Prawo-pomoc społeczna W ramach działalności Ośrodek realizuje zadania z zakresu pomocy społecznej zlecone gminie oraz zadania własne gminy, określone w ustawie z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U z.2015., poz. 164 z późniejszymi zmianami). Prawo do świadczeń pomocy społecznej przysługuje: Osobom posiadającym obywatelstwo polskie mającym miejsce zamieszkania i przebywającym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, Cudzoziemcom mającym miejsce zamieszkania i przebywającym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej posiadającym zezwolenie na osiedlenie się, zgodę na pobyt tolerowany lub status uchodźcy nadany w Rzeczypospolitej Polskiej, Obywatelom państw członkowskich Unii Europejskiej lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego, przebywającym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, którzy uzyskali zezwolenie na pobyt. Kiedy można otrzymać zasiłek? O pomoc finansową mogą starać się osoby, które spełniają warunki określone w ustawie o pomocy społecznej, przy jednoczesnym spełnieniu dwóch warunków: 1TRUDNA SYTUACJA ŻYCIOWA, której dotyczą: Sieroctwo Bezdomność Ubóstwo Bezrobocie Niepełnosprawność Długotrwała lub ciężka choroba Przemoc w rodzinie Potrzeba ochrony macierzyństwa lub wielodzietności Bezradność w sprawach opiekuńczo wychowawczych i prowadzenia gospodarstwa domowego, zwłaszcza w rodzinach niepełnych lub wielodzietnych Brak umiejętności w przystosowaniu do życia młodzieży opuszczającej placówki opiekuńczo wychowawcze Trudności w integracji osób, które otrzymały status uchodźcy Trudności w przystosowaniu do życia po zwolnieniu z zakładu karnego Alkoholizm lub narkomania Zdarzenia losowe i sytuacja kryzysowa Klęska żywiołowa lub ekologiczna. 2.TRUDNA SYTUACJA FINANSOWA, oznaczająca, że miesięczny dochód osoby lub rodziny ubiegającej się o pomoc nie może być większy od kwoty określonej w ustawie o pomocy społecznej czyli od tzw. kryterium dochodowego. Prawo do świadczeń pieniężnych pomocy społecznej przysługuje: Osobie samotnie gospodarującej, której dochód nie przekracza kwoty 634 zł., zwanej dalej kryterium dochodowym osoby samotnie gospodarującej 1
Osobie w rodzinie, w której dochód na osobę nie przekracza kwoty 514 zł., zwanej dalej kryterium dochodowym na osobę w rodzinie Rodzinie, której dochód nie przekracza sumy kwot kryterium dochodowego na osobę w rodzinie, zwanej dalej kryterium dochodowym rodziny. Za dochód uważa się sumę miesięcznych przychodów miesiąca poprzedzającego złożenie wniosku lub w przypadku utraty dochodu z miesiąca, w którym wniosek został złożony, bez względu na tytuł i źródło ich uzyskania, jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, pomniejszoną o: - miesięczne obciążenie podatkiem dochodowym od osób fizycznych -składki na ubezpieczenie zdrowotne określone w przepisach o powszechnym ubezpieczeniu w Narodowym Funduszu Zdrowia oraz ubezpieczenia społeczne określone w odrębnych przepisach - kwotę alimentów świadczonych na rzecz innych osób. Do celów pomocy społecznej przyjmuje się, że z 1 ha przeliczeniowego uzyskuje się dochód miesięczny w wysokości 288 zł. Wymagane dokumenty do ubiegania się o pomoc: Dowód osobisty, Orzeczenie o stopniu niepełnosprawności z Powiatowego Zespołu ds. Orzekania o Niepełnosprawności, Zaświadczenie Powiatowego Urzędu Pracy z informacją o statusie osoby bezrobotnej oraz o wysokości i rodzaju pobieranego świadczenia (wszystkie osoby wspólnie gospodarujące), Zaświadczenie o wysokości osiągniętych dochodów (wszystkie osoby wspólnie gospodarujące), Decyzja organu rentowego przyznająca