0,8% 11,3% 24,2% 59,7% Brak odpowiedzi Brak problemu Niskie zagrożenie Średnie zagrożenie Wysokie zagrożenie Źródło: wyniki badań ankietowych W opinii respondentów zainteresowanie władz oraz innych instytucji w działania na terenie obszaru nie koncentruje się wystarczająco wokół podniesienia jakości usług bankowych, służby zdrowia, bazy gastronomicznej i noclegowej oraz bazy sportowej, wypoczynkowej i rekreacyjnej. Strona 20

Wykres 9 Jak ocenił(a) by Pan(i) poziom zainteresowania władz oraz innych instytucji wskazanymi poniżej dziedzinami na wybranym obszarze? Oferta inwestycyjne przewidywane inwestycje0,8% 74,2% 24,2% Służba zdrowia0,8% 90,3% 8,1% Oferta turystyczna 1,6% 75,8% 21,8% 0,8% Baza gastronomiczna0,8% 83,1% 15,3% 0,8% Baza noclegowa0,8% 80,6% 17,7% 0,8% Usługi bankowe0,8% 91,9% 6,5% Handel/usługi 1,6% 66,1% 31,5% 0,8% Baza sportowa, wypoczynkowa i rekreacyjna0,8% 78,2% 18,5% 2,4% Oferta kulturalna0,8% 57,3% 37,1% 4,8% Usługi telefoniczne/internet0,8% 44,4% 48,4% 6,5% Stan dróg, chodników i parkingów0,8% 35,5% 50,8% 12,9% Komunikacja 1,6% 25,0% 58,1% 15,3% Brak odpowiedzi Niski Średni Wysoki Źródło: wyniki badań ankietowych Mieszkańcy Gminy Kutno wskazują na niską dostępność na obszarze wymagającym rewitalizacji infrastruktury sportowo-rekreacyjnej, imprez integrujących społeczność, placówek opieki medycznej oraz miejsc spędzania wolnego czasu - świetlic, klubów itp. Strona 21

Wykres 10 Jakich miejsc i form aktywności brakuje we wskazanych przez Pana(ią) miejscach? Punktów małej gastronomii oraz handlu 14,5% 50,8% 34,7% Miejsc wsparcia osób z problemami społecznymi 8,1% 46,0% 46,0% Organizacji wpływających na aktywność społeczną 9,7% 41,9% 48,4% Miejsc spędzania wolnego czasu świetlice, kluby, itp. 2,4% 48,4% 49,2% Placówek opieki medycznej 8,1% 41,1% 50,8% Imprez integrujących społeczność 2,4% 43,5% 54,0% Infrastruktury sportowo-rekreacyjnej 4,8% 37,9% 57,3% Brak odpowiedzi Nie brakuje Brakuje Bardzo brakuje Źródło: wyniki badań ankietowych Wyniki badań ankietowych dotyczących zagadnienia rewitalizacji na terenie gminy Kutno wyraźnie wskazują, że mieszkańcy Gminy dostrzegają tego rodzaju potrzeby. Badanie przeprowadzone wśród mieszkańców umożliwia zdefiniowanie potrzeb i problemów dotyczących społeczności w kontekście rewitalizacji. 3.2.2 Wyróżnione jednostki statystyczne W ramach prowadzonych prac wyróżniono 31 jednostek statystycznych. Dla skutecznego przeprowadzenie tego procesu wykorzystano podział gminy na sołectwa. Następnie dokonano analizy porównawczej w obrębie wyłonionych jednostek, co umożliwiło wskazanie obszarów znajdujących się w szczególnie trudnej sytuacji ze względu na odnotowywane negatywne zjawiska społeczne, gospodarcze, środowiskowe, przestrzenno-funkcjonalne i techniczne. Poniżej przedstawiono podział gminy na obszary poddane analizie: 1 Bielawki 2 Boża Wola 3 Byszew 4 Florek 5 Gnojno 6 Gołębiew Nowy 7 Gołębiewek Nowy 8 Gołębiewek Stary 9 Grabków 10 Julinki 11 Komadzyn 12 Kotliska 13 Krzesin 14 Leszczynek 15 Leszno 16 Malina 17 Marianki 18 Nagodów Strona 22

19 Nowa Wieś 20 Piwki 21 Podczachy 22 Raciborów 23 Sieciechów 24 Sieraków 25 Stanisławów 26 Strzegocin 27 Wierzbie 28 Woźniaków 29 Wroczyny 30 Wysoka Wielka 31 Żurawieniec Poniższa grafika prezentuje podział gminy Kutno na wskazane jednostki statystyczne. Strona 23

Rysunek 1 Jednostki statystyczne analizowane w ramach prac nad ZPR dla Gminy Kutno Źródło: opracowanie własne Dla prawidłowego przeprowadzenia delimitacji analizowanych jednostek statystycznych konieczny był wybór odpowiednich zmiennych, które je w sposób istotny różnicują. Ze względu na charakter gminy i występujące w niej zjawiska społeczne, gospodarcze, środowiskowe, przestrzenne i techniczne, konieczne było zbadanie szeregu zmiennych i wypracowanie katalogu umożliwiającego analizę każdej ze sfer wskazanych w Ustawie o rewitalizacji. Przeprowadzone prace umożliwiły wypracowanie zbioru zmiennych zaprezentowanych w poniższej tabeli. Strona 24

Tabela 1 Kryteria delimitacji obszarów zdegradowanych Kategoria Lp. Wskaźnik Opis Uzasadnienie wyboru 1 Indeks starości Wskaźnik określający poziom kapitału ludzkiego. Zmienna skategoryzowana, prezentowana w formie przeliczeniowej pokazującej udział osób w wieku poprodukcyjnym w liczbie osób w wieku przedprodukcyjnym na 100 mieszkańców. Źródło danych: Urząd Gminy w Kutnie Wskaźnik pozwala ocenić poziom kapitału ludzkiego, który silnie wpływa na potencjał społeczny gminy 2 Przyrost naturalny Wskaźnik określający różnicę pomiędzy liczbą urodzeń żywych a liczbą zgonów. Źródło danych: Urząd Gminy w Kutnie Wskaźnik pozwala ocenić poziom kapitału ludzkiego, który silnie wpływa na potencjał społeczny gminy SFERA SPOŁECZNA 3 4 Liczba zarejestrowanych organizacji pozarządowych na 100 mieszkańców Liczba przestępstw na 100 mieszkańców Wskaźnik określający poziom kapitału społecznego. Zmienna skategoryzowana, prezentowana w formie przeliczeniowej pokazującej liczbę organizacji pozarządowych na 100 mieszkańców. Źródło danych: Urząd Gminy w Kutnie Wskaźnik opisujący poziom bezpieczeństwa na danym obszarze, skupia się na prezentacji danych dotyczących poważnych naruszeń prawa. Zmienna skategoryzowana, prezentowana w formie przeliczeniowej na 100 mieszkańców. Źródło danych: Komenda Powiatowa Policji w Kutnie Wskaźnik pozwala ocenić poziom kapitału społecznego, który silnie wpływa na potencjał społeczny gminy Wskaźnik ujawnia poziom odczuwanego bezpieczeństwa na danym terenie, co wpływa na jego wizerunek i potencjał społeczny terenu 5 Liczba zdarzeń w ruchu drogowym na 100 mieszkańców Wskaźnik opisujący poziom bezpieczeństwa na danym obszarze, skupia się na prezentacji zdarzeń drogowych. Zmienna skategoryzowana, prezentowana w formie przeliczeniowej na 100 mieszkańców. Źródło danych: Komenda Powiatowa Policji w Kutnie Wskaźnik ujawnia poziom odczuwanego bezpieczeństwa na danym terenie, co wpływa na jego wizerunek i potencjał społeczny terenu 6 Liczba klientów GOPS w przeliczeniu na 100 mieszkańców Wskaźnik obrazujący potrzeby lokalnej społeczności w zakresie zinstytucjonalizowanej pomocy społecznej uwzględniający liczbę klientów GOPS. Zmienna prezentowana w formie przeliczeniowej na 100 mieszkańców. Źródło danych: GOPS w Kutnie Wskaźnik pozwala ocenić poziom ubóstwa, które obok bezrobocia stanowi podstawowe źródło problemów o charakterze społecznym Strona 25

7 Średnia kwota udzielonych świadczeń ogółem na 100 mieszkańców Wskaźnik obrazujący poziom finansowy udzielanej pomocy w zakresie zinstytucjonalizowanej pomocy społecznej uwzględniający średnią kwotę świadczeń. Zmienna prezentowana w formie przeliczeniowej na 100 mieszkańców. Źródło danych: GOPS w Kutnie Wskaźnik ten pozwala wstępnie ocenić jak kształtują się kwoty wypłacanych świadczeń pomocowych, które stanowią istotny element gminnego budżetu SFERA GOSPODARCZA 8 9 10 Liczba osób bezrobotnych na 100 mieszkańców w wieku produkcyjnym Liczba osób bezrobotnych długotrwale na 100 zarejestrowanych bezrobotnych Liczba osób z wnioskiem o przymusowe leczenie alkoholizmu na 100 mieszkańców 11 Aktywność gospodarcza 12 Kondycja lokalnych przedsiębiorstw Wskaźnik skupiający się na ocenie sytuacji społeczności obszaru na lokalnym rynku pracy. Zmienna skategoryzowana, prezentowana w formie przeliczeniowej pokazującej liczbę osób bezrobotnych na 100 mieszkańców w wieku produkcyjnym. Źródło danych: PUP w Kutnie Wskaźnik skupiający się na ocenie sytuacji społeczności obszaru na lokalnym rynku pracy. Zmienna skategoryzowana, prezentowana w formie przeliczeniowej pokazującej liczbę osób bezrobotnych długotrwale na 100 zarejestrowanych bezrobotnych. Źródło danych: PUP w Kutnie Wskaźnik określający skalę problemów alkoholowych na badanym obszarze. Zmienna skategoryzowana prezentowana w formie przeliczeniowej pokazującej liczbę osób z wnioskiem o przymusowe leczenie alkoholizmu na 100 mieszkańców. Źródło danych: Urząd Gminy w Kutnie Wskaźnik skupiający się na ocenie stopnia przedsiębiorczości mieszkańców obszaru. Zmienna skategoryzowana, prezentowana w formie przeliczeniowej pokazującej liczbę podmiotów gospodarczych na 100 mieszkańców. Źródło danych: Rejestr CEIDG Wskaźnik skupiający się na kondycji lokalnej gospodarki. Zmienna skategoryzowana, prezentowana w formie przeliczeniowej pokazującej stosunek liczby podmiotów nowo zarejestrowanych do podmiotów wyrejestrowanych. Źródło danych: Urząd Gminy w Kutnie Wskaźnik pozwala ocenić poziom bezrobocia, które stanowi podstawowe źródło problemów o charakterze społecznym Wskaźnik pozwala ocenić poziom bezrobocia długotrwałego, które stanowi podstawowe źródło problemów o charakterze społecznym Wskaźnik częściowo ujawnia skalę problemu alkoholowego w gminie Wskaźnik pozwala ocenić stopień przedsiębiorczości mieszkańców gminy Wskaźnik pozwala ocenić kondycję lokalnej gospodarki Strona 26

