Katedra Elektryfikacji i Automatyzacji Górnictwa Ćwiczenia laboratoryjne Instrukcja do ćwiczenia Badanie rozdzielnicy typu PREM-G1 Autor: dr inż. Sergiusz Boron Gliwice, grudzień 2009 r.
1. Wstęp -1- Rozdzielnica elektroenergetyczna jest to zespół urządzeń przeznaczony do rozdziału energii elektrycznej przy jednym napięciu znamionowym. Rozdzielnica składa się z aparatury rozdzielczej, zabezpieczeniowej, pomiarowej, sterowniczej i sygnalizacyjnej. Rozdzielnica zwykle składa się z szeregu pól rozdzielczych, z których każde realizuje odpowiednią funkcję, przy czym można wyróżnić m.in. następujące rodzaje pól: pole dopływowe (zasilające), w zależności od źródła zasilania wyróżnia się pola dopływowe liniowe, transformatorowe i generatorowe, pole odpływowe (odbiorcze), w zależności od rodzaju odbioru wyróżnia się pola liniowe, transformatorowe, silnikowe i inne, pole pomiarowe, grupujące urządzenia do pomiarów, pole sprzęgłowe, w którym znajdują się łączniki sekcyjne i systemowe. Jeżeli pole składa się z dwóch części, które mogą być od siebie oddzielone (człon ruchomy i nieruchomy) bez użycia narzędzi, nazywamy je dwuczłonowym, jeżeli rozdzielenia jest niemożliwe to pole nazywamy jednoczłonowym. W polach dwuczłonowych, w zależności od wzajemnego położenia członu ruchomego i nieruchomego oraz połączenia obwodów głównych i pomocniczych wyróżnić można stan pracy, próby, odłączenia i rozdzielenia. 2. Ogólna charakterystyka, dane techniczne i wyposażenie rozdzielnicy typu PREM-G1 Rozdzielnica typu PREM-G1, produkowana przez firmę ELEKTROBUDOWA S.A., jest rozdzielnicą przedziałową w osłonie metalowej, której komponenty są usytuowane w oddzielnych przedziałach oddzielonych uziemionymi metalowymi osłonami. PREM-G1 jest rozdzielnicą dwuczłonową, wnętrzową, stacjonarną, wolnostojącą o kompozycji polowej. Posiada izolację powietrzną. Jest odporna na skutki łuku elektrycznego powstałego wewnątrz osłony. Widok pola rozdzielnicy PREM-G1 przedstawia rys. 1 a schemat jednoliniowy głównego toru prądowego rys. 2. Rys. 1. Widok ogólny pola rozdzielnicy PREM-G1
-2- Rys. 2. Schemat jednoliniowy głównego toru prądowego pola rozdzielnicy PREM-G1 (Q1 wyłącznik, Q2 uziemnik, T1 T3 przekładniki prądowe, T4 przekładnik Ferrantiego, V1 V3 ograniczniki przepięć) Metalowa obudowa pól rozdzielnicy o stopniu ochrony IP54 pozwala na jej zastosowanie w szczególnie trudnych warunkach pracy. Rozdzielnice PREM-G1 mogą być stosowane w wyrobiskach podziemnych zakładów górniczych w polach niemetanowych i polach metanowych w wyrobiskach ze stopniem a niebezpieczeństwa wybuchu metanu oraz klasy A i B zagrożenia wybuchem pyłu węglowego (linie i odbiorniki zasilane z rozdzielnicy mogą znajdować się w pomieszczeniach ze stopniem b lub c niebezpieczeństwa wybuchu metanu). Rozdzielnica PREM-G1 zestawiana jest z elementów składowych w postaci pól rozdzielczych mogących się różnić ze względu na funkcję oraz cechy konstrukcyjne. Pole obejmuje blok funkcjonalny utworzony z zespołów obwodów głównych i pomocniczych będący zestawieniem członu stałego i wysuwnego przeznaczonych do wykonania wspólnej funkcji. Człon stały składa się z przedziałów: łącznika, szyn zbiorczych, przedziału przyłączowego i obwodów pomocniczych (aparatury kontrolno-pomiarowo-zabezpieczającej). Człon wysuwny z łącznikiem obwodu głównego (wyłącznikiem) może znajdować się w położeniu odłączenia, próby lub pracy. Zmiana