rentę lub emeryturę z ubezpieczenia społecznego, Zaświadczenie o wysokości osiągniętych dochodów (wszystkie osoby wspólnie gospodarujące), Dowód otrzymania renty lub emerytury, Zaświadczenie Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego potwierdzające do opłacania składki na ubezpieczenie społeczne rolników, Oświadczenie o wysokości dochodu osiągniętego z prowadzonej działalności gospodarczej, Zaświadczenie lekarskie, Inne dokumenty, w zależności od indywidualnej sytuacji osoby/rodziny. Pomoc udzielona jest w oparciu o wywiad środowiskowy przeprowadzony w miejscu zamieszkania osoby/rodziny. PRZYZNAWANIE ŚWIADCZEŃ Świadczenia pomocy społecznej są udzielane na wniosek osoby zainteresowanej, jej przedstawiciela ustawowego bądź innej osoby, za zgodą osoby zainteresowanej lub jej przedstawiciela ustawowego. Pomoc społeczna może być również udzielana z urzędu. Przyznanie lub odmowa przyznania świadczeń następuje w drodze decyzji Kierownika Ośrodka Pomocy Społecznej. Decyzja o przyznaniu lub odmowie pomocy podejmowana jest po przeprowadzeniu wywiadu środowiskowego. Wywiad środowiskowy przeprowadza pracownik socjalny w celu ustalenia sytuacji osobistej/rodzinnej, dochodowej i majątkowej osób i rodzin. W przypadku gdy osoba lub rodzina ubiegająca się o pomoc, nie wyrażają zgody na zbieranie danych osobowych w zakresie ustalonym przepisami ustawy, Kierownik Ośrodka Pomocy Społecznej może wydać decyzję odmawiającą 2
przyznania pomocy. Pracownik socjalny przeprowadzający wywiad rodzinny (środowiskowy) może domagać się od osoby lub rodziny ubiegającej się o pomoc złożenia oświadczenia o dochodach i stanie majątkowym. Odmowa złożenia oświadczenia jest podstawą wydania decyzji o odmowie przyznania świadczenia. Świadczenia w postaci pracy socjalnej i poradnictwa nie wymagają wydania decyzji. Decyzje w sprawie przyznania pomocy powinny być wydane wciągu miesiąca od dnia złożenia wniosku. Odwołania od decyzji wnosi się do Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Kielcach, za pośrednictwem Kierownika Ośrodka Pomocy Społecznej, w ciągu 14 dni od dnia ich otrzymania. ŚWIADCZENIA PIENIĘŻNE ZASIŁEK STAŁY Podstawa prawna art. 10 ust. 1, art. 17 ust. 1 pkt. 19, art. 36 pkt. 1 lit. a, art. 37 pkt 1 2 Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U z 2015 r. poz. 163 z późn. zm.) Zasiłek stały przysługuje: - pełnoletniej osobie samotnie gospodarującej, całkowicie niezdolnej do pracy z powodu wieku lub niepełnosprawności, jeżeli jej dochód jest niższy od kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej. Zasiłek stały ustala się w wysokości różnicy między kryterium dochodowym osoby samotnie gospodarującej, a dochodem tej osoby, z tym że kwota zasiłku nie może być wyższa niż 604 zł miesięcznie; - pełnoletniej osobie pozostającej w rodzinie, całkowicie niezdolnej do pracy z powodu wieku lub niepełnosprawności, jeżeli jej dochód, jak również dochód na osobę w rodzinie są niższe od kryterium dochodowego na osobę w rodzinie. Zasiłek stały ustala się w wysokości różnicy między kryterium dochodowym na osobę w rodzinie, a dochodem na osobę w rodzinie, z tym że kwota zasiłku nie może być niższa niż 30 zł miesięcznie. Całkowita niezdolność do pracy oznacza: Całkowitą niezdolność do pracy w rozumieniu przepisów o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych Zaliczenie do I lub II grupy inwalidów Legitymowanie się znacznym lub umiarkowanym stopniem niepełnosprawności Osoba niezdolna do pracy z tytułu wieku to osoba, która ukończyła 60 lat (kobieta) lub 65 lat (mężczyzna). 3