13 Masa wyrobów azbestowych na 1 ha Wskaźnik obrazujący obszary z największymi potrzebami środowiskowymi. Zmienna skategoryzowana, prezentowana w formie przeliczeniowej pokazującej masę wyrobów azbestowych na 1 ha. Źródło danych: Urząd Gminy w Kutnie Wskaźnik pozwala ocenić skalę zagrożenia odpadami azbestowymi. Wskazuje na obszary, gdzie wymagana jest niezwłoczna interwencja SFERA ŚRODOWISKOWA 14 Poziom natężenia hałasu Wskaźnik skupiający się na ocenie poziomu natężenia hałasu. Zmienna skategoryzowana, oceniana w zależności od uciążliwości powstałej na skutek istniejącej infrastruktury drogowej i transportu. Źródło danych: Urząd Gminy w Kutnie Wskaźnik pozwala ocenić poziom natężenia hałasu na wybranych obszarach 15 Jakość powietrza atmosferycznego Wskaźnik obrazujący jakość powietrza atmosferycznego. Zmienna skategoryzowana na podstawie danych WIOŚ. Źródło danych: WIOŚ w Łodzi Wskaźnik pozwala ocenić jakość powietrza atmosferycznego na terenie gminy SFERA PRZESTRZENNO-FUNKCJONALNA 16 Jakość usług edukacji 17 18 Dostęp do usług publicznych Dostęp do oferty kulturalnej Wskaźnik skupiający się na ocenie jakości podstawowych usług edukacyjnych. Zmienna skategoryzowana na podstawie wyników z części I sprawdzianu na zakończenie nauki w szkole podstawowej w latach 2015 2016 (w %). Źródło danych: Urząd Gminy w Kutnie Wskaźnik skupiający się na ocenie dostępności usług publicznych. Zmienna skategoryzowana na podstawie liczby instytucji funkcjonujących na danym obszarze. Źródło danych: Urząd Gminy w Kutnie Wskaźnik określający dostępność instytucji kultury bądź form aktywności kulturalnej. Zmienna skategoryzowana na podstawie liczby instytucji kultury funkcjonujących na danym obszarze. Źródło danych: Urząd Gminy w Kutnie Wskaźnik pozwala ocenić jakość podstawowych usług edukacyjnych oraz poziom nauczania w gminie Kutno Wskaźnik pozwala ocenić dostępność do usług publicznych Wskaźnik pozwala ocenić dostępność oferty kulturalnej jak również form aktywności kulturalnej Strona 27

19 Poziom dostosowania rozwiązań urbanistycznych do zmieniających się funkcji obszaru Wskaźnik skupiający się na ocenie występujących barier urbanistycznych, które utrudniają rozwój nowych funkcji. Wskaźnik pozwala ocenić poziom dostosowania rozwiązań urbanistycznych do nowych funkcji obszaru SFERA TECHNICZNA 20 Źródło: opracowanie własne 3.3 Sfera społeczna Poziom obsługi komunikacyjnej 21 Poziom skanalizowania 22 Poziom degradacji przestrzeni publicznej 23 Potrzeby w zakresie termomodernizacji Wskaźnik skupiający się na ocenie jakości poziomu obsługi komunikacyjnej. Zmienna skategoryzowana, prezentowana w formie przeliczeniowej pokazującej liczbę przystanków na 1 km 2. Źródło danych: Urząd Gminy w Kutnie Wskaźnik określający stopień wyposażenia w infrastrukturę sanitarną. Zmienna skategoryzowana, prezentowana w formie przeliczeniowej pokazującej liczbę ludności korzystającej z sieci kanalizacyjnej na 100 mieszkańców. Źródło danych: Urząd Gminy w Kutnie Wskaźnik opisujący poziom degradacji przestrzeni publicznej. Zmienna skategoryzowana, prezentowana w formie uśrednionej pokazującej stan techniczny obiektów użyteczności publicznej. Źródło danych: Urząd Gminy w Kutnie Wskaźnik opisujący potrzeby w zakresie termomodernizacji. Zmienna skategoryzowana, pokazująca udział obiektów użyteczności publicznej przeznaczonych do termomodernizacji. Źródło danych: Urząd Gminy w Kutnie Wskaźnik pozwala ocenić poziom obsługi komunikacyjnej na terenie gminy Kutno Wskaźnik pozwala ocenić poziom wyposażenia w infrastrukturę sanitarną Wskaźnik pozwala ocenić poziom degradacji przestrzeni publicznej Wskaźnik pozwala ocenić potrzeby w zakresie termomodernizacji obiektów użyteczności publicznej Kluczowa z punktu widzenia rewitalizacji sfera społeczna została poddana analizie, dzięki której wyprowadzono wskaźniki pokazujące kondycję poszczególnych jednostek statystycznych. Wartość wskaźników wyprowadzono z liczby bezwzględnej osób w poszczególnych kategoriach, którą przeliczono na 100 mieszkańców obszaru oraz całej gminy Kutno. Umożliwia to porównanie wartości wskaźnika pomiędzy obszarami oraz w stosunku do wartości dla całej gminy. Pierwszą zmienną poddaną analizie jest współczynnik przyrostu naturalnego wyrażony różnicą pomiędzy liczbą urodzeń, a liczbą zgonów w określonym czasie i miejscu. Gmina Kutno w 2016 r. Strona 28

odnotowała dodatni przyrost naturalny, który wyniósł 5. Obszarami o najniższej wartości współczynnika są: Raciborów (-3) i Wysoka Wielka (-3). Z kolei Krzesin i Nowa Wieś to obszary o najbardziej korzystnej wartości współczynnika, niewiele wyższe od wartości dla całej gminy odpowiednio 7 i 6. Tabela 2 Przyrost naturalny Źródło: opracowanie własne Kapitał ludzki stanowi jeden z podstawowych elementów rozwoju społecznego. W jego skład wchodzi ogół predyspozycji, wiedzy, umiejętności oraz kompetencji, które umożliwiają ich spożytkowanie w konkretnych zadaniach. Jednym z czynników, który opisuje zasoby kapitału ludzkiego jest sytuacja demograficzna. W przedmiotowym dokumencie posłużono się miernikiem bazującym na ilościowych relacjach pomiędzy grupami wieku, tzw. indeksem starości, obliczanym jako liczba osób w wieku poprodukcyjnym na sto osób w wieku przedprodukcyjnym. Im wartość tego wskaźnika jest wyższa, tym Strona 29

społeczeństwo jest starsze, gdyż więcej ludności starszej przypada na określoną populację ludzi młodych. W tabeli poniżej zestawiono wartości wskaźnika z zakresu poziomu kapitału ludzkiego. Wartość średnia indeksu starości dla całej gminy Kutno wyniosła 97. Świadczy to o relatywnie wysokim poziomie zaawansowania procesu starzenia się ludności gminy. Obszarami o najmniej korzystnej sytuacji są: Kotliska 180, Wroczyny 167, Boża Wola 157 oraz Żurawieniec - 155. W przypadku tych obszarów indeks starości ma najwyższą wartość w całej gminie, co rzutuje na niski poziom kapitału ludzkiego. Obszarami o największym potencjale społecznym są te, które wykazują najniższą wartość indeksu starości, należą do nich: Grabków 46, Marianki 57 oraz Bielawki 59. Gmina Kutno stoi przed społecznym wyzwaniem, jakim jest starzenie się społeczeństwa. W gminie przybywa osób starszych, które cieszą się dobrym zdrowiem i nie chcą przerywać swojej aktywności wraz z przejściem na emeryturę. Na poniżej grafice zaprezentowano skategoryzowany rozkład przestrzenny wskaźnika Indeks starości. Strona 30

Rysunek 2 Indeks starości Źródło: opracowanie własne Kolejną zmienną określającą stopień zdegradowania społecznego jest poziom kapitału społecznego, który decyduje o spójności społecznej danego obszaru. Kapitał społeczny w głównej mierze jest zjawiskiem kulturowym, które obejmuje obywatelskie nastawienie członków społeczeństwa, normy społeczne wspierające działania wspólne oraz zaufanie interpersonalne. Oceniając rozwój kapitału społecznego w gminie, posłużono się stanem trzeciego sektora w społeczeństwie, który jest silnie powiązany z poziomem społeczeństwa obywatelskiego. Miarą poziomu kapitału społecznego poszczególnych obszarów w gminie jest stopień zrzeszania się mieszkańców wyrażony w liczbie organizacji pozarządowych, które stanowią istotny potencjał w dążeniu do poprawy jakości życia mieszkańców. Na terenie gminy Kutno zarejestrowanych jest łącznie 10 organizacji pozarządowych, Strona 31

z czego najlepsza sytuacja panuje na obszarze Wroczyn, gdzie wartość przeliczeniowa wskaźnika wyniosła 0,51. W przypadku 22 spośród 31 jednostek statystycznych stwierdzono brak form organizacji pozarządowej, co skutkuje brakiem inicjatyw oraz aktywności obywatelskiej na wskazanych terenach. Niski poziom kapitału ludzkiego i społecznego jest przyczyną powstawania wielu dysfunkcji społecznych w gminie Kutno, które omówione zostały w dalszej części Programu. Poniższa grafika obrazuje skategoryzowany rozkład przestrzenny wskaźnika - liczba zarejestrowanych organizacji pozarządowych na 100 mieszkańców. Rysunek 3 Poziom kapitału społecznego Źródło: opracowanie własne Kondycję społeczną danego obszaru określa się również w kontekście poziomu odczuwanego bezpieczeństwa, co ma znaczenie dla planowanych działań rewitalizacyjnych. Analiza porównawcza Strona 32

danych wykazała przekroczenie wartości wskaźników związanych z odnotowanymi zgłoszeniami przestępstw w stosunku do wartości dla całej gminy. Wartość wskaźnika dla całej gminy wyniosła 1,36. Obszarami o wartości wskaźnika znacząco przekraczającej wartość dla całej gminy są: Leszczynek 2,86, Gnojno 2,55, Malina 2,07, Sieraków 2,01 oraz Raciborów 1,95. Analiza wskaźnikowa danych ujawnia, iż kondycja sfery społecznej zasadniczo determinowana jest poprzez odnotowywane na terenie gminy przestępstwa. Do najczęściej popełnianych należą: kradzież, kradzież z włamaniem, zniszczenie mienia, oszustwo. Rysunek 4 Poziom przestępczości Źródło: opracowanie własne Równie ważnym aspektem analizy zjawisk społecznych jest kwestia zdarzeń drogowych. W roku 2016 Komenda Powiatowej Policji w Kutnie odnotowała 131 zdarzeń drogowych w całej gminie. Tym samym Strona 33

wskaźnik zdarzeń drogowych w przeliczeniu na 100 mieszkańców wyniósł 1,52. Obszarami o największej koncentracji zdarzeń drogowych są: Leszczynek 3,74, Raciborów 3,25 oraz Gnojno 3,18. Do głównych przyczyn tego zjawiska należą: nadmierna prędkość, brawura, spożycie alkoholu. Rysunek 5 Zdarzenia drogowe Źródło: opracowanie własne Polityka społeczna gminy Kutno, przede wszystkim koncentruje się na koordynacji działań, które służą rozwiązywaniu lokalnych problemów społecznych oraz przeciwdziałaniu zjawisku wykluczenia społecznego. Tego rodzaju problemy wymagają podejmowania wszechstronnych działań, mających na celu przeciwdziałanie sytuacjom krytycznym w życiu tych jednostek oraz zbiorowości, poprawy ich warunków bytowych oraz wyrównywania różnic socjalnych w podstawowych obszarach aktywności społecznej. Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Kutnie realizuje zadania z zakresu pomocy Strona 34