położenia odbywa się przez przestawianie członu wysuwnego za pomocą napędu śrubowego przy zamkniętych drzwiach pola. 2.1. Dane techniczne Napięcie znamionowe napięcie znamionowe izolacji 7,2 kv napięcie znamionowe sieci 6 kv najwyższe napięcie pracy 7,2 kv Częstotliwość znamionowa 50 Hz Prąd znamionowy ciągły szyn zbiorczych i pola 1250 A Prąd znamionowy jednosekundowy 25 ka Prąd znamionowy szczytowy 63 ka Napięcia znamionowe w obwodach sterowania łączników 110 V DC w obwodach zdalnego sterowania 24 V Stopień ochrony dla osłony zewnętrznej IP54 Wymiary gabarytowe pola 600 1450 1750 mm Masa 550 kg Wyposażenie pola rozdzielczego Wyłącznik z SF 6 typu LF1 produkcji SCHNEIDER ELECTRIC o danych: napięcie znamionowe 12 kv prąd znamionowy ciągły 1250 A prąd zwarciowy wyłączalny 25 ka prąd zwarciowy załączalny 63 ka
-3- Uziemnik typu UMR-80/12 produkcji ELEKTROBUDOWA S.A. napięcie znamionowe 12 kv prąd znamionowy wytrzymywany 31,5 ka prąd zwarciowy załączalny 80 ka przekładnik prądowy typu IMZ 10 produkcji ABB ZWAR napięcie znamionowe 10 kv prąd znamionowy pierwotny 1500 A prąd znamionowy wtórny 5 A prąd znamionowy 1 sek. 60 ka przekładnik ziemnozwarciowy typu IO22 produkcji ENERGOTEST przekładnia zwojowa 1/120 wytrzymałość zwarciowa cieplna 10 ka reakcja na prądy pierwotne >1 A ogranicznik przepięć typu MWD 07 produkcji ABB ZWAR napięcie trwałej pracy 8 kv 3. Budowa pola rozdzielczego 3.1. Człon stały Osłony członu stałego oraz drzwi i przegrody wykonane są z blachy stalowej zabezpieczonej przed korozją o grubości powyżej 2,5 mm (zapewniających ich nieprzepalenie) odpowiednio usztywnionych i mocowanych na specjalnych zaczepach bądź zawiasach z odpowiednio mocnymi zamkami. Konstrukcja członu stałego umożliwia przyłączenie do rozdzielnicy poprzez uniwersalny wpust wspawany w dno rozdzielnicy w przedziale przyłączowym do trzech kabli trójfazowych. 3.1.1. Przedział łącznika PŁ Widok otwartego przedziału łącznika przedstawiono na rys. 3. Przedział łącznika służy do umieszczenia w nim członu wysuwnego utworzonego z wózka z wyłącznikiem. W przedziale tym znajdują się również inne niezbędne dla pracy pola rozdzielczego elementy: złącza międzyczłonowe do połączenia obwodów głównych członu stałego w przedziale szynowym i przyłączowym z członem wysuwnym, gniazdo złącza obwodów pomocniczych członu wysuwnego, przegrody ruchome samoczynnie odsłaniające zestyk stały złącza międzyczłonowego przy przestawianiu członu wysuwnego do położenia pracy i zasłaniające ten zestyk przy przestawieniu członu do położenia próby, mechanizm śrubowy przestawiania członu wysuwnego z blokadą drzwi, przegrody dolne przedziału wraz z śrubą pociągową, układem łączników krańcowych przekazujących położenie członu wysuwnego oraz z mechanizmami blokad i uzależnień członu wysuwnego (wyłącz awaryjny, wyłącz w stanach pośrednich) i zaciskiem uziemiającym członu wysuwnego zapewniającym ciągłość uziemienia od położenia próby do położenia pracy, blokady i uzależnienia napędu członu wysuwnego i uziemnika wraz z gniazdami napędu oraz z rączką przestawiania mechanicznie związaną z mechanizmami blokad i uzależnień. Ochronę przed skutkami łuku elektrycznego wywołanego zwarciem wewnętrznym zapewniają wzmocnione drzwi, przegrody kierunkowe oraz kanał wydmuchowy z klapą, której otwarcie powoduje wyłączenie wyłącznika zasilającego wskutek zadziałania łącznika krańcowego. Przestawienie członu wysuwnego oraz stan jego łącznika można zaobserwować bezpośrednio