W przypadku zbiegu uprawnień do zasiłku stałego i renty socjalnej zasiłek stały nie przysługuje. ZASIŁEK OKRESOWY Podstawa prawna art. 7 pkt 1 15, art. 38, art. 147 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2015 r. poz. 163 z późn. zm.) Zasiłek okresowy przysługuje w szczególności ze względu na długotrwałą chorobę, niepełnosprawność, bezrobocie, możliwość utrzymania lub nabycia uprawnień do świadczeń z innych systemów zabezpieczenia społecznego: Osobie samotnie gospodarującej, której dochód jest niższy od kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej. Zasiłek okresowy dla osoby samotnie gospodarującej ustala się do wysokości różnicy między kryterium dochodowym osoby samotnie gospodarującej a dochodem tej osoby, z tym że kwota zasiłku nie może być wyższa niż 604 zł miesięcznie. Rodzinie, której dochód jest niższy od kryterium dochodowego rodziny. Zasiłek okresowy dla rodziny ustala się do wysokości różnicy między kryterium dochodowym rodziny a dochodem tej rodziny, z tym że kwota zasiłku nie może być niższa niż 30 zł miesięcznie. Okres, na jaki jest przyznawany zasiłek okresowy, ustala ośrodek pomocy społecznej na podstawie okoliczności sprawy. ZASIŁEK CELOWY Podstawa prawna art. 7, pkt. 1 15, art. 9, art. 17 ust. 1, pkt 5 ust. 2 pkt. 1, art. 36 pkt 1 lit.c, art. 39, art. 40, art. 41, Ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2015 r. poz. 163 z późn. zm.) W celu zaspokojenia niezbędnej potrzeby bytowej może być przyznany zasiłek celowy. Zasiłek celowy może być przyznany w szczególności na pokrycie części lub całości kosztów zakupu żywności, leków i leczenia, opału, odzieży, niezbędnych przedmiotów użytku domowego, drobnych remontów i napraw w mieszkaniu, a także kosztów pogrzebu. Ta forma pomocy uzależniona jest od kryterium dochodowego osoby/rodziny i występujących okoliczności sprawy. 4
Zasiłek celowy może być przyznany również osobie albo rodzinie, które poniosły straty w wyniku zdarzenia losowego, bądź klęski żywiołowej lub ekologicznej. Ta forma pomocy może być przyznana niezależnie od dochodu. W szczególnie uzasadnionych przypadkach osobie albo rodzinie o dochodach przekraczających kryterium dochodowe może być przyznany: - specjalny zasiłek celowy w wysokości nie przekraczającej odpowiednio kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej lub rodziny, który nie podlega zwrotowi, - zasiłek okresowy, zasiłek celowy lub pomoc rzeczowa, pod warunkiem zwrotu części lub całości kwoty zasiłku lub wydatków na pomoc rzeczową. ŚWIADCZENIA NIEPIENIĘŻNE PRACA SOCJALNA Podstawa prawna art. 45 Ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2015 r. poz. 163 z późn. zm.) Praca socjalna świadczona jest na rzecz poprawy funkcjonowania osób i rodzin w ich środowisku społecznym, bez względu na posiadany przez osobę/rodzinę dochód. Praca socjalna prowadzona jest z osobami i rodzinami w celu rozwinięcia lub wzmocnienia ich aktywności o samodzielności życiowej oraz ze społecznością lokalną w celu zapewnienia współpracy i koordynacji działań instytucji i organizacji istotnych dla zaspokajania potrzeb członków społeczności. W pracy socjalnej wykorzystuje się właściwe tej działalności metody i techniki, stosowane z poszanowaniem godności osoby i jej prawa do samostanowienia. SKŁADKA NA UBEZPIECZENIE ZDROWOTNE Ośrodek pomocy społecznej opłaca składki na ubezpieczenie zdrowotne od osób pobierających zasiłek stały zgodnie z ustawą z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2008 nr 164 poz. 1027 z późn. zm.) 5