społecznej, jako zadania własne gminy, w tym o charakterze obowiązkowym oraz zadania zlecone. Osoby będące klientami pomocy społecznej, świadczonej w gminie Kutno przez Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej (GOPS), znajdują się w trudnej sytuacji życiowej. Właśnie tę grupę uznaje się za kluczową z punktu widzenia rewitalizacji, która ma mieć głównie wymiar społeczny. Analiza wskaźnikowa liczby osób korzystających z pomocy świadczonej przez GOPS na 100 mieszkańców ujawnia, iż największe natężenie zjawiska ubóstwa występuje na obszarach: Malina (18,18), Raciborów (15,45), Wysoka Wielka (15,22), Julinki (13,98), Marianki (12,73), Krzesin (11,33) oraz Piwki (10,60). Jest ono znacznie wyższe od wartości wskaźnika dla całej gminy (8,39). Z kolei obszarami o najkorzystniejszej sytuacji są: Florek (0,00), Kotliska (2,63), Gołębiewek Nowy (3,13). Dużą grupę osób korzystających z pomocy społecznej stanowią osoby niepracujące w wieku produkcyjnym. Są to osoby bezrobotne oraz osoby bierne zawodowo, w tym osoby chore, niepełnosprawne czy opiekujące się dziećmi. Kolejną zmienną z zakresu pomocy społecznej jest średnia kwota udzielonych świadczeń na 100 mieszkańców. Największą wartość wskaźnika odnotowano w Piwkach (37 689,63 zł), Komadzynie (24 615,34 zł), Mariankach (24 286,82 zł). Obliczona kwota udzielonych świadczeń na 100 mieszkańców na terenie całej gminy wyniosła 10 370,43 zł. Warto podkreślić, iż władze samorządowe widzą konieczność wzmocnienia roli aktywnej polityki społecznej gminy tak, aby zmniejszać skalę zagrożeń wynikających ze zdiagnozowanych problemów i przeciwdziałać rozwojowi negatywnych zjawisk społecznych. Szansą na realizację takich działań i długotrwałe efekty zdecydowanie niesie opracowanie Zintegrowanego Programu Rewitalizacji, skoncentrowanego właśnie na czynnikach społecznych, aktywizacji społeczności lokalnej, a w szczególności aktywizacji grup zagrożonych wykluczeniem społecznym. Strona 35

Rysunek 6 Liczba klientów GOPS na 100 mieszkańców Źródło: opracowanie własne Strona 36

Rysunek 7 Kwota udzielonych świadczeń na 100 mieszkańców Źródło: opracowanie własne Kolejną zmienną, silnie korelującą ze zjawiskiem ubóstwa jest liczba osób bezrobotnych na 100 mieszkańców w wieku produkcyjnym. Zjawisko bezrobocia implikuje niekorzystną sytuację materialną rodzin i niepożądane zachowania społeczne. W 2016 r. w Powiatowym Urzędzie Pracy w Kutnie zarejestrowanych było 114 osób bezrobotnych z gminy Kutno, co stanowi 4,79% mieszkańców gminy. Natomiast wskaźnik bezrobocia obliczony na podstawie liczby osób bezrobotnych w przeliczeniu na 100 mieszkańców w wieku produkcyjnym wyniósł 7,32 dla całej gminy. Najmniej korzystnie przedstawia się sytuacja na obszarze Gnojna, gdzie wartość wskaźnika wyniosła 18,75. W złej sytuacji są także: Marianki, Byszew, Malina, Żurawieniec, Florek, Raciborów. Strona 37

Rysunek 8 Liczba osób bezrobotnych na 100 mieszkańców Źródło: opracowanie własne Na uwagę zasługuje także wskaźnik prezentujący liczbę osób bezrobotnych długotrwale na 100 zarejestrowanych bezrobotnych. Obszarami o najgorszej sytuacji w tym zakresie w gminie są: Leszczynek (7,97), Gnojno (7,29), Gołębiewek Stary (7,26), Malina (7,06), Byszew (6,54), Raciborów (6,13) i Marianki (6,06). Wnioskuje się, iż głównymi czynnikami determinującymi bezrobocie w gminie Kutno są: nieumiejętność planowania alternatywnej kariery zawodowej oraz mała mobilność zawodowa mieszkańców. Strona 38

Rysunek 9 Liczba osób bezrobotnych długotrwale na 100 bezrobotnych Źródło: opracowanie własne Ostatnią zmienną sfery społecznej jest liczba osób z wnioskiem o przymusowe leczenie alkoholizmu na 100 mieszkańców. Obszarami najbardziej dotkniętymi problemami alkoholowymi w gminie Kutno są: Sieciechów (2,25), Wroczyny (1,54) i Malina (1,24). W 13 spośród 31 obszarów wskaźnik alkoholizmu przekroczył wartość wskaźnika dla całej gminy, który wyniósł 0,52. Rozkład przestrzenny natężenia zjawiska alkoholizmu zaprezentowano na poniższej mapie. Strona 39

Rysunek 10 Liczba osób z wnioskiem o przymusowe leczenie alkoholizmu na 100 mieszkańców Źródło: opracowanie własne 3.4 Sfera gospodarcza Duży wpływ na potencjał społeczno-ekonomiczny gminy Kutno ma właściwe kreowanie sfery gospodarczej. Niewielkie zmiany ekonomiczne determinują miejscowy rynek pracy oraz mają istotny wpływ na kierunek i dynamikę procesów zachodzących w różnych sferach życia gminy. W kontekście analizy sfery gospodarczej opierano się na dostępnych źródłach informacji publicznej (rejestr CEIDG). Wskaźnik aktywności gospodarczej wyrażony został w formie przeliczeniowej, stosunkiem zarejestrowanych działalności gospodarczych na 100 mieszkańców. Wartość wskaźnik aktywności gospodarczej dla gminy Kutno wyniosła 4,75. Świadczy to relatywnie niskim poziomie przedsiębiorczości mieszkańców gminy. Najbardziej niekorzystna sytuacja panuje w Bielawkach brak podmiotów Strona 40

gospodarczych, Wysokiej Wielkiej (0,98), Sierakowie (1,34) oraz Gnojnie (1,91). Lokalną gospodarkę tworzą głównie małe firmy rodzinne należące do sektora prywatnego. Natomiast prowadzenie działalności gospodarczej jest w dużej mierze domeną mężczyzn. Najczęściej wykonywanymi rodzajami działalności są: transport drogowy, sprzedaż detaliczna prowadzona przez domy sprzedaży wysyłkowej lub Internet oraz sprzedaż detaliczna w niewyspecjalizowanych sklepach z przewagą żywności, roboty budowlane i wykończeniowe, wykonywanie instalacji elektrycznych, wodno-kanalizacyjnych oraz konserwacja i naprawa pojazdów samochodowych. Na terenie gminy nie ma uciążliwego przemysłu i dużych zakładów. Rysunek 11 Aktywność gospodarcza Źródło: opracowanie własne Strona 41

3.5 Sfera środowiskowa Przez obszar gminy przebiega odcinek Pradoliny Warszawsko-Berlińskiej PLB 100001 Obszar Specjalnej Ochrony Ptaków oraz Pradoliny Bzury-Neru PLH 100006 Obszar Specjalnej Ochrony Siedlisk. Obszar obejmuje południowo-wschodnią część gminy wsie Strzegocin i Obidówek. Sfera środowiskowa odgrywa ważną rolę w życiu mieszkańców gminy. W ramach analizy strefy środowiskowej skupiono się na trzech kluczowych czynnikach. Są nimi masa zinwentaryzowanych wyrobów azbestowych, poziom natężenia hałasu oraz jakość powietrza atmosferycznego. Na terenie gminy Kutno przeprowadzono inwentaryzację materiałów azbestowych. Zgodnie z nią ustalono, iż znajduje się tam 2 166 916,00 m 2 wyrobów zawierających azbest. Z analizy wynika, że wyroby zawierające azbest to głównie faliste i płaskie płyty azbestowo cementowe, służące jako pokrycie dachowe oraz elewacja w budynkach mieszkalnych i budynkach zabudowy gospodarczej. Obiekty, w których znajdują się wyroby zawierające azbest to głównie domy mieszkalne oraz budynki gospodarcze. Obiekty zawierające azbest stanowią poważny problem środowiskowy w skali gminy. Jak wynika z poniższego rysunku, obszarami o najwyższej wartości wskaźnika masy wyrobów azbestowych na 1 ha są: Wierzbie (400,15), Stanisławów (366,18) oraz Malina (312,27). Średnia wartość wskaźnika dla całej gminy wynosi 177,14. Strona 42

Rysunek 12 Masa wyrobów azbestowych na 1 ha Źródło: opracowanie własne Kolejną zmienną poddaną analizie jest poziom natężenia hałasu. Na terenie gminy nie ma uciążliwego przemysłu i dużych zakładów, które generowałyby hałas. Głównym źródłem hałasu w gminie są środki komunikacji i transportu. Ocena poziomu hałasu uzależniona została od stopnia natężenia ruchu na terenie ciągów komunikacyjnych znajdujących się w gminie. Jak wynika z poniższego rysunku, najgorsza sytuacja panuje na obszarach, przez które biegną drogi krajowe: Żurawieniec, Sieciechów, Wierzbie, Leszczynek, Piwki, Leszno, Krzesin, Podczachy. Odnotowuje się tam wartość skategoryzowaną poniżej średniej (2,88) dla całej gminy. Strona 43

Rysunek 13 Poziom natężenia hałasu Źródło: opracowanie własne Ostatnią zmienną jest jakość powietrza atmosferycznego. Źródłem zanieczyszczeń powietrza w gminie Kutno jest emisja z gospodarstw domowych, w głównej mierze spalanie paliwa stałego (węgiel, miał koksowy, koks) oraz spalanie odpadów w piecach indywidualnych gospodarstw domowych. W szczególności zimą wzrasta emisja pyłów i zanieczyszczeń uwalnianych do atmosfery. Negatywny wpływ na jakość powietrza mają lokalne kotłownie pracujące na potrzeby centralnego ogrzewania, a także małe przedsiębiorstwa spalające węgiel w celach grzewczych lub technologicznych. Brak urządzeń oczyszczania bądź odpylania gazów spalinowych powoduje, iż całość wytwarzanych zanieczyszczeń trafia do powietrza atmosferycznego. Niska sprawność i efektywność technologii spalania jest poważnym źródłem emisji zanieczyszczeń. Co więcej, głównym paliwem w sektorze Strona 44