-4- poprzez wzierniki w drzwiach członu stałego oraz za pomocą sygnalizacji wskaźnika położenia członu wysuwnego i wskaźnika stanu łącznika umieszczonych na osłonie czołowej przedziału PW. Rys. 3. Widok otwartego przedziału łącznika (1 wtyk złącza obwodów pomocniczych, 2 dźwignia ręcznego zbrojenia napędu wyłącznika, 3 i 4 przyciski zamykania i otwierania wyłącznika, 5 wskaźnik położenia styków głównych wyłącznika, 6 wskaźnik stanu napędu wyłącznika, 7 dźwignia mechanizmu sprzęgającego człon wysuwny ze stałym) 3.1.2. Przedział szyn zbiorczych PS Przedział szyn zbiorczych zawiera szyny zbiorcze miedziane w układzie trójkątowym połączone poprzez złącza międzyczłonowe z przedziałem łącznika (rys. 4). Szyny mocowane są na przepustowych izolatorach żywicznych. Dostęp do szyn zbiorczych jest możliwy od strony korytarza nadzoru po wyłączeniu systemu spod napięcia, uziemieniu pola i zdjęciu osłony po odkręceniu śruby blokującej poprzez otwarcie zamka i uniesieniu osłony w górę. Niezamierzone zdjęcie osłony powoduje wysłanie impulsu z łącznika krańcowego i otwarcie wyłącznika w polu zasilającym. Ochronę przed skutkami zwarcia wewnętrznego zapewniają klapy wydmuchowe mocowane kołkami ulegającymi zerwaniu podczas awaryjnego zwarcia. Otwarcie klapy powoduje wyłączenie wyłącznika w polu zasilającym wskutek zadziałania łącznika krańcowego. Rys. 4. Widok wnętrza przedziału szyn zbiorczych (w dolnej części widoczny łącznik krańcowy powodujący otwarcie wyłącznika w polu zasilającym w przypadku zdjęcia pokrywy) 3.1.3. Przedział przyłączowy PP Przedział przyłączowy (rys. 5 i 6) wyposażony jest w: uziemnik stały, przekładniki prądowe, przekładnik prądowy ziemnozwarciowy, ograniczniki przepięć, izolatory wsporcze z pojemnościowym dzielnikiem napięcia, głowice kablowe. Przedział dostosowany jest do wprowadzania do trzech kabli trójfazowych poprzez uniwersalne wpusty uszczelniająco-mocujące. Dostęp do przedziału jest możliwy z tyłu i przodu
-5rozdzielnicy po zamknięciu uziemnika. Przestawienie styków uziemnika można zaobserwować przez wzierniki w osłonie przedniej oraz za pomocą wskaźników sygnalizacji w przedziale PW. Ochronę przed skutkami zwarcia wewnętrznego zapewniają usztywnione osłony oraz system awaryjnego wyłączenia wyłącznika w polu wskutek zadziałania przekaźnika czułego na wzrost ciśnienia wywołanego zwarciem łukowym. Rys. 5. Widok wnętrza przedziału przyłączowego od strony tylnej (1 przekładniki prądowe, 2 ograniczniki przepięć, 3 przekładnik Ferrantiego) Rys. 6. Widok uziemnika znajdującego się w przedziale przyłączowym od strony frontowej pola rozdzielczego 3.1.4. Przedział obwodów pomocniczych PW Przedział obwodów pomocniczych usytuowany jest nad przedziałem łącznika jako wysuwny panel. Umieszczona jest w nim aparatura niskiego napięcia i obwody pomocnicze, przy czym wyposażenie przedziału może być różne ze względu na funkcję pola oraz typ zabezpieczenia. Rozdzielnica jest wykonywana w zakresie zasilania obwodów pomocniczych w układzie autonomicznym. Niezbędne napięcia pomocnicze rozdzielnica może generować z własnych źródeł, gdy jest zasilana w zakresie obwodów głównych - w polu pomiarowym każdej sekcji znajduje się transformator potrzeb własnych 6000/230 V o mocy 4 kva (obwody pomocnicze w laboratoryjnym polu rozdzielczym zasilane są z gniazdka sieciowego). Napięcie stałe 110 V (do sterowania wyłącznika) oraz 24 V (do zewnętrznych obwodów sterowania) otrzymywane jest z zasilaczy (znajdujących się w wysuwnym panelu obwodów pomocniczych) zasilanych napięciem przemiennym 230 V. Pola przystosowano do sterowania i wizualizacji poprzez system komputerowy. Rys. 7. Wygląd elewacji przedziału obwodów pomocniczych