Wysokość składki ubezpieczenie zdrowotne określają przepisy o systemie ubezpieczeń zdrowotnych. SKŁADKA NA UBEZPIECZENIE EMERYTALNE I RENTOWE Podstawa prawna art. 17 ust. 9, art. 42 Ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2015 r. poz. 163 z późn. zm.) Ośrodek pomocy społecznej opłaca składkę na ubezpieczenie emerytalne i rentowe za osobę, która rezygnuje z zatrudnienia w związku z koniecznością sprawowania bezpośredniej, osobistej opieki nad długotrwale lub ciężko chorym członkiem rodziny oraz wspólnie niezamieszkującymi matką, ojcem (własnym i współmałżonka) lub rodzeństwem. Warunkiem przyznania tej formy pomocy jest dochód na osobę w rodzinie osoby opiekującej się, który nie może przekraczać 150% kwoty kryterium dochodowego na osobę w rodzinie i osoba opiekująca się nie może podlegać obowiązkowi ubezpieczenia społecznego z innych tytułów, a także nie może pobierać emerytury albo renty. Konieczność sprawowania bezpośredniej, osobistej opieki nad osobami chorymi stwierdza lekarz ubezpieczenia zdrowotnego zaświadczeniu lekarskim. Wysokość składki na ubezpieczenie emerytalne i rentowe określają przepisy o systemie ubezpieczeń społecznych. USŁUGI OPIEKUŃCZE I SPECJALISTYCZNE USŁUGI OPIEKUŃCZE Postawa prawna art. 17 pkt. 1 ust. 11, art. 50 Ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2015 r. poz. 163 z późn. zm.) Osobom samotnym, które z powodu wieku, choroby lub innych przyczyn wymagają pomocy innych osób, a są jej pozbawione, przysługuje pomoc w formie usług opiekuńczych lub specjalistycznych. Usługi te mogą być przyznane również osobie, która wymaga pomocy innych osób, a rodzina, a także wspólnie zamieszkujący małżonek, wstępni, zstępni nie mogę takiej pomocy zapewnić. Usługi opiekuńcze obejmują pomoc w zaspokajaniu codziennych potrzeb życiowych, opiekę higieniczną, zaleconą przez lekarza pielęgnację oraz w miarę możliwości również zapewnienie kontaktów z otoczeniem. Szczegółowe warunki przyznawania i odpłatności za usługi opiekuńcze oraz zasady częściowego lub całkowitego zwolnienia od odpłat, jak również trybu ich pobierania określa Uchwała Nr XXVI/171/2004 Rady Miejskiej w Ożarowie z dnia 28 grudnia 2004 r. 6
Specjalistyczne usługi opiekuńcze są to usługi dostosowane do szczególnych potrzeb wynikających z rodzaju schorzenia lub niepełnosprawności, świadczone przez osoby ze specjalistycznym przygotowaniem zawodowym. Rodzaje specjalistycznych usług opiekuńczych oraz kwalifikacji osób świadczących takie usługi dla osób z zaburzeniami psychicznymi, zasad i trybu ustalania i pobierania opłat za te usługi jak również warunków częściowego lub całkowitego zwolnienia z opłat określa Rozporządzenie Ministra Polityki Społecznej z dnia 22 września 2005 r. (Dz. U. 2005 nr 189 poz. 1598). SPRAWIENIE POGRZEBU Podstawa prawna art. 44 Ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2015 r. poz. 163 z późn. zm.) Sprawienie pogrzebu odbywa się w sposób ustalony przez gminę z wyznaniem zmarłego. SCHRONIENIE, POSIŁEK, NIEZBĘDNE UBRANIE Podstawa prawna art.48 Ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2015 r. poz. 163 z późn. zm.) Osoba lub rodzina ma prawo do schronienia, posiłku i niezbędnego ubrania, jeżeli jest do tego pozbawiona. Udzielenie schronienia następuje przez przyznanie tymczasowego miejsca noclegowego w noclegowniach, schroniskach, domach dla bezdomnych i innych miejscach do tego przeznaczonych Przyznanie niezbędnego ubrania następuje przez dostarczenie osobie potrzebującej bielizny, odzieży i obuwia odpowiednich do jej indywidualnych właściwości oraz pory roku Pomoc doraźna albo okresowa w postaci jednego gorącego posiłku dziennie przysługuje osobie, która własnym staraniem nie może go sobie zapewnić. 7