gospodarki komunalnej jest węgiel, często zawierający znaczne ilości siarki. Negatywne oddziaływanie na środowisko niesie ze sobą także emisja komunikacyjna, która najbardziej odczuwalna jest w pobliżu dróg charakteryzujących się dużym natężeniem ruchu kołowego. Na terenie województwa łódzkiego funkcjonują 2 strefy: Aglomeracja Łódzka (PL1001) oraz strefa łódzka (PL1002). Gmina Kuno zlokalizowana jest w obrębie strefy łódzkiej. W 2015 r. na terenie strefy łódzkiej stwierdzono występowanie w ciągu roku ponadnormatywnej ilości przekroczeń dopuszczalnego średniodobowego stężenia pyłu zawieszonego PM10 i pyłu PM2,5, a także wartości docelowej stężenia średniorocznego benzo(a)pirenu w pyle zawieszonym PM10. Powyższa charakterystyka jakości powietrza atmosferycznego odnosi się do całej strefy łódzkiej, w tym także do gminy Kutno. W związku z powyższym ustalono jednakową wartość skategoryzowaną wskaźnika jakości powietrza dla wszystkich jednostek statystycznych wynoszącą 3,0. 3.6 Sfera przestrzenno-funkcjonalna W Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Kutno wyznaczono główne kierunki i zasady zagospodarowania przestrzennego. Dla ochrony i kształtowania ładu przestrzennego uznaje się za celowe: zachowanie ciągłości historycznej w kształtowaniu struktur przestrzennych, utrzymanie skali przestrzennej zespołów i obiektów oraz czytelnych granic w strukturze krajobrazu, ochronę uznanych za charakterystyczne form krajobrazu naturalnego, w tym: zachowania ciągów ekologicznych (trwałych użytków zielonych), zadrzewień śródpolnych, alei przydrożnych, zachowanie charakterystycznych form tradycyjnej zabudowy wiejskiej, cechujących się nachyleniem połaci dachowych, ukształtowaniem części wejściowej, oraz ich barwą, zachowanie nagromadzonych obiektów kultu religijnego (kapliczek), zachowanie historycznej struktury ruralistycznej. Obszary oraz zasady ochrony środowiska, przyrody i krajobrazu kulturowego, wynikające z potrzeb ochrony środowiska, to: ochrona i ekspozycja charakterystycznych elementów naturalnej rzeźby terenu, ochrona kompleksów glebowych korzystnych dla rolnictwa (wysokich klas bonitacyjnych) poprzez ich racjonalne przeznaczenie na funkcje inne niż rolnicze, wymóg pozostawienia wzdłuż rzek terenów otwartych, którymi są tereny trwałych użytków zielonych z możliwością małej retencji wodnej i polderów zalewowych służących w okresach wezbrań wód jako naturalna ochrona przed zagrożeniem powodziowym, Strona 45

wymóg zachowania kompleksów leśnych, z zakazem zabudowy nie związanej z obsługą gospodarki leśnej oraz infrastrukturą techniczną, zakaz odprowadzania nie oczyszczonych ścieków do rowów i gruntu, ochrona zasobów wód podziemnych w tym w obszarze Głównego Zbiornika Wód Podziemnych, na terenach rolnych otwartych - wymóg zachowania istniejących rowów i urządzeń melioracyjnych pełniących funkcję odbiorników wód opadowych, z możliwością ich konserwacji i modernizacji, sukcesywne eliminowanie nieekologicznych źródeł ciepła w celu dążenia do zachowania stanu jakości powietrza. Sferę przestrzenno-funkcjonalną tworzy zbiór czynników wpisujących się w zagadnienia związane z urbanistyką. W ramach analizy skupiono się na braku dostępu do podstawowych usług lub ich niskiej jakości z punktu widzenia relacji gmina-mieszkaniec. W analizie brano również pod uwagę elementy związane z niedostosowaniem rozwiązań urbanistycznych do zmieniających się funkcji oraz dostępność komunikacyjną. Ww. zmienne budują jakość życia w gminie, a ich ograniczone zaspakajanie ma wpływ na powstawanie sytuacji kryzysowych, przekładających się na stopniową degradację gminy. Czynnikiem mającym bezpośredni wpływ na jakość życia w gminie jest dostęp do usług publicznych. Wartość średnia dla gminy kształtuje się na poziomie 3,03 i ma w większości przeciętny charakter wynikający głównie z ukształtowania terenu oraz rozległości gminy. Koncentryczne umiejscowienie zdecydowanej większości podmiotów świadczących usługi publiczne premiuje siedzibę gminy - Kutno, jednocześnie negatywnie wpływa to na sytuację obszarów cechujących się peryferyjnym położeniem. Strona 46

Rysunek 14 Dostęp do usług publicznych Źródło: opracowanie własne Kolejną zmienną z zakresu sfery przestrzenno-funkcjonalnej jest dostęp do oferty kulturalnej wyrażony liczbą instytucji kultury. Średnia wartość dla całej gminy wyniosła 1,52, co świadczy o relatywnie niskim dostępie do oferty kulturalnej. Niemniej, najbardziej korzystna sytuacja pod tym względem panuje w Leszczynku (4,00), Wierzbie (3,00), Strzegocinie (3,00) oraz Gołebiewie (3,00). Strona 47

Rysunek 15 Dostęp do oferty kulturalnej Źródło: opracowanie własne W ramach analizy wskaźnikowej zbadano jakość edukacji (poziom nauczania) w Szkołach Podstawowych w gminie Kutno. Badając wyniki ze sprawdzianu na zakończenie nauki w szkole podstawowej w 2016 r. (w %), w gminie Kutno odnotowano średni wynik (50,8%) poniżej średniej powiatu (59,3%) i województwa (62%). Najlepszy wynik w gminie osiągnął Zespół Szkół w Byszewie (62,3%). Osiągnięcia uczniów są wynikiem nauczania i uczenia się. W znacznym stopniu zależą od zdolności i aspiracji, ale także środowiska rodzinnego. Poniższa grafika obrazuje poziom nauczania na obszarach poparty wynikami poszczególnych szkół podstawowych w Kutnie. Strona 48

Rysunek 16 Jakość usług edukacji Źródło: opracowanie własne Na podstawie wizji lokalnej oceniono stopień dostosowania rozwiązań urbanistycznych do zmieniających się funkcji terenu. Najwięcej negatywnych zjawisk w tej kategorii zaobserwowano w jednostkach: Leszczynek, Malina i Raciborów. Obszary te stanowią ważną funkcję mieszkalną i handlowo-usługową, jednocześnie wykazując duże potrzeby infrastrukturalne. Do największych odnotowanych problemów można bezsprzecznie zaliczyć brak wykształconej przestrzeni publicznej, gdzie mogłyby przejawiać się zachowania społeczne oraz degradacja cennych obiektów zabytkowych. Brak publicznych terenów zieleni, placów, skwerów czy infrastruktury rekreacyjnej w znacznym stopniu utrudnia dostosowanie przestrzeni do zmieniających się potrzeb mieszkańców. W pozostałych Strona 49

porównywanych jednostkach nie dostrzeżono tak znacznych deficytów. Omawiane zjawisko przedstawiono na poniższej grafice. Rysunek 17 Poziom dostosowania rozwiązań urbanistycznych do zmieniających się funkcji terenu Źródło: opracowanie własne Ostatnią zmienną w ramach sfery przestrzenno-funkcjonalnej jest poziom obsługi komunikacyjnej badany liczbą przystanków autobusowych na 1 km 2. Głównym transportem publicznym w gminie jest Miejski Zakład Komunikacji w Kutnie, który obsługuje także gminę. Jak wynika z poniższej grafiki, poziom obsługi komunikacyjnej w gminie jest zróżnicowany, jednak stosunkowo dobry. Strona 50

Rysunek 18 Poziom obsługi komunikacyjnej Źródło: opracowanie własne 3.7 Sfera techniczna Sfera techniczna to kluczowa sfera potrzeb w gminie, istotnie wpływa na kreowanie wizerunku gminy oraz jakość życia mieszkańców. Na terenie gminy Kutno obserwuje się problemy w zakresie sfery technicznej, a zwłaszcza w zakresie uzbrojenia w sieć kanalizacyjną. Stopień obecnego skanalizowania gminy jest znikomy, występuje znaczna dysproporcja między rozwojem systemu wodociągowego a systemem odprowadzania ścieków. Podstawową formą odprowadzenia ścieków deszczowych jest spływ powierzchniowy. Poniższa grafika przedstawia poziom skanalizowania w poszczególnych jednostkach. Średni poziom skanalizowania dla całej gminy wyniósł 27,16%. Strona 51

Rysunek 19 Poziom skanalizowania Źródło: opracowanie własne Niektóre rejony gminy pozostają niedoinwestowane, co determinuje zły stan części budynków publicznych i mieszkalnych oraz przestrzeni wokół nich. Powyższe wskazania wpłynęły na określenie wskaźnika pozwalającego na ocenę sytuacji w sferze technicznej, którym jest poziom degradacji technicznej. Wskaźnik stworzono na podstawie danych uzyskanych z Urzędu Gminy Kutno, jak również wizyt studyjnych, podczas których oceniano stan infrastruktury. Poniższa grafika pokazuje, że obszarami o szczególnie wysokim stopniu degradacji w gminie są: Leszczynek, Malina i Raciborów. Strona 52

Rysunek 20 Stopień degradacji przestrzeni publicznej Źródło: opracowanie własne 3.8 Podsumowanie wyznaczenie obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji Powyżej zaprezentowane obszary zostały podsumowane w formie zbiorczych tabel obrazujących poziom natężenia negatywnych zjawisk w gminie Kutno. Każdą analizowaną zmienną skategoryzowano według gradacji punktowej (1 bardzo wysokie natężenie zjawiska kryzysowego, 2- wysokie natężenie zjawiska kryzysowego, 3 przeciętne natężenie zjawiska kryzysowego, 4 niskie natężenie zjawiska kryzysowego, 5 bardzo niskie natężenie zjawiska kryzysowego). W związku z powyższym, obliczono średnią dla każdej z wyróżnionych jednostek statystycznych, a uzyskane wyniki stanowiły podstawę do wyłonienia obszaru zdegradowanego, który jednocześnie jest obszarem rewitalizacji (im niższa wartość punktowa, tym większe natężenie zjawisk kryzysowych). Strona 53

Pierwsza z tabel obrazuje natężenie negatywnych zjawisk w sferze społecznej. W związku z obowiązującą definicją rewitalizacji wskazaną w ustawie oraz wytycznych, kryteria te traktuje się jako kluczowe z punktu widzenia delimitacji obszaru zdegradowanego. W ramach analizy skupiono się łącznie na siedmiu kryteriach obrazujących czynniki związane z kapitałem ludzkim, kapitałem społecznym, pomocą społeczną, naruszeniami prawa oraz sytuacją na rynku pracy (bezrobocie). Analiza czynników społecznych determinujących konieczność podjęcia działań rewitalizacyjnych pokazuje, że terenami szczególnie problemowymi, gdzie koncentrują się negatywne zjawiska społeczne i występuje tam zagrożenie ich nasilania się i rozprzestrzeniania, są jednostki funkcjonalne oznaczone numerami od 15 do 31, ze szczególnym uwzględnieniem jednostek: Malina i Raciborów, gdzie sytuacja społeczna w największym stopniu wymaga interwencji. Tym samym obszar kryzysowy z punktu widzenia czynników społecznych odnosi się do 17 sołectw. Jest to o tyle istotne, że fakt identyfikowania kryzysu w sferze społecznej warunkuje możliwość uznania dalej jednostki statystycznej za składową obszaru rewitalizacji (oczywiście po uprzedniej analizie pozostałych, pozaspołecznych czynników i sfer, które uzupełniają przedmiotową analizę, jak również oceny sytuacji zastanej z punktu widzenia potencjałów analizowanych jednostek). Uznaje się, że degradacja i kryzys w sferze społecznej, zgodnie z przyjętą metodologią (zgodną z wytycznymi oraz ustawą) stanowi kryterium kwalifikujące obszar do dalszych prac i potencjalnego objęcia niniejszym programem. Najbardziej intensywny kryzys w sferze społecznej zidentyfikowano na terenie sołectw Malina i Raciborów. Strona 54