-6- Na elewacji przedziału obwodów pomocniczych znajdują się (rys. 7): wziernik z uchylną osłoną zabezpieczenia SEPAM-1000 (1), amperomierz (2), wskaźnik napięcia torów głównych (3), przyciski sterowania wyłącznika ZAŁĄCZ i WYŁĄCZ (4), załączenie wyłącznika przyciskiem jest możliwe, gdy przełącznik wyboru miejsca sterowania (8) ustawiony jest na sterowanie lokalne, przycisk WYŁĄCZ działa niezależnie od położenia przełącznika miejsca sterowania. wskaźnik diodowy gotowości elektrycznej pola do sterowania (5) kolor zielony wskaźnika oznacza gotowość, kolor czerwony jej brak; gotowość wymaga spełnienia następujących warunków: o obecność napięcia stałego 110 V w obwodach napędu wyłącznika, o obecność napięcia stałego 24 V w obwodach sterowania i sygnalizacji, o zaryglowanie członu wysuwnego wyłącznika o zazbrojenie napędu wyłącznika, o brak pobudzenia przekaźnika podtrzymania zadziałania zabezpieczeń, o włożenie wtyczki obwodów pomocniczych w gniazdo członu wysuwnego wyłącznika, o otwarcie uziemnika (dotyczy położenia PRACA członu wysuwnego). wskaźniki położenia członu wysuwnego (6), stanu uziemnika (7) i stanu wyłącznika (8) zgodnie z rys. 8), przełącznik kluczykowy wyboru miejsca sterowania (9) pole może być sterowane z rozdzielnicy (przyciski ZAŁĄCZ i WYŁĄCZ) lub zdalnie (przyciski z zestawu sterowania miejscowego połączone przewodowo poprzez urządzenie separacji), przycisk kasowania podtrzymania zadziałania zabezpieczeń (10) zadziałanie zabezpieczenia łukochronnego i pozostałych zabezpieczeń powoduje zadziałanie przekaźnika z pamięcią mechaniczną; ponowne załączenie pola wymaga skasowania podtrzymania tego przekaźnika, wziernik licznika energii typu DCB13000 (11). stan wskaźnika diodowego oznaczający położenie próby lub otwarcie łącznika stan wskaźnika diodowego oznaczający położenie pracy lub zamknięcie łącznika Rys. 8. Wskaźniki diodowe na panelu czołowym Człon wysuwny przedziału obwodów pomocniczych może znajdować się w położeniu pracy, odłączenia lub rozdzielenia. Przestawianie członu wysuwnego wykonywane jest tylko w celu naprawy, wymiany itp. i nie wchodzi w zakres ćwiczenia laboratoryjnego. 3.2. Człon wysuwny SN Z częścią stałą pola mogą współpracować przewidziane do wspólnej funkcji różne człony ruchome utworzone z wysuwnego wózka ze zmontowaną na nim aparaturą łączeniową lub pomocniczą. Aparatura ta jest wyposażona w styki ruchome z zestykiem wieńcowym łączników międzyczłonowych pełniących w rozdzielnicy dwuczłonowej rolę odłączników szynowych i kablowych. Zasilanie obwodów pomocniczych odbywa się przez złącze wtykowe. Człon wysuwny jest przemieszczany wewnątrz przedziału łącznika przy zamkniętych osłonach i zaryglowanych drzwiach. Jest on blokowany ryglem w położeniach próby i pracy. Człon wysuwny w stosunku do części stałej może zajmować następujące położenia: pracy - obwody główne i pomocnicze połączone,