Tabela 3 Podsumowanie analizy obszarów - sfera społeczna Lp. Obszar Indeks starości Przyrost naturalny Kapitał społeczny Liczba osób korzystających z pomocy społecznej na 100 mieszkańców Kwota udzielonej pomocy na 100 mieszkańców Liczba przestępstw na 100 mieszkańców Liczba zdarzeń w ruchu drogowym na 100 mieszkańców Liczba zarejestrowanych bezrobotnych na 100 mieszkańców w wieku produkcyjnym Liczba zarejestrowanych bezrobotnych długotrwale na 100 bezrobotnych ogółem Liczba osób z wnioskiem o przymusowe leczenie alkoholowe na 100 mieszkańców 1 Grabków 5 4 1 4 5 3 5 4 4 5 4,00 2 Kotliska 1 3 1 4 5 3 5 5 5 5 3,70 3 Nowa Wieś 2 5 1 4 4 3 3 3 3 5 3,30 4 Wierzbie 3 2 3 4 3 4 5 3 4 2 3,30 5 Komadzyn 2 1 4 4 1 5 2 4 4 5 3,20 6 Gołębiewek Nowy 2 1 2 4 5 4 3 3 4 4 3,20 7 Florek 4 1 1 5 5 4 2 1 3 5 3,10 8 Leszno 2 3 1 2 4 3 5 4 5 1 3,00 9 Woźniaków 3 2 2 3 3 4 3 2 4 4 3,00 10 Piwki 3 3 1 1 1 3 3 4 5 5 2,90 11 Podczachy 4 1 1 3 3 5 5 3 2 2 2,90 12 Stanisławów 3 2 1 3 4 4 4 2 3 3 2,90 13 Nagodów 3 1 1 3 4 5 3 4 3 1 2,80 14 Sieciechów 3 2 1 3 3 2 3 5 5 1 2,80 15 Marianki 5 2 1 1 1 5 5 1 1 5 2,70 16 Żurawieniec 1 3 1 4 5 2 2 1 3 5 2,70 17 Gołębiew Nowy 2 2 1 3 3 2 4 2 3 4 2,60 18 Wroczyny 1 4 5 2 2 2 2 3 4 1 2,60 19 Wysoka Wielka 3 1 4 1 1 4 2 3 2 5 2,60 20 Julinki 2 1 1 1 1 5 5 2 2 5 2,50 21 Bielawki 5 1 1 3 4 2 2 2 2 2 2,40 22 Gnojno 3 3 1 4 4 1 1 1 1 5 2,40 23 Krzesin 3 5 1 1 4 3 2 2 2 1 2,40 24 Sieraków 2 1 1 2 4 1 4 2 4 3 2,40 25 Boża Wola 1 1 1 3 3 2 5 3 2 2 2,30 26 Leszczynek 3 4 2 2 2 1 1 2 1 5 2,30 27 Byszew 2 2 1 2 3 3 4 1 1 3 2,20 28 Strzegocin 3 2 2 2 2 2 2 3 3 1 2,20 29 Gołębiewek Stary 2 1 1 3 2 2 2 2 1 5 2,10 30 Malina 4 3 1 1 2 1 5 1 1 1 2,00 31 Raciborów 2 1 2 1 1 2 1 1 1 3 1,50 Źródło: opracowanie własne Wartość referencyjna 2,71 Średnia Strona 55

Dodatkowo podczas analizy przeprowadzonej na potrzeby wytypowania obszaru zdegradowanego brano pod uwagę czynniki w pozostałych sferach rozwojowych (gospodarczej, środowiskowej, przestrzenno-funkcjonalnej i technicznej). Występowanie problemów w sferze społecznej oraz w ramach pozostałych sfer w sposób łączny jest przesłanką kwalifikującą uznanie danego terenu za składową obszaru rewitalizacji w świetle istniejących uwarunkowań prawnych. Poniżej zestawiono zmienne z zakresu sfery gospodarczej, środowiskowej, przestrzenno-funkcjonalnej oraz technicznej. Analizowane wskaźniki pozaspołeczne zestawiono łącznie i wyprowadzono syntetyczny wskaźnik degradacji obszaru. Badania wskazały na liczne deficyty przede wszystkim w sołectwach Stanisławów (sołectwo, w którym sytuacja społeczna została określona jako wyższa od średniej, a więc taka, na której nie występuje kryzys umożliwiający definiowanie i ubieganie się tej części gminy o status obszaru rewitalizacji), Raciborów, Malina (obszary zdegradowane społecznie cechujące się kryzysem kwalifikującym te obszary do objęcia programem rewitalizacji). Dodatkowo należy zwrócić uwagę, że sołectwo Leszczynek z syntetycznym wskaźnikiem degradacji na poziomie 2,36 znajduje się w gorszej sytuacji społecznej od sołectw Podczachy (brak kryzysu w sferze społecznej), Wroczyny, Wysoka Wielka, oraz Gnojno (dla trzech wymienionych jednostek wskaźniki społeczne plasują się poniżej średniej, niemniej są korzystniejsze od sytuacji w sołectwie Leszczynek pełniącego kluczową rolę z punktu widzenia świadczenia usług publicznych, kulturalnych dla wszystkich mieszkańców gminy). Obszar zdegradowany gminy Kutno obejmuje następujące sołectwa: Żurawieniec, Wroczyny, Wysoka Wielka, Julinki, Gnojno, Krzesin, Sieraków, Leszczynek, Malina, Raciborów. Powyższe sołectwa kwalifikują się do uznania ich za obszar zdegradowany spełniając jednocześnie przesłanki degradacji społecznej (tabela 3) i pozaspołecznej (tabela 4). Strona 56

Tabela 4 Podsumowanie analizy obszarów pozostałe sfery Lp. Obszar Aktywność gospodarcza Masa wyrobów azbestowych na 1 ha Poziom natężenia hałasu Jakość powietrza atmosferycznego Dostęp do usług publicznych Dostęp do oferty kulturalnej Jakość usług edukacji Poziom dostosowania rozwiązań urbanistycznych do zmieniających się funkcji obszaru Poziom obsługi komunikacyjnej Poziom skanalizowania Poziom degradacji przestrzeni publicznej Średnia 1 Gołębiew 4 3 3 3 5 3 2 3 4 5 3 3,45 2 Woźniaków 4 4 2 3 5 1 4 3 4 3 3 3,27 3 Boża Wola 5 5 3 3 3 1 4 3 2 1 3 3,00 4 Florek 4 4 3 3 4 1 2 3 4 1 3 2,91 5 Gołębiewek Nowy 3 5 3 3 3 2 2 3 4 1 3 2,91 6 Gołębiewek Stary 3 5 4 3 4 1 2 3 3 1 3 2,91 7 Grabków 4 5 3 3 3 1 4 3 2 1 3 2,91 8 Nowa Wieś 3 4 3 3 4 2 3 3 3 1 3 2,91 9 Piwki 4 3 1 3 5 1 4 3 4 1 3 2,91 10 Bielawki 3 3 2 3 3 1 2 3 4 4 3 2,82 11 Byszew 3 5 4 3 1 2 4 3 2 1 3 2,82 12 Sieciechów 4 3 1 3 5 1 2 3 4 2 3 2,82 13 Strzegocin 3 3 4 3 1 3 3 3 2 1 3 2,64 14 Komadzyn 2 4 3 3 3 2 2 3 3 1 3 2,64 15 Marianki 3 3 3 3 3 1 4 3 2 1 3 2,64 16 Julinki 1 5 4 3 2 1 3 3 2 1 3 2,55 17 Krzesin 2 4 1 3 4 1 2 3 4 1 3 2,55 18 Żurawieniec 5 3 1 3 3 1 2 3 3 1 3 2,55 19 Leszno 2 2 1 3 2 1 4 3 2 4 3 2,45 20 Nagodów 2 2 3 3 3 1 3 3 3 1 3 2,45 21 Wierzbie 4 1 1 3 3 3 2 3 3 1 3 2,45 22 Kotliska 2 3 2 3 3 1 2 3 3 1 3 2,36 23 Sieraków 1 3 2 3 3 2 2 3 3 1 3 2,36 24 Leszczynek 3 1 1 3 4 4 4 1 3 1 1 2,36 25 Podczachy 2 4 1 3 3 1 2 3 2 1 3 2,27 26 Wroczyny 2 2 2 3 2 2 2 3 3 1 3 2,27 27 Wysoka Wielka 1 3 3 3 1 2 2 3 2 2 3 2,27 28 Gnojno 1 2 3 3 3 1 2 3 2 1 3 2,18 29 Malina 2 1 2 3 3 1 2 2 3 4 1 2,18 30 Raciborów 2 3 2 3 2 1 2 2 2 3 1 2,09 31 Stanisławów 3 1 3 3 1 1 2 3 2 1 3 2,09 Wartość referencyjna 2,61 Źródło: opracowanie własne Strona 57

Lokalny Program Rewitalizacji dla Gminy Istebna do roku 2023 Powyższa analiza zdefiniowała obszar zdegradowany, kolejnym krokiem było wyznaczenie obszaru rewitalizacji biorąc pod uwagę m.in. kryteria powierzchniowe, ludnościowe i przede wszystkim badania jakościowe oraz analizę potencjałów. Na podstawie pozyskanych danych przyjęto, że obszarem rewitalizacji (podzielonym na trzy podobszary), na którym koncentruje się najwięcej negatywnych zjawisk są: - Leszczynek (obszar kwalifikujący się do objęcia ze względu na poziom degradacji w sferze społecznej oraz przestrzenno-funkcjonalnej o dużym potencjale i znaczeniu dla gminy), - Malina (wysoki poziom degradacji społecznej oraz technicznej i przestrzenno-funkcjonalnej), - Raciborów (wysoki poziom degradacji społecznej oraz technicznej i przestrzenno-funkcjonalnej). Zasięg przestrzenny obszaru zdegradowanego, będącego obszarem rewitalizacji gminy Kutno wyznaczony został w oparciu o wnioski wynikające z: - diagnozy zjawisk kryzysowych w sferach: społecznej, gospodarczej, środowiskowej, przestrzennofunkcjonalnej oraz technicznej, - wizyt studyjnych, w trakcie których zidentyfikowano miejsca i obiekty, które ze względu na swój potencjał rozwojowy zasługują na objęcie działaniami rewitalizacyjnymi, - analizy aktualnych miejskich dokumentów strategicznych, programowych i planistycznych, w zakresie komplementarności rozstrzygnięć w nich zawartych z możliwymi do podjęcia działaniami rewitalizacyjnymi. Zgodnie z Wytycznymi w zakresie rewitalizacji w programach operacyjnych na lata 2014-2020 opracowanymi przez Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju, obszar rewitalizacji nie może być większy niż 20% powierzchni gminy oraz zamieszkały przez nie więcej niż 30% liczby mieszkańców. Wytyczony obszar rewitalizacji (tożsamy z wyznaczonym obszarem zdegradowanym) spełnia wymagania zawarte w Wytycznych. Ogólna powierzchnia obszaru rewitalizacji wynosi 1 840 ha, co stanowi 15,04% całej powierzchni gminy. Natomiast ogólna liczba ludności zamieszkującej go to 1 312 osób, co stanowi 15,18% liczby ludności gminy Kutno. Tabela 5 Zestawienie wskaźników obligatoryjnych dla obszaru rewitalizacji Obszar Ludność [os.] % Ludności Powierzchnia [ha] % Powierzchni Leszczynek 455 5,26% 243 1,99% Malina 242 2,80% 245 2,00% Raciborów 615 7,11% 1 352 11,05% Obszary łącznie 1 312 15,18% 1 840 15,04% Gmina Kutno 8 645 100% 12 233 100% Źródło: opracowanie własne Strona 58

Uznaje się, że obszarem rewitalizacji przewidzianym do objęcia Zintegrowanym Programem Rewitalizacji są sołectwa Leszczynek, Malina, Raciborów. Ich wybór został przeprowadzony na podstawie analizy problemowej (na podstawie wyselekcjonowanego katalogu wskaźników) oraz analizy potencjałów wskazujących na szansę powodzenia rewitalizacji i osiągniecia postulowanej korzystnej zmiany jakościowej na terenie uznanym za obszar rewitalizacji. Tym samym rekomenduje się przeprowadzenie analizy pogłębionej dla 3 podobszarów rewitalizacji wyznaczonych dla gminy Kutno. Rysunek 21 Podział struktury obszaru rewitalizacji Gminy Kutno na podobszary Obszar rewitalizacji Gmina Kutno Podobszar I Leszczynek Podobszar II Malina Podobszar III Raciborów Źródło: opracowanie własne Strona 59

Lokalny Program Rewitalizacji dla Gminy Istebna do roku 2023 4. Analiza pogłębiona obszaru rewitalizacji 4.1 Podobszar Leszczynek Leszczynek- niewielka wieś w gminie Kutno, położona w środkowej części gminy w bezpośrednim sąsiedztwie Miasta Kutno i wsi Woźniaków, Grabków, Boża Wola, Piwki. Wieś zajmuje powierzchnię 243 ha, co stanowi 1,99% obszaru całej gminy. Ważną instytucją zlokalizowaną na terenie Leszczynka jest Ośrodek Kultury Gminy Kutno znajdujący się w obiekcie, będącym częścią zabytkowego założenia dworsko-parkowego w Leszczynku. Sfera społeczna Według danych Urzędu Gminy w Kutnie, w 2016 r. Leszczynek zamieszkiwało 455 osób. W okresie ostatnich pięciu lat liczba ta ulegała wahaniom, co zostało przedstawione na poniższym wykresie. Analiza przyrostu naturalnego wykazała dodatnią tendencję. Ponadto odnotowano zwiększony udział osób w wieku przedprodukcyjnym, w porównaniu do ludności w wieku poprodukcyjnym. Wykres 11 Liczba mieszkańców w Leszczynku 480 460 443 458 451 455 440 424 420 400 2012 2013 2014 2015 2016 Liczba mieszkańców Źródło: opracowanie własne W Leszczynku funkcjonuje tylko jedna organizacja pozarządowa - Ochotnicza Straż Pożarna, która z punktu widzenia rewitalizacji może okazać się istotnym interesariuszem. Jednym z podstawowych problemów w Leszczynku jest niski poziom bezpieczeństwa publicznego. Ze statystyk Komendy Powiatowej Policji w Kutnie wynika, że ogólna liczba zdarzeń drogowych w przeliczeniu na 100 mieszkańców obszaru wynosi 3,74. Natomiast wskaźnik przestępczości 2,86. Są to wartości przewyższające wartość dla całej gminy. Pomoc społeczną w Leszczynku sprawuje Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej (GOPS) w Kutnie. Wskaźnik korzystania z pomocy społecznej wyniósł 9,23. Jest to wartość wyższa od wartości wskaźnika dla całej gminy (8,39). Analiza bezrobocia wskazuje na słabą kondycję społeczną Leszczynka w omawianym aspekcie. Dostrzega się koncentrację zjawiska bezrobocia na omawianym podobszarze. Wskaźnik bezrobocia obliczony Strona 60

na podstawie liczby osób bezrobotnych w przeliczeniu na 100 mieszkańców podobszaru w wieku produkcyjnym wykazuje wartość 8,97, jest wyższy od wartości dla całej gminy. Kolejną zmienną jest liczba długotrwale bezrobotnych na 100 zarejestrowanych bezrobotnych. Wartość tego wskaźnika na wskazanym podobszarze wynosi 7,97 i kształtuje się korzystniej od wartości dla całej gminy (4,33). W poniższej tabeli zestawiono wartości wskaźników w zakresie sfery społecznej, uwzględniając kolorem wartości znacząco przewyższające wartość wskaźnika dla całej gminy. Tabela 6 Zestawienie wskaźników sfery społecznej podobszar Leszczynek Obszar Leszczynek Gmina Kutno Indeks starości 88 97 Przyrost naturalny 3 5 Kapitał społeczny 0,22 0,12 Liczba osób korzystających z pomocy społecznej na 100 mieszkańców Kwota udzielonej pomocy na 100 mieszkańców 9,23 8,39 17 056,18 10 370,43 Liczba przestępstw na 100 mieszkańców 2,86 1,36 Liczba zdarzeń w ruchu drogowym na 100 mieszkańców Liczba zarejestrowanych bezrobotnych na 100 mieszkańców w wieku produkcyjnym Liczba zarejestrowanych bezrobotnych długotrwale na 100 bezrobotnych ogółem Liczba osób z wnioskiem o przymusowe leczenie alkoholizmu na 100 mieszkańców Źródło: opracowanie własne Sfera gospodarcza 3,74 1,52 8,97 7,32 7,97 4,33 0,00 0,52 Sfera gospodarcza stanowi istotny potencjał Leszczynka. Wartość wskaźnika aktywności gospodarczej wynosi 7,69 i jest to wartość wyższa od wartości dla całej gminy (4,77). Możliwości inwestycyjne podmiotów gospodarczych działających na terenie Leszczynka są niewystarczające, a warunki powstawania nowych działalności są ograniczone. Sfera środowiskowa Sfera środowiskowa odgrywa ważną rolę w życiu mieszkańców podobszaru. W kontekście analizy sfery środowiskowej posłużono się następującymi zmiennymi: masą zinwentaryzowanych wyrobów azbestowych, poziomem natężenia hałasu, jakością powietrza atmosferycznego. Istotnym problemem identyfikowanym na badanym podobszarze jest duża masa wyrobów azbestowych. Wartość wskaźnika wyniosła 283,06 i tym samym przewyższa wartość wskaźnika dla całej gminy o niemal 60%. W głównej mierze azbestem pokryte są budynki mieszkalne i gospodarcze. Stan klimatu akustycznego jest czynnikiem bezpośrednio odczuwalnym przez mieszkańców, wpływa na możliwość odpoczynku. Głównym źródłem hałasu w Leszczynku są komunikacja i transport. Przez Leszczynek przebiega droga Strona 61

Lokalny Program Rewitalizacji dla Gminy Istebna do roku 2023 krajowa nr 60, przez co natężenie ruchu jest wzmożone, a tym samym poziom hałasu podwyższony. Leszczynek przynależy do strefy łódzkiej o kodzie PL1002, w której odnotowuje się znaczne przekroczenia pyłu zawieszonego PM10, pyłu PM2,5 oraz benzo(a)pirenu. Podkreślić należy, iż obszar całej gminy wypada niekorzystnie pod względem zanieczyszczenia powietrza. Sfera przestrzenno-funkcjonalna Podobszar Leszczynek charakteryzuje klasyczna zabudowa wiejska o układzie ulicowym. Obszar w głównej mierze pełni funkcję mieszkaniową, z niewielką działalnością usługową. Mieści się tu siedziba Ośrodka Kultury Gminy Kutno, samorządowej instytucji kultury. Podobszar odznacza się relatywnie dobrą dostępnością do obiektów użyteczności publicznej oraz oferty kulturalnej. Znaczącym miejscem jest zabytkowe założenie dworsko-parkowe, powstałe w I połowie XIX w. Od strony południowej teren jest ogrodzony murem z kamienia polnego (data na murze 1918 r.). W centralnej części parku stoi dwór murowany, wybudowany w II połowie XIX wieku w stylu klasycystycznym. Jest to budynek z cegły tynkowany, podpiwniczony w części południowo zachodniej, parterowy z facjatką nad ryzalitem od strony wschodniej. Dach dworu kryty blachą. Kubatura budynku 2 750 m 3, powierzchnia 550 m 2. Świadectwem prawidłowo zachowanego układu podjazdu jest dobrze zachowany szpaler zewnętrzny lip. Przez środek gazonu przeprowadzony jest od bramy do dworu chodnik. Sądząc po podobnych założeniach ogrodowych jest to wraz z obsadzeniami element wtórny. W północno zachodniej części dziedzińca stoi murowana parterowa oficyna wykorzystywana obecnie jako gminna biblioteka oraz siedziba Ośrodka Kultury Gminy Kutno. W otoczeniu dworu od strony południowej i zachodniej znajduje się park. Strukturę przestrzenną parku tworzą drzewa pojedyncze i grupy drzew rosnące niegdyś na obrzeżu wnętrz ogrodowych i polan parkowych. Wzdłuż południowo zachodniej granicy parku znajduje się aleja grabowa. Rośnie tu głównie cenny starodrzew. Jeden egzemplarz starodrzewu dąb o obwodzie pnia 520 cm zarejestrowany jest jako pomnik przyrody. Z uwagi na dużą degradację wyżej opisanego założenia dworsko-parkowego, co uniemożliwia także rozwój funkcjonującego tam Ośrodka Kultury, należy podjąć wszelkie działania w celu odnowy historycznych założeń. Prace należy przeprowadzić kompleksowo z uwzględnieniem sztuki konserwacji zabytków. Zrewitalizowana przestrzeń powinna być w miarę możliwości udostępniona lokalnej społeczności i wykorzystywana na funkcje kulturalne, turystyczne i społeczne. Sfera techniczna Uwarunkowania sfery technicznej mają istotne znaczenie dla wizerunku obszaru i jakości życia. W ramach sfery technicznej zbadano poziom uzbrojenia w infrastrukturę sanitarną oraz degradację obszaru w kontekście jego kondycji technicznej. W Leszczynku dostrzega się duże potrzeby w zakresie infrastruktury technicznej - brak wyposażenia w sieć kanalizacyjną. Z kolei poziom degradacji stanu Strona 62

Szanse Zintegrowany Program Rewitalizacji dla Gminy Kutno technicznego obiektów wskazuje na umiarkowane, ale postępujące niszczenie obiektów użyteczności publicznej. Potencjały obszaru Na skutek przeprowadzonej pogłębionej diagnozy wyznaczonego podobszaru rewitalizacji, zidentyfikowano najważniejsze problemy oraz potencjał, które zaprezentowano w poniższej infografice. - atrakcyjna lokalizacja - dodatni przyrost naturalny - wyższa w stosunku do gminy aktywność obywatelska - wysoki poziom aktywności gospopodarczej - cenne zabytki architektury - lokalizacja i działalność Gminnego Ośrodka Kultury - koncentracja zjawisk kryzysowych - degradacja zabytkowej części wsi - zły stan infrastruktury technicznej - brak wyposażenia w sieć kanalizacyjną zagrożenia 4.2 Podobszar Malina Malina- wieś zlokalizowana w północno-wschodniej części gminy Kutno, w sąsiedztwie wsi Sieciechów, Wierzbie, Komadzyn, Bielawki oraz Miasta Kutno. Zajmuje powierzchnię 245 ha, co stanowi 2,00% powierzchni całej gminy. Na terenie wsi znajduje się rozległy park krajobrazowy z zabytkowym pałacem zbudowanym na przełomie XVIII i XIX w stylu manieryzmu francuskiego z elementami klasycystycznymi. Sfera społeczna Zgodnie z danymi pozyskanymi z Urzędu Gminy w Kutnie, w 2016 roku Malina zamieszkiwana była przez 242 osoby, z czego 18,6% stanowiła ludność w wieku przedprodukcyjnym, 70,2% - ludność w wieku produkcyjnym, a pozostałe 11,2% - ludność w wieku poprodukcyjnym. Indeks starości określony stosunkiem liczby osób w wieku poprodukcyjnym do liczby osób w wieku przedprodukcyjnym w przeliczeniu na 100 wyniósł 60, co świadczy o relatywnie dobrej sytuacji demograficznej. Co więcej, od 2012 roku obserwowany jest wzrost ludności w sołectwie o 14,2%. Strona 63