-7- próby - obwody główne rozłączone, obwody pomocnicze połączone, odłączenia - obwody główne i pomocnicze rozłączone, człon wysuwny wewnątrz osłony, rozdzielenia - obwody główne i pomocnicze rozłączone, człon wysunięty z członu stałego na wózek transportowy. Człon wysuwny składa się z dwóch głównych zespołów: konstrukcji nośnej służącej do zamocowania na niej łącznika bądź innych komponentów członu wysuwnego, zespołu podwozia z mechanizmem przestawiania członu wysuwnego. Przestawienia członu dokonuje się mechanizmem śrubowym (składającym się ze śruby z nakrętką) przestawiającym zespół podwozia z zamocowanym na nim członem wysuwnym po obustronnych prowadnicach. Śruba pociągowa obracana jest korbą wkładaną z zewnątrz do gniazda napędowego (rys. 9 i 10). Rys. 9. Od lewej gniazdo napędu korbowego członu wysuwnego (na zdjęciu niedostępne), dźwignia przestawiania (na zdjęciu w położeniu próby) oraz gniazdo napędu uziemnika (na zdjęciu uziemnik w położeniu otwartym) Rys. 10. Przestawianie członu ruchomego za pomocą korby i mechanizmu śrubowego. Widoczna dźwignia przestawiania znajduje się w położeniu pionowym (PRZESTAWIANIE). 3.2.1. Wyłącznik Człon wysuwny w badanym polu rozdzielczym wyposażony jest w wyłącznik typu LF1 z izolacją SF 6 zamocowany na podwoziu. Na zaciskach wyłącznika umieszczono styki ruchome łącznika międzyczłonowego umożliwiające połączenie wyłącznika z systemem szyn zbiorczych. Wyłącznik wyposażony jest m.in. w: napęd zasobnikowy sprężynowy z silnikiem i rezerwowym ręcznym napinaniem sprężyn zamykających; zbrojenie wyłącznika odbywa się automatycznie po każdym jego zamknięciu, styki pomocnicze wykorzystywane w obwodach zewnętrznych, wskaźnik napędu wyłącznika (uzbrojony lub nieuzbrojony), licznik cykli przestawień, wskaźnik położenia styków głównych wyłącznika, przycisk mechaniczny otwierający i zamykający (blokowany), wyzwalacz załączający i dwa wyzwalacze wyłączające. Sterowanie wyłącznikiem może odbywać się przyciskami sterowniczymi umieszczonymi na elewacji przedziału obwodów pomocniczych lub zdalnie. W położeniu próby możliwe jest też sterowanie wyłącznikiem przyciskami umieszczonymi na wyłączniku. Obwody sterujące wyłącznika połączone są elastycznym przewodem sterowniczym poprzez złącze wtykowe z obwodami pomocniczymi rozdzielnicy.
-8-3.3. Zabezpieczenia i pomiary Do pomiarów w polu rozdzielczym, jak i w systemie nadzoru zostały wykorzystane zabezpieczenia cyfrowe umieszczone w przedziale obwodów pomocniczych. Umożliwiają one pomiar wartości prądów, napięć, mocy i energii czynnej i biernej oraz częstotliwości. Odczyt liczników jest możliwy poprzez szybę wziernika, bez otwierania przedziału. Badane pole rozdzielcze wyposażone jest w mikroprocesorowy zespół zabezpieczeń SEPAM 1000, wyposażony m.in. w: zabezpieczenie nadprądowe o ograniczenie zależnej lub niezależnej charakterystyce czasowo-prądowej, zabezpieczenie nadprądowe zwarciowe zwłoczne lub bezzwłoczne, zabezpieczenie ziemnozwarciowe nadprądowe. SEPAM 1000 umożliwia również wyświetlanie wartości prądów fazowych, maksymalnych wartości prądu (rejestrowana jest wartość średnia w okresach pięciominutowych) oraz zarejestrowanych wartości prądów fazowych i prądu zerowego w momencie zadziałania zabezpieczenia (ułatwia to analizę przyczyn zadziałania zabezpieczenia). Wyświetlacz ciekłokrystaliczny znajdujący się w centralnej części panelu wyświetla wartości mierzonych wielkości, wartości ustawień zabezpieczeń oraz komunikaty. W lewej górnej części panelu zespołu SEPAM umieszczone są wskaźniki diodowe: świecenie diody zielonej ON oznacza gotowość urządzenia, świecenie diody czerwonej TRIP oznacza zadziałanie zabezpieczenia i wyłączenie wyłącznika, na wyświetlaczu pojawia się informacja o przyczynie zadziałania, świecenie czerwonego wskaźnika w kształcie klucza oznacza błąd wewnętrzny zespołu SEPAM, wszystkie przekaźniki wyjściowe przestawiane są w pozycję zadziałania Siedmioprzyciskowa klawiatura umieszczona w dolnej części urządzenia pozwala na wybór wyświetlanych wartości na wyświetlaczu ciekłokrystalicznym oraz zmianę i ustawianie parametrów. 4. Blokady i napędy W celu zapewnienia bezpieczeństwa i zapobiegania awariom wynikającym z błędnych czynności obsługowych i łączeniowych w polu typu PREM-G1 zastosowano blokady mechaniczne i elektromechaniczne, których wzajemne uzależnienia i opis realizacji zestawiono w tabelach 1 i 2. W wyniku zastosowanych blokad zapewnione są następujące funkcje: przestawienie członu wysuwnego jest możliwe jedynie wtedy, gdy wyłącznik jest otwarty, zamykanie i otwieranie uziemnika jest możliwe jedynie wtedy, gdy człon wysuwny jest w położeniu próby lub odłączenia, otwarcie drzwi przedziału wyłącznika jest możliwe gdy człon wysuwny znajduje się w położeniu próby lub odłączenia, zdjęcie osłony przedziału przyłączowego (tylnej lub przedniej) jest możliwe jedynie, gdy uziemnik jest zamknięty, człon wysuwny w położeniach pomiędzy próbą a pracą jest zawsze połączony (poprzez ryglowanie) z konstrukcją przedziału. Stosowane w polu rozdzielnicy PREM-G1 napędy ręczne przeznaczone są do: ręcznego przestawienia członu wysuwnego mechanizmem śrubowym przy użyciu odejmowalnej korby, ręcznego zamykania i otwierania uziemnika za pomocą odejmowalnej dźwigni, rezerwowego napinania sprężyn zasobnika energii wyłącznika głównego, zamykania i otwierania zamków drzwi i odejmowalnych osłon.
A. Możliwe położenia i stany elementów wyposażenia pola Tabela 1. Zestawienie blokad w polu rozdzielnicy typu PREM-G1 1. Położenie członu wysuwnego pracy pośrednie próby odłączenia 2. Stan wyłącznika 0 1 0 0 0 dowolny 3. Stan uziemnika 0 0 0 1 0 1 0 1 4. Połączenie wtyczki obwodów pomocniczych z gniazdem tak tak tak nie 5. Człon wysuwny zaryglowany z konstrukcją tak tak tak tak lub nie B. Blokowane czynności (oznaczone kropką) 1. Przestawienie członu wysuwnego 2. Przestawienie uziemnika 3. Otwarcie drzwi przedziału wyłącznika 4. Zdjęcie osłony przedniej lub tylnej przedziału przyłączowego 5. Ryglowanie członu wysuwnego Tabela 2. Opis realizacji blokad w polu rozdzielnicy typu PREM-G1 ZASADA DZIAŁANIA BLOKAD UZALEŻNIENIE STAN RODZAJ BLOKADY człon wysuwny w stosunku do stanu wyłącznika człon wysuwny w stosunku do drzwi przedziału SN człon wysuwny w stosunku do uziemnika na odpływie wyłącznik zamknięty człon wysuwny w położeniu pracy lub pośrednim między pracą a próbą drzwi otwarte człon wysuwny w położeniu pracy lub pośrednim między pracą a próbą uziemnik zamknięty odblokowanie gniazda napędu do przestawania członu wysuwnego powoduje otwarcie łącznika mechaniczne i elektryczne otwarcie drzwi uniemożliwione uniemożliwione jest przestawienie członu wysuwnego z położenia próby do położenia pracy uniemożliwiony jest dostęp do gniazda napędu uziemnika uniemożliwiony jest dostęp do gniazda napędu członu wysuwnego uziemnik w stosunku do osłony przedziału przyłączowego uziemnik otwarty uziemnik zamknięty uniemożliwione jest zdjęcie osłony możliwe jest zdjęcie osłony