Lokalny Program Rewitalizacji dla Gminy Istebna do roku 2023 Wykres 12 Liczba mieszkańców w Malinie 250 239 242 240 230 227 229 220 212 210 200 190 2012 2013 2014 2015 2016 Liczba mieszkańców Źródło: opracowanie własne Organizacje pozarządowe są przejawem społecznej aktywności, stanowią wyraz oddolnych inicjatyw obywateli. Poprzez swoją działalność wspierają osoby marginalizowane i w trudnych sytuacjach życiowych. Jak wynika z danych pozyskanych z Urzędu Gminy w Kutnie, na terenie Maliny brak jest jakichkolwiek form organizacji pozarządowej, co wskazuje na konieczność działań rewitalizacyjnych, które wpłyną na wzrost aktywności społecznej mieszkańców. Poziom odczuwanego bezpieczeństwa na określonym terenie jest miernikiem jego kondycji społecznej. Analiza zjawiska przestępczości w Malinie ma znaczenie dla planowanych działań rewitalizacyjnych. Dane uzyskane z Komendy Powiatowej Policji w Kutnie wykazują przekroczenie wartości wskaźnika przestępczości na terenie Maliny. Wartość wskaźnika wyniosła 2,07 i jest wyższa od wartości dla całej gminy o 0,71. Zgodnie z danymi Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Kutnie, w 2016 r. ze świadczeń pomocy społecznej w Malinie korzystały łącznie 44 osoby. Mieszkańcy Maliny, którym udzielono pomocy, stanowili 6,1% ogółu osób objętych pomocą społeczną w całej gminie. Do głównych powodów udzielania pomocy społecznej zaliczyć należy: ubóstwo, bezrobocie, niepełnosprawność, bezradność w sprawach opiekuńczo-wychowawczych i prowadzenia gospodarstwa domowego. Jednym z istotnych czynników odzwierciedlających lokalną sytuację społeczną jest poziom bezrobocia. Czynnik ten ma duży wpływ na pogłębianie się problemów społecznych. Dane Powiatowego Urzędu Pracy w Kutnie za 2016 r. wskazują na niekorzystną sytuację mieszkańców Maliny w tym zakresie - wartość wskaźnika liczby zarejestrowanych bezrobotnych na 100 mieszkańców w wieku produkcyjnym (10,59), wyniosła więcej aniżeli w przypadku całej gminy (7,32). Podobna tendencja dotyczy bezrobocia długotrwałego na omawianym terenie wartość wskaźnika dla Maliny wyniosła 7,06, co jest wynikiem wyższym o 2,73 od wartości dla całej gminy. Na uwagę zasługuje także wskaźnik określający skalę problemów alkoholowych wśród mieszkańców. Malina jest jednym z obszarów, gdzie występuje duża koncentracja tego problemu. Wartość wskaźnika problemów alkoholowych na tym terenie (1,24) i w tym przypadku przewyższa wartość dla całej gminy Strona 64

(0,52). W poniższej tabeli zestawiono wartości wskaźników w zakresie sfery społecznej, uwzględniając kolorem wartości znacząco przewyższające wartość wskaźnika dla całej gminy. Tabela 7 Zestawienie wskaźników ze sfery społecznej podobszar Malina Obszar Malina Gmina Kutno Indeks starości 60 97 Przyrost naturalny 1 5 Kapitał społeczny 0,00 0,12 Liczba osób korzystających z pomocy społecznej na 100 mieszkańców Kwota udzielonej pomocy na 100 mieszkańców 18,18 8,39 16 200,21 10 370,43 Liczba przestępstw na 100 mieszkańców 2,07 1,36 Liczba zdarzeń w ruchu drogowym na 100 mieszkańców Liczba zarejestrowanych bezrobotnych na 100 mieszkańców w wieku produkcyjnym Liczba zarejestrowanych bezrobotnych długotrwale na 100 bezrobotnych ogółem Liczba osób z wnioskiem o przymusowe leczenie alkoholizmu na 100 mieszkańców Źródło: opracowanie własne Sfera gospodarcza 0,00 1,52 10,59 7,32 7,06 4,33 1,24 0,52 Podobszar Malina odznacza się niewielkim poziomem aktywności gospodarczej. Podmioty gospodarcze zlokalizowane na tym terenie stanowią zaledwie 1,7% ogółu działalności gospodarczej w gminie. Sytuacja gospodarcza na wskazanym podobszarze ewidentnie wskazuje na konieczność podjęcia działań rewitalizacyjnych, które przyczynią się do wzrostu atrakcyjności inwestycyjnej oraz wzrostu ilości podmiotów gospodarczych funkcjonujących na wskazanym podobszarze. To z kolei pociągnie za sobą szereg korzyści nie tylko gospodarczych, ale i społecznych. Sfera środowiskowa Analiza sfery środowiskowej uwzględnia następujące zmienne: poziom natężenia hałasu (wywołany głównie na skutek ruchu drogowego), jakość powietrza atmosferycznego oraz masę zinwentaryzowanych wyrobów azbestowych. Wszystkie z ww. zmiennych odnotowują przekroczenia w stosunku do średniej wartości dla całej gminy. Z perspektywy procesu rewitalizacji uznaje się za istotne działania służące ogólnej poprawie jakości stanu środowiska na tym terenie. Sfera przestrzenno-funkcjonalna Podobszar Malina wytypowany do objęcia procesem rewitalizacji charakteryzuje się podobnie jak w przypadku Leszczynka typową zabudową ulicową o zwartej zabudowie. Spośród zaproponowanych wskaźników, opisujących sferę przestrzenno-funkcjonalną aż trzy z pięciu wykazują gorszą sytuację Strona 65

Szanse Lokalny Program Rewitalizacji dla Gminy Istebna do roku 2023 niż w przypadku całej gminy. Największe deficyty występują w zakresie dostępności do oferty kulturalnej oraz jakości edukacji. Sfera techniczna Zmiennymi określającymi stan sfery technicznej są poziom skanalizowania oraz poziom degradacji przestrzeni publicznej. Jak wynika z przeprowadzonej analizy danych, Malina należy do miejscowości o stosunkowo dobrym skanalizowaniu. Dużo gorzej prezentuje się wskaźnik poziomu degradacji przestrzeni publicznej, który dowodzi o powszechnym zjawisku niszczenia obiektów użyteczności publicznej. Z punktu widzenia rewitalizacji sfera techniczna wymaga znacznej interwencji. Potencjały obszaru Prezentowana poniżej infografika podsumowuje zdiagnozowane problemy podobszaru i wskazuje potencjalne szanse dla zdegradowanego terenu. - atrakcyjna lokalizacja - wzrost ludności zamieszkującej wieś - cenne zabytki architektury - koncentracja negatywnych zjawisk społecznych - brak aktywności społecznej - niski poziom aktywnosci gospodarczej - postepująca degradacja zabytkowego Zespołu Pałacowo - Parkowego zagrożenia 4.3 Podobszar Raciborów Raciborów- wieś zlokalizowana w północnej części gminy w sąsiedztwie wsi Gołębiewek Nowy, Florek, Gołębiew, Sieciechów, Żurawieniec. Raciborów zajmuje relatywnie dużą powierzchnię 1 352 ha, co stanowi 11,05%. Na terenie wsi znajduje się Katolickie Stowarzyszenie Wychowania w Trzeźwości Regionu Kutnowskiego przy Sanktuarium Maryjnym w Głogowcu. Sfera społeczna W 2016 roku podobszar Raciborów zamieszkiwało 615 osób, z czego 15,0% stanowiła ludność w wieku przedprodukcyjnym, 66,3% ludność w wieku produkcyjnym, a 18,7% ludność w wieku poprodukcyjnym. Strona 66

Dowodzi to o postępującym procesie starzenia się społeczeństwa na tym obszarze. Indeks starości wyniósł 125 i jest wyższy od wartości dla całej gminy o 28. Poniższy wykres przedstawia liczebność mieszkańców w okresie ostatnich pięciu lat. W odróżnieniu od omówionych wcześniej podobszarów rewitalizacji, w przypadku Raciborowa dostrzega się spadek liczby ludności o 2,8% - jest to ściśle powiązane z występującym na tym terenie ujemnym przyrostem naturalnym (-3). Rysunek 22 Liczba mieszkańców w Raciborowie 635 630 633 625 620 622 621 619 615 615 610 605 2012 2013 2014 2015 2016 Liczba mieszkańców Źródło: opracowanie własne Istotnym miernikiem aktywności społeczności lokalnej jest funkcjonowanie stowarzyszeń i zrzeszeń mieszkańców. Na podobszarze zidentyfikowano jedną organizację pozarządową, co świadczy o niskim poziomie aktywności obywatelskiej. Kolejnym z problemów w Raciborowie jest niski poziom bezpieczeństwa publicznego. Ze statystyk Komendy Powiatowej Policji w Kutnie wynika, że ogólna liczba zdarzeń drogowych przeliczeniu na 100 mieszkańców obszaru wynosi 3,25. Wskaźnik przestępczości kształtuje się na poziomie 1,95. W obu przypadkach wartości znacząco przewyższają wartość wskaźnika dla całej gminy. Według danych GOPS, z pomocy społecznej w Raciborowie korzysta 15,4% ogółu mieszkańców, co przekłada się na wartość wskaźnika wynoszącą 15,45. Jest to wartość wyższa od wartości wskaźnika dla całej gminy (8,39). Obecna sytuacja socjalna podobszaru wskazuje na duże potrzeby w zakresie pomocy społecznej, jak również świadczy o ubóstwie mieszkańców. Ponadto dostrzega się koncentrację zjawiska bezrobocia na omawianym podobszarze. Wskaźnik bezrobocia obliczony na podstawie liczby osób bezrobotnych w przeliczeniu na 100 mieszkańców podobszaru w wieku produkcyjnym wykazuje wartość 9,56. Kolejną zmienną jest liczba długotrwale bezrobotnych na 100 zarejestrowanych bezrobotnych. Wartość tego wskaźnika na wskazanym podobszarze wynosi 6,13 i kształtuje się niekorzystnie w odniesieniu do wartości dla całej gminy (4,33). Uznaje się, iż głównymi czynnikami determinującymi bezrobocie na badanym podobszarze są: nieumiejętne planowanie alternatywnej kariery zawodowej oraz mała mobilność zawodowa mieszkańców. W poniższej tabeli zestawiono wartości wskaźników w zakresie sfery społecznej, uwzględniając kolorem wartości znacząco przewyższające wartość wskaźnika dla całej gminy. Strona 67

Lokalny Program Rewitalizacji dla Gminy Istebna do roku 2023 Tabela 8 Zestawienie wskaźników ze sfery społecznej - podobszar Raciborów Obszar Raciborów Gmina Kutno Indeks starości 125 97 Przyrost naturalny -3 5 Kapitał społeczny 0,16 0,12 Liczba osób korzystających z pomocy społecznej na 100 mieszkańców Kwota udzielonej pomocy na 100 mieszkańców 15,45 8,39 20 404,72 10 370,43 Liczba przestępstw na 100 mieszkańców 1,95 1,36 Liczba zdarzeń w ruchu drogowym na 100 mieszkańców Liczba zarejestrowanych bezrobotnych na 100 mieszkańców w wieku produkcyjnym Liczba zarejestrowanych bezrobotnych długotrwale na 100 bezrobotnych ogółem Liczba osób z wnioskiem o przymusowe leczenie alkoholizmu na 100 mieszkańców Źródło: opracowanie własne Sfera gospodarcza 3,25 1,52 9,56 7,32 6,13 4,33 0,33 0,52 Sfera gospodarcza to relatywnie słaba strona Raciborowa. Zarejestrowanych jest tutaj 2,28% ogółu podmiotów gospodarczych gminy. Pogłębiona analiza wykazała, iż podobszar boryka się z licznymi barierami hamującymi rozwój przedsiębiorczości. Trudną sytuację w tym zakresie potęguje niewystarczające w stosunku do istniejących potrzeb wsparcie przedsiębiorstw. Sfera środowiskowa W kontekście analizy sfery środowiskowej posłużono się następującymi zmiennymi: poziomem natężenia hałasu, jakością powietrza atmosferycznego oraz masą zinwentaryzowanych wyrobów azbestowych. Poziom natężenia hałasu w Raciborowie można ocenić jako relatywnie wysoki i mniej korzystny w stosunku do gminy. Wartość skategoryzowanego wskaźnika dla podobszaru wyniosła 2,0, natomiast dla gminy 2,4. Nieco lepiej przedstawia się sytuacja związana z jakością powietrza atmosferycznego. Natomiast wskaźnik odnoszący się do masy zinwentaryzowanych wyrobów azbestowych jest umiarkowany. Sfera przestrzenno-funkcjonalna Raciborów cechuje zwarta zabudowa o charakterze ulicowym. W badaniu sfery przestrzennofunkcjonalnej posłużono się następującymi zmiennymi: dostępność do obiektów użyteczności publicznej, dostępność do oferty kulturalnej, jakość usług edukacji, poziom dostosowania rozwiązań urbanistycznych do zmieniających się funkcji terenu oraz poziom obsługi komunikacyjnej. Niemalże wszystkie z wymienionych wskaźników plasują się na gorszym poziomie od średniej gminnej. Na uwagę zasługuje znajdujący się w Malinie pałac i park wpisane do rejestru na mocy decyzji nr 435 z dnia Strona 68

Szanse Zintegrowany Program Rewitalizacji dla Gminy Kutno 06.02.1978 r. Pałac Marcina Czajkowskiego, w stylu manieryzmu francuskiego z elementami klasycystycznymi z XVIII-XIX w., przebudowany i restaurowany na początku XXI w. Posiada charakterystyczną wieżyczkę i ciekawy dach mansardowy. Podczas II wojny światowej w pałacu mieścił się szpital dla żołnierzy niemieckich, a po 1945 r. Państwowy Dom Dziecka. Sfera techniczna Uwarunkowania sfery technicznej mają istotne znaczenie dla wizerunku obszaru i jakości życia. Wskaźniki z zakresu sfery technicznej pokazują stopień uzbrojenia w infrastrukturę sanitarną oraz degradację obszaru w kontekście jego kondycji technicznej. W Raciborowie dostrzega się duże potrzeby w zakresie infrastruktury technicznej. Stopień wyposażenia obiektów w kanalizację jest umiarkowany, jednak poziom degradacji stanu technicznego obiektów wskazuje na niszczenie obiektów użyteczności publicznej. Potencjały obszaru Kluczowe zjawiska negatywne i lokalne potencjały zdiagnozowane na podobszarze rewitalizacji Raciborów przedstawiono w poniższej infografice. - cenne dziedzictwo historyczne - różnorodność krajobrazu naturalnego i kulturowego - funkcjonowanie Katolickiego Stowarzyszenia Wychowania w Trzeźwości Regionu Kutnowskiego przy Sanktuarium Maryjnym w Głogowcu - koncentracja negatywnych zjawisk społecznych - niski poziom aktywności gospodarczej - postepująca degradacja przestrzeni publicznej zagrożenia Strona 69

Lokalny Program Rewitalizacji dla Gminy Istebna do roku 2023 5. Analiza SWOT dla obszaru rewitalizacji Analiza SWOT to kluczowy element podsumowania etapu badawczego i diagnostycznego w ramach opracowywania Zintegrowanego Programu Rewitalizacji dla Gminy Kutno. Jednocześnie SWOT to forma bilansu strategicznego umożliwiającego dokonanie syntetycznego podsumowania. Dodatkowo zwięzła forma stanowi dopełnienie części opisowej podsumowania koncentrującej się na zaprezentowaniu skutków degradacji terenu objętego obszarem rewitalizacji. Analiza SWOT składa się z dwóch odrębnych części, z których pierwsza zawiera mocne i słabe strony obszaru rewitalizacji, druga natomiast wynikające z nich szanse i zagrożenia dla dalszego rozwoju. Z podjętej analizy wynika, że pomimo istnienia szeregu mocnych stron, wynikających z dotychczas osiągniętego poziomu rozwoju, dominującą rolę odgrywają słabe strony. Istotnym problemem w przypadku gminy Kutno jest słabo rozwinięta sfera gospodarcza i społeczna, co jest efektem problemów o charakterze egzogennym, a także bezpośrednią przyczyną zjawisk zachodzących w samej gminie. Jako główne zalety Analizy SWOT należy wskazać: określenie mocnych punktów oraz wskazania jej słabych stron pod kątem zasobów, poznanie otoczenia konkurencyjnego, generowanie z otoczenia szans rozwoju oraz zagrożeń hamujących rozwój obszaru, szczególnie w kontekście efektywnego wykorzystania lokalnego potencjału, diagnoza bliższego oraz dalszego otoczenia obszaru. Przeprowadzona w ramach procesu planowania strategicznego analiza SWOT opiera się na następujących kluczowych źródłach: wyniki prac warsztatowych i spotkań konsultacyjnych, wyniki badań ankietowych, syntetyczne ujęcie analizy danych pochodzących ze źródeł wtórnych. Tabela 9 Analiza SWOT Analiza SWOT Mocne strony Słabe strony atrakcyjna lokalizacja podobszarów, relatywnie wysoka liczba osób bezrobotnych, cenne dziedzictwo historyczne, koncentracja patologii, uwzględnienie zagadnień dotyczących ochrony nadmierne obciążenie ruchem samochodowym, dziedzictwa kulturowego w dokumentach strategicznych zły stan klimatu akustycznego spowodowany hałasem komunikacyjnym, i planistycznych gminy, popadanie w ruinę niektórych obiektów stosunkowo duża ilość obiektów wpisanych do zabytkowych, rejestru zabytków, zły stan techniczny zespołów pałacowo-parkowych, różnorodność krajobrazu naturalnego ograniczona oferta gastronomiczna, i kulturowego. niewielka liczba miejsc noclegowych, Strona 70

Szanse stworzenie warunków dla lokalizacji wydarzeń kulturalnych i aktywności społecznej wspierających integracje społeczną, zwiększenie atrakcyjności przestrzeni publicznej dla mieszkańców, możliwość pozyskiwania środków bezzwrotnych na realizację celów rewitalizacyjnych, poprawa stanu środowiska naturalnego, funkcjonowanie zabytków w kontekście atrakcyjnego środowiska przyrodniczego, wzrost świadomości krajobrazu kulturowego i obiektów zabytkowych jako produktu turystycznego, poprawa w sferze funkcjonalno-przestrzennej. Źródło: opracowanie własne Analiza SWOT niewykorzystany potencjał dla działalności gospodarczej, niska jakość powietrza atmosferycznego, niska jakość dróg, niedostosowanie rozwiązań urbanistycznych. Zagrożenia drenaż mieszkańców, starzenie się społeczeństwa, wzrost przestępczości i znaczący wzrost liczby osób bezrobotnych, postępująca degradacja środowiska naturalnego, niedostateczna liczba środków finansowych na realizację działań rewitalizacyjnych, niedostateczna promocja zabytków jako szansy rozwojowej gminy. Strona 71

Lokalny Program Rewitalizacji dla Gminy Istebna do roku 2023 6. Wizja stanu obszaru po przeprowadzeniu rewitalizacji Przeprowadzona diagnoza wewnętrznych potencjałów i zasobów gminy Kutno, jak również analiza pogłębiona umożliwiły dokonanie delimitacji obszaru zdegradowanego oraz obszaru rewitalizacji (ich zasięg terytorialny się pokrywa). W przedmiotowym rozdziale prezentuje się kluczowe założenia, które w perspektywie roku 2020 będą stanowiły efekt zintegrowanego procesu rewitalizacji w gminie. Zaprezentowana poniżej wizja to pożądany, docelowy rezultat sekwencji przedsięwzięć i projektów, które stanowią zwieńczenie części postulatywnej opracowania i tworzą bazę do zdefiniowania celów strategicznych oraz kierunków działań. Biorąc pod uwagę relatywnie, krótki horyzont czasowy, zapisy wizji czerpią z jednej strony z ustaleń Strategii Rozwoju Gminy Kutno na lata 2014-2020, a z drugiej natomiast zostały zbudowane w odpowiedzi na rzeczywiste możliwości finansowe bezpośrednio powiązane z alokacją przewidzianą na rewitalizację w ramach dostępnych środków finansowych w programach operacyjnych. Zawartość wizji jest wypadkową analizy eksperckiej oraz konsultacji społecznych i spotkań warsztatowych prowadzonych z mieszkańcami gminy i koncentruje się na trzech aspektach: społecznym, środowiskowym oraz gospodarczym. Wizja stanu obszaru rewitalizacji została zdefiniowana następująco: Obszar rewitalizacji został skutecznie zintegrowany z pozostałymi miejscowościami wchodzącymi w skład gminy. Atrakcyjność turystyczna i osiedleńcza terenu wzrasta dzięki rozbudowywaniu oferty spędzania czasu wolnego oraz tworzeniu atrakcyjnych mechanizmów włączenia społecznego. Na obszarze rewitalizacji wzrasta poziom reintegracji społecznej, a odsetek odnotowywanych zjawisk patologicznych spada. Stopień ubóstwa i wykluczenia społecznego zastaje zahamowany przy aktywnym współdziałaniu instytucji publicznych oraz wyspecjalizowanych podmiotów trzeciego sektora. Powyższa wizja to ilustracja stanu docelowego, opis przyszłego wizerunku społeczno-gospodarczego i przestrzennego obszaru rewitalizowanego, który chcą osiągnąć interesariusze programu rewitalizacji. W kolejnej części zgodnie z logiką interwencji zostaną przedstawione cele rewitalizacji postulowane do osiągnięcia. W strukturze rozdziału znajdują się dwa podstawowe elementy o kluczowym znaczeniu dla adekwatności planowanej interwencji publicznej. Pierwszym z nich jest kompleksowy schemat interwencji obejmujący cele strategiczne drugim natomiast powiązane z celami kierunki działań. Strona 72