-10-5. Obsługa pola rozdzielczego 5.1. Położenie rozdzielenia W położeniu rozdzielenia człon wysuwny znajduje się na zewnątrz osłony pola rozdzielczego i jest od niej oddzielony mechanicznie i elektrycznie. Człon wysuwny jest posadowiony na wózku transportowym. W położeniu tym można przeprowadzić oględziny stanu wyłącznika oraz prace konserwacyjne lub remontowe. 5.2. Położenie próby W położeniu próby w obwodach głównych istnieje bezpieczna przerwa izolacyjna, a obwody pomocnicze są połączone (wtyczka obwodów sterowania w członie wysuwnym podłączona jest do gniazda w członie stałym). W położeniu tym: przegrody ruchome przesłaniają złącze międzyczłonowe, człon wysuwny zaryglowany jest w członie stałym, możliwe jest manewrowanie uziemnikiem, dźwignia przestawiania znajduje się w skrajnym lewym położeniu (PRÓBA), przy czym po zamknięciu uziemnika dźwignia przestawiania zostaje zablokowana co uniemożliwia przestawianie członu wysuwnego, dostęp do gniazda napędu śrubowego przestawiania jest zamknięty (niemożliwe włożenie korby), możliwe jest zamykanie i otwieranie wyłącznika przyciskami na wyłączniku (po otwarciu drzwi) lub na elewacji przedziału PW, możliwe jest zdejmowanie osłon (przedniej lub tylnej) przedziału przyłączowego po zamknięciu uziemnika. 5.3. Położenie pracy W położeniu pracy człon wysuwny jest połączony z obwodami głównymi przedziału szynowego (przez złącze międzyczłonowe) wewnątrz osłony za zamkniętymi drzwiami. W położeniu tym: dźwignia przestawiania znajduje się w skrajnym prawym położeniu (PRACA), przestawienie dźwigni w położenie PRZESTAWIANIE powoduje podanie mechanicznego impulsu w czasie obrotu dźwigni i otwarcie wyłącznika dostęp do gniazda napędu uziemnika jest zablokowany, co uniemożliwia jego przestawienie, otwarcie drzwi przedziału łącznika jest niemożliwe, zdjęcie osłon (przedniej lub tylnej) przedziału przyłączowego jest niemożliwe, Aby przestawić człon wysuwny z położenia PRÓBA do położenia PRACA należy: sprawdzić połączenie wtyczki obwodów pomocniczych i gniazda złącza, zamknąć drzwi (przekręcenie klucza w prawo), otworzyć wyłącznik i uziemnik jeżeli są zamknięte (otwarcie uziemnika umożliwia manewrowanie dźwignią przestawiania), przestawić dźwignię przestawiania z położenia PRÓBA do położenia PRZESTAWIANIE, co spowoduje odsłonięcie się gniazda na manipulator (korbę)
-11- przestawiania, zasłonięcie gniazda napędu uziemnika oraz zablokowanie możliwości otwarcia drzwi, umieścić korbę w gnieździe napędu przestawiania i wykonać ok. 40 obrotów zgodnie z ruchem wskazówek zegara do momentu zadziałania grzechotki sprzęgła (powoduje to ruch członu wysuwnego w kierunku złącza międzyczłonowego oraz uniesienie przegród ruchomych); dopóki człon wysuwny nie osiągnie położenia skrajnego dźwignia przestawiania pozostaje zablokowana w położeniu PRZESTAWIANIE, wyciągnąć korbę i przestawić dźwignię przestawienia do położenia praca (powoduje to zasłonięcie gniazda napędu przestawiania). Aby przestawić człon wysuwny z położenia PRACA do położenia PRÓBA należy: otworzyć wyłącznik (jeżeli jest zamknięty), przestawić dźwignię przestawiania z położenia PRZESTAWIANIE do położenia PRÓBA (powoduje to samoczynne wyłączenie wyłącznika jeżeli nie został uprzednio otwarty), umieścić korbę w gnieździe napędu przestawiania i wykonać ok. 40 obrotów przeciwnie do ruchu wskazówek zegara do momentu zadziałania grzechotki sprzęgła (powoduje to ruch członu wysuwnego w kierunku drzwi przedziału oraz opuszczenie przegród ruchomych); dopóki człon wysuwny nie osiągnie położenia skrajnego dźwignia przestawiania pozostaje zablokowana w położeniu PRZESTAWIANIE, wyjąć korbę i ustawić dźwignię przestawiania w położeniu PRÓBA, co powoduje zasłonięcie gniazda napędu śrubowego i odsłonięcie gniazda napędu uziemnika. 6. Przebieg ćwiczenia 6.1.Oględziny pola Pole powinno znajdować się w stanie próby. W ramach oględzin należy: zapoznać się z treścią tabliczek znamionowych pola rozdzielczego, członu wysuwnego i wyłącznika, sprawdzić wyposażenie poszczególnych przedziałów pola po uprzednim zdemontowaniu osłon. 6.2. Działanie blokad w położeniu próby Przy otwartych drzwiach przedziału łącznika i odłączonym napięciu zasilania obwodów pomocniczych uzbroić ręcznie napęd wyłącznika przez kilkukrotne pociągnięcie dźwigni zbrojenia ręcznego (jeżeli przed przystąpieniem do próby napęd jest uzbrojony wyłącznik należy zamknąć i otworzyć). Włączyć zasilanie obwodów pomocniczych. Sprawdzić stan gotowości pola do sterowania (dioda na elewacji przedziału obwodów pomocniczych powinna świecić się kolorem zielonym). Dokonać przestawienia uziemnika za pomocą odejmowanej dźwigni oraz przestawienia wyłącznika za pomocą przycisków ZAŁĄCZ i WYŁĄCZ znajdujących się na elewacji przedziału obwodów pomocniczych oraz (przy otwartych drzwiach przedziału łącznika) przyciskami na ścianie frontowej wyłącznika. Sprawdzić działanie wskaźnika diodowego położenia styków uziemnika i wyłącznika (wskaźniki odpowiednio 7 i 8 na rys. 7). Sprawdzić działanie blokady uniemożliwiającej zdjęcie przedniej i tylnej osłony przedziału przyłączowego przy otwartym uziemniku. Sprawdzić działanie blokady uniemożliwiającej przestawianie członu wysuwnego za pomocą korby:
-12- a) przy otwartych drzwiach, b) przy zamkniętych drzwiach i zamkniętym uziemniku, c) przy zamkniętych drzwiach i przy zamkniętym wyłączniku. 6.3. Obsługa pola w położeniu pracy Po zamknięciu drzwi przedziału łącznika i otwarciu uziemnika dokonać przestawienia pola w położenie PRACA (por. rozdz. 5.3). Podczas przestawiania pola obserwować pola wnętrze przedziału łącznika przez wycięcie w osłonie bocznej (ruch członu wysuwnego i przegród ruchomych). Sprawdzić sygnalizację położenia na wskaźniku diodowym (wskaźnik 6 na rys. 7). Sprawdzić działanie blokad zgodnie z tabelą 1 poprzez wykonanie prób: przestawienia członu wysuwnego, zamknięcia uziemnika, otwarcia drzwi przedziału wyłącznika, zdjęcia osłon przedziału przyłączowego. 7. Sprawozdanie Sprawozdanie z ćwiczenia powinno zawierać następujące punkty: wstęp (przeznaczenie rozdzielnic, rodzaje pól rozdzielczych), opis danych odczytanych z tabliczek znamionowych pola rozdzielczego, członu wysuwnego i wyłącznika, opis przebiegu ćwiczenia, działania blokad łączeniowych i manipulacyjnych, opis innych wykonanych w ramach ćwiczenia pomiarów i prób wskazanych przez prowadzącego, wnioski z ćwiczenia. 8. Pytania i zagadnienia kontrolne 1. W jakich wyrobiskach można stosować rozdzielnice typu PREM-G1? 2. Wymienić rodzaje i podać przeznaczenie pól rozdzielczych. 3. Wymienić blokady zastosowane w polu rozdzielnicy PREM-G1. 4. W jakich stanach (w zależności od położenia członu wysuwnego) może znajdować się pole rozdzielcze? Jakie czynności można wykonywać w poszczególnych położeniach? 5. Narysować schemat ideowy jednoliniowy pola rozdzielczego PREM-G1.